—

gezien artikel 2 en artikel 3, lid 3, van het Verdrag betreffende de Europese Unie en de artikelen 6, 8 en 67 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU),

—

gezien Richtlijn 2012/29/EU van het Europees Parlement en de Raad van 25 oktober 2012 tot vaststelling van minimumnormen voor de rechten, de ondersteuning en de bescherming van slachtoffers van strafbare feiten (de richtlijn slachtofferrechten) (1),

—

gezien de artikelen 21, 23, 24 en 47 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie (het “Handvest”),

—

gezien het Verdrag van de Raad van Europa inzake het voorkomen en bestrijden van geweld tegen vrouwen en huiselijk geweld (Verdrag van Istanbul), dat op 1 augustus 2014 in werking is getreden,

—

gezien het VN-Verdrag inzake de rechten van het kind van 20 november 1989,

—

gezien algemene opmerking nr. 13 van het Comité voor de rechten van het kind van 18 april 2011 over het recht van het kind op vrijwaring tegen alle vormen van geweld,

—

gezien het Verdrag van Den Haag van 25 oktober 1980 betreffende de burgerrechtelijke aspecten van internationale ontvoering van kinderen,

—

gezien het Verdrag van Den Haag van 29 mei 1993 inzake de bescherming van kinderen en de samenwerking op het gebied van interlandelijke adoptie,

—

gezien Richtlijn (EU) 2016/800 van het Europees Parlement en de Raad van 11 mei 2016 betreffende procedurele waarborgen voor kinderen die verdachte of beklaagde zijn in een strafprocedure (2),

—

gezien het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens,

—

gezien het VN-Verdrag inzake de uitbanning van alle vormen van discriminatie van vrouwen, dat op 18 december 1979 is aangenomen, en algemene aanbeveling nr. 35 over gendergerelateerd geweld tegen vrouwen, houdende een actualisering van algemene aanbeveling nr. 19 over geweld tegen vrouwen van het Comité voor de uitbanning van discriminatie van vrouwen,

—

gezien de Europese pijler voor sociale rechten, en met name beginsel 2,

—

gezien de Agenda 2030 voor duurzame ontwikkeling, die op 1 januari 2016 van kracht werd, en met name duurzameontwikkelingsdoelstelling 5 inzake gendergelijkheid en doelstelling 16.2 inzake het beëindigen van misbruik, uitbuiting, handel en alle vormen van geweld tegen en het martelen van kinderen,

—

gezien het voorstel van de Commissie van 4 maart 2016 voor een besluit van de Raad over de sluiting, door de Europese Unie, van het Verdrag van de Raad van Europa inzake het voorkomen en bestrijden van geweld tegen vrouwen en huiselijk geweld (COM(2016)0109),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 5 maart 2020, getiteld “Een Unie van gelijkheid: strategie voor gendergelijkheid 2020-2025” (COM(2020)0152), en met name de eerste doelstelling om vrouwen en meisjes te vrijwaren van geweld en stereotypes,

—

gezien de mededeling van de Commissie van 12 november 2020, getiteld “Een Unie van gelijkheid: strategie voor gelijkheid van lhbtiq’ers 2020-2025” (COM(2020)0698),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 24 juni 2020, getiteld “EU-strategie inzake de rechten van slachtoffers (2020-2025)” (COM(2020)0258),

—

gezien het werkdocument van de diensten van de Commissie van 6 maart 2019, getiteld “2019 Report on equality between women and men in the EU” (SWD(2019)0101),

—

gezien zijn resolutie van 12 september 2017 over het voorstel voor een besluit van de Raad over de sluiting, door de Europese Unie, van het Verdrag van de Raad van Europa inzake het voorkomen en bestrijden van geweld tegen vrouwen en huiselijk geweld (3),

—

gezien zijn resolutie van 28 november 2019 over de toetreding van de EU tot het Verdrag van Istanbul en andere maatregelen ter bestrijding van gendergerelateerd geweld (4),

—

gezien zijn resolutie van 17 december 2020 over de noodzaak van een specifieke Raadsformatie voor gendergelijkheid (5),

—

gezien zijn resolutie van 21 januari 2021 over het genderperspectief in de COVID-19-crisis en de periode na de crisis (6),

—

gezien zijn resolutie van 21 januari 2021 over de EU-strategie inzake gendergelijkheid (7),

—

gezien Richtlijn 2011/99/EU van het Europees Parlement en de Raad van 13 december 2011 betreffende het Europees beschermingsbevel (8),

—

gezien Verordening (EU) nr. 606/2013 van het Europees Parlement en de Raad van 12 juni 2013 betreffende de wederzijdse erkenning van beschermingsmaatregelen in burgerlijke zaken (9),

—

gezien Verordening (EG) nr. 2201/2003 van de Raad van 27 november 2003 betreffende de bevoegdheid en de erkenning en tenuitvoerlegging van beslissingen in huwelijkszaken en inzake de ouderlijke verantwoordelijkheid (de verordening Brussel II bis) (10),

—

gezien het verslag van het Europees Instituut voor gendergelijkheid (EIGE) over de gendergelijkheidsindex 2020,

—

gezien de studie van het EIGE van 12 juni 2019, getiteld “Understanding intimate partner violence in the EU: the role of data”,

—

gezien de studie van het EIGE van 18 november 2019, getiteld “A guide to risk assessment and risk management of intimate partner violence against women for police”,

—

gezien het verslag van het Bureau van de Europese Unie voor de grondrechten (FRA) van 3 maart 2014, getiteld “Geweld tegen vrouwen: een Europese enquête”,

—

gezien het Platform van onafhankelijke deskundigen inzake discriminatie van en geweld tegen vrouwen (EDVAW-platform) en zijn verklaring van 31 mei 2019, getiteld “Intimate partner violence against women is an essential factor in the determination of child custody”,

—

gezien de verklaring van de voorzitter van de Groep van deskundigen van de Raad van Europa inzake actie tegen geweld tegen vrouwen en huiselijk geweld, Marceline Naudi, van 24 maart 2020, getiteld “For many women and children, the home is not a safe place”, over de noodzaak om in tijden van een pandemie vast te houden aan de normen van het Verdrag van Istanbul,

—

gezien artikel 54 van zijn Reglement,

—

gezien het gezamenlijke overleg van de Commissie juridische zaken en de Commissie vrouwenrechten en gendergelijkheid overeenkomstig artikel 58 van het Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie juridische zaken en de Commissie vrouwenrechten en gendergelijkheid (A9-0254/2021),

A.

overwegende dat gendergelijkheid een fundamentele waarde en een kerndoelstelling van de EU is en in alle beleidsmaatregelen van de EU terug te vinden moet zijn; overwegende dat het recht op gelijke behandeling en non-discriminatie een grondrecht is dat verankerd is in de Verdragen (11) en het Handvest (12) en dat volledig moet worden geëerbiedigd; overwegende dat gendergerelateerd geweld in al zijn soorten een extreme vorm van discriminatie van vrouwen is en een schending van de mensenrechten die diepgeworteld is in genderongelijkheid, die op haar beurt door het geweld wordt bestendigd en versterkt; overwegende dat dit soort geweld voortvloeit uit genderstereotypen over de rol en de capaciteiten van vrouwen en mannen en ongelijke machtsverhoudingen in de samenleving, en deze genderstereotypen in stand houdt; overwegende dat het nog altijd wijdverbreid is en vrouwen in alle lagen van de samenleving treft, ongeacht leeftijd, opleiding, inkomen, sociale positie of land van herkomst of verblijf; overwegende dat het een van de grootste obstakels is voor het bereiken van gendergelijkheid; overwegende dat vrouwen en kinderen in de EU als gevolg van verschillen in beleid en wetgeving in de lidstaten niet hetzelfde niveau van bescherming genieten tegen gendergerelateerd geweld;

B.

overwegende dat, ondanks talrijke gevallen van formele erkenning en vooruitgang op het gebied van gendergelijkheid, vrouwen nog steeds worden gediscrimineerd en benadeeld, en dat er nog altijd sociale, economische en culturele ongelijkheden bestaan; overwegende dat volgens de gendergelijkheidsindex van 2020 van EIGE in geen van de lidstaten reeds sprake is van volledige gelijkheid van vrouwen en mannen; overwegende dat de vorderingen van de EU op het gebied van gendergelijkheid nog altijd traag verlopen, aangezien de indexscore er gemiddeld om de twee jaar met één punt op vooruitgaat; overwegende dat de EU er in dat tempo bijna zeventig jaar over zal doen om gendergelijkheid te verwezenlijken; overwegende dat dit Parlement al heeft verzocht om de instelling van een nieuwe Raadsformatie waarin de ministers en staatssecretarissen bijeenkomen die belast zijn met gendergelijkheid;

C.

overwegende dat verschillende vormen van onderdrukking niet afzonderlijk bestaan, maar elkaar overlappen en dezelfde personen tegelijkertijd treffen, waardoor intersectionele vormen van discriminatie ontstaan; overwegende dat discriminatie op grond van gender vaak gepaard gaat met discriminatie op andere gronden, zoals ras, huidskleur, etnische of sociale afkomst, genetische kenmerken, taal, godsdienst of overtuiging, politieke of andere denkbeelden, het behoren tot een nationale minderheid, eigendom, geboorte, handicap, leeftijd en seksuele geaardheid;

D.

overwegende dat er de afgelopen tien jaar op mondiaal en EU-niveau een zichtbaar en georganiseerd offensief tegen gendergelijkheid en vrouwenrechten in gang is gezet, onder meer in de EU;

E.

overwegende dat gendergelijkheid een essentiële voorwaarde is voor een innovatieve, concurrerende en welvarende EU-economie, die leidt tot nieuwe banen en grotere productiviteit, met name in de context van de digitalisering en de transitie naar een groene economie;

F.

overwegende dat intiem partnergeweld betrekking heeft op elke daad van fysiek, seksueel, psychologisch of economisch geweld tussen voormalige of huidige echtgenoten of partners, ongeacht of de dader in dezelfde woning als het slachtoffer verblijft of heeft verbleven; overwegende dat intiem partnergeweld een van de meest voorkomende vormen van gendergerelateerd geweld is, waarbij naar schatting 22 % van de vrouwen slachtoffer is geweest van fysiek en/of seksueel geweld en 43 % slachtoffer is geweest van psychisch geweld door hun partner (13); overwegende dat vrouwen en kinderen onevenredig zwaar getroffen worden door dit soort geweld; overwegende dat onder “huiselijk geweld” alle vormen van fysiek, seksueel, psychologisch of economisch geweld worden verstaan die plaatsvinden binnen het gezin of het huishouden of tussen voormalige of huidige echtgenoten of partners, ongeacht of de dader in dezelfde woning als het slachtoffer verblijft of heeft verbleven (14); overwegende dat huiselijk geweld een ernstig en vaak langdurig en verborgen sociaal probleem is dat systematisch een lichamelijk en/of psychologisch trauma veroorzaakt met ernstige gevolgen voor de slachtoffers en voor het emotionele, economische en sociale welzijn van het hele gezin, omdat de dader een persoon is die het slachtoffer zou moeten kunnen vertrouwen; overwegende dat 70 tot 85 % van de kinderen die het slachtoffer zijn van geweld hun misbruiker kennen en dat de overgrote meerderheid van die kinderen slachtoffers zijn van mensen die zij vertrouwen (15); overwegende dat de slachtoffers door hun misbruiker vaak worden onderworpen aan dwangmatige controle, bestaande uit intimidatie, controle, afzondering en misbruik;

G.

overwegende dat de niveaus van intiem partnergeweld in afgelegen en plattelandsgemeenschappen nog hoger zijn dan in stedelijke gebieden; overwegende dat vrouwen in afgelegen en plattelandsgebieden vaker te kampen hebben met intiem partnergeweld en dat de frequentie en de ernst van het lichamelijke, psychologische en economische misbruik waarvan zij het slachtoffer zijn groter is, hetgeen nog wordt verergerd door het feit zij verder weg wonen van alle mogelijke voorzieningen en diensten waar zij hulp zouden kunnen zoeken; overwegende dat gebrekkige kennis over huiselijk geweld bij gezondheids-, sociale en juridische diensten in afgelegen en plattelandsgebieden een groot probleem is voor de slachtoffers van intiem partnergeweld;

H.

overwegende dat op EU-niveau de meeste eenoudergezinnen uit alleenstaande moeders bestaan die economisch gezien zeer kwetsbaar zijn, met name moeders met lage lonen, en eerder geneigd zijn om de arbeidsmarkt te verlaten wanneer zij kinderen krijgen, waardoor zij ook benadeeld worden als zij de arbeidsmarkt weer proberen te betreden; overwegende dat in de EU 40,3 % van de eenoudergezinnen in 2019 risico op armoede of sociale uitsluiting liep (16);

I.

overwegende dat 30 % van de vrouwen die slachtoffer zijn geweest van seksueel geweld door een voormalige of huidige partner, ook in de jeugd seksueel geweld heeft ervaren, en dat 73 % van de moeders die slachtoffer zijn geweest van fysiek en/of seksueel geweld door een partner zegt dat ten minste een van hun kinderen zich ervan bewust is dat dergelijk geweld heeft plaatsgevonden (17);

J.

overwegende dat de lockdown- en social-distancingmaatregelen tijdens de COVID-19-pandemie in veel lidstaten gepaard zijn gegaan met een exponentiële toename van het aantal gevallen en de intensiteit van intiem partnergeweld, psychologisch geweld, dwingende controle en cybergeweld, en met een stijging van 60 % van het aantal noodoproepen van slachtoffers van huiselijk geweld (18); overwegende dat het gebod om thuis te blijven en de alarmerende opwelling van de zogenaamde “schaduwpandemie” het voor vrouwen en kinderen moeilijk heeft gemaakt om toegang te krijgen tot doeltreffende bescherming, steundiensten en de rechter, en aan het licht heeft gebracht dat er onvoldoende steunmiddelen en -structuren waren en dat slachtoffers beperkte toegang tot steundiensten hadden, waardoor velen van hen zich niet op behoorlijke en tijdige bescherming hebben kunnen beroepen; overwegende dat lidstaten beste praktijken moeten uitwisselen over specifieke maatregelen om slachtoffers tijdige en toegankelijke bijstand te bieden, waaronder sms-diensten voor noodoproepen en contactpunten voor bijstand in apotheken en supermarkten; overwegende dat, ondanks het feit dat dit verschijnsel zich vaak voordoet, er in de EU om diverse redenen, en vooral tijdens de COVID-19-pandemie, nog steeds te weinig aangifte wordt gedaan van intiem partnergeweld tegen vrouwen door de slachtoffers, hun familie, vrienden, kennissen en buren; overwegende dat er een aanzienlijk gebrek is aan alomvattende, vergelijkbare en naar geslacht uitgesplitste gegevens, waardoor het moeilijk is de gevolgen van de crisis volledig te beoordelen; overwegende dat uit de enquête van het FRA over geweld tegen vrouwen blijkt dat slechts 14 % van de slachtoffers bij de politie aangifte doet van hun ernstigste incidenten van geweld binnen intieme relaties, en dat twee derde van de vrouwelijke slachtoffers systematisch geen aangifte doet bij de autoriteiten, hetzij uit angst of een gebrek aan informatie over de rechten van slachtoffers, hetzij vanwege de wijdverbreide overtuiging dat intiem partnergeweld een privéaangelegenheid is die niet naar buiten mag worden gebracht (19);

K.

overwegende dat het huiselijk en gendergerelateerd geweld is toegenomen als gevolg van de lockdownmaatregelen die tijdens de COVID-19-pandemie zijn getroffen; overwegende dat volgens het laatste verslag van Europol (20) het online seksueel misbruik van kinderen in de EU dramatisch is gestegen;

L.

overwegende dat er tijdens de lockdowns sprake was van een aanzienlijke toename van huiselijk geweld tegen lhbti’ers, met name jonge mensen;

M.

overwegende dat economisch geweld tegen vrouwen in de vorm van materiële schade, beperking van de toegang tot financiële middelen, onderwijs of de arbeidsmarkt, of de niet-naleving van financiële verplichtingen zoals de betaling van alimentatie, ook gepaste aandacht verdient, aangezien de beperking van hun financiële onafhankelijkheid en het gezinsinkomen hand in hand gaat met andere vormen van geweld en een extra struikelblok voor slachtoffers vormt; overwegende dat financieel afhankelijke slachtoffers zich vaak genoodzaakt zien bij de dader in dezelfde woning te blijven wonen om financiële onzekerheid, dakloosheid of armoede te voorkomen, en dat deze tendens is verergerd door de COVID-19-pandemie; overwegende dat eerlijke beloning en economische onafhankelijkheid van cruciaal belang zijn voor het vermogen van vrouwen om uit relaties met misbruik en geweld te stappen; overwegende dat in sommige lidstaten de tenuitvoerlegging van rechterlijke beslissingen met betrekking tot financiële vergoedingen ertoe kan leiden dat het slachtoffer in contact moet blijven met de misbruiker, waardoor zij weer de kans loopt slachtoffer te worden van fysiek en emotioneel misbruik;

N.

overwegende dat kinderen zogenoemde “getuigen van geweldpleging (21)” kunnen zijn in de huiselijke en gezinsomgeving, doordat ze te maken krijgen met een vorm van mishandeling door middel van fysiek, verbaal, psychologisch, seksueel of economisch geweld tegen referentiepersonen of andere voor hen belangrijke personen met wie ze een affectieve band hebben; overwegende dat dergelijk geweld zeer ernstige gevolgen heeft voor de psychologische en emotionele ontwikkeling van het kind en dat het daarom van essentieel belang is om in regelingen bij scheiding en toewijzing van het ouderlijk gezag terdege aandacht te besteden aan dit soort geweld, waarbij ervoor gezorgd moet worden dat het belang van het kind vooropstaat, met name bij het bepalen van het voogdij- en bezoekrecht in scheidingszaken; overwegende dat het getuige van geweldpleging zijn niet altijd gemakkelijk te herkennen is; overwegende dat vrouwen die het slachtoffer zijn van huiselijk geweld in voortdurende spanning leven en emotionele problemen ondervinden; overwegende dat rechtbanken in zaken met betrekking tot huiselijk geweld en kinderbescherming deskundigen moeten raadplegen die over de nodige kennis en middelen beschikken, zodat wordt voorkomen dat er beslissingen tegen de moeder worden genomen waarbij niet naar behoren rekening is gehouden met alle omstandigheden;

O.

overwegende dat onderwijs een fundamentele rol speelt bij de vorming van het vermogen van kinderen en jongeren om hen te helpen gezonde relaties op te bouwen, vooral door les te geven over rolpatronen, gendergelijkheid, machtsverhoudingen in relaties, het belang van toestemming en het respecteren van grenzen, en daarmee bijdraagt aan de bestrijding van gendergerelateerd geweld; overwegende dat volgens de “International technical guidance on sexuality education” van Unesco duurzame programma’s voor omvattende seksuele voorlichting kinderen en jongeren in staat stellen correcte kennis, positieve attitudes en vaardigheden op dit gebied, inclusief eerbiediging van de mensenrechten, gendergelijkheid, toestemming en diversiteit, te verwerven; overwegende dat kinderen en jongeren hierdoor beter voor zichzelf kunnen opkomen;

P.

overwegende dat, om het probleem van de uitbanning van gendergerelateerd geweld aan te pakken, moet worden uitgegaan van consistente en vergelijkbare administratieve gegevens die gebaseerd zijn op een robuust en gecoördineerd kader voor gegevensverzameling; overwegende dat de huidige beschikbare gegevens die door de rechtshandhavings- en justitiële autoriteiten van de lidstaten worden verzameld, niet de volledige omvang van intiem partnergeweld weergeven, noch de impact en langetermijneffecten daarvan op zowel vrouwen als kinderen, aangezien de meeste lidstaten geen naar gender uitgesplitste vergelijkbare gegevens over geweld verzamelen en evenmin intiem partnergeweld als een specifiek strafbaar feit erkennen, hetgeen resulteert in een grijs gebied waardoor de werkelijke prevalentie en omvang van intiem partnergeweld aanzienlijk ongekwantificeerd is en niet in kaart kan worden gebracht; overwegende dat er ook onvoldoende gegevens beschikbaar zijn over de verhoogde risico’s en prevalentie van huiselijk geweld en intiem partnergeweld voor specifieke groepen, zoals achtergestelde of gediscrimineerde groepen vrouwen;

Q.

overwegende dat in sommige lidstaten intiem partnergeweld tegen vrouwen vaak veronachtzaamd wordt en dat de standaardregel van gedeelde voogdij of ouderlijke macht de bovenhand lijkt te hebben bij voogdij over kinderen en bij omgangs- en bezoekregelingen en -beslissingen; overwegende dat het negeren van dergelijk geweld ernstige gevolgen heeft voor vrouwen en kinderen, en zelfs kan escaleren tot feminicide en/of infanticide; overwegende dat slachtoffers van intiem partnergeweld speciale beschermingsmaatregelen nodig hebben; overwegende dat de situatie van de slachtoffers aanzienlijk verslechtert als zij economisch of maatschappelijk afhankelijk zijn van de dader; overwegende dat het daarom van essentieel belang is om bij het nemen van beslissingen over scheidings- en voogdijregelingen ten volle rekening te houden met dit soort geweld en om beschuldigingen van geweld aan te pakken voordat beslissingen over voogdij en bezoekregelingen worden genomen; overwegende dat de rechtbanken van de lidstaten moeten waarborgen dat op basis van het beginsel van het “belang van het kind” een grondige beoordeling wordt uitgevoerd om de voogdij- en bezoekrechten vast te leggen, waarbij het kind wordt gehoord, alle relevante diensten worden ingeschakeld, psychologische ondersteuning wordt geboden en rekening wordt gehouden met de deskundigheid van alle betrokken beroepsbeoefenaars;

R.

overwegende dat de risicobeoordelingen door rechtshandhavingsinstanties in de meeste lidstaten geen informatie bevatten die kinderen hebben verstrekt over hun ervaringen met intiem partnergeweld;

S.

overwegende dat bij alle beslissingen met betrekking tot kinderen, met inbegrip van familiegeschillen, het belang van het kind voorop staat; overwegende dat het recht van elk kind om contact met beide ouders te onderhouden, zoals vastgelegd in artikel 8 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens en artikel 9 van het VN-Verdrag inzake de rechten van het kind, daarom moet worden beperkt indien dit in het belang van het kind is;

T.

overwegende dat kinderen overeenkomstig artikel 12 van het VN-Verdrag inzake de rechten van het kind en de artikelen 4 en 16 van Richtlijn (EU) 2016/800 het recht hebben om op een kindvriendelijke manier hun mening te uiten in alle aangelegenheden die hen betreffen, ook in gerechtelijke en bestuurlijke procedures, en dat naar behoren rekening moet worden gehouden met hun mening in overeenstemming met de leeftijd en rijpheid van het kind;

U.

overwegende dat twee van de meest prestigieuze instellingen op het gebied van geestelijke gezondheid, de Wereldgezondheidsorganisatie en de American Association of Psychology, het gebruik van het zogenoemde ouderverstotingssyndroom en soortgelijke concepten en termen van de hand wijzen, aangezien zij kunnen worden gebruikt als strategie tegen slachtoffers van geweld door de ouderlijke vaardigheden van de slachtoffers in twijfel te trekken, hun argumenten te verwerpen en geen acht te slaan op het geweld waaraan kinderen worden blootgesteld; overwegende dat volgens de aanbeveling van het EDVAW-platform aantijgingen van gewelddadige vaders over het gebruik van ouderverstoting door moeders beschouwd moeten worden als een verdere vorm van controle en machtsuitoefening door overheidsinstanties en -actoren, waaronder degenen die beslissen over het ouderlijk gezag over het kind (22);

V.

overwegende dat anonieme aangiften en aangiften die later door het slachtoffer worden ingetrokken een belemmering kunnen vormen voor het onderzoek door de autoriteiten en de preventie van verder geweld kunnen hinderen;

W.

overwegende dat strafrechtelijke procedures naar aanleiding van een klacht over huiselijk geweld vaak volledig los van scheidings- en toewijzingsprocedures worden behandeld; overwegende dat dit kan betekenen dat gedeelde voogdij over de kinderen en/of een bezoekrecht wordt opgelegd die de rechten en veiligheid van het slachtoffer en de kinderen in gevaar brengen; overwegende dat dit onomkeerbare gevolgen kan hebben voor de mentale en emotionele ontwikkeling van kinderen, waardoor hun belangen in feite worden geschaad; overwegende dat de lidstaten er daarom voor moeten zorgen dat slachtoffers, naargelang van hun behoeften, kosteloos toegang krijgen tot vertrouwelijke diensten voor slachtofferhulp die vóór, tijdens en gedurende een passende periode na een strafrechtelijke procedure optreden in het belang van de slachtoffers, onder meer via een systeem van psychosociale ondersteuning — met name tijdens en na de ondervragingsprocedures — waarbij rekening wordt gehouden met de emotionele spanningen die met de omstandigheden gepaard gaan;

X.

overwegende dat de Unie volgens artikel 67 VWEU een ruimte van vrijheid, veiligheid en recht moet zijn waarin de grondrechten worden geëerbiedigd, waarbij niet-discriminerende toegang tot de rechter voor iedereen van cruciaal belang is;

Y.

overwegende dat moet worden gewaarborgd dat de veiligheid en bescherming van de slachtoffers in familierechtelijke zaken prioriteit hebben; overwegende dat alternatieve methoden van geschillenbeslechting (bijvoorbeeld bemiddeling) noch voor, noch tijdens gerechtelijke procedures gebruikt mogen worden in gevallen waarin sprake is van geweld tegen vrouwen en kinderen, zodat verder leed voor de slachtoffers wordt voorkomen;

Z.

overwegende dat de partijen bij het Verdrag van Istanbul wetgevende of andere noodzakelijke maatregelen moeten nemen om ervoor te zorgen dat bij het bepalen van het voogdij- en bezoekrecht met betrekking tot kinderen rekening wordt gehouden met incidenten van huiselijk geweld en dat de uitoefening van een bezoek- of voogdijrecht niet ten koste gaat van de rechten en de veiligheid van het slachtoffer of de kinderen (23); overwegende dat het Verdrag van Istanbul acht jaar na de inwerkingtreding ervan nog niet is geratificeerd door zes EU-lidstaten of door de EU zelf; overwegende dat het Verdrag van Istanbul het belangrijkste internationale kader is dat momenteel bestaat om gendergerelateerd geweld te voorkomen en te bestrijden;

AA.

overwegende dat gedeelde voogdij in situaties van intiem partnergeweld vrouwen blootstelt aan het voortduren van vermijdbaar geweld, door hen te dwingen in de buurt van hun misbruikers te blijven en hen te blijven blootstellen aan fysiek en psychologisch geweld en emotioneel misbruik, hetgeen directe of indirecte gevolgen kan hebben voor de kinderen; overwegende dat in het geval van intiem partnergeweld het recht van vrouwen en kinderen om te worden beschermd en een leven zonder fysiek en psychologisch geweld te leiden, voorrang moet krijgen op de voorkeur voor gedeelde voogdij; overwegende dat de slechte behandeling van kinderen door de daders van intiem partnergeweld vaak ook wordt gebruikt om macht en geweld uit te oefenen tegen hun moeder, hetgeen een vorm van indirect gendergerelateerd geweld is dat in sommige lidstaten bekend staat als plaatsvervangend geweld;

AB.

overwegende dat hulplijnen een essentieel kanaal vormen om hulp te krijgen, maar dat slechts 13 lidstaten de EU-hulplijn 116 006 hebben ingevoerd voor alle slachtoffers van misdrijven, en dat slechts een paar lidstaten beschikken over gespecialiseerde hulplijnen voor slachtoffers van intiem partnergeweld;

AC.

overwegende dat intiem partnergeweld inherent verbonden is met geweld tegen kinderen en kindermisbruik; overwegende dat de blootstelling van kinderen aan huiselijk geweld ook als geweld tegen kinderen moet worden beschouwd; overwegende dat kinderen die worden blootgesteld aan huiselijk geweld negatieve mentale en/of fysieke gezondheidsgevolgen ondervinden die acuut en chronisch van aard kunnen zijn; overwegende dat slachtofferschap van kinderen in situaties van geweld tegen vrouwen kan voortduren en escaleren in het kader van ouderlijke geschillen over voogdij en zorg; overwegende dat de geestelijke gezondheid en het welzijn van kinderen achteruit zijn gegaan door de maatregelen die zijn getroffen om COVID-19 aan te pakken; overwegende dat het aantal diensten voor geestelijke gezondheidszorg voor kinderen per lidstaat sterk verschilt en in veel lidstaten niet toereikend is;

AD.

overwegende dat opgroeien in een gewelddadige thuisomgeving zeer negatieve gevolgen heeft voor de fysieke, emotionele en sociale ontwikkeling van het kind en het latere gedrag als volwassene; overwegende dat blootstelling aan geweld als kind, hetzij door zelf mishandeling te ondergaan en/of getuige te zijn van partnergeweld, een risicofactor is om kwetsbaar te worden voor slachtofferschap of geweldpleging als volwassene, of om gedragsproblemen, lichamelijke of geestelijke gezondheidsproblemen te krijgen;

AE.

overwegende dat uit recente verslagen blijkt dat slachtoffers van misdrijven, ondanks de geboekte vooruitgang, nog steeds niet in staat zijn hun rechten in de EU ten volle uit te oefenen; overwegende dat de toegang tot hulpdiensten essentieel is voor vrouwen die slachtoffer zijn van intiem partnergeweld; overwegende dat er nog steeds onvoldoende gespecialiseerde en algemene hulpdiensten voor slachtoffers van intiem partnergeweld zijn; overwegende dat slachtoffers van misdrijven vaak moeilijkheden ondervinden om hun recht te halen door een gebrek aan informatie en onvoldoende ondersteuning en bescherming; overwegende dat slachtoffers vaak te maken krijgen met secundaire victimisatie in strafrechtelijke procedures en bij het eisen van schadeloosstelling; overwegende dat er diverse gevallen zijn waarin wetshandhavers en rechtsstelsels niet voldoende hulp kunnen bieden aan vrouwen en kinderen die het slachtoffer zijn van huiselijk geweld; overwegende dat slachtoffers van gendergerelateerd geweld soms worden verwaarloosd of ongepast worden bejegend wanneer zij aangifte doen van geweld; overwegende dat maatschappelijke en openbare organisaties, met name degene die met en voor kinderen en slachtoffers van huiselijk en gendergerelateerd geweld werken, een belangrijke rol spelen bij het voorkomen en bestrijden van huiselijk geweld en intiem partnergeweld; overwegende dat dergelijke organisaties dankzij hun praktijkervaring ook belangrijke bijdragen kunnen leveren aan beleid en wetgeving; overwegende dat EU-financieringsprogramma’s, zoals het programma Justitie en het programma Burgers, gelijkheid, rechten en waarden, gebruikt kunnen worden bij ondersteuningsactiviteiten ter bescherming en ondersteuning van slachtoffers van huiselijk en gendergerelateerd geweld, onder meer door de toegang tot de rechter te waarborgen en financiering te verstrekken aan organisaties die met slachtoffers werken;

AF.

overwegende dat grensoverschrijdende scheidings- en toewijzingsprocedures complexer van aard zijn en gewoonlijk meer tijd in beslag nemen; overwegende dat de toegenomen mobiliteit binnen de EU geleid heeft tot een groeiend aantal grensoverschrijdende geschillen over ouderlijke verantwoordelijkheid en het gezag over het kind; overwegende dat de automatische erkenning van beslissingen in procedures inzake de toewijzing van het ouderlijk gezag waarbij sprake is van gendergerelateerd geweld problematisch is, aangezien de wetgeving over gendergerelateerd geweld per lidstaat verschilt en niet alle lidstaten intiem partnergeweld erkennen als een strafbaar feit en een vorm van gendergerelateerd geweld; overwegende dat de Commissie zich meer moet inspannen voor een consequente en concrete toepassing in alle lidstaten van de beginselen en doelstellingen die zijn neergelegd in het VN-Verdrag inzake de rechten van het kind, dat door alle EU-lidstaten is geratificeerd; overwegende dat de lidstaten als verdragspartij bij het VN-Verdrag inzake de rechten van het kind het belang van het kind bij ieder overheidsoptreden altijd voorop moeten stellen, ook in het geval van grensoverschrijdende familiegeschillen; overwegende dat artikel 83, lid 1, VWEU de mogelijkheid biedt om minimumvoorschriften vast te stellen betreffende de bepaling van strafbare feiten en sancties in verband met vormen van bijzonder zware criminaliteit met een grensoverschrijdende dimensie die voortvloeit uit de aard of de gevolgen van deze strafbare feiten of uit een bijzondere noodzaak om deze op gemeenschappelijke basis te bestrijden; overwegende dat artikel 83, lid 2, VWEU de mogelijkheid biedt minimumvoorschriften met betrekking tot de definitie van strafbare feiten en sancties vast te stellen wanneer dit nodig is voor een doeltreffende uitvoering van beleid van de Unie op een gebied waarop harmonisatiemaatregelen zijn vastgesteld;

AG.

overwegende dat artikel 82, lid 2, VWEU voorziet in de mogelijkheid tot vaststelling van minimumvoorschriften die in de lidstaten van toepassing zijn ter bevordering van de wederzijdse erkenning van vonnissen en rechterlijke beslissingen en van de politiële en justitiële samenwerking in strafzaken met een grensoverschrijdende dimensie, in het bijzonder met betrekking tot de rechten van slachtoffers van misdrijven;

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

21.

22.

23.

24.

25.

26.

27.

28.

29.

30.

31.

32.

33.

34.

35.

36.

37.

38.

39.

40.

41.

42.

43.

44.

45.

46.

47.

48.

49.

50.

51.

52.