19.5.2016   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 181/73

—

uwzględniając swoje wcześniejsze rezolucje w sprawie działalności Komisji Petycji,

—

uwzględniając art. 10 i 11 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE),

—

uwzględniając art. 24, 227, 228, 258 i 260 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE),

—

uwzględniając art. 48 i art. 202 ust. 8 Regulaminu,

—

uwzględniając sprawozdanie Komisji Petycji (A7-0299/2013),

A.

mając na uwadze, że w oparciu o protokół 30 do Traktatu Karta praw podstawowych Unii Europejskiej nabyła już prawnie obowiązujący charakter wraz z wejściem w życie Traktatu z Lizbony; mając na uwadze, że we wspomnianym Traktacie ustanowiono również podstawę prawną dla przystąpienia UE do Europejskiej konwencji praw człowieka oraz dla wprowadzenia europejskiej inicjatywy obywatelskiej;

B.

mając na uwadze, że Komisja Petycji ma obowiązek nieustannie rewidować i, jeśli to możliwe, zwiększać swoją rolę, zwłaszcza w odniesieniu do rozwoju zasad demokratycznych, takich jak zwiększone uczestnictwo obywateli w procesie decyzyjnym UE oraz poprawa przejrzystości i rozliczalności; mając na uwadze, że w ramach swojej zwykłej działalności Komisja Petycji współpracuje ściśle z państwami członkowskimi, Komisją, Europejskim Rzecznikiem Praw Obywatelskich oraz innymi organami w celu zagwarantowania pełnego przestrzegania zarówno litery, jak i ducha prawa UE;

C.

mając na uwadze, że w 2012 r. do Komisji Petycji wpłynęło 1 986 petycji, głównie dotyczących tematyki praw podstawowych, środowiska, rynku wewnętrznego oraz kryzysu gospodarczego i społecznego; mając na uwadze, że 1 406 petycji uznano za dopuszczalne, z czego 853 przekazano Komisji do dalszego zbadania na mocy art. 258 i 260 Traktatu, natomiast 580 petycji uznano za niedopuszczalne; mając na uwadze, że problemy poruszone w co najmniej pięciu petycjach złożonych w 2012 r. skierowano do Trybunału Sprawiedliwości zgodnie z art. 258 i 260 Traktatu; mając na uwadze, że wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z 14 września 2011 r. w sprawie T-308/07 wyraźnie pokazał, że decyzje proceduralne Parlamentu dotyczące petycji również podlegają kontroli sądowej; mając na uwadze, iż zgodnie z analizą statystyczną zawartą w niniejszym sprawozdaniu najwięcej petycji odnosi się do UE rozumianej jako całość (27,3 %), a kolejne pozycje zajmują odpowiednio sprawy z Hiszpanii (15,0 %), Niemiec (12,5 %) i Włoch (8,6 %);

D.

mając na uwadze, że w dziedzinie praw podstawowych w 2012 r. Komisja Petycji poświęciła wiele uwagi prawom osób niepełnosprawnych, prawom dziecka, prawom konsumentów, prawom własności, prawu swobodnego przemieszczania się bez dyskryminacji na jakimkolwiek tle, ochronie wolności słowa i prywatności, a także prawu dostępu do dokumentów i informacji oraz prawom związanym z wolnością zrzeszania się w organizacjach politycznych i związkowych; mając na uwadze, że kryzys gospodarczy wywołał dużą liczbę petycji dotyczących problemów społecznych, takich jak kwestie mieszkaniowe, problem bezrobocia oraz nadużycia w sektorze bankowym względem klientów;

E.

mając na uwadze, że petycje składane przez obywateli świadczą o tym, że ciągle dochodzi do dyskryminacji obywateli ze względu na ich niepełnosprawność, przynależność do mniejszości lub określonych grup etnicznych, płeć, wiek lub orientację seksualną;

F.

mając na uwadze, że inicjatywy UE służące zwalczaniu dyskryminacji, takie jak unijne ramy dotyczące krajowych strategii integracji Romów na rok 2011, muszą zostać bezzwłocznie włączone do strategii krajowych i muszą być poddawane nieustannemu przeglądowi i monitorowaniu w świetle zmieniającej się sytuacji ekonomiczno-społecznej;

G.

mając na uwadze, że w związku z ochroną środowiska należy stale zwracać uwagę na zagrożenie powodowane przez zanieczyszczenia oraz niewłaściwe praktyki w zakresie ochrony środowiska, ponieważ wynikają z niego zagrożenia dla różnorodności biologicznej i ekosystemów, a także zagrożenia dla zdrowia publicznego, przy czym każde z zagrożeń jest długotrwałe i często zagraża życiu; mając na uwadze, że w odniesieniu do różnorodności biologicznej niektóre państwa członkowskie do tej pory nie określiły minimalnej liczby obszarów ochrony w ramach programu Natura 2000 oraz nie zadbały o skuteczną ochronę tych obszarów; mając na uwadze, że trzeba w należyty sposób uwzględnić takie cele, jak walka z zanieczyszczeniami i walka ze zmianami klimatu; mając na uwadze, że w 2012 r. Komisja Petycji poświęciła wiele uwagi wdrażaniu przepisów dotyczących odpadów i wody, a także ocenie oddziaływania projektów i działań na środowisko oraz zdrowie publiczne;

H.

mając na uwadze potrzebę ochrony zasobów naturalnych w celu uniknięcia zagrożeń dla przyszłości planety; mając na uwadze konieczność kierowania się zasadą ostrożności, jeśli chodzi o innowacje technologiczne, takie jak GMO i nanotechnologia;

I.

mając na uwadze, że w odniesieniu do kwestii gospodarowania odpadami wizyta informacyjna przeprowadzona we Włoszech uwydatniła potrzebę pilnego zaangażowania wszystkich władz włoskich w poszukiwanie zrównoważonego rozwiązania problemów związanych z gospodarowaniem odpadami w prowincji Rzym w celu zapewnienia poszanowania zdrowia i godności obywateli; mając na uwadze, że pomimo zakończenia sytuacji nadzwyczajnej w Neapolu w regionie Kampania aktualnych pozostaje wiele wyzwań wiążących się z kompleksowym podejściem do gospodarowania odpadami w związku z hierarchią odpadów określoną w dyrektywie 2008/98/WE (dyrektywie ramowej w sprawie odpadów) oraz z orzeczeniem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z marca 2010 r.;

J.

mając na uwadze, że choć Komisja może w pełni kontrolować przestrzeganie przepisów unijnych dopiero po podjęciu ostatecznych decyzji przez władze krajowe, to jednak należy na jak najwcześniejszym etapie sprawdzać, szczególnie w odniesieniu do kwestii środowiskowych, czy władze lokalne, regionalne i krajowe właściwie stosują wszystkie odnośne wymogi proceduralne przewidziane prawem UE, włącznie ze stosowaniem zasady ostrożności;

K.

mając na uwadze, że prace Komisji Petycji doprowadziły Parlament do uznania wody za dobro publiczne; mając na uwadze, że europejska inicjatywa obywatelska „Prawo do wody” była pierwszą, która osiągnęła próg miliona podpisów obywateli europejskich;

L.

mając na uwadze, że nie wolno dopuścić do dalszej nieodwracalnej utraty różnorodności biologicznej, szczególnie na obszarach należących do sieci Natura 2000; mając na uwadze, że państwa członkowskie zobowiązały się do zapewnienia ochrony specjalnych obszarów ochrony zgodnie z dyrektywą 92/43/EWG (dyrektywą siedliskową) oraz dyrektywą 79/409/EWG (dyrektywą ptasią);

M.

mając na uwadze, że w rezolucji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie nowego, zrównoważonego i konkurencyjnego przemysłu hutniczego, sporządzonej na podstawie otrzymanej petycji (1), Parlament opowiedział się za zasadą „zanieczyszczający płaci”;

N.

mając na uwadze, że pomimo porozumienia międzyinstytucjonalnego między Parlamentem a Komisją Komisja sprawia wrażenie niechętnej do bezzwłocznego przekazywania informacji o charakterze obrad oraz decyzji podejmowanych w ramach postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego w odniesieniu do petycji i w zakresie wdrażania przepisów środowiskowych; mając na uwadze, że jest to głównym źródłem niepokoju, zważywszy na nieodwracalne szkody i zniszczenia, na jakie mogą być narażone nasze ekosystemy oraz zdrowie; mając na uwadze, że instytucje europejskie powinny dostarczać więcej informacji i zachować większą przejrzystość wobec obywateli UE;

O.

mając na uwadze, że rok 2013 został ogłoszony Europejskim Rokiem Obywateli i to właśnie obywatele i mieszkańcy UE, pojedynczo oraz w ramach stowarzyszeń, są odpowiednimi osobami do oceniania skuteczności europejskich przepisów w praktyce oraz sygnalizowania możliwych luk prawnych, które utrudniają prawidłowe wdrażanie przepisów i pełne egzekwowanie praw; mając na uwadze treść Europejskiego programu na rzecz konsumentów – zwiększanie zaufania i pobudzanie wzrostu gospodarczego; mając na uwadze, że w tym przypadku podstawowym warunkiem jest udostępnianie obywatelom informacji o ustawodawstwie europejskim w sposób praktyczny;

P.

mając na uwadze, że z tego względu Komisja Petycji poświęciła w 2012 r. znaczną ilość czasu i wysiłku na omówienie znaczenia obywatelstwa europejskiego, które jest ściśle powiązane z całkowitą swobodą przemieszczania się i zamieszkania w UE, zgodnie z definicją zawartą w części III TFUE, oraz obejmuje wiele innych praw przysługujących obywatelom, którzy nie opuszczają kraju pochodzenia; mając na uwadze, że petycje świadczą o tym, że obywatele i mieszkańcy Unii nadal napotykają powszechne i konkretne przeszkody w egzekwowaniu w szczególności swoich praw transgranicznych, co ma bezpośredni i codzienny wpływ na życie i dobrostan tysięcy gospodarstw domowych;

Q.

mając na uwadze, że procedura składania petycji może stanowić uzupełnienie innych instrumentów europejskich, jakimi dysponują obywatele, takich jak możliwość składania skarg do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich lub Komisji Europejskiej; mając na uwadze, że Komisja Petycji ściśle współpracuje z Europejskim Rzecznikiem Praw Obywatelskich, innymi komisjami Parlamentu Europejskiego, instytucjami, agencjami i sieciami europejskimi, a także z państwami członkowskimi;

R.

mając na uwadze, że procedura składania petycji może i powinna pozostać procedurą uzupełniającą wobec innych dostępnych obywatelom mechanizmów dochodzenia roszczeń, takich jak składanie skarg do Komisji Europejskiej lub do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich; mając na uwadze, że szczególnie SOLVIT stanowi ważne narzędzie, z którego obywatele UE mogą korzystać w celu znalezienia szybkiego rozwiązania problemów spowodowanych niewłaściwym stosowaniem prawa rynku wewnętrznego przez organy publiczne; mając na uwadze, że w związku z tym należy uzyskać postęp, jeżeli chodzi o wspólne rozstrzyganie sporów sądowych wszczętych przez konsumentów i ich organizacje; mając na uwadze, że portal internetowy „Dochodzenie swoich praw” zawiera ważne informacje skierowane do obywateli chcących złożyć skargę dotyczącą właściwego stosowania prawa unijnego;

S.

mając na uwadze, że zakres oraz tryb funkcjonowania prawa do składania petycji przysługującego wszystkim obywatelom UE i jej mieszkańcom na mocy Traktatu różni się od innych środków dostępnych obywatelom, takich jak np. składanie skarg do Komisji lub do Rzecznika Praw Obywatelskich;

T.

mając na uwadze potrzebę zwiększenia uczestnictwa obywateli w procesie decyzyjnym w Unii Europejskiej, by wzmocnić jego legitymację i rozliczalność;

U.

mając na uwadze, że nowy instrument demokracji uczestniczącej, jakim jest europejska inicjatywa obywatelska, wszedł w życie 1 kwietnia 2012 r., a w ciągu roku od tej daty wpłynęło ogółem szesnaście inicjatyw; mając na uwadze, że wielu inicjatorów europejskich inicjatyw obywatelskich zgłaszało obawy dotyczące technicznych przeszkód napotkanych w praktyce podczas zbierania podpisów; mając na uwadze, że Komisja Petycji będzie odgrywać zasadniczą rolę w organizowaniu wysłuchań publicznych na temat udanych inicjatyw;

V.

mając na uwadze, że oczywiste jest, iż brakuje zarówno przejrzyście uporządkowanych i szeroko rozpowszechnianych informacji, jak i świadomości obywateli UE na temat przysługujących im praw; mając na uwadze, że stanowi to decydujące przeszkody w realizowaniu aktywnego obywatelstwa unijnego; mając na uwadze, że w związku z tym państwa członkowskie powinny w sposób bardziej kompleksowy wypełniać swój obowiązek udzielania informacji i podnoszenia świadomości obywateli;

W.

mając na uwadze, że uzasadnione są oczekiwania obywateli i mieszkańców UE, by kwestie, które kierują oni do Komisji Petycji, były rozwiązywane bez zbędnej zwłoki na podstawie ram prawnych Unii Europejskiej, a w szczególności by członkowie Komisji Petycji bronili środowiska naturalnego, zdrowia, swobody przemieszczania się, godności oraz podstawowych praw i wolności osób składających petycje; mając na uwadze, że skuteczność pracy w Komisji Petycji wynika w głównej mierze z szybkości i dokładności działania jej sekretariatu, możliwe są jednak dalsze usprawnienia, zwłaszcza poprzez optymalizację czasu rozpatrywania petycji oraz usystematyzowanie procedury ich oceny; mając na uwadze, że w perspektywie stopniowo rosnącej liczby petycji otrzymywanych rocznie, na ten cel powinno się przeznaczyć więcej zasobów oraz większą ilość czasu podczas posiedzeń komisji; mając na uwadze konieczność zachowania ciągłości rozpatrywania petycji również na przełomie kadencji i pomimo wynikających stąd zmian w składzie personelu; mając na uwadze liczne petycje złożone przez ofiary reżimu Franco oraz liczne petycje dotyczące uprowadzania dzieci w Hiszpanii;

X.

mając na uwadze, że niektóre petycje wędrują między Komisją, Parlamentem, Europejskim Trybunałem Sprawiedliwości a organami krajowymi i nadal nie ma rozwiązania poruszanych w nich kwestii, a osoby składające petycje są pozostawione w niepewności i bez widoków na zakończenie;

Y.

mając na uwadze, że znacznie wzrosła liczba petycji dotyczących naruszania w państwach członkowskich podstawowych praw demokratycznych oraz zasad państwa prawa, które chroni Traktat o Unii Europejskiej, co pokazuje, iż obywatele europejscy z coraz większym zaufaniem odnoszą się do instytucji unijnych jako gwaranta praw podstawowych;

Z.

mając na uwadze, że indywidualni obywatele i wspólnoty lokalne, jak również organizacje społeczne i przedsiębiorstwa mogą najlepiej ocenić efektywność prawodawstwa UE, jako że dotyczy ono ich samych, i najlepiej zasygnalizować możliwe luki prawne, które powinny zostać przeanalizowane, tak aby zapewnić lepsze, bardziej jednolite i porównywalne wdrożenie prawa UE we wszystkich państwach członkowskich;

1.

odnotowuje, że petycje otrzymane w 2012 r. od obywateli i mieszkańców Unii Europejskiej dotyczyły głównie domniemanych naruszeń przepisów prawa unijnego w dziedzinie praw podstawowych, środowiska, rynku wewnętrznego oraz praw własności; uważa, że petycje świadczą o tym, iż nadal częste i powszechne są przypadki niepełnej transpozycji lub niewłaściwego stosowania prawa unijnego;

2.

zauważa, że prawa podstawowe pozostają kluczowym tematem składanych petycji, podnoszących w szczególności kwestie związane z prawami osób niepełnosprawnych, prawami dziecka, prawami własności, prawem do swobodnego przemieszczania się, w tym przeniesieniem praw do świadczeń socjalnych, bez doświadczania dyskryminacji na jakimkolwiek tle, ochroną wolności słowa i prywatności, wolnością zrzeszania się i prawem dostępu do dokumentów i informacji; wzywa państwa członkowskie do odpowiedniego stosowania i poszanowania tych praw zgodnie z postanowieniami Traktatu i zwraca się do Komisji o podjęcie niezbędnych środków służących zobowiązaniu państw członkowskich uchybiających swoim obowiązkom do zlikwidowania rozbieżności między przepisami krajowymi a prawami podstawowymi obywateli Unii Europejskiej; uważa, że należy poświęcić szczególną uwagę prawu do pamięci historycznej i prawu do prawdy, sprawiedliwości i zadośćuczynienia dla rodzin, które ucierpiały pod dyktaturą Franco, a także prawu skradzionych dzieci w Hiszpanii do poznania tożsamości swoich biologicznych rodziców;

3.

uważa, że interaktywny przewodnik, który Parlament Europejski umieści w internecie, oraz materiały opublikowane w internecie przez Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich mogą doprowadzić do zmniejszenia liczby petycji dotyczących spraw, które nie wchodzą w zakres kompetencji UE;

4.

potwierdza, że Komisja Petycji pełni kluczową rolę we wskazywaniu obywatelom środków pozasądowych, a przez to pozwala na sprawdzenie w praktyce, jak Unia Europejska jest postrzegana przez Europejczyków, co z kolei pozwala ustalić, czy prawodawstwo europejskie rzeczywiście przynosi spodziewane rezultaty i spełnia oczekiwania ludzi wobec Unii;

5.

wzywa Komisję Petycji do przeanalizowania wpływu orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie Equal Rights Trust na dopuszczalność petycji, gdyż orzecznictwo to zapewnia obywatelom Unii, nawet w przypadkach dotyczących wyłącznie prawa krajowego, wyższy poziom ochrony w przypadku krajowego wyroku mającego wpływ na wykonywanie przez nich praw związanych z obywatelstwem UE; wzywa do zbadania, jakie przeszkody faktycznie utrudniają obywatelom Unii, w sprawach rozpatrywanych przez sądy krajowe, uzyskanie wiarygodnej interpretacji prawodawstwa europejskiego w drodze złożenia do Trybunału Sprawiedliwości wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym;

6.

w ramach usprawnienia pracy Komisji Petycji domaga się opracowania procedury organizacji misji informacyjnych, która z jednej strony zapewni wszystkim uczestnikom misji informacyjnej prawo do przedstawiania faktów z własnej perspektywy, a z drugiej umożliwi wszystkim członkom Komisji Petycji udział w procesie decyzyjnym dotyczącym wniosków formułowanych przez Komisję Petycji;

7.

zdecydowanie chce zapewnić większą skuteczność, przejrzystość i bezstronność procedury dotyczącej petycji, przy zachowaniu praw uczestnictwa przysługujących członkom Komisji Petycji, aby kontrola sądowa nie wykazywała nieprawidłowości dotyczących procedury rozpatrywania petycji;

8.

zwraca uwagę na utrzymującą się dyskryminację obywateli ze względu na religię lub wyznanie, niepełnosprawność, przynależność do mniejszości, wiek lub orientację seksualną; w szczególności ostrzega, że ludność romska na terenie Unii Europejskiej w dalszym ciągu napotyka przeszkody utrudniające integrację społeczną; zwraca się zatem do Komisji o ułatwienie współpracy międzyrządowej w tym zakresie, zapewnienie odpowiednich funduszy na wdrażanie krajowych strategii integracji społecznej ludności romskiej oraz aktywne monitorowanie skuteczności wdrażania tych strategii w państwach członkowskich;

9.

zwraca się do Komisji o przedstawienie wniosku legislacyjnego, który ostatecznie rozwiąże problemy związane z wzajemnym uznawaniem przez państwa członkowskie aktów stanu cywilnego oraz ich skutków przy jednoczesnym poszanowaniu tradycji polityki społecznej poszczególnych państw członkowskich zgodnie z zasadą pomocniczości;

10.

ponawia swoje wcześniejsze wezwania do państw członkowskich o zapewnienie swobody przemieszczania się wszystkim obywatelom UE i ich rodzinom, bez żadnej dyskryminacji ze względu na ich orientację seksualną lub przynależność państwową; ponownie wzywa państwa członkowskie do pełnego wdrożenia praw przyznanych na mocy art. 2 i 3 dyrektywy 2004/38/WE nie tylko małżonkom różnej płci, ale także zarejestrowanemu partnerowi, członkowi gospodarstwa domowego lub partnerowi, z którym obywatel UE pozostaje w odpowiednio poświadczonym, stałym związku, w tym osobom tej samej płci pozostającym w związkach, w oparciu o zasady wzajemnej uznawalności, równości, niedyskryminacji, godności oraz poszanowania życia osobistego i rodzinnego; zwraca się w związku z tym do Komisji o dopilnowanie, aby dyrektywa ta była rygorystycznie stosowana, a następnie aby w razie potrzeby została poddana przeglądowi pod kątem jej celu, a także o dopilnowanie, by w koniecznych przypadkach wszczynano postępowanie w sprawie uchybienia zobowiązaniom przeciwko państwom członkowskim, które uchylają się od stosowania tej dyrektywy;

11.

dostrzega, że ochrona środowiska stanowi kolejne kluczowe zagadnienie poruszane w petycjach, co świadczy o tym, że organy publiczne w państwach członkowskich ciągle nie zapewniają ochrony różnorodności biologicznej, zasobów naturalnych i ekosystemów ani nie gwarantują najwyższych standardów zdrowia publicznego; w szczególności wskazuje na liczne petycje dotyczące gospodarki odpadami, wody, możliwych zagrożeń płynących z korzystania z energii atomowej i inżynierii genetycznej, gatunków chronionych, a także oceny oddziaływania inwestycji i działalności na środowisko oraz zdrowie publiczne, np. w odniesieniu do wydobywania gazu łupkowego za pomocą szczelinowania; wzywa Komisję do wzmocnienia ram prawnych w zakresie ochrony środowiska i zwalczania zmian klimatu, a w szczególności do zapewnienia ich właściwego wdrażania; ubolewa, że niektóre państwa członkowskie pomimo wysiłków nie są w stanie znaleźć zrównoważonych rozwiązań problemów związanych z gospodarką odpadami;

12.

wzywa Komisję Europejską do przedsięwzięcia właściwych środków, by państwa członkowskie uznały wodę za dobro publiczne; uważa, że zasada ostrożności powinna być skrupulatnie przestrzegana w przypadku stosowania biotechnologii i nanotechnologii w produktach, które mogą znacząco wpływać na zdrowie konsumentów;

13.

oczekuje, że poprawiona dyrektywa w sprawie oceny oddziaływania na środowisko, zmieniająca dyrektywę 2011/92/UE, nie tylko zostanie poprawiona dzięki wprowadzeniu bardziej zrozumiałych parametrów, lecz przede wszystkim będzie należycie wdrażana przez państwa członkowskie;

14.

uważa, że należy opracować procedury dla pilnych petycji, w przypadku których misje informacyjne będzie można również przeprowadzać podczas długich okresów „białych”, tj. okresów bez działalności parlamentarnej, w czasie wyborów europejskich oraz – w razie konieczności ze względu na charakter petycji – w okresie letniej przerwy w obradach (przykład: Damüls, gdzie miesiące letnie były jedynym możliwym okresem na przeprowadzenie misji informacyjnej);

15.

z zadowoleniem przyjmuje zakończenie sytuacji nadzwyczajnej w Neapolu oraz nowe inicjatywy w zakresie gospodarowania odpadami i oczekuje, że utrzymujące się problemy w regionie Kampania zostaną należycie rozwiązane, np. dzięki otwarciu regionalnego zakładu kompleksowego gospodarowania odpadami zgodnie z hierarchią dyrektywy ramowej w sprawie odpadów oraz orzeczeniem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 2010 r.; nadal ma poważne obawy dotyczące podejścia do gospodarowania odpadami w regionie Lacjum, w szczególności w kontekście zamknięcia składowiska odpadów Malagrotta;

16.

zauważa ponadto, że obywatele Unii Europejskiej nadal napotykają bariery na rynku wewnętrznym, szczególnie przy korzystaniu ze swobody przemieszczenia się jako osoby prywatne, jako dostawcy i konsumenci towarów i usług oraz jako pracownicy, tak jak w przypadku pracowników z Rumunii i Bułgarii, którzy nadal napotykają ograniczenia na rynku pracy w niektórych państwach członkowskich; w szczególności sygnalizuje, że obszarem budzącym najwięcej obaw jest transgraniczna współpraca sądowa oraz jej efektywność; wnioskuje ogólnie, że wzmocniona współpraca transgraniczna i harmonizacja zapewniają znaczne korzyści z perspektywy ochrony praw obywateli oraz stymulacji gospodarki;

17.

wzywa Komisję Europejską do podjęcia działań na rzecz ułatwienia konsumentom dostępu do technologii informacyjno-komunikacyjnych, wraz z właściwymi gwarancjami bezpieczeństwa i przejrzystości, a w szczególności do zadbania o dostępność do stron internetowych organów sektora publicznego;

18.

wskazuje na wysiłki poczynione przez Komisję Petycji na rzecz przekazania wniosku wielu obywateli dotyczącego ram prawnych UE, które oferowałyby ściślejszą ochronę i poprawę dobrostanu zwierząt, w tym zwierząt domowych i bezpańskich;

19.

podkreśla znaczenie utworzenia grupy roboczej ds. hiszpańskiej ustawy o strefie przybrzeżnej, która może być wzorem dla kolejnych podobnych inicjatyw i która uważnie śledzi odnośne petycje i zmiany przepisów; ponownie podkreśla znaczenie bezpośredniego kontaktu w tej kwestii z hiszpańskimi władzami krajowymi i podkreśla pilną konieczność dalszej wzmożonej współpracy w celu znalezienia lepszej równowagi między prawami własności a ich funkcją społeczną, a także znalezienia lepszych rozwiązań w przypadkach, kiedy ostateczny cel, jakim jest ochrona środowiska, wymaga wywłaszczenia; wyraża obawę, iż nowa ustawa o strefie przybrzeżnej, przyjęta przez hiszpański parlament, nie rozwiewa obaw osób składających petycje, a jednocześnie nie ma żadnych planów dotyczących dalszej ochrony środowiska strefy przybrzeżnej w Hiszpanii;

20.

podkreśla potrzebę skutecznego uregulowania ochrony wybrzeży, zaznaczając, że ustawa o strefie przybrzeżnej nie jest spójna z wyznaczonymi jej celami, ponieważ wpływa negatywnie na dziedzictwo historyczne i tradycyjne społeczności, a także na mieszkańców małych miejscowości przybrzeżnych, którzy zawsze w sposób zrównoważony współistnieli z morzem i jego ekosystemami;

21.

z zadowoleniem przyjmuje wnioski Komisji Petycji z wizyty informacyjnej w Berlinie poświęconej kwestiom dobrostanu młodzieży i rodzin, w szczególności w kontekście transgranicznych postępowań o przyznanie opieki nad dzieckiem; zauważa jednak, obserwując ciągły napływ petycji tego rodzaju, że problem transgranicznych postępowań o przyznanie opieki nad dzieckiem nadal istnieje oraz że podobne sprawy są zgłaszane Komisji Petycji również z innych państw członkowskich, szczególnie Danii; zauważa, że w przypadku Danii niektóre sprawy dotyczą cudzoziemców mieszkających w tym kraju oraz dowiedzionych przypadków uprowadzenia dzieci (również z zagranicy);

22.

jest zdania, że lepsze zarządzanie i bardziej efektywne mechanizmy dochodzenia roszczeń są bezpośrednio związane z przejrzystością i dostępem do informacji zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1049/2001;

23.

uważa, że należy zacieśniać współpracę z parlamentami i rządami państw członkowskich w oparciu o zasadę wzajemności i, jeśli to konieczne, zachęcenie władz państw członkowskich do transponowania i stosowania prawodawstwa UE z zachowaniem pełnej przejrzystości; podkreśla znaczenie współpracy między Komisją Europejską a państwami członkowskimi i ubolewa nad zaniedbaniami wielu państw członkowskich w transponowaniu i egzekwowaniu przepisów prawa europejskiego z dziedziny ochrony środowiska;

24.

zwraca w związku z tym uwagę na Eurobarometr opinii publicznej, który wskazuje, że jedynie 36 % obywateli UE uważa się za dobrze poinformowanych o przysługujących im prawach, a jedynie 24 % czuje się dobrze poinformowanych o tym, co mogą zrobić, jeżeli ich prawa nie są przestrzegane; podkreśla zatem pilną konieczność poprawy dostępu do informacji oraz jaśniejszego rozdzielenia funkcji poszczególnych instytucji krajowych i europejskich, co pozwoli na kierowanie petycji i skarg do właściwych organów;

25.

zwraca się konkretnie do Komisji Europejskiej o to, by uczyniła portal internetowy „Dochodzenie swoich praw” bardziej przyjaznym użytkownikom i zwiększyła świadomość jego istnienia wśród obywateli UE;

26.

jest zdecydowany uruchomić do końca 2013 r. bardziej praktyczny i bardziej widoczny portal internetowy dotyczący petycji, aby ułatwić dostęp do procedury składania petycji oraz dostarczać cennych informacji na temat petycji, jak również zapewnić rozpowszechnianie takich informacji wśród opinii publicznej i interaktywny dostęp do procedury składania petycji oraz innych mechanizmów dochodzenia roszczeń; apeluje, aby prawo do składania petycji było bardziej uwidocznione na stronie głównej portalu Parlamentu Europejskiego;

27.

podkreśla, że Komisja Petycji obok innych instytucji, organów i instrumentów, np. europejskiej inicjatywy obywatelskiej, Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich, Komisji Europejskiej i komisji śledczych, pełni oddzielną i jasno określoną funkcję punktu kontaktowego dla każdego obywatela; podkreśla ponadto, że Komisja Petycji musi nadal pełnić funkcję punktu, do którego zwracają się obywatele, których prawa są rzekomo naruszane;

28.

z zadowoleniem przyjmuje konstruktywną współpracę Komisji Petycji i Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich, na przykład w przypadku sprawozdania specjalnego Rzecznika Praw Obywatelskich w sprawie wiedeńskiego lotniska w odniesieniu do odpowiedniego zastosowania dyrektywy w sprawie oceny oddziaływania na środowisko; popiera działania Rzecznika w przypadkach nieprawidłowości administracyjnych w funkcjonowaniu instytucji, organów, urzędów lub agencji UE; oczekuje, iż takie działania będą kontynuowane z zachowaniem pełnej niezależności, tak jak to miało miejsce do tej pory;

29.

zwraca uwagę, że nie wszyscy obywatele UE posiadają na szczeblu krajowym rzecznika praw obywatelskich posiadającego rozległe uprawnienia, co oznacza, że nie wszyscy obywatele UE mają takie same możliwości wniesienia środków odwoławczych; uważa, że europejska sieć rzeczników praw obywatelskich, posiadająca krajowego rzecznika praw obywatelskich w każdym państwie członkowskim, zapewniłaby istotne wsparcie Europejskiemu Rzecznikowi Praw Obywatelskich;

30.

z zadowoleniem przyjmuje dalszą współpracę z Komisją Europejską w odniesieniu do rozpatrywania petycji w zakresie stosowania przepisów UE przez państwa członkowskie; podkreśla jednak, że Komisja Petycji oczekuje, iż będzie należycie i bezzwłocznie informowana o postępach dotyczących postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego; zwraca się do Komisji o jednakowe podejście do petycji i skarg dotyczących funkcjonowania procedur w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego; wzywa ponadto Komisję do dostarczania Komisji Petycji szczegółowych informacji oraz statystycznych danych dotyczących wszystkich rozpatrywanych skarg; podkreśla, iż aby zapewnić pełne poszanowanie prawa do składania petycji, kluczowe znaczenie ma, w przypadku gdy zachodzi taka potrzeba, rzetelna analiza i odpowiedź Komisji zapewniająca nie tylko ocenę kwestii formalnych lub proceduralnych, ale również ocenę sedna sprawy;

31.

podkreśla, że dostęp do informacji posiadanych przez instytucje UE, zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1049/2001, leży w podstawowym interesie obywateli, by mogli oni lepiej zrozumieć proces decyzyjny, szczególnie w przypadku projektów mających wpływ na środowisko; jest zdania, że Komisja mogłaby zapewnić szerszy dostęp do informacji o dochodzeniach i sprawach dotyczących naruszeń bez zagrożenia dla celu dochodzenia oraz że nadrzędny interes publiczny może znakomicie uzasadniać dostęp do akt tych spraw, przede wszystkim w sprawach, które mogą dotyczyć praw podstawowych, zdrowia ludzkiego lub zwierzęcego i ochrony środowiska przed nieodwracalnym zniszczeniem, lub w toczących się postępowaniach związanych z dyskryminacją mniejszości lub naruszaniem godności ludzkiej, o ile zapewniona jest ochrona tajemnicy handlowej i danych szczególnie chronionych związanych ze sprawami sądowymi, sprawami z zakresu konkurencji i aktami osobowymi;

32.

zwraca się do Komisji o zastosowanie podejścia ostrożnościowego i prewencyjnego przy ocenie projektów mających potencjalny negatywny wpływ na środowisko lub zdrowie publiczne na wczesnym etapie współpracy z zainteresowanymi państwami członkowskimi; zwraca uwagę na możliwość wydania nakazu sądowego w trakcie rozpatrywania sprawy w przypadkach, w których przewiduje się nieodwracalne szkody;

33.

odnotowuje w szczególności znaczącą rolę sieci SOLVIT w wykrywaniu i rozwiązywaniu problemów związanych z wdrażaniem przepisów rynku wewnętrznego; zachęca do rozwijania tego narzędzia UE poprzez dopilnowanie, aby państwa członkowskie zapewniały odpowiednie zaplecze osobowe w krajowych punktach SOLVIT; uważa również, że potrzebna jest procedura powództwa zbiorowego w celu rozwiązywania sporów wszczętych przez konsumentów i ich organizacje;

34.

podkreśla, że – jak potwierdził Wydział Prawny w opinii z dnia 29 lutego 2012 r. – dziedziny działalności instytucji Unii Europejskiej, jak wskazano w Traktacie, wykraczają poza sumę kompetencji sprawowanych przez Unię; zwraca uwagę na opinię Wydziału Prawnego Parlamentu, według której Parlament ma prawo przyjmować wewnętrzne decyzje administracyjne mające na celu ustanowienie procedury rozpatrywania dokumentów składanych przez obywateli; w związku z powyższym ubolewa, że odpowiednie służby Parlamentu nie wdrażają rezolucji Parlamentu z dnia 21 listopada 2012 r. w sprawie działalności Komisji Petycji (2); ponadto zwraca uwagę na wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (sprawa T-280/09) precyzujący, że petycja musi być sporządzona w wystarczająco jasny i precyzyjny sposób, tak aby możliwe było jej właściwe zrozumienie zgodnie z warunkami zawartymi w art. 227 TFUE;

35.

wzywa państwa członkowskie do transponowania i stosowania prawa UE z zachowaniem pełnej przejrzystości i, mając to na uwadze, uznaje, że należy koniecznie poprawić współpracę Komisji z rządami i parlamentami państw członkowskich na wczesnym etapie, na zasadzie wzajemności;

36.

wyraża ubolewanie z powodu przeszkód biurokratycznych, jakie napotykają europejskie inicjatywy obywatelskie i które wynikają z braku wsparcia informatycznego; przede wszystkim wyraża ubolewanie, że tego rodzaju instrument dla obywateli stosowany jest w tak różny sposób przez różne administracje krajowe ze względu na odmienne procedury operacyjne w państwach członkowskich;

37.

z zadowoleniem przyjmuje fakt, że rok 2013 jest Europejskim Rokiem Obywateli; nawołuje wszystkie instytucje i organy, zarówno Unii Europejskiej, jak i państw członkowskich, do poprawy obsługi obywateli i mieszkańców UE oraz do szerszego propagowania swoich usług w ciągu tego roku, w świetle zasad zawartych w traktatach oraz faktów przytoczonych w niniejszym sprawozdaniu;

38.

zauważa, że mechanizm składania petycji nie jest jedynie usługą, lecz prawem wszystkich obywateli i mieszkańców UE; zobowiązuje się do zapewnienia większej wydajności, przejrzystości i bezstronności procedury rozpatrywania petycji, przy jednoczesnym zachowaniu praw uczestnictwa członków Komisji Petycji, tak aby kontrola sądowa nie wykazywała nieprawidłowości nawet na poziomie proceduralnym;

39.

podkreśla kluczową rolę, jaką w procedurze rozpatrywania petycji odgrywają wizyty informacyjne, traktując je nie tylko jako parlamentarne prawo uczestnictwa, lecz również jako zobowiązanie względem składających petycję; ponownie potwierdza stwierdzoną już w poprzednim sprawozdaniu Komisji Petycji konieczność wprowadzenia bardziej precyzyjnych, pisemnych zasad proceduralnych związanych z przygotowaniem, wdrażaniem i ewaluacją wizyt, z jednej strony zapewniających, że wszyscy członkowie wizyty informacyjnej będą mieli prawo do przedstawienia faktów ze swojego punktu widzenia, a z drugiej strony gwarantujących wszystkim członkom Komisji Petycji możliwość uczestniczenia w procesie podejmowania decyzji dotyczących wniosków i zaleceń sporządzanych przez Komisję Petycji;

40.

zwraca się do Konferencji Przewodniczących Parlamentu Europejskiego o wzmocnienie roli dochodzeniowej Komisji Petycji;

41.

uznaje organizację wysłuchań publicznych za przydatny sposób dogłębnego zapoznawania się z kwestiami podnoszonymi w petycjach; pragnie zwrócić uwagę chociażby na wysłuchanie publiczne dotyczące poszukiwania i wydobywania niekonwencjonalnych źródeł energii, które zwracało uwagę na obawy obywateli UE zgłaszane w tym zakresie w petycjach; uznaje prawo państw członkowskich do wyboru własnego koszyka energetycznego oraz potrzebę lepszej koordynacji w całej UE przy realizacji trzech celów polityki energetycznej UE jako całości, jakimi są konkurencyjność, zrównoważony rozwój i bezpieczeństwo dostaw;

42.

z niecierpliwością oczekuje na wysłuchania publiczne dotyczące udanych europejskich inicjatyw obywatelskich organizowane wraz z właściwą komisją ustawodawczą zgodnie z art. 197a Regulaminu Parlamentu Europejskiego; ponownie wyraża przekonanie, że to nowe narzędzie wzmocni demokratyczne instytucje Unii i nada realne znaczenie pojęciu obywatelstwa europejskiego;

43.

niemniej jednak wyraża zaniepokojenie przeszkodami biurokratycznymi i technicznymi, które wyniknęły dla obywateli w pierwszych miesiącach praktycznego stosowania europejskiej inicjatywy obywatelskiej; w związku z tym wzywa Komisję, by poważnie rozważyła przyspieszenie terminu przeglądu określonego w art. 22 rozporządzenia (UE) nr 211/2011;

44.

podkreśla potrzebę regularnego przeglądu sytuacji odnośnie do europejskich inicjatyw obywatelskich w celu poprawy procedury oraz jak najszybszego znajdowania skutecznych rozwiązań problemów towarzyszących każdemu jej etapowi;

45.

uważa, że najlepszym sposobem na to, by Komisja Petycji jeszcze lepiej odgrywała swoją rolę, jeszcze lepiej wykonywała swoje uprawnienia, a jej działania były jeszcze bardziej widoczne, skuteczne, odpowiedzialne i przejrzyste, jest ulepszenie dostępnych jej środków umożliwiających wprowadzenie do porządku obrad plenarnych kwestii mających znaczenie dla europejskich obywateli, a także zwiększenie jej uprawnień w zakresie powoływania świadków, prowadzenia dochodzeń i organizowania wysłuchań;

46.

postanawia sprawdzić, w jakim zakresie konieczne są zmiany w Regulaminie w celu wdrożenia powyższych wymogów formalnych dotyczących wizyt informacyjnych oraz rezolucji przyjmowanych na posiedzeniu plenarnym zgodnie z art. 202 Regulaminu;

47.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji oraz sprawozdania Komisji Petycji Radzie, Komisji, Europejskiemu Rzecznikowi Praw Obywatelskich, rządom i parlamentom państw członkowskich oraz komisjom petycji i rzecznikom praw obywatelskich lub odpowiadającym im organom w państwach członkowskich.