De verordening stelt tijdelijke noodmaatregelen in die ontworpen zijn om de hoge energieprijzen te verlagen en de zekerheid omtrent gasvoorziening te verbeteren, door middel van:

sterkere solidariteit in het geval van een werkelijk noodgeval en een tekort aan gastoevoer;
betere coördinatie tussen de lidstaten van de Europese Unie (EU);
het beperken van de prijsschommelingen voor gas en elektriciteit; en
het vaststellen van betrouwbare benchmarks voor de gasprijzen.

KERNPUNTEN

De niet-uitgelokte aanvalsoorlog van Rusland tegen Oekraïne en de vermindering van de aardgastoevoer van Rusland naar de lidstaten tast de continuïteit van de energievoorziening van de EU aan. Deze wapening van de gasvoorziening en manipulatie van de markten door opzettelijke verstoring van de gasstroom heeft geleid tot ontregelingen van de energieprijzen in de EU die een bedreiging vormen voor de economie van de EU.

De verordening vormt een gecoördineerde reactie van de EU om haar burgers en economie te beschermen door de afhankelijkheid van Russisch gas te verminderen en buitensporige prijzen omlaag te brengen.

Bundeling van de vraag en gezamenlijke aankoop

Om opbieden te voorkomen en om een betere hefboomwerking ten opzichte van gasleveranciers te hebben, kunnen de lidstaten, in het kader van de verordening, samen met de landen van de Energiegemeenschap hun gasinvoerbehoeften indienen bij een door de Europese Commissie betrokken dienstverlener, die vervolgens:

de geaggregeerde vraag berekent;
naar aanbiedingen op de mondiale markten voor leveranciers streeft om aan de totale vraag te voldoen; en
toegangsrechten toekent voor toevoer, waarbij rekening wordt gehouden met een evenredige verdeling tussen kleinere en grotere deelnemers.

Gasbedrijven en gasverbruikende ondernemingen:

moeten de dienst gebruiken voor gasvolumes die gelijk zijn aan 15 % van hun respectieve verplichtingen voor het vullen van gasopslagplaatsen voor 2023 — een totaal van ongeveer 13,5 miljard kubieke meter voor de EU — waarboven de aggregatie vrijwillig is, maar op basis van hetzelfde mechanisme;
kunnen vervolgens ervoor kiezen om gas via het platform aan te kopen bij leveranciers die aan de geaggregeerde vraag kunnen voldoen;
kunnen delen van de aankoopovereenkomsten coördineren of gebruikmaken van gezamenlijke aankoopovereenkomsten, mits deze in overeenstemming zijn met het mededingingsrecht van de EU.

Voor Russisch gas gelden geen gemeenschappelijke aankopen.

Prijsbenchmarks voor gas

Het Agentschap voor de samenwerking tussen energieregulators (ACER) moet uiterlijk op 31 maart 2023 een nieuwe prijsbenchmark ontwikkelen ter stimulering van een stabiele en voorspelbare prijsstelling voor vloeibaar aardgas.

In de verordening wordt, via de Europese Autoriteit voor effecten en markten (ESMA), een mechanisme voor de beheersing van de dagelijkse volatiliteit* vastgesteld voor transacties op dezelfde dagen op handelsplatformen waarop energiegerelateerde grondstoffenderivaten worden verhandeld, ter voorkoming van:

buitensporige prijsschommelingen gedurende een werkdag; en
decimale prijsschommelingen die de bovenste en onderste grens overschrijden.

De solidariteit van de lidstaten ten aanzien van de continuïteit van de elektriciteitsvoorziening en de bescherming van de essentiële industrieën en de beschermde afnemers*

De regels stellen de lidstaten in staat om:

niet-essentieel gasverbruik te verminderen (zoals verwarming buitenshuis of verwarming van particuliere zwembaden) om gas aan essentiële diensten en industrieën te leveren;
te bepalen wat niet-essentieel gasverbruik is;
solidariteit te vragen van andere lidstaten wanneer zij niet in staat zijn de voor hun elektriciteitssysteem benodigde kritieke gasvolumes te verzekeren;
uitzonderingen op deze regels, zoals door solidariteit beschermde afnemers* (huishoudens en bepaalde sociale diensten), gasvoorziening voor elektriciteit die nodig is voor de productie en het vervoer van gas, bepaalde kritieke infrastructuur en installaties die van essentieel belang zijn voor de werking van de militaire, nationale en humanitaire hulpdiensten;
beschermde afnemers (zoals huishoudelijke verwarming binnenshuis, scholen en ziekenhuizen) in alle omstandigheden te beschermen; en
bij een werkelijk noodgeval de gasvoorziening te delen.

Ze stellen ook standaardregels vast voor het verschaffen van solidariteit aan andere lidstaten tijdens een noodsituatie op grond van Verordening (EU) 2017/1938 (zie de samenvatting) indien de betrokken lidstaten geen overeenstemming over dergelijke regelingen hebben bereikt.

VANAF WANNEER IS DE VERORDENING VAN TOEPASSING?

De verordening is van toepassing sinds 30 december 2022 en is van toepassing voor een periode van één jaar na de inwerkingtreding ervan. De bepalingen inzake een doeltreffender gebruik van de transmissiecapaciteit zijn van toepassing vanaf 31 maart 2023.

ACHTERGROND

De verordening is vastgesteld in artikel 122 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie, op grond waarvan in geval van problemen met de energievoorziening passende economische maatregelen kunnen worden genomen.

Zie voor meer informatie:

Energieplatform van de EU (Europese Commissie)
Gasleveringszekerheid (Europese Commissie).

KERNBEGRIPPEN

Mechanisme voor de beheersing van de dagelijkse volatiliteit. Het mechanisme voor de beheersing van volatiliteit, dat tot doel heeft de grote prijsschommelingen op de elektriciteits- en gasderivatenmarkten binnen dezelfde werkdag te beperken.

Beschermde afnemer. Een beschermde afnemer is voornamelijk een op een gasdistributienet aangesloten afnemer.Wanneer een lidstaat daartoe besluit, kan het ook één of meer van het volgende betekenen, mits de kleine en middelgrote ondernemingen (kmo’s) of diensten genoemd in punten (1) en (2) gezamenlijk niet meer dan 20 % van het totale jaarlijkse uiteindelijke gasverbruik in die lidstaat representeren:

1.
een kmo, als het is aangesloten op een gasdistributienet;
2.
een essentiële sociale dienst, als het is aangesloten op een gasdistributie- of transmissienet;
3.
een installatie voor stadsverwarming voor zover deze verwarming verstrekt aan huishoudelijke afnemers, kmo’s of essentiële sociale diensten, mits de installatie niet kan overstappen op andere brandstoffen dan gas.

Door solidariteit beschermde afnemer. Een beschermde afnemer is voornamelijk een op een gasdistributienet aangesloten afnemer. Het kan ook een of beide van de volgende elementen omvatten:

1.
een installatie voor stadsverwarming, mits het eens beschermde afnemer is in een bepaalde lidstaat en alleen voor zover deze verwarming verstrekt aan huishoudelijke afnemers of essentiële sociale diensten die geen onderwijsdiensten of diensten van openbaar bestuur zijn;
2.
een essentiële sociale dienst, mits deze een beschermde afnemer is in een bepaalde lidstaat, die geen onderwijsdiensten of diensten van openbaar bestuur is.

BELANGRIJKSTE DOCUMENT

Verordening (EU) 2022/2576 van de Raad van 19 december 2022 inzake de bevordering van solidariteit via een betere coördinatie van de aankoop van gas, betrouwbare prijsbenchmarks en de uitwisseling van gas over de grenzen heen (PB L 335 van 29.12.2022, blz. 1-35)

GERELATEERDE DOCUMENTEN

Verordening (EU) 2019/942 van het Europees Parlement en de Raad van 5 juni 2019 tot oprichting van een Agentschap van de Europese Unie voor de samenwerking tussen energieregulators (herschikking) (PB L 158 van 14.6.2019, blz. 22-53)

Achtereenvolgende wijzigingen aan Verordening (EU) 2019/942 werden in de basistekst opgenomen. Deze geconsolideerde versie is enkel van documentaire waarde.

Geconsolideerde versie van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie — Derde Deel — Het beleid en intern optreden van de Unie — Titel VIII — Economisch en monetair beleid — Hoofdstuk 1 — Economisch beleid — Artikel 122 (oud artikel 100 VEG) (PB C 202 van 7.6.2016, blz. 98)

Laatste bijwerking 20.03.2023

Top

All