EUR-Lex Baza aktów prawnych Unii Europejskiej

Powrót na stronę główną portalu EUR-Lex

Ten dokument pochodzi ze strony internetowej EUR-Lex

Dokument 62017CJ0213

Wyrok Trybunału (trzecia izba) z dnia 5 lipca 2018 r.
X przeciwko Staatssecretaris van Veiligheid en Justitie.
Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Rechtbank Den Haag, zittingsplaats Amsterdam.
Odesłanie prejudycjalne – Rozporządzenie (UE) nr 604/2013 – Ustalenie państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej złożonego w jednym z państw członkowskich przez obywatela państwa trzeciego – Artykuły 17, 18, 23 i 24 – Wcześniejsze postępowanie w sprawie udzielenia ochrony międzynarodowej toczące się w państwie członkowskim – Nowy wniosek złożony w innym państwie członkowskim – Niezłożenie wniosku o wtórne przejęcie z poszanowaniem terminów – Przekazanie zainteresowanej osoby w celu przeprowadzenia wobec niej postępowań karnych.
Sprawa C-213/17.

Zbiór orzeczeń – ogólne

Identyfikator ECLI: ECLI:EU:C:2018:538

WYROK TRYBUNAŁU (trzecia izba)

z dnia 5 lipca 2018 r. ( *1 )

Odesłanie prejudycjalne – Rozporządzenie (UE) nr 604/2013 – Ustalenie państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej złożonego w jednym z państw członkowskich przez obywatela państwa trzeciego – Artykuły 17, 18, 23 i 24 – Wcześniejsze postępowanie w sprawie udzielenia ochrony międzynarodowej toczące się w państwie członkowskim – Nowy wniosek złożony w innym państwie członkowskim – Niezłożenie wniosku o wtórne przejęcie z poszanowaniem terminów – Przekazanie zainteresowanej osoby w celu przeprowadzenia wobec niej postępowań karnych

W sprawie C‑213/17

mającej za przedmiot wniosek o wydanie, na podstawie art. 267 TFUE, orzeczenia w trybie prejudycjalnym, złożony przez Rechtbank Den Haag, zittingsplaats Amsterdam (sąd rejonowy w Hadze, ośrodek zamiejscowy w Amsterdamie, Niderlandy) postanowieniem z dnia 20 kwietnia 2017 r., które wpłynęło do Trybunału w dniu 25 kwietnia 2017 r., w postępowaniu:

X

przeciwko

Staatssecretaris van Veiligheid en Justitie,

TRYBUNAŁ (trzecia izba),

w składzie: L. Bay Larsen (sprawozdawca), prezes izby, J. Malenovský, M. Safjan, D. Šváby i M. Vilaras, sędziowie,

rzecznik generalny: Y. Bot,

sekretarz: M. Ferreira, główny administrator,

uwzględniając pisemny etap postępowania i po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 1 lutego 2018 r.,

rozważywszy uwagi przedstawione:

w imieniu X przez I.J.M. Oomen i F.L.M. van Harena, advocaten,

w imieniu rządu niderlandzkiego przez K. Bulterman, A.M. de Ree, L. Noort i J. Langera, działających w charakterze pełnomocników,

w imieniu rządu niemieckiego przez T. Henzego oraz R. Kanitza, działających w charakterze pełnomocników,

w imieniu rządu węgierskiego przez M.Z. Fehéra, G. Koósa i G. Tornyai, działających w charakterze pełnomocników,

w imieniu Komisji Europejskiej przez M. Condou-Durande i G. Wilsa, działających w charakterze pełnomocników,

po zapoznaniu się z opinią rzecznika generalnego na posiedzeniu w dniu 13 czerwca 2018 r.,

wydaje następujący

Wyrok

1

Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 17 ust. 1, art. 18 ust. 2, art. 23 ust. 3 oraz art. 24 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 604/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie ustanowienia kryteriów i mechanizmów ustalania państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej złożonego w jednym z państw członkowskich przez obywatela państwa trzeciego lub bezpaństwowca (Dz.U. 2013, L 180, s. 31, zwanego dalej „rozporządzeniem Dublin III”).

2

Wniosek ten został przedstawiony w ramach sporu pomiędzy X, obywatelem pakistańskim, a Staatssecretaris van Veiligheid en Justitie (sekretarzem stanu ds. bezpieczeństwa i sprawiedliwości, Niderlandy, zwanym dalej „sekretarzem stanu”) w przedmiocie decyzji sekretarza stanu o przekazaniu X do Włoch, o nakazaniu mu natychmiastowego opuszczenia terytorium Niderlandów oraz o oddaleniu wniosku o wydanie czasowego zezwolenia na pobyt złożonego przez X na podstawie prawa do azylu.

Ramy prawne

Rozporządzenie nr 1560/2003

3

Załącznik II do rozporządzenia Komisji (WE) nr 1560/2003 z dnia 2 września 2003 r. ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 343/2003 ustanawiającego kryteria i mechanizmy określania państwa członkowskiego właściwego dla rozpatrywania wniosku o azyl, złożonego w jednym z państw członkowskich przez obywatela państwa trzeciego (Dz.U. 2003, L 222, s. 3 – wyd. spec. w jęz. polskim, rozdz. 19, t. 6, s. 200), zmienionego rozporządzeniem wykonawczym Komisji (UE) nr 118/2014 z dnia 30 stycznia 2014 r. (Dz.U. 2014, L 39, s. 1) (zwanego dalej „rozporządzeniem nr 1560/2003”), zawiera wykazy środków dowodowych i dowodów poszlakowych mających znaczenie w kontekście stosowania rozporządzenia Dublin III.

4

Załącznik III do tego rozporządzenia zawiera „standardowy formularz wniosku o wtórne przejęcie”.

Rozporządzenie Dublin III

5

Motywy 4 i 5 rozporządzenia Dublin III są sformułowane następująco:

„(4)

W konkluzjach z Tampere stwierdzono, że [wspólny europejski system azylowy] powinien zostać uzupełniony, w krótkim terminie, o precyzyjną i sprawną metodę ustalania, które państwo członkowskie jest odpowiedzialne za rozpatrzenie wniosku o udzielenie azylu.

(5)

Metoda taka powinna być oparta na kryteriach obiektywnych i sprawiedliwych, zarówno dla państwa członkowskiego, jak i dla zainteresowanych osób. W szczególności powinna ona umożliwiać szybkie ustalenie odpowiedzialnego państwa członkowskiego, tak by zagwarantować skuteczny dostęp do procedur udzielania ochrony międzynarodowej, i nie powinna zagrażać celowi, jakim jest szybkie rozpatrywanie wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej”.

6

Artykuł 17 ust. 1 tego rozporządzenia głosi:

„Na zasadzie odstępstwa od art. 3 ust. 1 każde państwo członkowskie może zdecydować o rozpatrzeniu wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej wniesionego w tym państwie przez obywatela państwa trzeciego lub bezpaństwowca, nawet jeżeli za takie rozpatrzenie nie jest odpowiedzialne na podstawie kryteriów ustanowionych w niniejszym rozporządzeniu.

Państwo członkowskie, które zdecydowało się rozpatrzyć wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej na mocy niniejszego ustępu, staje się odpowiedzialnym państwem członkowskim oraz przyjmuje zobowiązania związane z tą odpowiedzialnością. […]

[…]”.

7

Artykuł 18 tego rozporządzenia brzmi następująco:

„1.   Odpowiedzialne państwo członkowskie na podstawie niniejszego rozporządzenia jest zobowiązane do:

[…]

b)

wtórnego przejęcia, na warunkach ustanowionych w art. 23, 24, 25 i 29, wnioskodawcy, którego wniosek jest rozpatrywany i który złożył wniosek w innym państwie członkowskim lub który przebywa na terytorium innego państwa członkowskiego bez dokumentu pobytu;

c)

wtórnego przejęcia, na warunkach ustanowionych w art. 23, 24, 25 i 29, obywatela państwa trzeciego lub bezpaństwowca, który wycofał wniosek w trakcie jego rozpatrywania i który złożył wniosek w innym państwie członkowskim lub który przebywa na terytorium innego państwa członkowskiego bez dokumentu pobytu;

d)

wtórnego przejęcia, na warunkach ustanowionych w art. 23, 24, 25 i 29, obywatela państwa trzeciego lub bezpaństwowca, którego wniosek został odrzucony i który złożył wniosek w innym państwie członkowskim lub który przebywa na terytorium innego państwa członkowskiego bez dokumentu pobytu.

2.   W przypadkach objętych ust. 1 lit. a) i b) odpowiedzialne państwo członkowskie rozpatruje wniosek lub kończy rozpatrywanie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej złożonego przez wnioskodawcę.

[…]

W przypadkach objętych zakresem ust. 1 lit. d), jeżeli wniosek został odrzucony [oddalony] jedynie w pierwszej instancji, odpowiedzialne państwo członkowskie zapewnia, by zainteresowana osoba mogła skorzystać lub skorzystała z dostępu do skutecznego środka zaskarżenia zgodnie z art. 46 dyrektywy [Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/32/UE z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie wspólnych procedur udzielania i cofania ochrony międzynarodowej (Dz.U. 2013, L 180, s. 60)]”.

8

Artykuł 23 ust. 1 i 3 tego samego rozporządzenia przewiduje:

„1.   W przypadku gdy państwo członkowskie, w którym osoba, o której mowa w art. 18 ust. 1 lit. b), c) lub d), złożyła nowy wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej, uznaje, że odpowiedzialne jest inne państwo członkowskie, zgodnie z art. 20 ust. 5 i art. 18 ust. 1 lit. b), c) lub d), może ono zwrócić się do tego innego państwa członkowskiego o wtórne przejęcie tej osoby.

2.   Wniosek o wtórne przejęcie składany jest możliwie najszybciej, a w każdym przypadku w terminie dwóch miesięcy od uzyskania trafienia w systemie Eurodac […].

Jeżeli wniosek o wtórne przejęcie opiera się na dowodach innych niż dane uzyskane z systemu Eurodac, jest on przesyłany do państwa członkowskiego, do którego kierowany jest wniosek o wtórne przejęcie, w terminie trzech miesięcy od daty, w której wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej został złożony w rozumieniu art. 20 ust. 2.

3.   Jeżeli wniosek o wtórne przejęcie nie został złożony w terminach określonych w ust. 2, odpowiedzialność za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej spoczywa na państwie członkowskim, w którym złożono nowy wniosek”.

9

Artykuł 24 rozporządzenia Dublin III głosi:

„1.   W przypadku gdy państwo członkowskie, na terytorium którego przebywa bez dokumentu pobytu osoba, o której mowa w art. 18 ust. 1 lit. b), c) lub d), i w którym nie złożono nowego wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej, uzna, że odpowiedzialne jest inne państwo członkowskie zgodnie z art. 20 ust. 5 i art. 18 ust. 1 lit. b), c) lub d), może ono zwrócić się do tego innego państwa członkowskiego o wtórne przejęcie tej osoby.

[…]

5.   Wniosek o wtórne przejęcie osoby, o której mowa w art. 18 ust. 1 lit. b), c) lub d), składany jest przy wykorzystaniu standardowego formularza i zawiera dowody lub poszlaki zgodnie z dwoma wykazami, o których mowa w art. 22 ust. 3, lub odpowiednie fragmenty oświadczeń złożonych przez tę osobę, umożliwiające organom państwa członkowskiego, do którego kierowany jest wniosek, sprawdzenie, czy jest ono odpowiedzialnym państwem członkowskim na podstawie kryteriów określonych w niniejszym rozporządzeniu.

Komisja w drodze aktów wykonawczych ustanawia i okresowo zmienia dwa wykazy określające odpowiednie środki dowodowe i poszlaki zgodnie z kryteriami określonymi w art. 22 ust. 3 lit. a) i b) oraz określa jednolite warunki przygotowywania i składania wniosków o wtórne przyjęcie. Te akty wykonawcze są przyjmowane zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 44 ust. 2”.

10

Artykuł 25 ust. 1 tego rozporządzenia stanowi:

„Państwo członkowskie, do którego skierowano wniosek, jest zobowiązane do przeprowadzenia niezbędnych czynności sprawdzających i wydaje decyzję w sprawie wniosku o wtórne przejęcie zainteresowanej osoby tak szybko, jak to możliwe, a w każdym przypadku nie później niż jeden miesiąc od daty otrzymania wniosku. Jeżeli wniosek oparty jest na danych pochodzących z systemu Eurodac, termin ten ulega skróceniu do dwóch tygodni”.

Dyrektywa 2013/32

11

Artykuł 46 ust. 1 dyrektywy 2013/32 stanowi:

„Państwa członkowskie zapewniają, aby wnioskodawcy mieli prawo do skutecznego środka zaskarżenia przed sądem w następujących sytuacjach:

a)

decyzji podjętej [wydanej] w sprawie ich wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej […]”.

Postępowanie główne i pytania prejudycjalne

12

W dniu 23 marca 2011 r. X złożył w Niderlandach pierwszy wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej. Sekretarz stanu oddalił ten wniosek decyzją z dnia 5 września 2011 r. Skarga wniesiona na tę decyzję została prawomocnie oddalona przez właściwe sądy.

13

W dniu 4 czerwca 2014 r. X złożył w Niderlandach kolejny wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej. Sekretarz stanu oddalił ten wniosek decyzją z dnia 11 czerwca 2014 r. Skarga wniesiona na tę decyzję do Rechtbank Den Haag, zittingsplaats Amsterdam (sądu rejonowego w Hadze, ośrodek zamiejscowy w Amsterdamie, Niderlandy) została oddalona w dniu 7 lipca 2014 r. X zaskarżył ten wyrok do Raad van State (rady stanu, Niderlandy).

14

W dniu 28 września 2014 r. X, wobec którego wszczęto postępowanie o popełnienie przestępstwa o charakterze seksualnym, wyjechał z Niderlandów.

15

W dniu 23 października 2014 r. złożył wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej we Włoszech.

16

W dniu 30 stycznia 2015 r. organy włoskie, wykonując europejski nakaz aresztowania wydany w celu przeprowadzenia wobec X postępowań karnych, przekazały go organom włoskim.

17

Po weryfikacji w bazie danych „Eurodac” okazało się, że zainteresowany złożył wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej we Włoszech, w związku z czym w dniu 5 marca 2015 r. sekretarz stanu zwrócił się do organów włoskich o wtórne przejęcie X na podstawie art. 18 ust. 1 lit. b) oraz art. 23 ust. 2 rozporządzenia Dublin III.

18

Wobec braku reakcji ze strony organów włoskich sekretarz stanu, decyzją z dnia 24 marca 2015 r., postanowił o przekazaniu X do Włoch i nakazał mu natychmiastowe opuszczenie terytorium Niderlandów.

19

W dniu 30 marca 2015 r. organy włoskie zaakceptowały wniosek o wtórne przejęcie X.

20

W dniu 1 kwietnia 2015 r. X zaskarżył decyzję z dnia 24 marca 2015 r., nakazującą jego przekazanie do Rechtbank Den Haag, zittingsplaats Amsterdam (sądu rejonowego w Hadze, ośrodek zamiejscowy w Amsterdamie) i wniósł do sędziego orzekającego w przedmiocie środków tymczasowych w ramach tego sądu o zastosowanie środka tymczasowego. Orzeczeniem z dnia 21 kwietnia 2015 r. jego wniosek o zastosowanie środków tymczasowych został uwzględniony poprzez zobowiązanie sekretarza stanu do wstrzymania przekazania X do Włoch do chwili upływu terminu czterech tygodni od dnia wydania orzeczenia w sprawie złożonej przez niego skargi.

21

W dniu 19 maja 2015 r. X złożył w Niderlandach ponowny wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej. Decyzją z dnia 21 maja 2015 r. sekretarz stanu odrzucił ten wniosek, uznając, że – jak ustalono – państwem odpowiedzialnym za rozpatrzenie wniosku X o udzielenie ochrony międzynarodowej jest Republika Włoska. X zaskarżył tę decyzję do sądu odsyłającego.

22

W dniu 7 sierpnia 2015 r. Raad van State (rada stanu) utrzymała w mocy wyrok Rechtbank Den Haag, zittingsplaats Amsterdam (sądu rejonowego w Hadze, ośrodek zamiejscowy w Amsterdamie) z dnia 7 lipca 2014 r. w sprawie oddalenia drugiego wniosku X o udzielenie ochrony międzynarodowej.

23

W dniu 30 listopada 2015 r. X został poinformowany o umorzeniu wszczętego przeciwko niemu postępowania karnego.

24

W tych okolicznościach Rechtbank Den Haag, zittingsplaats Amsterdam (sąd rejonowy w Hadze, ośrodek zamiejscowy w Amsterdamie) postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującymi pytaniami prejudycjalnymi:

„1)

Czy art. 23 ust. 3 rozporządzenia [Dublin III] należy rozumieć w ten sposób, że Republika Włoska stała się państwem członkowskim odpowiedzialnym za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej złożonego w tym państwie przez wnioskodawcę w dniu 23 października 2014 r., pomimo że ze względu na złożone uprzednio w Królestwie Niderlandów wnioski o udzielenie ochrony międzynarodowej […], z których ostatni był jeszcze w tym czasie rozpatrywany w Niderlandach – jako że [Raad van State (rada stanu)] nie orzekła jeszcze w przedmiocie odwołania wniesionego przez skarżącego od orzeczenia tutejszego sądu z dnia 7 lipca 2014 r. – Królestwo Niderlandów było pierwotnie odpowiedzialnym państwem członkowskim?

2)

Czy z art. 18 ust. 2 rozporządzenia [Dublin III] wynika, że postępowanie w przedmiocie badania wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej, które toczyło się jeszcze w Niderlandach, gdy w dniu 5 marca 2015 r. złożono wniosek o uznanie odpowiedzialności, powinno było zostać przez niderlandzkie władze zawieszone natychmiast po przedstawieniu tego wniosku o uznanie odpowiedzialności i po upływie terminu przewidzianego w art. 24 powinno było zostać umorzone poprzez cofnięcie lub zmianę uprzednio wydanej decyzji z dnia 11 czerwca 2014 r., na mocy której oddalono wniosek o udzielenie azylu z dnia 4 czerwca 2014 r.?

3)

Jeżeli na pytanie drugie należy udzielić odpowiedzi twierdzącej, czy wówczas odpowiedzialność za rozpatrzenie wniosku skarżącego o udzielenie ochrony międzynarodowej nie przeszła na Włochy, lecz pozostała po stronie władz niderlandzkich, ponieważ strona przeciwna nie cofnęła ani nie zmieniła decyzji z dnia 11 czerwca 2014 r.?

4)

Czy w związku z tym, że władze niderlandzkie nie powiadomiły o tym, że w Niderlandach było jeszcze rozpatrywane przez [Raad van State (radę stanu)], odwołanie w drugim postępowaniu w sprawie azylu, władze te naruszyły wynikający z art. 24 ust. 5 rozporządzenia Dublin III] obowiązek przekazania władzom włoskim informacji, na podstawie których mogłyby one sprawdzić, czy ich państwo jest odpowiedzialne na podstawie kryteriów ustanowionych w owym rozporządzeniu?

5)

Jeżeli na pytanie czwarte należy udzielić odpowiedzi twierdzącej, czy to naruszenie obowiązku prowadzi wówczas do wniosku, że w związku z tym odpowiedzialność za rozpatrzenie wniosku skarżącego o udzielenie ochrony międzynarodowej nie przeszła na Włochy, lecz pozostała po stronie władz niderlandzkich?

6)

Jeżeli odpowiedzialność nie pozostała po stronie Niderlandów, czy władze niderlandzkie powinny były w takim razie rozpatrzyć w związku z wydaniem skarżącego z Włoch do Niderlandów w ramach jego sprawy karnej na podstawie art. 17 ust. 1 rozporządzenia [Dublin III] i na zasadzie odstępstwa od art. 3 ust. 1 rozporządzenia [Dublin III] złożony przez niego we Włoszech wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej, i czy wskutek tego z racjonalnego punktu widzenia nie powinny one były korzystać z przewidzianego w art. 24 ust. 1 rozporządzenia [Dublin III] uprawnienia do przedstawienia władzom włoskim wniosku o wtórne przejęcie skarżącego?”.

W przedmiocie pytań prejudycjalnych

W przedmiocie pytania pierwszego

25

Poprzez pytanie pierwsze sąd odsyłający zmierza w istocie do ustalenia, czy wykładni art. 23 ust. 3 rozporządzenia Dublin III należy dokonywać w ten sposób, że państwo członkowskie, w którym został złożony nowy wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej jest odpowiedzialne za jego rozpatrzenie, jeżeli państwo to nie złożyło wniosku o wtórne przejęcie z poszanowaniem terminów określonych w art. 23 ust. 2 tego rozporządzenia, w sytuacji gdy, po pierwsze, inne państwo członkowskie było odpowiedzialne za rozpatrzenie złożonych wcześniej wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej, a po drugie, po upływie tych terminów decyzja, którą oddalono jeden z tych wniosków, nadal była przedmiotem postępowania odwoławczego zawisłego przed sądem w tym państwie członkowskim.

26

Udzielenie odpowiedzi na to pytanie wymaga uwzględnienia nie tylko brzmienia rozpatrywanego przepisu, lecz także kontekstu oraz systematyki regulacji, której stanowi on części, jak również celu, jaki ów przepis realizuje.

27

Zakres stosowania procedury wtórnego przejęcia został określony w art. 23 i 24 rozporządzenia Dublin III. Z art. 23 ust. 1 tego rozporządzenia wynika, że procedura ta ma zastosowanie do osób wskazanych w art. 18 ust. 1 lit. d) rzeczonego rozporządzenia (zob. podobnie postanowienie z dnia 5 kwietnia 2017 r., Ahmed, C‑36/17, EU:C:2017:273, pkt 26, 27; a także wyrok z dnia 25 stycznia 2018 r., Hasan, C‑360/16, EU:C:2018:35, pkt 42, 43).

28

Ten ostatni przepis dotyczy między innymi obywatela państwa trzeciego lub bezpaństwowca, którego wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej został oddalony i który złożył ponowny wniosek w innym państwie członkowskim.

29

Z art. 18 ust. 2 rozporządzenia Dublin III wynika, że jego art. 18 ust. 1 lit. d) obejmuje między innymi przypadek, w którym „wniosek został oddalony jedynie w pierwszej instancji”.

30

Prawodawca Unii Europejskiej wyraźnie przewidział, że w takim wypadku odpowiedzialne państwo członkowskie ma zapewnić, by zainteresowana osoba mogła skorzystać lub skorzystała z dostępu do skutecznego środka zaskarżenia zgodnie z art. 46 dyrektywy 2013/32.

31

Ponieważ ów art. 46 przewiduje prawo do wniesienia środka zaskarżenia od decyzji właściwego organu, należy uznać, że art. 18 ust. 1 lit. d) rozporządzenia Dublin III dotyczy między innymi wypadków, w których wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej został oddalony decyzją tego organu, która nie stała się jeszcze ostateczna.

32

Przewidziana w art. 23 rozporządzenia Dublin III procedura wtórnego przejęcia ma zatem zastosowanie do obywatela państwa trzeciego, który złożył nowy wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej w państwie członkowskim, w sytuacji gdy złożony przez niego wcześniej wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej w innym państwie członkowskim został oddalony przez właściwy organ, nawet wówczas, gdy decyzja tego organu nie stała się jeszcze ostateczna na skutek wniesienia skargi, która nadal jest przedmiotem postępowania zawisłego przed sądem w tym państwie członkowskim.

33

Stąd, w sytuacji takiej jak rozpatrywana w postępowaniu głównym, organy państwa członkowskiego, w których wniesiono ów nowy wniosek, miały możliwość złożenia, na podstawie art. 23 ust. 1 tego rozporządzenia, wniosku o wtórne przejęcie zainteresowanej osoby.

34

Niemniej jednak zgodnie z art. 23 ust. 2 tego rozporządzenia winny one były złożyć ten wniosek możliwie jak najszybciej, a w każdym razie z poszanowaniem terminów przewidzianych w tym przepisie, gdyż wniosek taki nie może zostać skutecznie złożony po ich upływie (zob. analogicznie wyrok z dnia 26 lipca 2017 r., Mengesteab, C‑670/16, EU:C:2017:587, pkt 67).

35

Brzmienie art. 23 ust. 3 rozporządzenia Dublin III, jak również jego systematyka i cele wskazują, że po upływie tych terminów odpowiedzialność za rozpatrzenie wniosku zostaje z mocy prawa przeniesiona na państwo członkowskie, w którym złożono nowy wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej (zob. analogicznie wyroki: z dnia 26 lipca 2017 r., Mengesteab, C‑670/16, EU:C:2017:587, pkt 61; z dnia 25 października 2017 r., Shiri, C‑201/16, EU:C:2017:805, pkt 30).

36

Wspomniane przeniesienie odpowiedzialności następuje niezależnie od okoliczności, że inne państwo członkowskie było odpowiedzialne za rozpatrzenie wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej złożonych wcześniej, oraz że po upływie tych terminów postępowanie w sprawie skargi wniesionej na decyzję o oddaleniu jednego z tych wniosków nadal trwało przed sądem tego państwa członkowskiego.

37

W tym względzie należy podkreślić, że poprzez dokładne określenie skutków upływu terminów określonych w art. 23 ust. 2 rozporządzenia Dublin III prawodawca Unii w sposób jednoznaczny przewidział, że opóźnienia po stronie państwa członkowskiego, w którym złożono nowy wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej, powodują przeniesienie na niego odpowiedzialności, bez ograniczenia działania tej zasady w przypadku niektórych specyficznych procedur w sprawie wtórnego przejęcia, a zwłaszcza bez uzależnienia owego przeniesienia odpowiedzialności od przebiegu postępowań dotyczących wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej złożonych poprzednio w innym państwie członkowskim.

38

Prawdą jest, że owo rozwiązanie może rodzić skutek polegający na tym, że państwo członkowskie, w którym złożono nowy wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej, będzie musiało go rozpatrzyć nawet wówczas, gdy ta sama osoba złożyła wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej w innym państwie członkowskim, gdzie nadal jest on rozpatrywany albo już został rozpatrzony.

39

Jest to jednak konsekwencja możliwości stworzonych przez prawodawcę Unii, który ustanowił generalną zasadę przeniesienia odpowiedzialności w przypadkach objętych zakresem procedur w sprawie wtórnego przejęcia, który to zakres stosowania, jak wynika z art. 18 ust. 1 lit. b)–d) tego rozporządzenia, obejmuje między innymi sytuacje, w których procedury administracyjne lub sądowe w innym państwie członkowskim nadal się toczą lub już zostały zakończone

40

Z tego względu na pytanie pierwsze należy udzielić następującej odpowiedzi: wykładni art. 23 ust. 3 rozporządzenia Dublin III należy dokonywać w ten sposób, że państwo członkowskie, w którym został złożony nowy wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej jest odpowiedzialne za jego rozpatrzenie, jeżeli państwo to nie złożyło wniosku o wtórne przejęcie z poszanowaniem terminów określonych w art. 23 ust. 2 tego rozporządzenia, w sytuacji gdy, po pierwsze, inne państwo członkowskie było odpowiedzialne za rozpatrzenie złożonych wcześniej wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej, a po drugie, po upływie tych terminów decyzja, którą oddalono jeden z tych wniosków, nadal była przedmiotem postępowania odwoławczego zawisłego przed sądem w tym państwie członkowskim.

W przedmiocie pytania drugiego

41

Poprzez pytanie drugie sąd odsyłający dąży w istocie do ustalenia, czy wykładni art. 18 ust. 2 rozporządzenia Dublin III należy dokonywać w ten sposób, że złożenie przez państwo członkowskie wniosku o wtórne przejęcie obywatela państwa trzeciego, który bez prawa pobytu przebywa na jego terytorium, powoduje konieczność zawieszenia przez to państwo członkowskie postępowania w sprawie złożonej wcześniej skargi wniesionej na decyzję o oddaleniu wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej, a następnie umorzenia tego postępowania w razie zaakceptowania tego wniosku przez państwo członkowskie, do którego jest kierowany wniosek o wtórne przejęcie.

42

Chociaż art. 18 ust. 2 rozporządzenia Dublin III ustanawia różne obowiązki związane ze sposobem postępowania z wnioskiem o udzielenie ochrony międzynarodowej w zależności od etapu postępowania w sprawie udzielenia ochrony międzynarodowej, wszystkie te obowiązki służą zapewnieniu doprowadzenia postępowania w sprawie udzielenia ochrony międzynarodowej do końca i nie wymagają zawieszenia lub umorzenia go w jakimkolwiek państwie członkowskim.

43

Ponadto w żadnej części tego przepisu nie ma mowy o tym, że adresatem ustanowionych w nim obowiązków jest państwo członkowskie, które występuje z wnioskiem. Przeciwnie, z systematyki art. 18 wynika, że obowiązki te służą szczegółowemu uregulowaniu traktowania, które musi zostać zagwarantowane zainteresowanej osobie po jej przekazaniu do innego państwa członkowskiego.

44

W świetle powyższych rozważań wykładni art. 18 ust. 2 rozporządzenia Dublin III należy dokonywać w ten sposób, że złożenie przez państwo członkowskie wniosku o wtórne przejęcie obywatela państwa trzeciego, który bez prawa pobytu przebywa na jego terytorium, nie powoduje konieczności zawieszenia przez to państwo członkowskie postępowania w sprawie złożonej wcześniej skargi wniesionej na decyzję o oddaleniu wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej, a następnie umorzenia tego postępowania w razie zaakceptowania tego wniosku przez państwo członkowskie, do którego kierowany jest wniosek o wtórne przejęcie.

W przedmiocie pytania trzeciego

45

Z uwagi na odpowiedź udzieloną na pytanie drugie nie ma potrzeby udzielania odpowiedzi na pytanie trzecie.

W przedmiocie pytania czwartego

46

Poprzez pytanie czwarte sąd odsyłający dąży w istocie do ustalenia, czy wykładni art. 24 ust. 5 rozporządzenia Dublin III należy dokonywać w ten sposób, że w sytuacji takiej jak rozpatrywana w postępowaniu głównym państwo członkowskie składające wniosek o wtórne przejęcie na podstawie art. 24 tego rozporządzenia, po upływie w państwie członkowskim, do którego kierowany jest ów wniosek, terminów określonych w art. 23 ust. 2 tego rozporządzenia, ma obowiązek poinformować organy tego ostatniego państwa członkowskiego o toczącym się przed sądem tego pierwszego państwa członkowskiego postępowaniu w sprawie skargi wniesionej na decyzję o oddaleniu złożonego wcześniej wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej.

47

Artykuł 24 ust. 5 rozporządzenia Dublin III stanowi, że wniosek o wtórne przejęcie składany jest przy wykorzystaniu standardowego formularza i zawiera dowody lub poszlaki wymienione w dwóch wykazach, o których mowa w art. 22 ust. 3 tego rozporządzenia, lub odpowiednie fragmenty oświadczeń złożonych przez tę osobę, umożliwiające organom państwa członkowskiego, do którego kierowany jest wniosek, sprawdzenie, czy jest ono odpowiedzialnym państwem członkowskim na podstawie kryteriów określonych w niniejszym rozporządzeniu.

48

Tak więc z samego brzmienia art. 24 ust. 5 tego rozporządzenia wynika, że ciążący na wnioskującym państwie członkowskim obowiązek informacyjny jest ograniczony do przekazania informacji pozwalających państwu członkowskiemu, do którego kierowany jest wniosek o wtórne przejęcie, na dokonanie oceny swojej odpowiedzialności.

49

Wykładnię tę potwierdza systematyka rozporządzenia Dublin III, gdyż skierowanie wniosku o wtórne przejęcie przyczynia się do ustalenia odpowiedzialnego państwa członkowskiego i powinno umożliwić państwu członkowskiemu, do którego jest kierowany wniosek o wtórne przejęcie, przeprowadzenie, zgodnie z art. 25 ust. 1 tego rozporządzenia, czynności sprawdzających w celu dokonania oceny swojej odpowiedzialności.

50

Tymczasem z odpowiedzi udzielonych na pytania pierwsze i drugie wynika, że w sytuacji takiej jak rozpatrywana w postępowaniu głównym, w której odpowiedzialność państwa członkowskiego, do którego kierowany jest wniosek o wtórne przejęcie, jest rezultatem upływu terminów przewidzianych w art. 23 ust. 2 tego rozporządzenia, okoliczność, że przed sądem wnioskującego państwa członkowskiego nadal toczy się postępowanie w sprawie złożonej wcześniej skargi na decyzję o oddaleniu wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej, pozostaje bez znaczenia dla ustalenia odpowiedzialnego państwa członkowskiego.

51

Zatem informacje dotyczące takiej skargi nie mogą zostać uznane za przydatne dla państwa członkowskiego, do którego kierowany jest wniosek o wtórne przejęcie, do celów ustalenia jego odpowiedzialności, w związku z czym nie muszą być bezwzględnie przekazane zgodnie z art. 24 ust. 5 tego rozporządzenia.

52

Wniosek ten potwierdza analiza treści wykazów, o których mowa w tym przepisie i które są ujęte w załączniku II do rozporządzenia nr 1560/2003, jak również standardowego formularza wniosku o wtórne przejęcie, który stanowi załącznik III do tego rozporządzenia. W treści owych wykazów oraz owego formularza nie ma mowy o postępowaniach odwoławczych wszczętych wcześniej wobec decyzji o oddaleniu wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej.

53

W konsekwencji wykładni art. 24 ust. 5 rozporządzenia Dublin III należy dokonywać w ten sposób, że w sytuacji takiej jak rozpatrywana w postępowaniu głównym, państwo członkowskie składające wniosek o wtórne przejęcie na podstawie art. 24 tego rozporządzenia, po upływie w państwie członkowskim, do którego kierowany jest ów wniosek, terminów określonych w art. 23 ust. 2 tego rozporządzenia, nie ma obowiązku poinformować organy tego ostatniego państwa członkowskiego o toczącym się przed sądem tego pierwszego państwa członkowskiego postępowaniu w sprawie skargi wniesionej na decyzję o oddaleniu złożonego wcześniej wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej.

W przedmiocie pytania piątego

54

Z uwagi na odpowiedź udzieloną na pytanie czwarte nie ma potrzeby udzielania odpowiedzi na pytanie piąte.

W przedmiocie pytania szóstego

55

Poprzez pytanie szóste sąd odsyłający dąży w istocie do ustalenia, czy wykładni art. 17 ust. 1 oraz art. 24 rozporządzenia Dublin III należy dokonywać w ten sposób, że w sytuacji takiej jak rozpatrywana w postępowaniu głównym w momencie wydania decyzji o przekazaniu, na mocy której osoba ubiegająca się o udzielenie ochrony międzynarodowej zostaje przekazana przez pierwsze państwo członkowskie drugiemu państwu członkowskiemu w celu wykonania europejskiego nakazu aresztowania i przebywa na terytorium tego drugiego państwa członkowskiego bez złożenia w nim nowego wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej, to drugie państwo członkowskie nie może skutecznie wystąpić do pierwszego państwa członkowskiego o wtórne przejęcie tej osoby i samo powinno rozpatrzyć jego wniosek.

56

Artykuł 24 ust. 1 rozporządzenia Dublin III przewiduje, że państwo członkowskie może w szczególności zwrócić się do innego państwa członkowskiego o wtórne przejęcie osoby, o której mowa w art. 18 ust. 1 lit. d) tego rozporządzenia, która przebywa na jego terytorium bez dokumentu pobytu i która nie złożyła w nim nowego wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej, jeżeli uzna, że to drugie państwo członkowskie jest państwem odpowiedzialnym na podstawie tego ostatniego przepisu.

57

Ponieważ ów przepis nie zawiera żadnego wymogu co do sposobów wjazdu zainteresowanej osoby na terytorium państwa członkowskiego, które wystąpiło z wnioskiem, należy stwierdzić, że prawodawca Unii nie uzależnił możliwości złożenia wniosku o wtórne przejęcie od spełnienia jakiegokolwiek warunku w tym względzie.

58

W tym kontekście oraz z uwagi na autonomię procedur ustanowionych odpowiednio w rozporządzeniu Dublin III oraz w decyzji ramowej 2002/584/WSiSW z dnia 13 czerwca 2002 r. w sprawie europejskiego nakazu aresztowania i procedury wydawania osób między państwami członkowskimi (Dz.U. 2002, L 190, s. 1 – wyd. spec. w jęz. polskim, rozdz. 19, t. 6, s. 34), które to procedury realizują różne cele i nie mogą się zastępować, okoliczność, że wjazd osoby na terytorium wnioskującego państwa członkowskiego nastąpił w kontekście jej przekazania na podstawie europejskiego nakazu aresztowania, nie może jako taka przekreślać możliwości złożenia wniosku o wtórne przejęcie.

59

Przeciwne rozwiązanie mogłoby ponadto zniechęcać państwa członkowskie do zwracania się o przekazanie osób ubiegających się o udzielenie ochrony międzynarodowej w celu przeprowadzenia wobec nich postępowania karnego, w celu uniknięcia przejęcia odpowiedzialności za rozpatrzenie wniosku takiej osoby złożonego po zakończeniu postępowania karnego, co zachęcałoby do bezkarności i podważało skuteczność egzekwowania prawa karnego w zainteresowanym państwie członkowskim.

60

Dodatkowo z samego brzmienia art. 17 ust. 1 rozporządzenia Dublin III wynika, że przepis ten daje każdemu państwu członkowskiemu możliwość zdecydowania o samodzielnym rozpatrzeniu „wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej wniesionego w tym państwie”, co oznacza, że ani zamierzeniem tego przepisu, ani jego skutkiem nie jest danie państwu członkowskiemu możliwości zdecydowania o rozpatrzeniu wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej, który nie został w nim złożony.

61

Powyższa wykładnia jest zresztą zgodna z celem tego przepisu, którym jest zachowanie prerogatyw państw członkowskich przy wykonywaniu prawa udzielania ochrony międzynarodowej (zob. podobnie wyroki: z dnia 10 grudnia 2013 r., Abdullahi, C‑394/12, EU:C:2013:813, pkt 57; z dnia 16 lutego 2017 r., C.K. i in., C‑578/16 PPU, EU:C:2017:127, pkt 53).

62

W związku z tym przepis ten w każdym wypadku nie może stać na przeszkodzie możliwości złożenia wniosku o wtórne przejęcie w sytuacji takiej jak rozpatrywana w postępowaniu głównym, w której zainteresowana osoba nie złożyła nowego wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej w państwie członkowskim występującym z wnioskiem o wtórne przejęcie.

63

W świetle powyższych rozważań na pytanie szóste należy udzielić następującej odpowiedzi: art. 17 ust. 1 oraz art. 24 rozporządzenia Dublin III należy interpretować w ten sposób, że w sytuacji takiej jak rozpatrywana w postępowaniu głównym w momencie wydania decyzji o przekazaniu, na mocy której osoba ubiegająca się o udzielenie ochrony międzynarodowej zostaje przekazana przez pierwsze państwo członkowskie drugiemu państwu członkowskiemu w celu wykonania europejskiego nakazu aresztowania i przebywa na terytorium tego drugiego państwa członkowskiego bez złożenia w nim nowego wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej, to drugie państwo członkowskie może skutecznie wystąpić do pierwszego państwa członkowskiego o wtórne przejęcie tej osoby i nie musi samo rozpatrywać jego wniosku.

W przedmiocie kosztów

64

Dla stron w postępowaniu głównym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed sądem odsyłającym, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż koszty stron w postępowaniu głównym, nie podlegają zwrotowi.

 

Z powyższych względów Trybunał (trzecia izba) orzeka, co następuje:

 

1)

Artykuł 23 ust. 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 604/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie ustanowienia kryteriów i mechanizmów ustalania państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej złożonego w jednym z państw członkowskich przez obywatela kraju trzeciego lub bezpaństwowca należy interpretować w ten sposób, że państwo członkowskie, w którym został złożony nowy wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej, jest odpowiedzialne za jego rozpatrzenie, jeżeli państwo to nie złożyło wniosku o wtórne przejęcie z poszanowaniem terminów określonych w art. 23 ust. 2 tego rozporządzenia, w sytuacji gdy, po pierwsze, inne państwo członkowskie było odpowiedzialne za rozpatrzenie złożonych wcześniej wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej, a po drugie, po upływie tych terminów decyzja, którą oddalono jeden z tych wniosków, nadal była przedmiotem postępowania odwoławczego zawisłego przed sądem w tym państwie członkowskim.

 

2)

Artykuł 18 ust. 2 rozporządzenia nr 604/2013 należy interpretować w ten sposób, że złożenie przez państwo członkowskie wniosku o wtórne przejęcie obywatela państwa trzeciego, który bez prawa pobytu przebywa na jego terytorium, nie powoduje konieczności zawieszenia przez to państwo członkowskie postępowania w sprawie złożonej wcześniej skargi wniesionej na decyzję o oddaleniu wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej, a następnie umorzenia tego postępowania w razie zaakceptowania tego wniosku przez państwo członkowskie, do którego kierowany jest wniosek o wtórne przejęcie.

 

3)

Artykuł 24 ust. 5 rozporządzenia nr 604/2013 należy interpretować w ten sposób, że w sytuacji takiej jak rozpatrywana w postępowaniu głównym, państwo członkowskie składające wniosek o wtórne przejęcie na podstawie art. 24 tego rozporządzenia, po upływie w państwie członkowskim, do którego kierowany jest ów wniosek, terminów określonych w art. 23 ust. 2 tego rozporządzenia, nie ma obowiązku poinformowania organów tego ostatniego państwa członkowskiego o toczącym się przed sądem tego pierwszego państwa członkowskiego postępowaniu w sprawie skargi wniesionej na decyzję o oddaleniu złożonego wcześniej wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej.

 

4)

Artykuł 17 ust. 1 oraz art. 24 rozporządzenia nr 604/2013 należy interpretować w ten sposób, że w sytuacji takiej jak rozpatrywana w postępowaniu głównym w momencie wydania decyzji o przekazaniu, na mocy której osoba ubiegająca się o udzielenie ochrony międzynarodowej zostaje przekazana przez pierwsze państwo członkowskie drugiemu państwu członkowskiemu w celu wykonania europejskiego nakazu aresztowania i przebywa na terytorium tego drugiego państwa członkowskiego bez złożenia w nim nowego wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej, to drugie państwo członkowskie może skutecznie wystąpić do pierwszego państwa członkowskiego o wtórne przejęcie tej osoby i nie musi samo rozpatrywać jego wniosku.

 

Podpisy


( *1 ) Język postępowania: niderlandzki.

Góra