—

gezien de artikelen 165 en 166 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU),

—

gezien het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie, en met name artikel 14,

—

gezien artikel 2 van het Protocol bij het Verdrag van de Raad van Europa tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden, over het recht op onderwijs,

—

gezien Richtlijn (EU) 2019/790 van het Europees Parlement en de Raad van 17 april 2019 inzake auteursrechten en naburige rechten in de digitale eengemaakte markt en tot wijziging van Richtlijnen 96/9/EG en 2001/29/EG (1),

—

gezien de ontwerpresolutie van de Commissie cultuur en onderwijs van 22 september 2020 over de toekomst van het Europese onderwijs in de context van COVID-19,

—

gezien zijn resolutie van 17 april 2020 over gecoördineerde EU-maatregelen om de COVID-19-pandemie en de gevolgen ervan te bestrijden (2),

—

gezien zijn resolutie van 11 december 2018 over onderwijs in het digitale tijdperk: uitdagingen, kansen en lessen voor de ontwikkeling van EU-beleid (3),

—

gezien zijn resolutie van 12 juni 2018 over de modernisering van het onderwijs in de EU (4),

—

gezien zijn resolutie van 14 september 2017 over een nieuwe agenda voor vaardigheden voor Europa (5),

—

gezien de conclusies van de Raad van 9 juni 2020 over het vormgeven van de digitale toekomst van Europa (6),

—

gezien de conclusies van de Raad van 26 mei 2020 over Europese leraren en opleiders voor de toekomst (7),

—

gezien de conclusies van de Raad van 18 november 2019 over de sleutelrol van leven lang leren-beleid om samenlevingen in staat te stellen om te gaan met de technologische en groene transitie ter ondersteuning van inclusieve en duurzame groei (8),

—

gezien de aanbeveling van de Raad van 22 mei 2018 inzake sleutelcompetenties voor een leven lang leren (9),

—

gezien de aanbeveling van de Raad van 22 mei 2017 inzake het Europees kwalificatiekader voor een leven lang leren en tot intrekking van de aanbeveling van het Europees Parlement en de Raad van 23 april 2008 tot vaststelling van een Europees kwalificatiekader voor een leven lang leren (10),

—

gezien de conclusies van de Raad van 30 mei 2016 over het ontwikkelen van mediageletterdheid en kritisch denken door onderwijs en opleiding (11),

—

gezien de aanbeveling van de Raad van 19 december 2016 tot invoering van bijscholingstrajecten: nieuwe mogelijkheden voor volwassenen (12),

—

gezien de conclusies van de Raad van 27 mei 2015 over de rol van voor- en vroegschoolse educatie en primair onderwijs bij het bevorderen van creativiteit, innovatie en digitale competentie (13),

—

gezien de aanbeveling van de Raad van 20 december 2012 betreffende de validatie van niet-formeel en informeel leren (14),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 30 september 2020 getiteld “Actieplan voor Digitaal Onderwijs 2021-2027: Onderwijs en opleiding herbronnen voor het digitale tijdperk” (COM(2020)0624) en het begeleidende werkdocument van de diensten van de Commissie (SWD(2020)0209),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 30 september 2020 over de totstandbrenging van de Europese onderwijsruimte tegen 2025 (COM(2020)0625),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 1 juli 2020 over een Europese vaardighedenagenda voor duurzaam concurrentievermogen, sociale rechtvaardigheid en veerkracht (COM(2020)0274),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 17 januari 2018 over het actieplan voor digitaal onderwijs (COM(2018)0022),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 14 november 2017 over de versterking van de Europese identiteit via onderwijs en cultuur (COM(2017)0673),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 30 mei 2017 over een goede start in het leven dankzij ontwikkeling van scholen en uitstekend onderwijs (COM(2017)0248),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 7 december 2016 over onderwijs verbeteren en moderniseren (COM(2016)0941),

—

gezien het verslag van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) getiteld “Education responses to COVID-19: an implementation strategy toolkit”,

—

gezien het verslag van de OESO getiteld “OECD Skills Outlook 2019: Thriving in a Digital World”,

—

gezien het verslag van de Organisatie van de Verenigde Naties voor onderwijs, wetenschap en cultuur (Unesco) getiteld “Skills for a connected world”,

—

gezien het verslag van het Europees Centrum voor de ontwikkeling van de beroepsopleiding van 4 juni 2020 getiteld “Digital gap during COVID-19 for VET learners at risk in Europe”,

—

gezien artikel 54 van zijn Reglement,

—

gezien het advies van de Commissie werkgelegenheid en sociale zaken,

—

gezien het standpunt in de vorm van amendementen van de Commissie vrouwenrechten en gendergelijkheid,

—

gezien het verslag van de Commissie cultuur en onderwijs (A9-0042/2021),

A.

overwegende dat inclusief, rechtvaardig, voldoende gefinancierd en kwaliteitsvol onderwijs een belangrijke motor is voor de groene en de digitale transitie; overwegende dat onderwijs een investering in onze gemeenschappelijke toekomst is die bijdraagt aan de sociale cohesie, duurzame economische groei, het scheppen van banen en werkgelegenheid en zodoende bijdraagt aan een rechtvaardige samenleving; overwegende dat onderwijs een cruciaal instrument is voor individuele ontwikkeling en zelfontplooiing en de deelname aan het democratisch bestel bevordert;

B.

overwegende dat gelijkheid tussen vrouwen en mannen een kernwaarde van de EU is, als verankerd in de artikelen 8 en 19 VWEU;

C.

overwegende dat digitale technologieën de samenleving opnieuw vormgeven, waardoor digitale basisvaardigheden en digitale geletterdheid nu van essentieel belang zijn voor alle burgers;

D.

overwegende dat uit het eerste beginsel van de Europese pijler van sociale rechten (EPSR) het belang blijkt van het onderhouden en verwerven van vaardigheden teneinde “gelijke kansen en toegang tot de arbeidsmarkt” te waarborgen, en dat hierin is vastgesteld dat iedereen het recht heeft op “hoogwaardige en inclusieve voorzieningen voor onderwijs, opleiding en een leven lang leren om de vaardigheden te verwerven en te onderhouden die nodig zijn om ten volle aan het maatschappelijk leven te kunnen deelnemen en overgangen op de arbeidsmarkt met succes te kunnen opvangen”;

E.

overwegende dat de beheersing van transversale basisvaardigheden, zoals rekenvaardigheid, kritisch denken en sociaalcommunicatieve vaardigheden, een fundamentele voorwaarde is voor de verwerving van digitale vaardigheden en competenties; overwegende dat er tegelijkertijd in de toekomst steeds meer behoefte zal zijn aan digitale vaardigheden, zoals coderen, logistiek of robotica, en dat dit niet alleen gevolgen zal hebben voor het IT-onderwijs, maar voor het onderwijsprogramma in zijn geheel; overwegende dat met het Europees digitalecompetentiekader voor burgers het belang van zachte vaardigheden wordt erkend, met inbegrip van communicatieve vaardigheden en vaardigheden met betrekking tot samenwerking en het creëren van inhoud, die vaak worden onderwezen via de geesteswetenschappen, cultuurwetenschappen en sociale wetenschappen; overwegende dat een interdisciplinaire benadering van studies op het gebied van wetenschap, technologie, engineering, kunst en wiskunde (STEAM) kan leiden tot een beter, mensgerichter ontwerp van digitale oplossingen;

F.

overwegende dat basisonderwijs op het gebied van cyberhygiëne, cyberveiligheid, gegevensbescherming en mediageletterdheid leeftijds- en ontwikkelingsgericht moet zijn om lerenden te helpen uitgroeien tot kritische leerlingen, actieve burgers, internetgebruikers en personen die vorm geven aan een democratische digitale samenleving, hen te helpen geïnformeerde beslissingen te nemen en zich bewust te zijn van de risico’s van het internet en deze te kunnen ondervangen, zoals onlinedesinformatie, -intimidatie en -inbreuken in verband met persoonsgegevens; overwegende dat onderwijsprogramma’s met betrekking tot cyberbeveiliging moeten worden opgenomen in de leerplannen;

G.

overwegende dat de digitale transformatie de arbeidsmarkt doet veranderen, waarbij volgens schattingen van de Commissie (15), in een aantal beroepscategorieën naar verwachting maar liefst 90 % van de banen in de toekomst een of andere vorm van digitale vaardigheden zal vereisen en 65 % van de kinderen die nu aan het basisonderwijs beginnen uiteindelijk een baan zal hebben die nu nog niet bestaat; overwegende dat er veel vraag is naar geavanceerde digitale vaardigheden, waardoor de nadruk waarschijnlijk meer zal komen te liggen op de STEAM-gebieden;

H.

overwegende dat de invloed van nieuwe technologieën, zoals robotica en artificiële intelligentie (AI), op de werkgelegenheid grondig moet worden onderzocht; overwegende dat het reeds duidelijk is dat digitale geletterdheid in hoog tempo aan het uitgroeien is tot een universele vaardigheid voor banen die zich vroeger niet of nauwelijks in het digitale domein bevonden, onder meer banen waarvoor handenarbeid vereist is; overwegende dat om- en bijscholing noodzakelijk zijn om mensen in staat te stellen zich aan te passen aan de veranderende behoeften en omstandigheden van een steeds sterker gedigitaliseerde arbeidsmarkt; overwegende dat de door COVID-19 aangejaagde verschuiving naar telewerken nieuwe uitdagingen stelt op het gebied van digitale vaardigheden, communicatie en dergelijke meer; overwegende dat werkgevers voor hun werknemers in digitale opleidingen en digitale apparatuur moeten voorzien, waarbij naar behoren aandacht wordt besteed aan specifieke behoeften zoals behoorlijke faciliteiten voor personen met een handicap; overwegende dat de sector beroepsonderwijs en -opleiding een cruciale rol speelt bij de toerusting van toekomstige werknemers met de vaardigheden en kwalificaties die zij nodig hebben voor de zich ontwikkelende arbeidsmarkt;

I.

overwegende dat 42 % van de Europeanen nog steeds niet over digitale basisvaardigheden beschikt (16) en dat er aanzienlijke verschillen bestaan tussen en binnen de lidstaten en op basis van sociaaleconomische status, leeftijd, geslacht, inkomen, opleidingsniveau en arbeidssituatie; overwegende dat slechts 35 % van de mensen in de leeftijdscategorie 55-74 jaar over digitale basisvaardigheden beschikt, tegenover 82 % in de leeftijdscategorie 16-24 jaar (17), hetgeen betekent dat ouderen gevoeliger zijn voor digitale uitsluiting; overwegende dat de vaardighedenagenda ervoor moet zorgen dat 70 % van de 16- tot 74-jarigen tegen 2025 over digitale basisvaardigheden beschikt, een gemiddelde stijging van twee procentpunten per jaar ten opzichte van een jaarlijkse stijging van 0,75 procentpunten tussen 2015 en 2019; overwegende dat lerenden nooit op gelijke voet digitale vaardigheden kunnen opdoen, met zulke grote verschillen in het niveau van de basisvaardigheden;

J.

overwegende dat er nog steeds ongelijkheden bestaan in de toegang tot digitale infrastructuur en apparatuur, waarbij plattelands- en afgelegen gebieden en achtergestelde stedelijke gebieden vaak te lijden hebben onder slechte connectiviteit en huishoudens met lagere inkomens vaak geen toegang hebben tot computers; overwegende dat 10 % van de huishoudens in plattelandsgebieden van de EU geen toegang heeft tot vast internet en dat nog eens 41 % geen breedbanddekking heeft;

K.

overwegende dat er op het gebied van digitale vaardigheden een genderkloof van 11 % bestaat (18); overwegende dat volgens Eurostat slechts een op de drie STEM-afgestudeerden een vrouw is, ondanks het feit dat 54 % van de studenten in het hoger onderwijs uit vrouwen bestaat; overwegende dat jongens en meisjes in het basisonderwijs dezelfde houding hebben ten opzichte van STEM-vakken, maar dat de interesse daarvoor bij meisjes vanaf 15 jaar begint af te nemen; overwegende dat minder dan 3 % van de tienermeisjes belangstelling heeft voor een baan als ICT’er;

L.

overwegende dat de genderverschillen in onderwijs en opleiding zich vertalen naar de werkplek: slechts 17 % van de banen in de ICT-sector wordt door vrouwen bekleed en het aandeel mannen dat in een digitale sector werkt ligt 3,1 keer hoger dan het aandeel vrouwen (19); overwegende dat de genderkloof vooral duidelijk is in de AI-sector, waar wereldwijd slechts 22 % van de beroepsbeoefenaars vrouw is; overwegende dat dergelijke verschillen van invloed zijn op de mogelijkheden voor vrouwen om in goed betaalde, toekomstgerichte sectoren te werken en op vergelijkbare wijze de diversiteit binnen de digitale sector beperken, bijvoorbeeld met betrekking tot technologieontwerp;

M.

overwegende dat het belangrijk is inzicht te verwerven in de factoren die van invloed zijn op de onderwijs- en beroepskeuze van meisjes en vrouwen, met inbegrip van gendervooroordelen, en hen te motiveren om een STEM- en ICT-studie te volgen en in die gebieden carrière te maken; overwegende dat het in dat verband noodzakelijk is om oplossingen betreffende loopbaanbegeleiding verder te ontwikkelen;

N.

overwegende dat digitale technologieën een aanzienlijk potentieel bieden voor leerkrachten, opleiders, opvoeders en lerenden in alle onderwijssectoren en -situaties in termen van toegankelijke, open, sociale en gepersonaliseerde technologieën waarmee inclusievere leertrajecten tot stand kunnen worden gebracht; overwegende dat een slim gebruik van digitale technologieën, aangedreven door innovatieve onderwijsmethoden en empowerment van lerenden, burgers kan toerusten met kerncompetenties voor het leven, zoals creatief denken, nieuwsgierigheid en probleemoplossende vaardigheden; overwegende dat het gebruik van digitale technologieën nooit als een kostenbesparende maatregel mag worden beschouwd; overwegende dat in het onderwijsproces de vrijheid van leerkrachten om de beste combinatie van onderwijsmethoden en inhoud te kiezen centraal moet blijven staan;

O.

overwegende dat de interactie tussen leerkrachten en leerlingen van essentieel belang is voor het welzijn en de ontwikkeling van leerlingen en dat contactonderwijs daarom centraal moet blijven staan in het onderwijs; overwegende dat digitale instrumenten en technologieën de rol van de leerkracht niet kunnen vervangen, maar niettemin een reeks voordelen bieden die contactonderwijs kunnen aanvullen, onder meer in de vorm van hybride onderwijsmodellen; overwegende dat overmatig gebruik van technologische en digitale apparatuur problemen kan veroorzaken, zoals slaaptekort, verslaving, en een sedentaire levensstijl; overwegende dat bijzondere aandacht moet worden besteed aan jongere kinderen en lerenden met speciale onderwijsbehoeften of met een handicap, voor wie onlineleren een bijzondere uitdaging vormt;

P.

overwegende dat digitale technologieën op een leeftijds- en ontwikkelingsgerichte wijze moeten worden ingevoerd waarbij de lerenden centraal staan; overwegende dat in digitale leerstrategieën rekening moet worden gehouden met onderzoek naar de effecten die een vroegtijdig gebruik van digitale technologie kan hebben op de ontwikkeling van jonge kinderen;

Q.

overwegende dat voor de ontwikkeling van digitale infrastructuur en technologieën in het onderwijs aanzienlijke overheidsinvesteringen nodig zijn, onder meer in IT-personeel in onderwijsinstellingen; overwegende dat particuliere investeringen ook in aanzienlijke mate bijdragen tot de ontwikkeling van oplossingen voor e-leren;

R.

overwegende dat toegang tot digitale infrastructuur, waaronder snel internet, en tot apparatuur en inhoud van hoge kwaliteit en aangepast aan de onderwijsbehoeften een fundamentele voorwaarde is voor digitaal leren; overwegende dat de COVID-19-pandemie en de plotse digitale transitie naar online- of afstandsonderwijs de digitale kloof in toegang en connectiviteit binnen en tussen de lidstaten hebben blootgelegd, met uiteenlopende gevolgen voor de verschillende onderwijssectoren; overwegende dat tijdens de COVID-19-lockdown in de lente van 2020 maar liefst 32 % (20) van de leerlingen en studenten in sommige lidstaten geen toegang had tot het internet en digitale instrumenten;

S.

overwegende dat de plotselinge verschuiving naar online- en afstandsleren ook heeft laten zien dat de onderwijsstelsels in de meeste delen van Europa hier niet op voorbereid waren en lacunes heeft blootgelegd ten aanzien van de digitale vaardigheden van leerkrachten, opvoeders, ouders en lerenden en van hun vermogen om digitale technologieën doeltreffend en veilig te gebruiken; overwegende dat vóór de crisis slechts 39 % van de leerkrachten in de EU van mening was goed of zeer goed voorbereid te zijn op het gebruik van digitale technologieën voor onderwijsdoeleinden, waarbij zich tussen de lidstaten onderling grote verschillen voordeden; overwegende dat leerkrachten niettemin hebben aangetoond dat zij zich kunnen aanpassen aan ingrijpende veranderingen binnen onderwijsstelsels, indien zij voldoende flexibiliteit en autonomie krijgen en optimaal gebruik maken van het innovatiepotentieel van online- en afstandsleren;

T.

overwegende dat de verschuiving naar online- en afstandsleren de bestaande ongelijkheden heeft aangescherpt, waardoor kansarme en kwetsbare lerenden, lerenden met speciale onderwijsbehoeften en lerenden met een handicap verder achterop zijn geraakt, het aantal voortijdige schoolverlaters in alle onderwijssectoren is toegenomen en duidelijk is geworden dat het in de digitale omgeving ontbreekt aan pastorale en sociale ondersteuning; overwegende dat ongelijkheden in de vroege kinderjaren op latere leeftijd een negatief effect hebben op de leerresultaten en de werkgelegenheidsvooruitzichten; overwegende dat het dringend noodzakelijk is de kwaliteit en inclusie van het onlineonderwijs te verbeteren;

U.

overwegende dat de COVID-19-pandemie ingrijpende veranderingen voor onze manier van leven zal inluiden en de noodzaak heeft onderstreept om volledig onderwijs van goede kwaliteit te verstrekken aan iedereen teneinde voorbereid te zijn op mogelijke crises in de toekomst, de veerkracht van het onderwijsstelsel op langere termijn te bevorderen en de grondslag te leggen voor een succesvolle digitale transitie;

V.

overwegende dat de inhoud van het onderwijs en de opzet van onderwijsstelsels een nationale bevoegdheid betreft, maar dat nieuwe uitdagingen niettemin vragen om een doeltreffende coördinatie en, waar nodig, beleid en instrumenten van de Europese Unie op het gebied van digitaal onderwijs voor de middellange en langere termijn als belangrijke dimensie van de Europese onderwijsruimte;

W.

overwegende dat de beschikbaarheid van hoogwaardig onlineonderwijs vaak niet als alternatief geldt, maar voor bepaalde groepen mensen de enige optie is, bijvoorbeeld voor mensen die voltijds werken of werkloos zijn in plattelands- of afgelegen gebieden, alsook voor personen met een handicap;

X.

overwegende dat onderwijs een investering in de toekomst is en een belangrijk instrument voor de ontwikkeling en zelfontplooiing van elk individu vormt; overwegende dat digitaal onderwijs kan helpen bij het aanpakken van uitdagingen zoals desinformatie, radicalisering, identiteits- en gegevensdiefstal, cyberpesten en onlineoplichting; overwegende dat onderwijs, opleiding en een leven lang leren een essentiële rol zullen spelen bij de rechtvaardige transitie naar de digitale economie;

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

21.

22.

23.

24.

25.

26.

27.

28.

29.

30.

31.

32.

33.

34.

35.

36.

37.

38.

39.

40.

41.

42.

43.

44.

45.

46.

47.