(1)

Oszustwa podatkowe, uchylanie się od opodatkowania i unikanie opodatkowania stanowią poważne wyzwanie dla Unii i na szczeblu globalnym. Wymiana informacji ma zasadnicze znaczenie w zwalczaniu takich praktyk.

(2)

Parlament Europejski podkreślił polityczne znaczenie sprawiedliwego opodatkowania oraz zwalczania oszustw podatkowych, uchylania się od opodatkowania i unikania opodatkowania, w tym dzięki ściślejszej współpracy administracyjnej i rozszerzonej wymianie informacji między państwami członkowskimi.

(3)

W dniu 7 grudnia 2021 r. Rada zatwierdziła Sprawozdanie dla Rady Europejskiej dotyczące kwestii podatkowych, przygotowane przez Radę Ecofin, w którym zwrócono się do Komisji o przedstawienie w 2022 r. wniosku ustawodawczego dotyczącego dalszych zmian w dyrektywie Rady 2011/16/UE (3), dotyczących wymiany informacji o kryptoaktywach i interpretacji indywidualnych prawa podatkowego dla osób zamożnych.

(4)

W dniu 26 stycznia 2021 r. Trybunał Obrachunkowy opublikował sprawozdanie, w którym zbadał ramy prawne i wdrożenie dyrektywy 2011/16/UE. W sprawozdaniu tym stwierdzono, że ogólne ramy prawne dyrektywy 2011/16/UE są solidne, ale niektóre przepisy należy wzmocnić, aby zapewnić wykorzystanie pełnego potencjału wymiany informacji i pomiar skuteczności automatycznej wymiany informacji. Ponadto w sprawozdaniu stwierdzono również, że należy rozszerzyć zakres stosowania dyrektywy 2011/16/UE w celu objęcia nią dodatkowych kategorii aktywów i dochodów, takich jak kryptoaktywa.

(5)

W ciągu ostatnich 10 lat rynek kryptoaktywów znacznie i szybko zyskał na znaczeniu oraz zwiększył swoją kapitalizację. Kryptoaktywo to cyfrowe odzwierciedlenie wartości lub prawa, które da się przenosić i przechowywać w formie elektronicznej z wykorzystaniem technologii rozproszonego rejestru lub podobnej technologii.

(6)

W państwach członkowskich obowiązują przepisy i wytyczne, które są odmienne w poszczególnych państwach członkowskich, w sprawie opodatkowania dochodu uzyskanego z transakcji dotyczących kryptoaktywów. Zdecentralizowany charakter kryptoaktywów utrudnia jednak administracjom podatkowym państw członkowskich zapewnienie przestrzegania przepisów prawa podatkowego.

(7)

W rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1114 (4) rozszerzono zakres unijnych regulacji na kwestie związane z kryptoaktywami, które dotychczas nie były regulowane unijnymi aktami dotyczącymi usług finansowych, jak również na dostawców usług związanych z takimi kryptoaktywami (zwanych dalej „dostawcami usług w zakresie kryptoaktywów”). W rozporządzeniu (UE) 2023/1114 określono definicje stosowane do celów niniejszej dyrektywy. Niniejsza dyrektywa uwzględnia również wymóg uzyskania zezwolenia przez dostawców usług w zakresie kryptoaktywów na mocy rozporządzenia (UE) 2023/1114 w celu zminimalizowania obciążenia administracyjnego po stronie dostawców usług w zakresie kryptoaktywów. Nieodłącznie transgraniczny charakter kryptoaktywów wymaga silnej międzynarodowej współpracy administracyjnej w celu zapewnienia skutecznej regulacji.

(8)

Unijne ramy przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu (AML/CFT) rozszerzają zakres podlegających im podmiotów zobowiązanych na dostawców usług w zakresie kryptoaktywów regulowanych rozporządzeniem (UE) 2023/1114. Ponadto w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1113 (5) rozszerza się spoczywający na dostawcach usług płatniczych obowiązek w zakresie dołączania do transferów środków pieniężnych informacji o płatniku i odbiorcy płatności na dostawców usług w zakresie kryptoaktywów, aby zapewnić możliwość śledzenia transferów kryptoaktywów w celu zwalczania prania pieniędzy i finansowania terroryzmu.

(9)

Na poziomie międzynarodowym ramy sprawozdawczości w zakresie kryptoaktywów Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) określone w części I dokumentu „Ramy sprawozdawczości dotyczącej kryptoaktywów i zmiany we wspólnym standardzie do wymiany informacji” zatwierdzonego przez OECD w dniu 26 sierpnia 2022 r. (zwane dalej „ramami sprawozdawczości OECD w zakresie kryptoaktywów”) mają na celu wprowadzenie większej przejrzystości podatkowej w odniesieniu do kryptoaktywów i sprawozdawczości na ich temat. Przepisy unijne powinny uwzględniać ramy opracowane przez OECD w celu podniesienia skuteczności wymiany informacji i ograniczenia obciążeń administracyjnych. Przy wdrażaniu niniejszej dyrektywy państwa członkowskie powinny korzystać z komentarzy do modelu umowy między właściwymi organami, zawartych w dokumencie zatytułowanym „Międzynarodowe standardy automatycznej wymiany informacji w sprawach podatkowych: ramy wymiany informacji dotyczących kryptoaktywów oraz aktualizacja wspólnego standardu do wymiany informacji” z 2023 r. opublikowanym przez OECD w dniu 8 czerwca 2023 r. (zwanych dalej „komentarzami do modelu umowy między właściwymi organami”) oraz ramy sprawozdawczości OECD w zakresie kryptoaktywów, jako źródła przykładów lub interpretacji oraz w celu zapewnienia spójności stosowania we wszystkich państwach członkowskich.

(10)

W dyrektywie 2011/16/UE określono obowiązki instytucji finansowych w zakresie zgłaszania informacji finansowych administracjom podatkowym, które są następnie zobowiązane do wymiany tych informacji z innymi właściwymi państwami członkowskimi. Większość kryptoaktywów nie podlega jednak obowiązkowi zgłaszania na mocy tej dyrektywy, ponieważ nie stanowią one środków pieniężnych przechowywanych na rachunkach depozytowych ani aktywów finansowych. Ponadto dostawcy usług w zakresie kryptoaktywów, jak również operatorzy kryptoaktywów w większości przypadków nie są objęci aktualną definicją instytucji finansowej przewidzianą w dyrektywie 2011/16/UE.

(11)

Aby sprostać nowym wyzwaniom wynikającym z rosnącego wykorzystania alternatywnych środków płatniczych i inwestycyjnych, które stwarzają nowe ryzyka uchylania się od opodatkowania i nie są jeszcze objęte dyrektywą 2011/16/UE, przepisy dotyczące sprawozdawczości i wymiany informacji powinny obejmować kryptoaktywa i ich użytkowników.

(12)

W celu zapewnienia właściwego funkcjonowania rynku wewnętrznego sprawozdawczość powinna być skuteczna, prosta oraz jasno określona. Wykrycie zdarzeń powodujących powstanie obowiązku podatkowego, które występują podczas inwestowania w kryptoaktywa, jest trudne. Raportujący dostawcy usług w zakresie kryptoaktywów mają najlepsze warunki do gromadzenia i weryfikowania niezbędnych informacji dotyczących swoich użytkowników. Należy zminimalizować obciążenia administracyjne dla branży, aby mogła ona w pełni rozwinąć swój potencjał w Unii.

(13)

Automatyczna wymiana informacji między organami podatkowymi ma zasadnicze znaczenie dla zapewnienia im niezbędnych informacji umożliwiających im prawidłowe ustalenie kwot należnych podatków dochodowych. Obowiązek sprawozdawczy powinien obejmować zarówno działalność transgraniczną, jak i krajową, aby zapewnić skuteczność przepisów dotyczących sprawozdawczości, właściwe funkcjonowanie rynku wewnętrznego, równe szanse i przestrzeganie zasady niedyskryminacji.

(14)

Niniejsza dyrektywa ma zastosowanie do dostawców usług w zakresie kryptoaktywów objętych rozporządzeniem (UE) 2023/1114, którzy uzyskali zezwolenie na podstawie tego rozporządzenia, oraz do operatorów kryptoaktywów, którzy nie są w ten sposób regulowani i nie uzyskali takiego zezwolenia. Podmioty obu tych kategorii określa się mianem raportujących dostawców usług w zakresie kryptoaktywów, ponieważ taki obowiązek nałożono na nie na mocy niniejszej dyrektywy. Ogólne rozumienie tego, co stanowi kryptoaktywa, jest bardzo szerokie i obejmuje kryptoaktywa, które zostały wyemitowane w sposób zdecentralizowany, a także stabilne kryptowaluty, w tym tokeny będące e-pieniądzem zgodnie z definicją w rozporządzeniu (UE) 2023/1114, i niektóre tokeny niezamienne (NFT). Kryptoaktywa, które mogą być wykorzystywane do celów płatności lub do celów inwestycyjnych, podlegają zgłoszeniu na mocy niniejszej dyrektywy. Dlatego też raportujący dostawcy usług w zakresie kryptoaktywów powinni przeanalizować w poszczególnych przypadkach, czy kryptoaktywa mogą być wykorzystywane do celów płatności i do celów inwestycyjnych, biorąc pod uwagę wyłączenia przewidziane w rozporządzeniu (UE) 2023/1114, w szczególności w odniesieniu do ograniczonej sieci i niektórych tokenów użytkowych.

(15)

Aby umożliwić administracjom podatkowym analizę otrzymywanych informacji i wykorzystanie ich zgodnie z przepisami krajowymi, na przykład w celu przyporządkowywania informacji i wyceny aktywów oraz zysków kapitałowych, należy wprowadzić wymóg sprawozdawczości i wymiany informacji w podziale na każde z kryptoaktywów, w odniesieniu do których ich użytkownik dokonał transakcji.

(16)

W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania przepisów dotyczących automatycznej wymiany informacji między właściwymi organami należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze do przyjęcia praktycznych ustaleń niezbędnych do wdrożenia obowiązkowej automatycznej wymiany informacji przekazywanych przez raportujących dostawców usług w zakresie kryptoaktywów, w tym standardowego formularza do wymiany informacji. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 (6).

(17)

Dostawcy usług w zakresie kryptoaktywów objęci rozporządzeniem (UE) 2023/1114 mogą wykonywać swoją działalność w Unii na podstawie paszportu po otrzymaniu zezwolenia w jednym z państw członkowskich. W tym celu Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (ESMA) prowadzi rejestr dostawców usług w zakresie kryptoaktywów, którzy otrzymali zezwolenie. Dodatkowo ESMA prowadzi również czarną listę operatorów wykonujących usługi w zakresie kryptoaktywów, które wymagają zezwolenia na mocy rozporządzenia (UE) 2023/1114.

(18)

Operatorzy kryptoaktywów, którzy nie są objęci zakresem rozporządzenia (UE) 2023/1114, ale są zobowiązani do przekazywania informacji o użytkownikach kryptoaktywów będących rezydentami w Unii na mocy niniejszej dyrektywy, powinni mieć obowiązek rejestracji w jednym państwie członkowskim w celu wypełnienia swoich obowiązków sprawozdawczych.

(19)

W celu wspierania współpracy administracyjnej z jurysdykcjami spoza Unii operatorzy kryptoaktywów, którzy spełniają określone warunki, powinni mieć możliwość zgłaszania informacji o użytkownikach kryptoaktywów będących rezydentami w Unii jedynie organom podatkowym jurysdykcji spoza Unii, o ile zgłaszane informacje odpowiadają informacjom określonym w niniejszej dyrektywie i o ile istnieje skuteczna kwalifikująca umowa między właściwymi organami z taką jurysdykcją spoza Unii. Kwalifikowana jurysdykcja spoza Unii przekazywałaby z kolei takie informacje administracjom podatkowym państw członkowskich, których rezydentami są użytkownicy kryptoaktywów. W stosownych przypadkach mechanizm ten powinien być uruchamiany, aby zapobiec zgłaszaniu i przekazywaniu odpowiadających informacji więcej niż jeden raz.

(20)

W celu zapewnienia jednolitych warunków wdrażania niniejszej dyrektywy należy przyznać Komisji uprawnienia wykonawcze do określenia, czy informacje, których wymiana jest wymagana na mocy umowy między właściwymi organami państwa członkowskiego a jurysdykcją spoza Unii, odpowiadają informacjom określonym w niniejszej dyrektywie. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 182/2011. Z uwagi na fakt, że zawieranie z jurysdykcjami spoza Unii umów w sprawie współpracy administracyjnej w dziedzinie opodatkowania bezpośredniego pozostaje w kompetencji państw członkowskich, działania Komisji mogłyby być również inicjowane na wniosek państwa członkowskiego. W tym celu, na wniosek państwa członkowskiego, Komisja powinna dokonywać stwierdzenia odpowiedniości przed planowanym zawarciem takiej umowy. Jeżeli wymiana takich informacji odbywa się na podstawie wielostronnej umowy między właściwymi organami, Komisja powinna podjąć decyzję w sprawie odpowiedniości w odniesieniu do całości odnośnych ram objętych taką umową między właściwymi organami. W stosownych przypadkach Komisja powinna jednak nadal mieć możliwość podjęcia decyzji w sprawie odpowiedniości w odniesieniu do dwustronnej umowy między właściwymi organami.

(21)

W zakresie, w jakim międzynarodowy standard sprawozdawczości i automatycznej wymiany informacji o kryptoaktywach, a mianowicie ramy sprawozdawczości OECD w zakresie kryptoaktywów, jest standardem minimalnym lub równoważnym, za pomocą którego wyznacza się minimalny zakres i minimalną treść jego wdrożenia przez jurysdykcje, stwierdzenie – przez Komisję w drodze aktu wykonawczego – odpowiedniości niniejszej dyrektywy względem ram sprawozdawczości OECD w zakresie kryptoaktywów nie powinno być wymagane, pod warunkiem że między jurysdykcjami spoza Unii a wszystkimi państwami członkowskimi istnieje skuteczna kwalifikująca umowa między właściwymi organami.

(22)

Chociaż grupa G-20 zatwierdziła ramy sprawozdawczości OECD w zakresie kryptoaktywów i zaleciła ich wdrożenie, nie podjęto jeszcze decyzji dotyczącej uznania ich za standard minimalny lub równoważny. W oczekiwaniu na tę decyzję, niniejsza dyrektywa zawiera dwa różne podejścia do stwierdzania odpowiedniości.

(23)

Niniejsza dyrektywa nie zastępuje żadnych szerszych obowiązków wynikających z rozporządzenia (UE) 2023/1114.

(24)

W celu wspierania konwergencji i propagowania spójnego nadzoru w związku z niniejszą dyrektywą i rozporządzeniem (UE) 2023/1114 właściwe organy mają współpracować z innymi organami lub instytucjami krajowymi oraz dzielić się odpowiednimi informacjami.

(25)

Zwolnienie z obowiązku sprawozdawczego, o którym mowa w niniejszej dyrektywie, zależne od stwierdzenia istnienia odpowiadających mechanizmów sprawozdawczości i wymiany w odniesieniu do jurysdykcji spoza Unii i państw członkowskich, powinno mieć zastosowanie wyłącznie w dziedzinie opodatkowania, w szczególności do celów niniejszej dyrektywy, i nie należy go uznawać za podstawę stwierdzania odpowiedniości w innych dziedzinach prawa Unii.

(26)

Kluczowe znaczenie ma wzmocnienie przepisów dyrektywy 2011/16/UE dotyczących informacji, które należy zgłaszać lub wymieniać, aby dostosować się do zmian zachodzących na różnych rynkach i w konsekwencji skutecznie zwalczać zidentyfikowane zachowania służące oszustwom podatkowym, uchylaniu się od opodatkowania i unikaniu opodatkowania. Te przepisy powinny odzwierciedlać zmiany zaobserwowane na rynku wewnętrznym oraz na poziomie międzynarodowym mające na celu zapewnienie skutecznej sprawozdawczości i wymiany informacji. W związku z tym niniejsza dyrektywa obejmuje m.in. najnowsze zmiany do wspólnego standardu OECD do wymiany informacji, w tym włączenie przepisów dotyczących pieniądza elektronicznego i cyfrowej waluty banku centralnego, określone w części II dokumentu zatytułowanego „Ramy sprawozdawczości dotyczącej kryptoaktywów i zmiany we wspólnym standardzie do wymiany informacji” zatwierdzonego przez OECD w dniu 26 sierpnia 2022 r.; niniejsza dyrektywa obejmuje też rozszerzenie zakresu automatycznej wymiany informacji dotyczących interpretacji indywidualnych o wymiarze transgranicznym na niektóre interpretacje indywidualne dotyczące osób fizycznych. Wdrażając najnowsze zmiany do wspólnego standardu do wymiany informacji, zgodnie z niniejszą dyrektywą i jak wspomniano w motywach dyrektywy Rady 2014/107/UE (7) w odniesieniu do pierwotnej wersji wspólnego standardu do wymiany informacji, państwa członkowskie powinny korzystać z komentarzy do modelu umowy między właściwymi organami i do wspólnego standardu do wymiany informacji, teraz obejmującego również najnowsze zmiany do tego standardu, jako źródła przykładów lub interpretacji oraz w celu zapewnienia spójności stosowania we wszystkich państwach członkowskich.

(27)

Pieniądz elektroniczny, w rozumieniu dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/110/WE (8), jest często wykorzystywany w Unii, a wolumen transakcji i ich łączna wartość stale wzrasta. Pieniądz elektroniczny nie jest jednak wyraźnie objęty dyrektywą 2011/16/UE. Państwa członkowskie przyjmują zróżnicowane podejścia do pieniądza elektronicznego. W rezultacie produkty z nim związane nie zawsze są objęte istniejącymi kategoriami dochodu i kapitału zawartymi w dyrektywie 2011/16/UE. Należy zatem wprowadzić do dyrektywy 2011/16/UE przepisy zapewniające, by obowiązki sprawozdawcze miały zastosowanie do pieniądza elektronicznego.

(28)

W celu usunięcia luk prawnych umożliwiających oszustwa podatkowe, uchylanie się od opodatkowania i unikanie opodatkowania państwa członkowskie powinny być zobowiązane do wymiany informacji dotyczących dochodów z dywidend niepowierniczych. Dochód pochodzący z dywidend niepowierniczych powinien zatem zostać włączony do kategorii dochodów podlegających automatycznej wymianie informacji.

(29)

Numer identyfikacji podatkowej (NIP) jest niezbędny, by państwa członkowskie mogły przyporządkowywać otrzymywane informacje do danych znajdujących się w krajowych bazach danych. Zwiększa on zdolność państw członkowskich do identyfikacji odpowiednich podatników i prawidłowego ustalenia wysokości odnośnych podatków. W związku z tym ważne jest, by państwa członkowskie uwzględniały numer NIP raportowanych osób fizycznych i podmiotów w ramach sprawozdawczości i przekazywania informacji w kontekście wymian dotyczących: kategorii dochodu i kapitału podlegających obowiązkowej automatycznej wymianie informacji; rachunków finansowych; interpretacji indywidualnych o wymiarze transgranicznym i uprzednich porozumień cenowych; sprawozdań według krajów; podlegających zgłoszeniu uzgodnień transgranicznych; informacji na temat sprzedawców na platformach cyfrowych i kryptoaktywów.

(30)

Aby zwiększyć dostępność numeru NIP dla właściwych organów państw członkowskich, każde państwo członkowskie powinno podjąć niezbędne środki w celu wprowadzenia wymogu zgłaszania numeru NIP osób fizycznych i podmiotów – nadanego przez państwo członkowskie rezydencji – w odniesieniu do dochodów z zatrudnienia, wynagrodzenia dyrektorów oraz świadczeń emerytalnych i rentowych oraz w odniesieniu do interpretacji indywidualnych o wymiarze transgranicznym i uprzednich porozumień cenowych, sprawozdań według krajów oraz podlegających zgłoszeniu uzgodnień transgranicznych. Środki takie mogą obejmować m.in. wprowadzenie – przed upływem terminu transpozycji określonego w niniejszej dyrektywie – krajowych wymogów prawnych dotyczących zgłaszania numeru NIP. Ponadto po wejściu w życie dyrektywy Rady (UE) 2022/2523 (9) oraz w świetle przepisów dotyczących bezpiecznych przystani określonych w tej dyrektywie ważne jest zapewnienie odpowiedniego przyporządkowywania informacji w kontekście obowiązkowej automatycznej wymiany informacji na temat sprawozdań według krajów zgodnie z dyrektywą 2011/16/UE. Państwa członkowskie uznają jednak również, że mogą wystąpić rzadkie sytuacje, w których podmiot raportujący lub raportująca osoba fizyczna po prostu nie mają możliwości zgromadzenia i zgłoszenia numeru NIP, w tym w przypadkach, w których – pomimo dołożenia wszelkich starań – podmiot raportujący lub raportująca osoba fizyczna nie były w stanie zgromadzić numeru NIP lub gdy podatnikowi nie nadano numeru NIP.

(31)

W przypadku, gdy właściwy organ państwa członkowskiego uzyskał numer NIP osób fizycznych i podmiotów nadany przez państwo członkowskie rezydencji, każde państwo członkowskie powinno ująć ten numer w wymianach dotyczących interpretacji indywidualnych o wymiarze transgranicznym i uprzednich porozumień cenowych, sprawozdań według krajów oraz podlegających zgłoszeniu uzgodnień transgranicznych.

(32)

Brak wymiany interpretacji indywidualnych dotyczących osób fizycznych oznacza, że administracje podatkowe odnośnych państw członkowskich mogą nie znać tych interpretacji. Istnieje zatem ryzyko powstania okazji do oszustw podatkowych, uchylania się od opodatkowania i unikania opodatkowania. W celu zmniejszenia tego ryzyka, a także w celu zmniejszenia obciążeń administracyjnych, automatyczna wymiana interpretacji indywidualnych o wymiarze transgranicznym powinna obejmować takie interpretacje, w przypadku gdy kwota transakcji lub serii transakcji objętych daną interpretacją indywidualną o wymiarze transgranicznym, przekracza określony próg.

(33)

Interpretacje indywidualne o wymiarze transgranicznym, które określają, czy dana osoba jest rezydentem do celów podatkowych w państwie członkowskim wydającym daną interpretację, również powinny być wymieniane automatycznie. Jednak dla zapewnienia proporcjonalności oraz w celu zmniejszenia obciążeń administracyjnych niektóre powszechne formy interpretacji indywidualnych o wymiarze transgranicznym, które mogą obejmować element ustalenia, czy dana osoba fizyczna jest rezydentem do celów podatkowych w państwie członkowskim, nie powinny – wyłącznie na tej podstawie – podlegać wymianie informacji na temat interpretacji indywidualnych o wymiarze transgranicznym. Nie powinny być wymieniane interpretacje indywidualne o wymiarze transgranicznym dotyczące opodatkowania u źródła w odniesieniu do dochodów nierezydentów z tytułu zatrudnienia, wynagrodzeń dyrektorów oraz świadczeń emerytalnych i rentowych, chyba że kwota transakcji lub serii transakcji, o których mowa w danej interpretacji indywidualnej o wymiarze transgranicznym, przekracza określony próg.

(34)

Oczekuje się, że wiele państw członkowskich wprowadzi usługi identyfikacyjne jako uproszczony i znormalizowany sposób identyfikacji dostawców usług i podatników. Państwom członkowskim, które chcą korzystać z tego formatu identyfikacji, należy na to pozwolić, pod warunkiem że nie wpływa to na przepływ i jakość informacji w innych państwach członkowskich, które nie korzystają z takich usług identyfikacyjnych. W związku z tym korzystanie z usług identyfikacyjnych nie powinno wpływać na procedury należytej staranności ani wymogi dotyczące gromadzenia informacji. Ponadto, jeżeli to podejście odbiega pod pewnymi względami od odpowiadających standardów OECD dotyczących automatycznej wymiany informacji, przepisy niniejszej dyrektywy dotyczące korzystania z usług identyfikacyjnych nie powinny mieć wpływu na ustalenie, czy informacje przekazywane i wymieniane na podstawie umowy między właściwymi organami państwa członkowskiego a jurysdykcją spoza Unii są równoważne lub odpowiadają informacjom określonym w niniejszej dyrektywie.

(35)

Istotne jest, aby co do zasady informacje przekazywane na podstawie dyrektywy 2011/16/UE wykorzystywano w celu ustalania wysokości, stosowania i egzekwowania podatków objętych zakresem przedmiotowym tej dyrektywy. Niejasne uregulowania spowodowały pojawienie się braku pewności co do wykorzystywania informacji. Biorąc pod uwagę powiązania między oszustwami podatkowymi, uchylaniem się od opodatkowania i unikaniem opodatkowania a praniem pieniędzy, w tym w zakresie egzekwowania prawa, należy wyjaśnić, że możliwe powinno być wykorzystywanie informacji przekazywanych między państwami członkowskimi również w celu ustalania wysokości, stosowania i egzekwowania ceł oraz w celu przeciwdziałania praniu pieniędzy i zwalczania finansowania terroryzmu.

(36)

Biorąc pod uwagę ilość i charakter informacji gromadzonych i wymienianych na podstawie dyrektywy 2011/16/UE, informacje te mogą być przydatne w niektórych innych obszarach. Chociaż wykorzystanie tych informacji w innych obszarach powinno zasadniczo ograniczać się do obszarów zatwierdzonych przez państwo członkowskie przekazujące informacje zgodnie z niniejszą dyrektywą, istnieje potrzeba umożliwienia szerszego wykorzystania informacji w sytuacjach o szczególnym i poważnym charakterze oraz w przypadkach, gdy podjęcie działań uzgodniono na szczeblu Unii. Takimi sytuacjami byłyby w szczególności te, w których podjęto decyzje na podstawie art. 215 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej dotyczące środków ograniczających. Informacje wymieniane na podstawie dyrektywy 2011/16/UE mogą być bardzo istotne dla wykrycia przypadków naruszenia lub obejścia środków ograniczających. Z kolei wszelkie potencjalne naruszenia środków ograniczających będą istotne do celów podatkowych, ponieważ unikanie środków ograniczających w większości przypadków będzie również oznaczało unikanie opodatkowania w odniesieniu do odnośnych aktywów. Biorąc pod uwagę prawdopodobne synergie i ścisły związek między wykrywaniem przypadków naruszenia środków ograniczających i wykrywaniem przypadków unikania opodatkowania, właściwe jest zatem zezwolenie na dalsze wykorzystanie informacji.

(37)

Zasadnicze znaczenie ma, by informacje przekazywane na mocy dyrektywy 2011/16/UE były wykorzystywane przez właściwy organ każdego państwa członkowskiego, które otrzymuje te informacje. W związku z tym należy zobowiązać właściwy organ każdego państwa członkowskiego do wprowadzenia skutecznego mechanizmu zapewniającego wykorzystanie informacji uzyskanych w wyniku sprawozdawczości lub wymiany informacji na podstawie dyrektywy 2011/16/UE. Takie wykorzystanie informacji może obejmować na przykład dobrowolne programy zapewniania zgodności, powiadomienia służące do generowania ujawnień informacji, kampanie informacyjne, wstępne wypełnianie deklaracji podatkowych, oceny ryzyka, kontrole ograniczone, kontrole ogólne, kodowanie podatkowe, szacowanie podatkowe, asymilację do systemów krajowych i inne środki związane z opodatkowaniem.

(38)

W celu efektywniejszego wykorzystania zasobów, ułatwienia wymiany informacji oraz uniknięcia potrzeby dokonywania przez każde państwo członkowskie podobnych zmian w ich systemach przechowywania informacji należy utworzyć centralną bazę danych dotyczącą informacji, które mają być przekazywane na temat kryptoaktywów, dostępną dla wszystkich państw członkowskich, a dla Komisji wyłącznie do celów statystycznych, w której to bazie danych państwa członkowskie mogłyby zamieszczać i przechowywać przekazywane informacje, zamiast wymieniania ich zabezpieczoną pocztą elektroniczną. Państwa członkowskie powinny mieć prawo dostępu wyłącznie do tych danych zawartych w tej centralnej bazie, które dotyczą ich własnych rezydentów. Wszelki dostęp do centralnej bazy danych i wszelkie ograniczenia w dostępie do niej powinny być zgodne z wymogami rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 (10). W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania niniejszej dyrektywy należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze do przyjmowania praktycznych ustaleń niezbędnych do utworzenia takiej centralnej bazy danych. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 182/2011.

(39)

Aby zapewnić jednolite warunki wdrażania niniejszej dyrektywy należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze w celu opracowania narzędzia umożliwiającego elektroniczną i automatyczną weryfikację prawidłowości numeru NIP przekazanego przez podatnika lub podmiot raportujący lub raportującą osobę fizyczną. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 182/2011. Narzędzie informatyczne, które zostanie udostępnione państwom członkowskim, ma na celu pomóc w zwiększeniu wskaźników dopasowania w przypadku administracji podatkowych i ogólnie poprawić jakość wymienianych informacji.

(40)

Minimalny okres zatrzymywania informacji uzyskanych w drodze wymiany informacji między państwami członkowskimi zgodnie z dyrektywą 2011/16/UE powinien być nie dłuższy niż to konieczne, ale w każdym razie nie krótszy niż pięć lat. Państwa członkowskie nie powinny zatrzymywać informacji dłużej, niż jest to konieczne do osiągnięcia celów niniejszej dyrektywy.

(41)

Raportujące instytucje finansowe, pośrednicy, raportujący operatorzy platform, raportujący dostawcy usług w zakresie kryptoaktywów lub właściwe organy państw członkowskich są administratorami danych w rozumieniu rozporządzenia (UE) 2016/679. Jeżeli co najmniej dwóch z tych administratorów wspólnie ustala cele i sposoby przetwarzania danych osobowych, uznaje się, że są oni współadministratorami. Przykładowo, właściwe organy państw członkowskich uznaje się za współadministratorów centralnej bazy danych, ponieważ organy te wspólnie uzgodniły przetwarzanie danych osobowych i sposób ich przetwarzania.

(42)

Aby zapewnić właściwe egzekwowanie przepisów niniejszej dyrektywy, państwa członkowskie powinny ustanowić przepisy dotyczące sankcji mających zastosowanie w przypadku naruszeń przepisów krajowych przyjętych zgodnie z przepisami niniejszej dyrektywy dotyczącymi obowiązkowej automatycznej wymiany informacji zgłaszanych przez raportujących dostawców usług w zakresie kryptoaktywów oraz powinny podjąć wszelkie niezbędne środki w celu zapewnienia ich wdrożenia. Wybór sankcji pozostaje wprawdzie w gestii państw członkowskich przy czym przewidziane sankcje powinny być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające.

(43)

W celu ujednolicenia harmonogramów oceny stosowania dyrektywy 2011/16/UE oraz odbywającej się co dwa lata oceny znaczenia cech rozpoznawczych w załączniku IV do niniejszej dyrektywy należy uspójnić harmonogram tych procesów oceny.

(44)

Biorąc pod uwagę wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 8 grudnia 2022 r. w sprawie C-694/20, Orde van Vlaamse Balies i in. (11), dyrektywę 2011/16/UE należy zmienić w taki sposób, aby jej przepisy nie skutkowały nałożeniem na prawnika działającego w charakterze pośrednika – w przypadku gdy jest on zwolniony z obowiązku zgłoszenia, ze względu na prawniczą tajemnicę zawodową, którą jest związany – wymogu powiadomienia każdego innego pośrednika, który nie jest jego klientem, o obowiązkach sprawozdawczych tego pośrednika. Jednakże pośrednik, który jest zwolniony z obowiązku zgłoszenia ze względu na prawniczą tajemnicę zawodową, którą jest związany, powinien pozostać zobowiązany do niezwłocznego powiadomienia swojego klienta o spoczywających na tym kliencie obowiązkach zgłoszenia.

(45)

Zgodnie z art. 42 ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1725 (12) zasięgnięto opinii Europejskiego Inspektora Ochrony Danych, który wydał opinię w dniu 3 kwietnia 2023 r. (13).

(46)

Niniejsza dyrektywa nie narusza praw podstawowych i jest zgodna z zasadami uznanymi w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej. W szczególności niniejsza dyrektywa zapewnia pełne poszanowanie prawa do ochrony danych osobowych zapisanego w art. 8 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej. W tym względzie należy przypomnieć, że rozporządzenia (UE) 2016/679 i (UE) 2018/1725 mają zastosowanie do przetwarzania danych osobowych na podstawie dyrektywy 2011/16/UE. Ponadto niniejsza dyrektywa ma na celu zapewnienie pełnego poszanowania wolności prowadzenia działalności gospodarczej.

(47)

Ponieważ cel dyrektywy 2011/16/UE, a mianowicie skuteczna współpraca administracyjna pomiędzy państwami członkowskimi na warunkach zgodnych z prawidłowym funkcjonowaniem rynku wewnętrznego, nie może zostać osiągnięty w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast ze względu na wymaganą jednolitość i skuteczność możliwe jest lepsze jego osiągnięcie na poziomie Unii, może ona podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule niniejsza dyrektywa nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tego celu.

(48)

Należy zatem odpowiednio zmienić dyrektywę 2011/16/UE,

1)

w art. 3 wprowadza się następujące zmiany:

2)

w art. 8 wprowadza się następujące zmiany:

3)

w art. 8a wprowadza się następujące zmiany:

4)

w art. 8ab wprowadza się następujące zmiany:

5)

w art. 8ac ust. 2 akapit pierwszy dodaje się literę w brzmieniu:

6)

dodaje się artykuł w brzmieniu:

7)

w art. 16 wprowadza się następujące zmiany:

8)

w art. 18 dodaje się ustęp w brzmieniu:

9)

art. 20 ust. 5 otrzymuje brzmienie:

10)

w art. 21 wprowadza się następujące zmiany:

11)

w art. 22 dodaje się ustępy w brzmieniu:

12)

art. 23 ust. 3 otrzymuje brzmienie:

13)

w art. 25 wprowadza się następujące zmiany:

14)

art. 25a otrzymuje brzmienie:

15)

w art. 27 uchyla się ust. 2;

16)

dodaje się artykuł w brzmieniu:

17)

w załączniku I wprowadza się zmiany zgodnie z załącznikiem I do niniejszej dyrektywy;

18)

w załączniku V wprowadza się zmiany zgodnie z załącznikiem II do niniejszej dyrektywy;

19)

tekst zawarty w załączniku III do niniejszej dyrektywy dodaje się jako załącznik VI.