—

gezien zijn verklaring van 10 maart 2011 over de opstelling van een Europees Statuut voor onderlinge maatschappijen, verenigingen en stichtingen,

—

gezien de artikelen 225 en 50 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie,

—

gezien zijn resolutie van 19 februari 2009 over de sociale economie (1),

—

gezien zijn resolutie van 20 november 2012 over het Initiatief voor sociaal ondernemerschap — Bouwen aan een gezonde leefomgeving voor sociale ondernemingen in een kader van sociale economie en innovatie (2),

—

gezien zijn resolutie van 10 september 2015 over sociaal ondernemerschap en sociale innovatie bij de bestrijding van werkloosheid (3),

—

gezien de conclusies van de Raad van 7 december 2015 getiteld “De bevordering van de sociale economie als belangrijkste motor van economische en sociale ontwikkeling in Europa” (4),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 13 april 2011, getiteld “Single Market Act — Twaalf hefbomen om de groei aan te jagen en het vertrouwen te versterken — “Samenwerken om nieuwe groei te creëren”” (COM(2011)0206),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 25 oktober 2011 getiteld “Initiatief voor sociaal ondernemerschap — Bouwen aan een gezonde leefomgeving voor sociale ondernemingen in een kader van sociale economie en innovatie” (COM(2011)0682),

—

gezien Verordening (EU) nr. 346/2013 van het Europees Parlement en de Raad (5),

—

gezien Verordening (EU) nr. 1296/2013 van het Europees Parlement en de Raad (6), en met name artikel 2, lid 1, hiervan,

—

gezien Richtlijn 2014/24/EU van het Europees Parlement en de Raad (7), en met name artikel 20, hiervan,

—

gezien Verordening (EG) nr. 1435/2003 van de Raad (8),

—

gezien zijn resolutie van 14 maart 2013 met aanbevelingen aan de Commissie betreffende het Statuut van de Europese onderlinge maatschappij (9),

—

gezien de door de Commissie werkgelegenheid en sociale zaken van het Parlement bestelde studie van juli 2011 met als titel “The role of mutual societies in the 21st century” (De rol van onderlinge maatschappijen in de 21e eeuw),

—

gezien het verslag van de deskundigengroep van de Commissie inzake sociaal ondernemerschap (GECES) van oktober 2016 over “Sociale ondernemingen en de sociale economie in de toekomst” (10),

—

gezien de studie besteld door beleidsafdeling C van het Europees Parlement van februari 2017 getiteld “A European Statute for Social and Solidarity-Based Enterprise”,

—

gezien de artikelen 46 en 52 van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie juridische zaken en het advies van de Commissie werkgelegenheid en sociale zaken (A8-0231/2018),

A.

overwegende dat de begrippen “sociale onderneming” en “solidaire onderneming” vaak als synoniemen worden gebruikt, ook al zijn deze ondernemingen niet altijd dezelfde en kunnen ze sterk verschillen van de ene lidstaat tot de andere; overwegende dat het concept “sociale onderneming” voornamelijk betrekking heeft op traditionelere organisaties van de sociale economie, zoals coöperaties, onderlinge maatschappijen, associaties en stichtingen; overwegende dat de grenzen van het concept “sociale onderneming” aanleiding geven tot belangrijke discussies onder sociale wetenschappers en juristen; overwegende dat het noodzakelijk lijkt om zonder vertraging richting een betere erkenning van het concept “sociale en solidaire onderneming” te gaan door een juridische basisdefinitie vast te stellen die een solide bijdrage kan leveren tot de inspanningen van de Europese Unie en de lidstaten om sociale en solidaire ondernemingen te ontwikkelen zodat zij kunnen profiteren van de interne markt;

B.

overwegende dat de sociale en solidaire economie een belangrijke bijdrage levert aan de economie van de Unie; overwegende dat het Parlement in zijn resoluties van 19 februari 2009, 20 november 2012 en 10 september 2015 heeft benadrukt dat de sociale en solidaire economie werkgelegenheid biedt voor meer dan 14 miljoen personen, wat neerkomt op ongeveer 6,5 % van de werknemers en 10 % van de ondernemingen in de EU; overwegende dat deze sector bijzonder veerkrachtig is gebleken tegenover de economische en financiële crisis en potentieel heeft voor sociale en technologische innovatie, de creatie van fatsoenlijke, inclusieve, plaatselijke en duurzame banen, bevordering van de economische groei, milieubescherming en het versterken van de sociale, economische en regionale cohesie; overwegende dat sociale en solidaire ondernemingen nieuwe wegen inslaan voor het oplossen van maatschappelijke problemen in een snel veranderende wereld; overwegende dat de sociale en solidaire economie blijft ontwikkelen en zo een aanjager van groei en werkgelegenheid is en aangemoedigd en ondersteund moet worden;

C.

overwegende dat er aanzienlijke verschillen bestaan tussen de lidstaten in de wijze waarop ze sociale en solidaire ondernemingen reguleren en in de organisatievormen die sociale ondernemers ter beschikking hebben onder hun rechtsstelsels; overwegende dat de verschillende organisatievormen van sociale en solidaire ondernemingen afhangen van de bestaande wettelijke kaders, de politieke economie van de welzijnszorg en solidariteit, en de culturele en historische tradities in elk land;

D.

overwegende dat in sommige lidstaten specifieke rechtsvormen zijn gecreëerd door het aannemen van het coöperatieve model, de vereniging van onderlinge hulp, vereniging of stichting en andere of door het invoeren van rechtsvormen die het sociale engagement erkennen dat wordt aangegaan door een groot aantal entiteiten en die bepaalde kenmerken bevatten die specifiek zijn voor sociale en solidaire ondernemingen; overwegende dat in andere lidstaten geen specifieke rechtsvorm werd gecreëerd voor sociale en solidaire ondernemingen en zij dus werken met behulp van reeds bestaande rechtsvormen, waaronder rechtsvormen die worden gebruikt door conventionele bedrijven, zoals de vennootschap met beperkte aansprakelijkheid of de naamloze vennootschap; overwegende dat in sommige lidstaten de rechtsvorm die sociale en solidaire ondernemingen kunnen aannemen, optioneel kan zijn; overwegende dat moet worden opgemerkt dat zelfs wanneer voor hen specifieke rechtsvormen werden ontworpen, sociale en solidaire ondernemingen vaak kiezen voor andere rechtsvormen die beter aan hun behoeften en doelstellingen voldoen;

E.

overwegende dat de aanname van verschillende wettelijke kaders voor sociale en solidaire ondernemingen in verschillende lidstaten de ontwikkeling bevestigt van een nieuw soort ondernemerschap op basis van de beginselen van solidariteit en verantwoording en die meer is gericht op de creatie van sociale toegevoegde waarde, lokale verbindingen en de bevordering van een duurzamere economie; overwegende dat door die diversiteit ook wordt bevestigd dat sociaal ondernemerschap een innovatief en nuttig gebied is;

F.

overwegende dat het Parlement in zijn resolutie van 10 september 2015 over sociaal ondernemerschap en sociale innovatie bij de bestrijding van werkloosheid heeft benadrukt dat sociale innovatie betrekking heeft op de ontwikkeling en tenuitvoerlegging van nieuwe ideeën, of dat nu producten, diensten of modellen voor sociale organisatie zijn, die inspelen op nieuwe behoeftes en uitdagingen op sociaal, territoriaal en milieugebied, zoals de vergrijzende bevolking, ontvolking, de combinatie van werk en gezin, diversiteitsmanagement, de aanpak van jeugdwerkloosheid, de integratie van degenen die het verst van de arbeidsmarkt af staan, en de bestrijding van de klimaatsverandering;

G.

overwegende dat in het licht van die verscheidenheid aan beschikbare rechtsvormen voor de oprichting van een sociale en solidaire onderneming in de lidstaten, er momenteel geen consensus is in de Europese Unie over het oprichten van een specifieke vorm van sociale en solidaire onderneming; overwegende dat het Parlement al het belang heeft benadrukt van de ontwikkeling van nieuwe rechtskaders op EU-niveau, maar altijd erop heeft gewezen dat deze facultatief moeten zijn voor ondernemingen ten opzichte van nationale kaders en dat er eerst een effectbeoordeling moet plaatsvinden om rekening te houden met de verschillende sociale bedrijfsmodellen in de lidstaten; overwegende dat het Parlement ook heeft benadrukt dat maatregelen een toegevoegde waarde op Unieniveau moeten hebben;

H.

overwegende dat de sociale dialoog van cruciaal belang is zowel voor de verwezenlijking van de doelstelling van de sociale markteconomie, die volledige werkgelegenheid en sociale vooruitgang inhoudt, als voor het concurrentievermogen en de eerlijkheid in de interne markt van de EU; overwegende dat de sociale dialoog en de raadpleging van sociale partners een belangrijke sociale innovatie vormen binnen het beleidsvormingsproces van de EU;

I.

overwegende dat het feit dat er keuze bestaat in de beschikbare rechtsvormen het voordeel heeft dat sociale en solidaire ondernemingen hun structuur kunnen vormgeven op de wijze die het beste bij hen past gezien de gegeven omstandigheden, de traditie waarin ze hun wortels hebben en het soort zaken dat ze willen doen;

J.

overwegende dat niettegenstaande het voorgaande, uit nationale ervaring op lidstaatniveau een aantal onderscheidende kenmerken en criteria kunnen worden afgeleid waaraan ondernemingen moeten voldoen, ongeacht hun rechtsvorm, om als sociale onderneming te worden beschouwd; overwegende dat het wenselijk lijkt op EU-niveau een gemeenschappelijke set kenmerken en criteria vast te stellen in de vorm van minimumnormen, zodat een efficiënter en consistenter rechtskader voor die ondernemingen kan worden gecreëerd, ondanks hun diversiteit, evenals een gemeenschappelijke identiteit voor alle sociale en solidaire ondernemingen ongeacht de lidstaat van oprichting; overwegende dat dergelijke institutionele kenmerken moeten helpen om ervoor te zorgen dat sociale en solidaire ondernemingen een voordeel behouden tegenover alternatieve organisatievormen inzake het leveren van diensten, waaronder sociale diensten;

K.

overwegende dat de Commissie in haar mededeling van 25 oktober 2011, getiteld “Initiatief voor sociaal ondernemerschap”, een sociale onderneming heeft gedefinieerd als “deelnemer in de sociale economie […] die vooral een sociaal effect beoogt, en niet zozeer een zo groot mogelijke winst voor de eigenaren of de aandeelhouders. Zij is actief op de markt en levert goederen en diensten op een ondernemers- en innovatieve wijze, waarbij zij de winsten in hoofdzaak voor het realiseren van sociale doelstellingen aanwenden. Zij wordt op een verantwoorde en transparante wijze bestuurd, waarbij met name de werknemers, consumenten en de door haar commerciële activiteiten beïnvloede partijen worden betrokken”;

L.

overwegende dat in het kader van Verordening (EU) nr. 1296/2013, “sociale onderneming” een onderneming is die, ongeacht haar juridische vorm:

M.

overwegende dat het Parlement in zijn resolutie van 10 september 2015 heeft opgemerkt dat ondernemingen in de sociale en solidaire economie, die niet noodzakelijkerwijs organisaties zonder winstoogmerk hoeven te zijn, gericht zijn op de verwezenlijking van hun sociaal doel, namelijk het creëren van werkgelegenheid voor kwetsbare groepen, het verlenen van diensten aan hun leden of, meer in het algemeen, het op positieve wijze beïnvloeden van de maatschappij en het milieu, en hun winst hoofdzakelijk opnieuw investeren om deze doelstellingen te bereiken; overwegende sociale en solidaire ondernemingen zich onderscheiden door hun toegewijdheid aan het handhaven van de volgende waarden:

N.

overwegende dat bovenstaande definities onderling verenigbaar zijn en de kenmerken lijken samen te brengen die worden gedeeld door alle sociale en solidaire ondernemingen ongeacht de lidstaat van oprichting en de rechtsvorm die zij hebben gekozen aan te nemen naar nationaal recht; overwegende dat die kenmerken de basis dienen te vormen voor een transversale en definitievere juridische definitie van het begrip “sociale onderneming” universeel aanvaard en toegepast op EU-niveau;

O.

overwegende dat sociale en sociale ondernemingen particuliere organisaties zijn die niet afhankelijk zijn van overheidsinstanties;

P.

overwegende dat sociale en solidaire ondernemingen op een zakelijke manier op de markt actief zijn; overwegende dat daaruit volgt dat zij activiteiten uitvoeren van economische aard;

Q.

overwegende dat plattelandsgebieden aanzienlijke kansen bieden voor sociale en solidaire ondernemingen en dat derhalve moet worden voorzien in een passende infrastructuur in landelijke regio's;

R.

overwegende dat onderwijs en opleiding een prioritaire rol moeten spelen bij het bevorderen van een ondernemerscultuur onder jongeren;

S.

overwegende dat de onderlinge maatschappijen die actief zijn in de sectoren gezondheidszorg en sociale bijstand in de Unie, werk bieden aan 8,6 miljoen mensen en steun verlenen aan 120 miljoen burgers; dat deze onderlinge maatschappijen een marktaandeel hebben van 24 % en meer dan 4 % van het bbp van de Unie genereren;

T.

overwegende dat de bijdrage aan het creëren van sociale waarde het hoofddoel moet zijn van een sociale en solidaire onderneming; overwegende dat deze sociale en solidaire ondernemingen uitdrukkelijk het doel moeten nastreven om de gemeenschap in haar geheel of een specifieke groep personen ten goede te komen, niet alleen de leden; overwegende dat de sociale doelstelling van een sociale en solidaire onderneming duidelijk moet zijn vermeld in de oprichtingsdocumenten; overwegende dat het begrip “sociale en solidaire onderneming” niet mag worden verward met het begrip “maatschappelijk verantwoord ondernemen”, ook al kunnen commerciële ondernemingen met belangrijke activiteiten op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen sterk verbonden zijn met de sector van het sociaal ondernemen; overwegende dat sociale en solidaire ondernemingen de verwezenlijking van traditionele commerciële winst niet als doel mogen hebben, maar daarentegen elke gecreëerde meerwaarde moeten gebruiken voor de verdere ontwikkeling van projecten ter verbetering van de omgeving van hun doelgroepen;

U.

overwegende dat digitalisering, ambitieuze klimaatdoelstellingen, migratie, ongelijkheid, gemeenschapsontwikkeling, vooral in gemarginaliseerde gebieden, sociale voorzieningen en gezondheidsdiensten, de behoeften van personen met een beperking en de bestrijding van armoede, sociale uitsluiting, langdurige werkloosheid en genderongelijkheid en specifieke milieutaken een groot potentieel vormen voor sociaal ondernemerschap; overwegende dat de meeste sociale en solidaire ondernemingen op een zakelijke manier op de markt actief zijn en economische risico's dragen;

V.

overwegende dat sociale en solidaire ondernemingen een sociaal nuttige activiteit moeten uitoefenen; overwegende dat ze een brede waaier aan activiteiten kunnen uitoefenen; overwegende dat sociale en solidaire ondernemingen doorgaans betrokken waren bij de levering van diensten ter verbetering van de levensomstandigheden van de gemeenschap, in het bijzonder diensten ter ondersteuning van personen in precaire omstandigheden of sociaaleconomische uitsluiting en ter facilitering van de arbeidsintegratie voor kansarme groepen; overwegende dat in het licht van de gecreëerde sociale waarde en hun mogelijkheid om langdurig werklozen opnieuw te integreren en sociale cohesie en economische groei te bevorderen, er een gemeenschappelijke trend lijkt te bestaan in nationale wetgevingen om het bereik van activiteiten waarop sociale en solidaire ondernemingen actief mogen zijn te verruimen, op voorwaarde dat het activiteiten van algemeen belang en/of sociaal nut betreft, zoals het leveren van gemeenschapsdiensten, o.a. op het gebied van onderwijs, cultuur, ontspanning en milieu;

W.

overwegende dat sociale en solidaire ondernemingen een zakenmodel voor de 21e eeuw biedt waarbij een evenwicht wordt gevonden tussen financiële en sociale behoeften; overwegende dat sociale en solidaire ondernemingen in het algemeen geassocieerd worden met sociale, technologische en economische innovatie ten gevolge van de uitbreiding van hun activiteiten naar nieuwe domeinen zoals de productie van goederen of de verlening van diensten, waaronder milieu-, gezondheids-, culturele, onderwijs- en ontspanningsdiensten, en/of de invoering van innovatieve productie- of werkorganisatiemethoden, die erop gericht zijn aan nieuwe sociale, territoriale en ecologische behoeften en uitdagingen te voldoen, zoals de vergrijzing van de bevolking, ontvolking, het evenwicht tussen werk en privéleven, diversiteit, jongerenwerkloosheid, de integratie van zij die meest worden uitgesloten van de arbeidsmarkt en de bestrijding van de klimaatverandering;

X.

overwegende dat sociale en solidaire ondernemingen dankzij hun sociale en integrerende karakter werkgelegenheid bieden aan die groepen werknemers die het meest van de arbeidsmarkt zijn uitgesloten, en overwegende dat zij in belangrijke mate bijdragen tot de re-integratie van langdurig werklozen en de bestrijding van werkloosheid in het algemeen, waardoor sociale cohesie en economische groei worden bevorderd;

Y.

overwegende dat de sociale economie gezien de specifieke aard van zijn ondernemingen en organisaties, zijn specifieke regels, zijn sociale verplichtingen en innovatieve methoden op verschillende aangelegenheden heeft aangetoond dat ze veerkrachtig kan zijn ten opzichte van economische tegenspoed en dat ze het potentieel heeft sneller crises te boven te komen;

Z.

overwegende dat met name in kleine en middelgrote ondernemingen de financiële participatie van werknemers vaak een sociaal doel dient, zoals blijkt uit het “best practice” voorbeeld van de succesvolle re-integratie van langdurig werklozen in Spanje door middel van het bedrijfsmodel “Sociedad Laboral (SL)”, waarbij werkzoekenden hun werkloosheidsuitkering kunnen gebruiken om een bedrijf op te richten en zo meer banen te creëren, waarbij de staat steun en advies verleent over beheerskwesties;

AA.

overwegende dat sociale en solidaire ondernemingen niet noodzakelijk organisaties zonder winstoogmerk zijn en ook commercieel kunnen zijn op voorwaarde dat hun activiteiten volledig voldoen aan de criteria voor het verkrijgen van het label “Europese sociale economie”; overwegende dat de belangrijkste focus van sociale en solidaire ondernemingen desalniettemin op sociale waarden moet liggen en op het hebben van een positief, duurzaam effect op het maatschappelijk welzijn en de economische ontwikkeling, eerder dan op het maken van winst voor de eigenaren, leden of aandeelhouders; overwegende dat in dat verband een ernstige beperking op de distributie van winst en activa onder leden of aandeelhouders, ook bekend als “vergrendeling van kapitaal” van essentieel belang is voor sociale en solidaire ondernemingen; overwegende dat een beperkte winstdistributie kan worden toegestaan, rekening houdende met de rechtsvorm van de sociale en solidaire onderneming, maar dat de procedures en regels inzake die distributie er altijd voor moeten zorgen dat de sociale hoofddoelstelling van de onderneming niet wordt ondermijnd; overwegende dat in elk geval het grootste en belangrijkste deel van de winst die een sociale en solidaire onderneming maakt opnieuw moet worden geïnvesteerd of anderszins gebruikt voor het behouden en realiseren van haar sociale doelstelling;

AB.

overwegende dat, om effectief te zijn, de distributiebeperking betrekking moet hebben op een aantal aspecten, met name de betaling van periodieke dividenden, de distributie van opgebouwde reserves, de overdracht van resterende activa bij de ontbinding van de entiteit, de omvorming van de sociale en solidaire onderneming tot een ander soort organisatie, indien toegelaten, en het verlies van de status van dergelijke onderneming; overwegende dat de distributiebeperking ook indirect kan worden overtreden door werknemers of directeuren een loon te betalen dat ongerechtvaardigd is en boven het marktniveau ligt;

AC.

overwegende dat sociale en solidaire ondernemingen moeten worden beheerd volgens democratische governancemodellen waarbij werknemers, klanten en door de activiteit getroffen belanghebbenden worden betrokken; overwegende dat dit participatiemodel een structurele procedure vertegenwoordigt om het effectieve nastreven van de sociale doelen van de organisatie te controleren; overwegende dat de beslissingsbevoegdheid van leden niet enkel of hoofdzakelijk mag zijn gebaseerd op hun kapitaalbelang, ook indien de sociale en solidaire onderneming de rechtsvorm heeft van een commerciële onderneming;

AD.

overwegende dat sociale en solidaire ondernemingen in bepaalde lidstaten de rechtsvorm kunnen aannemen van een commerciële onderneming; overwegende dat de mogelijkheid voor dergelijke ondernemingen om op EU-niveau erkend te worden als sociale en solidaire onderneming afhankelijk moet worden gemaakt van het vervullen van eisen en voorwaarden die de mogelijke tegenstellingen tussen de ondernemingsvorm en het model van de sociale en solidaire onderneming helpen oplossen;

AE.

overwegende dat de behandeling van werknemers in sociale en solidaire ondernemingen vergelijkbaar moet zijn met die van werknemers in traditionele ondernemingen;

AF.

overwegende dat de positieve impact van sociale en solidaire ondernemingen op de gemeenschap kan rechtvaardigen dat concrete steunmaatregelen worden genomen, zoals het toekennen van subsidies en het aannemen van gunstige belastingmaatregelen en maatregelen inzake overheidsopdrachten; overwegende dat die maatregelen in principe als verenigbaar met de Verdragen moeten worden beschouwd, aangezien ze moeten bijdragen aan de ontwikkeling van economische activiteiten of gebieden die vooral zijn bedoeld om positieve gevolgen te hebben voor de maatschappij en de mogelijkheid van deze ondernemingen om financiering aan te trekken en winst te maken is beperkter dan die van commerciële ondernemingen;

AG.

overwegende dat in Verordening (EU) nr. 346/2013van het Europees Parlement en de Raad (11) de voorwaarden en vereisten worden vastgesteld voor het oprichten van Europese sociaalondernemerschapsfondsen;

AH.

overwegende dat de Unie een certificaat of label voor sociale en solidaire ondernemingen moet creëren om dergelijke ondernemingen meer zichtbaarheid te geven en een coherenter rechtskader te bevorderen; overwegende dat overheidsinstanties moeten controleren en verzekeren dat een bepaalde onderneming aan de vereisten voldoet om zo'n label te krijgen als een sociale en solidaire onderneming alvorens er een te krijgen en zo voordeel kan halen uit maatregelen die op EU-niveau in hun voordeel werden vastgesteld; overwegende dat het certificaat van een sociale en solidaire onderneming moet worden ingetrokken indien ze die eisen en haar wettelijke verplichtingen niet nakomt;

AI.

overwegende dat sociale en solidaire ondernemingen op jaarbasis een sociaal verslag moeten afgeven waarin ze ten minste rekenschap afleggen over hun activiteiten, resultaten, participatie van belanghebbenden, toekenning van winst, lonen, subsidies en andere voordelen;

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

21.

22.

23.

24.

25.

26.

27.

28.

29.

30.

31.

32.

33.

34.

35.

36.

37.

38.

39.

40.

41.