6.4.2011   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 107/44

1.1

Het Comité is ingenomen met de mededeling van de Commissie over het „Actieplan inzake toepassingen van het wereldwijd satellietnavigatiesysteem (GNSS)”. Het welslagen van de Europese GNSS-programma's is volgens het Comité van vitaal belang voor de toekomstige welvaart en veiligheid van de EU. Het zou graag zien dat de Raad, het Parlement, de Commissie en de lidstaten de mogelijkheden van deze cruciale infrastructuur terdege erkennen en de verwezenlijking ervan ondersteunen via voldoende financiering en middelen.

1.2

Europese GNSS is van cruciaal belang voor het streven naar slimme, duurzame en inclusieve groei zoals deze in de Europa 2020-strategie wordt bepleit (1). Het welslagen van het programma zal van invloed zijn op de groei, de innovatie en het scheppen van welvaart in Europa. GNSS komt niet alleen in aanzienlijke mate de vervoersystemen ten goede maar is ook in het kader van de digitale agenda (2) van essentieel belang voor toepassingen als context-gevoelige informatica (context-aware computing), slimme netwerken en het internet van de dingen.

1.3

Het Comité betreurt dat Europa door de vertraging die de verwezenlijking van GALILEO heeft opgelopen, de kans heeft gemist om van het Europese GNSS de navigatietechnologie bij uitstek te maken in Europa en daarbuiten. De VS zijn met hun GPS-systeem nu duidelijk wereldleider wat GNSS-oplossingen betreft. Deze vertraging blijft Europa zuur opbreken gezien de inkomsten die verloren gaan op het vlak van verkoop van technologie en diensten maar ook wat openbaar nut (slimmere vervoer- en energiesystemen en betere opsporings- en reddingsdiensten) betreft.

1.4

Europa moet Europese GNSS-diensten leveren via zijn eigen infrastructuur, die betrouwbaar zal zijn en niet afhankelijk van Amerikaanse, Russische of Chinese militaire prioriteiten.

1.5

Daar GPS evenwel wijd verspreid is, zou het Comité graag zien dat de Europese industrie streeft naar interoperabiliteit tussen Galileo en GPS. De toepassingen die beide gebruik maken van satellietinfrastructuur, kunnen immers alleen maar baat vinden bij een grotere nauwkeurigheid en een betere beschikbaarheid van signalen.

1.6

EGNOS is reeds meer dan jaar operationeel. De EU loopt echter reeds achter op het tijdschema wat commercialisering en innovatie betreft. Vooral gelet op de door de vertraging met GALILEO veroorzaakte kosten (tot 3 miljard euro per jaar) en de stijgende concurrentie van de VS, Rusland, China en Japan, dient de Commissie sneller werk te maken van de ontwikkeling en innovatie van de markt.

1.7

De trage ontwikkeling van GNSS-downstreamtoepassingen brengt met zich mee dat kansen voor innovatie, het scheppen van welvaart en een sterke marktpositie verloren gaan. Een dynamische markt voor Europese GNSS-toepassingen zou upstream en downstream aanzienlijke economische, sociale en milieuvoordelen opleveren.

1.8

Het Comité is ingenomen met de werkzaamheden die de Commissie en de toezichtautoriteit GNSS (GSA) tot dusver ondanks de zeer beperkte middelen hebben verricht. Gelet op deze middelen is in de mededeling een logische keuze gemaakt bij het prioriteren van de actiegebieden. Ook de strategieën die voor elk van deze gebieden worden uiteengezet, zijn goed doordacht.

1.9

Het Europese GNSS heeft thans slechts een klein aandeel in de globale markt voor GNSS-producten en -diensten. Het Comité zou graag zien dat een gedetailleerd bedrijfsplan met het oog op een stevige groei van het marktaandeel wordt opgesteld en dat een uitstekend team van gekwalificeerde deskundigen wordt aangesteld om de doelstellingen te verwezenlijken. Het beveelt aan dat een contract wordt gesloten met een ter zake deskundige onderneming, onder leiding van de Commissie en de GSA, teneinde werk te maken van de commercialisering van Europese GNSS.

1.10

In de mededeling worden de kwaliteiten „nauwkeurigheid en integriteit” van EGNOS/GALILEO terecht als grote concurrentievoordelen op de markt voor wereldwijde GNSS-diensten aangemerkt. De waarde van deze troeven vermindert echter snel daar ook de concurrenten in de verbetering van hun systemen investeren. Volgens het Comité moet voortdurend worden geïnvesteerd in de verbetering van de EGNOS- en GALILEO-systemen om de technische superioriteit ervan op peil te houden. Het roept de Commissie met name op nog andere bronnen van strategische differentiatie op te sporen en te investeren in de ontwikkeling van duurzame concurrentievoordelen.

1.11

Het feit dat GALILEO buiten alle verwachting om niet vermeld wordt in de Digitale Agenda, wijst volgens het Comité op een gebrek aan samenhang in de beleidsvorming bij de Commissie. Het Comité dringt er bij de Commissie op aan synergieën op te sporen tussen de Europese GNSS-programma's, de Digitale Agenda en de kerninitiatieven van de „Innovatie-Unie”, met name wat betreft innovatie, interoperabiliteit van toepassingen, marketing en begrotingen. Samenwerking zou aanzienlijke voordelen opleveren voor de ontwikkeling van slimme toepassingen en diensten en ervoor kunnen zorgen dat gezamenlijke doelstellingen tegen minimale kosten worden verwezenlijkt.

1.12

Het Comité roept de Raad op om dringend een oplossing te vinden voor de financiering van EGNOS/GALILEO. De huidige situatie ontmoedigt alle inspanningen om een sterk Europees commercieel GNSS-platform te creëren.

1.13

Het Comité is er vast van overtuigd dat Europa het unieke feit dat GALILEO het eerste volledig civiele GNSS is, als hefboom moet gebruiken om zijn marktaandeel in niet-gebonden landen, met name in Afrika en Zuid-Amerika, te vergroten. Met het oog daarop zou de Commissie actief een voortrekkersrol moeten spelen in het Internationaal GNSS-comité van niet-gebonden landen (3).

1.14

Het Comité beklemtoont het belang van een merkenstrategie en een kwaliteitslabel (4) voor EGNOS/GALILEO-technologie en diensten. Het Comité zou graag zien dat de Commissie werk maakt van de ontwikkeling van deze essentiële instrumenten om op de markt succes te boeken. Wil men geen middelen en inspanningen verloren laten gaan, dan is een duidelijke merkenstrategie geboden die de marketinginspanningen kracht bijzet. Als slecht ontworpen, ontwikkelde of toegepaste EGNOS/GALILEO-technologie op de markt wordt gebracht, zal de schade voor de Europese reputatie onherstelbaar zijn.

1.15

Het Comité verwijst de Commissie naar eerdere EESC-adviezen over GALILEO, EGNOS, Europa 2020 en de Digitale Agenda (5).

2.1

Thans zijn we in ons dagelijks leven zo afhankelijk geworden van door satellietnavigatie geboden diensten dat ingeval een dergelijke dienst zou worden teruggeschroefd of opgeschort, de kosten van deze onderbreking enorm hoog zouden oplopen voor het bedrijfsleven, de banken, en sectoren als vervoer, luchtvaart en communicatie, om er maar een paar te noemen (bv. wat betreft bedrijfsinkomsten, veiligheid op de weg, enz.).

2.2

GPS (VS), GLONASS (Rusland) en de andere in India, Japan en China ontwikkelde systemen zijn militaire systemen, die ook onder militair toezicht staan, alhoewel ze ook civiele diensten leveren. Deze civiele dienstverlening kan echter desgewenst, bv. in geval van een conflict, worden opgeschort of met minder precisie worden verricht.

2.3

De programma's EGNOS (European Geostationary Navigation Overlay System) en GALILEO zijn medio jaren '90 gelanceerd teneinde een onafhankelijk Europees wereldwijd satellietnavigatiesysteem (GNSS) tot stand te brengen. EGNOS is een regionaal satellietaugmentatiesysteem voor Europa dat de signalen afkomstig van bestaande satellietnavigatiesystemen zoals het GPS verbetert. GALILEO wordt momenteel ontwikkeld als Europa's wereldwijde satellietnavigatiesysteem.

2.4

De gemeenschappelijke onderneming GALILEO (GOG) – een PPS die in 2003 is opgezet en in 2006 werd stopgezet – had als taak toezicht te houden op de technologische ontwikkelingsactiviteiten van GALILEO maar volgens de Europese Rekenkamer werd zij „ernstig belemmerd door bestuurskwesties, een onvolledig budget, vertragingen en de industriële organisatie van de ontwikkelings- en valideringsfase”.

2.5

Na de mislukking van de PPS is de EU in 2008 met een verordening gekomen waarbij zij de programma's EGNOS en GALILEO volledig voor haar rekening heeft genomen. Krachtens de verordening is de Commissie verantwoordelijk voor het beheer van de programma's, alle vraagstukken i.v.m. de veiligheid van de systemen, en het beheer van de voor de programma's uitgetrokken middelen. De Europese toezichtautoriteit GNSS (GSA) is verantwoordelijk voor de veiligheid van de programma's, draagt bij aan de voorbereiding van het op de markt brengen van de systemen en verricht andere taken die de Commissie haar i.v.m. met de programma's opdraagt.

2.6

Het budget voor de uitvoering van de programma's tussen 1 januari 2007 en 31 december 2013 bedraagt 3 405 miljoen euro. Deze ad-hocfinanciering is echter ontoereikend gebleken en tot op heden is er geen concrete verbintenis aangegaan voor toekomstige financiering van de programma's. Dit financieringsprobleem heeft een serieuze rem gezet op de ontwikkelingsinspanningen.

2.7

Het actieplan voor wereldwijde satellietnavigatiesystemen (GNSS) is erop gericht het Europese bedrijfsleven een gunstige uitgangspositie te verzekeren om ten volle profijt te kunnen trekken van de wereldwijde downstreammarkt van het GALILEO en EGNOS-gebruik, die goed is voor ca. 100 miljard euro. De Commissie is van mening dat het Europese bedrijfsleven maximaal moet profiteren van de investeringen in de programma's. Door de Europese Commissie gecoördineerd optreden in de lidstaten zal de aandacht vestigen op de noodzaak van investeringen in onderzoek, zorgen voor zo ruim mogelijke verspreiding van cruciale informatie en bewustmakingsactiviteiten bevorderen. Een en ander zal het gebruik van tegenstrijdige normen en overlapping van inspanningen voorkomen die anders bij acties van individuele lidstaten niet ondenkbaar zijn.

2.8

Het actieplan voor GNSS-toepassingen is tevens van belang om de toegevoegde waarde die in Europa wordt gecreëerd door het Europa 2020-kerninitiatief „Een digitale agenda voor Europa” te maximaliseren. Zo zou Europese GNSS in de plaats kunnen komen van Amerikaanse, Russische of Chinese technologie die voor het internet van de dingen zou kunnen worden gebruikt.

2.9

Met GALILEO is Europa ook in staat de mogelijkheden die door satellietnavigatie worden geboden in veel grotere mate te benutten dan anders het geval zou zijn. GALILEO zal Europa helpen zijn knowhow in de sectoren ruimtevaart, ontvangers en toepassingen op peil te houden en te ontwikkelen, en aldus ook een bijdrage leveren om inkomens en banen veilig te stellen. Uit onafhankelijke studies en marktprognoses blijkt dat GALILEO en de externe effecten ervan inzake openbaar nut (nieuwe toepassingen met het oog op efficiënter vervoer, een beter beheer van het wegennet, minder vervuilend verkeer, doeltreffendere reddingsoperaties, enz.) goed zijn voor 90 miljard euro in de eerste twintig jaar.

2.10

Het Europese GNSS moet zich evenwel waarmaken in een bedrijfsomgeving die reeds wordt gedomineerd door het Amerikaanse GPS-systeem. Bovendien ontwikkelt het Russische GLONASS-systeem zich snel en verbetert het zijn openbare dienstverlening, terwijl het Chinese COMPASS-systeem naar verwachting vanaf volgend jaar operationeel zal zijn.

2.11

China breidt zijn regionale Beidou-navigatiesysteem uit tot het wereldwijde COMPASS-systeem met de uitdrukkelijke bedoeling wereldwijd concurrerende civiele diensten te kunnen verlenen. Met het oog daarop heeft het zich een deel van het aan GALILEO toegekende radiospectrum toegeëigend omdat dat naar zijn zeggen door Europa toch niet werd gebruikt en China aldus het recht had dit te doen. De EU probeert nu deze kwestie op het hoogste diplomatieke niveau te regelen.

3.1

Om het economische potentieel en de kwaliteit van de dienstverlening van Europese GNSS te verzekeren, moeten GALILEO en EGNOS de GNSS-norm in Europa worden, moet interoperabiliteit met GPS worden gegarandeerd en moet worden voorkomen dat anderen (China, Rusland, enz.) voet aan wal krijgen.

3.2

Het bedrijfsleven in de EU moet interoperabiliteit tussen Galileo en GPS als een troef uitspelen, omdat de toepassingen die in beide gevallen van satellietinfrastructuur gebruik maken, alleen maar baat kunnen hebben bij een grotere nauwkeurigheid en een betere beschikbaarheid van signalen.

3.3

De EGNOS- en GALILEO-programma's vergen een duidelijk leiderschap en ondubbelzinnige en volledige steun van de EU om de schade te herstellen die het marktvertrouwen heeft geleden door de teloorgang van de PPP GOG.

3.4

Voor het welslagen van het Europese GNSS moeten marktvoordelen worden gegenereerd die als hefboom kunnen worden ingezet. Ook regelgevende en andere marktmaatregelen kunnen een hefboomeffect ten voordele van de EU creëren.

3.5

In een succesvolle marktstrategie moet ermee rekening worden gehouden dat aandacht moet worden geschonken aan het product/de markt/de waardeketen binnen alle sectoren die gerelateerd zijn aan de Europese GNSS-industrie: elektronica, software, mobiele telefonie, radio, hardware, satellieten en diensten.

3.6

Zonder afbreuk te doen aan de wereldwijde concurrentieregels zou de EU ook de sectoren moeten vaststellen waarin nieuwe regelgeving zou kunnen worden geïntroduceerd om profijt te trekken van de door GNSS geboden voordelen, met name EGNOS en GALILEO. Misschien zou de EU regelgeving kunnen uitvaardigen voor specifieke gebieden als de sector ruimtevaartnavigatiesystemen, waarbij het gebruik van GALILEO-ontvangers voor toepassingen en producten verplicht zou worden gesteld (zoals de Russen al met GLONASS hebben gedaan). Ook zou de EU voor bepaalde toepassingen minimumnormen inzake nauwkeurigheid en integriteit kunnen vaststellen om aldus van de voordelen van GALILEO gebruik te maken en concurrenten weg te dringen.

3.7

Gelet op het belang dat chipsets voor ontvangers (6) hebben voor een strategie inzake marktpenetratie en ontwikkeling van toepassingen, is de ontwikkeling van duale chipsets (GPS + GALILEO) tegen lage kosten een essentiële vereiste. O&O-uitgaven zouden dan ook op deze doelstelling moeten worden toegespitst.

3.8

Om de productiekosten van de chipsets te verminderen is het van cruciaal belang gebruik te kunnen maken van de effecten van de ervaringscurve bij hoge productievolumes. Er moet in het bijzonder worden onderzocht hoe de EU kan verzekeren dat componenten van GALILEO-ontvangers in voldoende grote hoeveelheden kunnen worden geproduceerd om de concurrentie met ontvangers die alleen voor GPS bedoeld zijn, te doorstaan.

3.9

Bij het nadenken over de wijze waarop de industrie voor toepassingen van Europese GNSS kan worden ontwikkeld, moet de Commissie het voortouw nemen via het opzetten en ontwikkelen van innovatieclusters.

3.10

De Commissie zou de ontwikkeling van GNSS-toepassingen, -producten en –diensten kunnen helpen stimuleren door grote ondernemingen bij projecten te betrekken en ze als promotoren ervan te laten fungeren. Deze promotoren zouden dan misschien de ontwikkeling van MKB-clusters op specifieke toepassingsgebieden of product/marktsectoren kunnen aanzwengelen.

3.11

Ondernemerschap en innovatie moeten absoluut worden aangemoedigd en ondersteund wil men het MKB succesvol bij de ontwikkeling van de markt voor GNSS-toepassingen betrekken. Het programma „Ondernemerschap en innovatie” moet worden ingeschakeld om MKB-medewerking te bevorderen.

4.1.1

GALILEO en EGNOS moeten in Europa de GNSS-basisnorm worden.

4.1.2

De EU moet er dringend werk van maken dat EGNOS op alle belangrijke luchthavens in Afrika wordt gebruikt. Dit zou een slimme strategische zet voor de lange termijn zijn en er moet dan ook actie worden ondernomen voordat concurrenten als China op hetzelfde idee komen.

4.1.3

EGNOS is reeds meer dan een jaar operationeel. Er moet dan ook meer vaart worden gezet achter programma's voor commercialisering en innovatie.

4.1.4

De Commissie en de GSA hebben uitstekend werk verricht gelet op de complexiteit van de opdracht en de zeer beperkte middelen. Misschien moet binnenkort een ter zake deskundige onderneming worden ingeschakeld om de commercialisering van Europese GNSS te concretiseren. De commerciële ontwikkeling van EGNOS en GALILEO is van cruciaal belang voor het welslagen ervan op lange termijn en tot dusver is van deze essentiële en moeilijke opdracht onvoldoende werk gemaakt.

4.1.5

De EU heeft behoefte aan een agressieve marktontwikkelingsstrategie die door een hooggekwalificeerd team aan de hand van duidelijke en meetbare doelstellingen ten uitvoer wordt gelegd.

4.1.6

Duidelijk leiderschap en volledige steun van de EU zijn nodig om alle onzekerheid rond GNSS de kop in te drukken.

4.1.7

Ook is het van essentieel belang dat het leiderschap en beheer van de GNSS-programma's voldoende vertrouwen genieten om in de EU en op de markt op voldoende steun te kunnen rekenen. De huidige bestuurs- en beheersstructuren moeten onder de loep worden genomen om na te gaan of op dit gebied veranderingen geboden zijn.

4.1.8

Er moet voor aanvullende financiering voor de commercialiserings- en innovatieprogramma's worden gezorgd door creatief samen te werken met andere initiatieven als de Digitale Agenda en de Innovatie-Unie.

4.1.9

Er moet een marketing- en innovatiestrategie komen waarbij aandacht wordt geschonken aan het product/de markt/de waardeketen in alle sectoren van de downstreamindustrie: elektronica, software, mobiele telefonie, radio, hardware en diensten.

4.1.10

De Commissie moet nagaan in welke sectoren nieuwe regelgeving zou kunnen worden geïntroduceerd om gebruik te maken van de voordelen die door Europese GNSS-toepassingen en technologieën worden geboden.

4.1.11

Er moeten regelgevingsinitiatieven worden gezocht die de keuze voor EGNOS/GALILEO-technologieën boven andere inferieure technologieën in de hand werken, met name voor toepassingen waarbij vertrouwen in de continuïteit van de dienstverlening, grote nauwkeurigheid en integriteit, of veiligheid van belang zijn.

4.1.12

De EU moet zijn autoriteit laten gelden op Europese fora voor industriële standaardisering (m.b.t. vervoer, luchtvaart, landbouw, enz.) om ervoor te zorgen dat de voorkeur wordt gegeven aan de EGNOS/GALILEO-technologie en om de bestaande interoperabiliteit tussen GALILEO en GPS te bevorderen.

4.1.13

Een belangrijke strategische prioriteit zou moeten zijn de prijs van chipsets voor EGNOS/GALILEO-ontvangers onder die van GPS-chipsets te brengen. Om de productiekosten van de chipsets te verminderen en ze aantrekkelijk te maken voor dienstverleners is het van cruciaal belang gebruik te kunnen maken van de effecten van de ervaringscurve bij hoge productievolumes.

4.1.14

Er moet terdege worden gezocht naar synergie met de Digitale Agenda en de Innovatie-Unie met het oog op collaboratieve innovatie en marketingprogramma's.

4.1.15

Bijzondere aandacht moet gaan naar stimulering en ondersteuning van ondernemerschap in het MKB zodat dit MKB ook kan worden ingezet voor het aanleveren van GNSS-toepassingen.

4.1.16

Er moet een doordacht programma ter ontwikkeling van innovatieclusters komen om alle kansen voor productie en commercialisering van EGNOS- en GALILEO-toepassingen aan te grijpen.

4.1.17

Via een value map moeten alle ondernemingen en organisaties in kaart worden gebracht die bij het creëren van technologie, toepassingen en diensten voor EGNOS/GALILEO betrokken zouden kunnen of moeten worden. Deze value map zou bestaande en potentiële links tussen de verschillende spelers kunnen aangeven. Een en ander zou een krachtig strategisch instrument zijn om kansen op te sporen, problemen te analyseren en plannen te ontwikkelen.

4.1.18

Grote ondernemingen moeten worden opgespoord en aangetrokken om de ontwikkeling van GNSS-toepassingen officieel te promoten en aan te sturen.

4.2.1

De kwaliteit van de EGNOS/GALILEO-technologie en -diensten die op de markt worden gebracht, moet steeds aan de hoogste normen beantwoorden. Strikte kwaliteitsbewaking van de ontwikkeling en toepassingen van de technologie op eindgebruikersniveau moet worden verzekerd.

4.2.2

Naast nauwkeurigheid en integriteit moeten nieuwe differentiatiebronnen worden gevonden, misschien via innoverende bedrijfsmodellen die betere oplossingen kunnen aanbieden in combinatie met andere technologieën en diensten.

4.2.3

Slimme producten en diensten die gebruik maken van geïntegreerde technologieën en diensten moeten mede in het kader van de Digitale Agenda en de programma's m.b.t. de Innovatie-Unie worden aangemoedigd.

4.2.4

Het forum inzake toepassingen moet op zoek gaan naar deelnemers die buiten de gebruikelijke technologie- en dienstensectoren actief zijn. Hun deelname zou innovatie en creatief denken stimuleren door ook uit andere dan de thans bekende bronnen te putten.

4.2.5

De ontwikkeling van duale GPS/EGNOS/GALILEO-chipsets tegen lage kosten moet een prioriteit zijn.

4.2.6

Er is een strategie geboden die terdege gebruik maakt van de effecten van de ervaringscurve bij hoge productievolumes die van cruciaal belang zijn voor de goedkope productie van chipsets voor ontvangers. Alleen zó zullen EGNOS/GALILEO-chipsets op basis van hun kostprijs kunnen concurreren met chipsets die alleen voor GPS bedoeld zijn.

4.3.1

Het ontwikkelen van de markt voor GNSS-toepassingen moet aan marketing-specialisten worden overgelaten. In het licht van deze vereiste moeten de huidige structuren en het ingezette personeel opnieuw worden bekeken. Misschien moet een beroep worden gedaan op een ter zake deskundige onderneming die deze opdracht onder leiding van de Commissie en de GSA kan vervullen.

4.3.2

Een gedegen, weloverwogen en volledig gefinancierd marketingplan is van essentieel belang voor de succesvolle uitvoering van het actieplan.

4.3.3

Er moeten SMART-doelstellingen worden vastgesteld om wereldwijd het aandeel inkomsten uit downstream GNSS-toepassingen te doen stijgen. De doelstellingen moeten per segment van de doelmarkt/waardeketen worden vastgesteld.

4.3.4

Er moet een wereldwijde merkenstrategie voor EGNOS/GALILEO worden ontwikkeld om de doelstellingen op één lijn te brengen, de waarde van het merk in het licht te stellen, de communicatie met de markt te vereenvoudigen en duidelijkheid te scheppen in de marketingprioriteiten.

4.3.5

Er moet werk worden gemaakt van een terdege onderbouwde en goed gerichte publieke communicatie- en educatie-campagne om EGNOS/GALILEO bij de burgers bekendheid te geven. Dit kan alleen gebeuren in de context van een passende merkenstrategie.

4.3.6

Er moet een kwaliteitslabel worden ontwikkeld voor alle erkende EGNOS/GALILEO-technologie zodat het EGNOS/GALILEO-merk kan worden beschermd tegen imagoschade.

4.3.7

Er moeten promotoren worden aangetrokken om EGNOS/GALILEO bekendheid te geven en het MKB aan te zetten deze kans tot ontwikkeling aan te grijpen.

4.3.8

Op alle doelmarkten en met name binnen grote ondernemingen moet worden gezocht naar promotoren en mensen die in dit verband van invloed kunnen zijn.