19.8.2014   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 271/87

Rapporteur

:

Henk Kool (NL/PSE), wethouder van Den Haag

Referentiedocumenten

:

Voorstellen voor verordeningen van het Europees Parlement en de Raad betreffende:

1.

merkt op dat lokale en regionale overheden (LRO) nauw met banken samenwerken voor de financiering van hun middellange- en langetermijnprojecten. Daar LRO goed zijn voor twee derden van alle overheidsuitgaven in de EU, wat in 2011 alleen al neerkwam op 179 miljard euro, ofwel 1,4 % van het bbp van de EU, meer dan de totale EU-begroting (1 %), spreekt het vanzelf dat de veerkracht van banken voor de LRO cruciaal is en dat de huidige hervorming van de verordening voor banken grote gevolgen voor hen heeft.

2.

Er is veel steun in politieke, economische en academische kringen voor het standpunt dat toezicht op banken en op de hervormingen doeltreffender zou zijn indien dit op Europees in plaats van op nationaal niveau gebeurt.

3.

Het Comité is ingenomen met de Commissieverordeningen voor structurele maatregelen ter verbetering van de weerbaarheid van EU-kredietinstellingen en voor rapportage en transparantie van effectenfinancieringstransacties. Het meent dat het cruciaal is regelgevings- en administratieve lasten te vermijden.

4.

Helaas zijn echter de omvang en ambities van de door de deskundigengroep op hoog niveau (HLEG) gedane voorstellen aanzienlijk teruggeschroefd. De Commissie had deze groep in februari 2012 benoemd. De voorstellen zullen weinig effect hebben op de banken van de doelgroep, vooral omdat Frankrijk, Duitsland en het VK al nationale hervormingen van soortgelijke aard hebben goedgekeurd (1).

5.

Beide ontwerpverordeningen van de Commissie zijn gericht op harmonisatie van bepaalde regels ter versterking van het regelgevingskader voor banken en financiële instellingen. Vanwege de sterke banden tussen de entiteiten in kwestie en het systeemrisico dat zij kunnen vormen, kunnen deze verordeningen uitsluitend op Europees niveau ten uitvoer worden gelegd. Het CvdR meent daarom dat de rechtsgrondslag (artikel 114 VWEU) correct is en dat de voorgestelde wetgeving voldoet aan het subsidiariteitsbeginsel.

6.

Herinnerd zij aan het belang van krediet ter financiering van investeringen door lokale en regionale overheden in projecten van algemeen belang, zoals infrastructuur, onderzoek en onderwijs. Deze investeringen vormen het leeuwendeel van de overheidsuitgaven en zijn cruciaal voor de groei en het welzijn van de burgers.

7.

Lokale en regionale overheden sluiten speciale leningen af. Zij kunnen geenszins vergeleken worden met particulieren of bedrijven en de aard, omvang en duur van deze leningen vereisen dus specifieke, gerichte expertise van de banken.

8.

Lokale, regionale en op LRO gerichte banken vervullen een hoofdrol in de ontwikkeling en financiering van regio's en gemeenten. Zij zijn essentieel voor de lokale economische ontwikkeling door hun steun aan het mkb, verenigingen en de sociale economie.

9.

De lidstaten en de Commissie zouden het lokale bedrijfsmodel van onderlinge verzekeringsmaatschappijen, coöperaties en spaarbanken, met name van kleine banken, die essentieel zijn voor de reële economie omdat ze ruimschoots en evenwichtig aanwezig zijn in lokale en regionale gemeenschappen, moeten beschermen en versterken.

10.

Het Comité keurt de onevenwichtige en ongebreidelde groei van sommige lokale en regionale banken af. Door de verwerving van giftig vermogen brengen zij de economie in de gebieden van herkomst ernstig in gevaar.

11.

Er is sprake van krimp in de aan LRO verstrekte bankleningen. Dit blijkt niet alleen uit lagere volumes en hogere marges, maar ook uit een zorgwekkende daling in de looptijd van leningen. Dit kan duiden op een vicieuze cirkel, waarbij universele banken hun belang in de reële economie afbouwen en dus het accent verleggen naar handel en schaduwbankieren.

12.

Zorgwekkend is het grote renteverschil tussen de ECB-rentevoet (0,25 % sinds november 2013) en de door banken aan de LRO geboden tarieven, aangezien dit verschil niet gebaseerd is op een objectief oordeel over de financiële situatie van de betrokken gemeente, terwijl het risico van wanbetaling betrekkelijk gering is.

13.

Deze aanscherpingen verhogen de druk op de begrotingen van lokale en regionale overheden aanzienlijk: het wordt steeds moeilijker begrotingen in evenwicht te houden, een goede absorptiecapaciteit te bereiken en langetermijnprojecten te financieren die voor groei en banen zorgen.

14.

De Commissie wordt verzocht in een latere fase een wetsvoorstel voor te leggen met doeltreffende maatregelen voor de aanpak van de kredietschaarste voor het mkb en de LRO.

15.

Opgemerkt zij dat sommige lokale en regionale overheden financiële instrumenten zoals obligaties uitgeven als middel om activiteiten en beleid te financieren.

16.

Helaas hebben sommige banken lokale en regionale overheden aangezet tot de grootschalige aanschaf van giftige en complexe financiële producten, hoewel zij volledig op de hoogte waren van de risico's. Vanwege te weinig expertise beschikken de meeste LRO niet over de vereiste technische kennis om deze producten geheel te begrijpen. Het Comité betreurt het dat het verlies van deze vermogens geheel ten laste komt van de lokale en regionale overheden en de belastingbetaler.

17.

De lidstaten en de Commissie zouden banken moeten aansporen om voor de lokale en regionale overheden een algehele, eerlijke en verantwoorde benadering in te voeren bij de advisering over de aangegane risico's. Er moeten voor de lokale en regionale overheden eenvoudige en transparante financiële instrumenten komen, waarvan de voorwaarden bij ondertekening van het contract duidelijk omschreven zijn. Deze instrumenten moeten heldere tarieven bieden ter wille van de transparantie in de democratische besluitvorming van de LRO.

18.

Terecht wordt gestreefd naar versterking van de stabiliteit en weerbaarheid van de banken door uitbanning van handel voor eigen rekening en door de mogelijkheid om riskante handelsactiviteiten te scheiden.

19.

Het Comité onderschrijft de in artikel 1 genoemde doelstellingen voor het voorkomen van systeemrisico, financiële stress of faillissement van grote, complexe en onderling verweven entiteiten in het financiële systeem.

20.

De Commissie zou moeten nagaan of zulke regels kunnen worden toegepast voor alle banken, ongeacht hun omvang, rekening houdend met de administratieve lasten en kosten, omdat zulke initiatieven ook kleinere banken veiliger kunnen maken.

21.

Het CvdR steunt het voorstel van de Commissie voor een verbod op de handel voor eigen rekening in financiële instrumenten en grondstoffen, d.w.z. handel met als enige doel winst te maken voor de bank, overwegende dat de richtlijn voor de markten voor financiële instrumenten (COM(2011) 656) (de zgn. MiFiD II) handel voor eigen rekening niet specifiek vermeldde. Uitgifte van zulke instrumenten moet strikt beperkt zijn tot marktpartijen die aan kunnen tonen dat de producten dienen voor de dekking van hun eigen commerciële of industriële risico's. Zo niet, dan kan dit leiden tot verwarring tussen de adviserende rol en de investeringsactiviteiten van banken, en dus tot een stimulerend effect op meer speculatie en volatiliteit van prijzen en systeemrisico's voor het bankenstelsel.

22.

Reden tot zorg is de hoogfrequente handel, die ernstige risico's voor het bankenstelsel kan opleveren. De lidstaten en de Commissie zouden maatregelen moeten nemen om deze sector te reguleren.

23.

Het toepassingsgebied van de voorgestelde verordening is aanzienlijk beperkt nu lidstaten al vergelijkbare, nationale regels hebben ingevoerd of zulks overwegen, en nu de aanbevelingen van de groep-Liikanen aanmerkelijk teruggeschroefd zijn.

24.

Het is belangrijk dat er op EU-niveau uniformiteit komt in deze zo sterk geïntegreerde sector om de naleving en de kosten daarvan tot een minimum te beperken, om gelijke concurrentievoorwaarden te garanderen, om concurrentievervalsing te voorkomen en om het functioneren van de interne markt in deze sector te waarborgen.

25.

Het is positief, zoals de Commissie stelt, dat deze regels na invoering geëvalueerd zullen worden. Het CvdR pleit voor grondig onderzoek naar mogelijk negatieve gevolgen, met name voor de financiering van de reële economie in de steden en regio's van de EU.

26.

Het is de vraag of het feit dat de scheiding van bepaalde handelsactiviteiten uit een beperkte test bestaat, genoeg wettelijke middelen zal verschaffen om de doelen van de verordening te bereiken, en of een breder opgezette test, met alle doelstellingen, niet beter was geweest.

27.

Ook is het de vraag hoe doeltreffend de gekozen zeer complexe aanpak is, die enerzijds de evaluatie en monitoring van de uitvoering van de regels moeilijk en kostbaar maakt, en anderzijds uitzonderingen op de verordening toestaat en mogelijkheden voor regelgevingsarbitrage biedt.

28.

Het CvdR betreurt het beperkte toepassingsgebied van de ontwerpverordening, met name de uitsluiting van de derivatenhandel van de besluitvorming. De kans bestaat immers dat buitensporige speculatie leidt tot al te grote markten en vertekende verhoudingen, zowel op de financiële markt als in de reële economie. Die scheve verhoudingen kunnen leiden tot manipulatie van prijzen op derivatenmarkten voor landbouw-, energie- en metaalproducten, die essentieel zijn voor de lokale en regionale economie.

29.

De Commissie wordt verzocht het lang aanhouden van effecten (zgn. buy-and-hold) uit te sluiten van de definitie in artikel 5.4 van de verordening inzake structurele maatregelen ter verbetering van de weerbaarheid van EU-kredietinstellingen, omdat zij tot de kernactiviteiten van banken behoren.

30.

De Commissie wordt verzocht het beginsel van symmetrie op te nemen in de mechanismen voor de afwikkeling van banken. Dat wil zeggen: afwikkelingsinstanties zouden schuldeisers ook verliezen moeten kunnen toekennen, zoals schuldeisers ook van eventuele winst geprofiteerd zouden hebben. Dit zou moeten gelden voor alle soorten schuldeisers.

31.

Het Comité stemt in met de verordening inzake rapportage en transparantie van effectenfinancieringstransacties (EFT) en ziet deze maatregelen als een aanvulling op de structurele bankenhervormingen, die essentieel zijn voor het dichten van een van de vastgestelde mazen in de wetgeving.

32.

Regelgeving is nodig, gezien het nauwe verband tussen traditionele banken en schaduwbankieren en het feit dat laatstgenoemde banken dezelfde economische taken vervullen als banken, te weten: kredietbemiddeling, overdracht van kredietrisico en liquiditeits- en looptijdtransformaties zonder adequate controle.

33.

De ECB, de Commissie, het Parlement en de lidstaten moeten vaart zetten achter hun inspanningen om te garanderen dat zij voldoende en begrijpelijke informatie over schaduwbankieren krijgen. Informatie is de centrale factor die de overheden in staat moet stellen adequaat te reageren bij het reguleren van het systeem, ondanks de waanzinnig snelle ontwikkelingen en de pogingen om de wet te omzeilen.

34.

Het Comité is ingenomen met de verplichting om alle transacties in een gemeenschappelijke databank op te nemen. Dit zal de monitoring van de risico's in verband met EFT's ten goede komen. Deze maatregelen zullen ook de transparantie voor investeerders verbeteren en hun de instrumenten verschaffen om op basis van grotere kennis van de kenmerken van EFT's besluiten te nemen.

35.

Het Comité onderschrijft de bepaling van minimumvoorwaarden, die de transparantie van herbelening zullen verbeteren door te garanderen dat cliënten hun toestemming geven en hun besluiten nemen met volledige kennis van de eventueel daaraan verbonden risico's.