Hurtowy rynek energii elektrycznej i gazu — unijne zasady nadzoru

 

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Rozporządzenie (UE) nr 1227/2011 w sprawie integralności i przejrzystości hurtowego rynku energii

JAKIE SĄ CELE ROZPORZĄDZENIA?

Rozporządzenie (UE) nr 1227/2011 w sprawie integralności i przejrzystości hurtowego rynku energii, określane jako REMIT, ustanawia obowiązujące w Unii Europejskiej (UE) ramy monitorowania hurtowych rynków energii* i ma na celu wprowadzenie zakazu nadużyć, na przykład wykorzystywania informacji wewnętrznych* i manipulacji na rynku*.

Rozporządzenie (UE) 2024/1106 zmienia pierwotne rozporządzenie w celu zapewnienia większej ochrony przed manipulacjami rynkowymi na hurtowym rynku energii poprzez zapewnienie większej przejrzystości i zwiększenie możliwości monitorowania. Ma na celu wzmocnienie ram uczciwych praktyk handlowych na rynkach energii, a tym samym dalszą poprawę ochrony konsumentów, w szczególności poprzez zapewnienie skuteczniejszego egzekwowania przepisów przeciwko transgranicznym nadużyciom na rynku.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Rozporządzenie (UE) nr 1227/2011

Agencja Unii Europejskiej ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki

Rozporządzenie (UE) nr 1227/2011 wzmocniło rolę Agencji ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki (ACER), pierwotnie ustanowionej na mocy rozporządzenia (WE) nr 713/2009, a obecnie regulowanej rozporządzeniem (UE) 2019/942 (zob. streszczenie). W odniesieniu do rozporządzenia (UE) nr 1227/2011, zadania ACER obejmują następujące działania.

• Monitorowanie działalności handlowych na hurtowym rynku energii. Realizowane jest to poprzez gromadzenie i analizowanie danych od uczestników rynku na temat ich działalności handlowej.
• Badanie potencjalnych nadużyć na rynku w wybranych transgranicznych przypadkach domniemanej manipulacji na rynku.
• Dzielenie się informacjami z krajowymi organami regulacyjnymi, aby umożliwić im podejmowanie działań w przypadkach manipulacji na rynku.

Manipulacje na rynku

Celem rozporządzenia jest zapobieganie występowaniu manipulacji na rynku, które mogą przybierać następujące formy:

• składanie fałszywych zamówień;
• rozpowszechnianie fałszywych informacji;
• dostarczanie fałszywych informacji podmiotom, które dokonują ocen ceny lub sporządzają raporty rynkowe, co prowadzi do wprowadzenia w błąd uczestników rynku działających na podstawie takich informacji;
• zgłaszanie błędnej dostępnej ilości zdolności wytwarzania energii elektrycznej*, zdolności przesyłowej* lub gazu ziemnego względem wartości faktycznych. Może mieć to wpływ na ceny energii elektrycznej i gazu.

Uczestnicy

Uczestnicy rynku mają obowiązek:

• zarejestrowania się w krajowym organie regulacyjnym;
• przedstawiania ACER i krajowym organom regulacyjnym informacji, co umożliwi obu organom monitorowanie działalności handlowych;
• publicznego ujawniania informacji wewnętrznych* w odpowiednim czasie, w tym informacji dotyczących zdolności instalacji, produkcji, magazynowania i przesyłu energii elektrycznej, gazu ziemnego lub skroplonego gazu ziemnego (LNG) oraz ich wykorzystywania.

Kary

Państwa członkowskie UE mają obowiązek egzekwowania sankcji w przypadku niestosowania się do zapisów rozporządzenia. Sankcje muszą być skuteczne, zniechęcające i proporcjonalne, a także muszą odzwierciedlać:

• charakter, czas i powagę naruszenia;
• szkody wyrządzone klientom;
• potencjalne korzyści osiągnięte dzięki prowadzeniu działalności w oparciu o informacje wewnętrzne i manipulacje na rynku.

Rozporządzenie zmieniające (UE) 2024/1106

Rozporządzenie (UE) 2024/1106 wprowadza szereg zmian do rozporządzenia (UE) nr 1227/2011.

• Dostosowuje ono przepisy dotyczące przejrzystości i integralności rynków energii do przepisów odnoszących się do rynków finansowych, takich jak rozporządzenie (UE) nr 596/2014 (zob. streszczenie), w szczególności w odniesieniu do definicji manipulacji na rynku i informacji poufnych.
• Zakres przepisów został rozszerzony o magazynowanie energii i skroplonego gazu ziemnego, a zasady dotyczące nadużyć na rynku mają również zastosowanie do instrumentów finansowych, takich jak instrumenty pochodne energii będące przedmiotem obrotu na hurtowych rynkach energii.
• Uczestnicy rynku spoza UE będą musieli wyznaczyć przedstawiciela w państwie członkowskim, w którym prowadzą działalność na hurtowym rynku energii. Przedstawiciel ten musi być wyznaczony na podstawie pisemnego pełnomocnictwa i upoważniony do działania w ich imieniu.
• ACER będzie miała uprawnienia do badania spraw o wymiarze transgranicznym, w których występują co najmniej dwa państwa członkowskie, i będzie ściśle współpracować z krajowymi organami regulacyjnymi. Będzie miała szersze uprawnienia śledcze. Na przykład będzie mogła przeprowadzać kontrole na miejscu, żądać przekazania informacji i gromadzić zeznania.
• Kompetencje w zakresie egzekwowania prawa mają pozostać w gestii poszczególnych państw, choć ACER będzie mogła prowadzić własne dochodzenia, żądać informacji i prowadzić przesłuchania w sprawach transgranicznych. W przypadku, gdy strona utrudnia ACER przeprowadzenie kontroli na miejscu lub nie dostarczy wymaganych informacji, ACER może, pod pewnymi warunkami, nałożyć karę pieniężną.
• ACER wyda decyzje w sprawie zatwierdzenia zezwoleń i cofnięcia zezwoleń dla platform informacji wewnętrznych* oraz zarejestrowanych mechanizmów zgłaszania*.
• ACER opracuje również i będzie obsługiwać platformę służącą jako sektorowy elektroniczny punkt dostępu do ujawnianych informacji wewnętrznych, wraz z cyfrowym centrum referencyjnym informacji na temat danych dotyczących hurtowego rynku energii w UE.
• Komisja przyjmie akty delegowane w celu doprecyzowania definicji informacji wewnętrznych.
• Do 1 czerwca 2027 roku, a następnie co 5 lat, Komisja musi ocenić stosowanie rozporządzenia, w szczególności w odniesieniu do jego wpływu na zachowania rynkowe, uczestników rynku, płynność, wymogi sprawozdawcze, w tym dotyczące danych rynkowych LNG oraz poziom obciążeń administracyjnych dla uczestników rynku, a także wyniki ACER w odniesieniu do jej celów, mandatu i zadań.
• Uczestnicy rynku będą mogli zwrócić się do punktu kontaktowego ACER o wyjaśnienie, czy określone informacje stanowią informacje poufne zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 1227/2011 i odpowiednimi przyjętymi aktami delegowanymi.

OD KIEDY ROZPORZĄDZENIE MA ZASTOSOWANIE?

Rozporządzenie (UE) nr 1227/2011 ma zastosowanie od 28 grudnia 2011 roku.

Większość przepisów wprowadzonych rozporządzeniem zmieniającym (UE) nr 2024/1106 ma zastosowanie od dnia 7 maja 2024 roku.

KONTEKST

Więcej informacji:

• Ogólne ramy działania rynku (Komisja Europejska)
• Agencja Unii Europejskiej ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki (ACER).

KLUCZOWE POJĘCIA

GŁÓWNY DOKUMENT

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1227/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie integralności i przejrzystości hurtowego rynku energii (Dz.U. L 326 z 8.12.2011, s. 1-16).

Kolejne zmiany rozporządzenia (UE) nr 1227/2011 zostały włączone do tekstu podstawowego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

DOKUMENTY POWIĄZANE

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/942 z dnia 5 czerwca 2019 r. ustanawiające Agencję Unii Europejskiej ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki (przekształcenie) (Dz.U. L 158 z 14.6.2019, s. 22–53).

Zob. tekst skonsolidowany.

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 596/2014 z dnia 16 kwietnia 2014 r. w sprawie nadużyć na rynku (rozporządzenie w sprawie nadużyć na rynku) oraz uchylające dyrektywę 2003/6/WE Parlamentu Europejskiego i Rady i dyrektywy Komisji 2003/124/WE, 2003/125/WE i 2004/72/WE (Dz.U. L 173 z 12.6.2014, s. 1–61).

Zob. tekst skonsolidowany.

Ostatnia aktualizacja: 14.06.2024