KOMISJA EUROPEJSKA

Bruksela, dnia 25.3.2020

JOIN(2020) 5 final

WSPÓLNY KOMUNIKAT DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

Plan działania UE dotyczący praw człowieka i demokracji na lata 2020–2024

1.Wprowadzenie

Unia Europejska (UE) opiera się na zdecydowanym zobowiązaniu do promowania i ochrony praw człowieka, demokracji i praworządności. Zobowiązanie to znajduje się w centrum zarówno jej działań wewnętrznych, jak jej stosunków z innymi państwami i regionami. Zgodnie z Nowym programem strategicznym na lata 2019–2024 przyjętym przez Radę Europejską oraz wytycznymi politycznymi dla Komisji Europejskiej na lata 2019–2024 UE ma strategiczny interes w umocnieniu swojego statusu globalnego lidera w dziedzinie praw człowieka i demokracji, co ma przynieść wymierne korzyści ludziom na całym świecie. Wiele już w tym zakresie zrobiono. Od czasu przyjęcia w 2012 r. strategicznych ram UE dotyczących praw człowieka i demokracji 1 , dwóch pierwszych Planów działania UE dotyczących praw człowieka i demokracji (na lata 2012–2014 oraz 2015–2019) 2 , powołania w 2012 r. pierwszego Specjalnego Przedstawiciela UE ds. Praw Człowieka oraz opublikowania w 2019 r. konkluzji Rady w sprawie demokracji 3 UE stała się lepiej skoordynowana, bardziej aktywna, widoczna i skuteczna w swoim zaangażowaniu w działalność w państwach trzecich i w stosunki z tymi państwami oraz w bardziej znaczącym stopniu aktywna na forach wielostronnych.

Na zmieniającej się scenie geopolitycznej UE pozostała niezłomna jako zdecydowany obrońca praw człowieka i demokracji. Nowa rywalizacja geopolityczna zaowocowała wyłącznie podkreśleniem jej roli niezawodnego i stałego partnera oraz obrońcy wielostronnego ładu opartego na zasadach. Ogólnie rzecz biorąc, sytuacja globalna w odniesieniu do praw człowieka i demokracji jest zróżnicowana: poczyniono ogromne postępy, wciąż jednak trzeba mierzyć się z oporem wobec powszechności i niepodzielności praw człowieka oraz zapobiegać regresowi w zakresie demokracji. Pod względem technicznym potencjał ludzki jest w coraz większym stopniu wspomagany przez maszyny, co staje się nową normą. Dotyczy to przede wszystkim nowych technologii (w szczególności sztucznej inteligencji), które stwarzają zarówno możliwości, jak i zagrożenia. Jednocześnie prawa człowieka są w coraz większym stopniu powiązane z globalnymi wyzwaniami środowiskowymi, takimi jak zmiana klimatu. Nadszedł zatem czas, aby UE zrealizowała nowy geopolityczny program dotyczący praw człowieka i demokracji.

Wieloletnie zobowiązanie UE na rzecz praw człowieka i demokracji trzeba przełożyć na zaktualizowany program operacyjny na podstawie Planu działania UE dotyczącego praw człowieka i demokracji na lata 2015–2019. Celem niniejszego komunikatu jest przedstawienie nowego planu działania dotyczącego praw człowieka i demokracji. Określa on ambicje i priorytety w tej dziedzinie stosunków zewnętrznych na kolejnych 5 lat i przyczyni się do wzmocnienia pozycji Europy na świecie. Unikalną cechą tego planu działania jest to, że jest on jedynym instrumentem tego rodzaju ukierunkowanym na propagowanie na arenie globalnej programu opartego na wartościach.

Równolegle z niniejszym komunikatem Komisja i Wysoki Przedstawiciel opracowują – zgodnie z art. 22 ust. 2 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE) – wspólny wniosek do przedłożenia Radzie, aby zaleciła Radzie Europejskiej wydanie decyzji w sprawie przyjęcia komunikatu i planu działania jako decyzji Rady Europejskiej w sprawie strategicznych interesów i celów Unii w rozumieniu art. 22 ust. 1 TUE. Taka decyzja Rady Europejskiej umożliwiłaby Radzie podjęcie na podstawie art. 31 ust. 2 TUE konkretnych działań dotyczących wdrażania planu działania.

2.Coraz większe wyzwania dla praw człowieka i demokracji: wezwanie do objęcia przez UE wiodącej pozycji

W ostatnich latach UE działała w sposób bardziej strategiczny oraz skuteczniej wykorzystywała swoją pozycję polityczną i strategie stosowane w obszarze praw człowieka w odpowiedzi na przypadki naruszenia praw człowieka oraz w celu promowania demokratycznych, odpornych i pokojowych społeczeństw. Dzięki innowacyjnemu zaangażowaniu i inwestycjom w prawa gospodarcze i socjalne oraz zdecydowanemu wsparciu politycznemu i finansowemu na rzecz ochrony i wzmacniania pozycji obrońców praw człowieka, społeczeństwa obywatelskiego i podmiotów medialnych UE przyczyniła się do znacznych postępów w państwach i regionach, w których prawa człowieka były zagrożone. Na forach Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ) ds. praw człowieka odegrała ona podstawową rolę w przyjmowaniu rezolucji dotyczących poszczególnych państw i podejmowaniu inicjatyw tematycznych, tworząc międzyregionalne koalicje zajmujące się aktualnymi problemami, np. z Organizacją Współpracy Islamskiej. Międzyregionalna inicjatywa „Dobre przykłady realizacji praw człowieka” sprawiła, że UE przewodzi staraniom na rzecz powrotu do retoryki praw człowieka, przedstawiając przykłady poszanowania tych praw.

Nadal utrzymują się jednak powszechne problemy. W wielu państwach na całym świecie prawa człowieka i demokracja znajdują się pod dużą presją. Podstawowe wolności, takie jak wolność słowa lub zgromadzeń oraz wolność mediów, również są coraz bardziej zagrożone. Wpływ systemowych działań ukierunkowanych na podważenie praworządności, ograniczenie przestrzeni społeczeństwa obywatelskiego i przestrzeni politycznej oraz osłabienie wielostronnego ładu opartego na zasadach nasilił się w rezultacie odejścia niektórych wieloletnich partnerów UE od aktywnego promowania i aktywnej ochrony praw człowieka i wartości demokratycznych. Świadczą o tym liczne tendencje, w tym:

·kurcząca się przestrzeń dla społeczeństwa obywatelskiego;

·osłabienie praworządności;

·coraz większe zagrożenie uczciwości wyborów i procesów demokratycznych;

·nasilanie się zjawisk zastraszania dziennikarzy i gróźb wobec niezależnych mediów;

·narastająca przemoc w stosunku do obrońców praw człowieka i coraz częstsze zastraszanie ich (ponad 2 600 zgłoszonych przypadków w ostatnich 3 latach);

·powszechna bezkarność przypadków naruszenia praw człowieka i podważania rangi Międzynarodowego Trybunału Karnego;

·przypadki naruszenia międzynarodowego prawa humanitarnego podczas konfliktów zbrojnych, m.in. w Syrii, Jemenie czy Sudanie Południowym;

·coraz większy sprzeciw wobec praw kobiet i równouprawnienia płci; oraz

·uporczywe nadużycia w obszarze prawa pracy, w tym wykorzystanie pracy dzieci.

Wejście w epokę cyfrową nieodzownie wiąże się z nowymi możliwościami i wyzwaniami. Technologie cyfrowe mogą przyczynić się do postępów w obszarze praw człowieka i demokratyzacji, ponieważ ułatwiają udział społeczeństwa, zwiększają rozliczalność rządu przez umożliwienie monitorowania i dokumentowanie przypadków pogwałcenia i naruszenia praw, wspierają rozwijający się aktywizm internetowy, podnoszenie świadomości oraz zwiększanie dostępu do edukacji i informacji, a także ułatwiają włączenie ekonomiczne i społeczne oraz dostęp do usług publicznych wysokiej jakości. Z drugiej strony technologie cyfrowe mogą również stanowić wsparcie dla noszących znamiona nadużycia i niezgodnych z prawem ograniczeń przemieszczania się i wypowiedzi. Platformy mediów społecznościowych są wykorzystywane do szerzenia ukierunkowanej dezinformacji i ukierunkowanego nawoływania do nienawiści, które często naruszają prywatność oraz podważają demokrację i prawa człowieka. Niewłaściwe wykorzystywanie nowych technologii, w tym sztucznej inteligencji, niesie ze sobą ryzyko wzmożonego monitorowania, kontroli i represji. W niektórych państwach nadzór nad obywatelami na masową skalę jest rzeczywistością. Dane i algorytmy można wykorzystywać w celu świadomego lub nieświadomego dyskryminowania jednostek i grup, co skutkuje wzmocnieniem uprzedzeń społecznych.

Za drugą zasadniczą transformacją stoją globalne wyzwania środowiskowe, takie jak degradacja i zanieczyszczenie środowiska oraz zmiana klimatu. Powiązanie między tymi problemami i prawami człowieka staje się coraz wyraźniejsze. Osoby młode zabierają głos w przestrzeni publicznej. Społeczeństwo obywatelskie oraz obrońcy praw człowieka związanych ze stanem środowiska naturalnego odgrywają zasadniczą rolę w piętnowaniu naruszeń praw człowieka i żądaniu podjęcia działań mających na celu ochronę planety i jej klimatu. Głównym celem, który wykracza poza tradycyjne granice między gospodarką a bezpieczeństwem oraz między zewnętrznym i wewnętrznym wymiarem polityki, jest kształtowanie przyszłości zrównoważonej pod względem środowiskowym. Negatywne skutki degradacji środowiska i zmiany klimatu stwarzają zagrożenie oraz mogą mnożyć wyzwania dla wielu praw, m.in. prawa do zdrowia, pożywienia, wody, powszechnej edukacji, a nawet życia.

Jednocześnie konflikty się pogłębiają i pojawiają się nowe zagrożenia. Konflikty i niestabilność stanowią zagrożenie dla środków utrzymania milionów ludzi na całym świecie, gdzie odnotowuje się dziś najwyższe poziomy osób przesiedlonych. Najlepszym sposobem zapobiegania kryzysom w społeczeństwie jest inwestowanie w prawa człowieka, demokrację i praworządność. Prawa człowieka i demokracja muszą stanowić podstawę wysiłków UE na rzecz zapobiegania konfliktom i rozwiązywania kryzysów. Sytuacje kryzysowe stanowią szczególne wyzwanie dla skutecznego wykonywania praw człowieka i ich ochrony oraz są testem dla naszych demokracji. Sytuacje takie jak pandemia COVID-19 pokazują, że istnieje pilna potrzeba wspólnych globalnych działań i solidarności.

Oznacza to wczesne zaangażowanie w celu przeciwdziałania naruszeniom praw człowieka i wsparcia demokracji, w tym za pośrednictwem mediacji i zapobiegania przemocy wyborczej. Ponowne skoncentrowanie się na prawach człowieka i demokracji zwiększy odporność państw i społeczeństw. Zapewnienie bezpieczeństwa jest łatwiejsze, gdy zagwarantowane są prawa obywatelskie i polityczne, a także gospodarcze, socjalne i kulturalne. Zrównoważone bezpieczeństwo nie istnieje bez przestrzegania praw człowieka wobec wszystkich. Zapewnienie rozliczalności i zwalczanie bezkarności mają w tym przypadku zasadnicze znaczenie.

Agenda na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030 oraz cele zrównoważonego rozwoju ONZ stanowią niezwykłą okazję do zagwarantowania, aby zobowiązanie dotyczące włączenia społecznego przyczyniło się do promowania praw człowieka i demokracji na całym świecie. Zobowiązanie do tego, aby „nie pomijać nikogo”, to wezwanie do przestrzegania praw człowieka wobec wszystkich, bez dyskryminowania kogokolwiek na jakiejkolwiek podstawie. Wyzwanie to nigdy nie było tak duże jak obecnie – w czasach pogłębiających się nierówności i przy politycznie utrwalających się i społecznie kontrowersyjnych różnicach gospodarczych.

3.Perspektywy na przyszłość: nowy plan działania UE dotyczący praw człowieka i demokracji

W nowym planie działania przedstawione zostaną cele UE i priorytety działania skupione wokół następujących pięciu wzajemnie powiązanych i wzmacniających się kierunków działania:

I.ochrona i wzmocnienie pozycji jednostek;

II.tworzenie odpornych, sprzyjających włączeniu społecznemu i demokratycznych społeczeństw;

III.promowanie globalnego systemu praw człowieka i demokracji;

IV.nowe technologie: wykorzystywanie możliwości i stawianie czoła wyzwaniom; oraz

V.osiąganie celów dzięki współpracy.

Powyższe pięć kierunków działania zostanie rozwiniętych w nowym planie działania, aby określić nadrzędny kierunek strategiczny. Plan działania stworzy ramy określania przez delegatury i biura UE oraz ambasady państw członkowskich konkretnych środków operacyjnych na szczeblu krajowym, regionalnym i wielostronnym, z uwzględnieniem lokalnych warunków i specyfiki.

Aby zrealizować te pięć nowych kierunków działania, UE wykorzysta szeroki zakres strategii politycznych i narzędzi, którymi dysponuje, w celu promowania i ochrony praw człowieka, demokracji i praworządności. Wśród tych strategii i narzędzi można wymienić: dyplomację publiczną i kampanie informacyjne, oświadczenia i deklaracje UE oraz rezolucje tematyczne i rezolucje dotyczące poszczególnych państw przyjmowane na wielostronnych forach ds. praw człowieka. Obejmują one również narzędzia cichej dyplomacji, takie jak démarche, dialog polityczny i regularny dialog dotyczący praw człowieka, a także dialog sektorowy. Na przestrzeni lat dialog dotyczący praw człowieka nawiązywany z coraz większą liczbą państw okazał się podstawowym narzędziem wdrażania programu UE na rzecz praw człowieka w ramach szerzej zakrojonych stosunków politycznych Unii.

We współczesnym świecie informowanie o prawach człowieka jest kwestią najwyższej wagi. Przypadki naruszeń praw człowieka należy nadal piętnować, ważna jest jednak również pozytywna retoryka w obszarze praw człowieka i kwestii ich dotyczących. W spolaryzowanym środowisku informacyjnym, w którym media społecznościowe odgrywają coraz bardziej znaczącą rolę, zadanie to wymaga połączenia wysiłków.

W nowym planie działania zostaną wykorzystane możliwości wynikające z nowych wieloletnich ram finansowych (WRF), w szczególności zostanie zastosowana większa elastyczność, aby zapewnić spójność pomiędzy współpracą na poziomie krajowym a wsparciem na rzecz organizacji praw człowieka i organizacji społeczeństwa obywatelskiego. UE powinna reagować na nagłą poprawę lub nagłe pogorszenie sytuacji w obszarze praw człowieka i demokracji, dostosowując skalę i bilans wsparcia udzielanego instytucjom rządowym i społeczeństwu obywatelskiemu.

Celem planu działania będzie w szczególności zwiększenie spójności i wypełnienie luk między obszarami polityki wewnętrznej i zewnętrznej. UE zintensyfikuje wysiłki, aby włączyć ochronę praw człowieka, demokracji i praworządności we wszystkie obszary działań zewnętrznych. Na przykład zostaną zwiększone synergie między polityką handlową i polityką w zakresie praw człowieka w rezultacie starań włożonych w wypracowanie uzgodnień UE dotyczących preferencji handlowych. Prawa człowieka zostaną również włączone do wszystkich wewnętrznych strategii politycznych, w szczególności w obszarach priorytetowych wyznaczonych w ramach Zielonego Ładu, takich jak środowisko, a także w obszarach migracji i bezpieczeństwa, a podejście do współpracy na rzecz rozwoju oparte na prawach człowieka zostanie rozszerzone na inne obszary polityki zewnętrznej.

UE będzie dążyć do tego, aby działać szybciej i skuteczniej na rzecz praw człowieka na poziomie krajowym, na którym ma to największe znaczenie. Celem nowego planu działania będzie wzmocnienie pozycji podmiotów działających w terenie. W tym kontekście szefowie delegatur UE mają do odegrania zasadniczą rolę, której zakres będzie rozszerzany, w promowaniu i umożliwianiu przestrzegania praw człowieka i demokracji. Społeczeństwo obywatelskie pozostaje głównym partnerem w działaniach na rzecz osiągnięcia trwałej zmiany i w monitorowaniu postępów i dokonywaniu ich przeglądu.

Skuteczne wdrożenie planu działania będzie wymagać bardziej zintegrowanego podejścia, w tym z państwami członkowskimi, zapewniającego większą spójność i większy wpływ zaangażowania UE na wszystkich poziomach oraz we wszystkie instrumenty i strategie polityczne. Zgodnie ze swoim mandatem Specjalny Przedstawiciel UE ds. Praw Człowieka pozostanie najważniejszym podmiotem politycznym i będzie odgrywał główną rolę w kierowaniu dynamicznym wdrażaniem planu działania w celu osiągnięcia trwałego postępu.

(1)

  https://www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_data/docs/pressdata/EN/foraff/131181.pdf  

(2)

      https://eeas.europa.eu/sites/eeas/files/eu_action_plan_on_human_rights_and_democracy_en_0.pdf  

(3)

  https://data.consilium.europa.eu/doc/document/ST-12836-2019-INIT/pl/pdf  

KOMISJA EUROPEJSKA

Bruksela, dnia 25.3.2020

JOIN(2020) 5 final

ZAŁĄCZNIK

do

WSPÓLNEGO KOMUNIKATU DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

Plan działania UE dotyczący praw człowieka i demokracji na lata 2020–2024

I.Ochrona i wzmocnienie pozycji jednostek

Ochrona i wzmocnienie pozycji jednostek oznaczają zapewnienie wszystkim ludziom możliwości korzystania w pełni z praw cywilnych i politycznych, a także gospodarczych, społecznych i kulturalnych. Wzmocnienie pozycji wszystkich ludzi („niepomijanie nikogo”) oznacza umożliwienie wszystkim ludziom wykorzystania ich pełnego potencjału jako równym sobie i aktywnym członkom społeczeństwa. Praworządność leży u podstaw spójności społecznej, solidarności i zaufania zarówno między państwem i obywatelami, jak i pomiędzy obywatelami.

ØŚrodki wdrażania: dialog polityczny; dialog dotyczący praw człowieka; dialog sektorowy, misje obserwacyjne dotyczące GSP+ / „wszystkiego oprócz broni” (EBA); stosowanie odpowiednich wytycznych UE w sprawie praw człowieka wraz z konkretnymi narzędziami do osiągania celów tematycznych; rezolucje Rady Praw Człowieka i Trzeciego Komitetu Zgromadzenia Ogólnego ONZ (ZO ONZ); tematyczne i geograficzne instrumenty finansowe (odpowiednie programy i projekty); bezpośrednie wspieranie obrońców praw człowieka; monitorowanie procesów sądowych; popieranie ratyfikacji i wdrożenia odnośnych konwencji i protokołów fakultatywnych ONZ i Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP); oświadczenia w sprawie przypadków pogwałcenia i naruszenia praw człowieka; dyplomacja publiczna oraz ukierunkowane kampanie, konferencje i inne wydarzenia; dialog ze społeczeństwem obywatelskim i innymi podmiotami niepaństwowymi.

A.Ochrona osób oraz eliminowanie nierówności, dyskryminacji i wykluczenia

·Działanie na rzecz zniesienia kary śmierci na całym świecie; naleganie, aby w państwach, w których nadal stosowana jest kara śmierci, przestrzegano minimalnych standardów oraz opracowano moratorium na wykonywanie kary śmierci jako pierwszy krok w kierunku jej zniesienia.

·Dążenie do wyeliminowania tortur na całym świecie przez zapobieganie torturom, zakazanie ich stosowania, rozliczalność oraz rekompensaty dla ofiar, w tym przez promowanie sojuszu na rzecz zwalczania handlu narzędziami tortur.

·Wspieranie obrońców praw człowieka oraz ich przedstawicieli prawnych, a także uwzględnienie wpływu ich pracy na ich rodziny; działanie na rzecz zapewnienia uznania istotnej roli, jaką odgrywają obrońcy praw człowieka; rozpatrywanie pojedynczych przypadków związanych m.in. z prawami własności gruntu, prawami pracowniczymi, zasobami naturalnymi, kwestiami środowiskowymi, zmianą klimatu oraz przypadków wynikających z nadużyć ze strony przedsiębiorstw.

·Intensyfikacja działań na rzecz zwalczania wszelkich form dyskryminacji, w tym ze względu na płeć, rasę, pochodzenie etniczne lub społeczne, religię lub przekonania, poglądy polityczne lub inne, niepełnosprawność, wiek, orientację seksualną i tożsamość płciową, a także wzywanie wszystkich państw do poszanowania, ochrony i przestrzegania praw człowieka osób należących do mniejszości, w tym mniejszości narodowych, etnicznych, religijnych i językowych.

·Popieranie eliminacji dyskryminacji i przemocy na tle seksualnym i ze względu na płeć, w tym krzywdzących norm i praktyk, takich jak okaleczanie narządów płciowych kobiet, zabijanie noworodków płci żeńskiej oraz dziecięce, wczesne i przymusowe małżeństwa, a także zapobiegania im oraz ochrony przed nimi; zachęcanie do sprawnej ratyfikacji i wdrożenia Konwencji Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej (konwencja stambulska).

·Wspieranie pełnej i skutecznej realizacji pekińskiej platformy działania oraz programu działania Międzynarodowej Konferencji na temat Ludności i Rozwoju 2 , a także wyników ich konferencji przeglądowych, oraz dalsze działanie na rzecz zdrowia i praw seksualnych i prokreacyjnych w tym kontekście.

·Intensyfikacja działań na rzecz zapobiegania wszystkim formom dyskryminacji lesbijek, gejów, osób biseksualnych, transpłciowych i interseksualnych (LGBTI), w tym zapobiegania przemocy i mowie nienawiści wobec osób LGBTI, a także ich zwalczania.

·Promowanie środków służących zapobieganiu wszelkim formom przemocy wobec dzieci, zwalczaniu ich i reagowaniu na nie; wspieranie krajów partnerskich w budowaniu i wzmacnianiu systemów ochrony dzieci; wspieranie rozwoju alternatywnych systemów opieki wysokiej jakości oraz przejścia z opieki instytucjonalnej na wysokiej jakości opiekę rodzinną i środowiskową nad dziećmi pozbawionymi opieki rodzicielskiej.

·Popieranie specjalnej ochrony przysługującej migrantom, uchodźcom oraz osobom wewnętrznie przesiedlonym i bezpaństwowcom; wspieranie środków służących zwiększeniu integracji, spójności społecznej oraz dostępu do wysokiej jakości usług podstawowych.

·Promowanie środków służących obniżeniu ryzyka poważnego wpływu zmiany klimatu i utraty różnorodności biologicznej na korzystanie z praw człowieka, takich jak prawo do życia, zdrowia, wody, żywności, mieszkania i odpowiedniego standardu życia, uwzględniając trudną sytuację osób wysiedlonych z powodu zmiany klimatu.

·Wspieranie podejścia do zarządzania migracją opartego na prawach człowieka oraz wzmacnianie zdolności państw, społeczeństwa obywatelskiego i partnerów ONZ do wdrażania tego podejścia.

B.Wzmacnianie pozycji jednostek

·Wspieranie władz krajowych w nadawaniu tożsamości prawnej wszystkim, w szczególności przez zapewnienie powszechnej rejestracji urodzeń.

·Zapewnienie znaczącego uczestnictwa dzieci i młodzieży w podejmowaniu decyzji, które ich dotyczą, na wszystkich szczeblach, w tym w kształtowaniu i wdrażaniu polityki UE.

·Wspieranie krajów partnerskich w ratyfikowaniu i wdrażaniu Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych; pomoc w zapobieganiu barierom wynikającym z postawy otoczenia oraz barierom instytucjonalnym i środowiskowym, a także w ich usuwaniu; zapewnienie dostępu do infrastruktury, transportu, technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT), a także zapewnienie usług sprzyjających włączeniu społecznemu, takich jak edukacja, w tym kształcenie na odległość, opieka zdrowotna, wymiar sprawiedliwości i zatrudnienie.

·Wspieranie ludów tubylczych przez opowiadanie się za ich uczestnictwem w dotyczących ich procesach w zakresie praw człowieka i rozwoju oraz przez poszanowanie zasady swobodnej i świadomej zgody po uprzednim poinformowaniu przy podejmowaniu wszystkich decyzji, które ich dotyczą.

C.Promowanie podstawowych wolności oraz wzmacnianie przestrzeni społeczeństwa obywatelskiego i politycznej

·Promowanie bezpiecznego środowiska, sprzyjającego społeczeństwu obywatelskiemu jako podmiotowi mającemu własne prawa, w tym udzielanie długoterminowego wsparcia strategicznego w zakresie budowania zdolności oraz znaczącego uczestnictwa społeczeństwa obywatelskiego na szczeblach krajowym, regionalnym i globalnym.

·Opracowanie narzędzi do wykrywania wczesnych oznak zamykania przestrzeni obywatelskiej i społeczeństwa obywatelskiego oraz reagowania na nie, w tym wykorzystanie technologii cyfrowych oraz środków antyterrorystycznych, korzystanie z najlepszych praktyk i wspieranie starań na rzecz zapobiegania takim zjawiskom, jak również narzędzi do monitorowania możliwości otwarcia przestrzeni społeczeństwa obywatelskiego.

·Ochrona wolności wypowiedzi, wolności i pluralizmu mediów zarówno online, jak i offline; podnoszenie świadomości publicznej oraz zachęcanie do debaty publicznej na temat działań mających na celu zwalczanie dezinformacji.

·Przyczynianie się do zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony dziennikarzy przez piętnowanie ataków; zapewnianie, aby osoby otrzymujące groźby lub zastraszane były objęte wsparciem za pośrednictwem unijnych mechanizmów ochrony zagrożonych obrońców praw człowieka; wspieranie inicjatyw mediów oraz wzywanie władz krajowych do zapobiegania takiej przemocy i jej potępiania oraz podjęcia skutecznych kroków mających na celu położenie kresu bezkarności.

·Zapobieganie przypadkom naruszenia wolności pokojowego zgromadzania się i zrzeszania się, również wówczas, gdy dotyczy to zarówno organizacji społeczeństwa obywatelskiego, jak i pracowników oraz pracodawców.

·Zachęcanie do dialogu i pokojowego rozwiązywania kryzysów politycznych i masowych protestów w zgodzie z normami w zakresie praw człowieka; budowanie zdolności społeczeństwa obywatelskiego i podmiotów politycznych w odpowiedzi na zażalenia zgłaszane przez spontaniczne ruchy obywatelskie.

·Docieranie do podmiotów religijnych i wyznaniowych oraz ocena ich możliwego wkładu w zaprowadzanie pokoju, inicjatywy międzywyznaniowe, pojednanie i mediacje, a także szukanie synergii z trwającymi inicjatywami ONZ.

·Wspieranie działań mających na celu ochronę wolności nauki, autonomii instytucji edukacyjnych oraz ich zdolności do zapewniania uczenia się przez internet i na odległość.

D.Wspieranie praworządności oraz sprawiedliwego sprawowania wymiaru sprawiedliwości

·Wspieranie praworządności w krajach partnerskich oraz promowanie prawa do rzetelnego procesu sądowego, aby zapewnić poszanowanie praw człowieka w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości.

·Poprawa dostępu do wymiaru sprawiedliwości i pomocy prawnej, w tym pomocy skupiającej się na osobach wymagających szczególnego traktowania, również za pomocą technologii cyfrowych.

·Wspieranie ustanowienia alternatywnych mechanizmów rozwiązywania sporów jako sposobu zmniejszania prawnych, praktycznych i innych barier w dostępie do wymiaru sprawiedliwości dla ofiar naruszeń praw człowieka.

·Wspieranie rozwoju systemów wymiaru sprawiedliwości przyjaznego dziecku dla wszystkich dzieci wchodzących w kontakt z prawem i pozbawionych wolności.

·Wspieranie poprawy warunków zatrzymania i traktowania osób pozbawionych wolności zgodnie z normami międzynarodowymi.

E.Niwelowanie różnic w rozliczalności, zwalczanie bezkarności oraz wspieranie sprawiedliwości okresu przejściowego

·Opracowanie nowego horyzontalnego europejskiego systemu sankcji za naruszenia praw człowieka mającego na celu rozwiązanie problemu poważnych naruszeń praw człowieka na całym świecie.

·Opracowanie podejścia UE do zapewnienia rozliczalności, szczególnie w przypadkach poważnego pogwałcenia i naruszenia praw człowieka, łączenie działań krajowych i międzynarodowych, korzystanie ze strategii politycznych UE, np. dotyczących dzieci i konfliktów zbrojnych, osób, które doświadczyły przemocy seksualnej w konfliktach zbrojnych, sprawiedliwości okresu przejściowego, zwalczania tortur i innych form złego traktowania; Międzynarodowy Trybunał Karny.

·Wspieranie inicjatyw krajowych w zakresie zwalczania bezkarności w przypadkach pogwałcenia i naruszenia praw człowieka oraz wspieranie procesów sprawiedliwości okresu przejściowego, w tym przez wzmacnianie powiązań z ONZ.

·Promowanie ciągłego zaangażowania politycznego w obowiązek ochrony (R2P) i jego wprowadzania w życie przez ułatwienie dialogu oraz uczestnictwo w kontekście ONZ, a także przez zastosowanie tej koncepcji jako narzędzia analitycznego mającego zastosowanie do konkretnych sytuacji krajowych 3 .

·Zwalczanie bezkarności wszystkich sprawców zaangażowanych w handel ludźmi w celu zapobiegania temu zjawisku i jego pełnego wyeliminowania; wspieranie i ochrona ofiar, w szczególności kobiet i dzieci.

F.Wzmacnianie praw gospodarczych, społecznych, kulturalnych i pracowniczych

·Wzmacnianie powiązania między prawami człowieka a środowiskiem, w tym zmianą klimatu, w działaniach zewnętrznych UE; wspieranie działań podnoszących świadomość na temat wpływu zmiany klimatu i degradacji środowiska na prawa człowieka.

·Skuteczne włączenie praw gospodarczych, społecznych, kulturalnych i pracowniczych w dialog dotyczący praw człowieka prowadzony przez UE z krajami partnerskimi przy jednoczesnym zapewnieniu synergii z innymi konsultacjami i misjami obserwacyjnymi dotyczącymi GSP+/EBA.

·Promowanie polityki zerowej tolerancji wobec pracy dzieci, eliminowanie pracy przymusowej, m.in. za pomocą wspierania partnerstw na wszystkich szczeblach, promowanie praw pracowniczych w stosunkach handlowych UE, promowanie należytej staranności w zakresie praw człowieka w światowych łańcuchach dostaw oraz dokładanie starań na rzecz ratyfikacji protokołu do konwencji MOP dotyczącej pracy przymusowej.

·Wspieranie roli organów publicznych w przyjmowaniu i zapewnianiu przestrzegania przepisów dotyczących środowiska służących zapewnieniu bezpiecznego, czystego, zdrowego i zrównoważonego środowiska, m.in. przez promowanie dobrego zarządzania zasobami naturalnymi oraz praworządności, dostęp do informacji, uczestnictwo społeczeństwa w podejmowaniu decyzji i dostęp do wymiaru sprawiedliwości w sprawach środowiskowych i klimatycznych.

·Wspieranie władz krajowych w opracowywaniu i wdrażaniu przepisów ustawowych i wykonawczych oraz strategii politycznych w zakresie żywności, gruntów, zasobów naturalnych, mieszkań i nieruchomości, które zapewniają poszanowanie praw człowieka.

·Wspieranie powszechnego dostępu do bezpiecznej wody pitnej i urządzeń sanitarnych, a także podkreślanie wymiaru praw człowieka w tych obszarach.

·Ograniczenie nierówności przez promowanie niedyskryminacyjnego dostępu do usług społecznych, w tym wysokiej jakości, przystępnej opieki zdrowotnej i edukacji (również online), a także budowanie zdolności praktyków w zakresie odpowiadania na konkretne potrzeby kobiet, mężczyzn, osób LGBTI, dzieci, osób niepełnosprawnych, migrantów, uchodźców oraz osób wymagających szczególnego traktowania.

·Promowanie równego dostępu do profilaktycznej opieki zdrowotnej i prawa do korzystania z leczenia w każdych okolicznościach, zwłaszcza w czasach kryzysu.

·Promowanie godnej pracy oraz przyszłości pracy ukierunkowanej na człowieka za pomocą zaktualizowanego unijnego podejścia zapewniającego poszanowanie podstawowych zasad i praw w pracy, prawa do bezpiecznych i zdrowych warunków pracy oraz środowiska pracy bez przemocy i nękania; promowanie dialogu społecznego oraz ratyfikacja i skuteczne wdrożenie odpowiednich konwencji i protokołów MOP; wzmacnianie odpowiedzialnego zarządzania w globalnych łańcuchach dostaw oraz dostępu do ochrony socjalnej.

·Poprawa warunków pracy pracowników migrujących, m.in. przez wyeliminowanie wszelkich form pracy przymusowej i wyzysku; wzmacnianie pozycji pracowników migrujących, szczególnie kobiet, oraz ich społeczności w zakresie obrony ich praw, zgłaszania naruszeń, dochodzenia sprawiedliwości oraz organizowania poparcia.

II.Tworzenie odpornych, sprzyjających włączeniu społecznemu i demokratycznych społeczeństw

Poszanowanie praw człowieka stanowi kluczowy element odpornych, sprzyjających włączeniu społecznemu i demokratycznych społeczeństw. Społeczeństwa takie są oparte na niezależnych mediach, rozliczalnych instytucjach, reprezentatywnych parlamentach i zaangażowanych obywatelach; zapewniają bezpieczne i sprzyjające środowisko organizacjom społeczeństwa obywatelskiego oraz niezależnym mediom, dzięki którym mogą wyrażać swoje obawy, wpływać na opracowywane strategie polityczne, monitorować decydentów i pociągać ich do odpowiedzialności.

ØŚrodki wdrażania: dialog polityczny; dialog dotyczący praw człowieka; misje obserwacji wyborów i misje powyborcze; misje cywilne i militarne w ramach wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony (WPBiO); ukierunkowane szkolenia dla personelu UE w delegaturach; stosowanie odpowiednich wytycznych UE w sprawie praw człowieka wraz z konkretnymi narzędziami do osiągania celów tematycznych; tematyczne rezolucje Rady Praw Człowieka i Trzeciego Komitetu ZO ONZ; tematyczne i geograficzne instrumenty finansowe (odpowiednie programy i projekty); popieranie ratyfikacji i wdrożenia odnośnych konwencji i protokołów fakultatywnych ONZ; oświadczenia w sprawie przypadków pogwałcenia i naruszenia praw człowieka; dyplomacja publiczna oraz ukierunkowane kampanie, konferencje i inne wydarzenia; dialog ze społeczeństwem obywatelskim i innymi podmiotami niepaństwowymi.

A.Wzmacnianie demokratycznych, rozliczalnych i przejrzystych instytucji

·Wspieranie podziału władzy, niezależności i bezstronności sądów, wydajności, jakości i rozliczalności systemu wymiaru sprawiedliwości oraz zabezpieczeń konstytucyjnych w krajach partnerskich.

·Poprawa integralności procesów wyborczych dzięki wspieraniu niezależnych krajowych obserwacji wyborów oraz ich regionalnych i międzynarodowych sieci, a także dzięki wzmacnianiu zdolności organów zarządzających wyborami i administracji publicznych.

·Podejmowanie działań następczych w związku z zaleceniami misji obserwacji wyborów UE oraz Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE) z zastosowaniem zarówno narzędzi politycznych, jak i narzędzi współpracy; przyjęcie wspólnego podejścia do działań następczych w międzynarodowej społeczności obserwatorów, szczególnie wraz z Unią Afrykańską i ONZ.

·Opracowanie i poprawa metodyki obserwacji wyborów w celu monitorowania i oceny wykorzystania mediów społecznościowych oraz innych technologii cyfrowych w kampaniach wyborczych w odniesieniu do norm międzynarodowych, aby przygotować się na zakłócenia wyborów oraz uprzedzać takie próby.

·Wspieranie opracowania ram politycznych, które przekładają zasady offline dotyczące wyborów i procesów demokratycznych na kontekst online, oraz wspieranie tworzenia zdolności do ich wdrażania; wykorzystanie własnych wysiłków UE w tym zakresie, w tym planu działania przeciwko dezinformacji 4 , pakietu wyborczego Komisji 5 , kodeksu postępowania w zakresie zwalczania dezinformacji 6 oraz europejskiego planu działania na rzecz demokracji, który ma zostać wkrótce przedstawiony.

·Zapewnienie kompleksowego wsparcia w celu zapobiegania korupcji i jej zwalczania przez wspieranie administracji publicznej, skutecznych antykorupcyjnych strategii i ram prawnych, w tym ochronę sygnalistów, wyspecjalizowanych organów, parlamentów, niezależnych mediów i społeczeństwa obywatelskiego, a także opracowywanie wytycznych antykorupcyjnych; wspieranie ratyfikacji i wdrożenia Konwencji Narodów Zjednoczonych przeciwko korupcji.

·Wspieranie instytucji parlamentarnych w celu zwiększenia ich zdolności sprawowania nadzoru oraz wykonywania funkcji ustawodawczych i budżetowych, m.in. przez wymiany partnerskie.

·Wspieranie inicjatyw w zakresie e-rządzenia, których celem jest zwiększenie przejrzystości i rozliczalności sektora publicznego, a tym samym zwiększenie zaufania publicznego do rządów.

B.Promowanie elastycznego, reprezentatywnego i partycypacyjnego procesu decyzyjnego sprzyjającego włączeniu społecznemu

·Zwiększenie znaczącego uczestnictwa kobiet i młodzieży, w całej ich różnorodności, we wszystkich obszarach życia publicznego, m.in. przez popieranie wpisywania ich na listy partii politycznych na miejscach dających szansę na elekcję oraz budowanie zdolności kandydatów.

·Zwiększenie zdolności partii politycznych i organów nadzorczych, szczególnie na obszarach dotkniętych konfliktem i w sytuacjach przejściowych; wspieranie sojuszy międzypartyjnych oraz dialogu wielopartyjnego na temat kwestii merytorycznych będących przedmiotem wspólnego zainteresowania.

·Rozwój pluralistycznych systemów partyjnych oraz zdolności partii politycznych w sposób bezstronny, pomoc w stosowaniu norm międzynarodowych w zakresie przejrzystego finansowania partii, demokracji wewnętrznej oraz włączania w wyborze kandydatów i osób zajmujących stanowiska; wspieranie opracowywania międzypartyjnych kodeksów postępowania mających na celu zapobieganie przemocy wyborczej oraz budowania zdolności parlamentów w zakresie ochrony praw człowieka oraz podstawowych wolności.

·Wspieranie roli społeczeństwa obywatelskiego w zakresie nadzoru i rozliczalności zarówno w sektorze publicznym, jak i w sektorze prywatnym, promowanie wykorzystania technologii online.

·Promowanie aktywnego obywatelstwa oraz uczestnictwa w życiu publicznym i politycznym; edukacja obywatelska, w tym za pomocą kształcenia na odległość, oraz działania w zakresie umiejętności korzystania z mediów online powinny być ukierunkowane w szczególności na kobiety, dzieci, młodzież, osoby niepełnosprawne, osoby należące do mniejszości, ludy tubylcze oraz inne osoby wymagające szczególnego traktowania.

C.Wspieranie niezależnych i pluralistycznych mediów, dostępu do informacji oraz zwalczania dezinformacji

·Wspieranie inicjatyw ustawodawczych w zakresie dostępu do informacji, prawa do prywatności oraz ochrony danych osobowych zgodnie z normami europejskimi i międzynarodowymi, a także ich skutecznego wdrażania.

·Ochrona wolności i pluralizmu mediów za pomocą wspierania niezależnych środków masowego przekazu oraz promowania dostępu do rzetelnych informacji; wspieranie niezależnych mediów, dziennikarstwa śledczego oraz społeczeństwa obywatelskiego w monitorowaniu wyników rządów w zakresie sprawowania władzy oraz wypełniania zobowiązań dotyczących praw człowieka.

·Promowanie starań na rzecz zwalczania dezinformacji, mowy nienawiści, treści ekstremistycznych i terrorystycznych, w tym promowanie umiejętności korzystania z mediów online oraz umiejętności cyfrowych; wspieranie niezależnej weryfikacji informacji i niezależnych badań, dziennikarstwa śledczego i wysokiej jakości dziennikarstwa, także na szczeblu lokalnym.

·Promowanie zasady otwartego, bezpiecznego, przystępnego, łatwego i niedyskryminacyjnego dostępu do internetu dla wszystkich; zwalczanie przypadków blokowania dostępu do internetu, szczególnie w kontekście wyborów i naruszeń praw człowieka.

D.Wspieranie podejścia uwzględniającego prawa człowieka i podejścia partycypacyjnego do zapobiegania konfliktom i reagowania kryzysowego

·Wspieranie włączenia osób młodych (zwłaszcza młodych kobiet) oraz ich uczestnictwa we wszystkich staraniach na rzecz zapobiegania konfliktom oraz budowania i utrzymywania pokoju.

·Budowanie zdolności oddolnych organizacji społeczeństwa obywatelskiego oraz ruchów obywatelskich do regularnego monitorowania i dokumentowania przypadków pogwałcenia i naruszenia praw człowieka, także w sytuacjach konfliktowych.

·Zacieśnianie powiązań między prawami człowieka, bezpieczeństwem i zmianą klimatu (będącą potencjalnym czynnikiem zwielokrotniającym zagrożenie) w kontekście dialogów merytorycznych, zapobiegania konfliktom, działań rozwojowych i humanitarnych, a także strategii zmniejszania ryzyka związanego z klęskami żywiołowymi.

·Skuteczne wdrażanie unijnego strategicznego podejścia w sprawie kobiet, pokoju i bezpieczeństwa.

·Dalsze włączanie praw człowieka, a także kwestii związanych z dziećmi i konfliktami zbrojnymi, we wszystkie aspekty reakcji UE na konflikty i kryzysy, szczególnie w ramach misji i operacji WPBiO, mediacji, reform sektora bezpieczeństwa oraz zapobiegania konfliktom.

·Nasilenie starań na rzecz zapobiegania poważnym naruszeniom i eliminowania poważnych naruszeń praw dzieci w konfliktach zbrojnych oraz wspieranie demobilizacji, rehabilitacji długoterminowej oraz reintegracji, w tym przez wykorzystanie istniejących mechanizmów ONZ.

·Dalsze zwiększanie spójności polityki pomiędzy polityką UE w zakresie praw człowieka a polityką UE w zakresie reagowania kryzysowego, a także działań, takich jak misje i operacje WPBiO, reformy sektora bezpieczeństwa, strategie państw UE w zakresie praw człowieka i demokracji.

·Opracowanie unijnej polityki należytej staranności w zakresie praw człowieka w celu zapewnienia, aby wsparcie unijnego sektora bezpieczeństwa, także w kontekście misji i operacji WPBiO, było w stosownych przypadkach zgodne z prawem dotyczącym praw człowieka oraz międzynarodowym prawem humanitarnym.

·Dalsze uwzględnianie specjalnych modułów dotyczących międzynarodowego prawa humanitarnego w szkoleniu sił zbrojnych państw trzecich za pośrednictwem unijnych misji szkolenia wojskowego.

III.Promowanie globalnego systemu praw człowieka i demokracji

Promowanie globalnego systemu praw człowieka i demokracji leży u podstaw zobowiązania UE na rzecz wzmacniania wielostronności. Celem strategicznej odpowiedzi UE na zmieniające się środowisko międzynarodowe jest zwiększenie spójności i jedności unijnego stanowiska na forach wielostronnych w celu poszerzenia zakresu i zacieśnienia partnerstw dwustronnych oraz stworzenia nowych koalicji transregionalnych.

ØŚrodki wdrażania: dialog polityczny; dialog dotyczący praw człowieka; dialog sektorowy, misje obserwacyjne dotyczące GSP+ / EBA; tematyczne i geograficzne rezolucje Rady Praw Człowieka i Trzeciego Komitetu ZO ONZ; tematyczne i geograficzne instrumenty finansowe (odpowiednie programy i projekty); popieranie ratyfikacji i wdrożenia odpowiednich konwencji i protokołów fakultatywnych ONZ i MOP; dążenie do zwrócenia większej uwagi na skutki degradacji środowiska i zmiany klimatu na prawa człowieka; ukierunkowane szkolenia dla personelu UE w delegaturach; strategie: podejście oparte na prawach człowieka, uwzględniające wszystkie prawa człowieka na potrzeby unijnej współpracy na rzecz rozwoju; oświadczenia w sprawie przypadków pogwałcenia i naruszenia praw człowieka; démarche; dyplomacja publiczna oraz ukierunkowane kampanie, konferencje i inne wydarzenia; dialog ze społeczeństwem obywatelskim, innymi podmiotami niepaństwowymi oraz sektorem przedsiębiorstw.

A.Współpraca wielostronna

·Tworzenie bardziej elastycznej sieci partnerów, w tym przez selektywne zaangażowanie w konkretne kwestie; docieranie do nowych partnerów, nadawanie priorytetu tworzeniu koalicji z regionalnymi grupami w sprawie wybranych rezolucji oraz wzmacnianie powiązań z państwami o podobnych poglądach.

·Kontakt na wczesnym etapie z nowymi członkami Rady Praw Człowieka, którzy nie popierają niektórych rezolucji krajowych lub tematycznych.

·Zacieśnianie strategicznej współpracy z Biurem Wysokiego Komisarza NZ ds. Praw Człowieka, zarówno na szczeblu centralnym, jak i z biurami terenowymi.

·Wspieranie wydajności i skuteczności Rady Praw Człowieka oraz zapewnienie lepszych powiązań z pracami Trzeciego Komitetu ZO ONZ i synergii z innymi wielostronnymi forami ds. praw człowieka.

·Wspieranie uczestnictwa organizacji społeczeństwa obywatelskiego w wielostronnych forach ds. praw człowieka.

B.Partnerstwa regionalne

·Zacieśnianie strategicznego partnerstwa z Radą Europy (w tym Komisją Wenecką) oraz OBWE w celu zwiększenia spójności i komplementarności działań w drodze selektywnej i zróżnicowanej współpracy.

·Zacieśnienie współpracy regionalnej z Unią Afrykańską, Organizacją Państw Amerykańskich, Stowarzyszeniem Narodów Azji Południowo-Wschodniej, dialogiem Azja-Europa, Ligą Państw Arabskich oraz Organizacją Współpracy Islamskiej.

·Wspieranie i zachęcanie regionalnych instytucji zajmujących się prawami człowieka, w tym trybunałów praw człowieka i niezależnych sieci instytucji zajmujących się prawami człowieka, do wzajemnego uczenia się.

C.Współpraca dwustronna

·Zapewnienie powiązań i synergii między stosunkami dwustronnymi UE (w tym prowadzeniem dialogu politycznego, dotyczącego praw człowieka i sektorowego, monitorowaniem praw człowieka i praw pracowniczych w ramach GSP oraz prowadzeniem działań w zakresie praw pracowniczych w ramach FTA) a jej stosunkami wielostronnymi; dalsze ukierunkowanie na działania następcze.

·Określenie konkretnych działań dla każdej rundy dialogu i konsultacji dotyczących praw człowieka z krajami partnerskimi oraz podejmowanie działań następczych w związku z tymi działaniami, ze szczególnym uwzględnieniem celów monitorowania GSP+/EBA w dialogu z państwami będącymi beneficjentami GSP.

·Położenie większego nacisku na wdrażanie przepisów dotyczących praw człowieka w polityce handlowej UE, m.in. za pomocą GSP oraz przez promowanie praw pracowniczych w kontekście FTA; wykorzystanie pełnego potencjału mechanizmów monitorowania oraz dalsze promowanie przejrzystości, świadomości i zaangażowania zainteresowanych stron.

·Pełne wykorzystanie synergii między dialogiem politycznym a dialogiem sektorowym, w tym w zakresie wsparcia budżetowego, w celu promowania praw człowieka, demokracji i praworządności w krajach partnerskich.

·Systematyczne włączanie zasad i standardów dotyczących praw człowieka w unijną współpracę dwustronną i regionalną za pomocą doskonalenia i aktualizowania metodyki w zestawie narzędzi: podejście oparte na prawach człowieka, uwzględniające wszystkie prawa człowieka na potrzeby unijnej współpracy na rzecz rozwoju 7 ; 

D.Społeczeństwo obywatelskie i krajowe instytucje praw człowieka

·Głębsze zaangażowanie we wsparcie na rzecz pluralistycznego społeczeństwa obywatelskiego, w tym obrońców praw człowieka, partnerów społecznych, stowarzyszeń mediów niezależnych oraz dziennikarzy, środowisk akademickich, prawników praktyków i organizacji pomocy humanitarnej, oraz zwiększenie tego wsparcia w celu ochrony prawa tych podmiotów do pełnienia ich funkcji bez jakichkolwiek form zastraszania, dyskryminacji czy przemocy.

·Wspieranie niezależnych krajowych instytucji, komisji i rzeczników praw człowieka oraz organów ds. równości zgodnie z zasadami paryskimi i weneckimi oraz angażowanie się we wspólne działania w kontekście dialogu dotyczącego praw człowieka.

·Promowanie zorganizowanego i regularnego dialogu między podmiotami państwowymi, społeczeństwem obywatelskim (w tym partnerami społecznymi) oraz społecznością międzynarodową.

·Wspieranie i umacnianie długoterminowych partnerstw z podmiotami społeczeństwa obywatelskiego oraz ruchami praw człowieka lub ruchami społecznymi, m.in. dzięki pełnemu wykorzystaniu możliwości finansowania organizacji oddolnych.

E.Sektor przedsiębiorstw

·Współdziałanie z sektorem przedsiębiorstw w obszarze przestrzegania i promowania praw człowieka, środków antykorupcyjnych i najlepszych praktyk w zakresie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, należytej staranności, rozliczalności i dostępu do środków prawnych w sposób umożliwiający uczestnictwo (np. w obszarze łańcuchów dostaw, zerowej tolerancji dla pracy dzieci).

·Zwiększenie zaangażowania, w tym wzmocnionej koordynacji między odpowiednimi służbami Komisji, Europejską Służbą Działań Zewnętrznych, Specjalnym Przedstawicielem UE ds. Praw Człowieka i państwami członkowskimi, aby aktywnie promować i wspierać wysiłki krajów partnerskich na rzecz wdrożenia wytycznych ONZ dotyczących biznesu i praw człowieka, w tym poprzez krajowe plany działania i odpowiednie wytyczne dotyczące należytej staranności.

·Wspieranie procesów opartych na porozumieniu zainteresowanych stron, które służą opracowaniu, wdrożeniu i podniesieniu norm dotyczących biznesu i praw człowieka oraz należytej staranności, a także współdziałanie z bankami rozwoju i międzynarodowymi instytucjami finansowymi; propagowanie projektów regionalnych, wzajemnego uczenia się i wymiany dobrych praktyk.

·Zwiększenie zaangażowania przedsiębiorstw w tworzenie godziwych miejsc pracy, zrównoważony rozwój oraz powiązaną działalność promocyjną w całym łańcuchu dostaw.

·Opracowanie narzędzi i materiałów szkoleniowych dotyczących biznesu i praw człowieka, odpowiedzialnego prowadzenia działalności gospodarczej, dialogu między sektorem prywatnym i publicznym oraz należytej staranności w zakresie praw człowieka, aby umożliwić delegaturom Unii zintensyfikowanie zaangażowania w obszarze biznesu i praw człowieka.

F.Przestrzeganie międzynarodowego prawa dotyczącego praw człowieka i międzynarodowego prawa humanitarnego

·Zwiększenie skuteczności systemu ciała traktatowego ONZ ds. praw człowieka i standardowego mechanizmu nadzorczego Międzynarodowej Organizacji Pracy. 

·Dalsze opowiadanie się za inicjatywami mającymi na celu zwiększenie przestrzegania międzynarodowego prawa humanitarnego i przestrzeni humanitarnej oraz wspieranie tych inicjatyw.

·Wspieranie Międzynarodowego Trybunału Karnego jako filaru zwalczania bezkarności i tworzenie sieci służących propagowaniu powszechności i integralności statutu rzymskiego oraz określonej w nim zasady komplementarności.

IV.Nowe technologie: wykorzystywanie możliwości i stawianie czoła wyzwaniom

Technologie cyfrowe muszą być ukierunkowane na człowieka. Nowe technologie mogą zdecydowanie przyczynić się do ochrony i promowania praw człowieka i demokracji, ponieważ ułatwiają udział społeczeństwa i podnoszą jego skuteczność, zwiększają dostęp do usług publicznych, ułatwiają dokumentowanie przypadków pogwałcenia i naruszenia praw oraz wspierają aktywizm internetowy. Technologie te mogą mieć jednak również negatywny wpływ, jak np. ułatwianie dostępu do konkretnych nielegalnych treści, czemu należy przeciwdziałać.

ØŚrodki wdrażania: dialog polityczny; dialog dotyczący praw człowieka; tematyczne i geograficzne instrumenty finansowe (odpowiednie programy i projekty); zaangażowanie na poziomie wielostronnym i regionalnym; ukierunkowane szkolenia dla personelu UE w delegaturach; dyplomacja publiczna oraz ukierunkowane kampanie, konferencje i inne wydarzenia; dialog ze społeczeństwem obywatelskim, innymi podmiotami niepaństwowymi oraz sektorem przedsiębiorstw.

A.Budowanie zdolności i skuteczne monitorowanie

·Współdziałanie z rządami, społeczeństwem obywatelskim, przedsiębiorstwami i agencjami ONZ w celu wypracowania sposobów egzekwowania przepisów dotyczących praw człowieka w epoce cyfrowej.

·Monitorowanie ewentualnej roli sprawczej nowych technologii, w tym sztucznej inteligencji, oraz wyzwań, jakie mogą one stanowić dla praw człowieka i demokracji, na szczeblu międzynarodowym i krajowym.

·Intensyfikacja wymiany i opracowanie szkoleń dla personelu UE w zakresie wykorzystania technologii cyfrowych i sztucznej inteligencji oraz ich wpływu na prawa człowieka i procesy demokratyczne.

·Wymiana najlepszych praktyk w zakresie zwalczania dezinformacji, mowy nienawiści, treści ekstremistycznych i terrorystycznych, w tym za pomocą umiejętności korzystania z mediów online oraz umiejętności cyfrowych;

·Analizowanie podejść regulacyjnych i nieregulacyjnych do technologii informacyjno-komunikacyjnych w odniesieniu do promowania kwestii praw człowieka i demokracji; popieranie międzynarodowej wymiany najlepszych praktyk w zakresie regulacji technicznych zgodnych z prawami człowieka.

B.Promowanie praw człowieka i demokracji w stosowaniu technologii cyfrowych, w tym sztucznej inteligencji

·Wspieranie opracowywania, oceny i wdrażania właściwych ram i norm międzynarodowych stanowiących zabezpieczenie praw człowieka i demokracji w środowisku cyfrowym oraz prowadzenie szeroko zakrojonych konsultacji, między innymi z dostawcami platform i społeczeństwem obywatelskim; propagowanie odpowiednich praktyk należytej staranności (w tym planów łagodzenia skutków) oraz skutecznej oceny skutków dla praw człowieka.

·Zaangażowanie w procesy oparte na porozumieniu zainteresowanych stron, które dotyczą przede wszystkim ram dotyczących praw człowieka w internecie.

·Zapewnienie budowania zdolności oraz innego wsparcia, aby umożliwić organom krajowym skuteczne opracowanie i wdrożenie odnośnych norm międzynarodowych w przestrzeni internetowej (np. przepisów dotyczących ochrony dzieci); zaangażowanie w tym celu naukowców ds. danych oraz innych odpowiednich ekspertów; aby uniknąć luk w ochronie, krajowe przepisy ustawowe i wykonawcze w zakresie kwestii cyfrowych powinny odzwierciedlać międzynarodowe prawo dotyczące praw człowieka.

·Ochrona prawa jednostek do prywatności i ochrony danych osobowych, w tym w kontekście przestrzeni cyfrowej oraz w odniesieniu do nieproporcjonalnego dostępu rządowego i kontroli rządowej; propagowanie ujednolicenia w kierunku wysokiego poziomu ochrony, z uwzględnieniem pozytywnych przykładów, takich jak ogólne rozporządzenie o ochronie danych. Promowanie przystąpienia do Konwencji Rady Europy o ochronie danych.

·Propagowanie działań UE oraz wspieranie wysiłków na poziomie globalnym i regionalnym w celu zapewnienia poszanowania praw człowieka i zasad demokracji przy rozwijaniu sztucznej inteligencji, w oparciu o własne podejście UE do etycznej sztucznej inteligencji 8 .

·Intensyfikowanie wysiłków, aby czerpać korzyści płynące z nowych technologii dla społeczeństwa obywatelskiego, w tym z edukacji przez internet i kształcenia na odległość, ze szczególnym uwzględnieniem łagodzenia ryzyka dla obrońców praw człowieka.

·Wspieranie wysiłków na rzecz ochrony wolności słowa, wolności mediów i pluralizmu w internecie.

·Propagowanie dostępności technologii dla wszystkich, w tym dla osób niepełnosprawnych, już na etapie opracowywania nowych technologii z uwzględnieniem wszystkich sektorów, również edukacji.

·Zapewnienie odpowiedzialności za korzystanie z technologii, w tym poprzez legalny dostęp do materiałów elektronicznych będących dowodami.

V.Osiąganie celów dzięki współpracy

Niniejszy plan działania umożliwia UE reagowanie na pojawiające się wyzwania poprzez ukierunkowane i skoordynowane działania. Jego wdrażanie i monitorowanie powinny być tematem szeroko zakrojonego dialogu z zainteresowanymi stronami. Instytucje Unii i państwa członkowskie będą współpracować w celu jego wdrożenia w ramach zintegrowanego podejścia zgodnie ze swoimi kompetencjami wynikającymi z Traktatów i wymieniając się dobrymi praktykami i wiedzą. Specjalny Przedstawiciel UE ds. Praw Człowieka jest najważniejszym podmiotem politycznym i będzie odgrywał główną rolę w kierowaniu wdrażaniem planu działania w celu osiągnięcia trwałego postępu. Parlament Europejski odgrywa konkretną, istotną rolę w przyczynianiu się do promowania praw człowieka i demokracji. Delegatury i biura Unii oraz ambasady państw członkowskich będą odgrywać czołową rolę w ochronie praw człowieka i wdrażaniu planu działania na poziomie krajowym. Na arenie globalnej organizacje społeczeństwa obywatelskiego z siedzibą w UE i krajowe organizacje społeczeństwa obywatelskiego również są kluczowymi partnerami.

A.Wprowadzenie w życie i ocena

·Monitorowanie postępów w realizacji celów niniejszego planu działania, z pełnym poszanowaniem celów zrównoważonego rozwoju, w szczególności za pośrednictwem tematycznej części corocznego sprawozdania UE na temat praw człowieka i demokracji na świecie; dostosowanie struktury sprawozdania, aby odzwierciedlało realizację działań priorytetowych.

·Przeprowadzanie przeglądu śródokresowego w zakresie wdrażania planu działania.

·Organizowanie regularnej wymiany poglądów w Radzie na temat najlepszych praktyk oraz postępów we wdrażaniu planu działania poczynionych przez instytucje Unii i państwa członkowskie, m.in. w kontekście rozmów na temat wdrażania wytycznych UE w sprawie praw człowieka.

·Zapewnienie, aby krajowe strategie na rzecz praw człowieka i demokracji odzwierciedlały działania priorytetowe określone w ramach planu działania, z uwzględnieniem specyfiki danego państwa.

·Podejmowanie działań następczych w związku z rezolucjami Parlamentu Europejskiego oraz dyskusjami prowadzonymi w Parlamencie Europejskim, które są istotne dla wdrażania planu działania.

·Regularne współdziałanie ze społeczeństwem obywatelskim w zakresie ogólnego wdrażania planu działania oraz organizowanie specjalnych corocznych konsultacji.

·Poszerzanie zakresu zaktualizowanych strategii: podejścia opartego na prawach, uwzględniającego wszystkie prawa człowieka na potrzeby unijnej współpracy na rzecz rozwoju, przez zastosowanie go do wszystkich programów działań zewnętrznych UE i dalsze rozwijanie wspólnych inicjatyw z państwami członkowskimi w ramach podejścia opartego na prawach, w tym za pośrednictwem wspólnego programowania.

B.Dyplomacja publiczna i komunikacja strategiczna

·Tworzenie skutecznych sieci mediów społecznościowych do celów głębszego zaangażowania, udostępniania treści oraz uzyskiwania poparcia ze strony influencerów, aby podnosić świadomość i wpływać na zmianę opinii.

·Informowanie o odnośnych strategiach politycznych i inicjatywach z uwzględnieniem opinii publicznej i lokalnych języków oraz z zastosowaniem podejścia tematycznego w stylu kampanii informacyjnej.

·Określenie sposobów pomiaru efektywności dyplomacji publicznej i kampanii publicznych oraz opracowanie najskuteczniejszych treści i kanałów do celów interakcji ze społeczeństwem.

·Zidentyfikowanie i nagłaśnianie przykładów poszanowania praw człowieka oraz wykorzystanie ich potencjału, aby ułatwić dokonywanie dalszych zmian na lepsze w obszarze praw człowieka w praktyce.

(1)

  https://eeas.europa.eu/generic-warning-system-taxonomy/404_en/8441/Human%20Rights%20Guidelines  

(2)

https://www.un.org/en/development/desa/population/migration/generalassembly/docs/globalcompact/A_CONF.177_20.pdf  

(3)

  https://www.un.org/en/genocideprevention/about-responsibility-to-protect.shtml  

(4)

  https://eeas.europa.eu/sites/eeas/files/action_plan_against_disinformation.pdf

(5)

  https://ec.europa.eu/info/policies/justice-and-fundamental-rights/eu-citizenship/electoral-rights_pl

(6)

  https://ec.europa.eu/digital-single-market/en/news/code-practice-disinformation  

(7)

  http://register.consilium.europa.eu/doc/srv?l=EN&f=ST%209489%202014%20INIT  

(8)

Zob. biała księga Komisji pt. „Sztuczna inteligencja: europejskie podejście do doskonałości i zaufania”, COM (2020) 65 final z 19.2.2020.