EUR-Lex Access to European Union law
This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Document 52009IP0191
Food prices in Europe European Parliament resolution of 26 March 2009 on food prices in Europe (2008/2175(INI))
Ceny żywności w Europie Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 26 marca 2009 r. w sprawie cen żywności w Europie (2008/2175(INI))
Ceny żywności w Europie Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 26 marca 2009 r. w sprawie cen żywności w Europie (2008/2175(INI))
Dz.U. C 117E z 6.5.2010, p. 180–188
(BG, ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, IT, LV, LT, HU, MT, NL, PL, PT, RO, SK, SL, FI, SV)
6.5.2010 |
PL |
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej |
CE 117/180 |
Czwartek, 26 marca 2009 r.
Ceny żywności w Europie
P6_TA(2009)0191
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 26 marca 2009 r. w sprawie cen żywności w Europie (2008/2175(INI))
2010/C 117 E/30
Parlament Europejski,
uwzględniając art. 33 Traktatu WE,
uwzględniając komunikat Komisji z dnia 9 grudnia 2008 r.„Ceny żywności w Europie” (COM(2008)0821),
uwzględniając analizę Parlamentu z dnia 20 października 2007 r. zatytułowaną „Różnica pomiędzy cenami producenta a cenami płaconymi przez konsumenta”,
uwzględniając analizę Komisji Europejskiej z dnia 28 listopada 2006 r. pt. „Konkurencyjność europejskiego przemysłu spożywczego. Ocena gospodarcza i prawna”,
uwzględniając komunikat Komisji z dnia 20 maja 2008 r. zatytułowany „Reakcja na kwestię wzrostu cen żywności – Wskazówki dotyczące działania na szczeblu UE” (COM(2008)0321),
uwzględniając oświadczenie z dnia 19 lutego 2008 r. w sprawie zbadania przypadków nadużywania władzy przez duże supermarkety prowadzące działalność w Unii Europejskiej oraz przeciwdziałania im (1),
uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 7 kwietnia 2005 r. zatytułowaną „Sektor wielkich detalistów — tendencje i oddziaływanie na rolników i konsumentów” (2),
uwzględniając zieloną księgę Komisji z dnia 22 stycznia 1997 r. na temat ograniczeń wertykalnych (COM(1996)0721),
uwzględniając swoją rezolucję z dnia 25 października 2007 r. w sprawie podwyżki cen paszy i żywności (3),
uwzględniając trwającą ocenę funkcjonowania wspólnej polityki rolnej (WPR),
uwzględniając art. 45 Regulaminu,
uwzględniając sprawozdanie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi (A6-0094/2009),
A. |
mając na uwadze, że w Europie i na świecie obserwuje się ostatnio dużą zmienność cen żywności przy czasami gwałtownych wzrostach cen i niejednoznaczny wpływ na sektor rolnictwa, gdyż niektórzy zyskują na wyższych cenach, a inni – przeważnie przeważnie hodowcy bydła i przetwórcy żywności – ponoszą znacznie większe koszty, |
B. |
mając na uwadze, że w wyniku wzrostu cen środków produkcji, na przykład nawozów i środków ochrony roślin, doszło również do znacznego wzrostu kosztów produkcji rolnej, a obecnie mimo tego, że ceny producentów gwałtownie spadają, nie dochodzi do analogicznego spadku tych kosztów produkcji w tym samym okresie, |
C. |
mając na uwadze, że spadek cen produktów rolnych, którego nie równoważy spadek kosztów produkcji, prowadzi do pogorszenia się sytuacji finansowej rolników, a wielu z nich rezygnuje z produkcji z uwagi na niedostateczną opłacalność, |
D. |
mając na uwadze, że w poszczególnych państwach członkowskich stwierdzono znaczne zróżnicowanie cen ustalanych przez dużych producentów dla takich samych produktów, |
E. |
mając na uwadze, że w Europie odnotowano duże różnice pomiędzy cenami konsumpcyjnymi a cenami producentów, których w pewnych przypadkach nie da się wytłumaczyć kosztami związanymi z przetworzeniem, dystrybucją i sprzedażą produktów, |
F. |
mając na uwadze, że w analizie cen i ich zmian konieczne jest uwzględnienie całego łańcucha dostaw, oraz mając na uwadze, że sektor spożywczy jest rozdrobniony, a łańcuch dostaw, obejmujący wielu pośredników handlowych, wykazuje duży stopień złożoności, |
G. |
mając na uwadze, że w ostatnich latach niektóre duże przedsiębiorstwa sektora przetwórczego zwiększyły swoje udziały w rynku, |
H. |
mając na uwadze, że w ostatnich latach doszło do znacznych zmian struktury konkurencji w ramach łańcucha zaopatrzenia w żywność oraz wzrostu stopnia koncentracji w sektorze spożywczym, jak również w sektorze handlu hurtowego i detalicznego, |
I. |
mając na uwadze, że dane z całej Unii Europejskiej wskazują, iż duże supermarkety korzystają ze swojej siły nabywczej, aby obniżać ceny oferowane dostawcom do nieopłacalnego poziomu oraz aby narzucać im nieuczciwe warunki; mając na uwadze, że wielcy detaliści w Unii Europejskiej szybko stają się „stróżami” kontrolującymi dostęp rolników i innych dostawców do konsumentów, |
J. |
mając na uwadze, że ceny konsumpcyjne w Unii Europejskiej są średnio do pięciu razy wyższe niż ceny na wyjściu z gospodarstwa; mając na uwadze, że pięćdziesiąt la temu rolnicy w Unii Europejskiej otrzymali około połowę ceny detalicznej żywności, natomiast obecnie ułamek ten – przy jednoczesnym wyraźnie zwiększonym stopniu przetworzenia żywności – drastycznie zmalał do znacznie niższego poziomu, |
K. |
mając na uwadze, że chociaż przez wiele lat finansowanie WPR przyczyniało się do zapewnienia konsumentom niskich cen, to można zauważyć, że mimo spadków cen w sektorze rolnym ceny płacone przez konsumentów są nadal wysokie lub nie są obniżane, |
L. |
mając na uwadze, że wysoki stopień samowystarczalności UE stanowi ze strategicznego punktu widzenia rozsądną koncepcję, a w tym kontekście należy wspierać silną pozycję unijnych producentów pierwotnych jako podmiotów zaopatrujących nas w produkty żywnościowe, |
M. |
mając na uwadze, że brak równowagi w zakresie pozycji negocjacyjnej producentów rolnych i pozostałych podmiotów w łańcuchu dostaw spowodował stałą silną presję na marże producentów w sektorze rolnym, |
1. |
jest zdania, że zgodnie z Traktatem WE w unijnym interesie publicznym leży utrzymanie odpowiedniego poziomu cen producentów i konsumentów oraz zapewnienie uczciwej konkurencji, zwłaszcza w odniesieniu do towarów strategicznych, takich jak produkty rolne i spożywcze; |
2. |
jest zdania, że konkurencja umożliwia konsumentom łatwy zakup żywności w konkurencyjnych cenach, ale również rolnikom stabilny dochód dzięki cenom pokrywającym koszty produkcji, a ponadto rolnikom należy zapewnić odpowiednie wynagrodzenie za ich pracę, także w celu zagwarantowania bezpieczeństwa dostaw żywności o dobrej jakości; |
3. |
jest zdania, że duży zbiór czynników ma wpływ na mechanizm przekazywania cen oraz na różnice pomiędzy cenami producenta a cenami konsumpcyjnymi; wymienia wśród tych czynników strategie marketingowe podmiotów w łańcuchu dostaw, np. sektora przetwórczego, hurtowników i detalistów, udział kosztów pozarolniczych (jak energia i praca), ramy legislacyjne i regulacyjne, nietrwały charakter produktów, stopień przetworzenia i zakres sprzedaży oraz częstość przeładunku produktów i preferencje zakupowe konsumentów; |
4. |
jest zdania, że pośród czynników wywierających największy wpływ na mechanizm przekazywania ceny oraz na różnicę pomiędzy ceną producenta a ceną konsumpcyjną decydującą rolę odgrywa zwiększająca się koncentracja wzdłuż całego łańcucha dostaw żywności, stopień uszlachetniania produktów i wzrost cen przy innych zewnętrznych czynnikach kosztowych oraz spekulacja w odniesieniu do towarów rolnych; w związku z tym potwierdza swoje stanowisko, że instrumenty regulujące rynek są istotne, a w obecnych warunkach – bardziej potrzebne niż kiedykolwiek; |
5. |
zgadza się z Komisją, że rozwój sytuacji w zakresie podaży i popytu oraz problemy z funkcjonowaniem łańcucha dostaw żywności w znacznym stopniu przyczyniają się do wzrostu cen żywności; podkreśla jednocześnie, że w znacznej mierze przyczyniły się do tego również spekulacje na rynkach finansowych, co spowodowało zaburzenia mechanizmu kształtowania się cen; |
6. |
wzywa Komisję do jak najszybszego zbadania w formie analizy podziału marży zysków w ramach łańcucha produkcji i dostaw, jak zaplanowano w trakcie procedury budżetowej w budżecie na 2009 r. na podstawie wcześniejszej propozycji Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi; traktuje je jako pierwszy etap wspierania przejrzystości w ramach tego łańcucha; |
7. |
ubolewa nad stopniową likwidacją unijnych działań interwencyjnych na rynku rolnym, ponieważ ich brak w decydującym stopniu przyczynia się do znacznych wahań cen; uważa, że konieczne jest ustanowienie nowych instrumentów sterowania rynkiem, co umożliwi zapewnienie stabilnych dochodów producentom oraz zaoferowanie konsumentom przystępnych cen; |
8. |
jest zdania, że w ramach WPR konieczne są instrumenty sterowania rynkiem służące stabilizacji sektora rolnego i rynku rolniczych produktów żywnościowych oraz utrzymaniu zrównoważonej unijnej produkcji rolnej przy odpowiednich cenach, w celu uniknięcia „skoków” cen końcowych i czynników produkcji; |
9. |
jest zdania, że dokonane przez Komisję porównanie między Unią Europejską a Stanami Zjednoczonymi w odniesieniu do produktywności jest całkowicie zasadne, jednakże nie może być absolutną podstawą określenia wirtualnej wielkości produktywności w sektorze spożywczym (przede wszystkim produkcji rolnej i przetwórstwa) w Unii Europejskiej; podkreśla, że rolnictwo i sektor spożywczy w UE różnią się znacznie od amerykańskich, zarówno pod względem uwzględnianych przez niego rodzajów i dziedzin, jak również pod względem panujących warunków i obowiązujących przepisów; |
10. |
jest zdania, że konieczne jest wspieranie wzrostu konkurencyjności i innowacyjności pierwotnego sektora rolnego, ponieważ stwarza to producentom pierwotnym zdecydowanie więcej możliwości dywersyfikacji w zakresie prowadzenia gospodarstwa oraz zmniejszenia zależności od pozostałych etapów łańcucha produkcji i dostaw; |
11. |
jest zdania, że koncentracja podaży produkcji rolnej za pośrednictwem organizacji producentów, spółdzielni lub podobnych instytucji umożliwiłaby określenie na nowo ich roli w łańcuchu dostaw żywności, co wzmocniłoby pozycję negocjacyjną rolników, zapewniłoby większą wartość dodaną ich produktom i przybliżyłoby kanały dystrybucji do konsumentów; |
Niedoskonałości rynku produktów żywnościowych
12. |
zwraca uwagę na fakt, że znacząca siła rynkowa opłaca się w szczególności w sektorze rolno-spożywczym, biorąc pod uwagę nieelastyczność cenową dostaw towarów rolnych z jednej strony i popyt konsumentów, z drugiej; |
13. |
wyraża obawę dotyczącą praktyk rynkowych, takich jak sprzedaż towarów poniżej kosztów w celu spowodowania większej frekwencji w supermarketach; opowiada się za zakazem sprzedaży żywności poniżej kosztów i wspiera państwa członkowskie, które już wprowadziły takie środki; pragnie, by podejmowano więcej unijnych działań skierowanych przeciwko takim agresywnym praktykom cenowym, jak też przeciwko praktykom działającym na niekorzyść konkurencji, na przykład sprzedaży wiązanej produktów lub wykorzystywaniu w każdy inny sposób dominującej pozycji na rynku; |
14. |
jest zdania, że jedynie duże (zdywersyfikowane) przedsiębiorstwa są w stanie przetrwać stosowanie w krótkim okresie cen poniżej kosztów, które już same w sobie nie są korzystne dla żadnego przedsiębiorstwa, i to jedynie w celu wykluczenia konkurencji z rynku; jest zdania, że w perspektywie długoterminowej taka praktyka nie jest korzystna ani dla konsumentów, ani dla całego rynku; |
15. |
wyraża ponadto obawy związane z innymi przypadkami wykorzystywania przez sektor handlu swojej siły rynkowej; zalicza się tu zbyt długie terminy płatności, opłaty za pozycjonowanie, wyasygnowanie dodatków, grożenie usunięciem produktów z listy, zniżki działające wstecz na towary już sprzedane, bezpodstawnie wysoki wkład w wydatki na promocję poniesione przez detalistę oraz naleganie na wyłączność dostaw; |
16. |
podkreśla, że w niektórych państwach członkowskich koncentracja dotyczy zarówno sprzedających, jak i kupujących podmiotów na rynku, co pogarsza niekorzystny wpływ na rynek; |
17. |
podkreśla, że w świetle reformy WPR, a szczególnie oddzielenia płatności od produkcji, na decyzje rolników o rodzaju produkcji będą wpływały sygnały rynkowe, których nie powinna zakłócić nadmierna koncentracja w sektorze handlu detalicznego; jest zdania, że wzrost importu żywności w UE prawdopodobnie obniży ceny w gospodarstwach rolnych; |
18. |
zwraca uwagę na fakt, że detaliści mogą wykorzystywać oznaczenia takie jak „fair trade”, czyli sprawiedliwy handel, aby zwiększyć swoje zyski; apeluje z tego względu o opracowanie strategii wspierania i rozwoju sprawiedliwego handlu w Unii Europejskiej, w celu ograniczenia stosowania takich praktyk handlowych i kontrolowania wykorzystywania takich oznaczeń; |
19. |
uznaje, że w perspektywie krótkoterminowej skutkami koncentracji na rynku mogą być niższe ceny żywności na różnych szczeblach łańcucha dostaw żywności, jednakże w perspektywie średnio- i długoterminowej należy zwrócić uwagę, aby nie doszło do naruszenia swobodnej konkurencji, wykluczenia w ten sposób niewielkich producentów z rynku oraz ograniczenie konsumentom możliwości wyboru; |
20. |
zwraca uwagę na fakt, że wiele MŚP w branży rolno-spożywczej jest szczególnie narażonych na ryzyko, zwłaszcza jeśli w znacznej mierze zależą one od jednego dużego przedsiębiorstwa; zauważa, że duże przedsiębiorstwa w łańcuchu dostaw żywności często stosują w odniesieniu do kilku dostawców „konkursy na najniższą cenę”, a małe firmy, aby utrzymać się na rynku, muszą obniżać koszty i marże, co przekłada się na zmniejszenie cen płaconych rolnikom, gorszy dostęp do rynku i mniejszą liczbę kanałów dystrybucji dla MŚP, ograniczenie zatrudnienia oraz gorszą jakość produktów oferowanych konsumentom; |
21. |
wyraża niepokój w związku ze zwiększonym poziomem spekulacji na rynkach finansowych w odniesieniu do produktów żywnościowych; wzywa Komisję do zainicjowania badań w tej sprawie; oczekuje na wyniki prac grupy wysokiego szczebla ds. konkurencyjności i przemysłu rolno-spożywczego oraz zachęca tę grupę do zaproponowania skutecznych środków mających na celu przywrócenie równowagi na rynku; |
22. |
wyraża dalsze zastrzeżenia wobec wniosków Komisji, zgodnie z którymi spekulacja na rynkach finansowych nie przyczyniła się w znacznym stopniu do procesu kształtowania się cen; uważa, że Komisja powinna podjąć inicjatywy służące wzmocnieniu nadzoru nad rynkami transakcji terminowych dla podstawowych produktów rolnych; |
23. |
uważa, że Komisja obecnie ogranicza się do jednostronnego interpretowania dostępnych danych, ponieważ nie uwzględnia możliwych skutków inwestycji spekulacyjnych na rynkach transakcji terminowych, takich jak:
|
24. |
podkreśla, że w przeciwieństwie do szacunków Komisji, jeszcze pilniejszym zadaniem jest kontrola nowych przepisów regulacyjnych odnoszących się do rynków transakcji terminowych, ponieważ istnieją przesłanki świadczące o tym, że już obecnie spekulacja powoduje problemy w odniesieniu do cen podstawowych produktów rolnych, a w ten sposób również na rynkach i w przedsiębiorstwach produkcyjnych działających jedynie na tych rynkach; |
25. |
jest zdania, że Komisja w ciągu ostatnich pięciu lat zwiększyła nadzór nad kartelami, zarówno dzięki wprowadzeniu lepszego prawodawstwa w dziedzinie konkurencji, jak i wdrożeniu istniejących przepisów; jest zdania, że środki takie jak np. wnioski o złagodzenie kary, procedura ugody czy kryminalistyczne narzędzia IT miały w to znaczny wkład; uważa jednak, że nadal istnieje możliwość dokonania ulepszeń w zakresie ich treści i wdrażania przez państwa członkowskie; |
26. |
zwraca uwagę komisarza odpowiedzialnego za zagadnienia konkurencji na przyjęte przez Parlament wspomniane wyżej oświadczenie pisemne w sprawie zbadania ewentualnych przypadków nadużywania władzy przez duże supermarkety prowadzące działalność w Unii Europejskiej oraz przeciwdziałania im; wyraża rozczarowanie, że Komisja nie skorzystała z zawartych w nim zaleceń; domaga się w tym kontekście zbadania koncentracji rynkowej i tworzenia karteli w handlu detalicznym oraz stosowania kar w przypadku działań sprzecznych z prawem; |
27. |
wzywa Komisję do przeanalizowania w jej sprawozdaniach rocznych różnicy pomiędzy cenami producenta a cenami płaconymi przez konsumentów, różnic między cenami w poszczególnych państwach członkowskich oraz różnic między cenami poszczególnych produktów rolnych; |
28. |
zwraca uwagę, że przedsiębiorstwa o znacznej wielkości odnoszą wyraźne korzyści gospodarcze (korzyści skali i zakresu), które przyczyniają się do obniżenia kosztów, a więc również cen; podkreśla jednak, że działania służące usprawnieniu łańcucha dostaw żywności powinny wspierać ustanowienie skutecznych systemów służących wykorzystaniu tych korzyści przez sektor rolny (na przykład klastry, sieci i stowarzyszenia branżowe), w celu zmniejszenia presji na marże zysków, wywieranej przez przedsiębiorstwa na kolejnym etapie; |
29. |
wyraża najgłębsze zaniepokojenie faktem, że dokonana w wyżej wspomnianym komunikacie Komisji na temat cen żywności w Unii Europejskiej analiza najbardziej rozpowszechnionych praktyk niekorzystnych dla konkurencji w łańcuchu dostaw żywności nie wymienia nadużywania dominującej pozycji rynkowej, które można zaobserwować w handlu detalicznym i w pewnej mierze w handlu hurtowym; jest zdania, że niekorzystne dla konkurencji praktyki, stosowane przez przedsiębiorstwa mające duży udział w rynku, jak umowy na wyłączność czy obowiązkowa wiązana sprzedaż produktów stanowią znaczne utrudnienie dla zdrowej konkurencji w łańcuchu dostaw żywności; |
Rola Unii Europejskiej
Reagowanie na zaburzenia równowagi na rynku
30. |
popiera decyzję Komisji dotyczącą zaproponowania skutecznego unijnego systemu monitorowania rynku, zdolnego do rejestrowania tendencji cenowych i kosztów nakładów w ramach całego łańcucha dostaw; wyraża przekonanie, że system ten powinien zapewnić przejrzystość i pozwolić na przeprowadzanie transgranicznego porównywania podobnych produktów; jest zdania, że system ten należy ustanowić w ścisłej współpracy z Eurostatem i krajowymi organami statystycznymi oraz powinien on współpracować z Siecią Europejskich Centrów Konsumenckich (ECC); zwraca uwagę na zasadę, zgodnie z którą należy dążyć do zapewnienia dodatkowych kosztów i obciążeń w rozsądnych granicach; |
31. |
wzywa Komisję do ustanowienia wspólnotowych ram prawnych, obejmujących między innymi zasadniczą zmianę dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2000/35/WE z dnia 29 czerwca 2000 r. w sprawie zwalczania opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych (4) i wspierających zrównoważone stosunki między poszczególnymi podmiotami łańcucha dostaw żywności, uniemożliwiających nieuczciwe praktyki i wspierających sprawiedliwy podział marż handlowych; |
32. |
wzywa organy odpowiedzialne za konkurencję na szczeblu krajowym i unijnym do badania oraz oceny cen konsumpcyjnych w całej Unii Europejskiej w celu zapewnienia przestrzegania przepisów dotyczących konkurencji i określenia zakresu odpowiedzialności poszczególnych podmiotów stanowiących część łańcucha tworzenia wartości; podkreśla, że spadki cen powinny być odczuwalne dla konsumentów w perspektywie krótkoterminowej, a producenci powinni szybciej korzystać ze wzrostów cen; |
33. |
stwierdza, że można osiągnąć większą przejrzystość struktury kosztów poprzez stworzenie ogólnounijnej bazy danych, łatwo dostępnej dla obywateli i zawierającej ceny referencyjne produktów i środków produkcji oraz informacje o kosztach energii, wynagrodzenia, czynszów, opłat i prowizji w całej Unii Europejskiej; wzywa Komisję do sporządzenia planów takiego systemu elektronicznego, na podstawie istniejących modeli krajowych, jak francuskie „observatoires des prix”; ponadto jest zdania, że konieczne jest również utworzenie we współpracy z Organizacją Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) międzynarodowego obserwatorium cen produktów rolnych, nakładów i żywności, aby lepiej monitorować te dane na szczeblu międzynarodowym; |
34. |
wzywa poszczególne podmioty łańcucha produkcji i dystrybucji do wspólnego opracowania sprawdzonych rozwiązań lub „tablic ogłoszeniowych postępu” w celu wspierania przejrzystości cen w odniesieniu do produktów rolnych; |
35. |
wzywa władze państw członkowskich oraz Komisję do realizacji szczegółowych badań i analiz dotyczących przekazywania cen i marż stosowanych na etapie pomiędzy gospodarstwem a ostateczną ceną konsumpcyjną, jak również analiz dotyczących sytuacji i liczby supermarketów oraz ich obrotów, wraz ze specyficznymi kosztami logistyki i zużycia energii; wzywa organy państw członkowskich i Komisję do zbadania, czy wobec zmian na rynku handlu detalicznego kryteria określania dominującej pozycji rynkowej są nadal odpowiednie; apeluje o przywrócenie grupy zadaniowej Komisji ds. łańcucha dostaw żywności, współpracującej z krajowymi organami ds. konkurencji; |
36. |
stwierdza, że jedną z przyczyn różnic między cenami producentów a cenami sprzedaży jest brak równowagi w łańcuchu dostaw żywności, a mimo to Unia Europejska nie dysponuje wystarczającymi środkami wspierającymi dla organizacji producentów w formie spółdzielni i innych organizacji służących wspieraniu koncentracji podaży; wzywa Komisję do przyjęcia środków, zarówno w ramach WPR, jak i w ramach innych dziedzin unijnej polityki, służących wspieraniu tych organizacji, co spowoduje dalszą organizację rynku i wzmocnienie pozycji negocjacyjnej producentów w odniesieniu do pozostałych podmiotów łańcucha dostaw żywności; |
37. |
proponuje, by krajowe organy ds. konkurencji, mające szerokie kompetencje na mocy prawodawstwa wspólnotowego w odniesieniu do monitorowania konkurencji na wszystkich etapach łańcucha dostaw żywności, pogłębiły nadzorowaną przez Komisję współpracę, w drodze otwartej metody koordynacji, w odniesieniu do monitorowania kosztów produkcji i handlu w celu zapewnienia właściwego funkcjonowania rynku wewnętrznego; |
38. |
wobec faktu, że na handel detaliczny mają wpływ przede wszystkim krajowe czynniki cechy prawne, gospodarcze, polityczne i kulturowe, uznaje, że korzystne byłoby prowadzenie lepszej wymiany informacji w ramach Europejskiej Sieci Konkurencji (ECN) oraz ewentualne koordynowanie działań poszczególnych państw członkowskich w zakresie badania praktyk niekorzystnych dla konkurencji, stosowanych przez przedsiębiorstwa działające na szczeblu wewnątrzunijnym; |
39. |
apeluje o wsparcie w ramach strategii lizbońskiej krajowych planów dotyczących ograniczenia lub likwidacji nieuzasadnionej ingerencji regulacyjnej w handel detaliczny, które ograniczają konkurencję i sprawne działanie łańcucha dostaw żywności ze szkodą dla konsumentów; |
40. |
jest zdania, że zarówno na szczeblu krajowym, jak i unijnym należy wykorzystać program łagodzenia kar w celu wykrywania przez właściwe organy nadzoru nad konkurencją większej liczby niekorzystnych dla konkurencji praktyk w ramach łańcucha dostaw żywności; |
41. |
zwraca uwagę, że – oprócz wspólnotowych przepisów dotyczących konkurencji – na szczeblu unijnym istnieje jeszcze wiele innych środków wpływających na działalność sektora handlu detalicznego, między innymi przepisy dotyczące jednolitego rynku oraz wspólnotowe przepisy ochrony konsumenta; podkreśla, że wszystkie takie środki muszą być ze sobą zgodne i koordynowane w sposób scentralizowany na szczeblu unijnym, w celu osiągnięcia jak najlepszych rezultatów w odniesieniu do cen płaconych przez konsumentów; |
42. |
podkreśla fakt, że reakcje na obecny kryzys w sektorze produktów spożywczych powinny mieć miejsce również na szczeblu międzynarodowym; wzywa do utworzenia międzynarodowej sieci przy FAO, aby zapewnić wystarczające światowe zapasy żywności; |
43. |
wzywa Komisję do wynegocjowania porozumienia w ramach Międzynarodowej Organizacji Handlu, które pozostawiłoby rolnictwu dostateczną swobodę, zapewniając dalszą konkurencyjność wobec państw trzecich; jest zdania, że przyjmowanie przepisów niezwiązanych z handlem w decydującym stopniu przyczynia się do zachowania unijnych norm produkcyjnych i zapewnienia ich przestrzegania; |
44. |
domaga się ustanowienia na szczeblu UE systemu zaopatrzenia kryzysowego i magazynowania niektórych podstawowych produktów żywnościowych, podobnie jak w przypadku produktów ropopochodnych; |
45. |
wzywa do wprowadzenia mechanizmów zwalczających obserwowane na rynkach finansowych spekulacje w odniesieniu do towarów rolnych i instrumentów finansowych opartych na tych towarach; popiera zamiar Komisji dotyczący zbadania, jakie środki mogą przyczynić się do ograniczenia wahań cen na rynkach surowców wykorzystywanych w rolnictwie; |
46. |
wzywa do opracowania środków wspierających współpracę pomiędzy niewielkimi producentami rolnymi, aby mogli oni konkurować z dużymi producentami, przetwórcami i detalistami; jest zdania, że państwa członkowskie i Unia Europejska powinny zapewnić istnienie różnych form handlu oraz powinny unikać całkowitej liberalizacji rynku produktów rolnych, która doprowadziłaby do dalszej koncentracji; apeluje do Komisji o opublikowanie zielonej księgi w sprawie wzmocnienia organizacji producentów, skutecznych koncepcji obejmujących cały łańcuch oraz siły rynkowej wielkich detalistów; |
47. |
wzywa Komisję do prowadzenia dokładniejszej kontroli spełniania przez importowaną żywność w szczególności unijnych wymogów higieny i ochrony środowiska, aby konsumenci w UE nie byli narażeni na większe ryzyko ze strony produktów importowanych; |
48. |
uważa, że konieczne jest dążenie do silniejszej koncentracji podaży produktów rolnych poprzez wspieranie różnych form prawnych stowarzyszania się, w celu określenia na nowo znaczenia w ramach łańcucha dostaw żywności, nadania wartości dodanej produktom wytwarzanym przez rolników oraz wzmocnienia ich pozycji negocjacyjnej wobec pozostałych podmiotów uczestniczących w handlu; |
49. |
wzywa do przywrócenia Europejskiego Serwisu Konsultacyjnego dla Producentów Żywności, dzięki któremu rolnicy i organizacje producentów mogliby uzyskać poradę dotyczącą dystrybucji produktów, rynku detalicznego i możliwości w zakresie produkcji konkretnych wyrobów; |
50. |
wzywa do uruchomienia specjalnego numeru telefonicznego przeznaczonego dla konsumentów i producentów rolnych, gdzie mogliby zgłaszać przypadki nadużyć i gdzie można by udostępniać informacje o porównywalnych produktach i cenach w całej UE; uważa, że numer ten powinien zostać ustanowiony i powinien działać w ramach krajowych Europejskich Centrów Konsumenckich; |
51. |
z zadowoleniem przyjmuje wprowadzenie tablicy wyników dla rynków konsumenckich jako narzędzia umożliwiającego lepsze monitorowanie rynku wewnętrznego i zapewniającego konsumentom więcej informacji; |
52. |
wyraża obawę dotyczącą wpływu pośredników na ostateczną cenę konsumpcyjną; wzywa Komisję do przeprowadzenia analizy łańcucha dostaw w celu lepszego zrozumienia roli poszczególnych podmiotów łańcucha w kształtowaniu cen; |
Zbliżanie producentów do konsumentów
53. |
wzywa do wprowadzenia polityk, które sprzyjają szerszemu i bardziej bezpośredniemu kontaktowi między producentami i konsumentami, takich jak niedawno przyjęty europejski program na rzecz zapewnienia owoców w szkołach, ponieważ dzięki temu producenci zyskują bardziej znaczącą rolę na rynku, a konsumenci otrzymują jednocześnie lepszy wybór większej gamy produktów; przykładem takiego działania jest tworzenie i wspieranie możliwości bezpośredniej sprzedaży produktów przez producentów; |
54. |
wzywa Komisję do podjęcia działań mających na celu uproszczenie procedury łączenia się i współpracy między organizacjami producentów, na przykład spółdzielniami, unikając tym samym nakładów biurokratycznych i innych ograniczeń, aby organizacje producentów jako większe jednostki mogły dostosować się do warunków dostaw wymaganych na rynku globalnym; |
55. |
jest zdania, że bardziej wyczerpujące i lepsze informowanie konsumentów ma nadrzędne znaczenie dla stworzenia atmosfery zaufania do systemu oraz że należy dołożyć wszelkich starań, aby edukować i właściwie informować konsumentów oraz dostarczać im obiektywnych informacji; |
56. |
proponuje, aby w informacjach dla konsumentów położyć szczególny nacisk na dążenia producentów we Wspólnocie do przestrzegania przepisów wspólnotowych w dziedzinie ochrony środowiska, bezpieczeństwa żywności i ochrony zwierząt; |
57. |
podkreśla, że polityka ochrony konsumentów uwzględnia nie tylko ceny, ale również zapewnienie różnorodności i jakości produktów spożywczych; w związku z tym proponuje, aby Komisja zbadała, w jakich warunkach dochodzi do strat jakości i różnorodności produktów w łańcuchu dostaw żywności, a przede wszystkim w handlu detalicznym; |
58. |
stwierdza, że lokalne sklepy detaliczne zapewniają wartość dodaną polegającą na istotnym wkładzie w likwidowanie dystansu między producentami i konsumentami oraz poprawie jakości życia w obszarach wiejskich poprzez tworzenie nowych miejsc pracy i wzmacnianie istniejących więzi społecznych; |
59. |
jest zdania, że należy szeroko propagować zastosowanie nowych technologii i Internetu; podkreśla, że nowe technologie można wykorzystywać do dostarczania większej ilości informacji o miejscu, cenie i charakterystyce rozmaitych rodzajów produktów; wyraża przekonanie, że dzięki temu można lepiej dostosować się do popytu na produkty niszowe i zaoferować konsumentom szerszy wybór; popiera wykorzystanie funduszy unijnych przeznaczonych na rozwój obszarów wiejskich, konkurencji i funduszy spójności na rzecz ułatwienia producentom dostępu do rynku za pośrednictwem nowoczesnych technologii i Internetu; |
60. |
wzywa do wprowadzenia środków, które sprzyjają rozwojowi koncepcji „żywności lokalnej”, w szczególności środków wspierających sprzedaż i informowanie konsumentów o szczególnych właściwościach danych produktów oraz korzyściach gospodarczych i zdrowotnych związanych z ich konsumpcją, jak też do wspierania rynków tradycyjnych i tradycyjnych form sprzedaży, przy których producenci bezpośrednio spotykają się z konsumentami; |
61. |
wzywa do silniejszego wsparcia przez Unię Europejską i państwa członkowskie rolnictwa ekologicznego; wzywa ponadto do prowadzenia ambitnej polityki zachęt finansowych w celu zachęcania do stosowania takich form produkcji rolnej i umożliwienia konsumentom uzyskania dostępu do produktów o wysokiej jakości po rozsądnej cenie; |
62. |
apeluje o zacieśnienie współpracy pomiędzy producentami, realizując tradycyjny model organizacji producentów, albo też wprowadzając nowe formy współpracy w operacjach marketingowych rolników; |
63. |
wzywa do szerszego promowania zróżnicowania produktów rolnych jako koncepcji marketingowej, w której różne ceny zależą od jakości; |
64. |
wyraża zaniepokojenie faktem, że w wyżej wspomnianym komunikacie Komisji na temat cen żywności w Europie silna pozycja negocjacyjna producentów żywności kosztem sektora handlu detalicznego, wynikająca z silnej marki lub dywersyfikacji produktu, jest przedstawiana w niewłaściwie negatywny sposób w porównaniu do zdecydowanie istotniejszych czynników, na przykład braku konkurencji lub oligopoli i monopoli; jest zdania, że stworzenie silnej marki produktu lub dywersyfikacja stanowią dozwolone praktyki, a niedozwoloną praktyką jest jedynie nadużywanie wynikającej z tego pozycji; |
65. |
wzywa do wzmocnienia i uproszczenia unijnych polityk na rzecz ochrony oznaczeń pochodzenia i oznaczeń geograficznych, jak też innych certyfikatów, które przyczyniają się do zróżnicowania produktów rolnych; z zadowoleniem przyjmuje w tym kontekście debatę zainicjowaną poprzez opublikowanie w dniu 15 października 2008 r. zielonej księgi w sprawie jakości produktów rolnych COM(2008)0641; |
66. |
uważa za konieczne przeprowadzenie dokładniejszego badania opcji wprowadzenia specjalnego oznaczenia na unijnych produktach rolnych, opartego na istniejących modelach; uważa, że oznaczenie to powinno gwarantować przestrzeganie unijnych norm produkcji, takich jak uczciwe traktowanie uczestników rynku w całym łańcuchu produkcji i dystrybucji; jest ponadto zdania, że takie oznaczenie stanowiłoby dla konsumentów zachętę do zwiększonej konsumpcji unijnych produktów, wspierając w ten sposób producentów; |
67. |
wzywa Komisję do zbadania kosztów ponoszonych przez producentów w celu przestrzegania przepisów wspólnotowych w dziedzinie ochrony środowiska oraz tego, w jakim zakresie te normy różnią się w poszczególnych państwach członkowskich lub są bardziej restrykcyjne niż te obowiązujące względem produktów importowanych; |
*
* *
68. |
zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie oraz Komisji. |
(1) Teksty przyjęte, P6_TA(2008)0054.
(2) Dz.U. C 255 z 14.10.2005, s. 44.
(3) Dz.U. C 263E z 16.10.2008, s. 621.
(4) Dz.U. L 200 z 8.8.2000, s. 35.