De groothandelsmarkt voor elektriciteit en gas — toezichtsregels van de EU

 

SAMENVATTING VAN:

Verordening (EU) nr. 1227/2011 betreffende de integriteit en transparantie van de groothandelsmarkt voor energie

WAT IS HET DOEL VAN DE VERORDENING?

Verordening (EU) nr. 1227/2011 betreffende de integriteit en transparantie van de groothandelsmarkt voor energie, ook bekend als REMIT, voorziet in een kader voor monitoring van de groothandelsmarkten voor energie* in de Europese Unie (EU) en is bedoeld om misbruik zoals handel met voorkennis* en marktmanipulatie* uit te sluiten.

Verordening (EU) 2024/1106 strekt tot wijziging van de oorspronkelijke verordening om te zorgen voor meer bescherming tegen marktmanipulatie op de groothandelsmarkt voor energie door te zorgen voor meer transparantie en door de toezichtscapaciteit te vergroten. Het doel van de verordening is het kader voor eerlijke handelspraktijken op de energiemarkten te versterken en zo de consumentenbescherming verder te verbeteren, met name door ervoor te zorgen dat de regels tegen grensoverschrijdend marktmisbruik beter worden gehandhaafd.

KERNPUNTEN

Verordening (EU) nr. 1227/2011

Agentschap voor de samenwerking tussen energieregulators

Verordening (EU) nr. 1227/2011 versterkt de rol van het Agentschap voor de samenwerking tussen energieregulators (ACER), dat oorspronkelijk was opgericht bij Verordening (EG) nr. 713/2009 en voortaan onder Verordening (EU) 2019/942 valt (zie de samenvatting). Met betrekking tot Verordening (EU) nr. 1227/2011 omvatten de taken van het ACER het volgende.

• het monitoren van handelsactiviteiten op de groothandelsmarkt voor energie. Dit gebeurt door het verzamelen en analyseren van gegevens van marktdeelnemers over hun handelsactiviteiten.
• het onderzoeken van potentieel marktmisbruik in specifieke grensoverschrijdende gevallen van marktmanipulatie.
• het delen van informatie met nationale regelgevende instanties (NRI’s) zodat die handhavingsmaatregelen kunnen nemen in geval van marktmanipulatie.

Marktmanipulatie

De verordening wil gevallen van marktmanipulatie voorkomen zoals:

• het plaatsen van valse orders
• het verspreiden van onjuiste informatie
• het geven van verkeerde informatie aan degenen die prijsanalyses uitvoeren of marktrapporten publiceren met als doel het misleiden van marktdeelnemers die op basis van deze informatie handelen
• het opgeven van een andere hoeveelheid beschikbare elektriciteitsopwekkingscapaciteit*, transmissiecapaciteit* of aardgas dan werkelijk bestaat. Dit kan de prijzen van elektriciteit en gas beïnvloeden.

Deelnemers

Marktdeelnemers moeten:

• zich registreren bij een NRI;
• informatie verstrekken aan het ACER en de NRI zodat beide organen de handelsactiviteiten kunnen controleren
• voorwetenschap* tijdig openbaar maken, waaronder ook informatie met betrekking tot capaciteit en benutting van de faciliteiten, productie, opslag, consumptie en transmissie van elektriciteit, aardgas of vloeibaar aardgas (lng).

Sancties

Indien deze verordening niet wordt gerespecteerd moeten EU-lidstaten sancties opleggen. Deze sancties moeten effectief, afschrikkend en evenredig zijn en een weerspiegeling zijn van:

• de aard, duur en ernst van de inbreuk;
• de door de consumenten geleden schade
• de winst die potentieel door handel met voorwetenschap of marktmanipulatie werd gerealiseerd.

Wijzigingsverordening (EU) 2024/1106

Verordening (EU) nr. 2024/1106 introduceert een aantal wijzigingen op Verordening (EU) nr. 1227/2011.

• Met de verordening worden de regels inzake de transparantie en integriteit van energiemarkten nauwer afgestemd op die met betrekking tot financiële markten, zoals Verordening (EU) nr. 596/2014 (zie de samenvatting), met name wat betreft de definities van marktmanipulatie en voorkennis.
• Het toepassingsgebied van de wetgeving is uitgebreid tot energieopslag en lng, en de regels voor marktmisbruik zijn ook van toepassing op financiële instrumenten, zoals energiederivaten die op groothandelsmarkten voor energie worden verhandeld.
• Marktdeelnemers van buiten de EU moeten een vertegenwoordiger aanwijzen in een lidstaat waar ze actief zijn op de groothandelsmarkt voor energie. Deze vertegenwoordiger moet door middel van een schriftelijk mandaat worden aangewezen en gemachtigd worden om in hun naam te handelen.
• ACER heeft de bevoegdheden om zaken met een grensoverschrijdende dimensie te onderzoeken, waarbij ten minste twee lidstaten betrokken zijn en werkt nauw met de NRI’s samen. Het zal meer onderzoeksbevoegdheden hebben. Zo zal het bijvoorbeeld in staat zijn om inspecties ter plaatse uit te voeren, informatie op te vragen en verklaringen op te nemen.
• De handhavingsbevoegdheden blijven op nationaal niveau, hoewel ACER in staat is zelf onderzoeken uit te voeren, om informatie te verzoeken en in grensoverschrijdende gevallen gesprekken te houden. Wanneer een partij een inspectie ter plaatse van het ACER belemmert of de gevraagde informatie niet verstrekt, kan ACER, onder bepaalde voorwaarden, een dwangsom opleggen.
• ACER neemt besluiten over de goedkeuring van de vergunningen en de intrekking van vergunningen van voorkennisplatforms (IIP’s)* en geregistreerde rapportagemechanismen (RRM’s)*.
• ACER ontwikkelt en beheert ook een platform dat dienst doet als sectorspecifiek elektronisch toegangspunt voor voorkennis die openbaar wordt gemaakt, en een digitaal referentiecentrum voor informatie over de groothandelsmarktgegevens van de EU.
• De Commissie stelt gedelegeerde handelingen vast om de definitie van voorkennis nader aan te geven.
• Uiterlijk op 1 juni 2027, en daarna om de vijf jaar, beoordeelt de Commissie de toepassing van de verordening, met name wat betreft het effect ervan op het marktgedrag, marktspelers, liquiditeit, rapportagevereisten, waaronder op de lng-marktgegevens en de administratieve lasten voor marktdeelnemers, en wat betreft de prestaties van ACER met betrekking tot zijn doelstellingen, mandaat en taken.
• Marktdeelnemers kunnen via een contactpunt bij ACER vragen of specifieke informatie voorwetenschap vormt op grond van Verordening (EU) nr. 1227/2011 en de relevante gedelegeerde handelingen die zijn vastgesteld.

VANAF WANNEER IS DE VERORDENING VAN TOEPASSING?

Verordening (EU) nr. 1227/2011 is sinds 28 december 2011 van toepassing.

De meeste voorschriften die vastgesteld zijn in Wijzigingsverordening (EU) 2024/1106 zijn van kracht sinds 7 mei 2024.

ACHTERGROND

Zie voor meer informatie:

• Algemeen marktkader (Europese Commissie)
• Agentschap van de Europese Unie voor de samenwerking tussen energieregulators (ACER).

KERNBEGRIPPEN

BELANGRIJKSTE DOCUMENT

Verordening (EU) nr. 1227/2011 van het Europees Parlement en de Raad van 25 oktober 2011 betreffende de integriteit en transparantie van de groothandelsmarkt voor energie (PB L 326 van 8.12.2011, blz. 1-16).

Achtereenvolgende wijzigingen aan Verordening (EU) nr. 1227/2011 werden in de basistekst opgenomen. Deze geconsolideerde versie is enkel van documentaire waarde.

GERELATEERDE DOCUMENTEN

Verordening (EU) 2019/942 van het Europees Parlement en de Raad van 5 juni 2019 tot oprichting van een Agentschap van de Europese Unie voor de samenwerking tussen energieregulators (herschikking) (PB L 158 van 14.6.2019, blz. 22-53).

Zie de geconsolideerde versie.

Verordening (EU) nr. 596/2014 van het Europees Parlement en de Raad van 16 april 2014 betreffende marktmisbruik (verordening marktmisbruik) en houdende intrekking van Richtlijn 2003/6/EG van het Europees Parlement en de Raad en Richtlijnen 2003/124/EG, 2003/125/EG en 2004/72/EG van de Commissie (PB L 173 van 12.6.2014, blz. 1-61).

Zie de geconsolideerde versie.

Laatste bijwerking 14.06.2024