–

għall-Gvern Rumen, minn E. Gane, bħala aġent, assistita minn A. Wellman, konsulent,

–

għall-Irlanda, minn M. Browne, A. Joyce u J. Quaney, bħala aġenti, assistiti minn D. Fennelly, BL,

–

għall-Kummissjoni Ewropea, minn M. Carpus Carcea u D. Martin, bħala aġenti,

1

It-talba għal deċiżjoni preliminari tirrigwarda l-interpretazzjoni tal-Artikolu 1, tal-Artikolu 2(1) u (2), tal-aħħar sentenza tal-Artikolu 3(1)(c), u tal-Artikolu 9(1) tad-Direttiva tal-Kunsill 2000/78/KE tas-27 ta’ Novembru 2000 li tistabbilixxi qafas ġenerali għall-ugwaljanza fit-trattament fl-impjieg u fix-xogħol (ĠU Edizzjoni Speċjali bil-Malti, Kapitolu 5, Vol. 4, p. 79), kif ukoll tal-Artikolu 47(1) tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea (iktar ’il quddiem il-“Karta”).

2

Din it-talba tressqet fil-kuntest ta’ tilwima bejn YF et, seba’ membri tal-ġudikatura Rumeni (iktar ’il quddiem il-“membri tal-ġudikatura inkwistjoni”), u l-Curtea de Apel Alba Iulia (il-Qorti tal-Appell ta’ Alba Iulia, ir-Rumanija), kif ukoll erba’ qrati Rumeni oħra, fil-kwalità tagħhom ta’ persuna li timpjega lill-dawn il-membri tal-ġudikatura (iktar ’il quddiem il-“qrati ikkonċernati”), fir-rigward ta’ talba intiża, abbażi ta’ allegata diskriminazzjoni fil-qasam tal-impjieg, sabiex dawn tal-aħħar jiġu kkundannati jħallsu lill-membri tal-ġudikatura inkwistjoni allowance ekwivalenti għad-differenza bejn ir-remunerazzjoni effettivament irċevuta minnhom u dik li huma kellhom jirċievu konformement ma leġiżlazzjoni nazzjonali li huma jqisu li hija applikabbli għalihom.

3

Skont kliem l-Artikolu 1 tagħha, id-Direttiva 2000/78 l-“iskop ta’ din id-Direttiva huwa li tniżżel parametru ġenerali biex tikkumbatti diskriminazzjoni fuq bażi ta’ reliġjon jew twemmin, diżabilità, età jew orjentazzjoni sesswali f’dak li għandu x’jaqsam ma’ l-impjieg u x-xogħol, bi skop li timplimenta fl-Istati Membri il-prinċipju ta’ ugwaljanza fit-trattament”.

4

L-Artikolu 2(1) u (2) ta’ din id-direttiva jipprevedi:

“1.   Għall-iskop ta’ din id-Direttiva, ‘il-prinċipju ta’ ugwaljanza fit-trattament” għandu jfisser li m’għandux ikun hemm diskriminazzjoni diretta jew indiretta għall-ebda raġuni msemmija fl-Artikolu 1.

2.   Għall-iskopijiet tal-paragrafu 1:

5

L-Artikolu 3(1)(ċ) tal-imsemmija direttiva jipprovdi:

“Fil-limiti tal-kompetenzi konferiti lill-Komunità, din id-Direttiva għandha tapplika għall-persuni kollha, kemm fis-settur pubbliku kif ukoll f’dak privat, inklużi korpi pubbliċi, f’dak li jirrigwarda:

[…]

6

L-Artikolu 9(1) tal-istess direttiva huwa fformulat kif ġej:

“L-Istati Membri għandhom jiżguraw li l-proċeduri ġudizzjarji u/jew amministrattivi, inklużi meta jitqies approprjat proċeduri ta’ konċiljazzjoni, għall-eżekuzzjoni ta’ obbligi taħt din id-Direttiva, ikunu disponibbli għal-persuni kollha li jikkunsidraw ruħhom trattati ħażin minħabba nuqqas ta’ applikazzjoni tal-prinċipju ta’ l-ugwaljanza fit-trattament, anke wara li r-relazzjoni li fiha jkun allegat li saret id-diskriminazzjoni tkun spiċċat.”

7

Skont kliem l-Artikolu 1(2)(a) tal-Ordonanţa Guvernului nr. 137/2000 privind prevenirea și sancționarea tuturor formelor de discriminare (id-Digriet tal-Gvern Nru 137/2000 dwar il-prevenzjoni u r-repressjoni tal-forom kollha ta’ diskriminazzjoni), tal-31 ta’ Awwissu 2000 (Monitorul Oficial al României, Parti I, Nru 166 tas-7 ta’ Marzu 2014), fil-verżjoni tiegħu applikabbli għat-tilwima fil-kawża prinċipali, (iktar ’il quddiem id-“DG Nru 137/2000”), il-prinċipju tal-ugwaljanza bejn iċ-ċittadini kif ukoll il-prinċipju tal-assenza ta’ privileġġi u ta’ diskriminazzjonijiet huma b’mod partikolari ggarantiti fl-eżerċizzju tad-dritt għall-ugwaljanza fit-trattament quddiem il-qrati nazzjonali u quddiem kull korp ġudizzjarju ieħor.

8

L-Artikolu 2(1) sa (3) tad-DG Nru 137/2000 jipprevedi:

“1.   Fis-sens ta’ dan id-digriet, diskriminazzjoni tfisser kull distinzjoni, esklużjoni, restrizzjoni jew preferenza bbażata fuq ir-razza, in-nazzjonalità, l-appartenenza għal grupp etniku, il-lingwa, ir-reliġjon, il-kategorija soċjali, it-twemmin, is-sess, l-orjentazzjoni sesswali, l-età, id-diżabbiltà, il-mard kroniku li ma jitteħidx, is-sjeropożittività għall-virus tal-imunodefiċjenza umana (HIV), l-appartenenza għal kategorija żvantaġġjata, kif ukoll kull kriterju ieħor li l-għan jew l-effett tiegħu huwa li jirrestrinġi jew li jelimina ir-rikonoxximent, l-użu jew l-eżerċizzju, b’mod ugwali, tad-drittijiet tal-bniedem u tal-libertajiet fundamentali jew tad-drittijiet rikonoxxuti mil-liġi, fl-oqsma tal-politika, tal-ekonomija, soċjali u kulturali jew f’kull qasam ieħor tal-ħajja pubblika.

2.   Dispożizzjoni li tiddiskrimina kontra persuni fuq waħda mill-bażijiet imsemmija fil-paragrafu 1 għandha titqies li hija diskriminatorja fis-sens ta’ dan id-digriet.

3.   Huma diskriminatorji, skont dan id-digriet, id-dispożizzjonijiet, il-kriterji jew il-prattiki li huma apparentement newtrali iżda li jisfavorixxu ċerti persuni abbażi tal-kriterji stipulati fil-paragrafu 1, meta mqabbla ma persuni oħra, sakemm dawn id-dispożizzjonijiet, dawn il-kriterji jew dawn il-prattiki ma jkunux oġġettivament iġġustifikati minn għan leġittimu u sakemm il-metodi sabiex dan jintlaħaq jkunu xierqa u neċessarji.”

9

L-Artikolu 5 tad-DG Nru 137/2000 jispeċifika li d-differenza fit-trattament ibbażata fuq karatteristika marbuta mal-kriterji msemmija fl-Artikolu 2(1) tal-imsemmi digriet ma jikkostitwixxux diskriminazzjoni meta, minħabba n-natura tal-attivitajiet professjonali jew tal-kuntest li fih dawn jiżvolġu ruħhom, tali karatteristika tikkostitwixxi rekwiżit professjonali reali u determinanti, sakemm l-għan ikun leġittimu u r-rekwiżit ikun proporzjonali.

10

Skont kliem l-Artikolu 27(1) u (2) tad-DG Nru 137/2000:

“1.   Kull persuna li tqis li hija vittma ta’ diskriminazzjoni tista’ titlob rimedju quddiem qorti u r-ritorn għas-sitwazzjoni li kienet teżisti qabel id-diskriminazzjoni jew l-annullament tas-sitwazzjoni li tirriżulta mid-diskriminazzjoni, konformement mad-dritt ordinarju. […]

2.   It-terminu għall-preżentazzjoni ta’ rikors huwa ta’ tliet snin mid-data ta’ meta seħħew il-fatti jew mid-data ta’ meta l-persuna kkonċernata setgħet issir konxja minnhom.”

11

L-Artikolu 2 tal-Ordonanţa de urgenţă a Guvernului nr. 27/2006 privind salarizarea şi alte drepturi ale judecătorilor, procurorilor şi altor categorii de personal din sistemul justiţiei (id-Digriet Governattiv ta’ Urġenza Nru 27/2006 dwar ir-remunerazzjoni u drittijiet oħra tal-Imħallfin, tal-Prosekuturi u ta’ Kategoriji Oħra ta’ Persunal tas-Sistema Ġudizzjarja) tad-29 ta’ Marzu 2006 (Monitorul Oficial al României, Parti I, Nru 314 tas-7 ta’ April 2006), fil-verżjoni tiegħu applikabbli għat-tilwima fil-kawża prinċipali (iktar ’il quddiem id-“DGU Nru 27/2006”), huwa fformulat kif ġej:

“Ir-remunerazzjoni u drittijiet oħra tal-Imħallfin, tal-prosekuturi, tal-persunal ekwivalenti għalihom u tal-assistenti membri tal-ġudikatura huma ddeterminati b’teħid inkunsiderazzjoni tal-post u tar-rwol tal-ġustizzja fl-Istat tad-dritt, tar-responsabbiltà, tal-kumplessità u tar-riskji tal-funzjonijiet, tal-inkompatibbiltajiet u tal-projbizzjonijiet previsti mil-liġi għal dawn il-kategoriji ta’ persunal.”

12

L-Artikolu 3 tad-DGU Nru 27/2006 jipprevedi li l-Imħallfin, il-prosekuturi, l-assistenti membri tal-ġudikatura, kif ukoll il-persunal ġudizzjarju ekwivalenti għall-Imħallfin u għall-prosekuturi għandhom dritt, għall-attività eżerċitata, għal allowance maniġerjali grossa fix-xahar stabbilita b’relazzjoni mal-livell tal-qrati jew tal-uffiċċju tal-prosekutur pubbliku, mal-funzjonijiet moqdija u mal-anzjanità fil-korp tal-membri tal-ġudikatura, abbażi tal-“valur ta’ riferiment settorjali” u tal-koeffiċjenti multiplikaturi msemmija fl-anness li jifforma parti integrali minn dan id-digriet ta’ urġenza.

13

Konformement mal-Artikolu 11 tad-DGU Nru 27/2006, il-prosekuturi tad-Direttorat Nazzjonali ta’ kontra l-Korruzzjoni u dawk tad-Direttorat għall-Investigazzjoni tal-Ksur fil-Qasam tal-Kriminalità Organizzata u tat-Terroriżmu huma remunerati konformement ma dak li huwa previst fil-punti 6 sa 13 tal-Parti A tal-Anness ta’ dan id-digriet ta’ urġenza, fid-dawl tal-funzjonijiet tagħhom jew ta’ dawk li huma ekwivalenti abbażi tal-liġi.

14

Skont kliem l-Artikolu 40 tad-DGU Nru 27/2006, id-dispożizzjonijiet huma applikabbli b’effett mix-xahar ta’ April 2006.

15

Il-Parti A tal-Anness tad-DGU Nru 27/2006, intitolata “Koeffiċjenti multiplikaturi”, tinkludi l-punt 13 li fih huwa speċifikat li l-koeffiċjenti multiplikatur ta’ 19.00 jikkorrispondi għall-funzjoni ta’ “prosekutur” tal-uffiċċju tal-prosekutur tal-Înalta Curte de Casație și Justiție (il-Qorti Għolja tal-Kassazzjoni u tal-Ġustizzja, ir-Rumanija). Barra minn hekk, l-istess koeffiċjenti huwa previst fil-punt 14 tal-Parti A ta’ dan l-anness għall-funzjoni ta’ “President, prosekutur ġenerali” tal-qrati tal-appell u tal-uffiċji tal-prosekutur tal-qrati ta’ appell.

16

L-Artikolu 1 tal-Ordonanţa Guvernului nr. 10/2007 privind creşterile salariale ce se vor acorda în anul 2007 personalului bugetar şi personalului salarizat potrivit Ordonanței de urgență a Guvernului nr. 24/2000 privind sistemul de stabilire a salariilor de bază pentru personalul contractual din sectorul bugetar și personalului salarizat potrivit anexelor nr. II şi III la Legea nr. 154/1998 privind sistemul de stabilire a salariilor de bază în sectorul bugetar şi a indemnizaţiilor pentru persoane care ocupă funcţii de demnitate publică (id-Digriet tal-Gvern Nru 10/2007 dwar iż-żidiet ta’ remunerazzjoni li sejrin jingħataw fil-2007 lill-persunal baġitarju u lill-persunal impjegat konformement mad-digriet ta’ urġenza tal-Gvern Nru 24/2000 dwar is-sistema ta’ stabbiliment tar-remunerazzjoni bażika għall-persunal bil-kuntratt tas-settur baġitarju u tal-persunal impjegat abbażi tal-Annessi II u III tal-Liġi Nru 154/1998 dwar is-sistema ta’ stabbiliment tar-remunerazzjonijiet bażiċi tas-settur baġitarju u tal-allowances għall-uffiċjali pubbliċi), tal-31 ta’ Jannar 2007 (Monitorul Oficial al României, Parti I, Nru 80 tal-1 ta’ Frar 2007), fil-verżjoni tiegħu applikabbli għat-tilwima fil-kawża prinċipali (iktar ’il quddiem id-“DG Nru 10/2007”), jipprevedi:

“Fl-2007, ir-remunerazzjonijiet bażiċi tal-persunal bil-kuntratt tas-settur baġitarju […] ġew miżjuda […]:

17

L-Artikolu 1(1) u (2) tal-Legea-cadru nr. 330/2009 privind salarizarea unitară a personalului plătit din fonduri publice (il-Liġi Qafas Nru 330/2009 dwar is-Sistema Uniformi ta’ Remunerazzjoni tal-Persunal Imħallsa minn Fondi Pubbliċi), tal-5 ta’ Novembru 2009 (Monitorul Oficial al României, Parti I, Nru 762 tad-9 ta’ Novembru 2009), fil-verżjoni tagħha applikabbli għat-tilwima fil-kawża prinċipali (iktar ’il quddiem il-“Liġi Qafas Nru 330/2009”) daħal fis-seħħ fl-1 ta’ Jannar 2010. Din id-dispożizzjoni hija fformulata kif ġej:

“1.   L-għan ta’ din il-liġi huwa li tirregola l-implimentazzjoni ta’ sistema uniformi ta’ remunerazzjoni tal-persunal tas-settur baġitarju imħallsa mill-baġit ġenerali kkonsolidat tal-Istat.

2.   B’effett mid-data tad-dħul fis-seħħ totali jew parzjali ta’ din il-liġi, id-drittijiet tal-persunal imsemmi fil-paragrafu 1 huma u jibqgħu esklużivament dawk previsti minn din il-liġi. […]”

18

Mill-Artikolu 2 ta’ din il-liġi qafas jirriżulta li d-dispożizzjonijiet tagħha japplikaw għall-persunal tal-awtoritajiet u tal-istituzzjonijiet pubbliċi, li fosthom hemm imsemmija espliċitament l-awtorità ġudizzjarja.

19

Konformement mal-Artikolu 12(1) tal-imsemmija liġi qafas, il-koeffiċjenti ta’ klassifikazzjoni li abbażi tagħhom jiġu ffissati l-allowances fix-xahar maniġerjali, il-primjums u drittijiet oħra speċifiċi għal kull qasam ta’ attività huma previsti fl-annessi tal-istess liġi qafas. Skont l-Artikolu 12(2) tal-Liġi Qafas Nru 330/2009, l-ammont tal-koeffiċjenti ta’ klassifikazzjoni 1.00 għas-sena 2010 kien ta’ 705 lei Rumeni (RON) (madwar EUR 143.15) u ż-żieda tal-koeffiċjenti ta’ klassifikazzjoni 1.00 wara s-sena 2010 kienet suġġetta għat-tnaqqis tan-numru ta’ impjegati, neċessarju sabiex jintlaħqu l-għanijiet annwali relatati mas-sehem tal-ispejjeż tal-persunal fil-Prodott Gross Domestiku (PGD), previst fl-Artikolu 5 ta din il-liġi qafas, sabiex jintlaħaq livell ta’ koeffiċjenti ta’ klassifikazzjoni 1.00 ta’ RON 1110 (madwar EUR 225.39) fl-2015. Barra minn hekk, l-Artikolu 12(3) tal-imsemmija liġi qafas jipprevedi li, f’dak li jirrigwarda s-sena 2010, l-allowances fix-xahar maniġerjali huma stabbiliti konformement mal-Artikolu 30(5) tal-istess liġi qafas mingħajr ma jintużaw il-koeffiċjenti ta’ klassifikazzjoni previsti fl-annessi tagħha.

20

L-Artikolu 30(5) tal-Liġi Qafas Nru 330/2009 hija fformulata kif ġej:

“Fl-2010, il-persunal fil-kariga fil-31 ta’ Diċembru 2009 għandu jżomm is-salarju tiegħu, mingħajr ma jkun affettwat mill-miżuri ta’ tnaqqis tal-ispejjeż tal-persunal tax-xahar ta’ Diċembru 2009, bil-mod kif ġej:

21

L-Artikolu 5 tal-Legea nr. 53/2003 privind Codul muncii (il-Liġi Nru 53/2003 li Tistabbilixxi l-Kodiċi Industrijali), tal-24 ta’ Jannar 2003 (Monitorul Oficial al României, Parti I, Nru 72 tal-5 ta’ Frar 2003), fil-verżjoni tiegħu applikabbli għat-tilwima fil-kawża prinċipali (iktar ’il quddiem il-“Kodiċi Industrijali”) jipprovdi:

“1.   Ir-relazzjonijiet industrijali huma rregolati mill-prinċipju ta’ ugwaljanza fit-trattament fir-rigward tal-impjegati u tal-ħaddiema kollha.

2.   Kull diskriminazzjoni diretta jew indiretta fir-rigward ta’ impjegat, bbażata fuq is-sess, l-orjentazzjoni sesswali, il-karatteristiċi ġenetiċi, l-età, l-appartenenza nazzjonali, ir-razza, il-kulur, l-etniċità, ir-reliġjon, l-għażliet politiċi, l-oriġini soċjali, id-diżabbiltà, is-sitwazzjoni jew ir-responsabbiltà tal-familja, l-appartenenza jew l-attività sindakali, hija pprojbita.

3.   Jikkostitwixxu diskriminazzjoni diretta, l-atti u l-fatti ta’ esklużjoni, id-differenza, ir-restrizzjoni jew il-preferenza, ibbażati fuq kriterju jew fuq diversi mill-kriterji stipulati fil-paragrafu 2, li l-għan jew l-effett tagħhom ikun li ma jingħatawx, li jiġu limitati jew li jiġu eliminati r-rikonoxximent, l-użu jew l-eżerċizzju tad-drittijiet previsti mil-leġiżlazzjoni industrijali.

4.   Jikkostitwixxu diskriminazzjoni indiretta, l-atti u l-fatti li huma apparentement ibbażati fuq kriterji oħra differenti minn dawk previsti fil-paragrafu 2, iżda li jipproduċu l-effetti ta’ diskriminazzjoni diretta.”

22

Skont kliem l-Artikolu 268(1)(c) tal-Kodiċi Industrijali, it-talbiet intiżi sabiex tinstab soluzzjoni għal kunflitt industrijali jistgħu jitressqu fit-terminu ta’ tliet snin b’effett minn meta jitnissel id-dritt għat-tressiq ta’ kawża, meta s-suġġett tal-kunflitt industrijali individwali jikkonsisti fil-ħlas ta’ krediti ta’ salarju mhux imħallsa jew ta’ kumpens lill-impjegat, kif ukoll fil-każ ta’ responsabbiltà patrimonjali tal-impjegati fir-rigward tal-persuna li timpjega.

23

L-Artikolu 211 de la Legea nr. 62/2011, a dialogului social (il-Liġi Nru 62/2011 dwar id-Djalogu Soċjali), tal-10 ta’ Mejju 2011 (Monitorul Oficial al României, Parti I, Nru 625 tal-31 ta’ Awwissu 2012), fil-verżjoni tiegħu applikabbli għat-tilwima fil-kawża prinċipali (iktar ’il quddiem il-“Liġi dwar id-Djalogu Soċjali”), jipprovdi:

“Ir-rikorsi jistgħu jiġu ppreżentati mill-persuni li d-drittijiet tagħhom ikunu ġew miksura, bil-mod li ġej:

[…]

c) il-ħlas ta’ danni għall-preġudizzju mġarrab u l-irkupru ta’ ammonti mħallsa indebitament jistgħu jintalbu f’terminu ta’ tliet snin b’effett minn meta jkun seħħ id-dannu.”

24

Matul is-snin 2006 sa 2009, il-maġġuranza tal-membri tal-ġudikatura fil-kariga fir-Rumanija (iktar ’il quddiem l-“ex membri tal-ġudikatura”) kisbu deċiżjonijiet ġudizzjarji li jirrikonoxxulhom id-dritt sabiex jibbenefikaw mill-ħlas ta’ allowances grossi fix-xahar maniġerjali miżjuda li jieħu inkunsiderazzjoni, minn naħa, l-applikazzjoni għar-remunerazzjoni tagħhom ta’ koeffiċjenti multiplikatur ogħla, li jikkorrispondi għal dak li minnu jibbenefikaw il-prosekuturi tad-Direttorat Nazzjonali ta’ kontra l-Korruzzjoni u tad-Direttorat għall-Investigazzjoni tal-Ksur fil-qasam tal-Kriminalità Organizzata u tat-Terroriżmu, kif ukoll, min-naħa l-oħra, valur ta’ riferiment settorjali miżjud, konformement mad-dispożizzjonijiet tal-Artikolu 1 tad-DG Nru 10/2007.

25

Wara d-dħul fis-seħħ, fl-1 ta’ Jannar 2010, tal-Liġi Qafas Nru 330/2009, ir-remunerazzjonijiet tal-Imħallfin ġew ikkalkolati b’mod ugwali għalihom kollha konformement mad-dispożizzjonijiet ta’ din il-liġi u r-rikorsi kollha ppreżentati mill-membri tal-ġudikatura li daħlu fil-funzjonijiet tagħhom b’effett mill-1 ta’ Jannar 2010 sabiex jibbenefikaw miż-żidiet fir-remunerazzjoni msemmija fil-punt preċedenti ġew miċħuda abbażi ta’ din l-ugwaljanza fis-salarju.

26

Permezz tad-deċiżjoni Nru 7/2019 tal-11 ta’ Frar 2019, li hija vinkolanti għall-qrati nazzjonali, l-Înalta Curte de Casație și Justiție (il-Qorti Għolja tal-Kassazzjoni u tal-Ġustizzja, ir-Rumanija), adita b’appell fl-interess tal-liġi, ddeċidiet li, konformement mal-Artikolu 1(2) tal-Liġi Qafas Nru 330/2009, iż-żidiet previsti fl-Artikolu 1(1) tad-DG Nru 10/2007 kienu u jibqgħu inklużi fl-allowance grossa fix-xahar maniġerjali anki wara d-dħul fis-seħħ tal-imsemmija liġi qafas (iktar ’il quddiem is-“sentenza tal-Qorti Għolja tal-Kassazzjoni u tal-Ġustizzja”).

27

Wara s-sentenza tal-Qorti Għolja tal-Kassazzjoni u tal-Ġustizzja, il-Ministerul Justiției (il-Ministeru għall-Ġustizzja, ir-Rumanija) alloka fondi lill-qrati għall-ħlas retroattiv, lill-ex membri tal-ġudikatura, taż-żidiet fir-remunerazzjoni abbażi tad-deċiżjonijiet mogħtija favurihom matul is-snin 2006 sa 2009. Min-naħa l-oħra, dan il-ministeru rrifjuta li jisblokka fondi favur membri oħra tal-ġudikatura, bħal ma huma l-membri tal-ġudikatura inkwistjoni, li ma kinux ibbenefikaw minn tali deċiżjonijiet ġudizzjarji.

28

Huwa f’dan il-kuntest li, fl-10 ta’ Marzu 2020, il-membri tal-ġudikatura inkwistjoni ippreżentaw rikors quddiem it-Tribunalul Bihor (il-Qorti tal-Kontea ta’ Bihor, ir-Rumanija), li fih talbu li l-qrati kkonċernati jiġu kkundannati jħallsuhom allowance ekwivalenti għad-differenza bejn ir-remunerazzjoni li huma effettivament irċevew u dik li huma kellhom jirċievu b’teħid inkunsiderazzjoni tal-koeffiċjenti multiplikatur previst fid-DGU Nru 27/2006. Insostenn ta’ din l-azzjoni, huma sostnew li kienu s-suġġett ta’ diskriminazzjoni meta mqabbel mal-ex membri tal-ġudikatura li kienu bbenefikaw minn żieda fir-remunerazzjoni, peress li huma kienu wettqu l-istess xogħol, matul l-istess perijodu u għall-istess persuna li timpjega. Min-naħa tagħhom, il-qrati kkonċernati eċepixxew il-preskrizzjoni ta’ din l-azzjoni, abbażi tal-Artikolu 211(c) tal-Liġi dwar id-Djalogu Soċjali, billi sostnew li kienu għaddew iktar minn tliet snin mid-data ta’ meta kien seħħ l-allegat dannu, u, min-naħa l-oħra, sostnew li ma kienx hemm, f’dan il-każ, sitwazzjoni ta’ diskriminazzjoni, peress li s-sitwazzjoni taż-żewġ kategoriji ta’ membri tal-ġudikatura ma hijiex paragunabbli.

29

Permezz ta’ sentenza tat-18 ta’ Settembru 2020, it-Tribunalul Bihor (il-Qorti tal-Kontea ta’ Bihor) laqgħet l-azzjoni tal-membri tal-ġudikatura inkwistjoni. Dik il-qorti, minn naħa, ċaħdet l-eċċezzjoni ta’ preskrizzjoni minħabba li kien it-terminu ta’ preskrizzjoni speċjali ta’ tliet snin previst fl-Artikolu 27(2) tad-DG Nru 137/2000 li kien applikabbli, terminu li jibda jiddekorri b’effett mid-data ta’ meta seħħ l-avveniment diskriminatorju jew mid-data ta’ meta l-persuna kkonċernata seta jsir konxju minnu. Min-naħa l-oħra, dik l-istess qorti qieset li l-qrati kkonċernati kienu ħalqu sitwazzjoni ta’ diskriminazzjoni fir-rigward tal-membri tal-ġudikatura inkwistjoni billi kienu wettqu l-ħlas retroattiv taż-żidiet fir-remunerazzjoni biss favur uħud mill-membri tal-ġudikatura. B’konsegwenza ta’ dan, il-qrati kkonċernati ġew ikkundannati jħallsu lill-membri tal-ġudikatura inkwistjoni l-istess żidiet fir-remunerazzjoni bħal dawk li huma kienu ħallsu retroattivament fix-xahar ta’ Diċembru 2019 u f’dak ta’ Jannar 2020 lill-ex membri tal-ġudikatura.

30

Il-qrati kkonċernati appellaw minn din is-sentenza quddiem il-qorti tar-rinviju, il-Curtea de Apel Oradea (il-Qorti tal-Appell ta’ Oradea, ir-Rumanija). Huma jsostnu, essenzjalment, li l-membri tal-ġudikatura inkwistjoni ma jistgħux jinvokaw l-eżistenza ta’ diskriminazzjoni fil-konfront tagħhom, peress li l-ħlasijiet taż-żidiet fir-remunerazzjoni kienu twettqu favur l-ex membri tal-ġudikatura abbażi tad-deċiżjonijiet ġudizzjarji deċiżi favurihom, wara li dawn kienu s-suġġett ta’ interpretazzjoni permezz tas-sentenza tal-Qorti Għolja tal-Kassazzjoni u tal-Ġustizzja. Issa, il-membri tal-ġudikatura inkwistjoni ma jistgħux jinvokaw l-imsemmija deċiżjonijiet favurihom.

31

Il-membri tal-ġudikatura inkwistjoni jsostnu, min-naħa tagħhom, li, għalkemm, matul il-perijodu li matulu ngħataw deċiżjonijiet ġudizzjarji favur l-ex membri tal-ġudikatura, inkluż bejn is-sena 2006 u s-sena 2009, huma kien għad ma kellhomx il-kwalità ta’ membri tal-ġudikatura, xorta jibqa’ l-fatt li s-sentenza tal-Qorti Għolja tal-Kassazzjoni u tal-Ġustizzja ingħatat wara dan il-perijodu, b’tali mod li l-effetti ta’ dawn id-deċiżjonijiet ġew estiżi għall-ġejjieni. Dawn l-effetti għalhekk jikkonċernaw ukoll perijodu li matulu l-membri tal-ġudikatura inkwistjoni eżerċitaw il-funzjonijiet tagħhom fl-istess ħin bħal-ex membri tal-ġudikatura, jiġifieri l-perijodu ta’ bejn is-sena 2010 u s-sena 2015.

32

Il-qorti tar-rinviju tosserva li, skont il-leġiżlazzjoni nazzjonali, it-tilwimiet fil-qasam tad-dritt industrijali relatati mal-ħlas ta’ arretrati tas-salarju huma suġġetti għal terminu ta’ preskrizzjoni ta’ tliet snin previst fl-Artikolu 268(c) tal-Kodiċi Industrijali, li jibda jiddekorri b’effett mill-mument ta’ meta jitnissel id-dritt għal tressiq ta’ azzjoni u li, b’mod parallel, l-Artikolu 211(c) tal-Liġi dwar id-Djalogu Soċjali jipprevedi li t-talbiet jistgħu jitressqu mill-persuni li d-drittijiet tagħhom ikunu ġew miksura f’terminu ta’ tliet snin mid-data li fiha seħħ id-dannu. F’dan il-kuntest, dik il-qorti tistaqsi dwar il-garanzija ta’ dritt ta’ aċċess għal qorti jekk tintlaqa’ l-eċċezzjoni ta’ preskrizzjoni tad-dritt għal tressiq ta’ azzjoni.

33

Barra minn hekk, il-qorti tar-rinviju tenfasizza li ma kienx għaliex il-membri tal-ġudikatura inkwistjoni huma iżgħar u għaliex ġew maħtura fil-funzjonijiet tagħhom wara l-preżentazzjoni tar-rikors mill-ex membri tal-ġudikatura matul is-snin 2006 sa 2009 li l-qrati kkonċernati jirrifjutawlhom dan id-drittijiet meta huma ħadmu fl-istess kundizzjonijiet matul il-perijodu ta’ bejn is-sena 2010 u s-sena2015. Għaldaqstant, hija tistaqsi jekk interpretazzjoni tad-dritt tal-Unjoni li tgħid li ż-żidiet fir-remunerazzjoni ma jistgħux iktar jiġu mitluba quddiem qorti minħabba li d-dritt għal tressiq ta’ azzjoni huwa preskritt toħloqx diskriminazzjoni bejn, minn naħa, l-ex membri tal-ġudikatura, li fir-rigward tagħhom il-qrati kkonċernati rrikonoxxew u ħallsu dawn iż-żidiet fix-xahar ta’ Diċembru 2019 u f’dak ta’ Jannar 2020, u, min-naħa l-oħra, il-membri tal-ġudikatura, bħal ma huma l-membri tal-ġudikatura inkwistjoni, li fir-rigward tagħhom l-imsemmija qrati ma rrikonoxxewx id-dritt għal tali żidiet u li ppreżentaw ir-rikorsi kontenzjużi tagħhom matul is-sena 2020, meta ż-żewġ kategoriji ta’ membri tal-ġudikatura ħadmu matul l-istess perijodu, għall-istess persuna li timpjega u eżerċitaw l-istess funzjonijiet.

34

Huwa f’dawn iċ-ċirkustanzi li l-Curtea de Apel Oradea (il-Qorti tal-Appell ta’ Oradea) iddeċidiet li tissospendi l-proċeduri quddiemha u li tagħmel lill-Qorti tal-Ġustizzja id-domandi preliminari li ġejjin:

35

Il-qorti tar-rinviju talbet li dan ir-rinviju għal deċiżjoni preliminari jiġi suġġett għall-proċedura mħaffa abbażi tal-Artikolu 105 tar-Regoli tal-Proċedura tal-Qorti tal-Ġustizzja. Insostenn tat-talba tagħha, dik il-qorti ssostni li tali proċedura hija ġġustifikata minħabba l-eżistenza ta’ sitwazzjoni ta’ tensjoni fil-livell tal-qrati Rumeni li tirriżulta mid-differenza kbira ħafna ta’ remunerazzjoni bejn il-membri tal-ġudikatura.

36

L-Artikolu 105(1) tar-Regoli tal-Proċedura jipprevedi li, il-President tal-Qorti tal-Ġustizzja jista’, fuq talba tal-qorti tar-rinviju jew, f’każijiet eċċezzjonali, ex officio, u wara li jinstemgħu l-Imħallef Relatur u l-Avukat Ġenerali, jiddeċiedi li r-rinviju għal deċiżjoni preliminari għandu jiġi suġġett għal proċedura mħaffa meta n-natura tal-kawża teżiġi li din tiġi trattata f’qasir żmien.

37

Għandu jitfakkar, f’dan ir-rigward, li tali proċedura mħaffa tikkostitwixxi strument proċedurali intiż li jwieġeb għal sitwazzjoni ta’ urġenza straordinarja. Barra minn hekk, mill-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja jirriżulta wkoll li l-proċedura mħaffa tista’ ma tiġix applikata meta l-applikazzjoni ta’ tali proċedura tkun diffiċli minħabba n-natura sensittiva u kumplessa tal-problemi ġuridiċi mqajma minn kawża, b’mod partikolari meta ma jkunx jidher xieraq li titqassar il-fażi bil-miktub tal-proċedura quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja (sentenza tat-23 ta’ Novembru 2021, IS (Illegalità tad-digriet tar-rinviju), C‑564/19, EU:C:2021:949, punt 54 kif ukoll il-ġurisprudenza ċċitata).

38

F’dan il-każ, permezz ta’ deċiżjoni tat-28 ta’ Ġunju 2021, il-President tal-Qorti tal-Ġustizzja, wara li semgħa lill-Imħallef Relatur u lill-Avukat Ġenerali, ċaħad it-talba intiża sabiex din il-kawża tiġi suġġetta għall-proċedura mħaffa.

39

Fil-fatt, la l-interess tal-partijiet fil-kawża, irrispettivament minn kemm huwa importanti u leġittimu, sabiex mill-iktar fis possibbli tiġi ddeterminata l-portata tad-drittijiet mogħtija lilhom mid-dritt tal-Unjoni, u lanqas in-natura ekonomikament u soċjalment sensittiva tat-tilwima fil-kawża prinċipali ma jimplikaw madankollu n-neċessità li din tiġi ttrattata fi żmien qasir, fis-sens tal-Artikolu 105(1) tar-Regoli tal-Proċedura.

40

Fl-osservazzjonijiet bil-miktub tiegħu, il-Gvern Rumen jikkontesta l-ammissibbiltà tat-talba għal deċiżjoni preliminari. Huwa jqis, minn naħa, li l-qorti tar-rinviju ma pproduċietx il-punti ta’ fatt u ta’ liġi neċessarji sabiex il-Qorti tal-Ġustizzja tkun tista’ tagħti risposta utli għas-soluzzjoni tat-tilwima fil-kawża prinċipali u, min-naħa l-oħra, li l-imsemmija qorti la spjegat b’mod suffiċjenti l-għażla tad-dispożizzjonijiet tad-dritt tal-Unjoni li tagħhom hija qed titlob l-interpretazzjoni u lanqas ir-rabta li hija tistabbilixxi bejn dawn tal-aħħar u l-leġiżlazzjoni nazzjonali applikabbli għal din it-tilwima.

41

F’dan ir-rigward, għandu jitfakkar li, skont ġurisprudenza stabbilita, fil-kuntest tal-koperazzjoni bejn il-Qorti tal-Ġustizzja u l-qrati nazzjonali stabbilita fl-Artikolu 267 TFUE, hija biss il-qorti nazzjonali li quddiemha titressaq il-kawża u li għandha tagħti d-deċiżjoni, li għandha tevalwa, fid-dawl tal-karatteristiċi partikolari tal-kawża, kemm il-ħtieġa ta’ deċiżjoni preliminari sabiex tkun f’pożizzjoni li tagħti d-deċiżjoni tagħha u kemm ir-rilevanza tad-domandi li hija tagħmel lill-Qorti tal-Ġustizzja. Konsegwentement, sakemm id-domandi magħmula jkunu jirrigwardaw l-interpretazzjoni ta’ regola tad-dritt tal-Unjoni, il-Qorti tal-Ġustizzja hija, bħala prinċipju, marbuta li tiddeċiedi (sentenza tat-8 ta’ Ottubru 2020, Universitatea Lucian Blaga Sibiu et, C‑644/19, EU:C:2020:810, punt 21 kif ukoll il-ġurisprudenza ċċitata).

42

Minn dan isegwi li d-domandi li jirrigwardaw id-dritt tal-Unjoni jibbenefikaw minn preżunzjoni ta’ rilevanza. Ir-rifjut tal-Qorti tal-Ġustizzja li tagħti risposta għal domanda magħmula minn qorti nazzjonali huwa possibbli biss jekk ikun jidher b’mod evidenti li l-interpretazzjoni mitluba ta’ regola tal-Unjoni ma għandha ebda relazzjoni mar-realtà jew mas-suġġett tal-kawża prinċipali, meta l-problema tkun ta’ natura ipotetika jew inkella meta l-Qorti tal-Ġustizzja ma jkollhiex il-punti ta’ fatt u ta’ liġi neċessarji sabiex tirrispondi b’mod utli għad-domandi li jkunu sarulha (sentenza tat-8 ta’ Ottubru 2020, Universitatea Lucian Blaga Sibiu et, C‑644/19, EU:C:2020:810, punt 22 u l-ġurisprudenza ċċitata).

43

F’dan il-każ, f’dak li jirrigwarda d-deskrizzjoni tal-kuntest fattwali, għalkemm l-informazzjoni pprovduta mill-qorti tar-rinviju hija, fir-rigward ta’ ċetri aspetti, ta’ natura lakunari, xorta jibqa’ l-fatt li t-talba għal deċiżjoni preliminari tinkludi d-data suffiċjenti sabiex jinftehmu kemm id-domandi preliminari kif ukoll il-portata tagħhom.

44

Barra minn hekk, ma jidhirx b’mod manifest li d-dispożizzjonijiet tad-dritt tal-Unjoni msemmija fid-domandi magħmula mill-qorti tar-rinviju, li jirrigwardaw allegata diskriminazzjoni bbażata fuq l-età pprojbita fil-kuntest tar-relazzjonijiet ta’ impjieg u ta’ xogħol, ma għandhom l-ebda relazzjoni mat-tilwima fil-kawża prinċipali.

45

Minn dak li ġie espost iktar ’il fuq jirriżulta li t-talba għal deċiżjoni preliminari hija ammissibbli.

46

Permezz tat-tieni domanda tagħha, li għandha tiġi eżaminata fl-ewwel lok, il-qorti tar-rinviju tistaqsi, essenzjalment, jekk l-Artikolu 2(1) u (2) tad-Direttiva 2000/78 jipprekludix leġiżlazzjoni nazzjonali li, hekk kif interpretata minn ġurisprudenza nazzjonali vinkolanti, twassal sabiex ir-remunerazzjoni rċevuta minn ċerti membri tal-ġudikatura irreklutati wara d-dħul fis-seħħ ta’ din il-leġiżlazzjoni tkun inqas minn dik irċevuta minn membri tal-ġudikatura irreklutati qabel id-dħul fis-seħħ tagħha.

47

Il-qorti tar-rinviju tistaqsi, b’mod partikolari, jekk il-fatt li l-membri tal-ġudikatura inkwistjoni, irreklutati wara l-1 ta’ Jannar 2010, ma kellhomx il-possibbiltà li jitolbu żieda fir-remunerazzjoni tagħhom, għall-perijodu ta’ bejn is-sena 2010 u s-sena 2015, abbażi tad-deċiżjonijiet mogħtija favur l-ex membri tal-ġudikatura matul is-snin 2006 u 2009, u dan minħabba li huma ma kinux fil-kariga f’dak iż-żmien, tpoġġihom f’sitwazzjoni li hija inqas favorevoli minħabba l-età tagħhom, fis-sens tal-Artikolu 2(1) u (2) tad-Direttiva 2000/78, minn dik tal-ex membri tal-ġudikatura, li kisbu permezz ta’ azzjoni ġudizzjarja l-ħlas retroattiv tar-remunerazzjoni miżjuda tagħhom għall-imsemmi perijodu.

48

F’dan ir-rigward, għandu jitfakkar, fl-ewwel lok, li mill-Artikolu 3(1)(ċ) tad-Direttiva 2000/78 jirriżulta li din tapplika, fil-limiti tal-kompetenzi mogħdija lill-Unjoni Ewropea, għall-persuni kollha, kemm fis-settur pubbliku kif ukoll f’dak privat, inklużi korpi pubbliċi, f’dak li jirrigwarda, b’mod partikolari, il-kundizzjonijiet għall-impjieg u tax-xogħol, inklużi l-kundizzjonijiet ta’ tkeċċija u ta’ remunerazzjoni. Għalhekk, il-kundizzjonijiet ta’ remunerazzjoni tal-uffiċjali, inklużi l-membri tal-ġudikatura, jaqgħu taħt il-kamp ta’ applikazzjoni tad-Direttiva 2000/78 (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tas-7 ta’ Frar 2019, Escribano Vindel, C‑49/18, EU:C:2019:106, punt 40 u l-ġurisprudenza ċċitata).

49

Fit-tieni lok, għandu jitfakkar ukoll li mill-Artikolu 2(1) tad-Direttiva 2000/78, moqri flimkien mal-Artikolu 1 tagħha, jirriżulta li, għall-finijiet ta’ din id-direttiva, il-prinċipju ta’ ugwaljanza fit-trattament jimponi l-assenza ta’ kull diskriminazzjoni diretta jew indiretta bbażata, b’mod partikolari, fuq l-età. Barra minn hekk, mill-Artikolu 2(2)(b) tal-imsemmija direttiva jirriżulta li, għall-finijiet tagħha, ikun hemm diskriminazzjoni indiretta bbażata fuq l-età meta dispożizzjoni, kriterju jew prattika apparentement newtrali tista’ tkun ta’ żvantaġġ partikolari għal persuni ta’ età partikolari, meta mqabbla ma persuni oħra, sakemm din id-dispożizzjoni, dan il-kriterju jew din il-prattika ma tkunx oġġettivament iġġustifikata minn għan leġittimu u sakemm il-metodi sabiex dan l-għan jintlaħaq jkunu xierqa u neċessarji.

50

F’dan il-każ, għandu jiġi ddeterminat jekk mil-leġiżlazzjoni nazzjonali inkwistjoni fil-kawża prinċipali tirriżultax differenza ta’ remunerazzjoni bejn il-membri tal-ġudikatura inkwistjoni u l-ex membri tal-ġudikatura minħabba l-età tagħhom.

51

F’dan ir-rigward, hemm lok li jiġi osservat, l-ewwel, bi qbil ma dak li esponiet l-Irlanda fl-osservazzjonijiet bil-miktub tagħha, li l-qorti tar-rinviju la speċifikat l-età tal-membri tal-ġudikatura inkwistjoni, u lanqas liema hija l-età medja jew l-istruttura ta’ età tal-persunal tal-ordinament ġudizzjarju Rumen.

52

Barra minn hekk, hekk kif indika l-Gvern Rumen fl-osservazzjonijiet bil-miktub tiegħu, mil-leġiżlazzjoni nazzjonali rilevanti bl-ebda mod ma jirriżulta li l-età tikkostitwixxi kriterju ta’ aċċess għall-ġudikatura jew kriterju ta’ remunerazzjoni tal-membri tal-ġudikatura.

53

Minn dan isegwi li hemm lok li tiġi eskluża l-eżistenza ta’ diskriminazzjoni diretta bbażata fuq l-età.

54

It-tieni nett, għandu neċessarjament jiġi kkonstatat li l-qorti tar-rinviju ma identifikat l-ebda kategorija speċifika ta’ membri tal-ġudikatura li qiegħdha ssostni żvantaġġ speċifiku marbut mal-età, iżda llimitat ruħha li tosserva li r-rifjut li l-membri tal-ġudikatura inkwistjoni jingħataw iż-żieda fir-remunerazzjoni tagħhom għall-perijodu ta’ bejn is-sena 2010 u s-sena 2015 jirriżulta, minn naħa, mid-dħul tagħhom fil-funzjonijiet wara d-dħul fis-seħħ tal-Liġi Qafas Nru 330/2009 u, min-naħa l-oħra, mill-assenza, favurihom, ta’ deċiżjonijiet ġudizzjarji, miksuba qabel dan id-dħul fis-seħħ, li jirrikonoxxulhom d-dritt għal żidiet fir-remunerazzjoni.

55

Issa, l-ewwel, l-Artikolu 2(2) tad-Direttiva 2000/78 ma jistax jiġi interpretat fis-sens li jipprekludi li leġiżlazzjoni nazzjonali ġdida tkun tapplika biss għal sitwazzjonijiet li jinħolqu wara d-dħul fis-seħħ tagħha, sa fejn tali ċirkustanza tirriżulta biss mill-effett ratione temporis tal-applikabbiltà ta’ liġi ġdida u ma tikkostitwixxix, bħala tali, diskriminazzjoni indiretta bbażata fuq l-età.

56

Barra minn hekk, għandu jitfakkar li l-kriterju, li jissuġġetta l-applikazzjoni tar-regoli l-ġodda biss għad-data ta’ reklutaġġ bħala element oġġettiv u newtrali, ma huwiex manifestament konness ma xi teħid inkunsiderazzjoni tal-età tal-persuni rreklutati (sentenza tal-14 ta’ Frar 2019, Horgan u Keegan, C‑154/18, EU:C:2019:113, punt 25 u l-ġurisprudenza ċċitata).

57

It-tieni, f’dak li jirrigwarda l-assenza, favur il-membri tal-ġudikatura inkwistjoni, ta’ deċiżjonijiet ġudizzjarji, miksuba qabel id-dħul fis-seħħ ta’ leġiżlazzjoni nazzjonali ġdida, li jirrikonoxxulhom id-dritt għal żidiet fir-remunerazzjoni, għandu neċessarjament jiġi kkonstatat li tali differenza fit-trattament ma tirriżultax mill-età tal-membri tal-ġudikatura inkwistjoni, iżda mill-assenza ta’ deċiżjonijiet ġudizzjarji mogħtija favurihom.

58

Tali kriterju, għalhekk, bl-ebda mod ma jidher li huwa marbut mal-età ta’ dawn il-membri tal-ġudikatura jew ma xi raġuni oħra ta’ diskriminazzjoni pprojbita mid-Direttiva 2000/78.

59

F’dawn iċ-ċirkustanzi, għandu jitqies li mill-indikazzjonijiet li jinsabu fit-talba għal deċiżjoni preliminari ma jidhirx li l-leġiżlazzjoni nazzjonali inkwistjoni fil-kawża prinċipali tinkludi xi tip ta’ diskriminazzjoni indiretta bbażata fuq l-età.

60

Minn dan isegwi li sitwazzjoni bħal dik inkwistjoni fil-kawża prinċipali ma hijiex koperta mill-kuntest ġenerali stabbilit fl-Artikolu 2(2) tad-Direttiva 2000/78 sabiex jiġu miġġielda ċerti forom ta’ diskriminazzjoni fuq il-post tax-xogħol.

61

Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet esposti iktar ’il fuq, ir-risposta li għandha tingħata għat-tieni domanda għandha tkun li l-Artikolu 2(1) u (2) tad-Direttiva 2000/78 għandu jiġi interpretat fis-sens li dan ma huwiex applikabbli għal leġiżlazzjoni nazzjonali li, hekk kif interpretata minn ġurisprudenza nazzjonali vinkolanti, twassal sabiex ir-remunerazzjoni rċevuta minn ċerti membri tal-ġudikatura rreklutati wara d-dħul fis-seħħ ta’ din il-leġiżlazzjoni tkun inqas minn dik ta’ membri tal-ġudikatura rreklutati qabel id-dħul fis-seħħ tagħha, peress li minnha ma tirriżulta ebda diskriminazzjoni diretta jew indiretta bbażata fuq l-età.

62

Permezz ta-tielet domanda tagħha, li għandha tiġi eżaminata fit-tieni lok, il-qorti tar-rinviju tistaqsi, essenzjalment, jekk id-Direttiva 2000/78, eventwalment ikkompletata minn dispożizzjonijiet oħra tad-dritt tal-Unjoni, tipprekludix kull diskriminazzjoni bbażata fuq raġunijiet oħra għajr dawk espliċitament previsti fl-Artikolu 1 ta’ din id-direttiva.

63

Qabel kollox, għandu jitfakkar li, abbażi ta’ din id-dispożizzjoni u tal-Artikolu 2(1) u (2)(b) tad-Direttiva 2000/78, huma pprojbiti d-diskriminazzjonijiet indiretti kollha bbażati fuq “reliġjon jew twemmin, diżabilità, età jew orjentazzjoni sesswali f’dak li għandu x’jaqsam ma’ l-impjieg u x-xogħol”.

64

F’dan ir-rigward, minn ġurisprudenza stabbilita jirriżulta li, konformement mal-Artikolu 2(1) tal-imsemmija direttiva, ir-raġunijiet imsemmija fl-Artikolu 1 tagħha huma elenkati b’mod eżawrjenti (sentenza tat-8 ta’ Ottubru 2020, Universitatea Lucian Blaga Sibiu et, C‑644/19, EU:C:2020:810, punt 31 kif ukoll il-ġurisprudenza ċċitata).

65

Barra minn hekk, hemm lok li jiġi osservat li d-Direttiva 2000/78 ġiet adottata abbażi tal-Artikolu 13 KE, li sar l-Artikolu 19 TFUE, li jipprevedi, essenzjalment, li l-Kunsill tal-Unjoni Ewropea jista’ jadotta l-miżuri neċessarji sabiex jiġġieled kontra kull diskriminazzjoni bbażata fuq is-sess, ir-razza jew l-oriġini etnika, ir-reliġjon jew it-twemmin, diżabbiltà, l-età jew l-orjentazzjoni sesswali.

66

Issa, il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li din id-dispożizzjoni ma tikkonċernax id-diskriminazzjonijiet ibbażati fuq raġunijiet oħra għajr dawk li hija telenka espliċitament, tant li hija ma tistax tikkostitwixxi il-bażi legali ta’ miżuri tal-Unjoni intiżi li jiġġieldu kontra tali diskriminazzjonijiet (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tas-7 ta’ Lulju 2011, Agafiţei et, C‑310/10, EU:C:2011:467, punt 35 kif ukoll il-ġurisprudenza ċċitata).

67

Għaldaqstant, għandu jiġi kkunsidrat li diskriminazzjoni bbażata fuq raġunijiet oħra għajr dawk imsemmija espliċitament fl-Artikolu 1 tad-Direttiva 2000/78 ma taqax taħt il-kamp ta’ applikazzjoni tal-imsemmija direttiva.

68

Din il-konstatazzjoni ma hijiex ikkonfutata miċ-ċirkustanza msemmija mill-qorti tar-rinviju, li tgħid li d-Direttiva 2000/78 tista tkun “ikkompletata”, f’dan ir-rigward, permezz ta’ dispożizzjonijiet oħra tal-Unjoni, li, barra minn hekk ma humiex speċifikati minn dik il-qorti. Fil-fatt, għandu neċessarjament jiġi kkonstatat li minn l-ebda att tal-proċess għad-dispożizzjoni tal-Qorti tal-Ġustizzja ma jirriżulta li d-differenza fit-trattament allegata mill-membri tal-ġudikatura inkwistjoni hija koperta minn dispożizzjoni speċifika oħra tad-dritt tal-Unjoni.

69

Fid-dawl ta’ dak li ġie espost iktar ’il fuq. Hemm lok li r-risposta għat-tielet domanda tkun li d-Direttiva 2000/78 għandha tiġi interpretata fis-sens li hija tipprekludi diskriminazzjoni biss meta din tkun ibbażata fuq waħda mir-raġunijiet elenkati espliċitament fl-Artikolu 1 tagħha.

70

Permezz tal-ewwel domanda tagħha, li għandha tiġi eżaminata fl-aħħar lok, il-qorti tar-rinviju tistaqsi, essenzjalment, jekk l-Artikolu 9(1) tad-Direttiva 2000/78 kif ukoll l-ewwel paragrafu tal-Artikolu 47 tal-Karta jipprekludux leġiżlazzjoni nazzjonali li tipprevedi li t-terminu għall-preżentazzjoni ta’ rikors għal kumpens abbażi ta’ allegata diskriminazzjoni huwa ta’ tliet snin b’effett minn meta seħħ id-dannu, irrispettivament minn jekk ir-rikorrent kienx konxju jew le mill-fatta li seħħ id-dannu u mill-portata tiegħu.

71

Qabel kollox, għandu jiġi osservat li, fid-dawl tar-risposta mogħtija għat-tieni domanda, li minnha jirriżulta li d-differenza fit-trattament allegata mill-membri tal-ġudikatura inkwistjoni ma taqax taħt il-kamp ta’ applikazzjoni tad-Direttiva 2000/78, ma hemmx lok li tingħata risposta għall-ewwel domanda fid-dawl tad-dispożizzjonijiet ta’ din id-direttiva.

72

Dan espost, sa fejn din id-domanda ssemmi wkoll espliċitament dispożizzjoni tal-Karta, għandu jitfakkar li l-kamp ta’ applikazzjoni ta’ din tal-aħħar huwa ddefinit fl-Artikolu 51(1) li skont kliemu d-dispożizzjonijiet tagħha huma indirizzati għall-Istati Membri biss meta huma jimplimentaw id-dritt tal-Unjoni (sentenza tas-26 ta’ Frar 2013, Åkerberg Fransson, C‑617/10, EU:C:2013:105, punt 17).

73

F’dan ir-rigward, il-Qorti tal-Ġustizzja speċifikat li l-kunċett ta’ “implementazzjoni tad-dritt tal-Unjoni”, fis-sens tal-Artikolu 51 tal-Karta, jeħtieġ l-eżistenza ta’ rabta ta’ ċertu grad, li tmur lil hinn mill-affinità bejn l-oqsma meħuda inkunsiderazzjoni u l-effetti indiretti ta’ qasam fuq l-ieħor (sentenza tas-6 ta’ Marzu 2014, Siragusa, C‑206/13, EU:C:2014:126, punt 24 u l-ġurisprudenza ċċitata).

74

Minn dan isegwi li d-drittijiet fundamentali żgurati fl-ordinament ġuridiku tal-Unjoni għandhom japplikaw fis-sitwazzjonijiet kollha rregolati mid-dritt tal-Unjoni, iżda mhux lil hinn minn tali sitwazzjonijiet (sentenza tas-26 ta’ Frar 2013, Åkerberg Fransson, C‑617/10, EU:C:2013:105, punt 19).

75

Għalhekk, meta d-dispożizzjonijiet tad-dritt tal-Unjoni fil-qasam ikkonċernat ma jirregolawx aspett u ma jimponu l-ebda obbligu speċifiku fuq l-Istati Membri fir-rigward ta’ sitwazzjoni partikolari, il-leġiżlazzjoni nazzjonali stabbilita minn Stat Membru fir-rigward ta’ dan l-aspett ma taqax taħt il-kamp ta’ applikazzjoni tal-Karta u s-sitwazzjoni kkonċernata ma tistax tiġi evalwata fid-dawl tad-dispożizzjonijiet ta’ din tal-aħħar (sentenza tad-19 ta’ Novembru 2019, TSN u AKT, C‑609/17 u C‑610/17, EU:C:2019:981, punt 53 kif ukoll il-ġurisprudenza ċċitata). F’dawn il-każijiet, il-Qorti tal-Ġustizzja għalhekk ma għandhiex ġurisdizzjoni u d-dispożizzjonijiet eventwalment invokati tal-Karta ma jistgħux, fihom innifishom, jistabbilixxu dik il-ġurisdizzjoni (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tas-16 ta’ Diċembru 2021, AB et (Revoka ta’ amnestija), C‑203/20, EU:C:2021:1016, punt 39).

76

F’dan il-każ, hekk kif enfasizzaw il-Gvern Rumen u l-Kummissjoni fl-osservazzjonijiet bil-miktub tagħhom, il-konstatazzjoni tal-assenza ta’ applikabbiltà tad-Direttiva 2000/78 għat-tilwima fil-kawża prinċipali, hekk kif imwettqa fil-punti 51 sa 60 ta’ din is-sentenza, turi li l-leġiżlazzjoni nazzjonali inkwistjoni fil-kawża prinċipali ma tistax tiġi kkunsidrata bħala intiża li timplimenta d-dritt tal-Unjoni, fis-sens tal-Artikolu 51(1) tal-Karta, fatt li għandu jiġi vverifikat mill-qorti tar-rinviju.

77

Iktar minn hekk, għandu jiġi osservat li t-talba għal deċiżjoni preliminari ma tinkludi l-ebda element ieħor li jista’ jagħti l-wieħed jifhem li teżisti rabta’ ta’ ċertu grad, fis-sens tal-ġurisprudenza msemmija fil-punt 73 ta’ din is-sentenza, bejn il-leġiżlazzjoni nazzjonali inkwistjoni fil-kawża prinċipali u kwalunkwe att ieħor tad-dritt tal-Unjoni.

78

Minn dan isegwi li differenza fit-trattament bħal dik allegata mill-membri tal-ġudikatura inkwistjoni tirriżulta, jekk tabilħaqq hija diskriminazzjoni, biss mid-dritt nazzjonali li l-interpretazzjoni tiegħu hija biss taħt il-kompetenza tal-qorti tar-rinviju.

79

Għaldaqstant, il-Qorti tal-Ġustizzja ma għandhiex ġurisdizzjoni sabiex tagħti risposta għall-ewwel domanda preliminari.

80

Peress li l-proċedura għandha, fir-rigward tal-partijiet fil-kawża prinċipali, in-natura ta’ kwistjoni mqajma quddiem il-qorti tar-rinviju, hija din tal-aħħar li għandha tiddeċiedi dwar l-ispejjeż. L-ispejjeż sostnuti għas-sottomissjoni ta’ osservazzjonijiet lill-Qorti tal-Ġustizzja, minbarra dawk tal-imsemmija partijiet, ma jistgħux ikunu s-suġġett ta’ ħlas lura.

Għal dawn il-motivi, Il-Qorti tal-Ġustizzja (Is-Sitt Awla) taqta’ u tiddeċiedi: