1

Comune di Milano (gmina Mediolan, Włochy) wnosi w odwołaniu o uchylenie wyroku Sądu Unii Europejskiej z dnia 13 grudnia 2018 r., Comune di Milano/Komisja (T‑167/13, zwanego dalej „zaskarżonym wyrokiem”, EU:T:2018:940), którym Sąd oddalił jej skargę o stwierdzenie nieważności decyzji Komisji (UE) 2015/1225 z dnia 19 grudnia 2012 r. dotyczącej środków przyjętych przez SEA SpA., w postaci podwyższenia kapitału, na rzecz SEA [Handling] SpA [SA.21420 (C 14/10) (ex NN 25/10) (ex CP 175/06)] (Dz.U. 2015, L 201, s. 1) (zwanej dalej „sporną decyzją”).

2

Spółka SEA SpA jest podmiotem zarządzającym portem lotniczym Milan-Linate (Mediolan-Linate, Włochy) oraz Milan-Malpensa (Mediolan-Malpensa, Włochy). W okresie od 2002 r. do 2010 r. (zwanym dalej „rozpatrywanym okresem”) kapitał tej spółki należał niemalże w całości do organów władz publicznych, mianowicie w 84,56% do gminy Mediolan, w 14,56% do Provincia di Milano (prowincji Mediolan, Włochy), a w 0,88% – do innych akcjonariuszy publicznych i prywatnych. W grudniu 2011 r. F2i – Fondi Italiani per le infrastrutture SGR SpA nabyła, na rachunek dwóch zarządzanych przez siebie funduszy, 44,31% kapitału SEA, w tym część kapitału należącego do gminy Mediolan (29,75%) i całość kapitału znajdującego się w posiadaniu prowincji Mediolan (14,56%).

3

Do dnia 1 czerwca 2002 r. spółka SEA samodzielnie świadczyła usługi obsługi naziemnej w portach lotniczych Mediolan-Linate i Mediolan-Malpensa. Po wejściu w życie decreto legislativo n. 18 – Attuazione della direttiva 96/67/CE relativa al libero accesso al mercato dei servizi di assistenza a terra negli aeroporti della Comunità (rozporządzenia wykonawczego z mocą ustawy nr 18, wdrażającego do prawa włoskiego dyrektywę Rady 96/67/WE [z dnia 15 października 1996 r.] w sprawie dostępu do rynku usług obsługi naziemnej w portach lotniczych Wspólnoty [(Dz.U. 1996, L 272, s. 36)] z dnia 13 stycznia 1999 r. (dodatek zwyczajny do GURI nr 28 z dnia 4 lutego 1999 r.) SEA, w wykonaniu obowiązku przewidzianego w art. 4 ust. 1 tej dyrektywy, wyodrębniła pod względem księgowym i prawnym swą działalność związaną ze świadczeniem usług obsługi naziemnej od pozostałej części działalności. W tym celu utworzyła nową spółkę, w pełni przez siebie kontrolowaną i nazwaną SEA Handling SpA, której powierzono świadczenie usług obsługi naziemnej w portach lotniczych Mediolan-Linate i Mediolan-Malpensa począwszy od dnia 1 czerwca 2002 r.

4

W dniu 26 marca 2002 r. zarząd gminy Mediolan, SEA i organizacje związkowe zawarły porozumienie (zwane dalej „porozumieniem związkowym z dnia 26 marca 2002 r.”) przewidujące, co następuje:

„Administracja gminy Mediolan […] potwierdza, że […]:

Wreszcie administracja gminy i organizacje związkowe będą monitorować treść niniejszego porozumienia oraz kontrolować fazy jego wdrażania poprzez organizowane w tym celu spotkania”.

5

Zobowiązania te zostały potwierdzone w porozumieniach zawartych między SEA a związkami zawodowymi, w szczególności w dniach 4 kwietnia 2002 r. i 19 czerwca 2003 r., w których treści powtórzono treść porozumienia z dnia 26 marca 2002 r.

6

W rozpatrywanym okresie SEA Handling otrzymała od SEA subwencje w formie wkładów kapitałowych w łącznej wysokości 359,644 mln EUR (zwane dalej „rozpatrywanymi środkami”). Były one przeznaczone na pokrycie strat z działalności operacyjnej SEA Handling, które wyniosły w tym samym okresie ogółem 339,784 mln EUR, czyli około 43,639 mln EUR (rok 2002), 49,489 mln EUR (rok 2003), 47,962 mln EUR (rok 2004), 42,430 mln EUR (rok 2005), 44,150 mln EUR (rok 2006), 59,724 mln EUR (rok 2007), 52,387 mln EUR (rok 2008), 29,7 mln EUR (rok 2009) i 13,4 mln EUR (rok 2010).

7

Tak więc z tytułu rozpatrywanych środków SEA Handling uzyskała kolejno 39,965 mln EUR (rok 2002), 49,132 mln EUR (rok 2003), 55,236 mln EUR (rok 2004), 40,229 mln EUR (rok 2005), 60,439 mln EUR (rok 2006), 41,559 mln EUR (rok 2007), 25,271 mln EUR (rok 2008) i 47,810 mln EUR (rok 2009).

8

Pismem z dnia 13 lipca 2006 r. do Komisji wpłynęła skarga dotycząca środków pomocy państwa, jakie miały zostać przyznane na rzecz spółki SEA Handling.

9

Pismem z dnia 23 czerwca 2010 r. Komisja podała do wiadomości władz włoskich decyzję o wszczęciu przewidzianego w art. 108 ust. 2 TFUE formalnego postępowania wyjaśniającego.

10

W dniu 19 grudnia 2012 r. Komisja przyjęła sporną decyzję. W pkt 191 tej decyzji instytucja ta uznała, że zasoby użyte do pokrycia strat SEA Handling pochodzą ze środków publicznych, a mianowicie od SEA, której kapitał w analizowanym okresie należał w 99,12% do gminy i prowincji Mediolan.

11

W pkt 192–217 tej decyzji Komisja stwierdziła możliwość przypisania spornych środków państwu włoskiemu, opierając się na zbiorze pięciu poszlak, obejmujących, po pierwsze, porozumienia związkowe, o których mowa w pkt 4 i 5 niniejszego wyroku, a także inne dokumenty, po drugie, szczególną zależność zarządu SEA od gminy Mediolan, po trzecie, istnienie pisemnych rezygnacji in blanco przekazanych przez członków zarządu SEA gminie Mediolan, po czwarte, znaczenie działalności prowadzonej w portach lotniczych Mediolan-Malpensa i Mediolan-Linate dla prowadzonej przez gminę Mediolan polityki i, po piąte, nadzwyczajny charakter podwyższeń kapitału, które musiały być zatwierdzane przez walne zgromadzenie SEA. W szczególności Komisja doszła na podstawie tych poszlak do wniosku, że włoskie władze publiczne wypracowały wdrażaną przez nie w sposób ciągły jednolitą strategię, przy czym z punktu widzenia tej instytucji taka okoliczność zwalnia ją z obowiązku przeprowadzenia indywidualnej analizy poszczególnych interwencji.

12

W pkt 219–315 tej samej decyzji Komisja dokonała weryfikacji kryterium inwestora prywatnego w świetle dowodów dostarczonych przez władze włoskie, SEA i SEA Handling, dotyczących 1) wieloletniej strategii pokrycia strat, 2) wkładów kapitałowych poczynionych w 2002 r., 3) kontekstu, w jakim zostały podjęte dotyczące tych wkładów decyzje, 4) alternatyw dla pokrycia strat, 5) przewidzianego w modelu biznesowym grupy SEA wyboru samodzielnego świadczenia oferowanych przez SEA Handling usług, 6) restrukturyzacji SEA Handling i realizowanych w tym względzie przez SEA celów, 7) wyników gospodarczych, jakie osiągnęła następnie spółka SEA Handling oraz 8) porównania tych wyników z wynikami innych podmiotów gospodarczych. Po przeprowadzeniu tej analizy Komisja doszła do wniosku, że kryterium to nie zostało spełnione w odniesieniu do żadnego z rozpatrywanych środków.

13

W sentencji spornej decyzji Komisja stwierdziła w szczególności, że podwyższenia kapitału dokonywane przez SEA na rzecz SEA Handling w każdym z lat obrotowych w rozpatrywanym okresie stanowią pomoc państwa w rozumieniu art. 107 TFUE (art. 1) i że te środki pomocy państwa, przyznane z naruszeniem art. 108 ust. 3 TFUE, nie są zgodne z rynkiem wewnętrznym (art. 2). Wobec tego Komisja nakazała Republice Włoskiej odzyskanie od beneficjenta tej pomocy (art. 3 ust. 1).

14

Pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 18 marca 2013 r. gmina Mediolan wniosła skargę, tytułem żądania głównego domagając się stwierdzenia nieważności spornej decyzji, a tytułem żądania subsydiarnego – stwierdzenia nieważności jej art. 3–5.

15

Na poparcie swej skargi gmina Mediolan podniosła cztery zarzuty, z których pierwszy i drugi dotyczą naruszenia art. 107 ust. 1 TFUE polegającego na, po pierwsze, błędnym stwierdzeniu przez Komisję, że doszło do transferu zasobów państwa i że rozpatrywane środki należy przypisać państwu włoskiemu i, po drugie, uchybieniu kryterium inwestora prywatnego.

16

W zaskarżonym wyroku Sąd oddalił skargę i obciążył gminę Mediolan kosztami postępowania.

17

Gmina Mediolan wnosi do Trybunału o uchylenie zaskarżonego wyroku i stwierdzenie nieważności spornej decyzji oraz obciążenie Komisji kosztami postępowania.

18

Komisja wnosi do Trybunału o oddalenie odwołania i o obciążenie gminy Mediolan kosztami postępowania.

19

Na poparcie swego odwołania gmina Mediolan podniosła cztery zarzuty, z których pierwszy i czwarty dotyczą naruszenia art. 107 ust. 1 TFUE polegającego na, po pierwsze, błędnym stwierdzeniu przez Sąd, że doszło do transferu zasobów państwa i że rozpatrywane środki należy przypisać państwu włoskiemu i, po drugie, uchybieniu kryterium inwestora prywatnego. W zarzutach drugim i trzecim, również dotyczących możliwości przypisania spornych środków gminie Mediolan, podnosi ona, że Sąd błędnie zastosował zasady rządzące rozkładem ciężaru dowodu oraz przeinaczył okoliczności faktyczne i dowody.

20

Gmina Mediolan podnosi, że Sąd naruszył prawo, opierając się w pkt 65 i 66 zaskarżonego wyroku na tym, iż jest ona większościowym udziałowcem w SEA oraz na domniemaniu wywierania dominującego wpływu w rozumieniu art. 2 lit. b) dyrektywy Komisji 2006/111/WE z dnia 16 listopada 2006 r. w sprawie przejrzystości stosunków finansowych między państwami członkowskimi a przedsiębiorstwami publicznymi, a także w sprawie przejrzystości finansowej wewnątrz określonych przedsiębiorstw (Dz.U. 2006, L 318, s. 17), nie sprawdzając przy tym, czy Komisja wykazała rzeczywisty charakter tego wpływu, a wręcz tego, czy zarządzała ona zasobami SEA z korzyścią dla siebie.

21

Przede wszystkim zaś okoliczność polegająca na tym, że członkowie zarządu i rady nadzorczej SEA zostali mianowani przez akcjonariusza większościowego, w żaden sposób nie dowodzi, w świetle mających zastosowanie włoskich przepisów prawa spółek, że środki finansowe SEA pozostawały stale pod kontrolą władz publicznych.

22

Następnie dyrektywa 2006/111 została przyjęta na podstawie art. 106 TFUE, a nie na podstawie art. 107 TFUE, wobec czego logika tej dyrektywy jest bez znaczenia dla oceny pojęć zawartych w tym ostatnim postanowieniu.

23

Wreszcie, zgodnie z orzecznictwem przesłanka stałej publicznej kontroli środków jest spełniona tylko wtedy, gdy to, że dane zasoby są stale dostępne organom władzy publicznej, może zostać stwierdzone na podstawie konkretnych dowodów, która to sytuacja nie zachodzi w niniejszym przypadku. Trybunał orzekł zaś w wyroku z dnia 13 września 2017 r., ENEA (C‑329/15, EU:C:2017:671), że sama okoliczność polegająca na tym, iż państwo posiada większość kapitału przedsiębiorstw, nie pozwala na wyciągnięcie wniosku o istnieniu dominującego wpływu umożliwiającego sterowanie wykorzystaniem zasobów tych przedsiębiorstw. Należy ponadto przedstawić dowód na udzielanie przez państwo instrukcji związanych z zarządzaniem zasobami wykorzystanymi w celu przyznania pomocy.

24

Komisja utrzymuje, że Sąd orzekł ultra petita, gdy dokonał w zaskarżonym wyroku analizy istnienia transferu zasobów państwowych, podczas gdy w pierwszej instancji gmina Mediolan nie przedstawiła żadnego argumentu podważającego kwalifikację zasobów SEA jako zasobów państwowych, jak wynika z pkt 55–58 i 64 zaskarżonego wyroku. W związku z tym gmina Mediolan nie może kwestionować w ramach niniejszego odwołania dokonanej przez Sąd analizy zarzutu, który nie został podniesiony w pierwszej instancji. Komisja kwestionuje ponadto podniesioną przez gminę Mediolan argumentację dotyczącą istoty sprawy.

25

Co się tyczy dopuszczalności części pierwszej pierwszego zarzutu odwołania, prawdą jest, jak podnosi Komisja, że Sąd zbadał państwowy charakter zasobów SEA przekazanych spółce SEA Handling, choć gmina Mediolan nie podniosła przed nim szczególnego argumentu w tym względzie, co zresztą zostało podkreślone przez Sąd w pkt 64 zaskarżonego wyroku.

26

Jak jednakże zauważyła rzecznik generalna w pkt 25 opinii, ze skargi wniesionej w pierwszej instancji jednoznacznie wynika, że gmina Mediolan w argumentacji przedstawionej w ramach zarzutu pierwszego podważała zarówno możliwość przypisania rozpatrywanych środków, jak i państwowy charakter wykorzystanych zasobów. Z powyższego wynika, że przedstawiając rozważania zawarte w pkt 65 i 66 zaskarżonego wyroku, Sąd nie orzekł ultra petita, w związku z czym argumentację Komisji dotyczącą niedopuszczalności części pierwszej zarzutu pierwszego odwołania należy oddalić.

27

Co do istoty tej części zarzutu należy przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału uznanie danego środka krajowego za „pomoc państwa” w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE wymaga spełnienia wszystkich czterech wymienionych warunków. Po pierwsze, musi to być interwencja państwa lub przy użyciu zasobów państwowych. Po drugie, środek ten musi być w stanie wpłynąć na wymianę handlową między państwami członkowskimi. Po trzecie, musi on przyznawać beneficjentowi selektywną korzyść. Po czwarte, musi zakłócać konkurencję lub grozić jej zakłóceniem (wyrok z dnia 19 grudnia 2019 r., Arriva Italia i in., C‑385/18, EU:C:2019:1121, pkt 31 i przytoczone tam orzecznictwo).

28

Aby można było zakwalifikować dane korzyści jako „pomoc” w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE, zgodnie z pierwszą z tych przesłanek konieczne jest, aby zostały one przyznane bezpośrednio lub pośrednio z zasobów państwowych oraz aby można je było przypisać państwu (wyrok z dnia 18 maja 2017 r., Fondul Proprietatea, C‑150/16, EU:C:2017:388, pkt 14 i przytoczone tam orzecznictwo).

29

W odniesieniu do przesłanki związanej z tym, że korzyść została przyznana bezpośrednio lub pośrednio z zasobów państwowych, z utrwalonego orzecznictwa wynika, że pojęcie „pomocy” jest bardziej ogólne niż pojęcie „subwencji”, ponieważ obejmuje ono nie tylko świadczenia pozytywne takie jak same subwencje, ale również instrumenty, które w różnej formie zmniejszają zwykłe obciążenia budżetu przedsiębiorstwa i które przez to, mimo że nie są subwencjami w ścisłym znaczeniu tego słowa, mają taki sam charakter i identyczne skutki (wyrok z dnia 18 maja 2017 r., Fondul Proprietatea, C‑150/16, EU:C:2017:388, pkt 15 i przytoczone tam orzecznictwo).

30

W tym względzie Trybunał orzekł już, że art. 107 ust. 1 TFUE obejmuje wszystkie środki pieniężne, które organy publiczne mogą faktycznie przeznaczyć na wsparcie przedsiębiorstw, niezależnie od tego, czy środki te wchodzą na stałe w skład majątku państwa, czy też nie. W rezultacie, nawet jeśli kwoty odpowiadające rozważanemu środkowi nie są stale w posiadaniu skarbu państwa, to okoliczność, że stale znajdują się pod kontrolą publiczną, a zatem w dyspozycji właściwych organów krajowych, wystarcza, aby mogły zostać uznane za zasoby państwowe (wyrok z dnia 18 maja 2017 r., Fondul Proprietatea, C‑150/16, EU:C:2017:388, pkt 16 i przytoczone tam orzecznictwo).

31

Jeśli chodzi w szczególności o przedsiębiorstwa publiczne takie jak spółka SEA, Trybunał orzekł już także, że poprzez wywieranie dominującego wpływu na takie przedsiębiorstwa państwo jest w stanie sterować wykorzystaniem ich zasobów w celu sfinansowania, w stosownych przypadkach, konkretnych korzyści na rzecz innych przedsiębiorstw (wyrok z dnia 18 maja 2017 r., Fondul Proprietatea, C‑150/16, EU:C:2017:388, pkt 17 i przytoczone tam orzecznictwo).

32

W tym względzie przedsiębiorstwo należące w niemal 100% do władz publicznych, którego członkowie zarządu są ponadto mianowani przez te władze, należy uznać za przedsiębiorstwo publiczne pod kontrolą państwa, bowiem wspomniane władze publiczne mogą wywierać bezpośrednio lub pośrednio dominujący wpływ na takie przedsiębiorstwo (zob. podobnie wyrok z dnia 16 maja 2002 r., Francja/Komisja, C‑482/99, EU:C:2002:294, pkt 33, 34).

33

Podobnie udzielenie gwarancji przez przedsiębiorstwo należące w całości do gminy wiąże się z zaangażowaniem zasobów państwowych, ponieważ gwarancje te wiążą się z wystarczająco konkretnym ryzykiem gospodarczym, które może pociągnąć za sobą obciążenia dla tego przedsiębiorstwa (zob. podobnie wyrok z dnia 17 września 2014 r., Commerz Nederland, C‑242/13, EU:C:2014:2224, pkt 30).

34

Ponadto korzystając bowiem ze swego dominującego wpływu na takie przedsiębiorstwa, państwo może bardzo skutecznie kierować wykorzystaniem swoich zasobów w celu sfinansowania, w stosownych przypadkach, konkretnych korzyści na rzecz innych przedsiębiorstw, zaś bez znaczenia w tym względzie jest okoliczność polegająca na tym, że rozpatrywane zasoby są zarządzane przez podmioty inne niż władza publiczna czy też pochodzą pierwotnie z prywatnego źródła (wyrok z dnia 9 listopada 2017 r., Komisja/TV2/Danmark, C‑656/15 P, EU:C:2017:836, pkt 47, 48).

35

W niniejszym przypadku z orzecznictwa tego wynika, że w pkt 65 i 66 zaskarżonego wyroku Sąd mógł, nie naruszając prawa, wyciągnąć wniosek, iż udziały SEA należały niemal całkowicie i bezpośrednio do organów władz publicznych, w tym miasta Mediolan, oraz że miasto to wyznaczało członków zarządu SEA i rady nadzorczej SEA albo bezpośrednio, albo za pośrednictwem jej większości na walnym zgromadzeniu tej spółki, że środki finansowe przyznane przez tę spółkę SEA powinny być uznane za zasoby finansowe.

36

Wbrew temu, co twierdzi gmina Mediolan, stwierdzenia tego nie można podważyć ani za pomocą zawartego w pkt 65 zaskarżonego wyroku odniesienia do art. 2 lit. b) dyrektywy 2006/111, ani wniosków płynących z wyroku z dnia 13 września 2017 r., ENEA (C‑329/15, EU:C:2017:671).

37

Po pierwsze bowiem, nawet gdyby odniesienie do dyrektywy 2006/111 nie miało znaczenia dla niniejszej sprawy, elementy przywołane w pkt 35 niniejszego wyroku wystarczyłyby do poparcia wniosku Sądu dotyczącego udziału zasobów państwowych.

38

Po drugie, jak wskazała rzecznik generalna w pkt 33 i 34 opinii, z pkt 27 i 31–35 wyroku z dnia 13 września 2017 r., ENEA (C‑329/15, EU:C:2017:671), wynika, że okoliczności sprawy zakończonej wydaniem tego wyroku różnią się od tych rozpatrywanych w niniejszym postępowaniu. W tym ostatnim wyroku chodziło bowiem o obowiązek zakupu zielonej energii elektrycznej mający zastosowanie, na mocy interwencji ustawodawcy danego państwa członkowskiego, zarówno do dostawców energii elektrycznej, których kapitał należał w większości do państwa, jak i do dostawców, których kapitał należał w większości do podmiotów prywatnych. Zatem korzyść, jaka mogła zostać przyznana w drodze tej interwencji danego państwa członkowskiego jako ustawodawcy, nie wynikała z uprawnień kontrolnych, jakie państwo to mogło wykonywać jako akcjonariusz większościowy w ramach rozpatrywanych przedsiębiorstw publicznych, a zatem nie może być uznana, w okolicznościach przywołanych w pkt 32–35 tego wyroku, za finansowaną przy użyciu zasobów państwowych.

39

W świetle powyższych rozważań część pierwszą zarzutu pierwszego należy oddalić jako bezzasadną.

40

Gmina Mediolan podnosi, że Sąd naruszył art. 107 ust. 1 TFUE, uznając w pkt 80 zaskarżonego wyroku, iż do wykazania jej udziału w przyznaniu rozpatrywanych środków było wymagane nie przedstawienie dowodu pozytywnego, lecz jedynie nieprawdopodobieństwa braku tego udziału.

41

Gmina Mediolan wyjaśnia w tym względzie, że w celu uniknięcia sytuacji, w której pojęciu pomocy państwa zostałby nadany zbyt szeroki zakres, Trybunał dodał do kryterium możliwości przypisania powiązań organicznych bardziej restrykcyjne kryterium aktywnego udziału państwa w przyjęciu rozpatrywanych środków, przy czym udział ten powinien być możliwy do zidentyfikowania i posiadać wystarczająco silny związek przyczynowy z każdym z przyjętych środków. Konieczne jest zatem wykazanie, iż wszystkie środki zostały przyjęte z inicjatywy państwa, a wręcz – że wykazało ono tę inicjatywę na etapie jego planowania, że rzeczywiście skorzystało z przysługujących mu uprawnień kontrolnych i że wywierało ono decydujący wpływ na każdą z podejmowanych decyzji.

42

Tymczasem nie wykazano tego w niniejszej sprawie, ponieważ Sąd oparł się na kryterium nieprawdopodobieństwa braku udziału, w związku z czym dopuścił się oczywistego błędu w wypracowywaniu standardu dowodowego w zakresie możliwości przypisania.

43

Komisja podnosi na wstępie, że gmina Mediolan kwestionuje jedynie pkt 80 zaskarżonego wyroku, w którym powtórzono wynikające z orzecznictwa zasady dotyczące pojęcia możliwości przypisania, przedstawione w pkt 75 tego wyroku, wobec czego ta część zarzutu jest częściowo niedopuszczalna lub pozbawiona znaczenia dla sprawy. Sąd w każdym razie nie oparł się na błędnym pojęciu możliwości przypisania ani nie przyjął negatywnych domniemań czy też nie zastosował błędnego standardu dowodowego.

44

Na wstępie należy oddalić argumentację Komisji opartą na niedopuszczalności drugiej części zarzutu pierwszego odwołania, ponieważ gmina Mediolan jednoznacznie zakwestionowała zasady prawne, na których oparł się Sąd w celu przypisania tej gminie zachowania SEA. W tym względzie bez znaczenia, jako taka, jest kwestia, czy Sąd powołał się w kilku miejscach zaskarżonego wyroku na te same zasady.

45

Co do istoty sprawy, w pkt 28 niniejszego wyroku przypomniano, że, aby można było zakwalifikować dane korzyści jako „pomoc” w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE, zgodnie z pierwszą z wymienionych w tym postanowieniu przesłanek konieczne jest, po pierwsze, aby zostały one przyznane bezpośrednio lub pośrednio z zasobów państwowych oraz, po drugie, aby można je było przypisać państwu.

46

Jeśli chodzi w szczególności o przesłankę dotyczącą możliwości przypisania państwu przyjętego przez przedsiębiorstwo publiczne środka przysparzającego korzyści, należy przypomnieć, że nie można jej wywieść z samego faktu, iż zostały one udzielone przez kontrolowane przez państwo przedsiębiorstwo publiczne. Nawet jeśli państwo jest bowiem w stanie kontrolować przedsiębiorstwo publiczne i wywierać decydujący wpływ na jego działalność, nie można automatycznie domniemywać, że kontrola ta była rzeczywiście sprawowana w konkretnym przypadku. Należy ponadto zbadać, czy można przyjąć założenie, że władze w jakikolwiek sposób uczestniczyły w ustanowieniu tych środków (zob. podobnie wyrok z dnia 17 września 2014 r., Commerz Nederland, C‑242/13, EU:C:2014:2224, pkt 31 i przytoczone tam orzecznictwo).

47

W powyższym względzie nie można wymagać, by na podstawie dokładnej instrukcji zostało udowodnione, że władze publiczne skłoniły konkretnie przedsiębiorstwo publiczne do przyjęcia danych środków. Możliwość przypisania państwu środka pomocy przyjętego przez przedsiębiorstwo publiczne można wywnioskować na podstawie zbioru poszlak wynikających z okoliczności sprawy oraz na podstawie kontekstu, w którym ów środek został przyjęty (wyroki: z dnia 17 września 2014 r., Commerz Nederland, C‑242/13, EU:C:2014:2224, pkt 32 i przytoczone tam orzecznictwo, a także z dnia 18 maja 2017 r., Fondul Proprietatea, C‑150/16, EU:C:2017:388, pkt 18 i przytoczone tam orzecznictwo).

48

W szczególności istotna jest każda przesłanka świadcząca w konkretnym przypadku o udziale władz publicznych bądź o nieprawdopodobieństwie braku udziału w przyjęciu środka ze względu również na zakres tego środka, jego treść i wiążące się z nim warunki, lub też o braku udziału wspomnianych władz w przyjęciu danego środka (wyrok z dnia 17 września 2014 r., Commerz Nederland, C‑242/13, EU:C:2014:2224, pkt 33 i przytoczone tam orzecznictwo).

49

Również utworzenie przedsiębiorstwa publicznego w formie spółki kapitałowej prawa powszechnego nie może być uważane za wystarczające – ze względu na samodzielność, jaką może mu przyznać taka forma prawna – do tego, aby wykluczyć, że środek pomocowy takiej spółki należy przypisać państwu. Istnienie bowiem sytuacji kontroli oraz rzeczywistych możliwości wywierania dominującego wpływu, z jakimi wiąże się ta sytuacja w praktyce, uniemożliwia wykluczenie z góry wszelkiej możliwości przypisania państwu środka przyjętego przez taką spółkę i tym samym niebezpieczeństwa obejścia postanowień traktatu dotyczących pomocy państwa, bez względu na znaczenie jako takie formy prawnej przedsiębiorstwa publicznego jako jednej wskazówki spośród innych umożliwiającej ustalenie, czy państwo było w danym przypadku zaangażowane (wyrok z dnia 18 maja 2017 r., Fondul Proprietatea, C‑150/16, EU:C:2017:388, pkt 20 i przytoczone tam orzecznictwo).

50

W niniejszej sprawie należy stwierdzić, że Sąd, badając w pkt 80–88 zaskarżonego wyroku, czy poszlaki wskazane przez Komisję w motywach 195–200 spornej decyzji pozwalały domniemywać, że gmina Mediolan była zaangażowana w przyjęcie rozpatrywanych środków, zastosował zasady wypracowane przez Trybunał w orzecznictwie przypomnianym w pkt 46–49 niniejszego wyroku.

51

Z jednej strony bowiem z zasad tych wynika w szczególności, że wbrew temu, co twierdzi miasto Mediolan, ani do Komisji nie należało wykazanie, ani do Sądu upewnienie się, czy organy władz publicznych rzeczywiście zachęcały przedsiębiorstwo publiczne do przyjęcia spornych środków.

52

Po drugie, nie jest konieczne rozstrzyganie kwestii, czy zgodnie z orzecznictwem przypomnianym w pkt 48 niniejszego wyroku Komisja mogła oprzeć się wyłącznie na poszlakach wskazujących w konkretnym przypadku na nieprawdopodobieństwo braku udziału władz publicznych. Jak zauważyła rzecznik generalna w pkt 38–44 opinii, argumentacja podnoszona przez gminę Mediolan wynika z błędnego zrozumienia przez nią zaskarżonego wyroku, polegającego mianowicie na tym, że Sąd miał przyznać, iż Komisja mogła oprzeć stwierdzenie o braku możliwości przypisania spornych środków wyłącznie na nieprawdopodobieństwie tego, że gmina Mediolan miała nie uczestniczyć w ich przyjęciu.

53

Przede wszystkim, w pkt 80–83 zaskarżonego wyroku Sąd uznał po pierwsze, że zgodnie z treścią porozumienia związkowego z dnia 26 marca 2002 r. na SEA zostało nałożone jasne i precyzyjne zobowiązanie do wyrównywania strat SEA Handling przynajmniej przez okres pięciu lat. Po drugie uznał on, że poprzez podpisanie tego porozumienia gmina Mediolan formalnie wyraziła zgodę, także jako większościowy akcjonariusz SEA, nie tylko na ustanowienie tego zobowiązania, ale także na jego przestrzeganie i późniejsze wykonywanie przez SEA. Po trzecie, Sąd doszedł na tej podstawie do wniosku, że aktywne uczestnictwo gminy Mediolan w negocjowaniu i zawarciu tego porozumienia stanowi kluczowy dowód zaangażowania władz włoskich w przyznanie rozpatrywanych środków.

54

Następnie w pkt 84–87 zaskarżonego wyroku Sąd w przeprowadzanej ocenie okoliczności faktycznych przypisał pozytywną moc dowodową protokołom z posiedzeń zarządu SEA Handling, okoliczności polegającej na tym, że prezydent Mediolanu zwrócił się o dymisję prezesa zarządu SEA w ciągu 2006 r. i doprowadził do tej dymisji, a także – na istnieniu przekazanych temu prezydentowi przez członków zarządu pisemnych rezygnacji in blanco.

55

Wreszcie w pkt 88 zaskarżonego wyroku Sąd potwierdził, że rozpatrywane środki należały do „ważnych decyzji”, tak jak zostało to przyjęte przez Komisję w pkt 210 spornej decyzji, z czego instytucja ta w tym samym punkcie w szczególności wywnioskowała, że jest nieprawdopodobne, iż gmina Mediolan miała nie uczestniczyć w ich przyjęciu.

56

Z pkt 80–88 zaskarżonego wyroku wynika zatem jasno, że Sąd stwierdził istnienie pozytywnych poszlak świadczących w tym konkretnym przypadku o udziale gminy Mediolan w przyjęciu tych środków i że to na podstawie tych pozytywnych poszlak przyznał on, iż Komisja mogła również oprzeć się na nieprawdopodobieństwie braku udziału gminy Mediolan w przyjęciu przynajmniej niektórych spornych środków w okresie po zawarciu porozumienia związkowego w dniu 26 marca 2002 r.

57

Z uwagi na powyższe rozważania część drugą zarzutu pierwszego należy oddalić jako bezzasadną, jak również zarzut pierwszy w całości.

58

Gmina Mediolan twierdzi, że Sąd nie przeprowadził starannej analizy przedstawionych przez nią dowodów, gdy w pkt 89–94 zaskarżonego wyroku, zwięźle, poprzestając na dosłownym przytoczeniu rozważań zawartych w spornej decyzji, odrzucił przedstawione dowody jako niewystarczające do podważenia braku udziału gminy Mediolan w rozpatrywanych środkach.

59

W ten sposób zaś Sąd dał Komisji możliwość oparcia się na negatywnym dowodzie nieprawdopodobieństwa braku udziału, nakładając na gminę Mediolan obowiązek przedstawienia pozytywnych i pewnych dowodów braku tego udziału, co sprowadza się do nałożenia nań wymogu probatio diabolica.

60

Świadczy o tym w szczególności pkt 82 zaskarżonego wyroku, w którym Sąd oddalił przedstawiony przez gminę Mediolan argument, zgodnie z którym brała ona udział w zawarciu porozumienia związkowego z dnia 26 marca 2002 r. wyłącznie w charakterze mediatora politycznego, podczas gdy okoliczność ta została potwierdzona oświadczeniami złożonymi ad hoc pod przysięgą przez przedstawicieli związków zawodowych. Oprócz bowiem tego, że Sąd nie przypisał żadnej wartości tym oświadczeniom, uznał on za nieistotny fakt, iż podpisem złożonym na tym porozumieniu był podpis zastępcy prezydenta właściwego ds. personalnych i pracy, a nie zastępcy prezydenta właściwego ds. budżetowych.

61

Komisja uważa, że argumentacja podnoszona przez gminę Mediolan jest niedopuszczalna, gdyż spółka ta zwraca się do Trybunału o dokonanie ponownej oceny okoliczności faktycznych. W każdym razie Sąd nie uniemożliwił przeprowadzenia dowodu na brak możliwości przypisania ani nie przyjął nierównego rozkładu ciężaru dowodu, lecz ocenił starannie zarówno poszlaki możliwości przypisania, jak i poszlaki świadczące o jego braku.

62

W zakresie, w jakim gmina Mediolan zarzuca Sądowi oparcie stwierdzenia braku możliwości przypisania rozpatrywanych środków wyłącznie na nieprawdopodobieństwie tego, że nie brała ona udziału w ich przyjęciu, w pkt 52 i 56 niniejszego wyroku wskazano już, że argumentacja ta wynika z błędnego zrozumienia zaskarżonego wyroku, ponieważ Sąd w jego pkt 80–88 stwierdził istnienie pozytywnych poszlak świadczących w tym konkretnym przypadku o tym, że gmina Mediolan brała udział w przyjęciu rozpatrywanych środków.

63

Ponadto, jak zauważyła rzecznik generalna w pkt 48 opinii, Sąd zbadał w ten sam sposób, w świetle zasad rozwiniętych w orzecznictwie, poszlaki powołane przez gminę Mediolan i zmierzające, jej zdaniem, do wykazania braku jej udziału w przyjęciu tych środków.

64

Tak więc Sąd przeanalizował w odniesieniu do każdej z poszlak przedstawionych przez Komisję lub gminę Mediolan czynniki przemawiające za przyznaniem im wartości dowodowej, a także te dotyczące wagi, jakie należy przypisać tym poszlakom. Wynika z tego, że Sąd zbadał w sposób rzetelny argumenty i dowody podniesione przez strony i doszedł do wypracowanego przezeń wniosku po przeprowadzeniu szczegółowej analizy wszystkich przedstawionych mu informacji.

65

Jak więc zauważyła rzecznik generalna w pkt 49 opinii, odrzucenie przez Sąd przedstawionej przez gminę Mediolan argumentacji nie wynika – wbrew temu, co twierdzi ta jednostka samorządu terytorialnego – ani z ustanowienia przez Sąd obowiązku przedstawienia pozytywnych i pewnych dowodów braku jej udziału w przyjęciu rozpatrywanych środków, ani z zastosowania przezeń nierównego rozkładu ciężaru dowodu, lecz z dokonanej przez Sąd oceny mocy dowodowej każdej z przedstawionych poszlak.

66

Wreszcie, w zakresie, w jakim gmina Mediolan poprzez argumentację przedstawioną w pkt 60 niniejszego wyroku zmierza do podważenia tej oceny Sądu, należy, jak słusznie podnosi Komisja, uznać, że zmierza ono do uzyskania nowej oceny okoliczności faktycznych, której dokonanie nie należy do kompetencji Trybunału (zob. podobnie wyrok z dnia 30 listopada 2016 r., Komisja/Francja i Orange, C‑486/15 P, EU:C:2016:912, pkt 97).

67

Co za tym idzie, część pierwszą zarzutu drugiego należy w części odrzucić jako niedopuszczalną, a w części oddalić jako bezzasadną.

68

Gmina Mediolan jest zdania, że Sąd naruszył prawo, uznając w pkt 73 i 83 zaskarżonego wyroku, iż Komisja mogła zasadnie uznać, że jej aktywny udział w zawarciu porozumienia związkowego z dnia 26 marca 2002 r. był sam w sobie wystarczający, aby uzasadnić uznanie jej za biorącą udział w przyznawaniu rozpatrywanych środków, które należało uznać za jedną interwencję.

69

Zgodnie bowiem z orzecznictwem Komisja była zobowiązana wykazać możliwość przypisania poszczególnych środków polegających na dokapitalizowaniu, które przyznano w rozpatrywanym okresie, ponieważ te różnego rodzaju środki całkowicie różniły się od siebie. Trybunał przyznał, że szereg kolejnych interwencji państwa można uznać za jedną interwencję, ale jedynie wówczas, gdy ze względu na ich chronologię, cel i sytuację przedsiębiorstwa, pozostają one w tak ścisłym związku, że niemożliwe jest ich rozdzielenie. Ponadto Sąd zdaniem gminy Mediolan błędnie rozszerzył możliwość przypisania środka na podstawie tego orzecznictwa odnoszącego się do kryteriów zasobów państwowych i podmiotu prywatnego.

70

W tym względzie gmina Mediolan przede wszystkim zwróciła uwagę Sądu na fakt, że rzekome poszlaki świadczące o możliwości przypisania były nieliczne, niezadowalającej jakości i pozbawione bezpośredniego związku z rozpatrywanymi środkami. Następnie zdaniem gminy Mediolan błędne jest twierdzenie, że władze włoskie i SEA przyznały, iż istniała wieloletnia strategia pokrywania strat SEA Handling rzez okres niezbędny do przeprowadzenia jej restrukturyzacji, ponieważ twierdzenia te odnosiły się jedynie do strategii naprawczej SEA Handling. Wreszcie dokapitalizowanie to zawsze było przeprowadzane w kontekstach, których nie można sprowadzić do jakiegokolwiek wspólnego mianownika.

71

Komisja odpiera te argumenty, gdyż sprzeczne z brzmieniem i logiką orzecznictwa Trybunału dotyczącego przesłanek uznania szeregu kolejnych interwencji państwa za jedną interwencję byłoby ograniczenie tego orzecznictwa jedynie do kryteriów dotyczących zasobów państwowych i podmiotu prywatnego. Poza tym gmina Mediolan ogranicza się do żądania, aby Trybunał dokonał ponownej oceny okoliczności faktycznych, co jest niedopuszczalne na etapie odwołania.

72

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem ze względu na to, że interwencje państwa przybierają różne formy i powinny być analizowane na podstawie ich skutków, nie można wykluczyć, iż szereg kolejnych interwencji państwa należy uznać dla celów zastosowania art. 107 ust. 1 TFUE za jedną interwencję. Może tak być w szczególności w przypadku, gdy kolejne interwencje – zwłaszcza w świetle ich chronologii, ich celu i sytuacji przedsiębiorstwa w chwili dokonania tych interwencji – mają tak ścisłe wzajemne związki, że niemożliwe jest ich rozdzielenie (wyroki: z dnia 4 czerwca 2015 r., Komisja/MOL, C‑15/14 P, EU:C:2015:362, pkt 97 i przytoczone tam orzecznictwo; z dnia 26 marca 2020 r., Larko/Komisja, C‑244/18 P, EU:C:2020:238, pkt 33 i przytoczone tam orzecznictwo).

73

W zakresie zaś, w jakim orzecznictwo to dotyczy, do celów stosowania art. 107 ust. 1 TFUE, interwencji państwa jako takich i ich analizy w sposób obiektywny z punktu widzenia ich skutków, nie może ono mieć zastosowania wyłącznie do niektórych z kryteriów wymienionych w tym postanowieniu. W związku z tym, jak zauważyła rzecznik generalna w pkt 54 opinii, wspomniane orzecznictwo może mieć zastosowanie również do kryterium możliwości przypisania państwu takich interwencji.

74

Wynika z tego, że, wbrew temu, co twierdzi gmina Mediolan, Sąd nie naruszył prawa, powołując się w pkt 71 zaskarżonego wyroku na to samo orzecznictwo i stosując je następnie w ramach swojej analizy możliwości przypisania spornych środków tej gminie.

75

Zresztą, jak słusznie podnosi Komisja, gmina Mediolan ogranicza się do zażądania, w drodze argumentacji przedstawionej pokrótce w pkt 70 niniejszego wyroku, dokonania ponownej oceny okoliczności faktycznych w stosunku do tej dokonanej przez Sąd w pkt 72–73 zaskarżonego wyroku, co, jak wynika z orzecznictwa przytoczonego w pkt 66 niniejszego wyroku, nie jest dopuszczalne na etapie odwołania.

76

Z powyższego wynika, że część drugą zarzutu drugiego należy w części odrzucić jako niedopuszczalną, a w części oddalić jako bezzasadną, podobnie jak całość zarzutu drugiego.

77

Gmina Mediolan twierdzi, że Sąd przeinaczył porozumienie związkowe z dnia 26 marca 2002 r., uznając w pkt 77 zaskarżonego wyroku, iż w porozumieniu tym nałożono na SEA jasny i precyzyjny obowiązek utrzymania, przez okres co najmniej pięciu lat, równowagi kosztów/przychodów oraz ogólnej sytuacji finansowej SEA Handling i wyciągając na tej podstawie wniosek, że w ramach tego obowiązku SEA miała za zadanie wyrównywać ewentualne straty SEA Handling mogące mieć wpływ na ciągłość jej działalności gospodarczej.

78

Gmina Mediolan wyjaśnia w tym względzie, że w porozumieniu tym nie nałożono na SEA żadnego obowiązku dokapitalizowania SEA Handling, ponieważ nie wspomniano w nim ani o stratach, ani o dokapitalizowaniu, ani nawet o zobowiązaniach SEA w przypadku wystąpienia takich zdarzeń. W związku z tym Sąd przyjął więc, w kontekście dokonanych później dokapitalizowań, uzasadnienie działające wstecz i w związku z tym nie wziął pod uwagę kontekstu zawarcia tego porozumienia. Zgodnie zaś z jego brzmieniem SEA Handling została utworzona w celu umożliwienia konkurowania w innych włoskich portach lotniczych, a zatem – mając w perspektywie pozytywny scenariusz wzrostu.

79

Gmina Mediolan wyjaśnia, że choć w jednym z postanowień porozumienia związkowego z dnia 26 marca 2002 r.„potwierdziła” ona fakt, że utrzymane zostaną „równowaga kosztów/zysków i ogólne ramy gospodarcze” SEA Handling, to znajduje się ono między porozumieniem dotyczącym zmniejszenia liczby pracowników a postanowieniem dotyczącym rozwoju działalności SEA Handling na innych rynkach, które to środki powinny były pozwolić na uniknięcie dokapitalizowania. Ponadto w porozumieniu tym jest mowa o możliwości dopuszczenia akcjonariuszy w kapitale SEA Handling, co miało poprawić jej perspektywy na przyszłość. Wreszcie stwierdzono w nim, że zdolności SEA Handling w zakresie zarządzania pozostały niezmienione ze względu na to, aby zwiększyć jej możliwości konkurowania na rynkach krajowych i międzynarodowych.

80

Wynika z tego, że gmina Mediolan nie przyjęła w porozumieniu związkowym z dnia 26 marca 2002 r. żadnego zobowiązania materialnego lub prawnego związanego z dokapitalizowaniem.

81

Komisja uważa, że gmina Mediolan pod pozorem rzekomego przeinaczenia ogranicza się do zakwestionowania dokonanej przez Sąd oceny przesłanek przypisania jej zachowania SEA, co sprawia, że ta argumentacja jest niedopuszczalna. W każdym wypadku zarzut ten jest zdaniem tej instytucji całkowicie bezpodstawny.

82

Z art. 256 ust. 1 akapit drugi TFUE oraz z art. 58 akapit pierwszy statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wynika, iż jedynie Sąd jest właściwy do dokonywania, po pierwsze, ustaleń faktycznych, z wyjątkiem sytuacji, gdy nieprawidłowość jego ustaleń wynika z przedłożonych mu dokumentów zawartych w aktach sprawy, a po drugie, oceny tych okoliczności faktycznych (wyrok z dnia 30 listopada 2016 r., Komisja/Francja i Orange, C‑486/15 P, EU:C:2016:912, pkt 97 i przytoczone tam orzecznictwo).

83

Ocena stanu faktycznego nie stanowi zatem, z zastrzeżeniem przeinaczenia dowodów przedstawionych przed Sądem, kwestii prawnej podlegającej jako taka kontroli Trybunału (wyrok z dnia 30 listopada 2016 r., Komisja/Francja i Orange, C‑486/15 P, EU:C:2016:912, pkt 98 i przytoczone tam orzecznictwo).

84

W sytuacji gdy strona wnosząca odwołanie powołuje się na przeinaczenie przez Sąd materiału dowodowego, musi ona – zgodnie z art. 256 TFUE, art. 58 akapit pierwszy statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej i art. 168 § 1 lit. d) regulaminu postępowania przed Trybunałem – dokładnie wskazać, które dowody zostały jej zdaniem przeinaczone przez Sąd, oraz wykazać błędy w ocenie, które w jej opinii doprowadziły do takiego przeinaczenia. Ponadto zgodnie z utrwalonym orzecznictwem takie przeinaczenie powinno wynikać w sposób oczywisty z akt sprawy, bez konieczności przeprowadzania nowej oceny okoliczności faktycznych i dowodów (wyrok z dnia 30 listopada 2016 r., Komisja/Francja i Orange, C‑486/15 P, EU:C:2016:912, pkt 99 i przytoczone tam orzecznictwo).

85

W niniejszym przypadku Sąd w pkt 77 zaskarżonego wyroku wskazał, że zgodnie z brzmieniem porozumienia związkowego z dnia 26 marca 2002 r. na SEA został nałożony jasny i precyzyjny obowiązek utrzymania, przez okres co najmniej pięciu lat, „równowagi kosztów/przychodów oraz ogólnej sytuacji finansowej” SEA Handling, „nie zmieniając swoich zdolności w zakresie zarządzania, dodatkowo i znacznie poprawiając swoje możliwości właściwego konkurowania na rynkach krajowych i międzynarodowych”.

86

Należy zatem stwierdzić, że brzmienie porozumienia związkowego z dnia 26 marca 2002 r. pozwala na dokonanie wykładni przyjętej przez Sąd w pkt 77 zaskarżonego wyroku, zgodnie z którą SEA miała w ramach tego obowiązku za zadanie wyrównywać ewentualne straty SEA Handling mogące mieć wpływ na ciągłość jej działalności gospodarczej. Za przyjęciem takiej wykładni przemawiają zresztą – jak stwierdził Sąd w tym samym punkcie – późniejsze porozumienia związkowe, o których mowa w pkt 5 niniejszego wyroku, efektem czego nie można uznać, że zarzucane przeinaczenie w oczywisty sposób bezwarunkowo wynika z akt sprawy.

87

Ponadto wystarczy wskazać, jak słusznie podnosi Komisja i jak zauważyła rzecznik generalna w pkt 65–68 opinii, że gmina Mediolan ogranicza się do zakwestionowania – pod pretekstem rzekomego przeinaczenia tego porozumienia – dokonanej przez Sąd oceny tego dowodu, twierdząc, że nie uwzględnił on kontekstu, w jakim doszło do zawarcia tego porozumienia.

88

W konsekwencji zarzut trzeci należy w części odrzucić jako niedopuszczalny, a w części oddalić jako bezzasadny.

89

Gmina Mediolan powołuje się na błędną kwalifikację okoliczności faktycznych dokonaną przez Sąd w pkt 97, 107 i 108 zaskarżonego wyroku, w której Sąd miał pominąć kryterium inwestora prywatnego.

90

Po pierwsze bowiem, jak zostało wykazane w ramach drugiego zarzutu odwołania, ani porozumienie związkowe z dnia 26 marca 2002 r., ani żaden inny dokument nie pozwalają wyciągnąć wniosku o istnieniu strategii pokrycia strat SEA Handling przez SEA.

91

Po drugie, w celu dokonania oceny kryterium inwestora prywatnego Sąd nie postawił się w kontekście szczególnej sytuacji SEA w tamtym czasie, która różniła się od sytuacji typowego inwestora prywatnego, ponieważ spółka ta posiadała wyłączną koncesję na zarządzanie portami lotniczymi w Mediolanie aż do 2041 r. i jej działanie było zatem obarczone niewielkim ryzykiem, i prowadzone w perspektywie rentowności jej inwestycji w bardzo długim okresie.

92

Błąd, jaki miał popełnić Sąd, wiąże się ze znaczeniem, jakie przypisał on brakowi pochodzących z okresu przysporzenia korzyści analiz ekonomicznych świadczących o przeprowadzeniu uważnej analizy rentowności dokapitalizowania SEA Handling oraz czasu ich zwrotu z inwestycji, zgodnie z analizą kosztów i korzyści. Wynika to w szczególności z pkt 114 zaskarżonego wyroku, w którym Sąd niesłusznie odmówił przypisania znaczenia ekspertyzie ekonomicznej przedstawionej przez gminę Mediolan ze względu na sam fakt, że została ona sporządzona po przyjęciu rozpatrywanych środków.

93

Orzecznictwo nie ustanawia bowiem wymogu, aby dowody dotyczące racjonalności ekonomicznej danego środka pochodziły z okresu jego przyjęcia, lecz wymaga, aby ocena tego środka w świetle tego kryterium została osadzona w kontekście jego przyjęcia, efektem czego to perspektywa przyjęta w ramach analizy ekonomicznej powinna być perspektywą ex ante, nie zaś – w ramach analizy ekonomicznej jako takiej. Absurdalne byłoby bowiem nakładanie, jak to uczynił Sąd, na prywatne przedsiębiorstwo, jako warunku sine qua non skorzystania z kryterium inwestora prywatnego, obowiązku dostarczenia dokumentu potwierdzającego jego prognozy.

94

W tym względzie gmina Mediolan przypomina, że w 2002 r. perspektywy SEA Handling były pozytywne i że to szereg zdarzeń, które miały miejsce później, opóźnił proces reorganizacji. SEA nie musiała zatem dokonywać, w odniesieniu do kolejnych dokapitalizowań, nowych szczególnych ocen ich rentowności ani też nie była zobowiązana na gruncie prawa krajowego do uzasadnienia na piśmie, przy pomocy zewnętrznych ekonomistów, racjonalności jej działań. W szczególności ze względu na to, że problem SEA Handling był związany głównie z kosztami siły roboczej, nie istniał żaden powód, by zlecać przeprowadzanie analiz ekonomicznych.

95

Po trzecie, zdaniem gminy Mediolan Sąd błędnie uznał, że złożone oceny gospodarcze dokonywane przez Komisję podlegają jedynie ograniczonej kontroli sądu Unii. Zgodnie bowiem z orzecznictwem to do niego należy w szczególności przeprowadzenie pogłębionej i całościowej kontroli pod względem faktycznym i prawnym, dotyczącej w szczególności dokonanej przez Komisję interpretacji danych o charakterze ekonomicznym.

96

Po czwarte, gmina Mediolan zarzuca Sądowi, że ten przeniósł na nią ciężar dowodu kryterium inwestora prywatnego, ponieważ Komisja ze swej strony niczego w tym względzie nie wykazała. Jak przyznała bowiem przed Sądem, Komisja nie przeprowadziła żadnej analizy rynku usług obsługi naziemnej ani żadnej analizy ekonomicznej dotyczącej tego kryterium lub analizy wyników gospodarczych innych porównywalnych podmiotów. Podobnie Komisja nie wskazała też środków, jakie SEA powinna była podjąć na podstawie tego kryterium.

97

Wbrew temu, co wynika z orzecznictwa, w braku dowodów pozwalających na ustalenie, że doszło do przysporzenia korzyści, Komisja założyła, iż SEA Handling odniosła korzyść, opierając się na negatywnym domniemaniu, opartym na braku informacji pozwalających na dojście do wniosku przeciwnego. Sąd dopuścił się zatem naruszenia prawa, nie sprawdzając, czy Komisja uwzględniła w ramach swojej oceny wszystkie istotne okoliczności.

98

Komisja kwestionuje zasadność argumentów przedstawionych przez gminę Mediolan.

99

W pierwszej kolejności należy zaznaczyć, że podniesiona przez gminę Mediolan argumentacja przedstawiona pokrótce w pkt 90 niniejszego wyroku ogranicza się do powtórzenia argumentacji przedstawionej w ramach zarzutu drugiego, wobec czego z tych samych powodów, które zostały przedstawione w pkt 75 niniejszego wyroku, argumentacja ta nie może zostać uwzględniona.

100

W drugiej kolejności, w odniesieniu do argumentacji przedstawionej pokrótce w pkt 95 niniejszego wyroku odnośnie do kontroli, której przeprowadzenie jest zadaniem Sądu, z utrwalonego orzecznictwa wynika, że analiza, którą ma obowiązek przeprowadzić Komisja przy stosowaniu kryterium inwestora prywatnego, wymaga dokonania złożonej oceny ekonomicznej i że w ramach kontroli, jaką sprawują sądy Unii nad dokonywanymi przez Komisję złożonymi ocenami ekonomicznymi w dziedzinie pomocy państwa, sąd Unii nie może zastąpić oceny ekonomicznej dokonanej przez Komisję swoją własną oceną (wyrok z dnia 26 marca 2020 r., Larko/Komisja, C‑244/18 P, EU:C:2020:238, pkt 39).

101

W konsekwencji Sąd nie dopuścił się w zaskarżonym wyroku naruszenia prawa, ograniczając kontrolę dokonanych przez Komisję ocen dotyczących zastosowania kryterium prywatnego inwestora do kontroli oczywistego błędu w ocenie.

102

Wbrew temu, co twierdzi gmina Mediolan, z orzecznictwa wynikającego z wyroków z dnia 8 grudnia 2011 r.: KME Germany i in./Komisja (C‑272/09 P, EU:C:2011:810) i Chalkor/Komisja (C‑386/10 P, EU:C:2011:815), nie można wyciągnąć żadnych innych wniosków. Jak bowiem zauważyła w istocie rzecznik generalna w pkt 80 opinii, orzecznictwo to, które odnosi się do kontroli sądowej decyzji Komisji stwierdzających naruszenia art. 101 i 102 TFUE i nakładających w stosownym przypadku za te naruszenia kary pieniężne, nie może być transponowane jako takie do kontroli sądowej decyzji Komisji w dziedzinie pomocy państwa.

103

W trzeciej kolejności, jeśli chodzi o podnoszone naruszenie przez Sąd w pkt 113–117 zaskarżonego wyroku zasady rządzącej rozkładem ciężaru dowodu, należy przypomnieć, że pojęcie „pomocy” w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE nie może obejmować środka przyznanego przedsiębiorstwu przy użyciu zasobów państwowych, jeżeli przedsiębiorstwo to mogłoby uzyskać taką samą korzyść w normalnych warunkach rynkowych, przy czym w przypadku przedsiębiorstw publicznych oceny tej dokonuje się co do zasady na podstawie kryterium prywatnego podmiotu gospodarczego (wyrok z dnia 6 marca 2018 r., Komisja/FIH Holding i FIH Erhvervsbank, C‑579/16 P, EU:C:2018:159, pkt 45 i przytoczone tam orzecznictwo).

104

W tym względzie, w sytuacji gdy okazuje się, że kryterium inwestora prywatnego mogłoby mieć zastosowanie, to na Komisji spoczywa obowiązek zwrócenia się do danego państwa członkowskiego o dostarczenie jej wszelkich istotnych informacji, które umożliwią jej sprawdzenie, czy przesłanki zastosowania tego kryterium są spełnione (wyroki: z dnia 5 czerwca 2012 r., Komisja/EDF, C‑124/10 P, EU:C:2012:318, pkt 104; z dnia 6 marca 2018 r., Komisja/FIH Holding i FIH Erhvervsbank, C‑579/16 P, EU:C:2018:159, pkt 47).

105

Stosowanie kryterium inwestora prywatnego ma zaś na celu ustalenie, czy korzyść gospodarcza przyznana w jakiejkolwiek formie przedsiębiorstwu publicznemu z zasobów państwowych może z powodu swoich skutków zakłócać konkurencję lub grozić jej zakłóceniem i wpływać na wymianę handlową między państwami członkowskimi (wyrok z dnia 5 czerwca 2012 r., Komisja/EDF, C‑124/10 P, EU:C:2012:318, pkt 89). W konsekwencji należy sprawdzić nie to, czy inwestor prywatny postąpiłby dokładnie w taki sam sposób jak inwestor publiczny, lecz czy uzyskałby on na podobnych warunkach kwotę równą kwocie uzyskanej przez inwestora publicznego (zob. podobnie wyrok z dnia 5 czerwca 2012 r., Komisja/EDF, C‑124/10 P, EU:C:2012:318, pkt 95).

106

W celu dokonania oceny kwestii, czy to samo działanie zostałoby podjęte w normalnych warunkach rynkowych przez inwestora prywatnego znajdującego się w sytuacji możliwie podobnej do sytuacji państwa, należy uwzględnić jedynie korzyści i zobowiązania związane z sytuacją tego państwa jako akcjonariusza, z pominięciem korzyści i zobowiązań, które wiążą się z jego statusem jako podmiotu władzy publicznej (wyrok z dnia 5 czerwca 2012 r., Komisja/EDF, C‑124/10 P, EU:C:2012:318, pkt 79). Z powyższego wynika, że jeżeli państwo członkowskie powołuje się w trakcie postępowania administracyjnego na kryterium inwestora prywatnego, to w razie wątpliwości musi ono jednoznacznie wykazać na podstawie obiektywnych i weryfikowalnych elementów, że wprowadzone w życie działanie zostało podjęte w ramach jego działalności jako akcjonariusza (wyrok z dnia 5 czerwca 2012 r., Komisja/EDF, C‑124/10 P, EU:C:2012:318, pkt 82).

107

Owe dowody muszą jasno wskazywać na to, że dane państwo członkowskie przed przyznaniem korzyści gospodarczej lub równocześnie z nim wydało decyzję o dokonaniu inwestycji w kontrolowane przedsiębiorstwo publiczne za pomocą środka rzeczywiście wprowadzonego w życie. W związku z powyższym może okazać się konieczne przedstawienie dowodów, które wskazują na to, że wspomniana decyzja jest oparta na szacunkach gospodarczych porównywalnych z tymi, jakie w okolicznościach niniejszego przypadku rozsądny inwestor prywatny znajdujący się w sytuacji możliwie podobnej do sytuacji wspomnianego państwa kazałby przeprowadzić przed przystąpieniem do inwestycji, o której mowa powyżej, by ustalić przyszłą rentowność takiej inwestycji (wyrok z dnia 5 czerwca 2012 r., Komisja/EDF, C‑124/10 P, EU:C:2012:318, pkt 83, 84).

108

W niniejszym przypadku, jak zauważyła rzecznik generalna w pkt 101 opinii, ze spornej decyzji i z zaskarżonego wyroku wynika jednoznacznie, że Komisja zastosowała w tej decyzji zasadę prywatnego podmiotu gospodarczego i że możliwość zastosowania w niniejszej sprawie kryterium inwestora prywatnego nie była przedmiotem debaty ani przed Komisją, ani przed Sądem, co zresztą Komisja potwierdziła na rozprawie przed Trybunałem.

109

Jeżeli chodzi natomiast o zasadę inwestora prywatnego, jest ona jednym z elementów, które Komisja jest zobowiązana uwzględnić w celu ustalenia istnienia pomocy, a zatem nie stanowi wyjątku, który znajduje zastosowanie wyłącznie na wniosek państwa członkowskiego, gdy uznano, że są spełnione znamiona pojęcia „pomocy państwa” określone w art. 107 ust. 1 TFUE (wyroki: z dnia 5 czerwca 2012 r., Komisja/EDF, C‑124/10 P, EU:C:2012:318, pkt 103; z dnia 26 marca 2020 r., Larko/Komisja, C‑244/18 P, EU:C:2020:238, pkt 64 i przytoczone tam orzecznictwo).

110

To na Komisji spoczywa zatem ciężar dowodu, przy uwzględnieniu w szczególności informacji dostarczonych przez dane państwo członkowskie, że przesłanki zastosowania zasady prywatnego podmiotu gospodarczego nie zostały spełnione, efektem czego rozpatrywana interwencja państwa przysparza korzyści w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE (zob. podobnie wyrok z dnia 26 marca 2020 r., Larko/Komisja, C‑244/18 P, EU:C:2020:238, pkt 65 i przytoczone tam orzecznictwo).

111

W tym względzie należy podnieść, że Komisja w ramach decyzji o zamknięciu formalnego postępowania wyjaśniającego na podstawie art. 7 rozporządzenia Rady nr 659/1999 z dnia 22 marca 1999 r. ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania art. [108 TFUE] (Dz.U. 1999, L 83, s. 1) nie może zakładać, że dane przedsiębiorstwo odniosło korzyść stanowiącą pomoc państwa, opierając się po prostu na negatywnym przypuszczeniu, opartym na braku informacji pozwalających na dojście do przeciwnego wniosku, gdy brak jest innych informacji umożliwiających stwierdzenie odniesienia takiej korzyści (wyroki: z dnia 17 września 2009 r., Komisja/MTU Friedrichshafen, C‑520/07 P, EU:C:2009:557, pkt 58; z dnia 26 marca 2020 r., Larko/Komisja, C‑244/18 P, EU:C:2020:238, pkt 70 i przytoczone tam orzecznictwo).

112

Niemniej jednak do celów tego zastosowania kryterium inwestora prywatnego istotne są jedynie elementy dostępne w momencie wydania decyzji o przeprowadzeniu inwestycji oraz rozwój wydarzeń przewidywalny w tymże momencie (wyrok z dnia 5 czerwca 2012 r., Komisja/EDF, C‑124/10 P, EU:C:2012:318, pkt 105). Ponadto, ze względu na to, że Komisja nie ma bezpośredniej wiedzy na temat okoliczności, w których została podjęta dana decyzja inwestycyjna, przy stosowaniu tego kryterium musi ona oprzeć się w znacznym zakresie na obiektywnych i weryfikowalnych dowodach przedstawionych przez dane państwo członkowskie w celu wykazania, że wprowadzone w życie działanie zostało podjęte w ramach jego działalności jako akcjonariusza, a zatem że to kryterium ma zastosowanie, zgodnie z orzecznictwem przytoczonym w pkt 106 i 107.

113

Tak więc, biorąc pod uwagę, że należy uwzględnić decyzję, jaką inwestor prywatny wziąłby pod uwagę w chwili realizacji inwestycji, brak przeprowadzenia uprzedniej oceny, mimo że nie ma sam w sobie decydującego znaczenia, może stanowić istotny element służący kontroli oceny ekonomicznej, jakiej Komisja musi dokonać w ramach stosowania kryterium inwestora prywatnego.

114

Jeśli bowiem wkłady kapitałowe zostały wniesione przez inwestora publicznego w oderwaniu od perspektywy rentowności, nawet długoterminowej, należy je uznać za pomoc w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE (zob. podobnie wyroki: z dnia 21 marca 1991 r., Włochy/Komisja, C‑303/88, EU:C:1991:136, pkt 22; z dnia 6 marca 2018 r., Komisja/FIH Holding i FIH Erhvervsbank, C‑579/16 P, EU:C:2018:159, pkt 61).

115

W tym względzie to do Sądu należy upewnienie się, tak jak zostało to przypomniane w pkt 100 i 101 niniejszego wyroku, że takie dokonywane przez Komisję złożone oceny ekonomiczne nie są dotknięte oczywistym błędem w ocenie, co wiąże się ze zbadaniem przez Sąd nie tylko materialnej prawidłowości przywołanych dowodów, ich wiarygodności i spójności, ale także tego, czy dowody te stanowią zbiór istotnych danych, które należy wziąć pod uwagę w celu oceny złożonej sytuacji, i czy mogą one stanowić poparcie dla wniosków wyciągniętych na ich podstawie (wyrok z dnia 26 marca 2020 r., Larko/Komisja, C‑244/18 P, EU:C:2020:238, pkt 41 i przytoczone tam orzecznictwo).

116

W niniejszej sprawie, jak zauważyła rzecznik generalna w pkt 103 i 104 opinii, ocena dokonana w pkt 113–117 zaskarżonego wyroku, niezależnie od użytych w tych punktach sformułowań, nie świadczy o uchybieniu przez Sąd zasadom rządzącym rozkładem ciężaru dowodu w odniesieniu do kryterium inwestora prywatnego.

117

Z analizy zawartej w pkt 85 i 86 niniejszego wyroku wynika bowiem, że Sąd nie dopuścił się naruszenia prawa, stwierdzając, iż w ramach porozumienia związkowego z dnia 26 marca 2002 r. SEA zobowiązała się do wyrównywania, przez okres co najmniej pięciu lat, ewentualnych strat SEA Handling mogących mieć wpływ na ciągłość prowadzonej przez nią działalności gospodarczej. Jak zaś podniosła rzecznik generalna w pkt 105 i 106 opinii, prywatny inwestor nie podjąłby takiego zobowiązania bez uprzedniego przeprowadzenia odpowiedniej oceny rentowności i ekonomicznej racjonalności swojego zobowiązania. W tych okolicznościach i w świetle orzecznictwa przytoczonego w pkt 107 i 114 niniejszego wyroku brak uprzedniego przeprowadzenia jakiejkolwiek odpowiedniej oceny rentowności lub ekonomicznej racjonalności takich inwestycji może stanowić istotny czynnik świadczący o tym, że prywatny inwestor nie wniósłby na podobnych warunkach kwoty równej kwocie zaoferowanej przez tego inwestora publicznego.

118

Po uwzględnieniu w pkt 97 zaskarżonego wyroku okoliczności faktycznych, na których Komisja oparła się w spornej decyzji, aby uznać, że rozpatrywane środki zostały przyjęte bez uprzedniego przeprowadzenia jakiejkolwiek odpowiedniej oceny, jakiej dokonałby inwestor prywatny znajdujący się w sytuacji SEA w celu upewnienia się co do ich rentowności lub ekonomicznej racjonalności, Sąd zbadał, w szczególności w pkt 113–117 zaskarżonego wyroku, czy przeprowadzając te oceny, Komisja dopuściła się oczywistych błędów. W pkt 120 i 132 zaskarżonego wyroku Sąd orzekł, że nie miało to miejsca.

119

W konsekwencji, badając w szczególności w pkt 113–117 zaskarżonego wyroku to, czy Komisja mogła, nie popełniając przy tym oczywistego błędu w ocenie, uznać, że za pomocą dowodów przedstawionych w toku postępowania administracyjnego można było wykazać, iż zabrakło przeprowadzenia takiej oceny, Sąd wywiązał się ze spoczywającego na nim obowiązku przeprowadzenia kontroli.

120

W tych okolicznościach Sąd, stwierdzając w tych samych pkt 113–117 zaskarżonego wyroku, że Komisja nie popełniła oczywistego błędu w ocenie przy dokonywaniu ustaleń przypomnianych w pkt 97 zaskarżonego wyroku, nie pominął faktu, że to do tej instytucji należy wykazanie, iż przesłanki zastosowania zasady prywatnego podmiotu gospodarczego nie zostały spełnione.

121

Ponadto, mając na uwadze rozważania zawarte w pkt 117–120 niniejszego wyroku, gmina Mediolan nie może skutecznie zarzucać Sądowi, że ten pominął ciężar dowodu spoczywający na Komisji, pozwalając jej, aby nie przeprowadzała badań rynkowych i poprzestała na negatywnych domniemaniach czy nie uwzględniała wszystkich istotnych okoliczności.

122

W czwartej kolejności w zakresie, w jakim gmina Mediolan zarzuca Sądowi nieuwzględnienie w pkt 114 zaskarżonego wyroku analizy ekonomicznej jedynie z tego powodu, że została ona sporządzona już po przyjęciu rozpatrywanych środków, należy od razu zaznaczyć, że argumentacja ta wynika z błędnego zrozumienia tego wyroku. Z samego brzmienia pkt 114 zaskarżonego wyroku wynika bowiem, że Sąd zweryfikował treść analizy ekonomicznej przedstawionej przez gminę Mediolan i odrzucił ją przede wszystkim ze względu na lapidarny i sprzeczny charakter zawartych w niej twierdzeń, i, co za tym idzie, ze względu na jej bezużyteczność dla potrzeb analizy przeprowadzanej w ramach kryterium inwestora prywatnego. Dopiero w dalszej części tego pkt 114 Sąd wskazał również, że ta analiza ekonomiczna została sporządzona już po przyjęciu rozpatrywanych środków.

123

W każdym razie należy stwierdzić, że do celów zastosowania kryterium podmiotu prywatnego istotne są jedynie elementy dostępne w momencie wydania decyzji o przeprowadzeniu inwestycji oraz rozwój wydarzeń przewidywalny w tymże momencie (wyrok z dnia 26 marca 2020 r., Larko/Komisja, C‑244/18 P, EU:C:2020:238, pkt 31 i przytoczone tam orzecznictwo), w szczególności w celu wskazania powodów, które rzeczywiście uzasadniały dokonaną przez dany podmiot państwowy decyzję o dokonaniu spornej inwestycji. Jednakże ocena ekonomiczna dokonywana przez Komisję w toku postępowania administracyjnego ma miejsce siłą rzeczy, w przypadku pomocy przyznanej z naruszeniem obowiązku zgłoszenia przewidzianego w art. 108 ust. 3 TFUE, po przyjęciu rozpatrywanych środków.

124

W związku z tym badania i analizy ekonomiczne, na których opiera się ta ocena ekonomiczna Komisji, podobnie jak ewentualne tego samego rodzaju nowe ekspertyzy podające w wątpliwość wynik badania poprzednich, powołane przez zainteresowane państwo członkowskie lub beneficjenta pomocy w celu ustosunkowania się do oceny, na której opiera się Komisja, mogą mieć znaczenie dla zastosowania zasady prywatnego podmiotu gospodarczego w zakresie, w jakim opierają się one wyłącznie na informacjach dostępnych i zmianach przewidywalnych w chwili wydania decyzji o zastosowaniu danego środka.

125

W niniejszym przypadku analiza ekonomiczna, na którą powołuje się gmina Mediolan dla oceny dokonanej po przyjęciu rozpatrywanych środków, nie może podważyć stwierdzenia Komisji, że nie przeprowadzono uprzednio odpowiedniej oceny rentowności i ekonomicznej racjonalności tych środków, które to stwierdzenie stanowiło istotny element, na którym instytucja ta oparła się w celu wykazania, że prywatny inwestor nie wniósłby na podobnych warunkach kwot równych tym, za pomocą których SEA dokapitalizowała SEA Handling.

126

Wynika z tego, że Sąd nie dopuścił się naruszenia prawa, sprawdzając z jednej strony, czy analiza ekonomiczna, na którą powołuje się gmina Mediolan, zawierała elementy oceny ekonomicznej, którą Komisja jest zobowiązana przeprowadzić w ramach stosowania zasady prywatnego podmiotu gospodarczego, i, z drugiej strony, uznając, że przeprowadzenie tej analizy po podjęciu rozpatrywanych środków wyklucza, by jej istnienie mogło skutkować oczywistym błędem w zawartej w spornej decyzji ocenie Komisji, zgodnie z którą te środki zostały przyjęte bez przeprowadzenia uprzednio odpowiedniej oceny, jaką przeprowadziłby znajdujący się w sytuacji SEA inwestor prywatny celem upewnienia się odnośnie do rentowności i ekonomicznej racjonalności tych środków.

127

W piątej kolejności, jeśli chodzi o podnoszony przez gminę Mediolan argument, zgodnie z którym Sąd nie postawił się w szczególnej sytuacji spółki SEA w rozpatrywanym okresie, która charakteryzowała się bardzo długoterminowymi perspektywami rentowności, z zaskarżonego wyroku, a przede wszystkim z jego pkt 112 wynika, że Sąd uwzględnił ten element w swojej ocenie.

128

Następnie, nawet jeśli perspektywy rentowności miałyby zostać rozszerzone, jak twierdzi gmina Mediolan, do 2041 r., konieczne byłoby ponadto ustalenie przez tę jednostkę samorządu terytorialnego, jakie są perspektywy zwrotu z inwestycji tych środków przed tą datą. Należy zaś stwierdzić, że analiza przeprowadzona przez Sąd w pkt 113–131 zaskarżonego wyroku miała właśnie na celu sprawdzenie, czy tak było.

129

Wreszcie w zakresie, w jakim gmina Mediolan zamierza zakwestionować zasadność przeprowadzonej w ten sposób przez Sąd analizy, należy uznać, że wnosi ona do Trybunału o dokonanie nowej oceny okoliczności faktycznych, co zgodnie z orzecznictwem przytoczonym w pkt 66 niniejszego wyroku nie należy do właściwości Trybunału.

130

W tych okolicznościach zarzut czwarty należy oddalić.

131

Z całości powyższych rozważań wynika, że odwołanie należy oddalić.

132

Zgodnie z art. 184 § 2 regulaminu postępowania, jeżeli odwołanie jest bezzasadne, Trybunał rozstrzyga o kosztach.

133

Zgodnie z art. 138 § 1 tego regulaminu, mającym zastosowanie do odwołania na podstawie art. 184 § 1 tego regulaminu, kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę.

134

Ponieważ Komisja wniosła o obciążenie gminy Mediolan kosztami postępowania, a ta ostatnia przegrała sprawę, należy obciążyć ją kosztami.

Z powyższych względów Trybunał (druga izba) orzeka, co następuje: