Obligacje zabezpieczone i nadzór publiczny nad obligacjami zabezpieczonymi

 

STRESZCZENIE DOKUMENTÓW:

Dyrektywa (UE) 2019/2162 w sprawie emisji obligacji zabezpieczonych i nadzoru publicznego nad obligacjami zabezpieczonymi

Rozporządzenie (UE) 2019/2160 zmieniające rozporządzenie (UE) nr 575/2013 w odniesieniu do ekspozycji w postaci obligacji zabezpieczonych

JAKIE SĄ CELE DYREKTYWY I ROZPORZĄDZENIA?

• Dyrektywa (UE) 2019/2162 ma na celu zapewnienie ochrony inwestorów w drodze ustanowienia na szczeblu UE minimalnych zharmonizowanych zasad – szczególnie w odniesieniu do definicji i standardów – regulujących obligacje zabezpieczone* emitowane przez instytucje kredytowe*. Zasady te regulują emisję obligacji zabezpieczonych, ich strukturę, nadzór nad nimi oraz przekazywanie informacji na ich temat.
• Rozporządzenie (UE) 2019/2160 zmienia rozporządzenie (UE) nr 575/2013 (znane jako rozporządzenie w sprawie wymogów kapitałowych (CRR) – zobacz streszczenie) w celu zaostrzenia warunków przyznawania preferencyjnego traktowania ostrożnościowego obligacji zabezpieczonych na podstawie CRR.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Dyrektywa (UE) 2019/2162

Zakres stosowania

Dyrektywa reguluje następujące zagadnienia.

• 1.

  Cechy strukturalne

  • Inwestorom przysługują preferencyjne prawa, a ponadto korzystają oni z podwójnej ochrony (zwanej podwójnym regresem), na mocy której przyznaje się im roszczenie zarówno wobec instytucji emitującej obligacje, jak i w stosunku do aktywów stanowiących zabezpieczenie w przypadku niewypłacalności lub restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji tej instytucji.
  • Obligacje zabezpieczone to obligacje przez cały czas zabezpieczone wysokiej jakości aktywami (zazwyczaj hipotekami lub instrumentami długu państwowego) albo innymi aktywami wymienionymi w art. 6 ust. 1 dyrektywy (UE) 2019/2162.
  • Aktywa zabezpieczające muszą spełniać określone warunki:
    • w przypadku rzeczowych aktywów zabezpieczających muszą istnieć powszechnie akceptowane standardy wyceny, zaś aktywa te są monitorowane i odpowiednio ubezpieczone,
    • w przypadku aktywów w postaci ekspozycji kondycja operacyjna i wypłacalność kontrahenta muszą być przedmiotem stałego nadzoru publicznego,
    • w przypadku aktywów, które nie stanowią kwalifikujących się aktywów zgodnie z art. 129 ust. 1 CRR, muszą obowiązywać zasady dywersyfikacji ryzyka,
    • w odniesieniu do wewnątrzgrupowych struktur obejmujących pule obligacji zabezpieczonych i pul aktywów stanowiących zabezpieczenie obowiązują zasady szczególne.
  • Instytucje kredytowe przekazują na tyle szczegółowe informacje na temat swoich programów emisji obligacji zabezpieczonych, aby umożliwić inwestorom ocenę profilu danego programu i związanego z nim ryzyka oraz przeprowadzenie badania due diligence. Te informacje należy publikować na stronie internetowej instytucji przynajmniej raz na kwartał. Muszą one zawierać przynajmniej następujące elementy:
    • wartość puli aktywów stanowiących zabezpieczenie oraz znajdujących się w obrocie obligacji zabezpieczonych,
    • wykaz międzynarodowych kodów identyfikujących papier wartościowy wszystkich emisji obligacji zabezpieczonych w danym programie,
    • geograficzny rozkład oraz rodzaj aktywów stanowiących zabezpieczenie, kwota związanych z nimi kredytów oraz metoda wyceny,
    • szczegółowe informacje na temat ryzyka rynkowego, ryzyka stopy procentowej, ryzyka walutowego oraz ryzyka kredytowego i ryzyka płynności,
    • profil zapadalności aktywów stanowiących zabezpieczenie i obligacji zabezpieczonych,
    • poziom wymaganego i dostępnego pokrycia oraz poziom ustawowego, umownego i dobrowolnego nadzabezpieczenia (poziom zabezpieczenia przekraczający wymóg dotyczący pokrycia),
    • odsetek kredytów, w przypadku których uznano, że miało miejsce niewykonanie zobowiązania, oraz kredytów przeterminowanych o ponad 90 dni.
  • Programy emisji obligacji zabezpieczonych oznaczają cechy strukturalne emisji obligacji zabezpieczonych określone przepisami ustawowymi i warunkami umownymi.
  • Pule aktywów stanowiących zabezpieczenie muszą zawsze zawierać bufor aktywów płynnych (które można bardzo szybko przekształcić w środki pieniężne) pokrywający maksymalny skumulowany wypływ płynności netto przez następne 180 dni.
  • Państwa UE mogą zezwolić na emisję obligacji zabezpieczonych o strukturze przewidującej możliwość przedłużenia terminu zapadalności (długoterminowych dłużnych papierów wartościowych, których uzgodniony termin zapadalności może zostać przedłużony) na określonych warunkach, pod warunkiem powiadomienia o tym Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego (EUNB).
• 2.

  Nadzór publiczny nad obligacjami zabezpieczonymi

  • Rządy państw UE wyznaczają przynajmniej jeden właściwy organ zajmujący się monitorowaniem emisji obligacji zabezpieczonych w celu oceny spełnienia wymagań z przepisami prawa.
  • Programy emisji obligacji zabezpieczonych podlegają wymogowi uzyskania zezwolenia, które należy uzyskać przed rozpoczęciem emisji obligacji zabezpieczonych w ramach danego programu. Aby uzyskać zezwolenie, instytucje kredytowe muszą mieć:
    • odpowiedni program działalności dotyczący emisji obligacji zabezpieczonych,
    • odpowiednie polityki, procesy i metody w odniesieniu do zatwierdzania, zmiany, odnawiania i refinansowania kredytów zaliczonych do puli aktywów stanowiących zabezpieczenie,
    • wyznaczonych członków kadry kierowniczej oraz członków personelu mających odpowiednie kwalifikacje.
  • W przypadku niewypłacalności lub restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji instytucji kredytowej właściwe organy współpracują z organem ds. restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji zajmującym się sprawą w celu zapewnienia zabezpieczenia praw i interesów inwestorów nabywających obligacje zabezpieczone. Państwa UE mogą wprowadzić możliwość wyznaczenia kuratora.
  • Instytucje kredytowe regularnie składają właściwym organom sprawozdania zawierające informacje określone w dyrektywie.
  • Na instytucje, które nie przestrzegają zasad, nakładane są sankcje administracyjne i inne środki administracyjne. Te sankcje i środki muszą być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające. Państwa UE mogą zdecydować, że nie ustanowią sankcji administracyjnych ani innych środków administracyjnych za naruszenia podlegające sankcjom karnym na mocy prawa krajowego.
  • Właściwe organy publikują na swoich stronach internetowych:
    • teksty krajowych przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych, w tym dotyczących sankcji i innych środków, a także ogólne wytyczne przyjęte w odniesieniu do emisji obligacji zabezpieczonych,
    • wykaz instytucji kredytowych, którym zezwolono na emisję obligacji zabezpieczonych.
  • Obligacje zabezpieczone mogą nosić oznaczenie „europejska obligacja zabezpieczona” (tylko w odniesieniu do obligacji zabezpieczonych spełniających wymogi określone w przepisach prawa krajowego transponujących dyrektywę) lub „europejska obligacja zabezpieczona (premium)” (tylko w odniesieniu do obligacji zabezpieczonych spełniających wymogi określone w przepisach prawa krajowego transponujących dyrektywę oraz wymogi określone w art. 129 CRR). Stosowanie oznaczeń jest dobrowolne, a państwa UE mogą zachować własne uregulowania dotyczące nazw i oznaczeń.
  • Dyrektywa wprowadza drobne zmiany w dyrektywach 2009/65/WE (zobacz streszczenie) i 2014/59/UE (zobacz streszczenie).
  • Przepisy przejściowe mają zastosowanie do obligacji zabezpieczonych wyemitowanych przed 8 lipca 2022 r.
  • Komisja Europejska, w ścisłej współpracy z EUNB:
    • do 8 lipca 2024 r. przedkłada Parlamentowi Europejskiemu i Radzie, w stosownym przypadku razem z wnioskiem ustawodawczym, sprawozdanie dotyczące tego, czy możliwe jest, a jeśli tak, to w jaki sposób, wprowadzenie systemu równoważności dla pochodzących z państw trzecich instytucji kredytowych emitujących obligacje zabezpieczone i inwestorów nabywających te obligacje zabezpieczone,
    • do 8 lipca 2025 r. przedkłada Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie dotyczące wdrożenia dyrektywy w odniesieniu do poziomu ochrony inwestorów i rozwoju sytuacji w odniesieniu do emisji obligacji zabezpieczonych w UE.

Rozporządzenie (UE) 2019/2160

• Rozporządzenie uzupełnia dyrektywę (UE) 2019/2162 i opiera się na obecnie obowiązującym systemie nadzoru nad obligacjami zabezpieczonymi przewidzianym w CRR.
• Wprowadza ono wymogi dotyczące minimalnego poziomu nadzabezpieczenia* i aktywów zastępczych*, a tym samym poprawia jakość obligacji zabezpieczonych kwalifikujących się do preferencyjnego ujmowania w kapitale.
• Ten cel ma zostać osiągnięty w drodze:
  • wyeliminowania stosowania jako kwalifikujących się aktywów struktur, w których puli aktywów stanowiących zabezpieczenie znajdują się papiery wartościowe zabezpieczone spłatami kredytów hipotecznych na nieruchomości mieszkalne i komercyjne, ponieważ stosowanie takich struktur jest coraz rzadsze i uznaje się, że niepotrzebnie komplikują one programy emisji obligacji zabezpieczonych,
  • wprowadzenia wymogu, że minimalny poziom nadzabezpieczenia obligacji zabezpieczonych musi wynosić 5 %, aby obligacje te mogły się kwalifikować do preferencyjnego ujęcia w kapitale, lub 2 %, jeżeli wyceny aktywów dokonuje się w oparciu o bankowo-hipoteczną wartość nieruchomości (to nadzabezpieczenie może mieć charakter ustawowy, umowny lub dobrowolny).

OD KIEDY DYREKTYWA I ROZPORZĄDZENIE MAJĄ ZASTOSOWANIE?

• Dyrektywa (UE) 2019/2162 ma zostać włączona do porządku krajowego państw UE do 8 lipca 2021 r. Będzie ona miała zastosowanie od 8 lipca 2022 r.
• Rozporządzenie (UE) 2019/2160 będzie miało zastosowanie od dnia 8 lipca 2022 r.

KONTEKST

• Obligacje zabezpieczone są powszechnie wykorzystywane w niektórych państwach UE (Dania, Niemcy, Hiszpania, Francja, Włochy, Luksemburg i Szwecja) jako ważne źródło taniego i długoterminowego finansowania banków. Pomagają one w finansowaniu kredytów hipotecznych i pożyczek udzielanych jednostkom sektora publicznego, zapewniając inwestorom wysoki poziom pewności.
• Dyrektywa stanowi część planu działania na rzecz tworzenia unii rynków kapitałowych. Obowiązujące w całej UE minimalne zharmonizowane zasady dotyczące obligacji zabezpieczonych zwiększą bezpieczeństwo inwestorów i stworzą nowe możliwości.
• Więcej informacji:
  • Obligacje zabezpieczone (Komisja Europejska).

KLUCZOWE POJĘCIA

GŁÓWNE DOKUMENTY

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2162 z dnia 27 listopada 2019 r. w sprawie emisji obligacji zabezpieczonych i nadzoru publicznego nad obligacjami zabezpieczonymi oraz zmieniająca dyrektywy 2009/65/WE i 2014/59/UE (Dz.U. L 328 z 18.12.2019, s. 29–57)

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2160 z dnia 27 listopada 2019 r. zmieniające rozporządzenie (UE) nr 575/2013 w odniesieniu do ekspozycji w postaci obligacji zabezpieczonych (Dz.U. L 328 z 18.12.2019, s. 1–6)

DOKUMENTY POWIĄZANE

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów – Plan działania na rzecz tworzenia unii rynków kapitałowych (COM(2015) 468 final z 30.9.2015)

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/59/UE z dnia 15 maja 2014 r. ustanawiająca ramy na potrzeby prowadzenia działań naprawczych oraz restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji w odniesieniu do instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych oraz zmieniająca dyrektywę Rady 82/891/EWG i dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2001/24/WE, 2002/47/WE, 2004/25/WE, 2005/56/WE, 2007/36/WE, 2011/35/UE, 2012/30/UE i 2013/36/EU oraz rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1093/2010 i (UE) nr 648/2012 (Dz.U. L 173 z 12.6.2014, s. 190–348)

Kolejne zmiany dyrektywy 2014/59/UE zostały włączone do tekstu podstawowego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych, zmieniające rozporządzenie (UE) nr 648/2012 (Dz.U. L 176 z 27.6.2013, s. 1–337)

Zobacz tekst skonsolidowany.

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) (Dz.U. L 302 z 17.11.2009, s. 32–96)

Zobacz tekst skonsolidowany.

Ostatnia aktualizacja: 04.08.2020