(1)

Vermelding 50 in bijlage XVII bij Verordening (EG) nr. 1907/2006 bevat beperkingen ten aanzien van acht polycyclische aromatische koolwaterstoffen (pak’s) (2).

(2)

Rubbergranulaat wordt als instrooimateriaal voor kunstgrasvelden gebruikt. Rubbergranulaat en -mulch worden ook in losse vorm voor speelplaatsen of in sporttoepassingen gebruikt, zoals golfbanen, atletiekbanen, paardrijbakken, natuurpaden of schietbanen. Dat granulaat en die mulch zijn voornamelijk afkomstig van afgedankte banden. Een van de belangrijkste zorgen betreffende het gebruik van granulaat en mulch van afgedankte banden is de aanwezigheid van de acht pak’s in de rubbermatrix. Granulaat en mulch zijn mengsels in de zin van artikel 3, lid 2, van Verordening (EG) nr. 1907/2006 en vallen derhalve niet onder de bestaande vermelding 50 van bijlage XVII bij die verordening. De acht pak’s zijn echter als kankerverwekkend van categorie 1B opgenomen in bijlage VI bij Verordening (EG) nr. 1272/2008 van het Europees Parlement en de Raad (3). Daarom wordt in vermelding 28 van bijlage XVII bij Verordening (EG) nr. 1907/2006 de levering van granulaat en mulch aan het grote publiek beperkt indien die mengsels pak’s bevatten in concentraties gelijk aan of hoger dan 100 mg/kg voor BaP of DBAhA, of 1 000 mg/kg voor de overige zes pak’s.

(3)

Om de risicokarakterisering van het granulaat dat of de mulch die de acht pak’s bevat, te verrichten, kunnen de concentratiegrenzen van de afzonderlijke pak’s in vermelding 28 van bijlage XVII bij Verordening (EG) nr. 1907/2006 niet eenvoudigweg bij elkaar worden opgeteld. Door overeenkomstig de Guidance on the Application of the CLP Criteria bij Verordening (EG) nr. 1272/2008 (4) de somaanpak toe te passen en rekening houdend met de relatieve bijdrage van de verschillende pak’s aan het pakgehalte in rubbergranulaat en -mulch, kan de maximale concentratiegrens voor de som van de acht in de lijst opgenomen pak’s worden berekend en deze is ongeveer 387 mg/kg (5). Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) (6) en het Europees Agentschap voor chemische stoffen (hierna “het Agentschap” genoemd) (7) hebben in 2017 geconcludeerd dat deze concentratiegrens die voor mengsels van de acht pak’s is berekend, te hoog is om een veilige levering en veilig gebruik van dit granulaat in kunstgrasvelden te waarborgen. In zijn beoordeling heeft het Agentschap aanbevolen de concentratiegrens voor de acht pak’s in granulaat voor gebruik in kunstgrasvelden te verlagen door middel van een beperking uit hoofde van Verordening (EG) nr. 1907/2006, omdat de huidige concentratiegrenzen te hoog werden geacht om een adequate bescherming van de menselijke gezondheid te bieden.

(4)

Op basis van die conclusies en beoordelingen heeft Nederland (hierna de “indiener van het dossier” genoemd) op 17 september 2018 bij het Agentschap een bijlage XV-dossier ingediend (8) waarin voor acht pak’s in granulaat een beperking werd voorgesteld voor gebruik als instrooimateriaal voor kunstgrasvelden en van granulaat of mulch in losse vorm voor speelplaatsen of in sporttoepassingen.

(5)

Het meest zorgwekkende eindpunt voor de gezondheid van de mens voor deze acht pak’s is kankerverwekkendheid en het vermogen om genotoxische effecten te veroorzaken. Voor carcinogenen zonder drempelwaarde kan geen dosis zonder theoretisch risico op kanker worden afgeleid. Daarom moeten de concentraties van de acht pak’s in granulaat voor gebruik als instrooimateriaal voor kunstgrasvelden en in granulaat of mulch in losse vorm voor speelplaatsen of in sporttoepassingen zo laag mogelijk zijn.

(6)

De indiener van het dossier heeft in verband met het gebruik van granulaat rekening gehouden met verschillende blootstellingsscenario’s, waaronder voor werknemers die kunstgrasvelden aanleggen en onderhouden en mensen die daarop een sport beoefenen (professionele en amateurbuitenveldspelers en -doelverdedigers), of voor mensen en met name kinderen kunnen worden blootgesteld aan granulaat dat of mulch die in losse vorm voor speelplaatsen en in sporttoepassingen wordt gebruikt. Op basis van de bemonsteringsresultaten van het RIVM zijn bovenmatige kankerrisico’s geraamd aan de hand van de totale concentratie van de som van de acht pak’s die momenteel bij instrooimateriaal op basis van afgedankte banden worden aangetroffen. Het voor die mengsels gevonden concentratiebereik lag tussen 6,7 mg/kg en 21 mg/kg.

(7)

De indiener van het dossier heeft aangetoond dat er een bovenmatig risico op kanker bestaat voor werknemers en de bevolking in het algemeen die aan rubbergranulaat worden blootgesteld dat de voor het mengsel berekende concentratiegrens van 387 mg/kg van de som van de acht pak’s bevat, terwijl bij een veel lagere concentratie de waarschijnlijkheid dat de blootstelling van een persoon aan de in de lijst opgenomen pak’s tot kanker zou kunnen leiden, aanzienlijk lager werd geraamd. De indiener van het dossier heeft geconcludeerd dat voor een groot deel van de producenten concentraties van 15 tot 21 mg/kg van de som van de acht pak’s in instrooimateriaal op basis van afgedankte banden technisch en economisch haalbaar zijn, en heeft voorgesteld een concentratiegrens van 17 mg/kg toe te passen. De indiener van het dossier heeft ingeschat dat 95 % van het van afgedankte banden afkomstige instrooimateriaal aan deze concentratiegrens zou voldoen.

(8)

Om een veilig gebruik van granulaat of mulch te waarborgen en te voorkomen dat alternatieven worden gebruikt die even zorgwekkend of zelfs nog zorgwekkender voor de gezondheid van de mens kunnen zijn dan gerecycleerd rubber, heeft de indiener van het dossier voorgesteld de beperking ook te laten gelden voor mengsels van gerecycleerd rubber en van andere materialen, hetzij nieuw of gerecycleerd, hetzij synthetisch of natuurlijk.

(9)

Aangezien de door de indiener van het dossier voorgestelde grenswaarde van 17 mg/kg aanzienlijk lager is dan de grenswaarden van 100-1 000 mg/kg die momenteel op granulaat van toepassing zijn, zou de beperking betekenen dat sommige producenten van granulaat op basis van afgedankte banden het percentage conformiteitstests moeten verhogen en op schonere productiemiddelen moeten overschakelen of de productie van instrooimateriaal moeten beëindigen. De beperking zou ertoe leiden dat 5 % van het momenteel geproduceerde granulaat niet aan de eisen voldoet indien de toepassing van de beperking onmiddellijk van kracht zou worden. Daarom heeft de indiener van het dossier een overgangsperiode van twaalf maanden voorgesteld om downstreamgebruikers (kunstgrasproducenten, distributeurs en ondernemingen die kunstgras aanbrengen) een beperkte maar redelijke periode toe te staan om granulaat te blijven gebruiken dat al aan hen is geleverd maar niet aan de voorgestelde grenswaarde van 17 mg/kg voldoet.

(10)

Op 7 juni 2019 heeft het Comité risicobeoordeling (RAC) van het Agentschap een advies (9) aangenomen waarin wordt geconcludeerd dat een pak-gehalte in rubbergranulaat dat overeenkomt met de berekende concentratiegrens voor mengsels overeenkomstig vermelding 28 van bijlage XVII bij Verordening (EG) nr. 1907/2006 onaanvaardbaar is en dat dergelijke gehalten voor stoffen zonder drempelwaarde niet mogen worden toegestaan en werknemers en het grote publiek geen passend beschermingsniveau bieden. Het RAC was het ermee eens dat het pak-gehalte moet worden verlaagd en adviseerde een concentratiegrens van 20 mg/kg van de som van de acht pak’s in rubbergranulaat. Het RAC herhaalde dat de voorgestelde grenswaarde van 20 mg/kg niet op het geschatte risico is gebaseerd, maar een maatregel is die uitsluitend tot doel heeft zeer hoge pak-concentraties te vermijden. Het RAC wees er voorts op dat de keuze van 17 mg/kg in plaats van 20 mg/kg geen significante risicovermindering oplevert, waarbij erkend wordt dat, behalve voor rokers, de grootste blootstelling van het grote publiek niet van granulaat en mulch afkomstig is, maar van voedselbronnen en ingeademde lucht.

(11)

Het RAC was het met de indiener van het dossier eens dat, hoewel geen ondersteunende informatie over het gehalte van de acht pak’s in kurk, thermoplastische elastomeren en ethyleenpropyleendieenrubber is verstrekt, de voorgestelde pak-grenswaarde van toepassing moet zijn op elk ander type synthetisch instrooimateriaal voor sportvelden om een vergelijkbaar of groter risico door ongewenste substitutie te vermijden.

(12)

Om handhavingsredenen heeft het RAC aanbevolen voor de beperking betreffende granulaat dat of mulch die voor gebruik als instrooimateriaal voor kunstgrasvelden en in losse vorm voor speelplaatsen of in sporttoepassingen in de handel wordt gebracht, een specifieke markering met verwijzing naar een uniek partijnummer te vereisen. Dit partijnummer maakt het mogelijk het materiaal te traceren tot een geteste partij die in de handel is gebracht. Bovendien heeft het RAC aanbevolen definities op te nemen voor granulaat, mulch, instrooimateriaal voor kunstgrasvelden en gebruik in losse vorm voor speelplaatsen en in sporttoepassingen.

(13)

Op 20 september 2019 heeft het Comité sociaaleconomische analyse (SEAC) van het Agentschap zijn advies (10) goedgekeurd waarin wordt aangegeven dat de voorgestelde beperking, zoals door het RAC gewijzigd, rekening houdend met de sociaaleconomische kosten en baten daarvan, de meest geschikte Uniebrede maatregel is om de geïdentificeerde risico’s weg te nemen. Het SEAC merkte ook op dat de beperking preventief van aard is.

(14)

Het SEAC was het erover eens dat het uitstel van twaalf maanden van de toepassing van de aanvankelijk in het bijlage XV-dossier voorgestelde beperking tot een concentratieniveau van 17 mg/kg ook geschikt zou zijn voor een concentratieniveau van 20 mg/kg, zodat alle betrokken belanghebbenden de nodige nalevingsmaatregelen kunnen nemen.

(15)

Het Forum voor de uitwisseling van handhavingsinformatie is tijdens de besluitvormingsprocedure geraadpleegd en met de aanbevelingen daarvan is rekening gehouden.

(16)

Op 12 november 2019 heeft het Agentschap de adviezen van het RAC en het SEAC bij de Commissie ingediend. Rekening houdend met het bijlage XV-dossier en de adviezen van het RAC en het SEAC is de Commissie van oordeel dat er sprake is van een onaanvaardbaar risico voor de menselijke gezondheid als gevolg van het in de handel brengen of het gebruik van granulaat dat of mulch die pak’s bevat, als instrooimateriaal voor kunstgrasvelden of in losse vorm voor speelplaatsen of in sporttoepassingen, dat op Uniebrede basis moet worden aangepakt. De Commissie concludeert dat de in het bijlage XV-dossier voorgestelde beperking, met de door het RAC en het SEAC voorgestelde wijzigingen, de meest geschikte Uniebrede maatregel is om het vastgestelde risico voor de menselijke gezondheid aan te pakken en dat de sociaaleconomische gevolgen ervan beperkt zijn.

(17)

Verordening (EG) nr. 1907/2006 is niet van toepassing op afvalstoffen als omschreven in Richtlijn 2008/98/EG van het Europees Parlement en de Raad (11). Overeenkomstig die richtlijn ligt, bij het ontbreken van op het niveau van de Unie geharmoniseerde eindeafvalcriteria, de bevoegdheid om te bepalen of granulaat en mulch op basis van afgedankte banden of andere afgedankte producten de eindeafvalfase hebben bereikt, in elk afzonderlijk geval bij de lidstaten.

(18)

De belanghebbenden moeten voldoende tijd krijgen om passende maatregelen te nemen om aan de voorgestelde beperking te voldoen. De toepassing van de beperking moet daarom met twaalf maanden worden uitgesteld.

(19)

Verordening (EG) nr. 1907/2006 moet derhalve dienovereenkomstig worden gewijzigd.

(20)

De in deze verordening vervatte maatregelen zijn in overeenstemming met het advies van het bij artikel 133 van Verordening (EG) nr. 1907/2006 ingestelde comité,