het InvestEU-fonds, dat voorziet in een garantie van de Europese Unie (EU) ter ondersteuning van de financiering van investeringen in lijn met het interne beleid van de EU;
de InvestEU-advieshub, ter ondersteuning van projectontwikkeling, toegang tot financiering en bijstand voor capaciteitsopbouw;
het InvestEU-portaal, dat zichtbaarheid verleent aan projecten waarvoor financiering en informatie over investeringskansen wordt gezocht.

KERNPUNTEN

Het algemene doel van het InvestEU-programma is het ondersteunen van financiering die bijdraagt aan:

het concurrentievermogen, met inbegrip van onderzoek, innovatie, digitalisering en wetenschappelijke en technologische vooruitgang;
economische groei, duurzaamheid en werkgelegenheid;
de groene en digitale transitie;
sociale veerkracht en inclusie;
cultuur, onderwijs en opleiding;
de integratie van kapitaalmarkten en een sterkere interne markt;
economische, sociale en territoriale samenhang;
een duurzaam en inclusief herstel van de EU-economie na de COVID-19-crisis, onder meer door kapitaalsteun te verlenen voor kleine en middelgrote ondernemingen;
het ondersteunen van investeringen die bijdragen tot de doelstellingen van het platform voor strategische technologieën voor Europa (STEP), een initiatief dat is opgezet bij Wijzigingsverordening (EU) 2024/795 die ten doel heeft de soevereiniteit en veiligheid van de EU te versterken, haar concurrentievermogen te versterken en haar strategische afhankelijkheid op drie strategische technologische gebieden te verminderen: digitale technologieën en deeptech-innovatie, schone en hulpbronnenefficiënte technologieën en biotechnologieën.

InvestEU bestrijkt verschillende beleidsgebieden (binnen vier speciale “kaders”) om marktfalen of suboptimale investeringssituaties aan te pakken:

duurzame infrastructuur, van vervoer, energie en digitale connectiviteit tot de circulaire economie en innovatieve technologieën;
onderzoek, innovatie en digitalisering, met inbegrip van productontwikkeling en het stimuleren van marktaanjagers;
financiering voor kleine en middelgrote ondernemingen, met inbegrip van innovatieve ondernemingen en ondernemingen uit de culturele en creatieve sector;
sociale investeringen en vaardigheden, bestaande uit microfinanciering en financiering voor sociale ondernemingen, en uit maatregelen op het gebied van gezondheid, gendergelijkheid, educatie, opleiding en andere sociale diensten.

InvestEU heeft een begrotingsgarantie van 26,2 miljard EUR (in lopende prijzen) gefinancierd uit middelen van NextGenerationEU en het meerjarig financieel kader (2021-2027). Dit bedrag komt overeen met dat van het EU-compartiment.

De garantie kan worden verhoogd met bijdragen van EU-lidstaten, door middel van lidstaatcompartimenten, en van niet-EU-landen. is als volgt onderverdeeld:

14,8 miljard EUR beschikbaar voor de ondersteuning van het economisch herstel na COVID-19 volgens het tijdschema dat is vastgesteld voor het gebruik van de middelen van NextGenerationEU;
11,3 miljard EUR voor de periode van het meerjarig financieel kader (2021-2027).

De Europese Commissie en de Europese Investeringsbank Groep (EIB-groep) vormen een partnerschap waarbij de EIB-groep 75 % van de EU-garantie ten uitvoer legt en specifieke taken heeft met betrekking tot het financiële risico van het programma. Nationale stimuleringsbanken en -instellingen en internationale financiële instellingen kunnen aan het programma deelnemen.

De Commissie:

selecteert uitvoerende partners* naast de EIBG;
sluit met iedere partner een garantieovereenkomst.

Financierings- en investeringsverrichtingen die voor steun uit het InvestEU-fonds in aanmerking komen:

moeten voldoen aan de verschillende voorwaarden van het financieel reglement van de EU (Verordening (EU, Euratom) 2018/1046 — zie de samenvatting);
moeten bijdragen aan de beleidsdoelstellingen van de EU en vallen binnen de in aanmerking komende domeinen uit bijlage II (energie, vervoersinfrastructuur, milieu en hulpbronnen, digitale connectiviteit, onderzoek, ontwikkeling en innovatie, digitale technologieën, mkb’s, de culturele en de creatieve sectoren, toerisme, sanering van industrieterreinen, duurzaam gebruik van land en water, bio-economie, sociale investeringen, defensie, ruimte, zeeën en oceanen);
mogen niet voorkomen op de lijst van uitgesloten activiteiten (bijlage V, deel B), zoals activiteiten die verband houden met gokken, tabak, vastgoedontwikkeling, olie, fossiele brandstoffen of activiteiten waarbij sprake is van schending van mensenrechten;
moeten in lijn zijn met de investeringsrichtsnoeren.

Het InvestEU-fonds kan ook projecten en verrichtingen ondersteunen in niet-EU-landen die deelnemen aan het programma.

De EU-garantie:

kan worden gebruikt ten behoeve van risicodekking voor verschillende soorten financiering (leningen, garanties, kapitaalmarktinstrumenten of andere vormen van krediet), aandelen of quasi-aandelen die door uitvoerende partners worden verstrekt, direct of indirect via financiële intermediairs;
heeft betrekking op:
- schulden: de uitstaande hoofdsom en alle aan de uitvoerende partner verschuldigde rente, herstructureringsverliezen en, onder bepaalde omstandigheden, verliezen die voortvloeien uit schommelingen van andere valuta’s dan de euro,
- aandelen- of quasi-aandelenbeleggingen: de belegde bedragen en de eraan verbonden financieringskosten en verliezen die voortvloeien uit schommelingen van andere valuta’s dan de euro,
- financiering of garanties door een uitvoerende partner aan een andere financiële instelling in bepaalde situaties voor de gebruikte bedragen en de eraan verbonden kosten.

De verordening stelt de volgende bestuursstructuur in:

De adviesraad komt ten minste tweemaal per jaar bijeen en adviseert de Commissie en de stuurgroep over het ontwerp van financiële producten, marktontwikkelingen, marktomstandigheden en tekortkomingen van de markt, en suboptimale investeringssituaties.
De stuurgroep verschaft strategische en operationele richtsnoeren voor de uitvoerende partners, past het kader voor risicomethodiek toe en houdt toezicht op de uitvoering van het InvestEU-programma.
Het scorebord bevat verschillende elementen die door de uitvoerende partners moeten worden verstrekt, zoals een beschrijving van de voorgestelde financiering en de impact van de investering, zodat het investeringscomité verzoeken om het gebruik van de EU-garantie op onafhankelijke, transparante en geharmoniseerde wijze kan beoordelen.
Het investeringscomité is een volledig onafhankelijk college van deskundigen dat de financierings- en investeringsvoorstellen onderzoekt die op grond van de vier “kaders” zijn ingediend en controleert of deze aan de voorwaarden van de verordening voldoen en of ze daarmee kunnen worden ondersteund door de EU-garantie.
De Commissie voert beleidscontroles uit om te bevestigen of de door de uitvoerende partners — anders dan de EIB — voorgestelde financierings- en investeringsverrichtingen aan het recht en het beleid van de EU voldoen.

De door de Commissie ingestelde InvestEU-advieshub:

verstrekt ondersteunend advies voor het in kaart brengen, voorbereiden, ontwikkelen, structureren, aanbesteden en uitvoeren van investeringsprojecten;
helpt projectontwikkelaars en intermediairs bij de ontwikkeling en het initiëren van projecten;
fungeert als een, door de Commissie beheerd, centraal contactpunt voor projectontwikkelingsbijstand aan openbare autoriteiten en projectontwikkelaars;
is beschikbaar voor openbare en particuliere projectontwikkelaars, met inbegrip van mkb’s en startups, openbare autoriteiten, nationale stimuleringsbanken en -instellingen, en financiële en niet-financiële intermediairs.

Het door de Commissie ingestelde InvestEU-portaal:

is een gemakkelijk toegankelijke en gebruiksvriendelijke databank die relevante informatie over de gepubliceerde projecten bevat;
biedt projectontwikkelaars die financiering zoeken een kanaal om hun projecten zichtbaarheid te geven bij potentiële investeerders.

De verordening bevat de volgende vereisten ten aanzien van verantwoordingsplicht, toezicht, evaluatie en transparantie.

Verantwoordingsplicht. Het Europees Parlement of de Raad van de Europese Unie kan de voorzitter van de stuurgroep vragen om verslag uit te brengen over de prestaties van het InvestEU-fonds en mondeling of schriftelijk te reageren op vragen.
Toezicht en verslaglegging. Bijlage III bevat een gedetailleerd overzicht van essentiële prestatie- en monitoringindicatoren. Uitvoerende partners gebruiken deze in hun verslagen aan de Commissie, die op haar beurt jaarlijks rapporteert over de prestaties van het InvestEU-fonds. De EIBG rapporteert jaarlijks over investeringsbelemmeringen.
Evaluatie. De Commissie:
- dient uiterlijk 30 september 2024 een tussentijds evaluatieverslag over het programma in bij het Europees Parlement en de Raad;
- dient uiterlijk 31 december 2031 bij deze twee instellingen een eindevaluatieverslag in, in het bijzonder over het gebruik van de EU-garantie;
- stuurt haar conclusies van de evaluaties ook aan het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Europees Comité van de Regio’s.
Transparantie. Uitvoerende en adviespartners moeten de EU-financiering vermelden aan hun intermediairs en eindontvangers en bij het promoten van hun activiteiten die zijn ondersteund door de EU-garantie.

De verordening:

geeft de Commissie de bevoegdheid gedelegeerde handelingen vast te stellen;
wijzigt Verordening (EU) 2015/1017 over het Europees Fonds voor strategische investeringen (zie de samenvatting).

VANAF WANNEER IS DE VERORDENING VAN TOEPASSING?

De verordening is sinds 1 januari 2021 van toepassing.

ACHTERGROND

Het InvestEU-programma brengt vele verschillende vormen van EU-financiering onder één dak bijeen. Dit maakt de financiering van investeringsprojecten eenvoudiger, efficiënter en flexibeler en draagt bij aan het realiseren van een groene transitie en een digitale transformatie, de twee met elkaar verbonden EU-doelstellingen.
De EU-garantie wordt gebruikt voor het aantrekken van aanzienlijke particuliere en publieke financiering voor investeringen die passen binnen de beleidsprioriteiten van de EU en daardoor bijdragen aan het economische en sociale herstel en het concurrentievermogen van Europa.
Lidstaten kunnen InvestEU gebruiken om een deel van hun nationale plannen in het kader van de herstel- en veerkrachtfaciliteit uit te voeren.
De totale investeringen die door de EU-garantie in de hele EU kunnen worden aangetrokken, worden geraamd op meer dan 372 miljard EUR in 2027. Daarvan zal 30 % bijdragen aan de klimaatdoelstellingen.

Zie voor meer informatie:

InvestEU (Europese Commissie).

KERNBEGRIPPEN

Uitvoerende partner. Een in aanmerking komende tegenpartij, zoals de EIB-groep, het Europees Investeringsfonds, andere internationale financiële instelling of een nationale financiële instelling of stimuleringsbank waarmee de Commissie een garantieovereenkomst heeft gesloten.

BELANGRIJKSTE DOCUMENT

Verordening (EU) 2021/523 van het Europees Parlement en de Raad van 24 maart 2021 tot vaststelling van het InvestEU-programma en tot wijziging van Verordening (EU) 2015/1017 (PB L 107 van 26.3.2021, blz. 30-89).

Achtereenvolgende wijzigingen aan Verordening (EU) 2021/523 werden in de basistekst opgenomen. Deze geconsolideerde versie is enkel van documentaire waarde.

GERELATEERDE DOCUMENTEN

Verordening (EU) 2021/241 van het Europees Parlement en de Raad van 12 februari 2021 tot instelling van de herstel- en veerkrachtfaciliteit (PB L 57 van 18.2.2021, blz. 17-75).

Zie de geconsolideerde versie.

Gedelegeerde Verordening (EU) 2021/1078 van de Commissie van 14 april 2021 tot aanvulling van Verordening (EU) 2021/523 van het Europees Parlement en de Raad door de investeringsrichtsnoeren voor het InvestEU-fonds vast te stellen (PB L 234 van 2.7.2021, blz. 18-66).

Mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement, de Europese Raad, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio’s — De Europese Green Deal (COM(2019) 640 final van 11.12.2019).

Verordening (EU, Euratom) 2018/1046 van het Europees Parlement en de Raad van 18 juli 2018 tot vaststelling van de financiële regels van toepassing op de algemene begroting van de Unie, tot wijziging van Verordeningen (EU) nr. 1296/2013, (EU) nr. 1301/2013, (EU) nr. 1303/2013, (EU) nr. 1304/2013, (EU) nr. 1309/2013, (EU) nr. 1316/2013, (EU) nr. 223/2014, (EU) nr. 283/2014 en Besluit nr. 541/2014/EU en tot intrekking van Verordening (EU, Euratom) nr. 966/2012 (PB L 193 van 30.7.2018, blz. 1-222).

Zie de geconsolideerde versie.

Verordening (EU) 2015/1017 van het Europees Parlement en de Raad van 25 juni 2015 betreffende het Europees Fonds voor strategische investeringen, de Europese investeringsadvieshub en het Europese investeringsprojectenportaal en tot wijziging van de Verordeningen (EU) nr. 1291/2013 en (EU) nr. 1316/2013 — het Europees Fonds voor strategische investeringen (PB L 169 van 1.7.2015, blz. 1-38).

Zie de geconsolideerde versie.

Laatste bijwerking 03.05.2024

Top