Konwencja o prawie właściwym dla zobowiązań umownych (konwencja rzymska)

 

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Konwencja 80/934/EWG o prawie właściwym dla zobowiązań umownych, otwarta do podpisu w Rzymie dnia 19 czerwca 1980 roku

JAKIE SĄ CELE KONWENCJI?

W konwencji ustanawia się jednolite reguły określania prawa właściwego dla zobowiązań umownych w UE.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Konwencja o prawie właściwym dla zobowiązań umownych została otwarta do podpisu w Rzymie dnia 19 czerwca 1980 r. dla dziewięciu państw będących wówczas członkami Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej (EWG). Obecnie następczynią EWG jest UE. Konwencja weszła w życie w dniu 1 kwietnia 1991 r. W stosownym czasie konwencję podpisali wszyscy nowi członkowie EWG. Po podpisaniu konwencji przez Austrię, Finlandię i Szwecję sporządzona została jej wersja skonsolidowana. W Dzienniku Urzędowym opublikowano ją w 1998 r. Kolejna wersja skonsolidowana została opublikowana w Dzienniku Urzędowym w 2005 r., po przystąpieniu do konwencji 10 nowych państw.

Konwencja została zastąpiona, we wszystkich państwach UE z wyjątkiem Danii, rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 593/2008 z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie prawa właściwego dla zobowiązań umownych (rozporządzenie Rzym I). Konwencja rzymska nadal obowiązuje w odniesieniu do Danii. Ma ona zastosowanie do zobowiązań umownych zaciągniętych przed rozpoczęciem stosowania rozporządzenia Rzym I.

Konwencję stosuje się do zobowiązań umownych w stanach faktycznych, które wykazują związek z prawem różnych państw, nawet wówczas, gdy wskazanym przez nią prawem nie jest prawo umawiającego się państwa. Jej przepisy nie mają jednak zastosowania do:

• stanu cywilnego oraz zdolności prawnej i zdolności do czynności prawnych osób fizycznych;
• zobowiązań umownych dotyczących testamentów, majątkowych stosunków małżeńskich i innych stosunków rodzinnych;
• zobowiązań z przenoszalnych papierów wartościowych (weksli, czeków, weksli własnych itp.);
• zapisów na sąd polubowny i umów o właściwość sądu;
• kwestii z zakresu prawa spółek, stowarzyszeń i osób prawnych;
• kwestii tego, czy przedstawiciel może wobec osób trzecich zaciągać zobowiązania w imieniu osoby przez siebie reprezentowanej (lub czy organ spółki, stowarzyszenia lub osoby prawnej może wobec osób trzecich zaciągać zobowiązania w imieniu tej spółki, tego stowarzyszenia lub tej osoby prawnej);
• tworzenia „trustów” oraz kwestii dotyczących ich organizacji;
• dowodów i postępowania;
• umów ubezpieczenia pokrywających ryzyka na terytoriach państw UE (z wyjątkiem umów reasekuracyjnych).

Strony umowy mogą dokonać wyboru prawa dla całej umowy lub dla jej części, a także wyboru sądu właściwego w razie sporów. Mogą one – w drodze obopólnego porozumienia – w dowolnym momencie zmienić prawo dla umowy (zasada swobody wyboru prawa).

Jeśli strony nie wybrały w sposób wyraźny prawa właściwego, umowa podlega prawu państwa, z którym wykazuje najściślejszy związek, na przykład ze względu na miejsce zwykłego pobytu lub siedzibę zarządu strony spełniającej świadczenie albo ze względu na główne przedsiębiorstwo lub inne przedsiębiorstwo strony spełniającej świadczenie.

Jednak:

• jeżeli przedmiotem umowy jest nieruchomość, domniemywa się, że prawem właściwym jest prawo państwa, w którym ta nieruchomość jest położona;
• jeżeli przedmiotem umowy jest przewóz towarów, prawo właściwe ustala się na podstawie miejsca załadunku lub rozładunku albo głównego przedsiębiorstwa nadawcy.

Aby zapewnić ochronę praw konsumenta, dostarczanie towarów lub świadczenie usług na rzecz osób fizycznych podlega przepisom szczególnym, zgodnie z zasadą ochrony słabszej strony umowy. O ile strony nie postanowią inaczej, umowy takie podlegają prawu państwa, w którym konsument ma miejsce pobytu. Wybór prawa nie może w żadnym przypadku stawiać konsumenta w gorszej sytuacji ani pozbawiać go ochrony przysługującej mu na podstawie bardziej korzystnych przepisów w państwie jego pobytu. Przepisy te nie mają zastosowania do umów przewozu ani umów o świadczenie usług w państwie innym niż państwo, w którym konsument ma miejsce pobytu.

W przypadku umów o pracę stosuje się:

• prawo państwa, w którym pracownik zazwyczaj świadczy pracę; albo
• prawo państwa, w którym znajduje się przedsiębiorstwo zatrudniające pracownika; albo
• prawo państwa, z którym umowa o pracę wykazuje najściślejszy związek.

Jeśli strony postanowią o wyborze dla umowy innego prawa, wybór ten nie może być dokonany kosztem przysługującej pracownikowi ochrony.

OD KIEDY KONWENCJA MA ZASTOSOWANIE?

Konwencja ma zastosowanie od dnia 1 stycznia 1991 r.

GŁÓWNE DOKUMENTY

Konwencja 80/934/EWG o prawie właściwym dla zobowiązań umownych, otwarta do podpisu w Rzymie dnia 19 czerwca 1980 roku (Dz.U. C 169 z 8.7.2005, s. 10–22)

DOKUMENTY POWIĄZANE

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 593/2008 z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I) (Dz.U. L 177 z 4.7.2008, s. 6–16)

Kolejne zmiany rozporządzenia (WE) nr 593/2008 zostały włączone do tekstu podstawowego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

Konwencja o prawie właściwym dla zobowiązań umownych (Wersja skonsolidowana) – Protokół pierwszy w sprawie wykładni konwencji z 1980 r. przez Trybunał Sprawiedliwości (Wersja skonsolidowana) – Protokół drugi przyznający Trybunałowi Sprawiedliwości uprawnienia do dokonywania wykładni konwencji z 1980 r. (Wersja skonsolidowana) (Dz.U. C 334 z 30.12.2005, s. 1–27)

Konwencja o przystąpieniu Republiki Austrii, Republiki Finlandii i Królestwa Szwecji do Konwencji o prawie właściwym dla zobowiązań umownych, otwartej do podpisu w Rzymie dnia 19 czerwca 1980 roku, oraz do Pierwszego i Drugiego Protokołu w sprawie jej wykładni przez Trybunał Sprawiedliwości (Dz.U. C 169 z 8.7.2005, s. 28–30)

Konwencja 92/529/EWG o przystąpieniu Królestwa Hiszpanii i Republiki Portugalii do Konwencji o prawie właściwym dla zobowiązań umownych, otwartej do podpisu w Rzymie dnia 19 czerwca 1980 roku (Dz.U. C 169 z 8.7.2005, s. 26–27)

Ostatnia aktualizacja: 10.09.2018