14.12.2011   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 364/9

1.

Od początku lat 70. pomoc państwa dla przemysłu stoczniowego podlegała szeregowi szczegółowych systemów pomocy państwa, które stopniowo dostosowywano do przepisów horyzontalnych w tej dziedzinie. Obecne zasady ramowe dotyczące pomocy państwa dla przemysłu stoczniowego (1) wygasną w dniu 31 grudnia 2011 r. Zgodnie ze swoją polityką zmierzającą do zwiększenia przejrzystości i uproszczenia przepisów w dziedzinie pomocy państwa Komisja stara się w możliwie największym zakresie wyeliminować różnice między przepisami mającymi zastosowanie do przemysłu stoczniowego a tymi stosowanymi do innych sektorów przemysłu, włączając sektor przemysłu stoczniowego w zakres ogólnych przepisów horyzontalnych (2).

2.

Komisja przyznaje jednak, że niektóre cechy takie, jak: krótkie serie produkcyjne, wielkość, wartość i złożoność produkowanych jednostek, a także fakt, że prototypy są powszechnie wykorzystywane do celów komercyjnych, odróżniają przemysł stoczniowy od innych sektorów przemysłu.

3.

Z uwagi na te szczególne cechy charakterystyczne Komisja uważa za właściwe dalsze stosowanie szczegółowych przepisów dotyczących pomocy na wspieranie innowacyjności z przeznaczeniem dla sektora stoczniowego, a jednocześnie dbanie o to, by taka pomoc nie wpływała niekorzystnie na warunki wymiany handlowej i konkurencję w zakresie sprzecznym ze wspólnym interesem.

4.

Pomoc państwa na wspieranie innowacyjności musi prowadzić do zmiany zachowań odbiorców pomocy, polegającej na zintensyfikowaniu działalności innowacyjnej oraz realizowaniu takich projektów lub działań innowacyjnych, które w przeciwnym razie nie zostałyby zrealizowane lub które zostałyby zrealizowane w bardziej ograniczonym zakresie. Efekt zachęty określany jest na podstawie analizy scenariusza alternatywnego, w której porównuje się poziomy zamierzonej działalności przy założeniu udzielenia i nieudzielenia pomocy. W niniejszych zasadach określa się zatem szczegółowe wymogi, które umożliwią państwom członkowskim zapewnienie występowania efektu zachęty.

5.

We współpracy z przemysłem opracowano nieformalny zbiór reguł dotyczących pomocy na wspieranie innowacyjności z przeznaczeniem dla przemysłu stoczniowego, które odnoszą się w szczególności do kosztów kwalifikowalnych oraz potwierdzenia innowacyjnego charakteru projektu. Komisja stosuje te reguły w swojej praktyce podejmowania decyzji. W celu zapewnienia przejrzystości reguły te należy formalnie włączyć do reguł dotyczących pomocy na wspieranie innowacyjności.

6.

Jeżeli chodzi o pomoc regionalną, Komisja dokona przeglądu horyzontalnych Wytycznych w sprawie krajowej pomocy regionalnej na lata 2007–2013 (3) w 2013 r. W związku z tym do tego czasu Komisja będzie w dalszym ciągu stosować te same szczegółowe reguły dotyczące pomocy regionalnej w sektorze stoczniowym, które obecnie są przewidziane w zasadach ramowych z 2003 r. Ponownie oceni sytuację w kontekście zmiany Wytycznych w sprawie krajowej pomocy regionalnej.

7.

Jeżeli chodzi o kredyty eksportowe, niniejsze zasady ramowe mają zapewnić poszanowanie obowiązujących zobowiązań międzynarodowych.

8.

W niniejszych zasadach ramowych zawarto zatem szczegółowe przepisy dotyczące pomocy na wspieranie innowacyjności i pomocy regionalnej z przeznaczeniem dla przemysłu stoczniowego, a także przepisy dotyczące kredytów eksportowych. Ponadto pomoc dla sektora stoczniowego można uznać za zgodną z rynkiem wewnętrznym na mocy Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej oraz horyzontalnych instrumentów pomocy państwa (4), chyba że przepisy zawarte w tych instrumentach stanowią inaczej.

9.

Zgodnie z art. 346 Traktatu i z zastrzeżeniem postanowień art. 348 Traktatu każde państwo członkowskie może podejmować środki, jakie uważa za konieczne w celu ochrony podstawowych interesów swojego bezpieczeństwa w odniesieniu do finansowania przeznaczonego na okręty wojskowe.

10.

Komisja zamierza stosować niniejsze zasady ramowe od dnia 1 stycznia 2012 r. do dnia 31 grudnia 2013 r. Po tym dniu Komisja przewiduje włączenie przepisów dotyczących pomocy na wspieranie innowacyjności do wspólnotowych zasad ramowych dotyczących pomocy państwa na działalność badawczą, rozwojową i innowacyjną (5), a przepisów dotyczących pomocy regionalnej z przeznaczeniem dla przemysłu stoczniowego – do wytycznych w sprawie krajowej pomocy regionalnej.

11.

Na podstawie niniejszych zasad ramowych Komisja może zatwierdzić pomoc dla stoczni, w przypadku kredytów eksportowych – pomoc dla właścicieli statku, która jest udzielana na budowę, naprawę lub przekształcanie statków, a także pomoc na wspieranie innowacyjności udzielaną na budowę pływających i ruchomych konstrukcji morskich.

12.

Do celów niniejszych zasad ramowych stosuje się następujące definicje:

13.

Pomoc regionalna na budowę, naprawę i przekształcanie statków może zostać uznana za zgodną z rynkiem wewnętrznym, jeżeli spełnia w szczególności następujące warunki:

14.

Pomoc udzielona na wspieranie innowacyjności z przeznaczeniem na budowę, naprawę i przekształcanie statków może zostać uznana za zgodną z rynkiem wewnętrznym, jeżeli jej intensywność nie przekracza 20 % brutto oraz pod warunkiem że dotyczy ona przemysłowego zastosowania innowacyjnych produktów i procesów, tzn. produktów i procesów stanowiących nowość technologiczną lub znaczące ulepszenie w porównaniu z obecną sytuacją w przemyśle stoczniowym w Unii, niosących ze sobą ryzyko technologicznego lub przemysłowego niepowodzenia. Pomoc na wspieranie innowacyjności z przeznaczeniem dla wyposażenia i modernizacji statków rybackich nie będzie uznawana za zgodną z rynkiem wewnętrznym, chyba że spełnione są warunki ustanowione w art. 25 ust. 2 i ust. 6 rozporządzenia Rady (WE) nr 1198/2006 z dnia 27 lipca 2006 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Rybackiego (7) lub warunki ustanowione w odpowiednich późniejszych aktach prawnych. Nie jest możliwe udzielenie pomocy dla stoczni, jeżeli ten sam statek korzysta z pomocy udzielonej z Europejskiego Funduszu Rybackiego lub z pomocy udzielonej na mocy odpowiednich późniejszych aktów prawnych lub z innej pomocy publicznej.

15.

Innowacyjne produkty i procesy w rozumieniu pkt 14 obejmują udoskonalenia w dziedzinie ochrony środowiska dotyczące jakości i właściwości użytkowych, jak np. optymalizacja zużycia paliwa, ograniczenie emisji spalin z silników lub wytwarzania odpadów i poprawa bezpieczeństwa.

16.

Jeżeli innowacja ma na celu podniesienie poziomu ochrony środowiska i prowadzi do osiągnięcia zgodności z przyjętymi normami unijnymi co najmniej na rok przed wejściem tych norm w życie lub podnosi poziom ochrony środowiska w przypadku braku norm unijnych bądź też umożliwia stosowanie norm surowszych niż normy unijne, maksymalną intensywność pomocy można zwiększyć do 30 % brutto. Wyrażenia „normy unijne” i „ochrona środowiska” mają znaczenie określone w Wytycznych wspólnotowych w sprawie pomocy państwa na ochronę środowiska.

17.

Produkty innowacyjne, o ile spełniają kryteria wymienione w pkt 14, będą związane z nową klasą statku rozumianą jako pierwszy statek potencjalnej serii statków (prototyp) albo z innowacyjnymi częściami statku, które można wyodrębnić ze statku jako osobne elementy.

18.

Procesy innowacyjne, o ile spełniają kryteria wymienione w pkt 14, będą odnosić się do opracowania i wdrożenia nowych procesów w takich dziedzinach, jak: produkcja, zarządzanie, logistyka czy inżynieria.

19.

Pomoc na wspieranie innowacyjności może zostać uznana za zgodną z rynkiem wewnętrznym, wyłącznie jeżeli jest udzielana na pierwsze zastosowanie przemysłowe innowacyjnych produktów i procesów.

20.

Pomoc na wspieranie innowacyjności w zakresie produktów i procesów musi być ograniczona do pokrycia wydatków na inwestycje oraz działania w zakresie projektowania, inżynierii i przeprowadzania prób, związane bezpośrednio i wyłącznie z innowacyjnym elementem projektu, przy czym dotyczy to wydatków poniesionych po dniu złożenia wniosku o pomoc na wspieranie innowacyjności (8).

21.

Koszty kwalifikowalne obejmują koszty stoczni oraz koszty nabycia towarów i usług od osób trzecich (np. dostawców systemów, dostawców rozwiązań „pod klucz” i przedsiębiorstw będących podwykonawcami) w takim zakresie, w jakim te towary i usługi są ściśle związane z innowacją. Koszty kwalifikowalne zdefiniowano bardziej szczegółowo w załączniku.

22.

Odpowiedni organ krajowy wyznaczony przez państwo członkowskie do celów stosowania pomocy na wspieranie innowacyjności musi analizować koszty kwalifikowalne na podstawie szacunków przedstawionych i uzasadnionych przez wnioskodawcę. Jeżeli we wniosku uwzględnia się koszty związane z nabyciem towarów i usług od dostawców, dostawca nie może być odbiorcą pomocy państwa na te same cele w odniesieniu do tych towarów lub usług.

23.

Wnioskodawca musi złożyć wniosek o pomoc na wspieranie innowacyjności do odpowiedniego organu krajowego przed zawarciem wiążącej umowy w celu wdrożenia konkretnego projektu, na który ma być przeznaczona wnioskowana pomoc na wspieranie innowacji, aby pomoc na wspieranie innowacyjności mogła zostać uznana za zgodną z rynkiem wewnętrznym na podstawie niniejszych zasad ramowych. Wniosek musi zawierać opis innowacji – zarówno pod względem jakościowym, jak i ilościowym.

24.

Odpowiedni organ krajowy musi uzyskać od niezależnego eksperta posiadającego kompetencje techniczne potwierdzenie, że wnioskodawca występuje o pomoc na realizację projektu, w wyniku którego ma powstać produkt lub proces stanowiący nowość technologiczną lub znaczące ulepszenie w porównaniu z obecną sytuacją w przemyśle stoczniowym w Unii (ocena jakościowa). Pomoc może zostać uznana za zgodną z rynkiem wewnętrznym, wyłącznie jeżeli niezależny ekspert posiadający kompetencje techniczne potwierdzi na potrzeby odpowiedniego organu krajowego, że koszty kwalifikowalne projektu obliczono w taki sposób, że obejmują one wyłącznie innowacyjne elementy danego projektu (ocena ilościowa).

25.

Pomoc na wspieranie innowacyjności w rozumieniu niniejszych zasad ramowych musi mieć efekt zachęty, co oznacza, że musi skutkować zmianą zachowania odbiorcy polegającą na zintensyfikowaniu działalności innowacyjnej. Efektem pomocy musi być zwiększenie skali, zakresu i tempa działalności innowacyjnej lub wydatkowanych na nią kwot.

26.

Zgodnie z pkt 25 Komisja uważa, że pomoc nie ma efektu zachęty dla beneficjenta, jeżeli realizację projektu (9) rozpoczęto jeszcze przed złożeniem przez beneficjenta wniosku o pomoc do władz krajowych.

27.

Aby można było sprawdzić, czy pomoc skłoni beneficjenta pomocy do zmiany zachowania w taki sposób, że zintensyfikuje on swoją działalność innowacyjną, państwa członkowskie muszą przedstawić ocenę zintensyfikowanej działalności innowacyjnej przeprowadzoną ex ante na podstawie analizy scenariusza alternatywnego, w której porównuje się sytuację przy założeniu udzielenia i nieudzielenia pomocy. Kryteria, które mają być stosowane mogą obejmować zwiększenie skali, zakresu i tempa działalności innowacyjnej lub wydatkowanych na nią kwot, wraz z innymi stosownymi czynnikami ilościowymi lub jakościowymi przekazanymi przez państwo członkowskie w zgłoszeniu na podstawie art. 108 ust. 3 Traktatu.

28.

Jeżeli można wykazać znaczący wpływ na przynajmniej jeden z tych elementów przy uwzględnieniu normalnych zachowań przedsiębiorstw w danym sektorze, Komisja przyjmie zwykle, że w przypadku danej pomocy występuje efekt zachęty.

29.

Przy ocenie programu pomocy warunki dotyczące istnienia efektu zachęty będą uznane za spełnione, o ile dane państwo członkowskie zobowiązało się do przyznania pomocy indywidualnej w ramach zatwierdzonego programu pomocy nie wcześniej niż po potwierdzeniu obecności efektu zachęty oraz do przedstawienia sprawozdań rocznych z realizacji zatwierdzonego programu pomocy.

30.

Warunkiem zatwierdzenia wniosku o pomoc musi być zawarcie przez beneficjenta wiążącej umowy w celu wdrożenia danego projektu lub procesu dotyczącego budowy, naprawy lub przekształcenia statku, na którego realizację występuje o pomoc na wspieranie innowacyjności. Płatności można dokonać dopiero po podpisaniu odpowiedniej umowy. Jeżeli umowa zostanie rozwiązana lub projekt zostanie zaniechany, wszelka pomoc wypłacona musi zostać zwrócona z odsetkami naliczonymi od dnia jej wypłaty. Podobnie, jeżeli projekt nie zostanie ukończony, pomoc, której nie wykorzystano na pokrycie wydatków kwalifikowalnych na innowacje, musi zostać zwrócona z odsetkami. Stopa odsetek musi być przynajmniej równa stopom referencyjnym przyjętym przez Komisję.

31.

Pomoc dla przemysłu stoczniowego w formie narzędzi kredytowych wspieranych przez państwo, przyznawanych krajowym lub niekrajowym właścicielom statków lub osobom trzecim na budowę lub przekształcenie statków może zostać uznana za zgodną z rynkiem wewnętrznym, jeżeli spełnia warunki Porozumienia OECD z 1998 r. w sprawie zasad dotyczących oficjalnie wspieranych kredytów eksportowych i uzupełniającego go Porozumienia sektorowego w sprawie kredytów eksportowych na statki lub warunki ustanowione w porozumieniach, które je zmieniają lub zastępują.

32.

Rozporządzenie Rady (WE) nr 659/1999 z dnia 22 marca 1999 r. ustanawiające szczegółowe zasady stosowania art. 93 Traktatu WE (10) oraz rozporządzenie Komisji (WE) nr 794/2004 z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 659/1999 ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania art. 93 Traktatu WE (11) nakładają na państwa członkowskie obowiązek składania Komisji rocznych sprawozdań na temat wszystkich istniejących programów pomocy. Przyjmując na podstawie niniejszych zasad ramowych decyzję dotyczącą wszelkiej pomocy na wspieranie innowacyjności, przyznanej w ramach zatwierdzonego programu na rzecz dużych przedsiębiorstw, Komisja może zwrócić się do państw członkowskich o złożenie sprawozdania na temat tego, w jaki sposób wymóg dotyczący efektu zachęty został spełniony w przypadku pomocy udzielonej dużym przedsiębiorstwom, w szczególności z wykorzystaniem kryteriów wymienionych w pkt 3.2.4.

33.

Pułapy pomocy określone w niniejszych zasadach ramowych mają zastosowanie niezależnie od tego, czy dana pomoc jest finansowana w całości lub w części z zasobów państwowych, czy też z zasobów Unii. Pomoc zatwierdzona na podstawie niniejszych zasad ramowych nie może być łączona z innymi formami pomocy państwa w rozumieniu art. 107 ust. 1 Traktatu ani innymi formami finansowania przez Unię, jeżeli w wyniku nakładania się pomocy jej intensywność byłaby wyższa od poziomu określonego w niniejszych zasadach ramowych.

34.

W przypadku gdy pomoc służy różnym celom i dotyczy tych samych kosztów kwalifikowalnych, stosowany będzie najkorzystniejszy pułap pomocy.

35.

Komisja będzie stosować niniejsze zasady ramowe od dnia 1 stycznia 2012 r. do dnia 31 grudnia 2013 r. Komisja będzie stosować niniejsze zasady ramowe do wszystkich zgłoszonych środków pomocy, w przypadku których jest wzywana do podjęcia decyzji po dniu 31 grudnia 2011 r., nawet jeżeli projekty zgłoszono przed datą publikacji.

36.

Zgodnie z zawiadomieniem Komisji w sprawie ustalania zasad stosowanych do oceny pomocy państwa niezgodnej z prawem (12) Komisja będzie stosować niniejsze zasady ramowe w przypadku niezgłoszonej pomocy udzielonej po dniu 31 grudnia 2011 r.