Transport wodny śródlądowy – zatrudnienie i umiejętności

 

STRESZCZENIE DOKUMENTÓW:

Dyrektywa 87/540/EWG w sprawie dostępu do zawodu przewoźnika towarów drogą wodną w transporcie krajowym i międzynarodowym i wzajemnego uznawania dyplomów, świadectw i innych dokumentów potwierdzających posiadanie kwalifikacji dla tego zawodu

Dyrektywa 2014/112/UE wykonująca umowę europejską dotyczącą niektórych aspektów organizacji czasu pracy w transporcie śródlądowym, zawartą przez Europejskie Stowarzyszenie Żeglugi Śródlądowej, Europejską Organizację Kapitanów i Europejską Federację Pracowników Transportu

Dyrektywa (UE) 2017/2397 w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych w żegludze śródlądowej

Dyrektywa delegowana (UE) 2020/12 uzupełniająca dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/2397 w odniesieniu do standardów dotyczących: kompetencji oraz odpowiadających im wiedzy i umiejętności, egzaminów praktycznych, zatwierdzania symulatorów oraz stanu zdrowia

Rozporządzenie wykonawcze (UE) 2020/182 w sprawie wzorów stosowanych w dziedzinie kwalifikacji zawodowych w żegludze śródlądowej

Rozporządzenie delegowane (UE) 2020/473 uzupełniające dyrektywę (UE) 2017/2397 w odniesieniu do norm dotyczących baz danych na temat unijnych świadectw kwalifikacji, żeglarskich książeczek pracy i dzienników pokładowych

JAKIE SĄ CELE AKTÓW PRAWNYCH?

• Dyrektywa 87/540/EWG ustanawia wspólne zasady dotyczące dostępu do zawodu przewoźnika towarów drogą wodną w Unii Europejskiej (UE) w celu poprawy poziomu kwalifikacji takich przewoźników.
• Dyrektywa 2014/112/UE wykonuje europejską umowę ustanawiającą zasady dotyczące czasu pracy w transporcie śródlądowym w UE.
• Dyrektywa (UE) 2017/2397, zmieniona dyrektywą (UE) 2021/1233, ustanawia zharmonizowany system uzyskiwania świadectw i uznawania kwalifikacji członków załogi, w tym członków załogi z państw niebędących członkami UE, w żegludze śródlądowej w UE.
• Dyrektywa delegowana (UE) 2020/12 wprowadza standardy dotyczące kompetencji, egzaminów praktycznych, zatwierdzania symulatorów oraz stanu zdrowia w żegludze śródlądowej.
• Rozporządzenie wykonawcze (UE) 2020/182 ustanawia wzory świadectw kwalifikacji zawodowych i innych pokrewnych dokumentów w sektorze transportu wodnego śródlądowego.
• Rozporządzenie delegowane (UE) 2020/473 ustanawia normy określające cechy baz danych dotyczących unijnych świadectw kwalifikacji, żeglarskich książeczek pracy i dzienników pokładowych oraz określające warunki korzystania z tych baz danych.
• Dyrektywa (UE) 2021/1233 zmienia dyrektywę (UE) 2017/2397 w odniesieniu do środków przejściowych dotyczących uznawania świadectw wydanych przez państwa niebędące członkami UE.
• Rozporządzenie delegowane (UE) 2022/184 zmienia załącznik IV do dyrektywy (UE) 2017/2397 w następstwie przyjęcia dyrektywy delegowanej (UE) 2020/12.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Dyrektywa 87/540/EWG

Zgodnie z dyrektywą 87/540/EWG osoby fizyczne i przedsiębiorstwa zamierzające przewozić towary drogą wodną muszą spełniać warunek posiadania kwalifikacji zawodowych, czyli dysponować wiedzą obejmującą następujące zagadnienia:

• prawo cywilne i handlowe, legislacja socjalna i podatkowa, w tym umowy i księgi rachunkowe;
• zarządzanie handlowe i finansowe;
• dostęp do rynku, w tym kwestie dotyczące podejmowania zawodu, systemu czarterowania i dokumentów transportowych;
• standardy techniczne i techniczne aspekty działalności, w tym rejestracja, umowy o załadunek i rozładunek oraz zabezpieczenia;
• bezpieczeństwo i zapobieganie wypadkom;
• transport międzynarodowy, w tym główne przepisy ruchu drogowego w państwach członkowskich UE.

Wymagane mogą być także dowody w zakresie nieposzlakowanej opinii i zdolności finansowej. Po upewnieniu się, że warunki są spełnione, organ wydaje świadectwo kwalifikacji, które jest uznawane w pozostałych państwach członkowskich.

Dyrektywa 2014/112/UE

Dyrektywa 2014/112/UE wykonuje umowę europejską ustanawiającą zasady dotyczące czasu pracy pracowników wykonujących pracę w trasie na śródlądowych drogach wodnych w UE, co oznacza, że dyrektywa 2003/88/WE, czyli unijna dyrektywa w sprawie czasu pracy (zob. streszczenie), nie ma zastosowania w tym sektorze. Wśród tych zasad można wymienić między innymi następujące uregulowania.

• Przy określaniu czasu pracy za podstawę przyjmuje się ośmiogodzinny dzień pracy. Nie może on przekraczać:
  • przeciętnie 48 godzin tygodniowo w okresie 12 miesięcy;
  • 2304 godzin w okresie 48 tygodni;
  • 14 godzin w każdym okresie 24-godzinnym;
  • 84 godzin w każdym okresie siedmiodniowym;
  • przeciętnie 72 godzin tygodniowo w okresie czterech miesięcy, jeśli harmonogram przewiduje większą liczbę dni pracy niż dni odpoczynku;
  • 31 następujących po sobie dni.
• Szczególne warunki mogą mieć zastosowanie do pracowników zatrudnionych w sezonie na statkach pasażerskich. Za każdy dzień pracy może im przysługiwać 0,2 dni odpoczynku. Czas pracy nie może przekraczać 12 godzin w każdym okresie 24-godzinnym i 72 godzin w każdym okresie siedmiodniowym.
• Okresy odpoczynku muszą być wystarczające w celu zapewnienia zdrowia i bezpieczeństwa pracowników. Nie mogą one być krótsze niż 10 godzin w każdym okresie 24-godzinnym, z czego co najmniej sześć godzin bez przerwy, oraz nie mogą być krótsze niż 84 godziny w każdym okresie siedmiodniowym.
• W przypadku gdy dzień roboczy jest dłuższy niż sześć godzin, każdy pracownik jest uprawniony do przerwy.
• Czas pracy w porze nocnej jest ograniczony do siedmiu godzin, a maksymalny tygodniowy czas pracy – do 42 godzin.
• Każdy pracownik jest uprawniony do corocznego płatnego urlopu w wymiarze co najmniej czterech tygodni.
• W odniesieniu do pracowników poniżej 18. roku życia stosuje się dyrektywę 94/33/WE w sprawie ochrony pracy osób młodych (zobacz streszczenie). Do zatrudnianej młodzieży powyżej 16. roku życia mają zastosowanie szczególne wyjątki.
• Obowiązkowo należy prowadzić szczegółowe rejestry godzin pracy lub odpoczynku każdego pracownika.
• Kapitanowie statków mają prawo wymagać od członków załogi przedłużenia czasu pracy w sytuacjach nadzwyczajnych. Jeśli taka sytuacja wystąpi w planowanym okresie odpoczynku pracowników, należy im potem zapewnić odpowiedni okres odpoczynku.
• Wszyscy członkowie załogi są uprawnieni do corocznych bezpłatnych badań lekarskich.

Dyrektywa (UE) 2017/2397

Dyrektywa (UE) 2017/2397 ustanawia zharmonizowany system uzyskiwania świadectwa kwalifikacji osób uczestniczących w eksploatacji jednostek pływających na unijnych śródlądowych drogach wodnych oraz system uznawania tych kwalifikacji w UE.

Ma ona na celu usunięcie barier w mobilności pracowników, poprawę bezpieczeństwa, podniesienie umiejętności wszystkich członków załogi, zapewnienie im lepszych perspektyw rozwoju kariery, jak również ułatwianie procesu przechodzenia doświadczonych pracowników z innych sektorów. Zgodnie z dyrektywą:

• członkowie załogi pokładowej, osoby posiadające kwalifikacje do podejmowania działań w sytuacjach nadzwyczajnych na pokładzie statków pasażerskich oraz osoby uczestniczące w tankowaniu statków napędzanych skroplonym gazem ziemnym muszą posiadać unijne świadectwo kwalifikacji;
• kapitanowie muszą posiadać szczególne zezwolenia, w przypadku gdy:
  • uprawiają żeglugę na odcinkach śródlądowych dróg wodnych wiążących się ze szczególnymi zagrożeniami,
  • uprawiają żeglugę na śródlądowych drogach wodnych o charakterze morskim (drogach wodnych, które państwo sprawozdające wyznaczyło jako nadające się do żeglugi prowadzonej głównie przez statki morskie),
  • uprawiają żeglugę z pomocą radaru,
  • prowadzą jednostki napędzane skroplonym gazem ziemnym,
  • prowadzą duże konwoje;
• unijne świadectwa kwalifikacji, żeglarskie książeczki pracy i dzienniki pokładowe są ważne na wszystkich śródlądowych drogach wodnych w UE;
• na wszystkich śródlądowych drogach wodnych w UE ważne są świadectwa wydane zgodnie z rozporządzeniem dotyczącym składu załóg statków na Renie, w którym określono wymogi identyczne jak wymogi zawarte w dyrektywie;
• dyrektywa zmieniająca (UE) 2021/1233 wprowadza środki przejściowe, które zapewniają czas niezbędny do umożliwienia państwom niebędącym członkami UE dostosowania ich wymogów do wymogów dyrektywy (UE) 2017/2397, a także do umożliwienia Komisji Europejskiej dokonania oceny ich systemów uzyskiwania świadectw oraz, jeżeli jest to konieczne, przyjęcia aktu wykonawczego na podstawie tej dyrektywy.

Ponadto dyrektywa (UE) 2017/2397:

• ustanawia minimalne wymogi dotyczące wieku, zgodności administracyjnej, kompetencji oraz praktyki pływania w odniesieniu do poszczególnych kwalifikacji;
• przewiduje, że wszyscy członkowie załogi pokładowej muszą spełnić wymogi dotyczące odpowiedniego stanu zdrowia;
• uwzględnia różne cechy charakterystyczne państw członkowskich, ponieważ umożliwia przyznawanie określonych wyłączeń.

Akty delegowane

Komisja przyjęła kilka aktów delegowanych uzupełniających dyrektywę (UE) 2017/2397.

Dyrektywa delegowana (UE) 2020/12 wprowadza standardy dotyczące kompetencji, egzaminów praktycznych, zatwierdzania symulatorów oraz stanu zdrowia.

• Te standardy zostały opracowane przez Europejski Komitet ds. Opracowywania Norm w Żegludze Śródlądowej (CESNI).
• Standardy dotyczące kompetencji obejmują wymagane konkretne kompetencje oraz odpowiadające im wiedzę i umiejętności zgodnie z zasadniczymi wymogami dotyczącymi kompetencji określonymi w dyrektywie.
• Zostały one przyjęte dla:
  • poziomu operacyjnego (określenie kluczowych kompetencji w przypadku marynarzy i wszelkich pozostałych kwalifikacji na poziomie operacyjnym);
  • poziomu zarządzania (kapitanowie);
  • szczególnego zezwolenia dla kapitana uprawiającego żeglugę na śródlądowych drogach wodnych o charakterze morskim;
  • szczególnego zezwolenia dla kapitana uprawiającego żeglugę z pomocą radaru;
  • ekspertów w dziedzinie żeglugi pasażerskiej;
  • ekspertów w dziedzinie skroplonego gazu ziemnego.
• W przypadku poziomu operacyjnego i poziomu zarządzania standardy kompetencji obejmują następujące zagadnienia:
  • nawigacja;
  • eksploatacja jednostki pływającej;
  • obsługa ładunków, sztauowanie i transport pasażerski;
  • technika okrętowa oraz elektryka, elektronika i automatyka;
  • konserwacja i naprawa;
  • komunikacja;
  • zdrowie i bezpieczeństwo oraz ochrona środowiska.

Rozporządzenie delegowane (UE) 2020/473 ustanawia normy określające cechy baz danych oraz określa warunki korzystania z baz danych, które pozwolą na wymianę informacji dotyczących świadectw kwalifikacji, żeglarskich książeczek pracy i dzienników pokładowych.

• Reguluje ono w szczególności kwestie odnoszące się do użytkowników i praw dostępu, funkcji, danych, ochrony danych osobowych oraz komunikacji między unijną bazą danych a rejestrami krajowymi, jak również kwestię wyznaczania pojedynczych punktów kontaktowych.
• Unijna baza danych na temat dokumentów wykorzystywanych przez członków załogi będzie zawierać skonsolidowany przegląd danych na temat kwalifikacji członków załogi, które są przechowywane w rejestrach krajowych. Będzie ona również zawierać informacje na temat żeglarskich książeczek pracy członków załogi. Informacje dotyczące dzienników pokładowych będą zapisywane w europejskiej bazie danych o jednostkach pływających (rozporządzenie delegowane (UE) 2020/474).

Rozporządzenie delegowane (UE) 2022/184 zmienia załącznik IV do dyrektywy (UE) 2017/2397 w następstwie przyjęcia standardów dotyczących kompetencji, wprowadzonych dyrektywą delegowaną (UE) 2020/12.

Akt wykonawczy

Komisja przyjęła akt wykonawczy, mianowicie rozporządzenie wykonawcze (UE) 2020/182, które ustanawia wzory świadectw kwalifikacji zawodowych i innych dokumentów. Wśród tych wzorów, które zostały opracowane przez CESNI, można wymienić wzory:

• unijnych świadectw kwalifikacji kapitana, eksperta w zakresie skroplonego gazu ziemnego oraz eksperta w dziedzinie żeglugi pasażerskiej;
• żeglarskich książeczek pracy;
• jednolitego dokumentu będącego połączeniem unijnych świadectw kwalifikacji i żeglarskiej książeczki pracy;
• świadectw potwierdzających zaliczenie egzaminu praktycznego;
• dzienników pokładowych.

OD KIEDY AKTY PRAWNE MAJĄ ZASTOSOWANIE?

• Dyrektywa 87/540/EWG miała zostać transponowana do krajowych porządków prawnych do 30 czerwca 1988 r.
• Dyrektywa 2014/112/UE miała zostać transponowana do krajowych porządków prawnych do 31 grudnia 2016 r.
• Dyrektywa (UE) 2017/2397 miała zostać transponowana do krajowych porządków prawnych do 17 stycznia 2022 r.
• Dyrektywa delegowana (UE) 2020/12 miała zostać transponowana do krajowych porządków prawnych do 17 stycznia 2022 r.
• Rozporządzenie wykonawcze (UE) 2020/182 ma zastosowanie od 2 marca 2020 r.
• Rozporządzenie delegowane (UE) 2020/473 ma zastosowanie od 18 stycznia 2022 r. (przy czym niektóre artykuły mają zastosowanie od 21 kwietnia 2020 r.).
• Dyrektywa (UE) 2021/1233 miała zostać transponowana do krajowych porządków prawnych do 17 stycznia 2022 r.
• Rozporządzenie delegowane (UE) 2022/184 ma zastosowanie od 3 marca 2022 r.

KONTEKST

Więcej informacji:

• Wymiar społeczny (Komisja Europejska).

GŁÓWNE DOKUMENTY

Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2020/473 z dnia 20 stycznia 2020 r. uzupełniające dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/2397 w odniesieniu do norm dotyczących baz danych na temat unijnych świadectw kwalifikacji, żeglarskich książeczek pracy i dzienników pokładowych (Dz.U. L 100 z 1.4.2020, s. 1–11).

Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2020/182 z dnia 14 stycznia 2020 r. w sprawie wzorów stosowanych w dziedzinie kwalifikacji zawodowych w żegludze śródlądowej (Dz.U. L 38 z 11.2.2020, s. 1–36).

Dyrektywa delegowana Komisji (UE) 2020/12 z dnia 2 sierpnia 2019 r. uzupełniająca dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/2397 w odniesieniu do standardów dotyczących: kompetencji oraz odpowiadających im wiedzy i umiejętności, egzaminów praktycznych, zatwierdzania symulatorów oraz stanu zdrowia (Dz.U. L 6 z 10.1.2020, s. 15–100).

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/2397 z dnia 12 grudnia 2017 r. w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych w żegludze śródlądowej oraz uchylająca dyrektywy Rady 91/672/EWG i 96/50/WE (Dz.U. L 345 z 27.12.2017, s. 53–86).

Kolejne zmiany dyrektywy (UE) 2017/2397 zostały włączone do tekstu podstawowego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/1629 z dnia 14 września 2016 r. ustanawiająca wymagania techniczne dla statków żeglugi śródlądowej, zmieniająca dyrektywę 2009/100/WE i uchylająca dyrektywę 2006/87/WE (Dz.U. L 252 z 16.9.2016, s. 118–176).

Zobacz tekst skonsolidowany.

Dyrektywa Rady 2014/112/UE z dnia 19 grudnia 2014 r. wykonująca Umowę europejską dotyczącą niektórych aspektów organizacji czasu pracy w transporcie śródlądowym, zawartą przez Europejskie Stowarzyszenie Żeglugi Śródlądowej (EBU), Europejską Organizację Kapitanów (ESO) i Europejską Federację Pracowników Transportu (ETF) (Dz.U. L 367 z 23.12.2014, s. 86–95).

Dyrektywa Rady 87/540/EWG z dnia 9 listopada 1987 r. w sprawie dostępu do zawodu przewoźnika towarów drogą wodną w transporcie krajowym i międzynarodowym i wzajemnego uznawania dyplomów, świadectw i innych dokumentów potwierdzających posiadanie kwalifikacji dla tego zawodu (Dz.U. L 322 z 12.11.1987, s. 20–24).

DOKUMENTY POWIĄZANE

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/1629 z dnia 14 września 2016 r. ustanawiająca wymagania techniczne dla statków żeglugi śródlądowej, zmieniająca dyrektywę 2009/100/WE i uchylająca dyrektywę 2006/87/WE (Dz.U. L 252 z 16.9.2016, s. 118–176).

Zobacz tekst skonsolidowany.

Dyrektywa 2003/88/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 4 listopada 2003 r. dotycząca niektórych aspektów organizacji czasu pracy (Dz.U. L 299 z 18.11.2003, s. 9–19).

Dyrektywa Rady 94/33/WE z dnia 22 czerwca 1994 r. w sprawie ochrony pracy osób młodych (Dz.U. L 216 z 20.8.1994, s. 12–20).

Zobacz tekst skonsolidowany.

Ostatnia aktualizacja: 10.03.2022