Metody pobierania i analizy próbek do celów kontroli poziomów niektórych zanieczyszczeń w środkach spożywczych

 

STRESZCZENIE DOKUMENTÓW:

Rozporządzenie (UE) 2017/644 ustanawiające metody pobierania i analizy próbek do celów kontroli poziomów dioksyn, dioksynopodobnych polichlorowanych bifenyli i niedioksynopodobnych polichlorowanych bifenyli w niektórych środkach spożywczych

Rozporządzenie (UE) 2015/705 ustanawiające metody pobierania próbek i kryteria skuteczności metod analizy do celów urzędowej kontroli poziomów kwasu erukowego w środkach spożywczych

Rozporządzenie (WE) nr 333/2007 ustanawiające metody pobierania próbek i metody analiz do celów urzędowej kontroli poziomów ołowiu, kadmu, rtęci, cyny nieorganicznej, 3-MCPD i benzo[a]pirenu w środkach spożywczych

Rozporządzenie (WE) nr 401/2006 ustanawiające metody pobierania próbek i analizy do celów urzędowej kontroli poziomów mikotoksyn w środkach spożywczych

JAKIE SĄ CELE ROZPORZĄDZEŃ?

W rozporządzeniach ustanawia się metody pobierania próbek i analizy do celów kontroli poziomów zanieczyszczeń w żywności.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

• Zanieczyszczenia to substancje, które trafiają do żywności na różnych etapach jej produkcji, pakowania, transportu i przechowywania lub które pochodzą ze środowiska. Z uwagi na fakt, że zanieczyszczenia mają zazwyczaj negatywny wpływ na żywność i stwarzają zagrożenie dla zdrowia ludzi, Unia Europejska (UE) podjęła działania w celu zminimalizowania ilości zanieczyszczeń w żywności. Ustanowione zostały najwyższe dopuszczalne poziomy zanieczyszczeń żywności, które stanowią największe zagrożenie dla konsumentów w UE.
• Wszystkie cztery rozporządzenia zawierają odesłania do rozporządzenia (WE) nr 882/2004 w sprawie kontroli urzędowych, którego art. 11 ust. 4 określa metody pobierania próbek i analizy. Rozporządzenie to zostało tymczasem uchylone i zastąpione rozporządzeniem (UE) 2017/625 (zob. streszczenie). Jego art. 34 określa metody pobierania próbek i przeprowadzania analiz.

Rozporządzenie (UE) 2017/644

Dioksyny i związki dioksynopodobne to trwałe zanieczyszczenia, które występują w środowisku najczęściej w postaci produktów ubocznych procesów spalania lub innych procesów przemysłowych. Polichlorowane bifenyle (PCB) były wykorzystywane przy produkcji urządzeń elektrycznych, tuszy, klejów, środków zmniejszających palność i farb. To substancje o wysokiej trwałości, które są bardzo łatwo rozpuszczalne w tłuszczach, co tłumaczy, dlaczego PCB nadal występują w środowisku i mogą odkładać się w tłuszczu zwierzęcym oraz być obecne na różnych poziomach łańcucha żywnościowego.

• W sekcji 5 załącznika do rozporządzenia (WE) nr 1881/2006 ustanowiono najwyższe dopuszczalne poziomy (zob. streszczenie).
• Metody pobierania próbek opisano w załączniku II do rozporządzenia (UE) 2017/644.
• Przygotowanie próbek i przeprowadzanie analiz odbywa się z wykorzystaniem metod i przy zastosowaniu kryteriów skuteczności opisanych w załącznikach III i IV do rozporządzenia (UE) 2017/644.
• Rozporządzenie (UE) nr 589/2014 zostaje uchylone, a wszelkie odesłania do niego zostały zastąpione odesłaniami do rozporządzenia (UE) 2017/644.

Rozporządzenie (UE) 2015/705

Kwas erukowy jest naturalnym składnikiem olejów wytwarzanych z nasion niektórych gatunków roślin. Wykazano, że jego spożywanie w dużych ilościach ma szkodliwy wpływ na zdrowie.

• W sekcji 8 załącznika do rozporządzenia (WE) nr 1881/2006 ustanowiono najwyższe dopuszczalne poziomy.
• Pobieranie próbek i przeprowadzanie analiz odbywa się z wykorzystaniem metod i przy zastosowaniu kryteriów skuteczności opisanych w załączniku do rozporządzenia (UE) 2015/705.
• Dyrektywa 80/891/EWG została uchylona, a wszelkie odesłania do niej zostały zastąpione odesłaniami do rozporządzenie (UE) 2015/705.

Rozporządzenie (WE) nr 333/2007

Rozporządzenie (WE) nr 333/2007 ustanawiające metody pobierania próbek i analizy poziomów pierwiastków śladowych i zanieczyszczeń procesowych w środkach spożywczych.

• Pierwiastki śladowe i zanieczyszczenia procesowe mogą być obecne w żywności wskutek zanieczyszczenia środowiska lub migracji z opakowań. Substancje te mogą także trafić do łańcucha dostaw na etapie przetwarzania i ulegać biokumulacji w ludzkich tkankach.
• Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA) i nadchloran są obecne w żywności wskutek zanieczyszczenia środowiska lub migracji z opakowań; mogą także trafić do łańcucha dostaw na etapie przetwarzania.
• Ołów, arsen, kadm, rtęć i nadchloran są obecne w żywności głównie wskutek zanieczyszczenia środowiska lub procesów przemysłowych, jednak mogą tam trafić również za pośrednictwem niektórych rodzajów materiałów przeznaczonych do kontaktu z żywnością. Cyna jest obecna w żywności konserwowanej wskutek migracji cyny z puszek do żywności.
• Estry 3-MCPD kwasów tłuszczowych i estry glicydowych kwasów tłuszczowych znajdują się w rafinowanych olejach roślinnych oraz w żywności zawierającej te oleje na skutek procesu rafinacji tych olejów.
• Akryloamid powstaje naturalnie podczas pieczenia, smażenia, grillowania i opiekania żywności bogatej w węglowodany. Benzo[a]piren i inne wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne powstają w warunkach niepełnego spalania substancji organicznych i znajdują się w wielu środkach spożywczych, zwłaszcza w grillowanym mięsie.
• W sekcjach 3, 4, 6 i 9 załącznika do rozporządzenia (WE) nr 1881/2006 ustanowiono najwyższe dopuszczalne poziomy.
• Pobieranie próbek i przeprowadzanie analiz odbywa się z wykorzystaniem metod opisanych w załączniku do rozporządzenia (WE) nr 333/2007.
• Biorąc pod uwagę wysoki koszt próbek w przypadku suplementów diety, suszonych przypraw lub ziół, suszonych grzybów, alg lub porostów, których koszt na jednostkę masy jest wysoki, rozporządzenie (WE) nr 333/2007 zostało zmienione aktem wykonawczym – rozporządzeniem wykonawczym (UE) 2021/705 ustanawiającym przepisy szczegółowe dotyczące metod pobierania próbek w odniesieniu do wspomnianych produktów. Rozporządzenie to ma zastosowanie od 19 maja 2021 r.
• Z dniem 15 grudnia 2022 r. na mocy rozporządzenia wykonawczego (UE) 2022/685 zmieniony zostaje załącznik do rozporządzenia (WE) nr 333/2007 w odniesieniu do wymogów dotyczących pobierania próbek w przypadku ryb i zwierząt lądowych.
• Dyrektywy 2001/22/WE, 2004/16/WE i 2005/10/WE zostają uchylone, a wszelkie odesłania do nich zostają zastąpione odesłaniami do rozporządzenia (WE) nr 333/2007.

Rozporządzenie (WE) nr 401/2006

Mikotoksyny to substancje toksyczne wytwarzane przez grzyby, które potencjalnie mogą doprowadzić do skażenia żywności i paszy na każdym etapie łańcucha dostaw żywności. Niektóre mikotoksyny mogą działać rakotwórczo na wątrobę i nerki.

• W sekcji 2 załącznika do rozporządzenia (WE) nr 1881/2006 ustanowiono najwyższe dopuszczalne poziomy niektórych mikotoksyn w określonych środkach spożywczych.
• Metody pobierania próbek opisano w załączniku I do rozporządzenia (WE) nr 401/2006.
• Przygotowanie próbek i przeprowadzanie analiz odbywa się z wykorzystaniem metod i przy zastosowaniu kryteriów skuteczności opisanych w załącznikach III i IV do rozporządzenia (WE) nr 401/2006.
• Dyrektywy 98/53/WE, 2002/26/WE, 2003/78/WE i 2005/38/WE zostają uchylone, a wszelkie odesłania do nich zostają zastąpione odesłaniami do rozporządzenia (WE) nr 401/2006.

OD KIEDY ROZPORZĄDZENIA MAJĄ ZASTOSOWANIE?

• Rozporządzenie (UE) 2017/644 (dotyczące dioksyn i PCB) ma zastosowanie od 26 kwietnia 2017 r.
• Rozporządzenie (UE) 2015/705 (dotyczące kwasu erukowego) ma zastosowanie od 21 maja 2015 r.
• Rozporządzenie (WE) nr 333/2007 (dotyczące pierwiastków śladowych i zanieczyszczeń procesowych) ma zastosowanie od 1 czerwca 2007 r.
• Rozporządzenie (WE) nr 401/2006 (dotyczące mikotoksyn) ma zastosowanie od 1 lipca 2006 r.

KONTEKST

Więcej informacji:

• Pobieranie próbek i przeprowadzanie analiz (Komisja Europejska)
• Laboratoria i ośrodki referencyjne (Komisja Europejska)
• Zanieczyszczenia (Komisja Europejska)
• Zanieczyszczenia żywności – zestawienie informacji (Komisja Europejska).

GŁÓWNE DOKUMENTY

Rozporządzenie Komisji (UE) 2017/644 z dnia 5 kwietnia 2017 r. ustanawiające metody pobierania i analizy próbek do celów kontroli poziomów dioksyn, dioksynopodobnych polichlorowanych bifenyli i niedioksynopodobnych polichlorowanych bifenyli w niektórych środkach spożywczych oraz uchylające rozporządzenie (UE) nr 589/2014 (Dz.U. L 92 z 6.4.2017, s. 9–34)

Rozporządzenie Komisji (UE) 2015/705 z dnia 30 kwietnia 2015 r. ustanawiające metody pobierania próbek i kryteria skuteczności metod analizy do celów urzędowej kontroli poziomów kwasu erukowego w środkach spożywczych oraz uchylające dyrektywę Komisji 80/891/EWG (Dz.U. L 113 z 1.5.2015, s. 29–37)

Rozporządzenie Komisji (WE) nr 333/2007 z dnia 28 marca 2007 r. ustanawiające metody pobierania próbek i analizy do celów kontroli poziomów pierwiastków śladowych i zanieczyszczeń procesowych w środkach spożywczych (Dz.U. L 88 z 29.3.2007, s. 29–38)

Kolejne zmiany rozporządzenia (WE) nr 333/2007 zostały włączone do tekstu podstawowego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

Rozporządzenie Komisji (WE) nr 401/2006 z dnia 23 lutego 2006 r. ustanawiające metody pobierania próbek i analizy do celów urzędowej kontroli poziomów mikotoksyn w środkach spożywczych (Dz.U. L 70 z 9.3.2006, s. 12–34)

Zobacz tekst skonsolidowany.

DOKUMENTY POWIĄZANE

Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2022/685 z dnia 28 kwietnia 2022 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 333/2007 w odniesieniu do wymogów dotyczących pobierania próbek w przypadku ryb i zwierząt lądowych (Dz.U. L 126 z 29.4.2022, s. 14–17)

Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2019/2093 z dnia 29 listopada 2019 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 333/2007 w odniesieniu do analizy estrów 3-monochloropropano-1,2-diolu (3-MCPD) i kwasów tłuszczowych, estrów glicydowych kwasów tłuszczowych, nadchloranu i akryloamidu (Dz.U. L 317 z 9.12.2019, s. 96–101)

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/625 z dnia 15 marca 2017 r. w sprawie kontroli urzędowych i innych czynności urzędowych przeprowadzanych w celu zapewnienia stosowania prawa żywnościowego i paszowego oraz zasad dotyczących zdrowia i dobrostanu zwierząt, zdrowia roślin i środków ochrony roślin, zmieniające rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 999/2001, (WE) nr 396/2005, (WE) nr 1069/2009, (WE) nr 1107/2009, (UE) nr 1151/2012, (UE) nr 652/2014, (UE) 2016/429 i (UE) 2016/2031, rozporządzenia Rady (WE) nr 1/2005 i (WE) nr 1099/2009 oraz dyrektywy Rady 98/58/WE, 1999/74/WE, 2007/43/WE, 2008/119/WE i 2008/120/WE, oraz uchylające rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 854/2004 i (WE) nr 882/2004, dyrektywy Rady 89/608/EWG, 89/662/EWG, 90/425/EWG, 91/496/EWG, 96/23/WE, 96/93/WE i 97/78/WE oraz decyzję Rady 92/438/EWG (rozporządzenie w sprawie kontroli urzędowych) (Dz.U. L 95 z 7.4.2017, s. 1–142)

Zobacz tekst skonsolidowany.

Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1881/2006 z dnia 19 grudnia 2006 r. ustalające najwyższe dopuszczalne poziomy niektórych zanieczyszczeń w środkach spożywczych (Dz.U. L 364 z 20.12.2006, s. 5–24)

Zobacz tekst skonsolidowany.

Ostatnia aktualizacja: 16.06.2022