Verbetering van de effectenafwikkeling in de EU

 

SAMENVATTING VAN:

Verordening (EU) nr. 909/2014 betreffende de verbetering van de effectenafwikkeling in de Europese Unie en betreffende centrale effectenbewaarinstellingen

WAT IS HET DOEL VAN DE VERORDENING?

• Deze verordening is gericht op de harmonisatie van de timing en het beheer van effectenafwikkeling in de Europese Unie (EU) en de regels voor centrale effectenbewaarinstellingen (CSD’s)*.
• Ze is ontworpen om de veiligheid en efficiëntie van het systeem te verbeteren, in het bijzonder met betrekking tot transacties binnen de EU.
• De verordening is herhaaldelijk gewijzigd, voor het laatst door Verordening (EU) 2022/2554, de “Digitale operationele weerbaarheidswet” (bekend als DORA), die ervoor moet zorgen dat de financiële sector veerkrachtig kan blijven tijdens een ernstige operationele verstoring (zie samenvatting).

KERNPUNTEN

• De verordening introduceert met name de volgende elementen:
  • Kortere afwikkelingsperioden, die over het algemeen moeten worden afgewikkeld uiterlijk op de tweede werkdag nadat de transactie heeft plaatsgevonden.
  • De verplichting voor girale vastlegging* van alle effecten die tot de handel zijn toegelaten of die of op handelsplatforms worden verhandeld.
  • Strikte organisatorische, bedrijfsvoerings- en prudentiële vereisten voor CSD’s.
  • Een mechanisme voor afwikkelingsdiscipline voor mislukte afwikkelingsoperaties. CSD’s moeten in een sanctiemechanisme voorzien en zijn onderworpen aan rapportageverplichtingen met betrekking tot mislukte afwikkelingsoperaties. Deelnemers zijn onderworpen aan verplichte buy-ins;
  • Een paspoortsysteem dat vergunninghoudende CSD’s in staat stelt hun diensten in de gehele EU te verlenen, mits aan bepaalde paspoortvereisten is voldaan.
  • Strengere prudentiële en toezichteisen voor CSD’s en andere instellingen die bancaire diensten verlenen die effectenafwikkeling ondersteunen.
• De nationale autoriteiten van de EU-lidstaten:
  • verlenen een vergunning aan de CSD’s en controleren, toetsen en beoordelen hen ten minste jaarlijks;
  • wisselen informatie uit en werken samen met elkaar en met de Europese Autoriteit voor effecten en markten (ESMA).
• CSD’s zullen met name:
  • robuuste bestuursregelingen hebben, waaronder een duidelijke organisatiestructuur en interne controlemechanismen, met inbegrip van deugdelijke administratieve en boekhoudkundige procedures;
  • ervoor zorgen dat hun directie een goede reputatie en voldoende ervaring heeft;
  • gebruikerscomités oprichten voor elk effectenafwikkelingssysteem dat zij exploiteren;
  • ten minste tien jaar alle bestanden betreffende de door hen verrichte diensten en activiteiten bewaren;
  • volledig verantwoordelijk blijven voor alle werkzaamheden die ze uitbesteden;
  • streven naar transparantie door de prijzen en vergoedingen in verband met de kerndiensten die zij verrichten, openbaar te maken;
  • voldoende kapitaal hebben om adequaat beschermd te zijn tegen operationele en juridische risico’s, bewarings- en beleggingsrisico’s en zakelijke risico’s;
  • zorgen voor aanvullende vergunningen vóór ze bancaire nevendiensten verrichten;
  • naar aanleiding van de goedkeuring van de DORA (wijzigingsverordening (EU) 2022/2554) bronnen van operationele risico’s identificeren, zowel intern als extern, en de impact ervan minimaliseren, mede door de inzet van geschikte ICT-hulpmiddelen, -processen en -beleid.
• CSD’s in een niet-EU-land die aan bepaalde voorwaarden voldoen, mogen in de EU opereren, onder meer door een bijkantoor in de EU op te richten.
• De ESMA houdt een openbaar beschikbaar register bij van elke vergunninghoudende CSD.
• De ESMA zal ontwerpen van technische reguleringsnormen ontwikkelen om andere operationele risico’s dan ICT-risico’s voor CSD’s te specificeren.
• Bevoegde autoriteiten van EU-lidstaten hebben de bevoegdheid om in geval van inbreuk passende administratieve sancties en andere maatregelen toe te passen.
• Om een duidelijk en samenhangend wetgevingskader voor handel en afwikkeling te hebben, steunt Verordening (EU) nr. 909/2014 op veel van de definities en concepten van Richtlijn 2014/65/EU (richtlijn betreffende markten voor financiële instrumenten (MiFID) II — zie samenvatting). De verordening is gewijzigd om rekening te houden met de wijziging van de datum van toepassing van MiFID II. Dit betekende dat de regels van MiFID I (Richtlijn 2004/39/EG) van toepassing waren tot de nieuwe datum van inwerkingtreding van MiFID II.
• De Europese Commissie heeft tevens diverse gedelegeerde handelingen vastgesteld ter aanvulling op Verordening (EU) nr. 909/2014:
  • Gedelegeerde Verordening (EU) 2017/389 betreffende de parameters voor de berekening van geldboetes voor mislukte afwikkelingsoperaties en de operaties van CSD’s in de lidstaten van ontvangst;
  • Gedelegeerde Verordening (EU) 2017/390 met betrekking tot regelgevende technische normen inzake bepaalde prudentiële vereisten voor centrale effectenbewaarinstellingen en aangewezen kredietinstellingen die bancaire nevendiensten aanbieden;
  • Gedelegeerde Verordening (EU) 2017/391 met betrekking tot technische reguleringsnormen die de inhoud van de rapportage over interne afwikkelingen nader specificeren;
  • Gedelegeerde Verordening (EU) 2017/392 met betrekking tot technische reguleringsnormen inzake de vergunningverlening aan, het toezicht op en de operationele vereisten voor centrale effectenbewaarinstellingen;
  • Gedelegeerde Verordening (EU) 2018/1229 met betrekking tot technische reguleringsnormen inzake afwikkelingsdiscipline, die op haar beurt is gewijzigd bij Gedelegeerde Verordeningen (EU) 2020/1212, (EU) 2021/70 en (EU) 2022/1930.

VANAF WANNEER IS DE VERORDENING VAN TOEPASSING?

• De vereisten inzake girale vastlegging (artikel 3, lid 1) zijn van toepassing vanaf 1 januari 2023 op effecten die zijn uitgegeven na die datum en zullen vanaf 1 januari 2025 van toepassing zijn op alle effecten.
• De regels van de verordening in verband met de afwikkelingsdatum (artikel 5, lid 2) zijn van toepassing sinds 1 januari 2015.
• De regeling inzake afwikkelingsdiscipline (artikel 6, lid 1 tot en met 4 en artikel 7, lid 1 tot en met 13) is van toepassing sinds 1 februari 2022.

ACHTERGROND

• CSD’s worden traditioneel op nationaal niveau geregeld.
• Grensoverschrijdende afwikkeling brengt grotere risico’s en kosten voor beleggers mee dan binnenlandse transacties. Toch komt deze vorm van transacties steeds meer voor.
• Het belangrijkste doel van de verordening is de veiligheid en efficiëntie van effectenafwikkelings- en afwikkelingsinfrastructuren in de EU te vergroten. Daartoe voorziet zij in een aantal gemeenschappelijke vereisten inzake prudentie, organisatie en bedrijfsvoering voor toepassing in de hele EU, die een cruciale rol moeten spelen in de financiering van de economie.
• Zie voor meer informatie:
  • Centrale effectenbewaarinstellingen (CSD’s) (Europese Commissie)
  • Centrale effectenbewaarinstellingen (Europese Autoriteit voor effecten en markten).

KERNBEGRIPPEN

BELANGRIJKSTE DOCUMENT

Verordening (EU) nr. 909/2014 van het Europees Parlement en de Raad van 23 juli 2014 betreffende de verbetering van de effectenafwikkeling in de Europese Unie, betreffende centrale effectenbewaarinstellingen en tot wijziging van Richtlijnen 98/26/EG en 2014/65/EU en Verordening (EU) nr. 236/2012 (PB L 257 van 28.8.2014, blz. 1-72).

Achtereenvolgende wijzigingen aan Verordening (EU) nr. 909/2014 werden in de basistekst opgenomen. Deze geconsolideerde versie is enkel van documentaire waarde.

GERELATEERDE DOCUMENTEN

Verordening (EU) 2022/2554 van het Europees Parlement en de Raad van 14 december 2022 betreffende digitale operationele weerbaarheid voor de financiële sector en tot wijziging van Verordeningen (EG) nr. 1060/2009, (EU) nr. 648/2012, (EU) nr. 600/2014, (EU) nr. 909/2014 en (EU) 2016/1011 (PB L 333 van 27.12.2022, blz. 1-79).

Gedelegeerde Verordening (EU) 2018/1229 van de Commissie van 25 mei 2018 tot aanvulling van Verordening (EU) nr. 909/2014 van het Europees Parlement en de Raad met technische reguleringsnormen inzake afwikkelingsdiscipline (PB L 230 van 13.9.2018, blz. 1-53).

Zie de geconsolideerde versie.

Gedelegeerde Verordening (EU) 2017/389 van de Commissie van 11 november 2016 tot aanvulling van Verordening (EU) nr. 909/2014 van het Europees Parlement en de Raad wat betreft de parameters voor de berekening van geldboetes voor mislukte afwikkelingsoperaties en de bedrijfsactiviteiten van CSD’s in lidstaten van ontvangst (PB L 65 van 10.3.2017, blz. 1-8).

Gedelegeerde Verordening (EU) 2017/390 van de Commissie van 11 november 2016 tot aanvulling van Verordening (EU) nr. 909/2014 van het Europees Parlement en de Raad betreffende technische reguleringsnormen voor bepaalde prudentiële vereisten voor centrale effectenbewaarinstellingen en aangewezen kredietinstellingen die bancaire nevendiensten verrichten (PB L 65 van 10.3.2017, blz. 9-43).

Zie de geconsolideerde versie.

Gedelegeerde Verordening (EU) 2017/391 van de Commissie van 11 november 2016 tot aanvulling van Verordening (EU) nr. 909/2014 van het Europees Parlement en de Raad met technische reguleringsnormen tot nadere bepaling van de inhoud van de verslaglegging over interne afwikkelingen (PB L 65 van 10.3.2017, blz. 44-47).

Gedelegeerde Verordening (EU) 2017/392 van de Commissie van 11 november 2016 tot aanvulling van Verordening (EU) nr. 909/2014 van het Europees Parlement en de Raad met technische reguleringsnormen inzake de vergunnings-, toezichts- en operationele vereisten voor centrale effectenbewaarinstellingen (PB L 65 van 10.3.2017, blz. 48-115).

Richtlijn 2014/65/EU van het Europees Parlement en de Raad van 15 mei 2014 betreffende markten voor financiële instrumenten en tot wijziging van Richtlijn 2002/92/EG en Richtlijn 2011/61/EU (PB L 173 van 12.6.2014, blz. 349-496).

Zie de geconsolideerde versie.

Laatste bijwerking 28.11.2023