i)

de lidstaten op gepaste wijze gebruikmaken van alle sanctiemogelijkheden waarin de richtlijn voorziet, met name de toepassing van alle aanvullende administratieve maatregelen (verlies van voordelen, uitsluiting van overheidsopdrachten, terugvordering van overheidssubsidies, tijdelijke of permanente sluiting van vestigingen of intrekking van een exploitatievergunning). Het zou ook een goede zaak zijn als de Commissie de lidstaten hierin zou steunen;

ii)

de sancties in de lidstaten zo worden geformuleerd dat ze doeltreffend, afschrikkend (meer nadelen dan voordelen) en evenredig zijn, uitgaan van een alomvattende benadering en verankerd zijn in het rechtskader van elke lidstaat, en dat er voor de hele EU een minimumkader van sancties en bestuursrechtelijke maatregelen wordt vastgesteld, die door elke lidstaat via de eigen wetgeving kunnen worden aangevuld naargelang van de specifieke economische en sociale situatie; in het geval van financiële sancties moeten de kosten in ieder geval hoger zijn dan de baten die voortkomen uit de illegale activiteit.

i)

wat de samenwerking van de Commissie met de lidstaten betreft:

ii)

wat de samenwerking van migranten met de autoriteiten in de strijd tegen illegale arbeid betreft:

iii)

wat de rol van vakbonden, ondernemersorganisaties en maatschappelijke organisaties betreft:

iv)

wat de aanbevelingen van het EESC aan de lidstaten betreft:

i)

de lidstaten:

ii)

de Commissie:

iii)

wat de betrokkenheid van de Europese Arbeidsautoriteit (ELA) bij de inspecties betreft:

—

sancties tegen werkgevers (hoofdstuk 2);

—

maatregelen ter bescherming van de rechten van irreguliere migranten (hoofdstuk 3);

—

inspecties (hoofdstuk 4);

—

aanzienlijke informatielacunes (hoofdstuk 5);

—

versterking van het EU-optreden tegen illegale tewerkstelling (hoofdstuk 6).

i)

er zijn nog meer inspanningen nodig wat betreft de uitvoering van de beschermende elementen van de richtlijn — met name met betrekking tot toegang tot informatie, toegang tot de rechter en invordering van nabetalingen — en de verlening van verblijfsvergunningen van beperkte duur (15);

ii)

een meerderheid van de lidstaten verstrekt alleen algemene informatie over de rechten van werknemers en geen gerichte informatie die relevant is voor de specifieke situatie van irreguliere arbeidsmigranten;

iii)

de samenwerking van overheidsinstanties met sociale partners en niet-gouvernementele organisaties is van cruciaal belang om klachten te vergemakkelijken, aangezien zij vaak rechtstreeks contact met de werknemers hebben en mensen bewust kunnen maken, de migranten over hun rechten kunnen informeren, wederzijds vertrouwen kunnen opbouwen en de werknemers kunnen helpen bij het opsporen van situaties van zwartwerk en arbeidsuitbuiting met het oog op het indienen van een klacht. Ook de rol van sociale partners en niet-gouvernementele organisaties is erg belangrijk om het indienen van klachten te vergemakkelijken, situaties van uitbuiting aan het licht te brengen en ervoor te zorgen dat migranten minder bang zijn om te worden onderworpen aan terugkeerprocedures indien zij door de migratieautoriteiten worden ontdekt. In een grote meerderheid van de lidstaten kent de wet deze belanghebbenden, met name de vakbonden, een belangrijke rol toe binnen het nationale mechanisme om de indiening van klachten te vergemakkelijken (16);

iv)

irreguliere migranten die het slachtoffer zijn geworden van arbeidsuitbuiting hebben in de praktijk moeite om toegang te krijgen tot verblijfsvergunningsprocedures of om te voldoen aan de voorwaarden voor afgifte van de vergunningen. Belanghebbenden melden dat slachtoffers te weinig toegang hebben tot informatie en juridisch advies over de beschikbaarheid van vergunningen, over de manier waarop zij een aanvraag of verzoek kunnen indienen, over het feit dat de afgifte van vergunningen vaak gekoppeld is aan strafrechtelijke vervolging van bepaalde werkgevers en over het feit dat de vergunning afhankelijk is van de deelname van het slachtoffer aan de strafprocedure, hoewel dit niet vereist is op grond van de richtlijn (17);

v)

uit gegevens van het Bureau van de Europese Unie voor de grondrechten blijkt dat migranten in een irreguliere situatie in sommige lidstaten geen gebruikmaken van bestaande klachtensystemen. Dit kan een aantal redenen hebben: een gebrek aan stimulansen voor werknemers om zich te melden, beperkte informatie over hun rechten en het beschikbare klachtenmechanisme, economische belemmeringen zoals lidmaatschapsgelden voor vakbonden die alleen leden helpen, en vooral angst om te worden ontdekt, opgepakt en teruggestuurd (18);

v)

sociale partners en niet-gouvernementele organisaties spelen ook een centrale rol ter bevordering en uitvoering van de beschermende maatregelen van de richtlijn en om ervoor te zorgen dat meer irreguliere migranten hiervan kunnen profiteren. De Commissie zal de dialoog met de sociale partners en niet-gouvernementele organisaties die werknemers zonder papieren vertegenwoordigen, versterken en zal bij de ontwikkeling van deze activiteiten samenwerken met het Europees platform tegen zwartwerk.

i)

het aantal inspecties dat in het huidige systeem wordt uitgevoerd, zal werkgevers er waarschijnlijk niet van weerhouden om irreguliere migranten in dienst te nemen. Het percentage werkgevers dat actief is in een sector die aan inspecties wordt onderworpen, is doorgaans zeer klein; bijgevolg kunnen werkgevers het economische voordeel van illegale tewerkstelling groter achten dan de kans dat zij door inspecties worden betrapt (20);

ii)

de lidstaten en andere belanghebbenden melden dat de arbeidsinspectiediensten vaak onderbemand zijn en niet over de nodige middelen beschikken, wat gevolgen heeft voor het aantal en de frequentie van de uitgevoerde inspecties (21);

iii)

de belanghebbenden zijn voorstander van het idee om arbeidsinspecties en activiteiten op het gebied van rechtshandhaving en immigratie te scheiden door middel van een “firewall”, die zou garanderen dat irreguliere migranten die tijdens inspecties worden ontdekt niet naar de immigratieautoriteiten worden doorverwezen voor een terugkeerprocedure (22).