Strategia na rzecz praw osób z niepełnosprawnościami

 

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Komunikat Komisji – Unia równości: Strategia na rzecz praw osób z niepełnosprawnościami na lata 2021–2030

JAKI JEST CEL KOMUNIKATU?

W komunikacie określono strategię na rzecz praw osób z niepełnosprawnościami w nadchodzącej dekadzie 2021–2030. Celem niniejszego komunikatu jest:

• osiągnięcie znaczącej poprawy we wszystkich obszarach życia osób z niepełnosprawnościami w Unii Europejskiej (UE) i poza nią; oraz
• wsparcie państw członkowskich i instytucji Unii w realizacji Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Celem niniejszej strategii jest poprawa życia osób z niepełnosprawnościami w nadchodzącej dekadzie 2021–2030. W strategii zaznaczono, że cele można osiągnąć jedynie dzięki skoordynowanemu działaniu zarówno na szczeblu krajowym, jak i unijnym przy jednoczesnym dużym zaangażowaniu państw członkowskich i organów regionalnych i lokalnych w realizację działań proponowanych przez Komisję Europejską.

Wizja i potrzeba działania

UE opiera się na wartościach, jakimi są równe szanse, sprawiedliwość społeczna, wolność, demokracja i prawa człowieka. Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (zob. streszczenie dokumentu) i Karta praw podstawowych Unii Europejskiej (zob. streszczenie dokumentu) stanowią podstawę dla zwalczania wszelkich form dyskryminacji (zob. niedyskryminacja), czyniąc równość kamieniem węgielnym polityk Unii.

W niniejszej strategii uwzględniono różne rodzaje niepełnosprawności wynikające z interakcji między długotrwałym upośledzeniem fizycznym, zaburzeniem psychicznym, długotrwałą niepełnosprawnością intelektualną lub dysfunkcją sensoryczną, które są często niewidoczne, a barierami w otoczeniu, jak również częstsze występowanie niepełnosprawności wraz z wiekiem. W strategii tej porusza się kwestię konkretnych barier napotykanych przez osoby z niepełnosprawnościami, które znajdują się na granicy tożsamości (płciowej, rasowej, etnicznej, seksualnej, religijnej), lub w trudnej sytuacji społeczno-ekonomicznej lub innej niekorzystnej sytuacji. Wśród osób z niepełnosprawnościami szczególnej uwagi wymagają kobiety, dzieci, osoby starsze i bezdomne, uchodźcy, migranci, Romowie i inne mniejszości etniczne.

W ramach strategii wspiera się transformację ekologiczną i cyfrową oraz zdrową Europę, przyczyniając się tym samym do budowania zrównoważonej, odpornej, innowacyjnej i sprawiedliwej UE. Jest to część planu działania dotyczącego Europejskiego filaru praw socjalnych. Strategia została opracowana w celu wzmocnienia roli Europy jako światowego partnera w zwalczaniu nierówności, w osiąganiu celów zrównoważonego rozwoju ONZ i promowaniu praw człowieka.

W dziesięcioletniej strategii określono najważniejsze inicjatywy skupiające się wokół czterech głównych tematów.

Dostępność jako czynnik sprzyjający prawom, autonomii i równości

Dostępność jest warunkiem wstępnym uczestnictwa w społeczeństwie i gospodarce na równych zasadach z innymi osobami. Na szczeblu UE Komisja będzie zwracać szczególną uwagę na prawidłowe wdrażanie i prawidłową ocenę wszystkich przepisów UE regulujących dostępność oraz zidentyfikuje braki i potrzebę do celów dalszych działań legislacyjnych. Komisja uruchomi europejskie centrum zasobów (AccessibleEU), aby zwiększyć spójność polityk w obszarze dostępności oraz ułatwić dostęp do odpowiedniej wiedzy, łącząc organy krajowe oraz ekspertów i specjalistów ze wszystkich dziedzin na potrzeby:

• wymiany dobrych praktyk we wszystkich sektorach;
• inspirowania do kształtowania polityki na szczeblu krajowym i unijnym;
• opracowywania narzędzi i norm mających na celu ułatwienie wdrażania prawa Unii.

Prawa obywateli Unii:

Osoby z niepełnosprawnościami mają takie samo prawo jak inni obywatele Unii do przeprowadzki do innego kraju lub do uczestniczenia w życiu politycznym. Do końca 2023 r. Komisja zaproponuje stworzenie europejskiej karty osoby niepełnosprawnej w celu:

• ułatwienia wzajemnego uznawania statusu osoby z niepełnosprawnościami w państwach członkowskich;
• pomocy osobom z niepełnosprawnościami w korzystaniu z prawa do swobodnego przemieszczania się;
• zapewnienie uczestnictwa osób z niepełnosprawnościami w procesie wyborczym.

Równy dostęp i niedyskryminacja

Celem niniejszej strategii jest ochrona osób z niepełnosprawnościami przed wszelkimi formami dyskryminacji i przemocy. Ma on na celu zapewnienie równych szans i dostępu, w tym:

• poprawę dostępu do wymiaru sprawiedliwości, ochrony prawnej, wolności i bezpieczeństwa;
• zapewnienie równego dostępu do ochrony socjalnej, opieki zdrowotnej, edukacji oraz towarów i usług, w tym mieszkań;
• zapewnienie edukacji włączającej i dostępnej;
• zapewnienie trwałego i równego dostępu do wysokiej jakości opieki zdrowotnej, w tym do rehabilitacji zdrowotnej i profilaktyki;
• poprawę dostępu do sztuki i kultury, rekreacji, wypoczynku, sportu i turystyki;
• wspieranie udziału w procesie demokratycznym;
• zapewnienie dostępnych mieszkań sprzyjających włączeniu społecznemu;
• udoskonalenie dostępności budynków i komunikacji;
• udział w uczeniu się przez całe życie;
• rozwijanie nowych umiejętności na potrzeby nowych miejsc pracy;
• ułatwianie dostępu do trwałych miejsc pracy wysokiej jakości;
• uczynienie procesu selekcji, rekrutacji, zatrudnienia i retencji pracowników sprzyjającym włączeniu osób z niepełnosprawnościami.

Niezależne życie i autonomia

Osoby z niepełnosprawnościami, mają prawo do niezależnego życia i wyboru, gdzie i z kim chcą mieszkać. Aby wspierać niezależne życie i włączenie społeczne osób z niepełnosprawnościami, Komisja rozpoczyna inicjatywę mającą na celu poprawę usług społecznych dla osób z niepełnosprawnościami, koncentrując się na:

• zapewnieniu godziwej jakości życia;
• zapewnieniu wysokiej jakości usług społecznych i w zakresie zatrudnienia;
• rozwijaniu niezależnego życia;
• wzmacnianiu usług na poziomie społeczności lokalnych.

Sprawne świadczenie usług

Komisja wzywa państwa członkowskie oraz wszystkie instytucje i agencje UE do:

• uwzględnienia potrzeb osób z niepełnosprawnościami przy opracowywaniu, wdrażaniu i monitorowaniu polityk, prawodawstwa i programów finansowania poprzez ukierunkowane działania i uwzględnianie tej problematyki;
• współpracy w dziedzinie niepełnosprawności z innymi zainteresowanymi stronami, wspieranej przez wykorzystanie finansowania unijnego i zapewnianie szkoleń.

Inne zobowiązania w zakresie świadczenia usług obejmują:

• zapewnienie kompleksowej obecności w internecie w celu zagwarantowania ciągłości działań;
• zapewnienie rzetelnego monitorowania i należytej sprawozdawczości;
• poprawę świadomości, zarządzania i pomiaru postępów;
• zapewnienie udziału osób z niepełnosprawnościami w dialogu i w procesie wdrażania;
• włączanie kwestii związanych z niepełnosprawnością do wszystkich polityk i głównych inicjatyw UE;
• propagowanie praw osób z niepełnosprawnościami na całym świecie;
• wzmocnienie ram UE w ramach Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych.

Realizacja Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych

Instytucje Unii powinny zobowiązać się, tak jak uczyniła to Komisja w dokumencie, do współpracy i dawania przykładu w zakresie realizacji Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych na szczeblu unijnym i krajowym.

Wszystkie państwa członkowskie i UE są stronami konwencji i są zobowiązane do promowania, ochrony i realizacji praw człowieka wszystkich osób z niepełnosprawnościami oraz zapewnienia im równości wobec prawa. W ramach niniejszej strategii Komisja zapewnia ramy wspierające działania UE i państw członkowskich służące realizacji Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych.

KONTEKST

Zob. również:

• Strategia na rzecz praw osób z niepełnosprawnościami na lata 2021–2030: Nota informacyjna (Komisja Europejska)
• Unia równości: Strategia na rzecz praw osób z niepełnosprawnościami na lata 2021–2030 (Komisja Europejska)
• Unia równości: Komisja Europejska przedstawia strategię na rzecz praw osób z niepełnosprawnościami na lata 2021–2030 – komunikat prasowy (Komisja Europejska).

GŁÓWNY DOKUMENT

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów – Unia równości: Strategia na rzecz praw osób z niepełnosprawnościami na lata 2021–2030 (COM(2021) 101 final z 3.3.2021)

DOKUMENTY POWIĄZANE

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiej, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów – Budowanie Europejskiej Unii Zdrowotnej: Zwiększenie odporności UE na transgraniczne zagrożenia zdrowia (COM(2020) 724 final z 11.11.2020)

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów – Fala renowacji na potrzeby Europy – ekologizacja budynków, tworzenie miejsc pracy, poprawa jakości życia (COM(2020) 662 final z 14.10.2020)

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów – Plan działania w dziedzinie edukacji cyfrowej (na lata 2021–2027) (COM(2020) 624 final z 30.9.2020)

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiej, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów – Nowy plan działania UE dotyczący gospodarki o obiegu zamkniętym na rzecz czystszej i bardziej konkurencyjnej Europy (COM(2020) 98 final z 11.3.2020)

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów – Kształtowanie cyfrowej przyszłości Europy (COM(2020) 67 final z 19.2.2020)

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiej, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów – Europejski Zielony Ład (COM(2019) 640 final z 11.12.2019)

Ostatnia aktualizacja: 07.07.2021