(1)

Een efficiënt stelsel voor intellectuele-eigendomsrechten ligt aan de basis van elke solide industriële strategie. Sectoren die intensief gebruikmaken van intellectuele eigendom spelen een prominente rol bij de ondersteuning van een veerkrachtige, groene en concurrerende economie in de EU, en dragen voor 47 % bij aan het totale bbp en voor bijna 40 % aan de totale werkgelegenheid. Europese creatieve en innovatieve sectoren zijn koplopers op het gebied van groene technologieën en duurzame producten. Wereldwijd beschikken zij over een fors aantal groene octrooien en over sterke portefeuilles van intellectuele eigendom in technologieën voor bijvoorbeeld aanpassing aan klimaatverandering, koolstofafvang en -opslag, en behandeling van afval (1). Tegelijkertijd is de inschrijving van groene merken in de EU de afgelopen tien jaar aanzienlijk toegenomen (2). Een billijke bescherming van intellectuele-eigendomsrechten vertaalt zich in een toename van de economische activiteit, investeringen, werkgelegenheid en productiviteit, ook voor kleine en middelgrote ondernemingen (“kmo’s”) (3).

(2)

De aanzienlijke marktwaarde van door intellectuele eigendom beschermde producten heeft criminele netwerken aangetrokken, wat heeft geleid tot een toename van namaakgoederen en piraterij. Namaak wordt aangemerkt als een misdrijf met grote gevolgen in de strategie voor de aanpak van georganiseerde criminaliteit 2021-2025, die tot doel heeft criminele netwerken en hun bedrijfsmodellen te ontmantelen (4) .. Deze criminele activiteit leidt niet alleen tot derving van inkomsten voor de houders van intellectuele-eigendomsrechten (“rechthebbenden”), maar brengt ook aanzienlijke risico’s met zich mee voor de veiligheid van de consument, de volksgezondheid en het milieu. De COVID-19-pandemie heeft nieuwe kansen gecreëerd voor nagemaakte en door piraterij verkregen goederen om de markten te infiltreren als gevolg van de toename van de onlineverkoop en tekorten aan essentiële producten in die periode. Dat heeft geleid tot levensbedreigende incidenten, zoals onder meer door piraterij verkregen halfgeleidercomponenten in automatische externe defibrillators (5). Bovendien zijn namaaklagers in verschillende sectoren terechtgekomen, wat een bedreiging vormt voor bijvoorbeeld de energiesector en de goede werking van windturbines. Een robuust beleid ter bestrijding van namaak en piraterij is dan ook noodzakelijk om ervoor te zorgen dat het potentieel van intellectuele-eigendomsrechten ten volle kan worden benut om innovatie, concurrentievermogen en een groenere en duurzamere economie te ondersteunen.

(3)

Ondanks inspanningen om deze praktijken te beteugelen, blijven activiteiten die inbreuk maken op intellectuele eigendom in verband met namaakgoederen en piraterij een groeiend verschijnsel met ernstige economische en sociale gevolgen voor de werkgelegenheid en de groei in de EU (6). Activiteiten die inbreuk maken op intellectuele eigendom vormen een bedreiging voor verschillende sectoren en verschillende soorten goederen, waaronder producten die vaak worden geconsumeerd en producten voor de zakelijke markt. Nog belangrijker is dat deze activiteiten nauw verband kunnen houden met crimineel gedrag (7). Criminele netwerken die betrokken zijn bij criminaliteit op het gebied van intellectuele eigendom infiltreren elke stap in de toeleveringsketen en de misdrijven zijn moeilijk te onderzoeken, aangezien de meeste nagemaakte goederen die binnen de EU worden verhandeld, afkomstig zijn uit het buitenland, waardoor het moeilijker wordt de belangrijkste belanghebbenden op te sporen. Bijgevolg ondermijnen activiteiten die inbreuk maken op intellectuele eigendom de eengemaakte markt van de EU en de EU-regels inzake milieu-, veiligheids- en ethische normen voor consumptiegoederen. Bovendien hebben zij aanzienlijke gevolgen voor Europese ondernemingen, met name kmo’s, die een 34 % lagere overlevingskans hebben als hun intellectuele eigendom wordt geschonden.

(4)

De Commissie heeft zich er in haar actieplan inzake intellectuele eigendom van 2020 (8) toe verbonden de handhaving van intellectuele eigendom te verbeteren door allereerst Verordening (EU) 2022/2065 van het Europees Parlement en de Raad (9) vast te stellen, wat een grote sprong voorwaarts betekent bij de bestrijding van illegale online-inhoud, en ten tweede door een EU-toolbox tegen namaakpraktijken op te zetten, die met deze aanbeveling zal worden aangenomen. Met de toolbox moet een doeltreffende samenwerking tussen rechthebbenden, aanbieders van tussenhandelsdiensten en bevoegde autoriteiten worden bevorderd en gefaciliteerd, en moeten goede praktijken en het gebruik van passende instrumenten en nieuwe technologieën worden bevorderd. Het Europees Parlement (10) en de Raad (11) waren ingenomen met dit initiatief.

(5)

Met deze aanbeveling wordt voortgebouwd op de resultaten van een brede raadpleging die sinds 2021 is gehouden. Deze raadpleging omvat met name workshops voor belanghebbenden die in 2021 en 2022 werden georganiseerd, bijdragen aan het verzoek om input van 2022 (12), een rondetafelconferentie op hoog niveau die in juni 2022 werd georganiseerd door lid van de Commissie Thierry Breton, vergaderingen van deskundigengroepen, en de internationale top voor de handhaving van intellectuele-eigendomsrechten (International IP Enforcement Summit) in juni 2023. Uit deze brede raadpleging is gebleken hoe belangrijk het is om de samenwerking en de uitwisseling van informatie tussen alle relevante belanghebbenden, met name overheidsinstanties, rechthebbenden en aanbieders van tussenhandelsdiensten, te intensiveren. In de raadpleging werd ook de noodzaak erkend om met het toekomstige beleid inzake de handhaving van intellectuele-eigendomsrechten voort te bouwen op bestaande instrumenten en bestaande EU-wetgeving, met name: i) Verordening (EU) 2022/2065 (de digitaledienstenverordening); ii) Richtlijn (EU) 2022/2555 van het Europees Parlement en de Raad (13) betreffende maatregelen voor een hoog gezamenlijk niveau van cyberbeveiliging in de Unie; iii) Richtlijn 2004/48/EG van het Europees Parlement en de Raad (14) betreffende de handhaving van intellectuele-eigendomsrechten, en iv) Verordening (EU) nr. 608/2013 van het Europees Parlement en de Raad (15) inzake de handhaving van intellectuele-eigendomsrechten door de douane en Verordening (EU) nr. 952/2013 van het Europees Parlement en de Raad (16) tot vaststelling van het douanewetboek van de Unie.

(6)

Richtlijn 2004/48/EG is van toepassing op alle intellectuele-eigendomsrechten die onder het recht van de Unie en/of het nationale recht van de betrokken lidstaat vallen, zoals bepaald in artikel 2. Met die richtlijn wordt beoogd een hoog, gelijk en uniform niveau van bescherming op de eengemaakte markt te waarborgen, rekening houdend met de behoefte aan gemeenschappelijke praktijken op het gebied van de handhaving van intellectuele eigendom. Volgens deze coherente aanpak van de handhaving van intellectuele eigendom heeft deze aanbeveling betrekking op alle activiteiten die inbreuk maken op intellectuele eigendom die op commerciële schaal worden verricht en die direct of indirect economisch of commercieel voordeel opleveren. Voor de toepassing van deze aanbeveling hebben activiteiten die op commerciële schaal inbreuk maken op intellectuele eigendom betrekking op zowel nagemaakte als door piraterij verkregen goederen en inhoud, waarvoor inbreuk is gemaakt op een merk, een geografische aanduiding, een octrooi, een model of een auteursrecht. Zonder afbreuk te doen aan aspecten die worden aangepakt in Aanbeveling (EU) 2023/1018 (17) inzake de bestrijding van onlinepiraterij van sport- en andere live-evenementen, kunnen de meeste leidende beginselen, goede praktijken en instrumenten die in het kader van deze aanbeveling zijn ontwikkeld, ook relevant zijn voor de bestrijding van inbreukmakende activiteiten die betrekking hebben op door intellectuele eigendom beschermde online-inhoud, bijvoorbeeld op het gebied van vrijwillige acties van onlinetussenpersonen, nauwere samenwerking tussen bevoegde nationale autoriteiten en het delen van informatie en gegevens.

(7)

Verordening (EU) 2022/2065 voorziet in geharmoniseerde regels voor een veilige, voorspelbare en betrouwbare onlineomgeving. In dat verband wordt in Verordening (EU) 2022/2065 verwezen naar informatie over illegale activiteiten zoals de verkoop van namaakproducten als een voorbeeld van illegale inhoud en worden specifieke verplichtingen opgelegd aan bepaalde specifieke categorieën aanbieders van onlinetussenhandelsdiensten. Sommige van deze verplichtingen dragen bij tot een betere bestrijding van namaak en piraterij. Dit is bijvoorbeeld het geval voor: i) de aanwijzing van contactpunten en wettelijke vertegenwoordigers; ii) de vereisten inzake algemene voorwaarden; iii) de rapportageverplichtingen inzake transparantie; iv) meldings- en actiemechanismen; v) het klachten- en verhaalmechanisme; vi) het mechanisme voor betrouwbare flaggers; vii) maatregelen en bescherming tegen misbruik; viii) maatregelen om de traceerbaarheid van handelaren te eisen, bekend als “ken uw klant”-verplichtingen, en ix) maatregelen om risico’s te beoordelen en te beperken.

(8)

De Commissie ondersteunt de uitvoering van het memorandum van overeenstemming over de verkoop van namaakgoederen via internet (“MoU inzake namaak”) en het memorandum van overeenstemming over onlinereclame en intellectuele-eigendomsrechten (“MoU inzake reclame”). Beide zijn vrijwillige instrumenten die openstaan voor rechthebbenden, onlineplatforms en bedrijfsverenigingen. De deelnemers aan deze memoranda van overeenstemming verbinden zich ertoe de beginselen te eerbiedigen en de actie te ondernemen die in de memoranda van overeenstemming zijn vastgesteld, met inbegrip van bilaterale samenwerking en informatie-uitwisseling. De memoranda van overeenstemming zijn succesvolle initiatieven vanuit het bedrijfsleven gebleken. De inwerkingtreding van Verordening (EU) 2022/2065 biedt echter een gelegenheid om na te denken over de toekomst van de memoranda van overeenstemming om ervoor te zorgen dat zij geschikt blijven voor het beoogde doel. Daarom is het noodzakelijk een proces voor de modernisering van de memoranda van overeenstemming op gang te brengen en alle ondertekenaars en andere belanghebbenden aan te moedigen actief aan dit proces deel te nemen. Van belang is artikel 45 van Verordening (EU) 2022/2065, dat voorziet in de mogelijkheid om op EU-niveau vrijwillige gedragscodes op te stellen om bij te dragen tot de correcte toepassing van Verordening (EU) 2022/2065. Artikel 46 voorziet ook in gedragscodes voor onlinereclame om bij te dragen tot meer transparantie voor actoren in de waardeketen van onlinereclame. Tot slot moedigt artikel 17 van Richtlijn 2004/48/EG ook de ontwikkeling aan van gedragscodes om de handhaving van intellectuele-eigendomsrechten te verbeteren als aanvullend middel om het regelgevingskader te versterken.

(9)

Rechthebbenden bevinden zich in een unieke positie om activiteiten die inbreuk maken op intellectuele eigendom met betrekking tot nagemaakte of door piraterij verkregen goederen op te sporen, te identificeren en te melden. Ondertekenaars van het door het bedrijfsleven geïnitieerde MoU inzake namaak hebben in de loop der jaren aanzienlijke bekwaamheid en ervaring opgedaan, aangezien zij regelmatig meldingen indienen die volgens de beginselen van het memorandum van overeenstemming onverwijld moeten worden verwerkt. Bovendien hebben de ondertekenaars van het memorandum van overeenstemming toegezegd commercieel redelijke en beschikbare maatregelen te zullen nemen om op verantwoorde en nauwkeurige wijze en met de nodige nauwkeurigheid melding te doen om namaakgoederen te identificeren en ongerechtvaardigde, ongegronde en onjuiste meldingen te vermijden. Daarom zouden rechthebbenden die het memorandum van overeenstemming hebben ondertekend, kunnen overwegen de status van betrouwbare flagger aan te vragen om in aanmerking te komen voor de specifieke behandeling in de zin van artikel 22 van Verordening (EU) 2022/2065. In dit verband moeten de digitaledienstencoördinatoren beoordelen of de aanvrager voldoet aan de criteria van artikel 22, lid 2, namelijk i) of hij over bijzondere deskundigheid en bekwaamheid beschikt om illegale inhoud op te sporen, te identificeren en te melden; ii) of hij onafhankelijk is van enige aanbieder van onlineplatforms, en iii) of hij zijn activiteiten uitvoert met als doel meldingen zorgvuldig, nauwkeurig en objectief te doen. De Commissie kan, na raadpleging van de Raad voor digitale diensten, richtsnoeren uitvaardigen over de toepassing van het mechanisme voor betrouwbare flaggers uit hoofde van artikel 22 van Verordening (EU) 2022/2065.

(10)

Samenwerking en intensievere informatie-uitwisseling zijn van essentieel belang en moeten op alle niveaus verder worden bevorderd, in overeenstemming met het recht van de Unie, de bescherming van persoonsgegevens en de vrijheid van ondernemerschap in de zin van artikel 16 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie (“het Handvest”). Goede praktijken moeten in kaart worden gebracht en aan alle actoren worden aanbevolen, met inbegrip van elektronische marktplaatsen, aanbieders van vervoers- en logistieke diensten, betalingsdienstaanbieders, aanbieders van sociale media, aanbieders van domeinnaamdiensten enz. In de tweede plaats moeten verdere samenwerking en informatie-uitwisseling worden aangemoedigd. Dit heeft betrekking op alle bevoegde autoriteiten, met inbegrip van markttoezichtautoriteiten die momenteel mogelijk niet bevoegd zijn voor activiteiten die inbreuk maken op intellectuele eigendom, en het verder bevorderen van het gebruik van specifieke instrumenten zoals het portaal voor de handhaving van intellectuele eigendom (IP Enforcement Portal — “IPEP”), het informatie- en communicatiesysteem voor markttoezicht (“ICSMS”) en het systeem voor snelle waarschuwingen (“Safety Gate”) voor gevaarlijke producten die namaakgoederen kunnen zijn.

(11)

Aanbieders van vervoers- en logistieke diensten spelen een sleutelrol bij de verkoop en distributie van goederen en zijn van essentieel belang voor het behoud van betrouwbare toeleveringsketens. Vervoers- en logistieke diensten kunnen echter door inbreukmakers worden misbruikt.

(12)

Op dezelfde manier kunnen betalingsdiensten centraal staan in de activiteiten van rechthebbenden, maar ook worden gebruikt ter ondersteuning van activiteiten die inbreuk maken op intellectuele eigendom. In bepaalde gevallen kan het gebruik van verschillende betalingsdiensten praktijken doen ontstaan die: i) het moeilijker maken om de geldstroom te traceren, en ii) het opsporen van elk mogelijk gebruik van betalingsdiensten voor activiteiten die inbreuk maken op intellectuele eigendom bemoeilijken.

(13)

Door de toenemende populariteit van sociale media worden nieuwe strategieën ontwikkeld die het misbruik van sociale media voor het uitvoeren van activiteiten die inbreuk maken op intellectuele eigendom verder kunnen bevorderen. Dit brengt nieuwe uitdagingen met zich mee voor aanbieders van sociale media, rechthebbenden en bevoegde autoriteiten, en benadrukt de noodzaak van gezamenlijke inspanningen. In dit verband kan het bevorderen van goede praktijken bij de belangrijkste aanbieders van tussenhandelsdiensten bijdragen tot de ondersteuning van een samenhangend beleid tegen activiteiten die inbreuk maken op intellectuele eigendom.

(14)

Hoewel domeinnamen van het allergrootste belang zijn in de onlineomgeving, kunnen zij worden gebruikt ter ondersteuning van onlineactiviteiten die inbreuk maken op intellectuele eigendom. Dit is het geval wanneer intellectuele-eigendomsrechten worden misbruikt in de naam van het domein zelf (d.w.z. cybersquatting of typosquatting) of wanneer de domeinnaam leidt naar een website die inbreuken op intellectuele eigendom ondersteunt. Domeinnaamregistratiegegevens (WHOIS-gegevens) zijn van cruciaal belang voor de veiligheid, stabiliteit en veerkracht van het domeinnaamsysteem. Daarom verplicht Richtlijn (EU) 2022/2555 de lidstaten om voor te schrijven dat registers voor topleveldomeinnamen en entiteiten die domeinnaamomzettingsdiensten verlenen nauwkeurige en volledige domeinnaamregistratiegegevens verzamelen en bijhouden in een speciale database aan de hand waarvan de houders van de domeinnamen kunnen worden geïdentificeerd en er contact met hen kan worden opgenomen. Toegang tot specifieke domeinnaamregistratiegegevens moet worden verleend op rechtmatige en naar behoren gemotiveerde verzoeken van verzoekers om legitieme toegang. Een antwoord moet onverwijld en in ieder geval binnen 72 uur na ontvangst van een verzoek om toegang worden toegezonden. Op grond van Richtlijn (EU) 2022/2555 wordt onder verzoeker om legitieme toegang verstaan elke natuurlijke of rechtspersoon die een verzoek indient krachtens het Unie- of nationale recht. De nauwkeurigheid en volledigheid van domeinnaamregistratiegegevens kan ook een centrale rol spelen bij de handhaving van intellectuele-eigendomsrechten. Alleen wanneer de identiteit van een vermeende inbreukmaker en zijn contactgegevens openbaar mogen worden gemaakt in overeenstemming met het Unierecht, en met name met inachtneming van de bescherming van persoonsgegevens, het grondrecht op eerbiediging van het privéleven en het recht op ondernemerschap, kan worden ingestaan voor inbreuken en relevante schade. Dit doet geen afbreuk aan de rechten van de verdediging, rekening houdend met de omstandigheden van de zaak in kwestie en met de waarborgen die nodig zijn om de kosten en de aan de verweerder toegebrachte schade te dekken, overeenkomstig artikel 9, lid 7, van Richtlijn 2004/48/EG.

(15)

Het monitoren van de onlinemarkt voor activiteiten die inbreuk maken op intellectuele eigendom kan een dure en hulpbronnenintensieve taak zijn voor rechthebbenden. Daarom moeten vrijwillige goede praktijken, zoals het huidige informatie- en waarschuwingssysteem voor domeinnamen voor het topleveldomein.eu dat wordt beheerd door het European Registry for Internet Domains (“EURid”) en het Bureau voor intellectuele eigendom van de Europese Unie (EUIPO), worden uitgebreid. Het doel van deze samenwerking is de bewustmaking te bevorderen teneinde de intellectuele-eigendomsrechten van houders van Uniemerken te beschermen en betrouwbare informatie te verstrekken over de.eu-domeinnamen en de beschikbaarheid daarvan.

(16)

Samenwerking tussen openbare en particuliere actoren is van essentieel belang voor de bestrijding van activiteiten die inbreuk maken op intellectuele eigendom. Een van de eerste belemmeringen voor het opzetten van een samenwerking is het gebrek aan aangewezen contactpunten voor de behandeling van onderwerpen die verband houden met intellectuele-eigendomsrechten en activiteiten die inbreuk maken op intellectuele eigendom, in een lidstaat dan wel over de grens. Dit gebrek aan een contactpunt verhindert een snelle en flexibele handhaving van intellectuele-eigendomsrechten en heeft gevolgen voor de samenwerking tussen belanghebbenden. Zoals in de antwoorden op het verzoek om input werd benadrukt, kan dit probleem echter gemakkelijk worden verholpen door één contactpunt voor de handhaving van intellectuele eigendom aan te wijzen.

(17)

De coördinatie en informatie-uitwisseling zouden aanzienlijk kunnen worden verbeterd als bestaande instrumenten zoals het ICSMS, de Safety Gate en het IPEP door de betrokken marktdeelnemers en bevoegde autoriteiten op grotere schaal zouden worden gebruikt om activiteiten die inbreuk maken op intellectuele eigendom te bestrijden. Het IPEP wordt ontwikkeld door het EUIPO en maakt veilige communicatie mogelijk tussen rechthebbenden en bevoegde autoriteiten, bijvoorbeeld met het elektronisch beheer door de douaneautoriteiten van verzoeken tot optreden met betrekking tot goederen waarvan wordt vermoed dat zij inbreuk maken op intellectuele-eigendomsrechten. Sommige lidstaten hebben ook hun eigen portaal voor bedrijven voor hetzelfde doel ontwikkeld. Dergelijke instrumenten vergemakkelijken het werk van zowel rechthebbenden als douaneautoriteiten door te voorzien in centrale toegangspunten voor rechthebbenden met betrekking tot de bescherming van intellectuele eigendom in alle lidstaten. Het EUIPO is gestart met de uitbreiding van het IPEP-platform en heeft het toegankelijk gemaakt voor tussenpersonen, te beginnen met elektronische marktplaatsen. Dit betekent dat elektronische marktplaatsen nu gemakkelijk intellectuele-eigendomsrechten kunnen verifiëren en waar nodig kunnen communiceren met relevante rechthebbenden. Om het potentieel van dit instrument ten volle te benutten, moet het op grotere schaal worden gebruikt door rechthebbenden en bevoegde nationale autoriteiten.

(18)

Veel markttoezichtautoriteiten nemen als zij bewijs van vermeende nagemaakte of door piraterij verkregen goederen vinden, geen maatregelen, zoals i) het melden van de bevindingen in het ICSMS; ii) samenwerken met rechthebbenden of bevoegde autoriteiten via het IPEP, of iii) waarschuwingen doen uitgaan over gevaarlijke producten via de Safety Gate, te weten het EU-systeem voor snelle waarschuwingen over gevaarlijke non-foodproducten, met inbegrip van namaakgoederen. Dit leidt tot een gemiste kans om verder bij te dragen aan de bestrijding van activiteiten die inbreuk maken op intellectuele eigendom. Bovendien zijn veel markttoezichtautoriteiten niet bevoegd om intellectuele-eigendomsrechten te handhaven, hoewel zij een belangrijke rol kunnen spelen bij de bestrijding van namaak (18). Namaakgoederen worden vaak aan de grenzen in beslag genomen, maar kunnen ook in de toeleveringsketen worden opgespoord, bijvoorbeeld tijdens kwaliteitscontroles. De lidstaten moeten daarom de rol van de markttoezichtautoriteiten in de strijd tegen namaakgoederen bevorderen. Om de capaciteit van de markttoezichtautoriteiten of andere handhavingsautoriteiten te versterken, kan op verzoek van een lidstaat technische ondersteuning worden verleend overeenkomstig Verordening (EU) 2021/240 van het Europees Parlement en de Raad (19) tot vaststelling van een instrument voor technische ondersteuning.

(19)

Het EUIPO werkt samen met verschillende deelnemende nationale bureaus voor intellectuele eigendom in de lidstaten om belangrijke nationale beslissingen over de handhaving van intellectuele eigendom te verzamelen. Sinds 2014 zijn de deelnemende bureaus, samen met het Communautair Bureau voor plantenrassen van de EU, betrokken bij de systematische verzameling van belangrijke met handhaving verband houdende beslissingen die beschikbaar worden gesteld in de eSearch Case Law Database. Deze verzameling omvat belangrijke beslissingen over alle soorten intellectuele-eigendomsrechten uit alle lidstaten en heeft betrekking op zowel civiele zaken als strafzaken. De beslissingen worden als “belangrijk” beschouwd omdat zij een nieuwe trend of ontwikkeling in de rechtspraak vormen. Strafzaken worden ook gevolgd in het kader van het Europees netwerk van procureurs-generaal op het gebied van intellectuele eigendom. Door bewustmaking, regelmatige bijdragen van bureaus voor intellectuele eigendom en een veelvuldiger gebruik van dergelijke databanken te bevorderen, zou de handhaving van intellectuele eigendom aanzienlijk kunnen worden verbeterd.

(20)

Voortzetting van de samenwerking tussen het EUIPO en de handhavingsinstanties van de EU is belangrijk om de inspanningen tegen inbreuken op intellectuele eigendom te stroomlijnen. Dit omvat het ondersteunen van samenwerkingsinspanningen zoals het Europees multidisciplinair platform tegen criminaliteitsdreiging (Empact), een door de lidstaten aangestuurd samenwerkingsplatform om dreigingen van georganiseerde en zware internationale criminaliteit, zoals criminaliteit op het gebied van intellectuele eigendom, op te sporen, te prioriteren en aan te pakken. De gemeenschap voor de handhaving van intellectuele eigendom moet dit multidisciplinaire samenwerkingsplatform omarmen.

(21)

Procedures voor alternatieve geschillenbeslechting bieden een kosteneffectief, sneller en efficiënter alternatief voor traditionele gerechtelijke procedures, met name voor grensoverschrijdende geschillen en voor kmo’s. De toegang tot procedures voor alternatieve geschillenbeslechting moet daarom worden uitgebreid tot alle soorten geschillen over intellectuele eigendom, ook in de context van geschillen over domeinnamen.

(22)

Richtlijn 2001/29/EG van het Europees Parlement en de Raad (20) en Richtlijn 2004/48/EG bieden de rechthebbenden de mogelijkheid een vordering in te stellen tegen een aanbieder van tussenhandelsdiensten wier diensten door een derde worden gebruikt om inbreuk te maken op hun intellectuele-eigendomsrechten. Richtlijn 2004/48/EG voorziet voor dreigende inbreuken ook in voorlopige inbreukprocedures of inbreukprocedures in kort geding. Zij bepaalt dat wanneer bij rechterlijke uitspraak inbreuk op een intellectuele-eigendomsrecht is vastgesteld, de bevoegde rechterlijke instanties een bevel tot staking van de inbreuk tegen de inbreukmaker kunnen uitvaardigen. Tot dusver worden slechts in enkele lidstaten dynamische bevelen uitgevaardigd. De reikwijdte en de vereisten van deze rechterlijke bevelen verschillen van rechtsgebied tot rechtsgebied, onder meer wat betreft de mate waarin een rechterlijk bevel specifieke technische maatregelen tot uitvoering van het bevel kan bevatten (21). In 2017 werd in de mededeling van de Commissie van 29 november 2017“Richtsnoeren inzake bepaalde aspecten van Richtlijn 2004/48/EG van het Europees Parlement en de Raad betreffende de handhaving van intellectuele-eigendomsrechten” (22) aangegeven dat rechterlijke bevelen in sommige gevallen een deel van hun effectiviteit kunnen verliezen onder invloed van wijzigingen in de materie met betrekking waartoe het bevel werd uitgevaardigd. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn wanneer “identieke” websites met een andere domeinnaam opduiken die niet onder het bevel vallen. Daarom kunnen dynamische bevelen, met inachtneming van bepaalde waarborgen, een doeltreffend middel zijn om voortzetting van een inbreuk op intellectuele eigendom, zowel online als offline, te voorkomen. Overeenkomstig de rechtspraak van het Hof van Justitie (23) moet bij het uitvaardigen van dynamische bevelen rekening worden gehouden met de grondrechten, met name het recht op vrijheid van meningsuiting en van informatie uit hoofde van artikel 11 en de vrijheid van ondernemerschap uit hoofde van artikel 16 van het Handvest.

(23)

Activiteiten die inbreuk maken op intellectuele eigendom vallen vaak onder meerdere rechtsgebieden en hebben betrekking op verschillende soorten tussenhandelsdiensten, zowel online als offline. In dat verband is het vergemakkelijken van de toegang tot informatie — en het delen van deze informatie — voor alle relevante belanghebbenden gedurende de gehele cyclus van de handhaving van intellectuele eigendom van essentieel belang voor het opsporen, onderzoeken en vervolgen van activiteiten die inbreuk maken op intellectuele eigendom, op voorwaarde dat die toegang en uitwisseling plaatsvindt met volledige inachtneming van het Unierecht, met inbegrip van de bescherming van persoonsgegevens en het recht op een persoonlijke levenssfeer. Artikel 8 van Richtlijn 2004/48/EG voorziet reeds in een recht op informatie over de herkomst en de distributiekanalen van de goederen of diensten die inbreuk maken in gevallen die betrekking hebben op activiteiten die op commerciële schaal inbreuk maken op intellectuele eigendom. Dit recht geldt alleen in het kader van een procedure betreffende een inbreuk op een intellectuele-eigendomsrecht op commerciële schaal en in antwoord op een met redenen omkleed en evenredig verzoek van de eiser. Het belang van het recht op informatie mag niet worden onderschat. Zoals onlangs door het Hof van Justitie in herinnering is gebracht (24), speelt het recht op informatie een rol bij de handhaving van het recht op een doeltreffende voorziening in rechte en waarborgt het uiteindelijk de daadwerkelijke uitoefening van het grondrecht op eigendom in de zin van artikel 17 van het Handvest, dat intellectuele-eigendomsrechten omvat.

(24)

Tijdens de raadpleging van belanghebbenden wezen de belanghebbenden echter op onzekerheid op het gebied van het recht op informatie en verzochten zij om nadere richtsnoeren met betrekking tot de voorwaarden, het soort informatie en het verband met gegevensbescherming, op grond waarvan het recht op informatie tussen rechthebbenden en tussenpersonen kan worden verbeterd.

(25)

Het Hof heeft in zaak C-597/19 geoordeeld dat het recht op informatie in artikel 8, lid 1, van Richtlijn 2004/48/EG ten gunste van de rechthebbende een procedure is die losstaat van de inbreukprocedure. Dit kan in afzonderlijke procedures worden aangevoerd, aangezien het niet altijd mogelijk is om alle relevante informatie op te vragen in het kader van een procedure aan het einde waarvan wordt vastgesteld dat er inbreuk op een intellectuele-eigendomsrecht is gemaakt. In het bijzonder kan de houder van een intellectuele-eigendomsrecht pas kennisnemen van de omvang van de inbreuk op dat recht nadat die procedure definitief is beëindigd (25). De uitoefening van het in artikel 8, lid 1, van Richtlijn 2004/48/EG bedoelde recht op informatie is niet beperkt tot een procedure tot vaststelling van een inbreuk op een intellectuele-eigendomsrecht. Het in artikel 8 van de richtlijn genoemde verzoek om informatie heeft een ander doel dan het verzoek om een procedure tot vaststelling van een inbreuk op een intellectuele-eigendomsrecht. In zaak C-628/21 oordeelde het Hof dat indien voor dit verzoek om informatie dezelfde bewijsstandaard gold als voor de gerechtelijke procedure tot vaststelling van een inbreuk op een intellectuele-eigendomsrecht, de afzonderlijke procedure die door artikel 8 van de richtlijn is ingesteld en die specifiek is voor het Unierecht, veel van haar praktische nut zou verliezen. Daarom moet er een onderscheid worden gemaakt tussen de functie van een verzoek om inlichtingen op grond van artikel 8 van Richtlijn 2004/48/EG en die van een gerechtelijke procedure tot vaststelling van een inbreuk op een intellectuele-eigendomsrecht.

(26)

Een rechtvaardige schadevergoeding in geval van een gerechtelijke vaststelling van een inbreuk op een intellectuele-eigendomsrecht is een ander belangrijk element van het beleid inzake de handhaving van intellectuele eigendom, zoals bepaald in artikel 13 van Richtlijn 2004/48/EG. Tijdens de raadpleging van belanghebbenden hebben belanghebbenden verklaard dat een schadevergoeding vaak niet passend is om de werkelijke schade die de rechthebbende heeft geleden, te herstellen. Zoals het Hof van Justitie in zaak C-99/15 heeft verklaard, maakt morele schade, zoals afbreuk aan de reputatie van de auteur van een werk, mits die schade is bewezen, deel uit van de door de rechthebbende werkelijk geleden schade (26). Richtlijn 2004/48/EG is van toepassing ongeacht de middelen waarin met name de nationale wetgeving voorziet, voor zover deze middelen gunstiger kunnen zijn voor rechthebbenden. In Richtlijn 2004/48/EG wordt een minimumnorm vastgesteld voor de handhaving van intellectuele-eigendomsrechten en wordt het de lidstaten niet belet om maatregelen vast te stellen die meer bescherming bieden, mits deze in overeenstemming zijn met het Unierecht. Het feit dat Richtlijn 2004/48/EG voor de lidstaten geen verplichting inhoudt om te voorzien in een “niet-compensatoire” schadevergoeding, mag de invoering van een dergelijke maatregel op nationaal niveau derhalve niet in de weg staan.

(27)

Op grond van Verordening (EU) nr. 608/2013, samen met de algemene regels die zijn vastgesteld bij Verordening (EU) nr. 952/2013, die momenteel wordt herzien, kunnen douaneautoriteiten goederen waarvan wordt vermoed dat zij inbreuk maken op intellectuele-eigendomsrechten, vasthouden of in beslag nemen. Richtlijn 2004/48/EG staat toe dat goederen in beslag worden genomen door andere bevoegde autoriteiten als maatregel om bewijsmateriaal te beschermen, en de rechtbank kan de vernietiging van die goederen gelasten als gevolg van een beslissing ten principale. Goederen die worden vastgehouden door de douaneautoriteiten moeten, indien de houder van de goederen zich tegen de vernietiging verzet en de rechthebbende een gerechtelijke procedure inleidt, tijdens de gehele procedure opgeslagen blijven. Tijdens de raadpleging van belanghebbenden deelden rechthebbenden hun bezorgdheid over de kosten in verband met de opslag en vernietiging van goederen die door de douaneautoriteiten en andere bevoegde autoriteiten in beslag zijn genomen of worden vastgehouden. Deze kosten zijn niet beperkt tot opslag en vernietiging, maar omvatten ook andere daarmee verband houdende kosten, zoals afhandelings-, verificatie- en vervoerskosten. In sommige gevallen worden deze kosten door rechthebbenden als te hoog beschouwd, zodat de rechthebbenden kunnen besluiten hun intellectuele-eigendomsrechten niet te doen gelden (27).

(28)

Een belangrijk aspect van de vernietiging van goederen die inbreuk maken op intellectuele eigendom heeft betrekking op de milieukosten van deze vernietiging. Het is belangrijk dat goederen die inbreuk maken op intellectuele eigendom worden opgeslagen en vernietigd op een wijze die geen gevaar oplevert voor de menselijke gezondheid en niet schadelijk is voor het milieu. De milieutechnisch veilige verwijdering van goederen die inbreuk maken op intellectuele eigendom blijft hoog op de agenda van de Wereldorganisatie voor de intellectuele eigendom staan. Daarnaast heeft de Werelddouaneorganisatie richtsnoeren ontwikkeld voor de milieuvriendelijke verwijdering van vastgehouden goederen die inbreuk maken op intellectuele eigendom. In de EU is de recycling of verwijdering van door douaneautoriteiten vastgehouden goederen die inbreuk maken op intellectuele eigendom onderworpen aan een besluit van de douaneautoriteiten en aan de vervulling van de bijbehorende douaneformaliteiten. Ook moet de instemming van de rechthebbende worden verkregen. De relevante belanghebbenden moeten alles in het werk stellen om te zorgen voor een milieutechnisch veilige en verantwoorde verwijdering van goederen die inbreuk maken op intellectuele eigendom.

(29)

Activiteiten die inbreuk maken op intellectuele eigendom zijn bijzonder lucratief vanwege de hoge waarde die aan intellectuele eigendom kan worden toegeschreven en vanwege het relatief lage risico wat de waarschijnlijkheid van opsporing en handhaving betreft. Dit kan ertoe leiden dat criminele organisaties activiteiten verrichten die inbreuk maken op intellectuele eigendom, samen met misdrijven zoals witwassen van geld, belastingontduiking, mensenhandel en dwangarbeid.

(30)

Het Hof heeft in zaak C-655/21 (28) geoordeeld dat wanneer de lidstaten hun verplichtingen uit hoofde van de Overeenkomst inzake de handelsaspecten van de intellectuele eigendom van de Wereldhandelsorganisatie (“Trips-overeenkomst”) nakomen — met inbegrip van de uit artikel 61 daarvan voortvloeiende verplichtingen — zij moeten worden verondersteld het recht van de Unie ten uitvoer te brengen in de zin van artikel 51, lid 1, van het Handvest. Er bestaan verschillen tussen de lidstaten wat betreft de strafrechtelijke sancties in artikel 61 van de Trips-overeenkomst voor opzettelijke namaak van handelsmerken of inbreuk op auteursrechten op commerciële schaal. De maximale gevangenisstraf varieert in de EU voor de ernstigste vormen van dergelijke strafbare feiten, dat wil zeggen die welke worden gepleegd door criminele organisaties in de zin van artikel 1 van Kaderbesluit 2008/841/JBZ van de Raad (29). De lidstaten worden aangemoedigd om opnieuw te beoordelen of de beschikbare strafrechtelijke sancties voor dergelijke strafbare feiten in hun nationale recht volstaan om afschrikkend te zijn in overeenstemming met het niveau van de sancties die worden toegepast op strafbare feiten van dezelfde ernst, teneinde een doeltreffende handhaving te waarborgen en het evenredigheidsbeginsel te eerbiedigen, rekening houdend met de rechtspraak van het Hof van Justitie van de EU, met inbegrip van zaak C-655/21. Zij moeten ook worden gevraagd te beoordelen of de strafrechtelijke sancties voor dergelijke strafbare feiten naar behoren overeenstemmen met de veroorzaakte schade, en tegelijkertijd de naleving van de toepasselijke regels van het Unierecht en het internationaal recht te waarborgen, onder meer wat de bescherming van de grondrechten van alle betrokken partijen betreft.

(31)

Bovendien beschikken sommige lidstaten niet over gespecialiseerde eenheden op het gebied van rechtshandhaving of openbare vervolging die zich bezighouden met strafbare feiten in verband met intellectuele-eigendomsrechten. Dit belemmert doeltreffende grensoverschrijdende samenwerking op het gebied van handhaving en maakt het voor de bevoegde autoriteiten moeilijk om kennis vast te houden. Dankzij het gebruik van onderzoeksmethoden (bv. via aftapping van telefoons, onderschepping van gegevens en undercoveroperaties), met inachtneming van de toepasselijke regels van het Unierecht en het internationaal recht, onder meer wat betreft de bescherming van de grondrechten van alle betrokken partijen, kunnen grensoverschrijdende onderzoeken naar door criminele organisaties gepleegde strafbare feiten doeltreffender worden uitgevoerd. Evenzo zijn financiële onderzoeken, met inbegrip van onderzoeken naar praktijken op het gebied van onlinereclame en het gebruik van cryptovaluta (30), en voldoende gespecialiseerde bevoegde onderzoekseenheden en aanklagers, van groot belang. Specialisatie van de relevante onderzoekseenheden in de lidstaten zou het ook gemakkelijker maken om EU-brede focusgroepen van politie, douane en openbare aanklagers op te zetten in samenwerking met het Agentschap van de Europese Unie voor samenwerking op het gebied van rechtshandhaving (“Europol”), het Europees Bureau voor fraudebestrijding (OLAF) en Eurojust. Daarom moet het gebruik van gespecialiseerde onderzoekseenheden met passende middelen sterk worden aangemoedigd, met inachtneming van de toepasselijke regels van het Unierecht en het internationaal recht, onder meer voor de bescherming van de grondrechten van alle betrokken partijen.

(32)

Opkomende en zich snel ontwikkelende technologieën kunnen uitdagingen met zich meebrengen en nieuwe kansen bieden om intellectuele-eigendomsrechten te handhaven. AI-systemen zoals geautomatiseerde systemen voor de herkenning van inhoud en algoritmen voor machinaal leren kunnen worden gebruikt om nagemaakte of door piraterij verkregen producten te herkennen, of patronen die verband houden met de promotie of distributie van dergelijke producten, en kunnen sleuteltechnologieën worden in de strijd tegen activiteiten die inbreuk maken op intellectuele eigendom. Marktdeelnemers worden aangemoedigd om voorzichtigheid te betrachten bij het gebruik van AI-systemen en geen niet-openbaar gemaakte vertrouwelijke informatie, knowhow of bedrijfsgeheimen te verstrekken als input voor het systeem, aangezien dit ervoor kan zorgen dat zij in een later stadium geen bescherming van de intellectuele eigendom voor dergelijke informatie verkrijgen. Het kan, met name voor kmo’s, moeilijk zijn om met de uitdagingen en kansen die AI met zich meebrengt, om te gaan. De lidstaten en belanghebbenden uit de sector worden daarom aangemoedigd deel te nemen aan de ontwikkeling van een alomvattende controlelijst die kmo’s moet voorzien van waardevolle inzichten, richtsnoeren en praktische strategieën, waarbij innovatie wordt bevorderd, intellectuele eigendom wordt beschermd en een verantwoorde toepassing van AI-technologieën in het ondernemingslandschap van de EU wordt gewaarborgd.

(33)

De markt voor technologieën ter bestrijding van namaak en piraterij is complex en verandert snel. Rechthebbenden kunnen problemen ondervinden om hun weg te vinden op deze markt en bij het vinden van passende technische oplossingen of technologieleveranciers. Niettemin kunnen middelen zoals de gids voor technologie ter bestrijding van namaak en piraterij van het EUIPO ondersteuning bieden aan rechthebbenden die bereid zijn technologieën ter bestrijding van namaak te gebruiken. “Distributed ledger”-technologie (met inbegrip van maar niet beperkt tot op blockchain gebaseerde technologieën) is zeer geschikt om de traceerbaarheid en transparantie van toeleveringsketens te vergroten, in overeenstemming met het digitale productpaspoort (31), wat kan helpen bij het opsporen en beëindigen van activiteiten die inbreuk maken op intellectuele eigendom. Getokeniseerde gegevens van het traject van een goed langs de toeleveringsketen die op een blockchain zijn geregistreerd, zijn onveranderlijk en transparant en documenteren elke transactie en beweging van het product en kunnen als bewijsmiddel in overeenstemming met het nationale procesrecht worden aangevoerd.

(34)

De Europese infrastructuur voor blockchaindiensten (European Blockchain Service Infrastructure — “EBSI”) bestaat uit een openbaar peer-to-peernetwerk van onderling verbonden knooppunten die een op blockchain gebaseerde diensteninfrastructuur beheren. De EBSI is op iteratieve wijze ontworpen, waarbij de nadruk ligt op een klein aantal specifieke gebruikssituaties (toepassingen), die vervolgens in de loop der tijd zullen worden uitgebreid. Uiteindelijk zullen particuliere bedrijven en organisaties zich bij de EBSI kunnen aansluiten en deze als dienst kunnen gebruiken.

(35)

Het Europese programma voor de authenticatie van producten en logistieke diensten van EUIPO (“EBSI-ELSA”) is een proefprogramma voor een op blockchain gebaseerd systeem dat alle belanghebbende partijen en hun systemen met elkaar zou verbinden om de authenticiteit van producten in de hele toeleveringsketen, en uiteindelijk daarbuiten, te waarborgen. Wanneer goederen gekoppeld zijn aan de Blockathoninfrastructuur, wordt er een digitale tweeling gecreëerd, waarbij de informatie die de authenticiteit ervan aantoont, wordt opgeslagen. Dit zal belanghebbenden de middelen verschaffen om een goed over te dragen naast het virtuele equivalent ervan, waarbij het laatste wordt afgestempeld met een onveranderlijke digitale handtekening van de merkeigenaar. Het systeem biedt ook de mogelijkheid om digitale informatie uit te wisselen met betrokken partijen in de logistieke keten, waaronder tussenpersonen en bevoegde autoriteiten.

(36)

De recente mededeling over Web 4.0 en virtuele werelden (32) bevat de EU-strategie inzake Web 4.0, een baanbrekende technologische overgang naar een wereld waarin alles naadloos met elkaar is verbonden. Naarmate de ontwikkeling van virtuele werelden vordert, zullen zich naar verwachting nieuwe uitdagingen voordoen op het gebied van de handhaving van intellectuele-eigendomsrechten en de opsporing van vermeende inbreukmakers, bv. de handhaving van intellectuele eigendom in verband met niet-verwisselbare tokens (“NFT’s”). Deze uitdagingen vereisen verder toezicht en een dialoog met de belanghebbenden.

(37)

Een NFT is een digitaal actief dat de uniciteit en de authenticiteit van een specifiek digitaal object of specifieke digitale inhoud vertegenwoordigt met behulp van blockchaintechnologie. Elk NFT heeft een unieke cryptografische identificatiecode die het onderscheidt van andere tokens, waardoor het schaars en controleerbaar is. NFT’s kunnen onder meer makers in staat stellen hun (digitale of fysieke) creaties te tokeniseren en te verkopen en daarbij kopers een bewijs te leveren van het unieke karakter van het object en hen de mogelijkheid te bieden om deze activa op veilige en gedecentraliseerde wijze op onlineplatforms te verhandelen of onder de aandacht te brengen. De eigendom van een NFT komt echter niet neer op de eigendom van het onderliggende actief dat erin is opgenomen of waarnaar wordt verwezen. Hoewel het bezit van een NFT de eigenaar in het algemeen exclusieve rechten op het NFT zelf verleent (waardoor een recht wordt verleend om de getokeniseerde weergave van het actief over te dragen, te verkopen of te tonen), verleent het niet noodzakelijkerwijs rechten met betrekking tot het oorspronkelijke fysieke of digitale actief, aangezien deze afzonderlijke juridische begrippen blijven.

(38)

Op 1 januari 2021 hebben de Commissie en het EUIPO het kmo-fonds opgericht (33), dat financiële steun biedt aan kmo’s die gevolgen hebben ondervonden van COVID-19 en de Russische aanvalsoorlog tegen Oekraïne, met als doel kmo’s te helpen bij het beheer van hun portefeuilles van intellectuele eigendom. Om kmo’s verder te ondersteunen bij de handhaving van hun intellectuele-eigendomsrechten, vergoedt het kmo-fonds in 2024 ook de kosten van het initiële advies van een door een nationaal bureau voor intellectuele eigendom aangewezen deskundige op het gebied van de handhaving van intellectuele-eigendomsscans (IP Scan Enforcement-voucher) (34). Dit advies of dit richtsnoer omvat aanbevolen maatregelen om bestaande inbreuken op intellectuele eigendom op te lossen en mogelijke toekomstige inbreuken te voorkomen. De IP Scan Enforcement-voucher omvat geen formele handhavingsactiviteiten, zoals het opstellen van bevelen tot “stopzetting en niet-herhaling” of het instellen van gerechtelijke procedures. Met dit extra instrument profiteren kmo’s van advies of richtsnoeren: i) wanneer een kmo kennis krijgt van een inbreuk op haar intellectuele-eigendomsrecht door een derde; ii) wanneer een kmo het risico loopt door een derde te worden beschuldigd van vermeende inbreuk op activa uit intellectuele eigendom van de derde, of iii) wanneer de kmo preventieve maatregelen moet nemen in verband met de handhaving van intellectuele eigendom.

(39)

Naarmate de wereldeconomie steeds meer gedigitaliseerd wordt, is het risico van onrechtmatige verwerving, gebruik en openbaarmaking van niet-openbaar gemaakte knowhow en bedrijfsinformatie (handelsgeheimen) door middel van cyberaanvallen toegenomen. Dergelijke cyberaanvallen omvatten het uitvoeren van economische activiteiten die gericht zijn op het verkrijgen van handelsgeheimen, die later in aanmerking zouden kunnen komen voor bescherming van intellectuele eigendom. Kmo’s worden meer blootgesteld aan cyberaanvallen dan grotere bedrijven vanwege hun gebrek aan bewustzijn op het gebied van cyberveiligheid en hun onvoldoende degelijke cyberbeveiligingsmaatregelen. Cyberaanvallen berokkenen kmo’s ook ernstige economische schade en ondermijnen hun algehele concurrentievermogen. Zoals aangekondigd in het actieplan inzake intellectuele eigendom van 2020 werkt de Commissie aan een bewustmakingstoolkit voor kmo’s om hen te helpen cyberaanvallen tegen handelsgeheimen te voorkomen of erop te reageren.

(40)

De meeste Europese burgers zeggen een goed begrip te hebben van het begrip intellectuele-eigendomsrechten en een nog grotere meerderheid (93 %) vindt het belangrijk intellectuele-eigendomsrechten te beschermen. Het Europese publiek is zich ook op grote schaal bewust van de negatieve gevolgen van namaak, waarbij een grote meerderheid (ongeveer 80 %) van de Europeanen van mening is dat activiteiten die inbreuk maken op intellectuele eigendom: i) onethisch gedrag en criminele organisaties ondersteunen; ii) gevolgen hebben voor bedrijven en banen in gevaar brengen, en iii) een bedreiging vormen voor de gezondheid, de veiligheid en het milieu. Desondanks heeft meer dan een kwart van de jonge Europeanen (tussen 15 en 24 jaar) opzettelijk ten minste één nagemaakt product online gekocht (35). Dit toont aan dat er gerichte acties nodig zijn om deze trend tegen te gaan en om het verzamelen van bewijsmateriaal en de bewustmaking over de gezondheids- en veiligheidsrisico’s bij het kopen van namaakproducten verder te verbeteren. In dat verband heeft het EUIPO een netwerk van deskundigen van de ministeries van Onderwijs van de lidstaten en vertegenwoordigers van nationale bureaus voor intellectuele eigendom opgezet, met als doel de relevante besluitvormers bijeen te brengen en een gemeenschappelijke aanpak van intellectuele eigendom in het onderwijs te formuleren. Een van de meest zichtbare resultaten van dit netwerk is het project “Ideas Powered @School”, in het kader waarvan onderwijs- en opleidingsmateriaal over intellectuele eigendom wordt geproduceerd en verzameld.

(41)

Om ervoor te zorgen dat bevoegde autoriteiten, zoals douaneautoriteiten, politie en openbare ministeries, efficiënt en doeltreffend functioneren, moeten zij over de nodige grondige kennis van de bescherming en handhaving van intellectuele eigendom beschikken en altijd op de hoogte zijn van de laatste trends en technologische ontwikkelingen op dit gebied. In dat verband hebben het EUIPO en het Agentschap van de Europese Unie voor opleiding op het gebied van rechtshandhaving (Cepol) reeds het virtuele opleidingscentrum inzake intellectuele-eigendomsrechten voor douaneautoriteiten, politiediensten, openbare ministeries en markttoezichtautoriteiten opgericht. Het EUIPO en het Cepol hebben ook op maat gesneden opleidingsmiddelen en -materiaal voor deze groepen gecreëerd. Daarnaast kan op verzoek van een lidstaat technische ondersteuning worden verleend aan de bevoegde nationale autoriteiten, overeenkomstig Verordening (EU) 2021/240.

(42)

De handel in namaakgeneesmiddelen in de EU is de afgelopen jaren toegenomen (36), waarbij geneesmiddelen in 2020 de op zes na meest in beslag genomen productcategorie aan de buitengrenzen van de EU waren. Namaakgeneesmiddelen worden ook op grote schaal online te koop aangeboden. Zij bevatten vaak giftige ingrediënten, ingrediënten van slechte kwaliteit of verkeerd gedoseerde ingrediënten en daarom worden zij ook beschouwd als vervalst geneesmiddel in de zin van Richtlijn 2001/83/EG van het Europees Parlement en de Raad (37). Het moet consumenten makkelijker worden gemaakt om websites die online namaakgeneesmiddelen verkopen, te identificeren. Ondanks het feit dat Richtlijn 2001/83/EG sinds 2011 regels bevat voor een gemeenschappelijk logo aan de hand waarvan consumenten legale onlineapotheken kunnen identificeren, blijft de bewustmaking van de consument op dit gebied zeer laag.

(43)

Het verslag van de Commissie over de bescherming en handhaving van intellectuele-eigendomsrechten in derde landen (38) heeft tot doel rechthebbenden, met name kmo’s, te informeren over mogelijke risico’s voor hun intellectuele-eigendomsrechten wanneer zij in bepaalde niet-EU-landen zakelijke activiteiten verrichten. Met het verslag wordt dus beoogd hen in staat te stellen bedrijfsstrategieën en -activiteiten uit te werken om de waarde van hun immateriële activa, zoals intellectuele eigendom, te beschermen. De Commissie heeft in China, Latijns-Amerika, Zuidoost-Azië, India en Afrika mkb-helpdesks op het gebied van intellectuele-eigendomsrechten opgericht om EU-bedrijven te ondersteunen die hun intellectuele-eigendomsrechten in deze regio’s willen beschermen en handhaven. Deze diensten helpen marktdeelnemers uit de EU om zich vertrouwd te maken met het juridische kader voordat zij in deze regio’s een zakelijke activiteit starten.

(44)

De officiële watchlist inzake namaak en piraterij van de Commissie bevat voorbeelden van marktplaatsen of dienstverleners waarvan de exploitanten of eigenaars zich buiten de EU bevinden en die zich zouden bezighouden met namaakpraktijken en piraterij dan wel die zouden faciliteren of daarvan zouden profiteren. Het doel van deze watchlist is exploitanten en eigenaars, alsook de bevoegde nationale autoriteiten en regeringen, aan te moedigen de nodige acties te ondernemen en maatregelen te treffen om de beschikbaarheid van goederen of diensten die inbreuk maken op intellectuele eigendom op deze markten te verminderen. De watchlist is ook bedoeld om de consument bewuster te maken van de risico’s voor het milieu en voor de productveiligheid en andere risico’s van aankopen op potentieel problematische marktplaatsen. De watchlist wordt opgesteld in samenwerking met Europol en het EUIPO, wier deskundigheid, met name op het gebied van sociale media en onlineplatforms, bijdraagt tot een grondigere analyse van trends en uitdagingen met betrekking tot piraterij en namaak op onlinediensten van derde landen en de genomen maatregelen.

(45)

De toename van het aantal vrijhandelszones buiten de EU kan de verkoop van vermeende nagemaakte en door piraterij verkregen goederen vergemakkelijken omdat vrijhandelszones: i) voorzien in vrijstellingen van rechten en belastingen; ii) eenvoudigere administratieve procedures hebben, en iii) de rechtenvrije invoer van grondstoffen, machines, onderdelen en apparaten mogelijk maken. Sommige marktdeelnemers kunnen van het vermeende ontoereikende toezicht, ontoereikende controles en een gebrek aan transparantie in vrijhandelszones profiteren om activiteiten uit te voeren die inbreuk maken op intellectuele eigendom. Om de situatie te verbeteren, heeft de Raad van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) in 2019 zijn Aanbeveling inzake de bestrijding van illegale handel: meer transparantie in vrije zones aangenomen. Die aanbeveling bevat een bijlage over een gedragscode voor integere vrije zones met aanbevelingen voor marktdeelnemers in vrijhandelszones over de wijze waarop de beschikbaarheid van illegale goederen in hun vrijhandelszones kan worden beperkt. Vervolgens werd de OESO-aanbeveling bij een besluit van de Raad bekrachtigd (39). Het is in het belang van zowel rechthebbenden als consumenten in de EU dat marktdeelnemers in vrijhandelszones in de EU: i) zich houden aan de gedragscode voor integere vrije zones; ii) de transparantie van hun vrijhandelszones verbeteren, en zo iii) helpen de beschikbaarheid van goederen die vermoedelijk inbreuk maken op intellectuele-eigendomsrechten in hun vrijhandelszones te verminderen.

(46)

Het is van essentieel belang dat de lidstaten en belanghebbenden relevante informatie uitwisselen over het vervolg dat aan deze aanbeveling en de uitvoering ervan is gegeven. Het EUIPO, dat een centrale rol speelt in de inspanningen van de EU om namaak te bestrijden en de handhaving van intellectuele-eigendomsrechten te verbeteren, moet de verspreiding en uitvoering van en het toezicht op deze aanbeveling ondersteunen. Met zijn brede expertise en netwerk van vertegenwoordigers van de openbare en particuliere sectoren moet het EUIPO worden aangemoedigd om informatie te helpen verzamelen, goede praktijken te monitoren en contacten met zijn netwerk te onderhouden om de grensoverschrijdende samenwerking op het gebied van handhaving tussen alle relevante belanghebbenden te versterken. Aangezien alternatieve geschillenbeslechting een eenvoudige, snelle en goedkope buitengerechtelijke oplossing voor geschillen over intellectuele eigendom biedt, moet het gebruik ervan worden uitgebreid en bevorderd. Het bemiddelingscentrum van het EUIPO zou dergelijke taken doeltreffend kunnen uitvoeren.

(47)

Om de eerbiediging van het grondrecht op bescherming van natuurlijke personen in verband met de verwerking van persoonsgegevens en het vrije verkeer van persoonsgegevens te waarborgen, moet de verwerking van persoonsgegevens in het kader van maatregelen ter uitvoering van deze aanbeveling volledig in overeenstemming zijn met de regels inzake gegevensbescherming. Zij moet met name volledig in overeenstemming zijn met Verordening (EU) 2016/679 van het Europees Parlement en de Raad (40) en Richtlijn (EU) 2016/680 van het Europees Parlement en de Raad (41) en moet worden gemonitord door de bevoegde toezichthoudende autoriteiten.

(48)

Deze aanbeveling eerbiedigt de grondrechten en neemt de beginselen in acht die in het Handvest zijn erkend. Deze aanbeveling moet met name waarborgen dat de artikelen 8, 11, 16, 17, 47 en 49 van het Handvest ten volle worden nageleefd.

(49)

Vanwege de complementariteit tussen deze aanbeveling, Verordening (EU) 2022/2065 en Aanbeveling (EU) 2023/1018 moeten de effecten van deze aanbeveling uiterlijk drie jaar na de goedkeuring van deze aanbeveling worden beoordeeld, waarbij terdege rekening wordt gehouden met de bevindingen van het EUIPO,