61987J0009

++++

VERDRAG BETREFFENDE DE RECHTERLIJKE BEVOEGDHEID EN DE TENUITVOERLEGGING VAN BESLISSINGEN - BIJZONDERE BEVOEGDHEDEN - BEVOEGDHEID TER ZAKE VAN VERBINTENISSEN UIT OVEREENKOMST - BEGRIP - AUTONOME UITLEGGING - ZELFSTANDIGE AGENTUUROVEREENKOMST - VORDERING TOT BETALING VAN COMMISSIELOON EN VAN SCHADEVERGOEDING WEGENS ONRECHTMATIGE OPZEGGING VAN OVEREENKOMST - DAARONDER BEGREPEN

( EXECUTIEVERDRAG, ARTIKEL 5, SUB 1 )

AAN HET BEGRIP VERBINTENIS UIT OVEREENKOMST IN ARTIKEL 5, SUB 1, VAN HET VERDRAG VAN 27 SEPTEMBER 1968 BETREFFENDE DE RECHTERLIJKE BEVOEGDHEID EN DE TENUITVOERLEGGING VAN BESLISSINGEN IN BURGERLIJKE EN HANDELSZAKEN, MOET EEN AUTONOME INHOUD WORDEN GEGEVEN EN BIJ DE UITLEGGING ERVAN MET HET OOG OP DE TOEPASSING VAN HET EXECUTIEVERDRAG MOET IN DE EERSTE PLAATS AANSLUITING WORDEN GEZOCHT BIJ HET STELSEL EN DE DOELSTELLINGEN VAN DIT VERDRAG, TEN EINDE DE VOLLE WERKING HIERVAN TE VERZEKEREN .

EEN GESCHIL BETREFFENDE DE ONRECHTMATIGE OPZEGGING VAN EEN ZELFSTANDIGE AGENTUUROVEREENKOMST EN DE BETALING VAN TER UITVOERING VAN DIE OVEREENKOMST VERSCHULDIGD COMMISSIELOON, IS EEN GESCHIL TEN AANZIEN VAN VERBINTENISSEN UIT OVEREENKOMST IN DE ZIN VAN ARTIKEL 5, SUB 1, VAN HET EEG-EXECUTIEVERDRAG .

IN ZAAK 9/87,

BETREFFENDE EEN VERZOEK AAN HET HOF KRACHTENS HET PROTOCOL VAN 3 JUNI 1971 BETREFFENDE DE UITLEGGING DOOR HET HOF VAN JUSTITIE VAN HET VERDRAG VAN 27 SEPTEMBER 1968 BETREFFENDE DE RECHTERLIJKE BEVOEGDHEID EN DE TENUITVOERLEGGING VAN BESLISSINGEN IN BURGERLIJKE EN HANDELSZAKEN VAN HET HOF VAN BEROEP TE BRUSSEL, IN HET ALDAAR AANHANGIG GEDING

TUSSEN

PVBA ARCADO, TE WATERLOO ( BELGIE ),

EN

SA HAVILAND, TE LIMOGES ( FRANKRIJK ),

OM EEN PREJUDICIELE BESLISSING OVER DE UITLEGGING VAN ARTIKEL 5, SUB 1, VAN HET VERDRAG VAN 27 SEPTEMBER 1968 ( PB 1968, L 299, BLZ . 32 ),

WIJST

HET HOF VAN JUSTITIE ( ZESDE KAMER ),

SAMENGESTELD ALS VOLGT : O . DUE, KAMERPRESIDENT, T . KOOPMANS, K . BAHLMANN, C . KAKOURIS EN T . F . O' HIGGINS, RECHTERS,

ADVOCAAT-GENERAAL : SIR GORDON SLYNN

GRIFFIER : D . LOUTERMAN, ADMINISTRATEUR

GELET OP DE OPMERKINGEN INGEDIEND DOOR :

- PVBA ARCADO, VERTEGENWOORDIGD DOOR P . VAN DE WIELE EN O . RALET,

- SA HAVILAND, VERTEGENWOORDIGD DOOR F . -X . DE DORLODOT,

- DE REGERING VAN DE ITALIAANSE REPUBLIEK, BIJ DE SCHRIFTELIJKE BEHANDELING VERTEGENWOORDIGD DOOR O . FIUMARA,

- DE REGERING VAN HET VERENIGD KONINKRIJK, BIJ DE SCHRIFTELIJKE BEHANDELING VERTEGENWOORDIGD DOOR H . R . L . PURSE EN M . C . L . CARPENTER,

- DE COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN, VERTEGENWOORDIGD DOOR G . KREMLIS ALS GEMACHTIGDE, BIJGESTAAN DOOR G . CHERUBINI,

GEZIEN HET RAPPORT TER TERECHTZITTING EN TEN VERVOLGE OP DE MONDELINGE BEHANDELING OP 18 NOVEMBER 1987,

GEHOORD DE CONCLUSIE VAN DE ADVOCAAT-GENERAAL TER TERECHTZITTING VAN 17 DECEMBER 1987,

HET NAVOLGENDE

ARREST

1 BIJ ARREST VAN 11 SEPTEMBER 1986, INGEKOMEN TEN HOVE OP 16 JANUARI 1987, HEEFT HET HOF VAN BEROEP TE BRUSSEL KRACHTENS HET PROTOCOL VAN 3 JUNI 1971 BETREFFENDE DE UITLEGGING DOOR HET HOF VAN JUSTITIE VAN HET VERDRAG VAN 27 SEPTEMBER 1968 BETREFFENDE DE RECHTERLIJKE BEVOEGDHEID EN DE TENUITVOERLEGGING VAN BESLISSINGEN IN BURGERLIJKE EN HANDELSZAKEN ( HIERNA : EXECUTIEVERDRAG ) EEN PREJUDICIELE VRAAG GESTELD OVER DE UITLEGGING VAN ARTIKEL 5, SUB 1, EXECUTIEVERDRAG .

2 DEZE VRAAG IS GEREZEN IN EEN GESCHIL BETREFFENDE DE UITVOERING VAN EEN ZELFSTANDIGE AGENTUUROVEREENKOMST WAARBIJ HAVILAND, TE LIMOGES ( FRANKRIJK ), AAN DE IN BELGIE GEVESTIGDE NV AGECOBEL DE VERKOOP VAN PORCELEINGOED VOOR BELGIE EN LUXEMBURG HAD TOEVERTROUWD .

3 NA DE OPZEGGING VAN DE OVEREENKOMST DOOR HAVILAND DAAGDE AGECOBEL HAVILAND OP 13 NOVEMBER 1978 VOOR DE RECHTBANK VAN KOOPHANDEL TE BRUSSEL MET EEN VORDERING TOT BETALING VAN SCHADEVERGOEDING WEGENS ONRECHTMATIGE OPZEGGING EN VAN ACHTERSTALLIG COMMISSIELOON . HAVILAND BERIEP ZICH OP ONBEVOEGDHEID VAN DE RECHTBANK RATIONE LOCI, STELLENDE DAT DE SCHADEVORDERING WAS GEBASEERD OP EEN ONRECHTMATIGE DAAD VERRICHT OP DE PLAATS VAN WAARUIT DE OPZEGGING WAS BETEKEND, DAT WIL ZEGGEN HAAR PLAATS VAN VESTIGING .

4 DE RECHTBANK VAN KOOPHANDEL VERWIERP DEZE EXCEPTIE BIJ VONNIS VAN 26 MEI 1982 MET DE OVERWEGING, DAT HET GESCHIL WAS VOORTGEKOMEN UIT EEN OVEREENKOMST EN ZIJ DERHALVE OP GROND VAN ARTIKEL 5, SUB 1, EXECUTIEVERDRAG BEVOEGD WAS . BIJ VONNIS VAN 22 JUNI 1983 VEROORDEELDE ZIJ HAVILAND TOT BETALING VAN SCHADEVERGOEDING WEGENS ONVERWACHTE EN ONTIJDIGE OPZEGGING VAN DE OVEREENKOMST EN TOT BETALING VAN ACHTERSTALLIG COMMISSIELOON . OVEREENKOMSTIG HAVILANDS VORDERING IN RECONVENTIE VEROORDEELDE ZIJ AGECOBEL TOT BETALING VAN DE OPENSTAANDE REKENINGEN EN GELASTTE ZIJ COMPENSATIE .

5 IN HOGER BEROEP BIJ HET HOF VAN BEROEP TE BRUSSEL VORDERT AGECOBEL THANS VERHOGING VAN DE TOEGEKENDE SCHADELOOSSTELLING EN VEROORDELING VAN HAVILAND TOT BETALING VAN GERECHTELIJKE INTERESSEN . IN INCIDENTEEL BEROEP BETWIST HAVILAND OP GROND VAN ARTIKEL 5, SUB 3, EXECUTIEVERDRAG DE BEVOEGDHEID VAN DE BELGISCHE RECHTER . BIJ OP 5 JUNI 1985 TER GRIFFIE VAN HET HOF VAN BEROEP NEERGELEGDE AKTE HEEFT DE IN BELGIE GEVESTIGDE PVBA ARCADO, ALS RECHTSOPVOLGER VAN AGECOBEL, DE DOOR DEZE LAATSTE AANHANGIG GEMAAKTE PROCEDURE OVERGENOMEN .

6 VOLGENS HET HOF VAN BEROEP VERLEENT HET GESCHILPUNT INZAKE DE BETALING VAN COMMISSIELOON AAN HET GEDING WELISWAAR EEN DUIDELIJK CONTRACTUEEL KARAKTER, DOCH MOET NIETTEMIN WORDEN VASTGESTELD OF DE SCHADEVORDERING WEGENS ONVERWACHTE EN ONTIJDIGE OPZEGGING VAN DE OVEREENKOMST VALT ONDER HET - AUTONOOM UITGELEGDE - BEGRIP VERBINTENISSEN UIT OVEREENKOMST IN DE ZIN VAN ARTIKEL 5, SUB 1, EXECUTIEVERDRAG .

7 HET HEEFT DAN OOK BESLOTEN, DE BEHANDELING VAN DE ZAAK TE SCHORSEN EN HET HOF VAN JUSTITIE TE VERZOEKEN OM EEN PREJUDICIELE BESLISSING OVER DE VOLGENDE VRAAG :

" VORMT EEN GESCHIL BETREFFENDE DE ONRECHTMATIGE OPZEGGING VAN EEN ( ZELFSTANDIGE ) AGENTUUROVEREENKOMST EN BETREFFENDE DE BETALING VAN OP GROND VAN DIE OVEREENKOMST VERSCHULDIGD COMMISSIELOON EEN GESCHIL TEN AANZIEN VAN VERBINTENISSEN UIT OVEREENKOMST IN DE ZIN VAN ARTIKEL 5, SUB 1, VAN HET EEG-EXECUTIEVERDRAG VAN 27 SEPTEMBER 1968?"

8 VOOR EEN NADERE UITEENZETTING VAN DE FEITEN, HET PROCESVERLOOP EN DE DOOR PARTIJEN IN HET HOOFDGEDING, DE COMMISSIE, DE REGERING VAN DE ITALIAANSE REPUBLIEK EN DE REGERING VAN HET VERENIGD KONINKRIJK BIJ HET HOF INGEDIENDE SCHRIFTELIJKE OPMERKINGEN WORDT VERWEZEN NAAR HET RAPPORT TER TERECHTZITTING . DEZE ELEMENTEN VAN HET DOSSIER WORDEN HIERNA SLECHTS WEERGEGEVEN VOOR ZOVER DAT NOODZAKELIJK IS VOOR DE REDENERING VAN HET HOF .

9 ARTIKEL 5, SUB 1, EXECUTIEVERDRAG BEPAALT, IN AFWIJKING VAN DE ALGEMENE BEVOEGDHEIDSREGELING VAN ARTIKEL 2, EERSTE ALINEA :

"DE VERWEERDER DIE WOONPLAATS HEEFT OP HET GRONDGEBIED VAN EEN VERDRAGSLUITENDE STAAT, KAN IN EEN ANDERE VERDRAGSLUITENDE STAAT VOOR DE NAVOLGENDE GERECHTEN WORDEN OPGEROEPEN :

1 ) TEN AANZIEN VAN VERBINTENISSEN UIT OVEREENKOMST : VOOR HET GERECHT VAN DE PLAATS, WAAR DE VERBINTENIS IS UITGEVOERD OF MOET WORDEN UITGEVOERD ."

10 GELIJK HET HOF OVERWOOG IN HET ARREST VAN 22 MAART 1983 ( ZAAK 34/82, PETERS, JURISPR . 1983, BLZ . 987 ), DIENT HET BEGRIP VERBINTENISSEN UIT OVEREENKOMST ALS CRITERIUM TER AFBAKENING VAN HET TOEPASSINGSGEBIED VAN EEN VAN DE BIJZONDERE BEVOEGDHEIDSREGELS WAARVAN DE VERZOEKER GEBRUIK KAN MAKEN . GELET OP DE DOELSTELLINGEN EN DE ALGEMENE STRUCTUUR VAN HET EXECUTIEVERDRAG EN OM DE GELIJKHEID EN EENVORMIGHEID VAN DE RECHTEN EN VERPLICHTINGEN DIE VOOR DE VERDRAGSLUITENDE STATEN EN DE BELANGHEBBENDE PERSONEN UIT HET EXECUTIEVERDRAG VOORTVLOEIEN, ZOVEEL MOGELIJK TE VERZEKEREN, IS HET VAN BELANG DAT DIT BEGRIP NIET WORDT GEZIEN ALS EEN SIMPELE VERWIJZING NAAR HET INTERNE RECHT VAN EEN DER BETROKKEN STATEN .

11 DERHALVE MOET AAN HET BEGRIP VERBINTENIS UIT OVEREENKOMST EEN AUTONOME INHOUD WORDEN GEGEVEN EN MOET BIJ DE UITLEGGING ERVAN MET HET OOG OP DE TOEPASSING VAN HET EXECUTIEVERDRAG IN DE EERSTE PLAATS AANSLUITING WORDEN GEZOCHT BIJ HET STELSEL EN DE DOELSTELLINGEN VAN DIT VERDRAG, TEN EINDE DE VOLLE WERKING HIERVAN TE VERZEKEREN .

12 HET LIJDT GEEN TWIJFEL, DAT EEN VORDERING TOT BETALING VAN OP GROND VAN EEN ZELFSTANDIGE AGENTUUROVEREENKOMST VERSCHULDIGD COMMISSIELOON OP DIE OVEREENKOMST BERUST EN BIJGEVOLG VALT ONDER HET BEGRIP VERBINTENISSEN UIT OVEREENKOMST IN DE ZIN VAN ARTIKEL 5, SUB 1, EXECUTIEVERDRAG .

13 HETZELFDE GELDT VOOR EEN VORDERING TOT SCHADEVERGOEDING WEGENS ONRECHTMATIGE OPZEGGING VAN DEZE OVEREENKOMST, AANGEZIEN DIE VERGOEDING HAAR GRONDSLAG VINDT IN DE NIET-NAKOMING VAN EEN CONTRACTUELE VERPLICHTING .

14 WAT INZONDERHEID HET RECHT VAN DE ZELFSTANDIGE HANDELSAGENT OP INACHTNEMING VAN EEN OPZEGGINGSTERMIJN BETREFT, IS DE CONTRACTUELE AARD VAN DIT RECHT EN BIJGEVOLG VAN DE SCHADELOOSSTELLING WEGENS NIET-INACHTNEMING VAN DIE TERMIJN, VASTGELEGD IN DE ARTIKELEN 15 EN 17 VAN RICHTLIJN 86/653 VAN DE RAAD VAN 18 DECEMBER 1986 INZAKE DE COOERDINATIE VAN DE WETGEVINGEN VAN DE LID-STATEN INZAKE ZELFSTANDIGE HANDELSAGENTEN ( PB 1986, L 382, BLZ . 17 ).

15 VOORTS VINDT DE CONTRACTUELE AARD VAN EEN RECHTSVORDERING ALS DE ONDERHAVIGE BEVESTIGING IN ARTIKEL 10 VAN HET VERDRAG VAN 19 JUNI 1980 INZAKE HET RECHT DAT VAN TOEPASSING IS OP VERBINTENISSEN UIT OVEREENKOMST ( PB 1980, L 266, BLZ . 1 ), AANGEZIEN OP GROND DAARVAN HET RECHT DAT VAN TOEPASSING IS OP DE OVEREENKOMST, DE GEVOLGEN VAN GEHELE OF GEDEELTELIJKE NIET-NAKOMING VAN DE DAARUIT ONTSTANE VERBINTENISSEN BEHEERST EN DUS OOK VAN DE CONTRACTUELE AANSPRAKELIJKHEID VAN DE PARTIJ AAN WIE DE NIET-NAKOMING KAN WORDEN VERWETEN .

16 MITSDIEN MOET OP DE VRAAG VAN DE VERWIJZENDE RECHTER WORDEN GEANTWOORD, DAT EEN GESCHIL BETREFFENDE DE ONRECHTMATIGE OPZEGGING VAN EEN ZELFSTANDIGE AGENTUUROVEREENKOMST EN DE BETALING VAN TER UITVOERING VAN DIE OVEREENKOMST VERSCHULDIGD COMMISSIELOON, EEN GESCHIL IS TEN AANZIEN VAN VERBINTENISSEN UIT OVEREENKOMST IN DE ZIN VAN ARTIKEL 5, SUB 1, EXECUTIEVERDRAG .

KOSTEN

17 DE KOSTEN DOOR DE REGERING VAN DE ITALIAANSE REPUBLIEK, DE REGERING VAN HET VERENIGD KONINKRIJK EN DE COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN WEGENS INDIENING VAN HUN OPMERKINGEN BIJ HET HOF GEMAAKT, KUNNEN NIET VOOR VERGOEDING IN AANMERKING KOMEN . TEN AANZIEN VAN DE PARTIJEN IN HET HOOFDGEDING IS DE PROCEDURE ALS EEN ALDAAR GEREZEN INCIDENT TE BESCHOUWEN, ZODAT DE NATIONALE RECHTERLIJKE INSTANTIE OVER DE KOSTEN HEEFT TE BESLISSEN .

HET HOF VAN JUSTITIE ( ZESDE KAMER ),

UITSPRAAK DOENDE OP DE DOOR HET HOF VAN BEROEP TE BRUSSEL BIJ BESCHIKKING VAN 11 SEPTEMBER 1986 GESTELDE VRAAG,

VERKLAART VOOR RECHT :

EEN GESCHIL BETREFFENDE DE ONRECHTMATIGE OPZEGGING VAN EEN ZELFSTANDIGE AGENTUUROVEREENKOMST EN DE BETALING VAN TER UITVOERING VAN DIE OVEREENKOMST VERSCHULDIGD COMMISSIELOON, IS EEN GESCHIL TEN AANZIEN VAN VERBINTENISSEN UIT OVEREENKOMST IN DE ZIN VAN ARTIKEL 5, SUB 1, VAN HET EEG-EXECUTIEVERDRAG .