Nadzór ostrożnościowy nad firmami inwestycyjnymi

 

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Dyrektywa (UE) 2019/2034 w sprawie nadzoru ostrożnościowego nad firmami inwestycyjnymi

JAKIE SĄ CELE DYREKTYWY?

Dyrektywa, nazywana także dyrektywą w sprawie firm inwestycyjnych, ustanawia przepisy dotyczące firm inwestycyjnych w odniesieniu do:

• kapitału założycielskiego;
• uprawnień i narzędzi nadzorczych w zakresie nadzoru ostrożnościowego sprawowanego przez właściwe organy nad firmami inwestycyjnymi;
• nadzoru ostrożnościowego nad firmami inwestycyjnymi sprawowanego zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2019/2033 (zob. streszczenie);
• wymogów w zakresie publikowania obowiązujących właściwe organy.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Dyrektywa:

• ma zastosowanie do firm inwestycyjnych, które posiadają zezwolenie i są objęte nadzorem na mocy dyrektywy 2014/65/UE (zob. streszczenie), nazywanej także dyrektywą w sprawie rynków instrumentów finansowych (MiFID II), określającej ramy prawne funkcjonowania rynków papierów wartościowych, pośredników inwestycyjnych i systemów obrotu;
• nie ma zastosowania do firm inwestycyjnych, w przypadku których wartość skonsolidowanych aktywów jest równa lub przekracza 15 mld EUR (tj. firm z kategorii „klasa 1”) – są one objęte zapisami dyrektywy 2013/36/UE (zob. streszczenie).

Właściwe organy krajowe:

• sprawują nadzór nad działalnością firm inwestycyjnych, a w stosownych przypadkach nad działalnością inwestycyjnych spółek holdingowych i finansowych spółek holdingowych o działalności mieszanej;
• posiadają wszystkie uprawnienia niezbędne do uzyskiwania informacji i prowadzenia czynności wyjaśniających, w tym uprawnienie do przeprowadzania kontroli na miejscu;
• posiadają specjalistyczną wiedzę, zasoby, zdolność operacyjną, uprawnienia oraz niezależność, niezbędne do wykonywania swoich zadań;
• mają możliwość interweniowania w działalność firm inwestycyjnych w skuteczny i proporcjonalny sposób, na przykład poprzez zwiększenie wymaganej kwoty funduszy własnych w celu dostosowania jej do profilu ryzyka danej firmy;
• otrzymują od firm inwestycyjnych wszelkie wymagane informacje;
• ściśle współpracują z innymi organami lub podmiotami publicznymi, które odpowiadają za nadzór nad instytucjami kredytowymi* i instytucjami finansowymi w ich państwie członkowskim, z Europejskim Systemem Nadzoru Finansowego oraz z Europejską Radą ds Ryzyka Systemowego;
• przekazują swoim odpowiednikom w innych państwach członkowskich informacje, dotyczące w szczególności potencjalnych problemów oraz ryzyka, oraz prowadzą współpracę z takimi odpowiednikami;
• uwzględniają wpływ swoich decyzji na systemy finansowe w pozostałych państwach członkowskich oraz w Unii Europejskiej (UE) jako całości;
• przestrzegają tajemnicy zawodowej i poufności informacji;
• mogą zawierać porozumienia dotyczące współpracy z organami nadzoru z państw trzecich;
• wykorzystują informacje o skalach płac w celu oceny tendencji i praktyk w zakresie płac;
• podają do publicznej wiadomości informacje, takie jak obowiązujące przepisy, kryteria i metody stosowane w związku z prowadzeniem nadzoru oraz zgromadzone dane statystyczne.

Wymogi kapitałowe dotyczące firm inwestycyjnych określa rozporządzenie (UE) 2019/2033. Dyrektywa w sprawie firm inwestycyjnych daje właściwym organom krajowym prawo do ich rozszerzania.

Kary administracyjne i inne środki administracyjne:

• są stosowane w przypadku naruszeń zapisów dyrektywy, przepisów stanowiących jej transpozycję do prawa krajowego, a także rozporządzenia 2019/2033, takich jak niezgłoszenie odpowiednich informacji właściwym organom;
• są skuteczne, proporcjonalne i odstraszające;
• uwzględniają wszelkie istotne okoliczności, takie jak waga i czas trwania naruszenia;
• mogą mieć postać kary pieniężnej w wysokości:
  • w przypadku firmy – maksymalnie 10 % całkowitych rocznych obrotów netto firmy lub dwukrotności kwoty korzyści uzyskanych lub strat unikniętych w wyniku naruszenia,
  • w przypadku osoby fizycznej – maksymalnie 5 mln EUR;
• są, w przypadku zastosowania, podawane do publicznej wiadomości na stronie internetowej właściwego organu, z uwzględnieniem informacji dotyczących naruszenia i sprawcy, oraz zgłaszane Europejskiemu Urzędowi Nadzoru Bankowego.

Firmy inwestycyjne:

• muszą rejestrować wszystkie swoje transakcje oraz dokumentować systemy i procesy, które podlegają dyrektywie i rozporządzeniu (UE) 2019/2033, w sposób umożliwiający właściwym organom sprawowanie skutecznego nadzoru;
• muszą stosować odpowiednie procedury wewnętrzne, które umożliwiają pracownikom zgłaszanie wszelkich naruszeń zapisów dyrektywy, przepisów stanowiących jej transpozycję do prawa krajowego, a także rozporządzenia (UE) 2019/2033;
• muszą posiadać solidne zasady zarządzania, obejmujące:
  • jasną strukturę organizacyjną z dobrze określonymi, przejrzystymi i spójnymi zakresami odpowiedzialności,
  • skuteczne procedury służące identyfikacji ryzyka, na które takie firmy i inne podmioty mogą być narażone, zarządzaniu tym ryzykiem, jego monitorowaniu i zgłaszaniu,
  • odpowiednie mechanizmy kontroli wewnętrznej, w tym należyte procedury administracyjne i księgowe,
  • polityki w zakresie płac, które są zgodne z zasadami należytego i skutecznego zarządzania ryzykiem;
• muszą co roku przekazywać informacje na temat oddziałów w innych państwach członkowskich UE lub w państwach trzecich, dotyczące między innymi obrotu, zysku i straty oraz liczby pracowników;
• nie mogą, jeśli korzystają z nadzwyczajnego publicznego wsparcia finansowego, wypłacać członkom organu zarządzającego żadnych płac zmiennych.

Zasady dotyczące nadzoru i oceny stanowią, że właściwe organy muszą:

• dokonywać przeglądu i oceny rozwiązań, strategii, procesów i mechanizmów wdrożonych przez firmy inwestycyjne w celu zapewnienia zgodności z dyrektywą i rozporządzeniem (UE) 2019/2033;
• zobowiązywać firmy inwestycyjne do stosowania na wczesnym etapie niezbędnych środków, jeśli firmy takie nie spełniają wymogów dyrektywy lub rozporządzenia (UE) 2019/2033 lub jeśli prawdopodobnie naruszą przepisy krajowe.

Europejski Urząd Nadzoru Bankowego:

• opracowuje, w porozumieniu z Europejskim Urzędem Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych, projekty różnych regulacyjnych standardów technicznych;
• przygotowuje sprawozdanie na temat kryteriów technicznych powiązanych z celami środowiskowymi, społecznymi i z zakresu ładu korporacyjnego;
• ocenia informacje dotyczące przeglądu nadzorczego i oceny nadzorczej przekazane przez właściwe organy w celu rozwijania spójności procesów w całej UE;
• przedkłada Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie na temat stopnia konwergencji w stosowaniu procesu przeglądu.

Komisja Europejska jest uprawniona do przyjmowania aktów delegowanych przez okres pięciu lat, który rozpoczyna się 25 grudnia 2019 r. Parlament Europejski lub Rada może odebrać to uprawnienie w każdej chwili. Od tego czasu Komisja przyjęła następujące akty delegowane:

• rozporządzenie delegowane (UE) 2021/2154 w sprawie standardów technicznych określających odpowiednie kryteria ustalania kategorii osób zatrudnionych, których działalność zawodowa ma istotny wpływ na profil ryzyka firmy inwestycyjnej lub aktywów, którymi ta firma zarządza;
• rozporządzenie delegowane (UE) 2021/2155 w sprawie standardów technicznych określających klasy instrumentów, które odpowiednio odzwierciedlają jakość kredytową firmy inwestycyjnej kontynuującej działalność, oraz ewentualne alternatywne mechanizmy, które są przeznaczone do wykorzystania do celów określania płac zmiennych;
• rozporządzenie delegowane (UE) 2021/2153 w sprawie standardów technicznych określających kryteria, których spełnienie pozwala na objęcie niektórych firm inwestycyjnych wymogami rozporządzenia (UE) nr 575/2013 (zob. streszczenie).

Komisja w tej chwili przygotowuje, w ścisłej współpracy z Europejskim Urzędem Nadzoru Bankowego i Europejskim Urzędem Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych, sprawozdanie dotyczące różnych aspektów dyrektywy, które zostanie przedstawione Parlamentowi Europejskiemu i Radzie do 26 czerwca 2024 r.

OD KIEDY PRZEPISY MAJĄ ZASTOSOWANIE?

Dyrektywa (UE) 2019/2034 miała zostać transponowana do prawa krajowego do 26 czerwca 2021 r. Wyjątek stanowią przepisy dotyczące świadczenia usług z inicjatywy klienta, które mają zastosowanie od 26 marca 2020 r.

KONTEKST

• Więcej informacji:
  • Zasady ostrożnościowe dotyczące firm inwestycyjnych (Komisja Europejska).

KLUCZOWE POJĘCIA

GŁÓWNY DOKUMENT

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2034 z dnia 27 listopada 2019 r. w sprawie nadzoru ostrożnościowego nad firmami inwestycyjnymi oraz zmieniająca dyrektywy 2002/87/WE, 2009/65/WE, 2011/61/UE, 2013/36/UE, 2014/59/UE i 2014/65/UE (Dz.U. L 314 z 5.12.2019, s. 64–114).

Kolejne poprawki do dyrektywy (UE) 2019/2034 zostały włączone do tekstu pierwotnego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

DOKUMENTY POWIĄZANE

Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2021/2153 z dnia 6 sierpnia 2021 r. uzupełniające dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2034 w odniesieniu do regulacyjnych standardów technicznych określających kryteria, których spełnienie pozwala na objęcie niektórych firm inwestycyjnych wymogami rozporządzenia (UE) nr 575/2013 (Dz.U. L 436 z 7.12.2021, s. 9–10).

Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2021/2155 z dnia 13 sierpnia 2021 r. uzupełniające dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2034 w odniesieniu do regulacyjnych standardów technicznych określających klasy instrumentów, które odpowiednio odzwierciedlają jakość kredytową firmy inwestycyjnej kontynuującej działalność, oraz ewentualne alternatywne mechanizmy, które są przeznaczone do wykorzystania do celów wynagrodzenia zmiennego (Dz.U. L 436 z 7.12.2021, s. 17–25).

Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2021/2154 z dnia 13 sierpnia 2021 r. uzupełniające dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2034 w odniesieniu do regulacyjnych standardów technicznych określających odpowiednie kryteria ustalania kategorii osób zatrudnionych, których działalność zawodowa ma istotny wpływ na profil ryzyka firmy inwestycyjnej lub aktywów, którymi ta firma zarządza (Dz.U. L 436 z 7.12.2021, s. 11–16).

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2033 z dnia 27 listopada 2019 r. w sprawie wymogów ostrożnościowych dla firm inwestycyjnych oraz zmieniające rozporządzenia (UE) nr 1093/2010, (UE) nr 575/2013, (UE) nr 600/2014 i (UE) nr 806/2014 (Dz.U. L 314 z 5.12.2019, s. 1–63).

Zobacz tekst skonsolidowany.

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/65/UE z dnia 15 maja 2014 r. w sprawie rynków instrumentów finansowych oraz zmieniająca dyrektywę 2002/92/WE i dyrektywę 2011/61/UE (Dz.U. L 173 z 12.6.2014, s. 349–496).

Zobacz tekst skonsolidowany.

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/59/UE z dnia 15 maja 2014 r. ustanawiająca ramy na potrzeby prowadzenia działań naprawczych oraz restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji w odniesieniu do instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych oraz zmieniająca dyrektywę Rady 82/891/EWG i dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2001/24/WE, 2002/47/WE, 2004/25/WE, 2005/56/WE, 2007/36/WE, 2011/35/UE, 2012/30/UE i 2013/36/EU oraz rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1093/2010 i (UE) nr 648/2012 (Dz.U. L 173 z 12.6.2014, s. 190–348).

Zobacz tekst skonsolidowany.

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/36/UE z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie warunków dopuszczenia instytucji kredytowych do działalności oraz nadzoru ostrożnościowego nad instytucjami kredytowymi i firmami inwestycyjnymi, zmieniająca dyrektywę 2002/87/WE i uchylająca dyrektywy 2006/48/WE oraz 2006/49/WE (Dz.U. L 176 z 27.6.2013, s. 338–436).

Zobacz tekst skonsolidowany.

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych, zmieniające rozporządzenie (UE) nr 648/2012 (Dz.U. L 176 z 27.6.2013, s. 1–337).

Zobacz tekst skonsolidowany.

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE z dnia 8 czerwca 2011 r. w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zmiany dyrektyw 2003/41/WE i 2009/65/WE oraz rozporządzeń (WE) nr 1060/2009 i (UE) nr 1095/2010 (Dz.U. L 174 z 1.7.2011, s. 1–73).

Zobacz tekst skonsolidowany.

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) (Dz.U. L 302 z 17.11.2009, s. 32–96).

Zobacz tekst skonsolidowany.

Dyrektywa 2002/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 grudnia 2002 r. w sprawie dodatkowego nadzoru nad instytucjami kredytowymi, zakładami ubezpieczeń oraz przedsiębiorstwami inwestycyjnymi konglomeratu finansowego i zmieniająca dyrektywy Rady 73/239/EWG, 79/267/EWG, 92/49/EWG, 92/96/EWG, 93/6/EWG i 93/22/EWG oraz dyrektywy 98/78/WE i 2000/12/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (Dz.U. L 35 z 11.2.2003, s. 1–27).

Zobacz tekst skonsolidowany.

Ostatnia aktualizacja: 28.06.2022