1.

Bid-dħul fis-seħħ tar-Regolament (KE) Nru 1/2003 ( 2 ) fl-1 ta’ Mejju 2004, is-sistema Ewropea tal-implementazzjoni tad-dritt fil-qasam tal-akkordji ġiet emendata fundamentalment f’bosta aspetti. Ħafna aspetti ta’ din ir-riforma diġà ġew ittrattati b’mod intensiv mill-qrati. Dan ma jistax jingħad għad-dispożizzjoni ġdida inkluża fl-Artikolu 9(1) tar-Regolament Nru 1/2003, li għall-ewwel darba tippermetti lill-Kummissjoni Ewropea tilqa’ uffiċjalment impenji magħmula minn impriżi sabiex jiġi indirizzat tħassib mil-lat kompetittiv u tiddikjara dawn l-impenji bħala vinkolanti (deċiżjoni dwar l-impenji) ( 3 ).

2.

F’din il-kawża, il-Qorti tal-Ġustizzja qed tintalab tiċċara x’effetti legali għandhom jiġu attribwiti lil tali deċiżjoni dwar l-impenji fi proċeduri quddiem qrati nazzjonali. Qabelxejn, qorti nazzjonali għad għandha ġurisdizzjoni sabiex teżamina l-kompatibbiltà ta’ ftehim bejn impriżi fis-sens tal-Artikolu 101(1) TFUE [preċedentement l-Artikolu 81(1) KE] mal-liġi tal-kompetizzjoni, jekk proprju dan il-ftehim kien is-suġġett ta’ deċiżjoni tal-Kummissjoni dwar l-impenji, jew id-deċiżjoni dwar l-impenji għandha effett preklużiv fis-sens tal-Artikolu 16(1) tar-Regolament Nru 1/2003? Id-deċiżjoni dwar l-impenji inkwistjoni jista’ possibbilment saħansitra jkollha l-valur ta’ eżenzjoni individwali fis-sens tal-Artikolu 101(3) TFUE [preċedentement l-Artikolu 81(3) KE]?

3.

Dawn il-kwistjonijiet legali jqumu fl-isfond tal-kuntratti tal-pompi tal-petrol fi Spanja u l-Qorti tal-Ġustizzja diġà ġiet adita kemm-il darba bid-diversi problemi li dawn iqajmu għall-kompetizzjoni ( 4 ). Quddiem il-qrati Spanjoli, il-kerrejja ta’ pompa tal-petrol ma jaqblux mal-kumpannija taż-żejt u l-gass Repsol dwar jekk ftehim ta’ xiri esklużiv ta’ karburanti għal perijodu twil jiksirx l-Artikolu 101 TFUE (preċedentement l-Artikolu 81 KE) u kif deċiżjoni tal-Kummissjoni dwar l-impenji taffettwa l-legalità ta’ dan il-ftehim ta’ xiri esklużiv.

4.

Din il-kawża mistennija sservi ta’ gwida għal kif ser tiġi implementata fil-futur is-sistema deċentralizzata għall-implementazzjoni tad-dritt tal-akkordji, stabbilita permezz tar-Regolament Nru 1/2003. Fil-fatt, kemm il-portata tad-deċiżjonijiet tal-Kummissjoni dwar l-impenji kif ukoll il-kompetenzi tal-qrati nazzjonali fl-applikazzjoni tar-regoli tal-kompetizzjoni Ewropej ser jiġu ddefiniti b’mod iktar ċar permezz tas-sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja.

5.

Il-kuntest ġuridiku ta’ din il-kawża huwa ddefinit mill-Artikolu 101 TFUE (preċedentement l-Artikolu 81 KE) u mir-Regolament Nru 1/2003.

6.

Fil-Kapitolu I tar-Regolament Nru 1/2003 (“Prinċipji”), l-Artikolu 1 fuq l-applikazzjoni tal-Artikolu 101 TFUE (preċedentement l-Artikolu 81 KE) jinkludi din id-dispożizzjoni:

“1.   Ftehim, deċiżjonijiet u prattiċi miftiehma maqbudin mil-Artikolu 81(1) tat-Trattat li ma jissodisfax il-kondizzjonijiet ta’ l-Artikolu 81(3) tat-Trattat ħa jiġu pprojbiti, l-ebda deċiżjoni għal dan l-effett mhux bżjonjuża.

2.   Ftehim, deċiżjonijiet u prattiċi miftiehma maqbudin mil-Artikolu 81(1) tat-Trattat li […] [jissodisfaw] il-kondizzjonijiet ta’ l-Artikolu 81(3) tat-Trattat [mhux] ħa jiġu pprojbiti, l-ebda deċiżjoni għal dan l-effett mhux bżjonjuża.

[…]”

7.

Il-premessa 4 tar-Regolament Nru 1/2003 tiddisponi b’mod spjegattiv:

“Is-sistema tal-preżent [tar-Regolament Nru 17] għandha […] tiġi mibdula [b’]sistema ta’ eċċezzjonijiet [li] hija direttament applikabbli li permezz tagħhom [tagħha] l-awtoritajiet tal-kompetizzjoni u l-qrati ta’ l-Istati Membri ikollhom is-saħħa li japplikaw mhux biss l-Artikolu 81(1) u l-Artikolu 82 tat-Trattat, li huma direttament applikabble bis-saħħa tal-liġijiet ta’ preċedent tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-Komunitajiet Ewropej, imma ukoll l-Artikolu 81(3) tat-Trattat.”

8.

L-Artikolu 6 fil-Kapitolu II tar-Regolament Nru 1/2003 (“Poteri”) jistabbilixxi dan li ġej taħt l-intestatura “Poteri tal-qrati nazzjonali”:

“Qrati nazzjonali ħa jkollhom is-setgħa li japplikaw l-Artikoli 81 u 82 tat-Trattat.”

9.

L-Artikolu 16(1), li jinsab fil-Kapitolu IV (“Koperazzjoni”), tar-Regolament Nru 1/2003 u taħt l-intestatura “L-applikazzjoni uniformi tal-Liġi tal-Kompetizzjoni tal-Komunità” jaqra hekk:

“Meta il-qrati nazzjonali jideċiedu fuq ftehim, deċiżjonijiet jew prattiċi taħt l-Artikolu 81 jew l-Artikolu 82 tat-Trattat li huma diġa suġġetti għad-deċiżjoni tal-Kummissjoni, huma ma jieħdux id-deċiżjonijiet li jmorru kontra id-deċiżjoni adottata mil-Kummissjoni. […]”

10.

Fil-premessa 22 tar-Regolament Nru 1/2003, huma inklużi dawn l-ispjegazzjonijiet dwar id-dispożizzjoni tal-aħħar:

“Sabiex tiżgura qbil mal-prinċipji ċerti legali u l-applikazzjoni uniformi tal-liġijiet tal-kompettività tal-Kommunità f’sistema ta poteri paralleli, deċizzjonijiet li huma f’kunflit għandhom jiġu evitati. Huwa għalhekk neċessarju li jiġi klarifikat, skond il-liġi tal-preċedent tal-Qorti tal-Ġustizzja, l-effetti tad-deċiżjoni tal-Kummissjoni u l-proċeduri tal-qrati u l-awtoritajiet tal-Istati Membri. Deċiżjonijiet ta’ irbit [impenji] adottati mil-Kummissjoni ma jaffetwax is-saħħa tal-qrati u l-awtoritajiet ta’ Stati Membri li japplikaw l-Artikoli 81 u 82 tat-Trattat.”

11.

L-Artikolu 9(1) tar-Regolament Nru 1/2003, li jappartjeni għall-Kapitolu III tiegħu (“Deċiżjonijiet tal-Kummissjoni”) jipprovdi hekk taħt l-intestatura “Rabta [Impenji]”:

“Fejn il-Kummissjoni qed taħseb li tadotta deċiżjoni li tirrikjedi li ksur jinġieb fit-temm [tmiem] u l-impriża konċernata toffri rabta [impenn] li tilħaq il-konċerni espressi lilhom mil-Kummissjoni fl-istima preliminari, il-Kummissjoni tista b’deċiżjoni tagħmel dak l-rbit [impenn] vinkolanti fuq l-impriża. Deċiżjoni bħal din tista tiġi adottata għal perjodu speċifiku u ħa [għandha] tikkonkludi li ma hemmx aktar raġuni għall-azzjoni mil-Kummissjoni.”

12.

Noti spjegattivi dwar din id-dispożizzjoni jinsabu fil-premessa 13 tar-Regolament Nru 1/2003:

“Fejn, fil-kors tal-proċeduri li jistgħu iwasslu għal ftehim jew il-projbiżjoni ta’ prattiċi, l-impriża toffri l-irbit tal-Kummissjoni bħal meta trid tilħaq il-kunċerni tagħha [toffri impenji lill-Kummissjoni intiżi li jindirizzaw it-tħassib tagħha], il-kummissjoni għandha tkun kapaċi tadotta deċiżjonijiet li jagħmlu dawk ir-rabtiet vinkolanti fuq l-impriża kunċernata. Deċiżjoni ta’rabta għandha ssib li ma għadx fadal raġunijiet għal azzjoni mil-Kummissjoni mingħajr ma tikkonkludi jekk kienx hemm jew għadx hemm xi ksur. Deċiżjoni[jiet] ta’ rabta huma mingħajr preġudizzju għall-qawwa ta’ l-awtoritajiet tal-kompetizzjoni u l-qrati tal-Istati Membri li jagħmlu sejba bħal din u jieħdu deċiżjoni fuq il-każ. Deċiżjoni ta’ rabta ma tkunx xieraqa f’każi fejn il-Kummissjoni qed taħseb li timponi multa.”

13.

Gasorba S.L. (iktar ’il quddiem “Gasorba”) topera pompa tal-petrol fil-muniċipalità ta’ Orba fil-provinċja Spanjola ta’ Alicante. L-azzjonisti ta’ Gasorba huma J. Rico Gil, A. Ferrándiz González kif ukoll iż-żewġt itfal tagħhom.

14.

Il-pompa tal-petrol tinsab fuq art li għaliha, b’kuntratt tal-15 ta’ Frar 1993, J. Rico Gil u A. Ferrándiz González taw dritt ta’ użufrutt ( 5 ) lill-kumpannija taż-żejt u l-gass Spanjola ewlenija, Repsol Comercial de Productos Petroliferos S.A. (iktar ’il quddiem “Repsol”). Inkambju, permezz ta’ kuntratt ieħor konkluż fl-istess jum, Repsol ittrasferixxiet din l-art flimkien mal-pompa tal-petrol lura lil A. Ferrándiz González għal perijodu ta’ 25 sena ( 6 ). Iktar tard, fit-12 ta’ Novembru 1994, Gasorba ħadet post J. Rico Gil u A. Ferrándiz González fiż-żewġ kuntratti bil-kunsens ta’ Repsol.

15.

Abbażi tal-kuntratt tal-kera, matul it-terminu sħiħ tal-kera Gasorba kienet obbligata tixtri l-karburanti offruti għall-bejgħ fil-pompa tal-petrol tagħha esklużivament mingħand Repsol. Barra minn hekk, Repsol kienet tavżaha perijodikament dwar l-ogħla prezzijiet tal-bejgħ lill-pubbliku fir-rigward tal-karburanti. Iżda l-kerrejja kellha d-dritt li tagħti skontijiet lill-klijent finali, li jittieħdu mill-kummissjoni tagħha stess u mingħajr tnaqqis fid-dħul ta’ Repsol.

16.

Fil-livell tal-Unjoni, ir-relazzjonijiet kuntrattwali bejn Repsol u l-kerrejja tagħha tal-pompi tal-petrol – fosthom anki dawk bejn Repsol u Gasorba – kienu s-suġġett ta’ proċedura fil-qasam tal-akkordji skont ir-Regolament Nru 1/2003 ( 7 ). F’din il-proċedura, fil-kwalità tagħha bħala awtorità Ewropea tal-kompetizzjoni, il-Kummissjoni, wara stima preliminari, esprimiet tħassib mil-lat kompetittiv dwar il-kompatibbiltà tal-ftehim ta’ kunsinna għal perijodu twil bejn Repsol u ċerti kerrejja tal-pompi tal-petrol fi Spanja, li jinkorpora projbizzjonijiet ta’ kompetizzjoni, mal-Artikolu 81 KE (attwalment l-Artikolu 101 TFUE). Hija beżgħet li ser ikun hemm effetti sostanzjali ta’ esklużjoni mis-suq Spanjol tal-bejgħ ta’ karburanti bl-imnut.

17.

Konsegwentement, Repsol ipproponiet impenji lill-Kummissjoni, li bihom l-impriża ddikjarat partikolarment li hija lesta li fil-futur ma tikkonkludix ftehim ta’ esklużività għal perijodu twil kif ukoll li toffri inċentiv finanzjarju lill-kerrejja tal-pompi tal-petrol inkwistjoni sabiex itemmu l-ftehim ma’ Repsol ta’ kunsinna għal perijodu twil qabel iż-żmien. Barra minn hekk, Repsol tat il-kelma tagħha li għal ċertu perijodu ma tixtrix pompi tal-petrol indipendenti li ma humiex forniti minnha ( 8 ).

18.

L-impenji ta’ Repsol inizjalment kienu s-suġġett ta’ komunikazzjoni tal-Kummissjoni f’Ottubru tal-2004 skont l-Artikolu 27(4) tar-Regolament Nru 1/2003 ( 9 ), li mbagħad iddikjarathom bħala vinkolanti fit-12 ta’ April 2006 bid-Deċiżjoni 2006/446/KE ( 10 ) adottata skont l-Artikolu 9(1) tar-Regolament Nru 1/2003, filwaqt li fl-istess waqt għalqet il-proċedura kontra Repsol fil-qasam tal-akkordji.

19.

Id-dispożittiv tad-Deċiżjoni 2006/446 jaqra hekk:

“Artikolu 1

L-impenji […] huma vinkolanti għal [Repsol].

Artikolu 2

Il-proċedura f’din il-kawża għandha tingħalaq.

Artikolu 3

Din id-deċiżjoni tapplika mid-data tan-notifika tagħha lil [Repsol] sal-31 ta’ Diċembru 2011.

Artikolu 4

Din id-Deċiżjoni hija indirizzata lil:

[Repsol]

[…]” [traduzzjoni mhux uffiċjali]

20.

Wara d-Deċiżjoni 2006/446, Gasorba kif ukoll J. Rico Gil u A. Ferrándiz González ipprovaw joħorġu mir-relazzjoni kuntrattwali tagħhom ma’ Repsol u fis-17 ta’ April 2008 ippreżentaw rikors flimkien kontra Repsol sabiex il-kuntratti konklużi fl-1993 jiġu annullati skont l-Artikolu 81(2) KE [attwalment l-Artikolu 101(2) TFUE], kif ukoll sabiex jirċievu kumpens għad-danni ( 11 ). Essenzjalment huma ġġustifikaw it-talba tagħhom bl-iffissar tal-prezzijiet tal-bejgħ lill-pubbliku minn Repsol kif ukoll bil-perijodu twil tal-ftehim ta’ xiri esklużiv li jmur lil hinn minn dak permess fir-Regolamenti dwar eżenzjonijiet skont il-kategorija (KEE) Nru 1984/83 ( 12 ) u (KE) Nru 2790/1999 ( 13 ). Madankollu, huma la kellhom suċċess fl-ewwel istanza quddiem il-Juzgado Mercantil no4 de Madrid ( 14 ) u lanqas fit-tieni istanza quddiem l-Audiencia Provincial de Madrid ( 15 ).

21.

It-tilwima issa hija pendenti quddiem it-Tribunal Supremo Spanjola (qorti suprema), il-qorti tar-rinviju ( 16 ). Din tesponi li l-kuntratti kontenzjużi ma jgawdux minn eżenzjoni skont il-kategorija skont ir-Regolament Nru 2790/1999, peress li Repsol għandha sehem tas-suq ta’ iktar minn 30 %, jew kellha dan meta ġew konklużi l-kuntratti. Madankollu, it-Tribunal Supremo (qorti suprema) tistaqsi jekk id-Deċiżjoni 2006/446 possibbilment għandhiex l-effett ta’ eżenzjoni għal dawn il-kuntratti u jekk l-imsemmija deċiżjoni tipprekludix lill-qrati nazzjonali milli jeżaminaw il-legalità tal-kuntratti inkwistjoni.

22.

B’digriet tat-18 ta’ Ottubru 2016, li wasal fit-28 ta’ Ottubru 2016, it-Tribunal Supremo (qorti suprema) – awla ċivili – irrinvijat lill-Qorti tal-Ġustizzja s-segwenti domandi għal deċiżjoni preliminari skont l-Artikolu 267 TFUE:

23.

Fil-kawża quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja, Gasorba, Repsol, il-Gvern Spanjol u l-Gvern Ġermaniż kif ukoll il-Kummissjoni Ewropea, ippreżentaw osservazzjonijiet bil-miktub.

24.

Fit-talba tagħha għal deċiżjoni preliminari, il-qorti tar-rinviju tqajjem il-kwistjoni, għall-qrati tal-Istati Membri, tal-effett vinkolanti ta’ deċiżjonijiet li l-Kummissjoni tadotta fil-kwalità tagħha bħala awtorità Ewropea tal-kompetizzjoni. Reċentement, din il-kwistjoni wasslet għal diskussjonijiet speċjalment fil-qasam tad-dritt tal-għajnuna mill-Istat ( 17 ). Iżda, kif turi din il-kawża, din tista’ tikseb sinjifikat prattiku anki fl-implementazzjoni tad-dritt tal-Unjoni dwar l-akkordji.

25.

Madankollu, il-kwistjoni fid-dritt tal-Unjoni dwar l-akkordji timmanifesta ruħha taħt ċirkustanzi daqsxejn differenti, peress li hawnhekk minn dejjem kienet teżisti sistema ta’ kompetenzi paralleli ( 18 ), fejn kemm il-Kummissjoni kif ukoll l-awtoritajiet tal-kompetizzjoni u l-qrati nazzjonali huma mitluba japplikaw l-Artikoli 101 u 102 TFUE (preċedentement l-Artikoli 81 u 82 KE). Barra minn hekk, permezz tal-Artikolu 16 tar-Regolament Nru 1/2003 teżisti dispożizzjoni tad-dritt tal-Unjoni li hija intiża espressament sabiex tiżgura applikazzjoni uniformi tad-dritt tal-Unjoni dwar l-akkordji.

26.

B’mod speċifiku, f’din il-kawża għandha tingħata risposta għad-domanda dwar jekk, u sa fejn, il-qrati nazzjonali jibqgħalhom marġni ta’ diskrezzjoni proprju għall-infurzar tad-dritt tal-Unjoni dwar l-akkordji jekk diġà tkun teżisti deċiżjoni tal-Kummissjoni dwar l-impenji fir-rigward ta’ ftehim bejn l-impriżi. Ir-risposta għal din id-domanda toħroġ mir-rabta bejn l-Artikolu 9(1) u l-Artikolu 16(1) tar-Regolament Nru 1/2003.

27.

Il-qofol tal-interess ta’ din il-kawża huwa l-ewwel domanda, li biha t-Tribunal Supremo (qorti suprema) essenzjalment tixtieq issir taf jekk l-Artikolu 16(1) tar-Regolament Nru 1/2003 jipprekludix lill-qorti nazzjonali milli tannulla ftehim bejn impriżi filwaqt li tinvoka l-Artikolu 101(2) TFUE ladarba, fir-rigward ta’ proprju dan il-ftehim, il-Kummissjoni tkun laqgħet u ddikjarat vinkolanti l-impenji li saru fil-kuntest ta’ deċiżjoni dwar l-impenji skont l-Artikolu 9(1) tar-Regolament Nru 1/2003. Din id-domanda tirriżulta mid-Deċiżjoni 2006/446 li hija deċiżjoni dwar l-impenji, ibbażata fuq l-Artikolu 9(1) tar-Regolament Nru 1/2003, u li tirrigwarda r-relazzjoni ta’ Repsol mal-operaturi ta’ pompi tal-petrol Spanjoli.

28.

Huwa minnu li, mil-lat formali, deċiżjonijiet tal-Kummissjoni li – bħad-Deċiżjoni 2006/446 – huma indirizzati lil destinatarju speċifiku, huma vinkolanti biss għal dan fil-partijiet kollha tagħhom (it-tieni sentenza tar-raba’ paragrafu tal-Artikolu 288 TFUE), jiġifieri, f’din il-kawża, għal Repsol (ara l-Artikolu 4 tal-imsemmija deċiżjoni). Iżda, sabiex tiġi żgurata l-applikazzjoni uniformi tad-dritt tal-Unjoni dwar l-akkordji f’sistema deċentralizzata, l-ewwel sentenza tal-Artikolu 16(1) tar-Regolament Nru 1/2003 tipprovdi li, min-naħa tagħhom, il-qrati tal-Istati Membri ma jistgħux jieħdu deċiżjonijiet, fir-rigward ta’ ftehim bejn impriżi fis-sens tal-Artikolu 101(1) TFUE, li jmorru kontra deċiżjoni li diġà ġiet adottata mill-Kummissjoni fir-rigward tal-istess ftehim imprenditorjali.

29.

Ċertament li din il-projbizzjoni ta’ deroga riflessa fl-ewwel sentenza tal-Artikolu 16(1) tkopri anki deċiżjonijiet dwar l-impenji adottati mill-Kummissjoni skont l-Artikolu 9(1) tar-Regolament Nru 1/2003. Fil-fatt, mingħajr ma jillimita ruħu għal ċertu tip ta’ deċiżjonijiet, l-Artikolu 16(1) ikopri d-deċiżjonijiet konċepibbli kollha li l-Kummissjoni setgħet adottat abbażi tar-Regolament Nru 1/2003 ( 19 ).

30.

Madankollu, il-projbizzjoni ta’ deroga, kif inkluża fl-ewwel sentenza tal-Artikolu 16(1) tar-Regolament Nru 1/2003, qatt ma tista’ tmur lil hinn mill-portata tal-kontenut normattiv tad-deċiżjoni rispettiva tal-Kummissjoni.

31.

F’din il-kawża, l-uniku kontenut normattiv tad-Deċiżjoni 2006/446, li għalih talludi l-qorti tar-rinviju fl-ewwel domanda tagħha, huwa li l-Kummissjoni tiddeċiedi li tiddikjara vinkolanti l-impenji offruti minn Repsol fir-rigward tar-relazzjoni tagħha mal-operaturi ta’ pompi tal-petrol Spanjoli għal perijodu speċifiku (ara l-Artikoli 1 u 3 tal-imsemmija deċiżjoni) u li ttemm il-proċedura tal-akkordji preċedenti kontra Repsol (ara l-Artikolu 2 tad-deċiżjoni). Min-naħa l-oħra, id-Deċiżjoni 2006/446 fl-ebda parti tagħha ma fiha konstatazzjonijiet vinkolanti dwar il-legalità tal-kuntratti ta’ provvista esklużiva konklużi bejn Repsol u l-kerrejja tal-pompi tal-petrol tagħha.

32.

Dan il-kontenut regolatorju tad-Deċiżjoni 2006/446 jinftiehem ċar fl-isfond tan-natura legali u l-funzjoni ta’ deċiżjoni dwar l-impenji fis-sistema tar-Regolament Nru 1/2003. Tabilħaqq, tali deċiżjoni dwar l-impenji hija kkaratterizzata proprju mill-fatt li, fil-kuntest tagħha, il-Kummissjoni ma twettaqx evalwazzjoni fid-dettall taħt ir-regoli tal-kompetizzjoni ta’ ftehim bejn l-impriżi, iżda, għall-finijiet ta’ soluzzjoni effiċjenti tal-proċedura, tistrieħ sempliċement fuq evalwazzjoni preliminari u, b’mod partikolari, ma tagħmilx konstatazzjonijiet dwar jekk sarx ksur tal-Artikoli 101 jew 102 TFUE ( 20 ).

33.

Konsegwentement, deċiżjoni skont l-Artikolu 9(1) tar-Regolament Nru 1/2003, bħad-Deċiżjoni 2006/446 inkwistjoni hawnhekk, ma tipprekludix lill-qrati nazzjonali milli jeżaminaw, min-naħa tagħhom, il-ftehim bejn impriżi inkwistjoni fir-rigward tal-kompatibbiltà tagħhom mar-regoli ta’ kompetizzjoni tad-dritt tal-Unjoni dwar l-akkordji, u hekk jagħmlu użu mill-kompetenza tagħhom li japplikaw l-Artikoli 101 u 102 TFUE (f’dan ir-rigward ara wkoll l-Artikolu 6 tar-Regolament Nru 1/2003). Ma tagħmilx differenza jekk ikunux ikkonċernati aspetti taħt ir-regoli tal-kompetizzjoni li diġà kienu s-suġġett ta’ eżami sommarju min-naħa tal-Kummissjoni fid-deċiżjoni dwar l-impenji, jew aspetti totalment ġodda li l-Kummissjoni bl-ebda mod għadha ma tat deċiżjoni fuqhom.

34.

Din il-konklużjoni hija kkonfermata wkoll meta wieħed iħares lejn il-preambolu tar-Regolament Nru 1/2003. Kemm mit-tielet sentenza tal-premessa 13 kif ukoll mill-aħħar sentenza tal-premessa 22 jirriżulta li deċiżjoni tal-Kummissjoni dwar l-impenji bl-ebda mod ma tipprekludi lill-awtoritajiet tal-kompetizzjoni u lill-qrati milli jiddeċiedu dwar il-każ, filwaqt li jistgħu japplikaw l-Artikoli 101 u 102 TFUE u, fejn applikabbli, jikkonstataw l-eżistenza ta’ ksur.

35.

Dan kollu ma jfissirx li deċiżjoni tal-Kummissjoni skont l-Artikolu 9(1) tar-Regolament Nru 1/2003 ma jkollhiex effetti legali quddiem il-qrati nazzjonali. Tabilħaqq, minn naħa waħda, tali deċiżjoni dwar l-impenji sservi sabiex tirrendi vinkolanti l-impenji ta’ impriżi, hekk li, fejn applikabbli, l-osservanza tagħhom tista’ tkun is-suġġett ta’ rikors minn terzi interessati. Min-naħa l-oħra, id-deċiżjoni dwar l-impenji fiha evalwazzjoni preliminari mill-Kummissjoni taħt ir-regoli tal-kompetizzjoni dwar ftehim bejn impriżi fis-sens tal-Artikolu 101(1) TFUE ( 21 ) li ma tistax tiġi injorata mill-qrati nazzjonali. Pjuttost, il-prinċipju ta’ kooperazzjoni leali [Artikolu 4(3) TUE] kif ukoll l-għan ġenerali ta’ applikazzjoni kemm jista’ jkun effettiva u uniformi tad-dritt tal-Unjoni dwar l-akkordji jirrikjedu li l-qorti nazzjonali tikkunsidra l-evalwazzjoni mwettqa mill-Kummissjoni bħala indizju importanti, jew saħansitra bħala provi prima facie, tan-natura antikompetittiva tal-ftehim bejn impriżi inkwistjoni, li tieħu kont dovut ta’ din l-evalwazzjoni u li tikkonsulta lill-Kummissjoni fejn tkun tixtieq tiddevja mill-evalwazzjoni ta’ din tal-aħħar ( 22 ). Iżda, minħabba n-natura sommarja u preliminari tagħha, l-evalwazzjoni kompetittiva tal-Kummissjoni f’deċiżjoni skont l-Artikolu 9(1) tar-Regolament Nru 1/2003 fl-aħħar mill-aħħar ma tistax iżżomm lill-qorti nazzjonali milli tasal għal konklużjoni parzjalment jew totalment differenti abbażi ta’ investigazzjonijiet addizzjonali u eżami iktar fid-dettall tal-istess każ.

36.

Repsol toġġezzjona li huwa kuntrarju għall-prinċipju ta’ ċertezza legali jekk il-Kummissjoni, abbażi tal-impenji, ittemm il-proċedura tal-akkordji dwar ftehim bejn impriżi filwaqt li qorti nazzjonali tkun tista’ tikkunsidra l-istess ftehim bħala antikompetittiv u, għaldaqstant tannullah, għall-finijiet tal-Artikolu 101(2) TFUE.

37.

Madankollu, din l-oġġezzjoni ma hijiex konvinċenti. Repsol tonqos milli tieħu inkunsiderazzjoni d-differenza bejn deċiżjoni skont l-Artikolu 9(1) tar-Regolament Nru 1/2003 li, speċjalment minħabba raġunijiet ta’ effiċjenza, hija bbażata sempliċement fuq eżami sommarju min-naħa tal-Kummissjoni, u deċiżjoni skont l-Artikolu 7(1) tar-Regolament Nru 1/2003, li hija bbażata fuq analiżi ddettaljata tal-konformità mad-dritt dwar il-kompetizzjoni u li tittieħed fi tmiem proċedura kompleta tal-akkordji. Il-Qorti tal-Ġustizzja ppreżentat fid-dettall din id-differenza fundamentali fil-kawża Alrosa, filwaqt li rrifjutat espressament l-evalwazzjoni kuntrarja li waslet għaliha f’dan ir-rigward il-Qorti Ġenerali, u li hija invokata hawnhekk minn Repsol ( 23 ).

38.

Is-sempliċi fatt li l-Kummissjoni tilqa’ u tiddikjara vinkolanti l-impenji ta’ impriża f’deċiżjoni skont l-Artikolu 9(1) tar-Regolament Nru 1/2003 bl-ebda mod ma jfisser li l-awtorità Ewropea tal-kompetizzjoni tapprova l-imġiba preċedenti tal-impriża inkwistjoni fis-suq u li tikkunsidraha konformi mad-dritt dwar il-kompetizzjoni. Għall-kuntrarju, b’tali deċiżjoni dwar l-impenji – l-istess bħad-Deċiżjoni 2006/446 inkwistjoni – il-Kummissjoni tiddikjara sempliċement li t-tħassib tagħha jkun ġie eliminat u li, f’dak il-mument, ma tarax li għad hemm raġunijiet għal azzjoni min-naħa tagħha ( 24 ).

39.

Tabilħaqq, l-impenji offruti minn impriża u milqugħa mill-Kummissjoni fil-kuntest tal-Artikolu 9(1) tar-Regolament Nru 1/2003 għandhom jikkontribwixxu lejn it-tnaqqis tal-effetti antikompetittivi eventwali tal-imġiba tagħha fis-suq jew saħansitra lejn il-korrezzjoni tagħhom. Iżda dan ma jfissirx li, permezz tad-deċiżjoni tal-Kummissjoni dwar l-impenji, l-imġiba fis-suq tal-impriża inkwistjoni tkun ġiet “legalizzata”, u ċertament mhux b’mod retroattiv.

40.

Is-sens tal-Artikolu 9(1) tar-Regolament Nru 1/2003, li fuqu hija bbażata wkoll l-attraenza tiegħu għall-prattikanti tad-dritt tal-Unjoni dwar l-akkordji, huwa wieħed doppju: minn naħa, dan jippermetti lill-Kummissjoni, bħala l-awtorità tal-kompetizzjoni, twettaq il-kompiti tagħha, li għalihom japplika l-prinċipju tal-opportunità, bl-iktar mod effiċjenti u ekonomiku possibbli. Min-naħa l-oħra, billi joffru impenji lill-Kummissjoni, id-dispożizzjoni tagħti l-possibbiltà lill-impriżi inkwistjoni li jevadu l-konstatazzjoni ta’ ksur tad-dritt tal-kompetizzjoni, li tista’ tkun ta’ detriment għalihom, u li jevitaw kwalunkwe multa imminenti ( 25 ).

41.

Iżda, apparti minn dan, kull impriża tibqa’ responsabbli għall-imġiba tagħha fis-suq, hekk kif stabbilit fil-qalba tas-sistema sħiħa tar-Regolament Nru 1/2003. Lanqas deċiżjoni tal-Kummissjoni dwar l-impenji ma tista’ tneħħi din ir-responsabbiltà tal-impriża.

42.

Fil-qosor, fir-rigward tal-interpretazzjoni tal-Artikolu 16(1) tar-Regolament Nru 1/2003, jista’ jiġi konkluż li deċiżjoni tal-Kummissjoni dwar l-impenji skont l-Artikolu 9(1) tal-imsemmi regolament fir-rigward ta’ ċertu ftehim bejn l-impriżi ma tipprekludix lill-qrati nazzjonali milli jeżaminaw il-kompatibbiltà ta’ proprju dan il-ftehim mal-liġi tal-kompetizzjoni u, fejn xieraq, milli jannullawhom skont l-Artikolu 101(2) TFUE.

43.

Bit-tieni domanda tagħha, il-qorti tar-rinviju essenzjalment tixtieq issir taf jekk id-Deċiżjoni 2006/446 – deċiżjoni dwar l-impenji fis-sens tal-Artikolu 9(1) tar-Regolament Nru 1/2003 – toħloqx l-effetti ta’ eżenzjoni individwali fis-sens tal-Artikolu 101(3) TFUE [preċedentement l-Artikolu 81(3) KE] fir-rigward tal-ftehim ta’ xiri esklużiv għal perijodu twil ittrattat fiha.

44.

Din id-domanda saret biss fil-każ li r-risposta għall-ewwel domanda tkun waħda fl-affermattiv. Iżda, peress li, kif diġà spjegajt, qed nassumi li għandha tingħata risposta fin-negattiv għall-ewwel domanda, it-tieni domanda ser nittrattaha biss sussidjarjament bil-għan li l-qorti tar-rinviju tingħata l-indikazzjonijiet kollha utli għal soluzzjoni xierqa tal-kawża prinċipali.

45.

Fl-ebda parti tad-Deċiżjoni 2006/446 ma jissemma espressament li l-Kummissjoni qed tagħti eżenzjoni individwali skont l-Artikolu 101(3) TFUE għall-ftehim ta’ xiri esklużiv għal perijodu twil konkluż bejn Repsol u l-kerrejja tal-pompi tal-petrol tagħha. Għall-kuntrarju, fl-imsemmija deċiżjoni l-Kummissjoni tillimita ruħha li tiddikjara vinkolanti ċerti impenji minn Repsol sal-31 ta’ Diċembru 2011 u li ttemm il-proċedura tal-akkordji li kienet għaddejja kontra Repsol f’dak iż-żmien.

46.

F’din il-kawża wieħed lanqas ma jista’ jassumi eżenzjoni individwali mogħtija impliċitament. Kif sostnew korrettament il-biċċa l-kbira tal-partijiet, kwalunkwe tip ta’ eżenzjoni individwali fis-sens tal-Artikolu 101(3) TFUE jkun jirrikjedi neċessarjament li l-ewwel nett tiġi kkonstatata l-eżistenza ta’ prattika restrittiva tal-kompetizzjoni li hija pprojbita taħt l-Artikolu 101(1) TFUE ( 26 ). Iżda d-Deċiżjoni 2006/446 ma tinkludi l-ebda konstatazzjoni ta’ dan it-tip fir-rigward tal-ftehim ta’ xiri esklużiv għal perijodu twil bejn il-kerrejja tal-pompi tal-petrol u Repsol fi Spanja.

47.

Huwa wkoll inerenti fin-natura tagħha li d-deċiżjoni dwar l-impenji ma jkun fiha l-ebda konstatazzjoni dwar l-eżistenza ta’ prattika antikompetittiva. Wara kollox, kif diġà spjegajt, id-deċiżjonijiet skont l-Artikolu 9(1) tar-Regolament Nru 1/2003, li għalihom tappartjeni d-Deċiżjoni 2006/446 ikkontestata, huma proprju kkaratterizzati mill-fatt li fihom il-Kummissjoni twettaq biss evalwazzjoni preliminari tas-sitwazzjoni tal-kompetizzjoni, mingħajr ma tieħu pożizzjoni b’mod definittiv fuq l-eżistenza ta’ ksur tal-Artikolu 101(1) TFUE ( 27 ).

48.

Barra minn hekk, għandu jitfakkar li waħda mill-kwistjonijiet ewlenin tar-riforma li ġab miegħu r-Regolament Nru 1/2003 kienet l-abolizzjoni tal-għoti amministrattiv ta’ eżenzjonijiet individwali mill-Kummissjoni. Għalhekk, fid-data effettiva tal-1 ta’ Mejju 2004 saret it-tranżizzjoni lejn sistema ta’ eċċezzjoni legali li fiha għall-applikazzjoni tal-Artikolu 101(3) TFUE ma għadhomx previsti deċiżjonijiet individwali tal-Kummissjoni [ara, f’dan ir-rigward, l-Artikolu 1(1) u (2) kif ukoll l-Artikolu 6 flimkien mal-premessa 4 tar-Regolament Nru 1/2003].

49.

Minn dak iż-żmien ’l hawn huwa biss b’mod eċċezzjonali għall-aħħar li l-Kummissjoni għadha tieħu deċiżjoni f’każ individwali li fiha jiġi kkonstatat b’mod purament dikjaratorju li huma ssodisfatti r-rekwiżiti tal-Artikolu 101(3) TFUE, u dan tagħmlu biss fil-kuntest ta’ deċiżjoni skont l-Artikolu 10 tar-Regolament Nru 1/2003 (“Sejba ta’ inapplikabilità”) ( 28 ), u mhux f’deċiżjoni bħal dik inkwistjoni, li ttieħdet skont l-Artikolu 9(1) tar-Regolament Nru 1/2003.

50.

Għaldaqstant, kollox ma’ kollox, ma jistax jiġi preżunt li d-Deċiżjoni 2006/446 toħloq l-effetti ta’ eżenzjoni individwali fis-sens tal-Artikolu 101(3) TFUE fir-rigward ta’ ftehim ta’ xiri esklużiv għal perijodu twil bejn Repsol u l-kerrejja tal-pompi tal-petrol Spanjoli.

51.

Fid-dawl tal-osservazzjonijiet li saru iktar ’il fuq, nipproponi li l-Qorti tal-Ġustizzja tirrispondi kif ġej għat-talba għal deċiżjoni preliminari tat-Tribunal Supremo Spanjola (qorti suprema):

L-Artikolu 16(1) tar-Regolament (KE) Nru 1/2003 għandu jiġi interpretat fis-sens li deċiżjoni tal-Kummissjoni Ewropea dwar l-impenji skont l-Artikolu 9(1) tal-imsemmi regolament fir-rigward ta’ ċertu ftehim bejn impriżi ma tipprekludix lill-qrati nazzjonali milli jeżaminaw il-kompatibbiltà ta’ dan l-istess ftehim mal-liġi tal-kompetizzjoni u, fejn xieraq, milli jannullawhom skont l-Artikolu 101(2) TFUE.