Beleidsbevindingen:

Afvalpreventie blijft een belangrijke uitdaging in alle lidstaten, ook in lidstaten met hoge recyclingpercentages. In acht lidstaten wordt ten minste tweemaal zoveel huishoudelijk afval per inwoner geproduceerd als in een lidstaat met de laagste afvalproductie. Het loskoppelen van afvalproductie en economische groei is een belangrijk doel binnen de bredere context van de agenda voor de circulaire economie.

Volgens de meest recente gegevens van Eurostat hebben zes lidstaten reeds de recyclingdoelstelling van 50 % voor gemeentelijk afval behaald, terwijl negen landen hun inspanningen aanmerkelijk moeten opvoeren om deze doelstelling tegen 2020 te bereiken. De Commissie is van plan om de mate waarin de doelstellingen van 2020 worden nageleefd op te volgen in een waarschuwingsrapport in 2018. Zes lidstaten zijn er niet in geslaagd om het storten van biologisch afbreekbaar gemeentelijk afval te beperken (50 % tegen 2009).

Het opstellen van nationale afvalbeheerplannen en afvalpreventieprogramma's is verplicht gesteld door de kaderrichtlijn afvalstoffen. Het is ook een voorwaarde voor financiering in het kader van het cohesiebeleid in 20142020. In de meeste lidstaten zijn afvalpreventieprogramma's opgezet, maar in twee lidstaten is dit niet gebeurd. In een lidstaat is geen nationaal plan voor afvalbeheer opgezet en in vijf lidstaten ontbreken tenminste een aantal regionale plannen.

In ongeveer de helft van de lidstaten moet de doeltreffendheid van gescheiden afvalinzameling worden vergroot, hetgeen een voorwaarde is om zowel de hoeveelheid recycling te vergroten als de kwaliteit ervan te verbeteren. Een andere kwestie is de gebrekkige prijsstelling voor de verwerking van restafval (mechanische en biologische behandeling, storten en verbranding) waardoor geen afdoende stimulansen worden geleverd om afval naar een hoger niveau in de afvalhiërarchie te tillen. Dit gaat gepaard met het beperkte gebruik van andere marktconforme instrumenten, zoals uitgebreide producentenverantwoordelijkheid of gedifferentieerde afvaltarieven. Een beter gebruik van de regels inzake overheidsopdrachten kan leiden tot kosten-efficiëntere oplossingen.

In vijf lidstaten zijn een gebrek aan coördinatie tussen de verschillende administratieve niveaus en een gefragmenteerde milieugovernance genoemd als oorzaak van ontoereikende tenuitvoerlegging. Er zijn echter andere bestuurskwesties (gebrek aan rechtshandhaving, gebrek aan capaciteit voor het beheer van grote investeringsprojecten, onbetrouwbare gegevens, of onvoldoende controle en toezicht) die lijken bij te dragen tot de hiaten in de tenuitvoerlegging van de afvalwetgeving.

Goede praktijken:

Slovenië vormt een goed voorbeeld van hoe het afvalbeheer in een relatief kort tijdsbestek kan worden verbeterd. Ljubljana is beoordeeld als de Europese hoofdstad met de beste dekking en doeltreffendheid op het gebied van gescheiden inzameling. Binnen een periode van tien jaar en met steun van EU-financiering daalde in de Sloveense hoofdstad de hoeveelheid afval die op stortplaatsen terechtkomt met 59 % en het gemeentelijk afval met 15 % 10 .

De grote hervorming van de afvalsector in Ierland, met de sluiting van illegale stortplaatsen en de financiering van omvangrijke saneringen en herstelwerken, biedt een nuttig voorbeeld. De hervormingen die zijn uitgevoerd in nauwe samenwerking met de Commissie, hebben geleid tot een systeem dat een hoge mate van naleving van de EU-afvalwetgeving waarborgt.

Beleidsbevindingen:

De beoordeling van de 28 EIR-landenrapporten komt overeen met de bevindingen van het "State of Nature "-verslag voor 2015 van het Europees Milieuagentschap 13 , dat wil zeggen dat de algemene status van beschermde soorten en habitats niet aanzienlijk is verbeterd in vergelijking met de afgelopen zes jaar. In de EU blijkt uit meer dan driekwart van de habitatbeoordelingen een ongunstige instandhoudingsstatus en een aanzienlijk deel van de habitats gaat nog steeds achteruit. Wat niet-vogelsoorten betreft, blijkt uit 60 % van de habitatbeoordelingen op EU-niveau een ongunstige status. De status van 15 % van alle in het wild voorkomende vogelsoorten is bijna bedreigd, dalend of verarmd en nog eens 17 % wordt bedreigd.

Hoewel er op verschillende gebieden vooruitgang is geboekt en er lokale succesverhalen zijn, zijn er aanzienlijke hiaten in de tenuitvoerlegging, de financiering en de beleidsintegratie. Als de inspanningen in het huidige tempo voortgaan, blijft het verlies van biodiversiteit zich in de EU voortzetten met mogelijk ernstige gevolgen voor de capaciteit van de natuurlijke ecosystemen om in de toekomst te voorzien in de menselijke behoeften.

Slechts zeven lidstaten 14 hebben de aanwijzing van "gebieden van communautair belang" in het kader van de habitatrichtlijn (bijna) afgerond. 17 lidstaten hebben de meeste gebieden op het land aangewezen, maar er zijn tekortkomingen in de mariene component van hun netwerk. Bij de overige vier lidstaten zijn er tekortkomingen zowel op het land als op zee.

Systemische problemen die leiden tot een slechte tenuitvoerlegging van de natuurrichtlijnen, zijn het ontbreken van beheerplannen voor Natura 2000-gebieden of het beheer ervan. De landenrapporten tonen aan dat drie lidstaten moeilijkheden ondervinden bij de toepassing van adequate beoordelingsprocedures om na te gaan wat de effecten zijn van nieuwe plannen en projecten in Natura 2000-gebieden.

Bovendien is een gebrek aan kennis over soorten, habitats en gebieden één van de belangrijkste hinderpalen voor een doeltreffende tenuitvoerlegging in de meeste de lidstaten, inclusief ten aanzien van mariene ecosystemen.

Andere kwesties zijn een gebrek aan financiële middelen, een gebrek aan personele middelen en de geringe inzet en betrokkenheid van de plaatselijke gemeenschappen en belanghebbenden, zoals landeigenaars en -gebruikers.

Goede praktijken

Frankrijk heeft voor het beheer van zijn Natura 2000-netwerk een doeltreffende participatieve benadering ontwikkeld en heeft daarmee ook enkele honderden banen geschapen. Het Franse "Trame verte et bleue" 15 biedt een planningsinstrument dat door de regionale en lokale niveaus wordt gebruikt voor het opzetten van coherente ecologische netwerken.

Dankzij de uitgebreide herstelmaatregelen die sinds 2003 in Natura 2000-gebieden zijn uitgevoerd in het kader van zes gecoördineerde LIFE-projecten voor meerdere duizenden hectaren veenmoerassen en draslanden in de Belgische Ardennen 16 , hebben de Belgische autoriteiten in 2013 een aanzienlijke positieve ontwikkeling kunnen melden in de staat van instandhouding van een dozijn verschillende habitattypes en in deze ecosystemen levende soorten die beschermd zijn door de EU-habitatrichtlijn 17 .

Estland heeft een van de meest complete, geïntegreerde planningskaders opgezet voor de financiering van Natura 2000-gebieden uit verschillende EU-fondsen. Estland heeft een uitgebreid prioritair actiekader gepresenteerd 18 , met inbegrip van prioriteiten op het gebied van instandhouding, de nodige maatregelen om een verbetering te bewerkstelligen van de instandhoudingsstatus van beschermde habitats en soorten, en daarmee verband houdende financieringsbehoeften, samen met een grondige analyse van de financieringsmogelijkheden.

Nederland vervult een leidersrol op het gebied van de boekhouding van natuurlijk kapitaal. Het heeft een groot programma inzake natuurlijk kapitaal 19 waaruit blijkt hoe de concepten van het natuurlijke kapitaal en ecosysteemdiensten kunnen worden geïntegreerd in de besluitvorming op andere terreinen, zoals landbouw, overstromingsbescherming en internationale handel. Nederland heeft ook ecosystemenrekeningen op lokaal niveau getest. Ngo's, ondernemingen en overheidsorganisaties zijn overeengekomen om samen te werken aan de beoordeling van natuurlijk en sociaal kapitaal.

Goede praktijken:

In veel Europese steden zijn lage-emissiezones ingevoerd die het verkeer van bepaalde categorieën voertuigen beperken afhankelijk van hun respectieve emissie. In veel gevallen is dit een succes gebleken 24 : uit het "Luchtkwaliteitsplan voor Berlijn 20112017" bleek bijvoorbeeld dat door de toepassing van een lage-emissiezone in 2008 de emissies door vervoer aanzienlijk waren verminderd en als gevolg daarvan zijn in 2010 tien overschrijdingsdagen van de PM10-daggrenswaarde vermeden. Uit de ramingen bleek ook dat NO2-verontreiniging dat jaar met ongeveer 5 % was verminderd en verontreiniging door verkeersgerelateerde roetdeeltjes langs wegen met meer dan de helft 25 .

Beleidsbevindingen:

In een derde van de lidstaten bevindt meer dan 50 % van alle natuurlijke oppervlaktewaterlichamen zich een goede of zeer goede ecologische toestand. In vijf lidstaten bevindt minder dan 20 % van de waterlichamen zich in een goede ecologische toestand. Grondwaterlichamen in 13 lidstaten bevinden zich in een goede kwantitatieve toestand. In tien lidstaten bevindt 7090 % van alle grondwaterlichamen zich in een goede kwantitatieve toestand en in vijf landen ligt het cijfer tussen 2070 %.

Alle SGBP's van de eerste generatie hebben enkele of aanzienlijke gebreken, voornamelijk met betrekking tot toezicht en methoden voor de beoordeling en indeling van de toestand van waterlichamen. Door alle lidstaten wordt gebruik gemaakt van vrijstellingen die verlenging van termijnen toestaan. Vele lidstaten geven hun goedkeuring, niet altijd met een degelijke onderbouwing, aan nieuwe projecten die nadelig zijn voor het bereiken van een goede toestand van deze waterlichamen. De Commissie heeft aanbevelingen gedaan aan de lidstaten om in de tweede SGBP's deze tekortkomingen te verhelpen en deze hiaten op te vullen. Deze zijn in actieplannen opgenomen om aan de voorwaarden te voldoen om voor investeringen in waterinfrastructuur van de Europese structuur- en investeringsfondsen (ESIF) in aanmerking te komen.

In vijf lidstaten is nog geen enkel SGBP van de tweede generatie vastgesteld, wat vóór eind 2015 had moeten gebeuren, en in drie lidstaten is de vaststelling nog niet afgerond 27 .

Onderliggende oorzaken zijn onder meer ondoeltreffende controlemaatregelen, een gebrek aan coördinatie tussen waterbeherende instanties op verschillende regionale of lokale niveaus, een gebrek aan samenwerking tussen organen voor water- en natuurgovernance, maar ook met instanties die bevoegd zijn voor andere sectoren, en de gebrekkige toegang tot gegevens. Een andere gemeenschappelijke uitdaging in de watersector betreft een tekortschietend waterprijsstellingsbeleid.

Hoewel de tenuitvoerlegging van de nitratenrichtlijn tot een aantal verbeteringen heeft geleid, blijven de nitraatconcentraties en de eutrofiëring een ernstig probleem in bijna alle lidstaten. De eutrofiëring van de Oostzee, die hoofdzakelijk te wijten is aan intensieve landbouwpraktijken, is bijzonder problematisch.

Wat de kwaliteit van het drinkwater betreft, hebben vrijwel alle lidstaten zeer hoge nalevingspercentages. Slechts in drie lidstaten zijn er lokale kwaliteitsproblemen en in bepaalde gebieden ontbreekt de toereikende infrastructuur.

Op het gebied van zwemwater voldoet 96 % van alle locaties aan de minimale kwaliteitseisen die zijn opgenomen in de EU-zwemwaterrichtlijn (dat wil zeggen dat de "kwaliteit toereikend" is). Veel lidstaten behalen strengere kwaliteitsnormen: in acht lidstaten was meer dan 90 % van alle zwemwateren in 2015 van uitstekende kwaliteit. In elf lidstaten ligt het percentage van badplaatsen met uitstekende kwaliteit hoger dan het EU-gemiddelde van 84,4 %.

Zes landen hebben uitstekende nalevingspercentages op het gebied van inzameling en behandeling van stedelijk afvalwater, maar de meeste lidstaten ondervinden moeilijkheden bij de volledige tenuitvoerlegging en tot nu toe zijn tegen 13 lidstaten door de EU gerechtelijke stappen ondernomen. Voor het opvullen van de hiaten in de tenuitvoerlegging via de uitbouw van de noodzakelijke infrastructuur zijn goede bestuursstructuren, goede planning en coördinatie nodig om financiering vast te leggen (er zijn aanzienlijke EU-fondsen ter beschikking gesteld).

Eind november 2016 hebben slechts 18 lidstaten verslag uitgebracht over hun overstromingsrisicobeheerplannen voor 2015, terwijl dit uiterlijk in 2015 moest gebeuren.

Alle lidstaten met mariene wateren hebben nog hiaten in de tenuitvoerlegging van de kaderrichtlijn mariene strategie, te beginnen met de definitie van een goede milieutoestand. De bewakingsprogramma's van de meeste lidstaten zullen vóór 2018 of zelfs 2020 niet volledig operationeel zijn, waardoor onvoldoende informatie beschikbaar zal zijn voor de volgende beoordeling van hun mariene wateren in 2018. Tegen maart 2016 moesten de lidstaten maatregelenprogramma's vaststellen met de kernacties die ervoor zorgen dat hun mariene wateren een goede milieutoestand bereiken. Maar tien lidstaten hebben dit nog niet gedaan.

Goede praktijken:

Goede praktijken zijn onder meer te vinden in Cyprus met betrekking tot controles met behulp van satellietfoto's en controles ter plaatse in het kader van het handhavingsprogramma betreffende het onttrekken van water voor agrarische doeleinden 28 . Dit wordt beschouwd als een model voor mogelijke toekomstige handhavingswerkzaamheden.

Finland is bezig met de tenuitvoerlegging van een grootschalig geïntegreerd LIFE-demonstratieproject (FRESHABIT) 29 , waarbij verschillende sectoren betrokken zijn om nieuwe methoden en indicatoren te ontwikkelen voor de beoordeling van de instandhoudingsstatus van zoetwaterhabitats en de verbetering van de ecologische toestand, het beheer en het duurzame gebruik van Natura 2000-gebieden met zoet water. Het project zal de capaciteitsopbouw bevorderen, onder meer door het opzetten van samenwerkingsstructuren, en ook nieuwe modelkaders ontwikkelen om het behalen van langdurige resultaten te vergemakkelijken.

Beleidsbevindingen:

Uit de landenrapporten blijkt dat de inkomsten uit milieubelasting ten opzichte van de totale inkomsten varieert tussen 10,61 % en 4,57 %, met een Europees gemiddelde van 6,35 %. Lidstaten moeten alle mogelijkheden van milieubelasting onderzoeken (met inbegrip van belasting op het storten van afval, wateronttrekking en brandstofverbruik) teneinde ecologische, economische en sociale voordelen (banen) te verkrijgen.

Specifieke milieuonvriendelijke subsidies, zoals preferentiële fiscale behandeling voor bepaalde brandstoffen en fiscale voordelen voor particulier gebruik van bedrijfswagens, die de vooruitgang bij de aanpak van verkeerscongestie en luchtverontreiniging belemmeren, zijn in veel landen nog steeds van toepassing en moeten worden uitgefaseerd.

Binnen de ESI-fondsen worden in de periode 201420 in twaalf lidstaten de meeste middelen toegewezen aan het beleidsgebied "milieubescherming en hulpbronnenefficiëntie", maar de beschikbare EU-financieringsmogelijkheden voor milieudoelstellingen moeten door de lidstaten onverwijld worden benut.

Goede praktijken:

Sinds de jaren negentig hebben verschillende lidstaten milieubelastingcommissies opgericht waarin het debat over de mogelijkheden voor fiscale verschuiving op gang wordt gebracht. Dit is een eerste belangrijke stap waarmee de mogelijkheden voor dergelijke hervormingen binnen de nationale context worden onderzocht. Een recent voorbeeld is Portugal, waar enkele aanbevelingen van de Commissie inzake groene belastinghervorming door het Parlement zijn aangenomen.

Spanje, Italië, Griekenland en Polen hebben netwerken opgezet van beheerautoriteiten voor cohesiebeleid teneinde milieuaspecten beter te integreren in het gebruik van de EU-financiering.

Beleidsbevindingen:

In veel lidstaten zijn strategieën aanwezig voor duurzame ontwikkeling, ook op regionaal niveau, maar in sommige gevallen niet deze zijn geactualiseerd. Uitgebreide nationale of regionale milieubeleidsplannen zijn minder algemeen.

In de meeste lidstaten zijn coördinatiemechanismen vastgesteld voor een meer doeltreffende samenwerking tussen de verschillende bestuursniveaus. In een aantal lidstaten is een ondoeltreffende handhaving en versnippering van de verantwoordelijkheid voor het milieu op regionaal niveau vastgesteld, en een onjuiste omzetting van EUwetgeving op regionaal niveau blijft een punt van zorg in verschillende lidstaten. In veel lidstaten worden regelgevingseffectbeoordelingen uitgevoerd, terwijl in andere lidstaten de milieueffectbeoordelingsprocedures waarbij het meer dan één EU-richtlijn betreft, zijn gestroomlijnd 34 .

De deelname aan de bestaande netwerken van beroepsbeoefenaars blijft ongelijk. Informatie over hoe de lidstaten de naleving van milieuwetgeving verzekeren, is onvolledig, met name voor diffuse waterverontreiniging, stedelijke luchtverontreiniging, bedreigde habitats en soorten, en het gebrek aan of niet-conforme afvalwaterbehandelingsinstallaties en opvangsystemen. Er zijn zowel op nationaal als op EU-niveau meer gegevens nodig om ervoor te zorgen dat de regels worden nageleefd.

Wat de toegang tot de rechter in milieuaangelegenheden betreft, zijn er in sommige lidstaten zijn nog steeds belemmeringen die zowel betrekking hebben op de buitensporige kosten van rechtsgedingen als op restrictieve bepalingen over wie een rechtsgeding kan aanspannen.

In de meeste lidstaten is er op het gebied van data-uitwisseling minder vooruitgang geboekt als door de Inspire-richtlijn werd beoogd en de lidstaten moeten hun inspanningen opvoeren als zij het potentieel van de richtlijn volledig willen benutten.

Goede praktijken:

Het "Environmental Protection Agency" in Ierland heeft een vergunningen-, toezicht- en beoordelingssysteem (LEMA) ontwikkeld waarmee ambtenaren de gegevens die zij van de houders van industriële vergunningen en via inspecties hebben verkregen elektronisch kunnen beheren, analyseren, delen en gebruiken, bijvoorbeeld voor het plannen van toekomstige werkzaamheden 35 . Het agentschap coördineert ook een netwerk voor nationale naleving en handhaving 36 dat is opgezet om er in meer dan dertig gemeenten voor te zorgen dat het waarborgen van de naleving in grote mate op elkaar is afgestemd.

Een op risico's gebaseerde methodiek voor het plannen van inspecties en andere activiteiten voor het waarborgen van de naleving die door de deelstaat Noordrijn-Westfalen (Duitsland) is ontwikkeld, is dankzij Impel, het netwerk van de Europese Unie voor de tenuitvoerlegging en handhaving van het milieurecht, in verschillende lidstaten overgenomen.

Het Vlaamse Gewest in België 37 en het Spaanse bureau voor milieucriminaliteit 38 brengen jaarlijks verslagen en analysen uit van milieu-inspecties en vervolgingen, teneinde het publiek hierover in te lichten en om statistieken op te stellen aan de hand waarvan het waarborgen van de naleving wordt beoordeeld.

De milieuwebsite van Schotland 39 en de Nederlandse nationale PDOK (Publieke Dienstverlening Op de Kaart) 40 voor infrastructuur voor ruimtelijke gegevens illustreren heel goed hoe ruimtelijke gegevens overeenkomstig de Inspire-richtlijn gratis ter beschikking kunnen worden gesteld van het publiek.

Beleidsbevindingen inzake de belangrijkste vastgestelde gemeenschappelijke onderliggende oorzaken:

Ondoeltreffende coördinatie tussen lokale, regionale en nationale autoriteiten: Dit kan een belemmering vormen voor de tenuitvoerlegging in de lidstaten. De verantwoordelijkheden voor de controle van de waterkwaliteit liggen vaak bij verschillende instanties, zonder dat er voldoende coördinatie is.

Gebrek aan administratieve capaciteit en ontoereikende financiering: In sommige landen vormt een gebrek aan financiële en personele middelen een belemmering voor de tenuitvoerlegging, omdat dit verhindert dat de autoriteiten investeringsprojecten voorbereiden en uitvoeren. Ook wanneer financiering beschikbaar is, hebben lokale overheden soms te kampen met een gebrek aan personele middelen en/of knowhow om openbare aanbestedingen te organiseren en de kwaliteit van de dienstverlening te controleren. Op het gebied van natuurbescherming heeft het gebrek aan capaciteit er bijvoorbeeld toe geleid dat de tenuitvoerlegging en de controle van de nodig beheer- en instandhoudingsmaatregelen onmogelijk waren.

Gebrek aan kennis en gegevens: Een gebrek aan (toegang tot) gegevens en onbetrouwbare gegevens leiden in veel lidstaten tot uitvoeringsproblemen. Een gebrek aan kennis en gegevens over soorten en habitats belemmert bijvoorbeeld de doeltreffende bescherming ervan.

Ontoereikende mechanismen voor het waarborgen van de naleving: Uit de analyse blijkt dat er vaak bezorgdheid is over nalevingstoezicht en handhaving, onder meer via doeltreffende en evenredige sancties.

Gebrek aan integratie en beleidssamenhang: Uit de analyse blijkt dat een gebrek aan integratie van milieuaspecten in andere beleidsterreinen een onderliggende oorzaak vormt voor een gebrekkige tenuitvoerlegging, zoals hierboven is geïllustreerd aan de hand van het verband tussen lucht en mobiliteit.

Beleidsvoorstellen:

1.Het opzetten van een gestructureerde uitvoeringsdialoog met elke lidstaat: Het doel is om na te denken over het aanpakken van de structurele problemen en de behoeften van de respectieve lidstaten. De dialogen moeten gericht zijn op het realiseren van concrete actieplannen. Transparantie en brede participatie van de belanghebbenden uit verschillende sectoren en verschillende bestuurlijke niveaus zijn essentieel.

2.Rechtstreeks op maat gesneden ondersteuning bieden voor deskundigen van de lidstaten door hun vakgenoten in andere lidstaten: Uitwisseling onder gelijken is een belangrijk instrument om het wederzijds leren te bevorderen en de kennis te vergroten en om te zorgen dat beproefde oplossingen worden doorgegeven aan anderen. De Commissie voert hiertoe in het kader van de EIR een instrument in voor de lidstaten.

3.Het bespreken in de Raad van gemeenschappelijke structurele kwesties met het oog op een verbeterde tenuitvoerlegging van de EU-milieuregelgeving: De belangrijkste bevindingen en richtsnoeren van de EIR moeten het onderwerp zijn van strategisch overleg, zowel op nationaal als op EU-niveau, met het oog op een verbeterde tenuitvoerlegging van EU-milieuregels en een snellere realisatie van de doelstellingen ervan. De lidstaten moeten in de Raad standpunten kunnen uitwisselen over gemeenschappelijke uitdagingen, met name wanneer deze grensoverschrijdende effecten hebben. Hiermee verband houdende vraagstukken moeten met het oog op het vaststellen van de beste oplossingen die tegemoet komen aan de rechtmatige belangen van alle betrokken sectoren, overeenkomstig de verschuiving van sectorale benaderingen ten aanzien van totaaloplossingen en naar aanleiding van de doelstellingen voor duurzame ontwikkeling, als één geheel worden behandeld 43 . Uitvoeringsproblemen die voortvloeien uit een gebrek aan duidelijkheid, samenhang en consistentie in Europees beleid en wetgeving kunnen in deze context eveneens worden aangepakt. Belanghebbenden, zoals ngo's, ondernemingen en instellingen voor onderzoek alsmede het Europees Parlement, moeten, waar passend, hierbij betrokken worden.

Voorgestelde maatregelen

Lidsta(a)t(en)

Ontwikkelen van een circulaire economie en verhogen van de hulpbronnenefficiëntie

Versterken van het beleidskader voor het versnellen van de invoering van de circulaire economie door alle economische sectoren, waardoor lokale ondernemingen verder worden ondersteund en investeringen in de openbare onderzoeks- en opleidingssystemen worden opgevoerd, met name met betrekking tot water- en energiebesparingen, afvalvermindering, recycling van materialen, ecologisch ontwerp en de introductie van markten voor secundaire grondstoffen.

BE, BG, CZ, DE, HR, HU, IT, RO, SE, SK

Betere controles uitvoeren van het beleid inzake circulaire economie om de doeltreffendheid ervan te beoordelen en het beleid te kunnen herzien.

PT, SI

Bevorderen van de ontwikkeling en uitwisseling van goede praktijken tussen alle overheidsentiteiten, met name op lokaal niveau, betreffende de circulaire economie en ecoinnovatie.

BE, CY, EL, ES

Stimuleren van de academische wereld en scholen teneinde de circulaire economie te promoten. Consumenten en het mkb bewust maken van de voordelen van een circulaire economie.

IT, PL, SK

Beginselen van de circulaire economie vaststellen; verhogen van het niveau van recycling en van het gebruik van ecologisch ontwerp in de mkb-sector, met name door verdere investeringen in onderwijs en opleiding. Stimuleren van maatregelen op het gebied van hulpbronnenefficiëntie (bv. besparing van energie en water).

BE, EL, ES, HU, IT, RO, SK

Stimuleren van investeringen in groene producten en diensten. Vergemakkelijken van groene beleggingen en de toegang tot financiering. Bevorderen van O&O-financiering in het mkb.

CZ, ES, HU, MT, RO, SE, SK

Afvalbeheer

Een nieuw beleid invoeren, met inbegrip van economische instrumenten ("uitgebreide producentenverantwoordelijkheid", "gedifferentieerde afvaltarieven") voor de verdere tenuitvoerlegging van de afvalhiërarchie, dat wil zeggen het bevorderen van preventie, en het economisch aantrekkelijker maken van hergebruik en recycling. Uitbannen van "meeliftgedrag" en zorgen voor financiële levensvatbaarheid van afvalverwerkingsbedrijven.

AT, BG, CY, DE, DK, EE, EL, ES, FI, FR, HR, HU, IE, IT, LU, LV, MT, NL, PL, PT, RO, SE, SI, SK, UK

Afstappen van de verbranding van herbruikbaar en recycleerbaar afval door de geleidelijke uitfasering van subsidies voor verbranding of door de invoering van heffingen voor verbranding.

AT, BE, CZ, DE, DK, EE, FI, IE, LU, PL, PT, SE

Invoeren en/of geleidelijk verhogen van stortbelastingen om het storten van recycleerbaar en nuttig toepasbaar afval uit te faseren. Harmoniseren van regionale stortbelastingen. Het niveau van de stortheffingen herzien. Gebruikmaken van de opbrengsten van de economische instrumenten ter ondersteuning van de gescheiden inzameling en de voor alternatieve opties vereiste infrastructuur.

CY, CZ, EL, ES, HR, HU, IT, LT, LV, MT, PL, RO, SI, SK, UK

Aandacht besteden aan de tenuitvoerlegging van de verplichting tot gescheiden inzameling om de recyclingpercentages te verhogen en prioriteit geven aan de gescheiden inzameling van bioafval om de composteringspercentages te verhogen. Openen van vestigingen voor de inzameling van specifieke afvalstoffen (zogenaamde "selectieve inzamelpunten voor afval") in elke gemeente.

BG, CY, CZ, EE, EL, ES, FR, HR, IE, IT, LT, PL, PT, RO, SK

Aanvullen en actualiseren van (het) afvalbeheerplan(en) en/of (het) afvalpreventieprogramma('s) teneinde het gehele gebied te dekken.

BE, DE, EL, ES, FR, RO

Hoge prioriteit gegeven aan de afronding van de werkzaamheden inzake illegale stortplaatsen.

BG, CY, EL, RO

Het bouwen van te veel infrastructuur voor het behandelen van restafval vermijden.

BG, CY, CZ, EL, ES, HR, HU, IT, LT, LV, MT, PL, RO, SK

Zorgen dat de afvalstoffenstatistieken aan de richtlijnen van Eurostat voldoen. Verbeteren van de samenhang van de gegevens over afvalbeheer uit verschillende bronnen (ook wat betreft de grote kloof tussen geproduceerd en verwerkt afval).

CZ, SI

Intensiveren van de samenwerking tussen de regio's teneinde de afvalbehandelingscapaciteit efficiënter te gebruiken en de nationale doelstellingen voor recycling te behalen.

ES, IT

Versterken en vergroten van handhavingscapaciteit.

MT, PL, RO

Natuur en biodiversiteit en raming van het natuurlijk kapitaal

Voltooien van de procedure voor de aanwijzing van gebieden, met inbegrip van het mariene gedeelte, en het invoeren van duidelijk gedefinieerde instandhoudingsdoelstellingen en noodzakelijke instandhoudingsmaatregelen voor de gebieden, en het beschikbaar stellen van voldoende middelen voor de tenuitvoerlegging ervan teneinde soorten en habitats van communautair belang te behouden/herstellen in een gunstige staat van instandhouding in hun natuurlijk verspreidingsgebied. Voltooien en actualiseren van prioritaire actiekaders. Vergroten van de kennis en verbeteren van de beschikbaarheid van gegevens teneinde passende instandhoudingsmaatregelen beter te kunnen uitvoeren.

AT, BE, BG, CY, CZ, DE, DK, EE, EL, ES, FI, FR, HR, HU, IE, IT, LT, LU, LV, MT, NL, PL, PT, RO, SE, SI, SK, UK

Zorgen dat Natura 2000-beheerplannen met administratieve capaciteit en financiële middelen doeltreffend worden uitgevoerd. Capaciteitsopbouw van bevoegde autoriteiten (beheerinstanties op centraal en regionaal niveau en op het niveau van de afzonderlijke gebieden) voor het uitvoeren van beheerplannen, het vergroten van de kennis over Natura 2000 en de stimulansen voor investeringen ter bevordering van de voordelen ervan, en het aanpakken van illegale activiteiten die een negatieve invloed hebben op de fauna en flora via een betere handhaving, zowel binnen als buiten de Natura 2000-gebieden.

BG, EE, EL, IT, PL, RO, SI, SK

Het ontwikkelen en bevorderen van slimme en gestroomlijnde implementatiewijzen, met name wat betreft vergunningsprocedures voor gebieden en soorten, om de nodige kennis en beschikbaarheid van gegevens te waarborgen, en het versterken van de dialoog met belanghebbenden.

AT, BG, CY, CZ, DE, EE, ES, HU, IT, LT, MT, PL, PT

Verder ondersteunen van het in kaart brengen en beoordelen van ecosystemen en hun diensten, de beoordeling en de ontwikkeling van een boekhouding voor natuurlijk kapitaal.

AT, BE, BG, CY, CZ, DE, DK, EE, EL, ES, FI, FR, HR, HU, IE, IT, LT, LV, MT, NL, PL, PT, RO, SE, SI, SK

Het versterken van de bestuurlijke capaciteit ter verbetering van adequate beoordelingsprocedures en ter voorkoming van de achteruitgang van Natura 2000-gebieden als gevolg van schadelijke ontwikkelingen.

CY, EL, IT

Zorgen voor adequate handhaving van het jachtverbod op beschermde vogelsoorten.

CY, FR, MT

Versterken van de integratie van biodiversiteitskwesties in andere beleidsterreinen (met name in de landbouw, maar ook in de bosbouw, de visserij, stadsplanning, planning van infrastructuur en toerisme) en het bevorderen van de communicatie tussen de actoren.

DE, DK, FR, PT, SI

Optimaliseren van de bijdrage van het Natura 2000-netwerk en de nationale natuurnetwerken tot het bereiken van een goede staat van instandhouding en het verminderen van habitatversnippering, atmosferische depositie van stikstof, verdroging en verzuring.

NL

Voorkomen van verdere habitatversnippering en het nemen van maatregelen om ecologische verbindingen te herstellen.

LU

Zorgen dat de programma's voor plattelandsontwikkeling en de tenuitvoerlegging van vergroening de biodiversiteitsmaatregelen bevorderen en bijdragen tot de verwezenlijking van een gunstige staat van instandhouding van habitats en soorten, in het bijzonder ten aanzien van de handhaving van landbouw met een hoge natuurwaarde.

LU, NL, RO

Benutten van waardevol natuurlijk kapitaal om banen en inkomsten te creëren. In deze context duurzaam toerisme verder ontwikkelen.

EL, ES

Verder ondersteunen van de lopende werkzaamheden in verband met een duurzaam partnerschap voor de bescherming van de biodiversiteit, duurzame ontwikkeling en maatregelen ten behoeve van de aanpassing aan en de beperking van de klimaatverandering in de ultraperifere gebieden en de landen en gebieden overzee.

FR, UK

Het bevorderen van stimulansen voor bos- en landbouwers om bos- en graslandhabitats beter te beschermen. Zorgen voor een duurzaam bosbeheer en bevorderen van een efficiënt gebruik van biomassa.

LV, SK

Bescherming van het mariene milieu 2

Verder werken aan de verbetering van de definities van "goede milieutoestand" (met name voor descriptoren biodiversiteit), onder meer via regionale samenwerking door gebruik te maken van de werkzaamheden van de desbetreffende regionale zeeverdragen.

BE, CY, DE, DK, EE, EL, ES, FI, FR, HR, IE, IT, LT, LV, MT, NL, PT, RO, SE, SI, UK

Identificeren en aanpakken van leemten in de kennis die ten grondslag ligt aan de goede milieutoestand.

BE, BG, CY, DE, DK, EE, FI, FR, IE, LT, LV, MT, NL, PT, RO, SI

Verder ontwikkelen van de methoden om de effecten van de belangrijkste belastende factoren te beoordelen (en te kwantificeren) met het oog op betere en meer overtuigende beoordelingsresultaten in de verslaglegging van 2018.

BE, BG, CY, DE, EE, EL, HR, IE, IT, LV, LT, MT, NL, RO, SE, UK

Verder integreren van bewakingsprogramma's die voortvloeien uit andere EUwetgeving en verder uitvoeren van gezamenlijke bewakingsprogramma's die op (sub)regionaal niveau zijn ontwikkeld (Helcom, Ospar, het Verdrag van Barcelona, de Zwarte-Zeecommissie). Verbeteren van de vergelijkbaarheid en de samenhang van bewakingsmethoden binnen de mariene regio('s) van het land.

BE, BG, CY, DE, DK, EE, ES, FI, FR, HR, IE, IT, LT, LV, NL, PT, RO, SE, SI, UK

Dringend het nationale maatregelenprogramma voltooien, er verslag over uitbrengen en ten uitvoer leggen.

BG, CY, DK, EE, EL, HR, LT, MT, SI, RO

Zorgen dat het bewakingsprogramma van de lidstaten onverwijld ten uitvoer wordt gelegd, en geschikt is om de vooruitgang naar een goede milieutoestand te bewaken.

BE, BG, CY, DE, DK, EE, ES, FI, FR, HR, IT, IE, LT, LV, MT, NL, PT, RO, SE, SI, UK

Luchtkwaliteit

Handhaven van de neerwaartse trend van emissies van luchtverontreinigende stoffen teneinde volledig te voldoen aan de thans geldende "nationale emissieplafonds" én "grenswaarden van de luchtkwaliteit". Verminderen van de negatieve effecten van luchtverontreiniging op de gezondheid, het milieu en de economie.

AT, BE, DE, DK, ES, FI, FR, LU, NL

Handhaven van de neerwaartse trend van emissies van luchtverontreinigende stoffen teneinde volledig te voldoen aan de "grenswaarden van de luchtkwaliteit". Verminderen van de negatieve effecten van luchtverontreiniging op de gezondheid, het milieu en de economie.

BG, CZ, EL, HR, HU, IT, LT, PL, PT, RO, SE, SI, SK, UK

Handhaven van de neerwaartse trend van emissies van luchtverontreinigende stoffen – en verminderen van de negatieve effecten van luchtverontreiniging op de gezondheid, het milieu en de economie, onder meer via de ontwikkeling van een alomvattende strategie en een actieplan voor het aanpakken van verkeerscongestie.

CY, EE, MT

Verminderen van ammoniakemissies (NH3) teneinde te voldoen aan de thans geldende nationale emissieplafonds, bijvoorbeeld door invoering of uitbreiding van het gebruik van emissiearme landbouwtechnieken.

AT, DE, DK, ES, FI, NL

Terugdringen van NMVOS-emissies teneinde te voldoen aan de thans geldende nationale emissieplafonds en, in voorkomend geval, de ozonconcentraties terug te dringen.

DE, DK, IE, LU

Verminderen van stikstofoxide-emissies (NOx) om te voldoen aan de thans geldende nationale emissieplafonds en/of om stikstofdioxide-emissies (NO2) te verminderen (en, in voorkomend geval, ozonconcentraties), onder meer door vermindering van vervoersgerelateerde emissies – met name in stedelijke gebieden.

AT, BE, CZ, DE, DK, EL, ES, FI, FR, HU, IE, IT, LU, NL, PL, PT, RO, SE, SK, UK

Verminderen van PM10-emissies en -concentraties (en in voorkomend geval benzo(a)pyreenemissies en -concentraties), onder meer door een vermindering van de emissies ten gevolge van de opwekking van energie en warmte met behulp van vaste brandstoffen, en ten gevolge van het vervoer en de landbouw.

AT, BE, BG, CZ, DE, EL, ES, FR, HR, HU, IT, LT, LV, PL, RO, SE, SI, SK

Geluidshinder

Opstellen van ontbrekende geluidsactieplannen.

BE, CY, CZ, DE, EL, ES, FR, HR, IT, LV, PL, PT, RO, SE, SI, SK

Opstellen van ontbrekende geluidsbelastingkaarten.

BE, EL, ES, FR, IT, LV, PT, RO, SK

Waterkwaliteit en -beheer

Verbeteren van het waterbeleid in lijn met de interventielogica van de kaderrichtlijn water in de tweede cyclus van de stroomgebiedbeheerplannen (SGBP's), dat wil zeggen een nauwkeuriger beoordeling bieden van belastende factoren om de bewaking van de toestand van waterlichamen te verbeteren en "maatregelenprogramma's" ontwerpen die gericht zijn op de belangrijkste vastgestelde belastende factoren, met name hydromorfologische belasting en vervuiling veroorzaakt door landbouw, industrie en stedelijk afvalwater. De maatregelenprogramma's en de bewakingsprogramma's moeten voldoende worden gefinancierd.

AT, BE, BG, CY, CZ, DE, DK, EE, EL, ES, FI, FR, HR, HU, IE, IT, LT, LU, LV, MT, NL, PL, PT, RO, SE, SI, SK, UK

Zorgen dat de verleende vrijstellingen voldoen aan alle voorschriften van de kaderrichtlijn water en worden ondersteund door bewijsmateriaal, met name betreffende de beoordeling van voor het milieu aanmerkelijk gunstigere middelen. Inspanningen blijven leveren om het aantal vrijstellingen te verminderen.

AT, BE, MT, NL, PL

Invoeren en/of uitrollen van een waterprijsstellingsbeleid dat een breed scala van waterdiensten dekt en dat is gebaseerd op een bemetering die tarieven met doorberekening van milieu- en bronkosten zou omvatten en die prikkels zou scheppen voor een efficiënter gebruik van water. Vrijstellingen van waterheffingen moeten opnieuw worden overwogen. Het is eveneens wenselijk om een nationale regelgever of een toezichtsorgaan op te zetten om te zorgen voor samenhang en de passende terugwinning van kosten via de tarieven.

BG, CY, CZ, ES, HU, IE, IT, SK

Zorgen dat de waterverontreiniging door landbouw afdoende wordt aangepakt, zowel op grond van de nitratenrichtlijn als de kaderrichtlijn water. Doeltreffende basismaatregelen en aanvullende maatregelen nemen om deze verontreiniging aan te pakken. Bewaken van de ontwikkeling van door de landbouw uitgeoefende milieudruk en de waterkwaliteit, waarbij de verkregen informatie kan worden gebruikt als input voor de aanwijzing van kwetsbare zones en de herziening van "nitraatactieprogramma's". In voorkomend geval rekening houden met gebieden met intensieve landbouw en hoge nitraatgehalten, een verhoging van de door de landbouw uitgeoefende milieudruk en bijzonder kwetsbare wateren, zoals de Oostzee.

BE, BG, CY, CZ, DE, DK, EE, EL, ES, FI, FR, IE, IT, LT, LV, MT, NL, PL, PT, RO, SE, SI, UK

Verbeteren van controle op wateronttrekking, zowel uit oppervlaktewater als grondwater. Bevorderen van waterefficiëntie en duurzame waterretentie, met inbegrip van op natuurlijke processen gebaseerde waterretentiemaatregelen in het maatregelenprogramma en zorgen voor een adequate financiering. Wat Cyprus betreft, mag water gewonnen door ontzilting niet voor agrarische doeleinden worden gebruikt.

CY, ES

Watervergunningen herzien, zodat deze stroken met de milieudoelstellingen en zorgen dat nieuwe projecten die kunnen leiden tot een achteruitgang van de toestand adequaat worden beoordeeld overeenkomstig artikel 4, lid 7, van de kaderrichtlijn water. In deze beoordelingen moet rekening worden gehouden met alternatieve opties en adequate risicobeperkende maatregelen. Het vergunningenbeleid voor het handhaven of onderhouden van waterkrachtcentrales moet worden herzien en geactualiseerd.

BG, CY, CZ, EL, ES, HU, IT, LT, LU, PL, PT, SE, SK

Volledig tenuitvoerleggen van de richtlijn inzake de behandeling van stedelijk afvalwater in alle agglomeraties. Aanleggen van de infrastructuur teneinde te voldoen aan de drinkwaterrichtlijn en de richtlijn inzake de behandeling van stedelijk afvalwater. Verbeteren van het in de richtlijn inzake de behandeling van stedelijk afvalwater bedoelde nationale rapportagesysteem. Prioriteit blijven geven aan de investeringen voor zuiveringsinstallaties voor stedelijk afvalwater, onder meer via een efficiënt gebruik van de fondsen voor het cohesiebeleid, indien aan de voorwaarden wordt voldaan.

BE, BG, CY, EL, ES, HR, HU, IE, IT, PL, PT, RO, SI

Maatregelen tot rationalisering van structuren en diensten op het gebied van water- en afvalwaterbeheer kunnen eveneens worden overwogen, samen met stimulerende maatregelen voor het verhogen van het niveau van fysieke verbindingen met de netwerken.

LV

Alle overstromingsrisico- en overstromingsgevaarkaarten aannemen. Bij de tenuitvoerlegging van projecten ter bescherming tegen overstromingen moet aandacht worden besteed aan op de natuur gebaseerde waterretentiemaatregelen. In de brede zin combineren van overstromingsbeheer met waterretentie, waarbij wordt gekeken naar de ernstige problemen in verband met waterschaarste.

BG, HU, IT, MT

Verbeteren van de coördinatie bij de tenuitvoerlegging van water-, mariene- en natuurbeleid, alsmede de coördinatie tussen waterbeherende instanties.

BE, IT, PT

Internationale overeenkomsten

Grotere inspanningen leveren om partij te zijn bij relevante multilaterale milieuakkoorden door de resterende akkoorden te ondertekenen en te ratificeren.

EL, IE, IT, MT

Doeltreffend bestuur binnen de centrale, regionale en lokale overheden en coördinatie en integratie

Vereenvoudigen van de administratieve procedures en verbeteren van de samenwerking tussen overheden (op nationaal, regionaal en lokaal niveau) die betrokken zijn bij de toepassing van het milieubeleid.

EL

Versterken van de bestuurlijke capaciteit op het ministerie van Milieu- en Natuurbescherming, omdat dit het gebruik van EUfinanciering positief beïnvloedt en de aanpassing aan het milieubeleid en de milieuwetgeving van de EU bespoedigt.

HR

Aanpakken van de fragmentatie op regionaal en lokaal niveau door het ontwikkelen van betere coördinatiemechanismen voor het milieu.

ES, HU, IT

Zorgen dat het advies betreffende de milieueffectbeoordeling van bepaalde openbare en particuliere projecten, zoals bedoeld in artikel 6 van de MEB-richtlijn als gewijzigd, wordt verstrekt door een functioneel onafhankelijke autoriteit.

FR

Zorgen voor betere samenwerking en transparantie bij alle overheidsdiensten en versterken van publieke inspraak bij besluitvorming inzake milieuaangelegenheden.

HU

Meer gebruikmaken van effectbeoordelingen van ontwerp-wetgeving, met name wanneer hierin aandacht wordt besteed aan milieueffecten.

HU

Vaststellen van een duidelijke en transparante procedure voor de verlening van vergunningen voor activiteiten en voorzieningen die gevolgen hebben voor het milieu.

HU

Verbeteren van de tijdige verslaglegging krachtens de EUmilieuwetgeving en zorgen voor voldoende personeelscapaciteit voor dit doel in het bijzonder, en meer in het algemeen voor een doeltreffender tenuitvoerlegging en handhaving van het milieubeleid.

MT

Zorgen dat de onlangs opgerichte autoriteit inzake milieu en hulpbronnen grote verantwoordelijkheden heeft. Er moeten duidelijke en transparante procedures zijn voor de verlening van vergunningen voor voorzieningen en activiteiten die gevolgen hebben voor het milieu.

MT

Gebruikmaken van EUfondsen om de noodzakelijke capaciteiten en knowhow op te bouwen op alle bestuursniveaus van de administratie die betrokken zijn bij de tenuitvoerlegging en de handhaving.

PL

Versterken van het bestuur van EUmilieuwetgeving en -milieubeleid, met name op het gebied van natuurbehoud en waterbeheer (bv. aanpassen van de structuur en de taken van de waterschappen, teneinde een betere tenuitvoerlegging te realiseren van de taken die verband houden met de tenuitvoerlegging van de kaderrichtlijn water en hen betrekken bij de vergunningsprocedure).

PL

Verbeteren van de handhaving in geval van niet-naleving van risicobeperkende en compenserende maatregelen die in milieubesluiten en bouwvergunningen zijn opgelegd aan projectontwikkelaars.

PL

De ervaring die is opgedaan bij het definiëren en uitvoeren van de compenserende en mitigatiemaatregelen met betrekking tot de damprojecten, moet worden uitgebreid naar andere infrastructuur die wellicht aanzienlijke gevolgen voor het Natura 2000-netwerk heeft. De commissies die toezicht op deze projecten houden, moeten zo breed mogelijk worden samengesteld en er moeten representatieve ngo's in worden opgenomen.

PT

Doeltreffend uitvoeren en gebruikmaken van de nieuwe initiatieven ter verbetering van de efficiëntie, doeltreffendheid en coördinatie van de overheidssector ten aanzien van het milieu, namelijk het verbeteren van de uitwisseling van informatie en documentatie tussen overheidsorganen die verantwoordelijk zijn voor inspectie en bewaking op het gebied van landbouw, zee en milieu, door middel van een operationeel platform.

PT

Versnellen van de tenuitvoerlegging van de strategie ter versterking van het openbaar bestuur, waarbij aan het milieu de nodige aandacht moet worden geschonken.

RO

Verbeteren van de bestuurlijke capaciteit en de coördinatie van de instanties die betrokken zijn bij de tenuitvoerlegging, met name met betrekking tot water- en afvalbeheer, alsmede de kwaliteit van de effectbeoordelingen.

RO

Zorgen dat de Europese milieuwetgeving in acht wordt genomen naar aanleiding van de hervorming van het nationale vergunningensysteem met het oog op het wegnemen van onnodige administratieve lasten en het stroomlijnen van procedures.

SI

Verbeteren van de toepassing van de MEB en de strategische milieueffectbeoordeling als belangrijke instrumenten om te komen tot een integratie van milieuoverwegingen.

CZ, SK

Waarborgen van de naleving

Meer transparantie over hoe de waarborging van de naleving wordt georganiseerd en functioneert en hoe belangrijke risico's worden aangepakt.

AT, BE, BG, CZ, DE, DK, EE, EL, ES, FI, FR, HR, HU, IE, IT, LT, LU, LV, MT, NL, PL, PT, RO, SE, SI, SK, UK

Aanmoedigen van een grotere participatie van bevoegde autoriteiten in netwerken inzake naleving van de milieuwetgeving.

AT, BG, CY, CZ, DK, EE, EL, FI, HR, HU, LU, LV, PT, RO, SE, SI, SK

Opvoeren van de inspanningen voor de tenuitvoerlegging van de richtlijn betreffende milieuaansprakelijkheid (ELD) met proactieve initiatieven, zoals het opzetten van een nationaal register over ELDincidenten en/of het opstellen van nationale richtlijnen.

AT, BE, BG, CY, CZ, DE, EE, EL, FI, FR, HR, HU, IT, LT, LU, LV, MT, PL, RO, SE, SI, SK

Verdere maatregelen ondernemen voor een doeltreffend systeem dat financiële zekerheid biedt inzake milieuaansprakelijkheid.

BE, CY, DK, EE, FI, FR, HR, HU, IE, IT, LT, LU, LV, MT, NL, PL, RO, SE, SI, UK

Inspraak van het publiek en toegang tot de rechter

De noodzakelijke maatregelen nemen om te zorgen dat ngo's op het gebied van milieubescherming in rechte bezwaar kunnen aantekenen tegen handelingen of nalatigheden van een overheidsinstantie in verband met alle sectorale milieuwetten van de EU, in volledige overeenstemming met het EUrecht alsmede het Verdrag betreffende de toegang tot informatie, inspraak bij de besluitvorming en toegang tot de rechter inzake milieuaangelegenheden (Verdrag van Aarhus).

AT, BE, BG, CZ, DE, HU, IT, PL, SE, SI, SK

Evalueren van de kosten van juridische procedures waarbij de EUmilieuwetgeving een rol speelt, en inspanningen blijven leveren om ervoor te zorgen dat deze niet onbetaalbaar hoog zijn.

CY, DK, EE, ES, FR, IE, LU, MT, RO, UK

Toegang tot informatie, kennis en bewijsmateriaal

Kritisch evalueren van de doeltreffendheid van het gegevensbeleid van het land en het beleid wijzigen, rekening houdend met "beste praktijken".

AT, BE, BG, CY, CZ, EE, EL, HR, HU, IT, LT, MT, PT, RO, SI, SK

Identificeren en documenteren van alle verzamelingen van ruimtelijke gegevens die nodig zijn voor de tenuitvoerlegging van de milieuwetgeving, en de gegevens en documentatie via de digitale diensten, zoals voorzien in de Inspire-richtlijn, ten minste "als zodanig" toegankelijk maken voor andere overheden en het publiek.

AT, BE, BG, CY, CZ, DE, DK, EE, EL, ES, FI, FR, HR, HU, IE, IT, LT, LU, LV, MT, NL, PL, PT, RO, SE, SI, SK, UK