IL-KUMMISSJONI EWROPEA

Brussell, 19.9.2023

COM(2023) 545 final

RAPPORT TAL-KUMMISSJONI LILL-PARLAMENT EWROPEW U LILL-KUNSILL

dwar l-implimentazzjoni tal-Faċilità għall-Irkupru u r-Reżiljenza: It-triq ’il quddiem

Kontenut

Akronimi    

1.    Sommarju eżekuttiv    

2.    Is-sitwazzjoni attwali tal-implimentazzjoni tal-RRF    

2.1. Is-sitwazzjoni attwali tal-implimentazzjoni tal-RRPs    

2.2. Aktar trasparenza fil-valutazzjoni tat-talbiet għall-pagament    

2.3. Treġġigħ lura tal-istadji importanti u tal-miri skont l-RRF    

2.4. Reviżjoni tal-RRPs    

2.5. Is-sitwazzjoni kurrenti dwar il-finanzjament tal-RRF    

2.6. Kontrolli u awditjar fl-implimentazzjoni tal-RRF    

2.7. Sensibilizzazzjoni dwar l-implimentazzjoni u t-trasparenza tal-RRP    

3.    Il-kontribut tal-Faċilità għall-Objettivi tal-RRF    

3.1. Kontribuzzjoni tal-Faċilità għat-tranżizzjoni ekoloġika (jiġifieri l-Pilastru 1)    

3.2. Kontribuzzjoni tal-Faċilità għat-trasformazzjoni diġitali (jiġiferi l-Pilastru 2)    

3.3. Kontribuzzjoni tal-Faċilità għal tkabbir intelliġenti, sostenibbli u inklużiv (jiġifieri l-Pilastru 3)    

3.4. Kontribuzzjoni tal-Faċilità għall-koeżjoni soċjali u territorjali (jiġifieri l-Pilastru 4)    

3.5. Il-kontribuzzjoni tal-Faċilità għas-saħħa, u r-reżiljenza ekonomika, soċjali u istituzzjonali, bil-għan li, inter alia, tiżdied it-tħejjija għall-kriżijiet u l-kapaċità ta’ rispons għall-kriżijiet (jiġifieri l-Pilastru 5)    

3.6. Kontribuzzjoni tal-Faċilità għall-politiki għall-ġenerazzjoni li jmiss, it-tfal u ż-żgħażagħ, bħall-edukazzjoni u l-ħiliet (jiġifieri l-Pilastru 6)    

3.7. Il-kontribuzzjoni tal-Faċilità għall-politika soċjali, inkluża l-ugwaljanza bejn il-ġeneri kif ukoll it-tfal u ż-żgħażagħ    

3.8. Kontribuzzjoni għal proġetti transfruntiera u multinazzjonali    

3.9. Kontribuzzjoni għall-implimentazzjoni tar-rakkomandazzjonijiet speċifiċi għall-pajjiż    

4.    REPowerEU    

4.1. Miżuri inklużi fil-kapitoli tar-REPowerEU    

4.2. Il-finanzjament tar-REPowerEU    

5.    Konklużjoni    

Illustrazzjonijiet:

Illustrazzjoni 1: Progress tal-istadji importanti u tal-miri li kienu mistennija fil-passat, għall-Q1 2020 sal-Q1 2023    12

Illustrazzjoni 2: Progress tal-istadji importanti u tal-miri li kienu mistennija fil-futur, għall-Q2 2023 sal-Q2 2024    12

Illustrazzjoni 3: Progress tal-istadji importanti u tal-miri relatati mar-riformi u mal-investiment    12

Illustrazzjoni 4: Progress tal-istadji importanti u tal-miri għal kull Pilastru RRF    13

Illustrazzjoni 5: Tip ta’ stadji importanti u miri mdewma    14

Illustrazzjoni 6: L-istat ta’ progress lejn l-indikaturi komuni    16

Illustrazzjoni 7: L-evoluzzjoni tal-iffrankar fil-konsum annwali tal-enerġija primarja f’MWh fis-sena    16

Illustrazzjoni 8: L-evoluzzjoni tal-għadd ta’ intrapriżi appoġġati    17

Illustrazzjoni 9: L-evoluzzjoni tal-parteċipanti fl-edukazzjoni jew it-taħriġ    17

Illustrazzjoni 10: Proċess għas-sospensjoni tal-pagamenti    19

Illustrazzjoni 11: Il-firxa tal-akbar riċevituri finali għal kull Stat Membru    32

Illustrazzjoni 12: Il-kontribuzzjoni tal-ammonti riċevuti u l-miżuri assoċjati li l-akbar 100 riċevitur finali jirċievu appoġġ għalihom għas-sitt pilastri ta’ politika33

Illustrazzjoni 13: Is-sehem tal-fondi tal-RRF li jikkontribwixxi għal kull pilastru tal-politika    37

Illustrazzjoni 14: Analiżi tan-nefqa li tappoġġa t-tranżizzjoni ekoloġika, għal kull qasam ta’ politika38

Illustrazzjoni 15: Kontribuzzjoni għall-objettivi klimatiċi bħala sehem tal-allokazzjoni tal-RRP    39

Illustrazzjoni 16: L-għadd ta’ miżuri fil-pilastru 1 bi stadji importanti u miri milħuqa b’mod sodisfaċenti mill-aħħar rapport annwali tal-RRF, għal kull qasam ta’ politika    40

Illustrazzjoni 17: Analiżi tan-nefqa li tappoġġa t-trasformazzjoni diġitali għal kull qasam ta’ politika    43

Illustrazzjoni 18: Kontribuzzjoni għall-objettivi diġitali bħala sehem tal-allokazzjoni tal-RRP    44

Illustrazzjoni 19: L-għadd ta’ miżuri fil-pilastru 2 bi stadji importanti u miri milħuqa b’mod sodisfaċenti mill-aħħar rapport annwali tal-RRF, għal kull qasam ta’ politika    44

Illustrazzjoni 20: Analiżi tan-nefqa li tappoġġa tkabbir intelliġenti, sostenibbli u inklużiv għal kull qasam ta’ politika    48

Illustrazzjoni 21: L-għadd ta’ miżuri fil-pilastru 3 bi stadji importanti u miri milħuqa b’mod sodisfaċenti mill-aħħar rapport annwali tal-RRF, għal kull qasam ta’ politika    49

Illustrazzjoni 22: Analiżi tan-nefqa li tappoġġa l-koeżjoni soċjali u territorjali għal kull qasam ta’ politika    52

Illustrazzjoni 23: L-għadd ta’ miżuri fil-pilastru 4 bi stadji importanti u miri milħuqa b’mod sodisfaċenti mill-aħħar rapport annwali tal-RRF, għal kull qasam ta’ politika53

Illustrazzjoni 24: Analiżi tan-nefqa li tappoġġa s-saħħa u r-reżiljenza għal kull qasam ta’ politika    58

Illustrazzjoni 25: L-għadd ta’ miżuri fil-pilastru 5 bi stadji importanti u miri milħuqa b’mod sodisfaċenti mill-aħħar rapport annwali tal-RRF, għal kull qasam ta’ politika    59

Illustrazzjoni 26: Analiżi tan-nefqa li tappoġġa l-politiki għall-ġenerazzjoni li jmiss, għal kull qasam ta’ politika    65

Illustrazzjoni 27: L-għadd ta’ miżuri fil-pilastru 6 bi stadji importanti u miri milħuqa b’mod sodisfaċenti mill-aħħar rapport annwali tal-RRF, għal kull qasam ta’ politika    65

Illustrazzjoni 28: Sehem tan-nefqa soċjali tal-RRF skont il-kategoriji soċjali ewlenin    69

Illustrazzjoni 29: Sehem (f’%) ta’ miżuri li jiffokaw fuq l-ugwaljanza bejn il-ġeneri fl-RRPs adottati    70

Illustrazzjoni 30: Il-livell kurrenti ta’ implimentazzjoni tas-CSRs tal-2019-2020    78

Illustrazzjoni 31: Implimentazzjoni tas-CSRs tal-2019-2022: valutazzjoni annwali f’kull sena konsekuttiva fil-konfront tal-implimentazzjoni sa issa    78

Tabelli:

Tabella 1: L-ipproċessar tat-talbiet għall-pagament    9

Tabella 2: Is-sitwazzjoni kurrenti dwar l-implimentazzjoni tat-talbiet għall-pagament tal-RRF    10

Tabella 3: L-għadd u l-perjodu medjan ta’ stadji importanti u miri b’data fil-mira tal-implimentazzjoni rrapportata mdewma jew kmieni, għar-riformi u l-investimenti    14

Tabella 4: Preżentazzjoni tat-tabella ta’ ħarsa ġenerali tal-kapitoli mmodifikati tal-RRPs u tar-REPowerEU    21

Tabella 5: Bażi legali użata mill-Istati Membri fil-modifika tal-RRPs tagħhom    22

Tabella 6: Bidla fl-appoġġ finanzjarju mhux ripagabbli skont l-Artikolu 18 tar-Regolament RRF    22

Tabella 7: Self mitlub mill-Istati Membri sal-31 ta’ Awwissu 2023    23

Tabella 8: Proġetti multinazzjonali relatati ma’ miżuri taħt il-pilastru tat-Tranżizzjoni Ekoloġika    75

Tabella 9. Proġetti diġitali multinazzjonali    76

Tabella 10: Ħarsa ġenerali lejn il-kontenut tal-kapitoli adottati tar-REPowerEU80

Tabella 11: Appoġġ addizzjonali mhux ripagabbli disponibbli għal kull Stat Membru    84

Tabella 12: Trasferiment tal-allokazzjoni taħt il-BAR    85

Akronimi

1.Sommarju eżekuttiv 

Sentejn u nofs wara l-bidu tagħha, il-Faċilità għall-Irkupru u r-Reżiljenza (“RRF”) tibqa’ fil-qalba tar-rispons Ewropew biex tiżdied ir-reżiljenza tal-ekonomiji tal-Istati Membri. Mill-pubblikazzjoni tal-aħħar rapport annwali (Marzu 2022), il-kuntest ekonomiku u ġeopolitiku nbidel b’mod sinifikanti. L-aggressjoni mhux ipprovokata tar-Russja kontra l-Ukrajna wasslet għal żieda qawwija fil-prezzijiet tal-enerġija fl-2022, u wriet il-vulnerabbiltajiet marbuta mad-dipendenza fuq il-fjuwils fossili Russi, filwaqt li xprunat l-inflazzjoni għal livelli li ilhom ma jidhru għexieren ta’ snin u kkawżat kriżi tal-“għoli tal-ħajja” għal ħafna unitajiet domestiċi.

F’dan il-kuntest, l-RRF kellha tadatta biex tindirizza dawn l-isfidi l-ġodda u tinkorpora l-esperjenza miksuba matul sentejn bl-implimentazzjoni ta’ dan l-istrument innovattiv u bbażat fuq il-prestazzjoni. Illum, hekk kif qegħdin noqorbu lejn il-punt tan-nofs tal-ħajja qasira tal-Faċilità, dan ir-rapport iqis il-progress li sar fl-implimentazzjoni u fl-evoluzzjoni tal-Faċilità, mill-adozzjoni tar-Regolament RRF 1 fi Frar 2021, permezz tal-emenda għar-Regolament RRF fi Frar 2023 biż-żieda tal-kapitoli tar-REPowerEU mal-Pjanijiet għall-Irkupru u r-Reżiljenza (“RRPs”) 2 , sal-iżborż tal-aħħar pagamenti sal-1 ta’ Settembru 2023.

Ir-rapport juri li sar progress kbir (i) fl-implimentazzjoni kontinwa tal-RRF, (ii) fiż-żieda fit-trasparenza madwar l-implimentazzjoni tagħha, u (iii) fil-protezzjoni tal-interessi finanzjarji tal-UE billi jiżdiedu l-isforzi ta’ kontroll u awditjar.

L-implimentazzjoni tal-RRF għaddejja sew, fir-restrizzjonijiet stretti minħabba t-tul tal-ħajja tagħha. Sal-1 ta’ Settembru 2023, il-Kummissjoni rċeviet 31 talba għall-pagament minn 19-il Stat Membru u żborżat ammont totali ta’ EUR 153,4 biljun. Il-Kunsill adotta l-valutazzjoni pożittiva tal-pjanijiet inizjali tal-Istati Membri kollha. Barra minn hekk, il-valutazzjoni pożittiva ta’ erba’ pjanijiet riveduti b’kapitoli tar-REPowerEU diġà ġiet adottata mill-Kunsill u 16-il pjan rivedut bħalissa qed jiġu vvalutati mill-Kummissjoni. Ir-rapport jagħti dettalji dwar diversi eżempji ta’ riformi u investimenti konkreti ffinanzjati mill-RRF, li jikkontribwixxu għas-sitt pilastri ta’ politika ddefiniti fir-Regolament RRF, inklużi t-tranżizzjoni ekoloġika u t-trasformazzjoni diġitali.

Fl-istess ħin, il-Kummissjoni qed tassisti lill-Istati Membri fl-indirizzar tal-isfidi ta’ implimentazzjoni, fejn dawn jitfaċċaw. Xi Stati Membri qed jiffaċċjaw sfidi fl-amministrazzjoni tal-fondi, parzjalment minħabba kwistjonijiet ta’ kapaċità amministrattiva jew konġestjonijiet fl-investiment. Xi Stati Membri oħrajn qed jiffaċċjaw diffikultajiet fl-implimentazzjoni tal-RRPs kif imfassla inizjalment minħabba ċirkostanzi ekonomiċi mibdula bħal inflazzjoni għolja jew konġestjonijiet fil-provvista. Il-Kummissjoni qed tappoġġa lill-Istati Membri kollha biex jaċċelleraw l-implimentazzjoni u r-reviżjoni tal-pjanijiet tagħhom, anki permezz tal-Istrument ta’ Appoġġ Tekniku 3 .

Fl-2023, il-Kummissjoni għamlet sforzi sinifikanti biex iżżid iċ-ċarezza u t-trasparenza madwar l-implimentazzjoni tal-Faċilità. Fil-21 ta’ Frar 2023, il-Kummissjoni ppubblikat il-metodoloġiji tagħha dwar (i) il-valutazzjoni tal-ilħuq sodisfaċenti tal-istadji importanti u tal-miri u (ii) il-kalkolu tal-ammonti sospiżi f’każ ta’ nuqqas ta’ twettiq ta’ stadju importanti jew ta’ mira. Illum, b’mod konġunt ma’ dan ir-rapport, il-Kummissjoni tippubblika l-qafas tagħha biex tittratta sitwazzjonijiet potenzjali fejn stadji importanti u miri inizjalment ivvalutati bħala milħuqa b’mod sodisfaċenti mill-Kummissjoni kienu sussegwentement imreġġa’ lura mill-Istat Membru.

Barra minn hekk, l-emendi fir-Regolament RRF jirrikjedu li l-Istati Membri jippubblikaw informazzjoni dwar il-100 riċevitur finali li jirċievu l-ogħla ammonti ta’ finanzjament mill-RRF. Il-Kummissjoni pprovdiet il-gwida meħtieġa malajr, u talbet lill-Istati Membri biex jagħmlu din id-data disponibbli mill-aktar fis possibbli u jaġġornawha darbtejn fis-sena, u kkonsolidat l-informazzjoni ppubblikata dwar it-Tabella ta’ Valutazzjoni għall-Irkupru u r-Reżiljenza. Din l-informazzjoni se tintuża wkoll biex timla l-mappa dwar il-proġetti ffinanzjati mill-RRF, li ġiet ippubblikata għall-ewwel darba fid-9 ta’ Marzu 2023 u hija aġġornata regolarment minn dak iż-żmien. Dawn l-elementi kollha meħuda flimkien isaħħu b’mod sinifikanti r-responsabbiltà tad-deċiżjonijiet tal-Kummissjoni relatati mal-implimentazzjoni tal-RRF.

Fl-2023, filwaqt li qieset ukoll ir-rakkomandazzjonijiet tal-Parlament Ewropew, tal-Kunsill u tal-Qorti Ewropea tal-Awdituri, il-Kummissjoni kompliet issaħħaħ ir-robustezza tal-qafas ta’ kontroll tagħha biex tipprovdi assigurazzjoni addizzjonali dwar l-użu regolari tal-fondi tal-RRF u l-protezzjoni effettiva tal-interessi finanzjarji tal-Unjoni. Sal-1 ta’ Settembru 2023, il-Kummissjoni wettqet 14-il awditu ex post ibbażat fuq ir-riskju dwar l-istadji importanti u l-miri biex tikseb assigurazzjoni addizzjonali li l-informazzjoni pprovduta mill-Istat Membru dwar l-ilħuq sodisfaċenti tagħhom hija korretta (sebgħa fl-2022 u sebgħa fl-2023). Wara li vverifikat l-adegwatezza tas-sistemi ta’ kontroll tal-Istati Membri biex jipproteġu l-interessi finanzjarji tal-Unjoni fil-mument tal-valutazzjoni tal-RRP, il-Kummissjoni wettqet ukoll 27 awditu tas-sistemi tal-Istati Membri (16 fl-2022 u 11 s’issa fl-2023) u se tkun awditjat lill-Istati Membri kollha mill-inqas darba sal-aħħar tal-2023. Mill-2023, saret enfasi speċifika fuq l-obbligi ta’ konformità tal-Istati Membri mar-regoli dwar l-akkwist pubbliku u l-għajnuna mill-Istat skont l-Artikolu 22(2), il-punt (a) tar-Regolament RRF. Id-dikjarazzjoni ta’ assigurazzjoni dwar l-RRF, li tirriżulta minn dan il-qafas ta’ kontroll, ġiet allinjata bis-sħiħ ma’ dawk maħruġa minn DĠ oħrajn mill-2022.

L-RRF dalwaqt se tidħol fit-tieni nofs tal-ħajja tagħha, bħala strument li wera l-kapaċità tiegħu li jinċentiva r-riformi strutturali, jamplifika l-impatt tal-investimenti u jżomm livell suffiċjenti ta’ flessibbiltà biex jadatta għaċ-ċirkostanzi li qed jinbidlu. Dawk il-kisbiet joriġinaw fil-karatteristika ewlenija bbażata fuq il-prestazzjoni tal-Faċilità, li tgħaqqad l-iżborżi mal-implimentazzjoni gradwali tar-riformi u l-investimenti permezz ta’ stadji importanti u miri miftiehma. Dawk il-kisbiet ma kinux ikunu possibbli mingħajr is-sjieda u d-determinazzjoni tal-Istati Membri li jwettqu l-pjanijiet ta’ rkupru u reżiljenza tagħhom, u l-kontribut ta’ istituzzjonijiet bħall-Parlament Ewropew u l-Qorti Ewropea tal-Awdituri u tal-partijiet ikkonċernati soċjali u lokali.

Madankollu, il-ħidma għadha ’l bogħod milli tintemm u għad hemm perjodu ta’ implimentazzjoni ta’ sfida. Ir-reviżjoni li għaddejja tal-pjanijiet nazzjonali tibbenefika mill-esperjenza vasta li nġabret s’issa u se tikkontribwixxi biex titħaffef l-implimentazzjoni tal-istrument. Aktar trasparenza fl-implimentazzjoni, ir-riżorsi addizzjonali tar-REPowerEU u enfasi fuq l-isfruttar tal-kapaċità amministrattiva tal-Istati Membri jħejju t-triq għal aktar aċċellerazzjoni tal-implimentazzjoni fl-2024, u snin wara, sa tmiem l-2026.

2.Is-sitwazzjoni attwali tal-implimentazzjoni tal-RRF

Dan ir-rapport jippreżenta fid-dettall is-sitwazzjoni attwali fl-implimentazzjoni tal-RRF (it-taqsima 2), il-kontribuzzjoni tal-faċilità għall-objettivi tal-RRF (it-taqsima 3) u s-sitwazzjoni attwali fil-kapitoli tar-REPowerEU (it-taqsima 4). Fl-anness, l-iskedi tal-pajjiżi jiddeskrivu l-progress għal kull RRP.

L-informazzjoni pprovduta f’dan ir-rapport hija bbażata fuq il-kontenut tal-pjanijiet adottati, kif ivvalutati mill-Kummissjoni, fuq id-data rrapportata mill-Istati Membri sa April 2023 bħala parti mill-obbligi ta’ rapportar biannwali tagħhom, fuq data mit-Tabella ta’ Valutazzjoni għall-Irkupru u r-Reżiljenza 4 mill-1 ta’ Settembru 2023 u fuq l-iżviluppi fl-implimentazzjoni tal-Faċilità sal-1 ta’ Settembru 2023 5 , sakemm mhux speċifikat mod ieħor.

2.1. Is-sitwazzjoni attwali tal-implimentazzjoni tal-RRPs

Adozzjoni tal-Pjanijiet għall-Irkupru u r-Reżiljenza

Mill-pubblikazzjoni tal-aħħar Rapport Annwali fl-1 ta’ Marzu 2022, il-Kunsill adotta l-ħames Deċiżjonijiet ta’ Implimentazzjoni tal-Kunsill (CIDs) li jifdal dwar l-RRPs tal-Bulgarija u tal-Iżvezja fl-4 ta’ Mejju 2022, tal-Polonja fis-17 ta’ Ġunju 2022, tan-Netherlands fl-4 ta’ Ottubru 2022 u tal-Ungerija fis-16 ta’ Diċembru 2022. Il-Kummissjoni vvalutat kull pjan b’mod espedjenti, konsistenti u trasparenti, skont il-11-il kriterju stabbiliti fl-Artikolu 19(3) tar-Regolament RRF. Matul il-proċess ta’ valutazzjoni, il-Kummissjoni kienet f’kuntatt mill-qrib mal-Istati Membri biex twettaq valutazzjoni komprensiva. Il-Kummissjoni appoġġat lill-Istati Membri biex iressqu pjanijiet ambizzjużi bi stadji importanti u miri ċari u realistiċi biex jimmonitorjaw il-progress tagħhom matul l-implimentazzjoni. Bl-RRPs kollha approvati u adottati, issa l-attenzjoni kollha hija diretta lejn l-implimentazzjoni tal-pjanijiet u r-reviżjonijiet li hemm għaddejjin.

Arranġamenti operazzjonali

S’issa, il-Kummissjoni ffirmat arranġamenti operazzjonali ma’ 24 Stat Membru. F’konformità mar-Regolament RRF, dawn il-ftehimiet bilaterali jispeċifikaw aktar il-modalitajiet għall-monitoraġġ, il-kooperazzjoni u l-aspetti relatati mal-implimentazzjoni. Barra minn hekk, l-arranġamenti operazzjonali jippreżentaw f’aktar dettall il-mekkaniżmu ta’ verifika għal kull stadju importanti u mira, u meta jkun meħtieġ, jinkludu passi ta’ monitoraġġ addizzjonali biex jingħata segwitu għall-implimentazzjoni tal-pjan. Biex tippromwovi t-trasparenza, il-Kummissjoni tagħmel l-arranġamenti operazzjonali disponibbli fuq is-sit web tagħha 6 .

Il-konklużjoni u l-iffirmar tal-arranġamenti operazzjonali huma passi ewlenin fl-implimentazzjoni tal-RRPs. Għalkemm arranġamenti operazzjonali ffirmati ma humiex meħtieġa biex wieħed jirċievi prefinanzjament, dawn huma prekundizzjoni għall-Istat Membru kkonċernat biex jippreżenta l-ewwel talba għall-pagament tiegħu. Skont il-qafas nazzjonali tal-Istat Membru, il-proċess għall-konklużjoni tal-arranġamenti operazzjonali jista’ jieħu aktar żmien milli f’każijiet oħrajn. Fl-1 ta’ Settembru 2023, tliet Stati Membri biss kienu għadhom fil-proċess li jiffinalizzaw l-arranġamenti operazzjonali tagħhom jew li dalwaqt kienu se jiffirmawhom (DE, NL, HU) 7 .

Talbiet għall-pagament

Sal-1 ta’ Settembru 2023, il-Kummissjoni rċeviet 31 talba għall-pagament minn 19-il Stat Membru u żborżat ammont totali ta’ EUR 153,4 biljun. Dan jinkludi l-EUR 56,6 biljun fil-prefinanzjament tal-RRF mogħtija lil 21 Stat Membru sal-31 ta’ Diċembru 2021. EUR 106,3 biljun mill-ammont totali żborżat lill-Istati Membri jikkonċernaw appoġġ mhux ripagabbli u EUR 47,1 biljun jikkonċernaw self. It-Tabella 1 u t-Tabella 2 jipprovdu ħarsa ġenerali lejn il-preżentazzjoni tat-talbiet għall-pagamenti mill-Istati Membri u l-iżborżi korrispondenti mill-Kummissjoni, wara valutazzjoni pożittiva tal-istadji importanti u l-miri koperti mit-talba għall-pagament rispettiva.

Tabella 1: Proċessar tat-talbiet għall-pagament 8

Nota: Id-data hija ppreżentata f’ordni kronoloġiku tad-data tal-preżentazzjoni tat-talba għall-pagament u netta mill-prefinanzjament.

Sors: Il-Kummissjoni Ewropea

Tabella 2: Is-sitwazzjoni kurrenti dwar l-implimentazzjoni tat-talbiet għall-pagament tal-RRF

Nota: * L-Irlanda ma talbet l-ebda prefinanzjament. ▲ Bħala prerekwiżit għall-prefinanzjament, is-CID kellha tiġi adottata sal-31 ta’ Diċembru 2021.

Sors: Il-Kummissjoni Ewropea

Filwaqt li l-implimentazzjoni tal-RRPs hija ġeneralment fit-triq it-tajba, xi Stati Membri qed jiffaċċjaw sfidi fl-amministrazzjoni tal-fondi, parzjalment minħabba kapaċità amministrattiva limitata jew konġestjonijiet fl-investiment f l-iskedi ta’ żmien stretti tal-Faċilità. Ir-reviżjonijiet tal-RRPs u ż-żieda tal-kapitoli tar-REPowerEU affettwaw ukoll l-iskeda ta’ żborż tal-fondi tal-RRF, peress li l-ewwel nofs tal-2023 ra tnaqqis fil-preżentazzjonijiet tat-talbiet għall-pagament, bl-Istati Membri jiffokaw l-isforzi tagħhom fuq ir-reviżjoni tal-pjanijiet u ż-żieda tal-kapitoli tar-REPowerEU. Aktar informazzjoni dwar il-progress fl-implimentazzjoni tal-istadji importanti u tal-miri, ibbażata fuq ir-rapportar biannwali, hija dettaljata fit-taqsima li jmiss.

Il-Kummissjoni tkompli tissottolinja li l-ewwel prijorità tibqa’ l-implimentazzjoni rapida tal-RRPs, kif muri fir-rakkomandazzjonijiet speċifiċi għall-pajjiż (CSRs) tal-2023, u tinsab lesta li tappoġġa lill-Istati Membri hekk kif dawn iwettqu l-impenji miftiehma tagħhom ta’ riforma u investiment. Ir-reviżjoni b’suċċess tal-pjanijiet fl-2023 hija opportunità għall-Istati Membri biex jindirizzaw kwistjonijiet relatati mal-kapaċità amministrattiva, iżidu l-kapaċità ta’ assorbiment tal-fondi tal-RRF u jlaħħqu mal-iskeda ta’ żborż. Din tinvolvi l-introduzzjoni ta’ riformi u investimenti addizzjonali fl-RRPs immodifikati li għandhom l-għan li jindirizzaw ostakli regolatorji speċifiċi u ostakli għall-investiment identifikati fl-implimentazzjoni s’issa. Din tinkludi wkoll miżuri biex jittejbu l-organizzazzjoni, il-kapaċità u l-mezzi tal-amministrazzjonijiet nazzjonali involuti direttament fl-implimentazzjoni tal-pjanijiet. Dawn il-miżuri jistgħu jiddependu fuq l-assistenza teknika mill-Kummissjoni pprovduta permezz tal-Istrument ta’ Appoġġ Tekniku (TSI). Tlieta u għoxrin Stat Membru rċevew, jew qed jirċievu, appoġġ ġenerali għall-aspetti orizzontali tal-implimentazzjoni tal-RRP, fosthom l-appoġġ għar-reviżjoni tal-pjanijiet, filwaqt li s-27 Stat Membru kollha qed jibbenefikaw mill-appoġġ tematiku marbut mal-implimentazzjoni tal-miżuri tal-RRF 9 .

Progress fl-implimentazzjoni tal-istadji importanti u tal-miri

F’konformità mal-Artikolu 27 tar-Regolament RRF, l-Istati Membri jeħtiġilhom jirrapportaw darbtejn fis-sena fil-kuntest tas-Semestru Ewropew dwar il-progress li jkun sar fl-implimentazzjoni tal-RRPs tagħhom. Ir-Regolament Delegat tal-Kummissjoni (UE) 2021/2106 jispeċifika aktar dan l-obbligu, u jistabbilixxi l-iskadenzi għar-rapportar biannwali sa mhux aktar tard mit-30 ta’ April u mill-15 ta’ Ottubru. L-Istati Membri jirrapportaw il-progress tagħhom fil-kisba tal-istadji importanti u l-miri tagħhom li kienu mistennija fil-passat u li huma mistennija fi 12-il xahar fil-futur. Filwaqt li d-data hija rrapportata mill-Istati Membri nfushom u ma tiġix ivverifikata mill-Kummissjoni, din tipprovdi rendikont komprensiv dwar l-implimentazzjoni tal-pjanijiet kollha u tippermetti l-monitoraġġ tal-progress fl-implimentazzjoni tal-RRPs.

L-Istati Membri jkomplu jirrapportaw progress tajjeb fl-implimentazzjoni tagħhom tal-RRPs, b’minoranza ta’ stadji importanti u miri rrapportati li għadhom ma humiex lesti jew imdewma. Iċ-ċiklu ta’ rapportar biannwali jindika li l-maġġoranza l-kbira tal-istadji importanti u tal-miri dovuti sa April 2023 jew huma ssodisfati 10 jew huma rrapportati bħala lesti 11 (Illustrazzjoni 1). Il-progress tal-istadji importanti u tal-miri li ġejjin huwa wkoll inkoraġġanti, b’għadd sinifikanti ta’ stadji importanti u miri rrapportati fit-triq it-tajba 12 jew diġà lesti (Illustrazzjoni 2).

Hemm bilanċ dejjem akbar bejn l-għadd ta’ riformi u investimenti rrapportati bħala milħuqa jew lesti. Il-progress tar-riformi – b’mod partikolari l-adozzjoni ta’ testi legali u ta’ tħejjijiet ta’ politika rilevanti – kien aktar prominenti f’ċikli ta’ rapportar preċedenti, peress li r-riformi spiss kienu ġew antiċipati fl-RRPs tal-Istati Membri biex jibnu l-qafas għal proġetti ta’ investiment sussegwenti biex ikollhom impatt ogħla. Barra minn hekk, it-tlestija ta’ miri relatati mal-investiment bħal, pereżempju, il-bini tal-infrastruttura tirrikjedi xi żmien, u dawn il-miri tipikament ikunu inqas irrappreżentati fl-ewwel skedi tat-talbiet għall-pagament anke jekk l-implimentazzjoni reali tagħhom setgħet bdiet diġà. Madankollu, il-progress fuq l-investiment issa huwa aktar viżibbli b’aktar stadji importanti u miri relatati mar-riforma li jinsabu fit-triq it-tajba biex jitlestew fit-12-il xahar li ġejjin (l-Illustrazzjoni 3). Dan huwa żvilupp mistenni fl-RRF, hekk kif l-implimentazzjoni timxi gradwalment minn stadji importanti u miri aktar iffokati fuq ir-riforma għal dawk aktar iffokati fuq l-investiment.

Sors: Il-Kummissjoni Ewropea.

Illustrazzjoni 3: Il-progress tal-istadji importanti u tal-miri relatati mar-riformi u mal-investiment

Sors: Il-Kummissjoni Ewropea.

L-istadji importanti u l-miri jidhru li huma implimentati b’mod komparabbli fis-sitt pilastri tal-politika tal-RRF kollha 13 , skont id-data ta’ rapportar biannwali. L-aktar progress ġie rrapportat għal miżuri li jikkontribwixxu għall-pilastru 3 dwar “tkabbir intelliġenti, sostenibbli u inklużiv”, il-pilastru 5 dwar “is-saħħa, u r-reżiljenza ekonomika, soċjali u istituzzjonali” u l-pilastru 4 dwar “il-koeżjoni soċjali u territorjali” (l-Illustrazzjoni 4). Dawn il-pilastri – flimkien mal-pilastru 1 dwar “tranżizzjoni ekoloġika” – huma appoġġati mill-ogħla għadd ta’ miżuri, u għalhekk ma huwiex sorprendenti li jesperjenzaw l-aktar progress. 

Illustrazzjoni 4: Il-progress tal-istadji importanti u tal-miri għal kull Pilastru RRF 

Sors: Il-Kummissjoni Ewropea.

Filwaqt li l-għadd ta’ stadji importanti u miri rrapportati bħala mdewma huwa ġeneralment żgħir, l-oqsma 14 tat-tħejjija tal-politika, tas-servizzi u l-proċessi pubbliċi ġodda, kif ukoll tat-titjib tal-infrastruttura jidhru li jesperjenzaw aktar dewmien fl-implimentazzjoni (l-Illustrazzjoni 5), abbażi tar-rapportar biannwali. Peress li dawn it-tliet oqsma jkopru għadd kbir ta’ stadji importanti u miri f’dan il-perjodu ta’ rapportar, id-dewmien jista’ ma jkunx sinifikanti jew mhux proporzjonat meta mqabbel mal-oqsma l-oħrajn.

Meta pprovdew spjegazzjoni għad-dewmien, l-Istati Membri rrapportaw diffikultajiet biex jissodisfaw l-iskadenza għall-iffirmar tal-kuntratti u dewmien mhux mistenni fix-xogħlijiet ta’ kostruzzjoni. B’mod ġenerali, l-Istati Membri ma pprovdewx b’mod konsistenti spjegazzjonijiet dettaljati għad-dewmien u ġeneralment ma qisuhx bħala sostanzjali.

Filwaqt li d-dati indikattivi fil-mira ta’ xi stadji importanti u miri ġew imdewma, oħrajn tressqu ’l quddiem. Skont l-aħħar ċiklu ta’ data ta’ rapportar biannwali, id-dewmien fid-data fil-mira għall-implimentazzjoni rrapportat mill-Istati Membri jaffettwa l-aktar l-istadji importanti u l-miri li inizjalment kellhom jiġu implimentati fl-2022 (it-Tabella 3), b’perjodu medjan ta’ 181 jum ta’ dewmien irrapportat. L-istadji importanti u l-miri li inizjalment kienu ppjanati li jiġu implimentati fl-2023 jidhru, bħalissa, li qed jesperjenzaw inqas dewmien. Ta’ min jinnota wkoll li, għal diversi stadji importanti u miri, id-data fil-mira tal-implimentazzjoni tressqet ’il quddiem 15 .

Illustrazzjoni 5: Tip ta’ stadji importanti u miri mdewma

Nota: Il-klassifikazzjoni tal-istadji importanti u tal-miri fl-illustrazzjoni ta’ hawn fuq ġiet żviluppata mill-Kummissjoni Ewropea u ma hijiex irrapportata bħala tali mill-Istati Membri fl-eżerċizzju ta’ rapportar biannwali.

Sors: Il-Kummissjoni Ewropea.

Tabella 3: L-għadd u l-perjodu medjan ta’ stadji importanti u miri b’data fil-mira tal-implimentazzjoni rrapportata mdewma jew kmieni, għar-riformi u l-investimenti

Nota: Din it-tabella hija bbażata fuq data rrapportata mill-Istati Membri nfushom ipprovduta fil-kuntest tar-rapportar biannwali, li fih l-Istati Membri jirrapportaw dwar il-progress ta’ stadji importanti u miri li jħarsu ’l quddiem sal-Q2 2024. B’riżultat ta’ dan, ma hija disponibbli l-ebda data dwar dewmien potenzjali għall-istadji importanti u l-miri li għandhom jiġu implimentati fl-2025 u fl-2026. L-istadji importanti u l-miri jitqiesu li jiġu implimentati minn qabel meta jiġu implimentati fit-trimestru ta’ qabel dak inizjalment immirat.

Sors: Il-Kummissjoni Ewropea.

Prestazzjoni tal-Faċilità bbażata fuq l-indikaturi komuni

L-indikaturi komuni juru l-progress fl-implimentazzjoni tal-RRPs lejn objettivi komuni u l-prestazzjoni ġenerali tal-RRF. Filwaqt li fil-qafas tal-RRF, l-ilħuq tal-istadji importanti u tal-miri jikkostitwixxi l-metrika ewlenija għall-implimentazzjoni ta’ kull RRP, l-indikaturi komuni jirrappreżentaw sett ta’ 14-il indikatur li ġew stabbiliti mir-Regolament Delegat tal-Kummissjoni 2021/2106 16 fit-28 ta’ Settembru 2021 biex juru l-prestazzjoni u l-progress ġenerali tal-Faċilità lejn l-objettivi tagħha 17 .

L-Istati Membri jirrapportaw darbtejn fis-sena dwar il-progress tagħhom lejn l-indikaturi komuni. Skont ir-Regolament Delegat 2021/2106, l-Istati Membri jirrapportaw sat-28 ta’ Frar (li jkopri l-perjodu ta’ rapportar ta’ Lulju u Diċembru tas-sena preċedenti) u sal-31 ta’ Awwissu (li jkopri l-perjodu ta’ rapportar ta’ Jannar sa Ġunju tal-istess sena). Il-Kummissjoni tippubblika d-data tal-indikaturi komuni dwar it-Tabella ta’ Valutazzjoni tal-Irkupru u r-Reżiljenza 18 , wara li twettaq ftit kontrolli tad-data biex tiżgura l-komparabbiltà tad-data 19 . F’konformità mar-rekwiżiti tar-Regolament Delegat tal-Kummissjoni, fejn id-data tiġi ppubblikata fil-livell ta’ kull Stat Membru, dawn jiġu ppreżentati f’termini relattivi.

Id-data rrapportata mill-Istati Membri s’issa turi li l-RRF diġà kisbet progress konsiderevoli lejn l-indikaturi komuni u fil-pilastri ta’ politika kollha. Sal-lum, id-data ta’ tliet ċikli ta’ rapportar ġiet rieżaminata u ppubblikata fuq it-Tabella ta’ Valutazzjoni tal-Irkupru u r-Reżiljenza, li tkopri l-progress miksub fil-perjodu minn Frar 2020 sa Diċembru 2022. Peress li l-indikaturi komuni huma mfassla biex jaqbdu l-progress miksub fil-prattika, stadji aktar bikrija tal-implimentazzjoni tal-miżuri fl-RRPs spiss ma jkunux riflessi fid-data. L-Illustrazzjoni 6 turi l-istat kurrenti tal-progress lejn l-indikaturi komuni, li jirrifletti kisbiet importanti lejn l-objettivi tal-Faċilità u l-prijoritajiet ewlenin tal-UE.

Pereżempju, sa Diċembru 2022 diġà nkiseb iffrankar fil-konsum annwali tal-enerġija li jammonta għal madwar 22 miljun Megawatt (“MWh”) bis-saħħa tal-appoġġ mill-RRF (l-Illustrazzjoni 7). It-tnaqqis tal-konsum tal-enerġija tagħna u ż-żieda fl-effiċjenza enerġetika huma fost il-prijoritajiet ewlenin tal-UE u prekundizzjoni għat-tranżizzjoni lejn enerġija nadifa u l-indikatur komuni (1) jaqbad it-tnaqqis fil-konsum annwali tal-enerġija primarja miksub b’appoġġ tal-RRF. Għall-kuntest, l-iffrankar tal-enerġija miksub s’issa jikkorrispondi bejn wieħed u ieħor għall-kapaċità tal-elettriku installata fil-Belġju. Eżempji huma t-tnaqqis tal-konsum tal-enerġija fil-binjiet, fl-iskejjel, fl-isptarijiet jew fl-intrapriżi.

Sa Diċembru 2022, l-RRF kienet għenet lil 1,43 miljun intrapriża permezz ta’ appoġġ monetarju jew in natura (l-Illustrazzjoni 8). Il-kriżi tal-COVID-19 kellha impatt kbir fuq l-ekonomija kollha tal-UE u l-intrapriżi żgħar u ta’ daqs medju (“SMEs”) sofrew b’mod partikolari mill-kriżi. Meta wieħed iħares lejn l-appoġġ ipprovdut biex jagħti spinta lill-ekonomiji tal-UE u biex jgħin lill-intrapriżi, l-indikatur komuni (9) juri l-għadd ta’ intrapriżi appoġġati minn miżuri taħt l-RRF.

Illustrazzjoni 6: L-istat ta’ progress lejn l-indikaturi komuni 20

Sors: Tabella ta’ Valutazzjoni tal-Irkupru u r-Reżiljenza.

Illustrazzjoni 7: L-evoluzzjoni tal-iffrankar fil-konsum annwali tal-enerġija primarja f’MWh fis-sena

Sors: Tabella ta’ Valutazzjoni tal-Irkupru u r-Reżiljenza.

Illustrazzjoni 8: L-evoluzzjoni tal-għadd ta’ intrapriżi appoġġati

Sors: Tabella ta’ Valutazzjoni tal-Irkupru u r-Reżiljenza.

Fit-tieni nofs tal-2022, aktar minn 4 miljun persuna ġew imħarrġa b’appoġġ tal-RRF (Illustrazzjoni 9). Il-kriżi tal-COVID-19 fixklet ħafna wkoll is-sistemi tal-edukazzjoni u t-taħriġ tal-UE, u l-indikatur komuni (10) jirrifletti l-kontribut tal-RRF għall-edukazzjoni u t-taħriġ u l-iżvilupp tal-ħiliet, billi juri l-għadd ta’ parteċipanti fl-edukazzjoni u t-taħriġ minħabba l-appoġġ riċevut permezz ta’ miżuri tal-RRF. Ir-riformi u l-investimenti fl-edukazzjoni u t-taħriġ huma kruċjali biex iħejju liċ-ċittadini għall-isfidi tal-lum, b’mod partikolari t-tranżizzjonijiet diġitali u ekoloġiċi, u biex jiżguraw li jkollhom il-possibbiltà li jiżviluppaw il-ħiliet li jeħtieġu. Qed tingħata attenzjoni partikolari lit-taħriġ biex jittejbu l-ħiliet diġitali, fid-dawl tal-importanza dejjem tikber tagħhom fis-suq tax-xogħol u fis-soċjetà.

Illustrazzjoni 9: L-evoluzzjoni tal-parteċipanti fl-edukazzjoni jew it-taħriġ

Sors: Tabella ta’ Valutazzjoni tal-Irkupru u r-Reżiljenza.

2.2. Aktar trasparenza fil-valutazzjoni tat-talbiet għall-pagament

Il-fondi tal-RRF jistgħu jiġu żborżati biss bil-kundizzjoni li jintlaħqu b’mod sodisfaċenti l-istadji importanti u l-miri rilevanti koperti mit-talba għall-pagament, skont l-Artikolu 24 tar-Regolament RRF. Il-valutazzjoni tal-Kummissjoni tal-istadji importanti u tal-miri hija karatteristika ewlenija tal-RRF u tirrikjedi analiżi dettaljata biex jiġi ddeterminat jekk l-Istati Membri laħqux l-obbligi tagħhom b’mod sodisfaċenti.

Fil-Komunikazzjoni tagħha dwar l-anniversarju ta’ sentejn tal-RRF ippubblikata fil-21 ta’ Frar 2023 21 , il-Kummissjoni żiedet il-prevedibbiltà u t-trasparenza billi ppreżentat l-għodod ta’ implimentazzjoni użati matul il-valutazzjoni tat-talbiet għall-pagament. Il-Komunikazzjoni u l-annessi tagħha jipprovdu deskrizzjoni dettaljata kemm tal-qafas użat għall-valutazzjoni tal-istadji importanti u tal-miri kif ukoll tal-metodoloġija tas-sospensjoni tal-pagamenti.

Qafas għall-valutazzjoni tal-istadji importanti u l-miri skont ir-Regolament RRF

Fi Frar 2023, il-Kummissjoni ppubblikat il-qafas tagħha għall-valutazzjoni tal-ilħuq sodisfaċenti tal-istadji importanti u tal-miri, biex tappoġġa lill-awtoritajiet nazzjonali, lill-partijiet ikkonċernati u lill-pubbliku ġenerali, fil-fehim tagħhom ta’ kif l-implimentazzjoni tal-miżuri appoġġati mill-RRF tiġi evalwata qabel kull żborż.

L-ilħuq b’mod sodisfaċenti tal-istadji importanti u tal-miri huwa vvalutat abbażi tas-CIDs li japprovaw l-RRPs. Il-Kummissjoni tistabbilixxi r-rekwiżiti li l-Istati Membri jridu jissodisfaw billi tibbaża ruħha fuq id-deskrizzjoni ta’ kull stadju importanti u mira fid-dawl tal-kuntest u l-iskop. Imbagħad, abbażi tal-ġustifikazzjonijiet dovuti pprovduti mill-Istati Membri, tistabbilixxi jekk stadju importanti speċifiku jew mira speċifika tkunx intlaħqet b’mod sodisfaċenti. F’għadd limitat ta’ ċirkostanzi u f’konformità mal-applikazzjoni tal-prinċipju de minimis, jistgħu jiġu aċċettati devjazzjonijiet minimi marbuta mal-ammonti, mar-rekwiżiti formali, mal-ħin jew mas-sustanza. Il-metodoloġija sħiħa li tirrappreżenta l-qafas li l-Kummissjoni qed tibbaża fuqu biex twettaq il-valutazzjoni tat-talba għall-pagament hija ppreżentata fl-Anness I tal-Komunikazzjoni ppubblikata fil-21 ta’ Frar 2023 22 .

Proċess ta’ sospensjoni tal-pagamenti

Fi Frar 2023, il-Kummissjoni ppubblikat ukoll il-metodoloġija tagħha biex tiddetermina l-ammont li għandu jiġi sospiż jekk stadju importanti jew mira ma tintlaħaqx b’mod sodisfaċenti, b’rispett sħiħ tal-prinċipji tat-trattament ugwali u tal-proporzjonalità. Ir-Regolament RRF jipprevedi ċirkostanzi eċċezzjonali fejn l-Istati Membri jistgħu jiffaċċjaw dewmien fl-implimentazzjoni ta’ miżuri, li jaffettwa t-twettiq f’waqtu ta’ xi stadji importanti u miri. Dawn is-sitwazzjonijiet ma għandhomx jipprevjenu li jsiru l-pagamenti għal stadji importanti u miri li jkunu ntlaħqu b’mod sodisfaċenti 23 . Għalhekk, ir-Regolament jipprevedi mekkaniżmu li jagħti lill-Istati Membri żmien addizzjonali (sa 6 xhur) biex jimplimentaw l-istadju importanti jew il-mira rilevanti. F’sitwazzjoni bħal din, ir-Regolament RRF jipprovdi l-possibbiltà li l-Kummissjoni tissospendi l-pagamenti parzjalment jew kompletament, u b’hekk tiżgura wkoll il-konformità mal-prinċipju ta’ ġestjoni finanzjarja tajba.

Is-sospensjoni tal-pagament tippermetti lill-Istati Membri jippreżentaw talba għall-pagament anke jekk ma jkunux għadhom intlaħqu l-istadji importanti u l-miri kollha. Il-proċedura ta’ sospensjoni (l-Illustrazzjoni 10) tipprovdi żmien għall-Istati Membri biex jilħqu l-istadji importanti u l-miri rilevanti li jitqiesu li ma ntlaħqux fi żmien 6 xhur wara l-adozzjoni ta’ deċiżjoni ta’ sospensjoni. Fl-aħħar mill-aħħar, jekk l-Istat Membru ma jkunx jista’ jilħaq l-istadju importanti jew il-mira rilevanti f’dan il-perjodu ta’ 6 xhur, il-kontribuzzjoni finanzjarja jew l-appoġġ għas-self tiegħu jitnaqqsu b’mod permanenti, f’konformità mal-Artikolu 24(6) tar-Regolament RRF. Il-metodoloġija sħiħa li tiddeskrivi l-kalkolu tal-ammont li għandu jiġi sospiż hija ppreżentata fl-Anness II tal-Komunikazzjoni ppubblikata fil-21 ta’ Frar 2023.

Fl-2023, il-Kummissjoni ltaqgħet mal-ewwel każijiet ta’ lħuq mhux sodisfaċenti 24 . F’kull każ, f’ittra lill-Istat Membru kkonċernat, il-Kummissjoni spjegat ir-raġuni għaliex l-istadji importanti jew il-miri tqiesu bħala mhux milħuqa u l-ammont assoċjat li għandu jiġi sospiż f’konformità mal-proċeduri previsti fir-Regolament RRF. Hija l-prerogattiva tal-Istat Membru kkonċernat li jaqsam din l-informazzjoni mal-Kumitat Ekonomiku u Finanzjarju (KEF). S’issa, l-Istati Membri kkonċernati qasmu l-ittra tagħhom mal-KEF.

Illustrazzjoni 10: Proċess għas-sospensjoni tal-pagamenti

Sors: Il-Kummissjoni Ewropea

2.3. Treġġigħ lura tal-istadji importanti u tal-miri skont l-RRF

F’konformità mat-tieni sentenza tal-Artikolu 24(3) tar-Regolament RRF, “[i]t-twettiq sodisfaċenti tal-istadji importanti u l-miri għandu jippresupponi li l-miżuri relatati ma’ stadji importanti u miri milħuqa preċedentement b’mod sodisfaċenti ma jkunux treġġgħu lura mill-Istat Membru kkonċernat”.

Illum, flimkien ma’ dan ir-rapport, il-Kummissjoni tippubblika l-qafas tagħha għall-applikazzjoni ta’ din id-dispożizzjoni (ara l-Anness II). Il-qafas jindirizza rakkomandazzjoni mill-Qorti Ewropea tal-Awdituri 25 u jipprovdi ċarezza legali u trasparenza dwar il-proċess li għandu jiġi segwit f’każ ta’ treġġigħ lura, filwaqt li jiżgura l-implimentazzjoni kontinwa tal-RRF u l-protezzjoni tal-interessi finanzjarji tal-UE. Il-Kummissjoni tista’ tirrieżamina u temenda din il-metodoloġija tul il-proċess ta’ akkumulu ta’ esperjenza fir-rigward tal-applikazzjoni tagħha. 

2.4. Reviżjoni tal-RRPs

Il-pjan REPowerEU jirrikonoxxi li l-RRF jista’ jkollha rwol importanti fil-kisba ta’ enerġija sigura, affordabbli u nadifa u r-Regolament RRF emendat daħal fis-seħħ fi Frar 2023, bħala parti mir-rispons tal-Kummissjoni għall-iżviluppi reċenti fl-enerġija u fil-ġeopolitika. Għalhekk, ir-Regolament RRF ġie emendat biex jappoġġa riformi u investimenti ġodda jew mkabbra ddedikati għad-diversifikazzjoni tal-provvisti tal-enerġija (b’mod partikolari l-fjuwils fossili), iżid l-iffrankar tal-enerġija, jaċċellera t-tranżizzjoni lejn enerġija nadifa u fl-aħħar mill-aħħar iżid ir-reżiljenza, is-sigurtà u s-sostenibbiltà tas-sistema tal-enerġija tal-Unjoni. Biex ikunu jistgħu jintużaw il-fondi addizzjonali, ir-Regolament RRF emendat jistieden lill-Istati Membri jirrevedu l-RRPs tagħhom biex iżidu riformi u investimenti ġodda jew “mkabbra” relatati mal-enerġija permezz ta’ “kapitolu dwar ir-REPowerEU” ddedikat. Ir-Regolament emendat jintroduċi wkoll sett ta’ objettivi tar-REPowerEU li dawn il-miżuri miżjuda għandhom jiksbu (ara l-Artikolu 21(c) tar-Regolament RRF emendat).

L-implimentazzjoni rapida tal-RRPs tibqa’ l-ewwel prijorità u r-reviżjonijiet tal-RPPs u l-preżentazzjoni tal-kapitoli tar-REPowerEU ma għandhomx jimpedixxu lill-Istati Membri milli jirrispettaw l-iskedi ta’ żmien previsti fis-CIDs. L-Istati Membri għandhom ikomplu jwettqu l-isforzi kollha possibbli biex jippreżentaw it-talbiet għall-pagamenti fil-ħin u jiżguraw progress fir-riformi u l-investimenti, ħalli l-iżborż tal-fondi jsir bla telf ta’ żmien.

Mid-dħul fis-seħħ tar-Regolament RRF emendat fi Frar 2023, 20 Stat Membru ppreżentaw l-RRPs modifikati tagħhom flimkien mal-kapitoli tar-REPowerEU, li se jikkontribwixxu għat-tranżizzjoni tal-Istati Membri lejn sorsi ta’ enerġija rinnovabbli, iżidu l-effiċjenza enerġetika u jnaqqsu d-dipendenza tal-Ewropa fuq il-fjuwils fossili Russi.

Is-sitwazzjoni kurrenti tal-modifika tal-RRPs u l-preżentazzjoni tal-kapitoli tar-REPowerEU

L-Istati Membri jistgħu jippreżentaw talba mmotivata lill-Kummissjoni biex jagħmlu proposta biex jemendaw jew jissostitwixxu l-RRPs eżistenti tagħhom taħt erba’ raġunijiet għar-reviżjonijiet 26 . L-ewwel nett, l-Istati Membri għandhom jipproponu riformi u investimenti ġodda jew “imkabbra” relatati mal-enerġija permezz ta’ “kapitolu tar-REPowerEU” ddedikat. It-tieni, l-Istati Membri jistgħu, skont l-Artikolu 18(2), jipproponu li jaġġustaw ’il fuq jew ’l isfel il-miżuri tagħhom sabiex jinkludu l-kontribuzzjoni finanzjarja massima aġġornata ppubblikata fit-30 ta’ Ġunju 2022. It-tielet, l-Istati Membri għandhom il-possibbiltà li jitolbu emenda tal-pjan tagħhom jekk wieħed jew aktar mill-istadji importanti u l-miri fl-RRP tagħhom ma jibqgħux jistgħu jintlaħqu minħabba ċirkostanzi oġġettivi, f’konformità mal-Artikolu 21 tar-Regolament RRF. Fl-aħħar, l-Istati Membri kellhom sal-31 ta’ Awwissu 2023 biex jitolbu appoġġ mill-komponent tas-self tal-RRF u biex jirrevedu l-pjanijiet tagħhom kif xieraq, billi jippreżentawhom għal valutazzjoni mill-Kummissjoni. Aktar informazzjoni dwar il-komponent tas-self hija pprovduta fit-taqsima li ġejja.

Sal-1 ta’ Settembru 2023, il-Kummissjoni rċeviet 25 RRP immodifikati u 20 kapitolu tar-REPowerEU (Tabella 4). Tmien RRPs immodifikati (il-Ġermanja, l-Estonja, l-Irlanda, Franza, il-Lussemburgu, Malta, is-Slovakkja u l-Finlandja), li erbgħa minnhom jinkludu l-kapitoli tar-REPowerEU (l-Estonja, Franza, Malta u s-Slovakkja) kienu adottati mill-Kunsill. Fiż-żmien tat-tħejjija ta’ dan ir-rapport annwali, il-Kummissjoni kienet qed tivvaluta l-modifiki proposti minn 16-il Stat Membru. It-Tabella 5 tiddeskrivi l-bażijiet legali użati mill-Istati Membri biex jemendaw l-RRPs tagħhom, f’konformità mar-Regolament RRF.

Tabella 4: Tabella ta’ ħarsa ġenerali tal-preżentazzjoni tal-RRPs u l-kapitoli tar-REPowerEU modifikati 27

Sors: Il-Kummissjoni Ewropea

Tabella 5: Bażi legali użata mill-Istati Membri fil-modifika tal-RRPs tagħhom

Sors: Il-Kummissjoni Ewropea

Appoġġ mhux ripagabbli rivedut taħt l-RRF

Skont l-Artikolu 18(2) tar-Regolament RRF, l-Istati Membri jistgħu jaġġornaw l-RRPs tagħhom biex jinkludu l-kontribuzzjoni finanzjarja massima aġġornata ppubblikata fit-30 ta’ Ġunju 2022. L-Istati Membri li għandhom kontribuzzjoni finanzjarja massima mnaqqsa jistgħu jirrevedu l-pjanijiet tagħhom kif xieraq. L-Istati Membri li għandhom kontribuzzjoni finanzjarja massima akbar jistgħu jużaw dawn ir-riżorsi addizzjonali biex jiffinanzjaw l-investimenti u r-riformi inklużi fil-pjanijiet riveduti tagħhom jew fil-kapitolu tar-REPowerEU. It-Tabella 6 hawn taħt tipprovdi ħarsa ġenerali lejn il-bidla tal-Istati Membri fl-appoġġ finanzjarju mhux ripagabbli skont l-Artikolu 18.

Tabella 6: Bidla fl-appoġġ finanzjarju mhux ripagabbli skont l-Artikolu 18 tar-Regolament RRF

Sors: Il-Kummissjoni Ewropea

Self taħt l-RRF

Biex jiffinanzjaw investimenti u riformi ġodda inklużi fil-kapitolu tar-REPowerEU, l-Istati Membri jistgħu jibbenefikaw ukoll mill-kundizzjonijiet ta’ finanzjament favorevoli ħafna tas-self tal-RRF, li kellhom jitolbu sal-31 ta’ Awwissu 2023. It-Tabella 7 hawn taħt tipprovdi ħarsa ġenerali lejn it-talbiet (inkluż l-ammont ta’ self) ippreżentati mill-Istat Membru sal-iskadenza legali. Din l-informazzjoni ġiet kondiviża wkoll mal-Parlament Ewropew u mal-Kunsill fl-1 ta’ Settembru 2023.

Tabella 7: Self mitlub mill-Istati Membri sal-31 ta’ Awwissu 2023 

Nota: *It-talbiet għal self ippreżentati sal-31 ta’ Awwissu 2023 għad iridu jiġu vvalutati mill-Kummissjoni f’konformità mal-Artikolu 19 tar-Regolament RRF u l-pjanijiet riveduti li għandhom jiġu approvati mill-Kunsill. Għalhekk, din it-tabella tagħti biss stampa preliminari ta’ x’jista’ jkun l-ammont totali ta’ self impenjat skont l-RRF.

Sors: Il-Kummissjoni Ewropea

Skont ir-REPowerEU, l-Istati Membri se jkunu jistgħu jirċievu prefinanzjament f’żewġ segmenti, bejn l-2023 u l-2024. Dan se jkun possibbli wara l-preżentazzjoni tal-kapitolu tar-REPowerEU, dment li s-CIDs rilevanti jiġu adottati mill-Kunsill sal-31 ta’ Diċembru 2023. Għall-miżuri inklużi fil-kapitoli tar-REPowerEU, l-Istati Membri se jkunu jistgħu jitolbu prefinanzjament sa 20 % tas-sorsi ta’ finanzjament addizzjonali tar-REPowerEU mill-kwoti tas-Sistema għall-Iskambju ta’ Kwoti tal-Emissjonijiet (Emissions Trading System, “ETS”) u t-trasferimenti mir-Riżerva ta’ Aġġustament għall-Brexit (Brexit Adjustment Reserve, “BAR”), iż-żieda fl-allokazzjoni taħt l-RRF kif aġġornata sa Ġunju 2022, u taħt il-komponent tas-self tal-RRF li jifdal.

2.5. Is-sitwazzjoni kurrenti dwar il-finanzjament tal-RRF

Is-sitwazzjoni kurrenti tal-Finanzjament ta’ NextGenerationEU

Taħt NextGenerationEU, il-Kummissjoni tista’ tiġbor sa EUR 806,9 biljun bejn nofs l-2021 u l-2026 permezz tal-ħruġ ta’ bonds tal-UE. Dan jagħmel lill-UE waħda mill-akbar emittenti ta’ dejn iddenominat f’euro f’dan il-perjodu. Minkejja l-volatilità tas-suq matul l-aħħar sena, il-Kummissjoni setgħet tissodisfa fil-ħin l-impenji kollha tagħha ta’ żborż skont NextGenerationEU u tkompli ssegwi l-objettivi tagħha li tiġbor il-fondi fis-swieq b’mod effettiv u effiċjenti.

F’Ġunju 2022, il-Kummissjoni ħabbret il-pjan ta’ finanzjament tagħha għall-perjodu minn Lulju sal-aħħar ta’ Diċembru 2022. F’konformità ma’ dan il-pjan ta’ finanzjament, il-Kummissjoni ġabret EUR 50 biljun addizzjonali f’finanzjament fit-tul għal NextGenerationEU, ikkomplementati minn ħruġ fuq terminu qasir ta’ Kambjali tal-UE. Il-bonds maħruġa kienu taħlita ta’ bonds konvenzjonali u ekoloġiċi, b’rispett sħiħ tal-qafas ta’ bonds ekoloġiċi tan-NextGenerationEU. Dawn it-tranżazzjonijiet ġabu l-ammont pendenti totali tal-bonds tan-NextGenerationEU għal EUR 171 biljun, li minnhom EUR 36,5 biljun inġabru bil-ħruġ ta’ bonds ekoloġiċi. L-ammont totali ta’ Kambjali tal-UE pendenti fl-aħħar ta’ Diċembru kien ta’ EUR 17-il biljun 28 . 

F’Diċembru 2022, il-Kummissjoni ħabbret il-pjan ta’ finanzjament tagħha għall-perjodu ta’ bejn Jannar u l-aħħar ta’ Ġunju 2023, li kien magħmul minn operazzjonijiet ta’ finanzjament fit-tul sa EUR 80 biljun. Eventwalment, inħarġu EUR 78 biljun f’Bonds tal-UE, b’maturità medja ta’ madwar 14-il sena. Fl-ewwel nofs tal-2023, il-Kummissjoni ħarġet ukoll Kambjali tal-UE ta’ 3 u 6 xhur permezz ta’ rkanti darbtejn fix-xahar biex tissodisfa l-ħtiġijiet ta’ finanzjament fuq terminu qasir, b’EUR 17,9 biljun f’Kambjali tal-UE pendenti fl-aħħar ta’ Ġunju 2023. Intużaw 12-il irkant biex jinħarġu 24 Kambjala tal-UE, b’daqs medju ta’ madwar EUR 1 biljun kull wieħed.

Wara dan il-ħruġ ta’ suċċess, l-UE setgħet tkompli l-finanzjament bla xkiel tal-RRPs tal-Istati Membri permezz ta’ żborżi f’waqthom tar-rikavati. Il-Kummissjoni għamlet l-iżborżi kollha lill-Istati Membri taħt l-RRF hekk kif kienu dovuti, bħala medja fi żmien 6 ijiem tax-xogħol wara l-awtorizzazzjoni tal-iżborż. Ma kien hemm l-ebda dewmien.

Qafas tal-Bonds Ekoloġiċi

Fl-2020, il-Kummissjoni ħabbret li 30 % tal-bonds tan-NextGenerationEU (NGEU) se jinħarġu bħala bonds ekoloġiċi. Dan juri l-impenn tal-Kummissjoni għal finanzjament sostenibbli, billi ġabet assi ekoloġiku ġdid bi klassifikazzjoni għolja u likwidu fis-suq, biex tat aċċess għal investimenti ekoloġiċi għal firxa wiesgħa ta’ investituri, u saħħet ir-rwol tal-Unjoni Ewropea u tal-euro fis-swieq tal-finanzi sostenibbli.

Ir-rikavati tal-bond ekoloġiku tan-NextGenerationEU jiffinanzjaw is-sehem tan-nefqa rilevanti għall-klima fl-RRF. Kull Stat Membru għandu jalloka mill-inqas 37 % tal-valur totali tal-RRP nazzjonali tiegħu għal investimenti u riformi rilevanti għall-klima. L-Istati Membri qabżu din il-mira, bin-nefqa klimatika stmata li issa tammonta għal madwar 40 %.

Il-Kummissjoni ħarġet l-ewwel bond ekoloġiku tagħha tan-NextGenerationEU f’Ottubru 2021. Permezz ta’ dan il-bond ta’ 15-il sena, il-Kummissjoni ġabret EUR 12-il biljun, li jagħmilha l-akbar tranżazzjoni ta’ bonds ekoloġiċi fid-dinja sal-lum.

In-nefqa tal-bonds ekoloġiċi tan-NextGenerationEU s’issa hija relatata prinċipalment mal-effiċjenza enerġetika (47,6 % tal-infiq allokat) u t-trasport u l-infrastruttura nodfa (42 %). L-adattament għat-tibdil fil-klima huwa t-tielet l-akbar kategorija ta’ nefqa (b’5,6 % tal-infiq) fost disa’ kategoriji ta’ nfiq li għalihom jistgħu jiġu allokati r-rikavati mill-bonds ekoloġiċi tan-NextGenerationEU.

2.6. Kontrolli u awditjar fl-implimentazzjoni tal-RRF

L-RRF huwa strument ibbażat fuq il-prestazzjoni. Il-pagamenti mill-Kummissjoni lill-Istati Membri huma bbażati fuq l-ilħuq sodisfaċenti tal-istadji importanti u l-miri predefiniti stabbiliti fl-RRPs. Għal kull RRP, is-CID tistabbilixxi s-sett assoċjat ta’ stadji importanti u miri u l-ammont rilevanti għal kull pagament rateali. B’riżultat ta’ dan, il-legalità u r-regolarità tal-pagamenti skont l-RRF huma bbażati biss fuq l-ilħuq sodisfaċenti tal-istadji importanti u tal-miri. L-Istati Membri huma l-benefiċjarji tal-fondi tal-RRF, li, ladarba jiġu żborżati, jidħlu fil-baġit nazzjonali.

Il-qafas ta’ kontroll tal-RRF huwa mfassal għan-natura unika tal-RRF bħala programm ta’ nfiq tal-UE u huwa mibni fuq żewġ pilastri ewlenin: minn naħa waħda, il-legalità u r-regolarità tat-tranżazzjonijiet, li huma r-responsabbiltà ewlenija tal-Kummissjoni, u min-naħa l-oħra l-protezzjoni tal-interessi finanzjarji tal-Unjoni, li r-responsabbiltà għaliha hija prinċipalment tal-Istati Membri iżda li fuqhom il-Kummissjoni twettaq ukoll kontrolli speċifiċi.

Il-Kummissjoni kompliet issaħħaħ ir-robustezza tal-qafas ta’ kontroll tal-RRF, inkluża l-ħidma tal-awditjar tagħha. Ir-riżultati u l-osservazzjonijiet tal-awditjar ma jidentifikawx riskji kritiċi jew għoljin li jikkwalifikaw id-Dikjarazzjoni ta’ Assigurazzjoni pprovduta mid-Direttur Ġenerali tad-DĠ ECFIN fir-Rapport Annwali tal-Attività tiegħu 29 , li jkopri l-RRF.

Kontrolli fuq il-legalità u r-regolarità tal-impenji u l-pagamenti

L-ambjent ta’ kontroll tal-Kummissjoni jinkludi żewġ saffi: kontrolli ex ante qabel ma jsir il-pagament u awditi ex post minn hemm ’il quddiem.

Meta talba għall-pagament tiġi ppreżentata minn Stat Membru, il-Kummissjoni tivvaluta fil-kontroll ex ante l-ilħuq sodisfaċenti ta’ kull stadju importanti u mira indikati bħala lesti mill-Istat Membru. Biex jiġi vverifikat jekk l-istadji importanti u l-miri ntlaħqux b’mod sodisfaċenti, l-evidenza pprovduta mill-Istat Membru tiġi vvalutata minn timijiet ddedikati ta’ pajjiżi mill-Kummissjoni kollha. Il-Kummissjoni tista’ titlob informazzjoni addizzjonali u tista’ tiddeċiedi li twettaq kontrolli addizzjonali sabiex tikseb l-aċċertament komplementari meħtieġ fuq l-ilħuq tal-istadji importanti u tal-miri qabel ma tagħmel il-pagament. Jekk xi wħud mill-istadji importanti u l-miri ma jintlaħqux b’mod sodisfaċenti, il-pagament jista’ jiġi sospiż parzjalment.

Fl-2022, il-Kummissjoni vvalutat 13-il talba għall-pagament inklużi 366 stadju importanti u mira u kkonkludiet li l-istadji importanti u l-miri kollha kienu ntlaħqu b’mod sodisfaċenti. B’riżultat ta’ dan, ma kienet meħtieġa l-ebda sospensjoni jew tnaqqis tal-pagamenti fl-2022.

Il-Kummissjoni twettaq ukoll awditi ex post ibbażati fuq ir-riskju dwar l-istadji importanti u l-miri biex tikseb assigurazzjoni addizzjonali li l-informazzjoni pprovduta mill-Istat Membru kienet korretta. F’konformità mal-istrateġija tal-awditjar tagħha, għall-2022 il-Kummissjoni wettqet seba’ awditi ex post dwar l-istadji importanti u l-miri fir-rigward tal-ewwel talbiet għall-pagament ippreżentati minn Franza, l-Italja, il-Portugall, il-Kroazja u r-Rumanija kif ukoll it-tieni talba għall-pagament ippreżentata mill-Kroazja u minn Spanja. Abbażi ta’ valutazzjoni tar-riskju, ix-xogħol tal-awditjar kopra l-15-il stadju importanti u mira kollha identifikati bħala ta’ “riskju għoli” u 12 identifikati bħala ta’ “riskju medju”. Fl-2023, qed jitwettqu seba’ awditi oħrajn għal talbiet għall-pagamenti mill-Awstrija, miċ-Ċekja, mid-Danimarka, mill-Greċja, mil-Lussemburgu, mis-Slovakkja u minn Spanja. Abbażi tar-rapporti finali tal-awditjar maħruġa s’issa, il-Kummissjoni kkonkludiet li l-istadji importanti u l-miri awditjati ntlaħqu b’mod sodisfaċenti. Kieku l-Kummissjoni qieset ex post li stadju importanti jew mira ma ntlaħqux b’mod sodisfaċenti, hija kienet tibda korrezzjonijiet finanzjarji biex tirkupra l-parti mhux dovuta tal-pagament li jkun sar.

Kontrolli biex tiġi żgurata protezzjoni adegwata tal-interessi finanzjarji tal-Unjoni, bil-mod preskritt mill-Artikolu 22 tar-Regolament RRF

Kull Stat Membru jrid jistabbilixxi u jżomm sistemi ta’ kontroll effettivi u effiċjenti u jieħu azzjoni xierqa biex jipproteġi l-interessi finanzjarji tal-Unjoni. Kull Stat Membru kellu jagħti dettalji dwar is-sistema nazzjonali ta’ kontroll tiegħu fl-RRP nazzjonali tiegħu u dawn is-sistemi jistgħu jiġu vvalutati mill-Kummissjoni bħala “adegwati” (A) jew “insuffiċjenti” (C). Kieku l-arranġamenti proposti mill-Istat Membru ġew ivvalutati bħala insuffiċjenti, il-pjan ma kienx jiġi approvat. Meta vvalutat il-ħames RRPs approvati fl-2022, wara l-adozzjoni tar-rapport annwali preċedenti, il-Kummissjoni kkonkludiet li dawn kellhom sistema ta’ kontroll adegwata, bħal dawk tat-22 RRP l-oħrajn. Kif kien il-każ fil-valutazzjonijiet preċedenti, il-Kummissjoni identifikat ukoll xi nuqqasijiet f’kull wieħed mill-ħames RRPs ivvalutati b’mod pożittiv fl-2022 u talbet lill-Istati Membri kkonċernati jieħdu miżuri ta’ rimedju addizzjonali billi jżidu stadji importanti speċifiċi dwar l-awditjar u l-kontroll fl-RRPs rispettivi tagħhom. L-istadji importanti u l-miri korrispondenti huma inklużi fl-Anness tas-CID u jridu jintlaħqu qabel ma jkun jista’ jsir kwalunkwe pagament regolari. Malli tirċievi t-talba għall-pagament korrispondenti, il-Kummissjoni tivvaluta l-ilħuq sodisfaċenti ta’ dawn l-istadji importanti speċifiċi dwar l-awditjar u l-kontroll u tanalizza d-dikjarazzjonijiet ta’ ġestjoni u s-sommarji tal-awditjar ippreżentati.

Barra minn hekk, u f’konformità mal-istrateġija tal-awditjar tagħha, il-Kummissjoni twettaq awditi tas-sistema li jibbażaw fuq l-informazzjoni disponibbli fil-Kummissjoni u s-sommarji tal-awditjar u d-dikjarazzjonijiet ta’ ġestjoni ppreżentati mill-Istati Membri, flimkien mat-talbiet għall-pagament tagħhom. Fil-kuntest tal-awditi tas-sistema, il-Kummissjoni tivverifika l-proċeduri fis-seħħ fl-Istati Membri biex tipprevjeni, tidentifika u tikkoreġi l-frodi, il-korruzzjoni u l-kunflitt ta’ interess, kif ukoll il-finanzjament doppju. Dan jinkludi wkoll iċċekkjar ibbażat fuq ir-riskju tas-sistemi biex tinġabar u tinħażen data dwar il-benefiċjarji, il-kuntratturi, is-sottokuntratturi u s-sidien benefiċjarji. Il-Kummissjoni għandha s-setgħa li tirkupra fondi jew tniedi korrezzjonijiet finanzjarji jekk ikunu ġew identifikati frodi, korruzzjoni jew kunflitt ta’ interess u ma jkunux ġew korretti mill-Istati Membri jew f’każ li l-Istati Membri jikkommettu ksur serju tal-obbligi inklużi fil-ftehimiet ta’ finanzjament u ta’ self.

Il-Kummissjoni wettqet 16-il awditu tas-sistema fl-2022 30 u 11 oħrajn fl-2023 s’issa 31 , u fejn rilevanti ħarġet rakkomandazzjonijiet bi skadenzi stretti ta’ implimentazzjoni, u se tkun awditjat l-Istati Membri kollha mill-inqas darba sal-aħħar tal-2023. Fil-kuntest ta’ dawn l-awditi, il-Kummissjoni tiċċekkja wkoll li s-sistemi tal-Istati Membri ġeneralment jipprevedu, u jiċċekjaw, il-konformità mar-regoli tal-UE u dawk nazzjonali, fosthom elementi speċifiċi tal-proċedura ta’ akkwist pubbliku u r-regoli dwar l-għajnuna mill-Istat. B’segwitu għar-rakkomandazzjonijiet mill-Qorti Ewropea tal-Awdituri, il-Kummissjoni intensifikat aktar il-ħidma tal-awditjar tagħha biex tinkludi, pereżempju, awditi tas-sistema aktar immirati meta u fejn jinstabu dgħufijiet jew riskji.

Barra minn hekk, il-Kummissjoni qed twettaq ukoll awditi fuq ix-xogħol li sar mill-awtoritajiet nazzjonali tal-awditjar fl-Istati Membri. L-objettiv ta’ dawn l-awditi tal-konformità huwa li tiġi vvalutata l-affidabbiltà tal-ħidma mwettqa fil-livell nazzjonali, kemm fir-rigward tal-awditi fuq l-istadji importanti u l-miri kif ukoll l-awditi mwettqa fuq is-sistemi nazzjonali ta’ kontroll biex tiġi żgurata l-konformità mar-regoli tal-UE u dawk nazzjonali u l-protezzjoni tal-interessi finanzjarji tal-UE.

2.7. Sensibilizzazzjoni dwar l-implimentazzjoni u t-trasparenza tal-RRP

Djalogu interistituzzjonali u skambji

Il-Kummissjoni ilha tinvolvi ruħha mill-qrib mal-Parlament Ewropew u mal-Kunsill mill-bidu tal-implimentazzjoni tal-RRF. Il-Kummissjoni tkompli tikkondividi mingħajr dewmien l-RRPs kollha u l-pjanijiet immodifikati ppreżentati mill-Istati Membri, kif ukoll il-valutazzjonijiet preliminari kollha tat-talbiet għall-pagament, kemm mal-Parlament Ewropew kif ukoll mal-Kunsill fuq termini ugwali. Dan jiżgura fluss trasparenti ta’ informazzjoni b’livell għoli ta’ involviment bejn l-istituzzjonijiet matul il-fażi ta’ implimentazzjoni.

Fir-rigward tal-Parlament Ewropew, il-Kummissjoni qed torganizza skambji regolari biex tiddiskuti suġġetti orizzontali li jikkonċernaw l-RRF. Mit-twaqqif tal-RRF, il-Kummissjoni ġiet mistiedna u pparteċipat fi 11-il Djalogu dwar l-Irkupru u r-Reżiljenza ta’ livell għoli. Barra minn hekk, il-Kummissjoni tinvolvi ruħha b’mod regolari mal-Membri tal-Parlament Ewropew fil-Grupp ta’ Ħidma permanenti tal-Kumitati konġunti ECON-BUDG u ħadet sehem b’kollox fi 32 laqgħa. Barra minn hekk, il-Kummissjoni hija mistiedna fuq bażi regolari f’diversi kumitati oħrajn biex tiskambja fehmiet dwar kwistjonijiet relatati mal-RRF, inklużi l-kumitati REGI, CONT u ENVI. Il-Kummissjoni tippubblika l-preżentazzjonijiet kollha mogħtija fil-kuntest tal-Grupp ta’ Ħidma permanenti, fuq sit web apposta 32 .

Il-Kummissjoni stabbiliet ukoll grupp informali ta’ esperti biex jiskambja mal-Istati Membri dwar l-implimentazzjoni tal-RRF u ta’ spiss qed torganizza skambji ta’ fehmiet u prattiki tajbin. Dan il-grupp huwa forum importanti biex jiġu diskussi fost l-esperti mill-Istati Membri kif ukoll l-aspetti trażversali tal-Kummissjoni dwar l-RRF. Is-suġġetti diskussi f’dan il-format juru varjetà kbira, li jvarjaw minn kwistjonijiet finanzjarji sa governanza u awditjar u kontroll, kif ukoll kwistjonijiet relatati ma’ oqsma speċifiċi ta’ politika. Bħala eżempju, id-19-il laqgħa f’Marzu 2023 kienet iddedikata biex tgħin lill-Istati Membri jinkludu u jintegraw kunsiderazzjonijiet ta’ ugwaljanza fil-kapitolu tar-REPowerEU u fl-RRPs riveduti. Il-kwistjonijiet tal-kapaċità amministrattiva ġew indirizzati wkoll fl-20 laqgħa f’Mejju 2023 u se jiġu diskussi aktar f’laqgħa oħra skedata għall-ħarifa tal-2023. Il-grupp ta’ esperti jiffaċilita u jippromwovi l-iskambju ta’ prattiki tajbin fir-rigward ta’ ħafna elementi tal-implimentazzjoni tal-RRF. Il-Kummissjoni tippubblika d-dokumenti rilevanti kollha, bħal aġendi, minuti, rapporti, opinjonijiet, rakkomandazzjonijiet u oħrajn, fuq sit web apposta 33 .

Sal-lum, il-Kummissjoni organizzat 21 laqgħa tal-grupp ta’ esperti informali tal-RRF. F’Diċembru 2022, il-Kummissjoni organizzat l-ewwel laqgħa fiżika ta’ ġurnata sħiħa mal-esperti kollha mill-Istati Membri. F’din is-16-il laqgħa tal-grupp, l-Istati Membri ppreżentaw il-prattiki tajbin tagħhom dwar tliet suġġetti: (1) ir-rwol tal-awtorità ta’ koordinazzjoni u l-governanza tal-implimentazzjoni tal-RRF, (2) l-involviment tal-partijiet ikkonċernati fit-tħejjija u l-implimentazzjoni tal-RRPs, u (3) l-aspetti ta’ komunikazzjoni u viżibbiltà tal-RRF. Laqgħa fiżika oħra tal-grupp ta’ esperti hija mistennija fil-ħarifa tal-2023.

Rekwiżiti ta’ komunikazzjoni u viżibbiltà

Fir-rigward ta’ fondi oħrajn tal-Unjoni, l-Istati Membri huma obbligati jiżguraw li r-riċevituri tal-finanzjament tal-Unjoni taħt l-RRF jirrikonoxxu l-oriġini u jiżguraw il-viżibbiltà tal-finanzjament. F’dan ir-rigward, l-Artikolu 34(2) tar-Regolament RRF, kif operazzjonalizzat mill-Artikolu 10 tal-Ftehimiet ta’ Finanzjament bejn il-Kummissjoni u l-Istati Membri, jistabbilixxi għadd ta’ rekwiżiti ta’ komunikazzjoni u ta’ viżibbiltà. Dawn jinkludu l-istabbiliment ta’ strateġija ta’ komunikazzjoni, li turi, fejn applikabbli, l-emblema tal-UE bid-dikjarazzjoni ta’ finanzjament xierqa u l-istabbiliment u ż-żamma ta’ spazju tal-web uniku. Minkejja dawn l-obbligi ta’ komunikazzjoni u ta’ viżibbiltà, ir-riżultati ta’ stħarriġ tal-Ewrobarometru tal-2022 34 juru li, filwaqt li hemm għarfien tajjeb fost iċ-ċittadini tal-UE dwar l-eżistenza tal-RRPs għall-pajjiżi tagħhom (b’differenzi bejn l-Istati Membri), ma hemmx għarfien biżżejjed li l-RRPs huma ffinanzjati (kompletament jew parzjalment) mill-UE. Dan juri l-ħtieġa li l-Istati Membri jżidu l-isforzi tagħhom. Il-Kummissjoni tkompli tieħu sehem f’diskussjonijiet mal-Istati Membri biex tiżgura l-konformità mal-obbligi tagħhom. Il-konformità mar-rekwiżiti tal-komunikazzjoni hija wkoll sistematikament parti mill-awditi ex post tal-istadji importanti u tal-miri mwettqa mill-Kummissjoni. Il-Kummissjoni tipprovdi gwida lill-Istati Membri permezz ta’ skambji bilaterali u permezz tan-network INFORM EU, li jgħaqqad flimkien il-komunikaturi mill-Istati Membri u mill-Kummissjoni fil-fondi kollha tal-UE, inkluż l-RRF. F’dan il-kuntest, il-Kummissjoni tkompli wkoll tipprovdi appoġġ lill-Istati Membri fl-implimentazzjoni tagħhom tal-istrateġiji ta’ komunikazzjoni inklużi fl-RRPs. Tmien Stati Membri bħalissa qed jipparteċipaw fi proġett appoġġat mit-TSI multinazzjonali dwar il-bini ta’ kapaċitajiet għal komunikazzjoni effettiva dwar il-benefiċċji tal-RRPs.

Mappa interattiva tal-proġetti appoġġati mill-RRF

L-implimentazzjoni aċċellerata tal-RRF u t-twettiq effiċjenti tal-objettivi tagħha jirrikjedu livell għoli ta’ trasparenza dwar il-funzjonament tagħha u dwar l-użu konkret tal-finanzjament tal-RRF mill-Istati Membri. Għal dan il-għan, il-Kummissjoni tippubblika regolarment informazzjoni fuq is-sit web iddedikat għall-RRF 35 (fosthom dwar l-RRPs individwali fil-paġni ddedikati tal-pajjiżi 36 ) u stabbiliet it-Tabella ta’ Valutazzjoni tal-Irkupru u r-Reżiljenza 37 , li tipprovdi informazzjoni f’ħin reali dwar l-iżborżi u l-progress li jkun qed isir mill-Istati Membri, kif ukoll data, indikaturi u analiżijiet tematiċi addizzjonali.

Biex tkompli żżid il-viżibbiltà u t-trasparenza tal-RRF, il-Kummissjoni nediet mappa interattiva ta’ proġetti 38  appoġġati mill-RRF f’kull Stat Membru. Il-mappa tipprovdi ħarsa ġenerali lejn ir-riformi u l-investimenti magħżula, tindika l-pożizzjoni ġeografika tagħhom u toffri informazzjoni dwar is-sitwazzjoni attwali tagħhom. Il-mappa tinkludi wkoll links għal riżorsi online li jipprovdu informazzjoni aktar iddettaljata, bħal siti web nazzjonali tal-RRF u, fejn disponibbli, is-siti web tal-proġetti speċifiċi ffinanzjati mill-RRF. Il-mappa tnediet uffiċjalment fil-31 ta’ Marzu 2023. Din se tiġi aġġornata u ppopolata b’mod regolari b’informazzjoni addizzjonali dwar l-implimentazzjoni. L-ewwel aġġornament sar fl-24 ta’ Mejju 2023, li ġab l-għadd totali ta’ proġetti murija f’dak il-punt għal aktar minn 430 madwar l-Istati Membri kollha.

Mappa tal-proġetti appoġġati mill-RRF

Riċevituri finali fl-RRF

Ir-Regolament REPowerEU saħħaħ it-trasparenza rigward l-użu tal-fondi tal-RRF permezz tal-inklużjoni ta’ obbligu ġdid għall-Istati Membri li jippubblikaw data dwar ir-riċevituri finali. Fil-kuntest tal-RRF, riċevitur finali huwa mifhum bħala l-aħħar entità li tirċievi fondi taħt l-RRF li ma hijiex kuntrattur jew sottokuntrattur, pereżempju, ċittadini, awtoritajiet reġjonali jew lokali, jew SMEs, u bħala tali tista’ tkun jew persuna ġuridika jew fiżika. L-Artikolu 25a l-ġdid tar-Regolament RRF emendat jirrikjedi li l-Istati Membri joħolqu portal disponibbli għall-pubbliku u faċli biex jintuża fejn jippubblikaw data dwar il-100 riċevitur finali li jirċievu l-ogħla ammont ta’ finanzjament għall-implimentazzjoni ta’ miżuri taħt l-RRF, u li jaġġornaw dik id-data darbtejn fis-sena 39 . Il-Kummissjoni mbagħad tingħata l-kompitu li tiċċentralizza u tippubblika d-data flimkien mal-links għall-portali nazzjonali tal-Istati Membri dwar it-Tabella ta’ Valutazzjoni tal-Irkupru u r-Reżiljenza.

Għal dan il-għan, il-Kummissjoni pprovdiet gwida lill-Istati Membri biex tiffaċilita l-pubblikazzjoni ta’ data dwar l-akbar 100 riċevitur finali u tiżgura l-komparabbiltà, il-konsistenza u t-trattament ugwali, anki fil-kuntest tal-20 u l-21 laqgħa tal-grupp ta’ esperti informali għall-implimentazzjoni tal-RRF. L-Istati Membri għandhom jirrapportaw dwar kwalunkwe miżura inkluża fl-RRP fejn diġà kien hemm żborż lil riċevitur finali, irrispettivament minn jekk l-Istat Membru jkunx diġà ppreżenta talba għall-pagament u jkun irċieva finanzjament taħt il-Faċilità, peress li l-Istati Membri jirċievu pagamenti regolari ex post ladarba l-Kummissjoni tkun ivvalutat li l-istadji importanti u l-miri rilevanti jkunu ntlaħqu b’mod sodisfaċenti. Sabiex jiġu żgurati l-konsistenza u l-koerenza fil-preżentazzjoni tad-data dwar it-Tabella ta’ Valutazzjoni tal-Irkupru u r-Reżiljenza, il-Kummissjoni talbet ukoll lill-Istati Membri jipprovdu data strutturata permezz tal-għodda tal-IT tagħha għall-RRF, FENIX u mudell iddedikat.

Sal-lum, 15-il Stat Membru pprovdew data dwar il-100 riċevitur finali li jirċievu l-ogħla ammont ta’ finanzjament għall-implimentazzjoni ta’ miżuri fl-RRPs tagħhom, u din id-data ġiet ippubblikata wkoll fuq it-Tabella ta’ Valutazzjoni tal-Irkupru u r-Reżiljenza 40 . Fil-gwida tagħha dwar l-RRPs fil-kuntest tar-REPowerEU ippubblikata fi Frar 2023, il-Kummissjoni ssuġġeriet li l-ewwel eżerċizzju ta’ rapportar ta’ informazzjoni jseħħ b’mod parallel mar-rapportar biannwali ta’ April 2023. Ħafna Stati Membri segwew din il-gwida u diġà ppubblikaw data dwar l-akbar 100 riċevitur finali fuq il-portali nazzjonali tagħhom. Mis-16-il Stat Membru li pprovdew data, il-maġġoranza (12-il Stat Membru, jiġifieri l-Awstrija, il-Kroazja, Ċipru, iċ-Ċekja, il-Ġermanja, l-Ungerija, l-Italja, il-Latvja, il-Litwanja, il-Portugall, is-Slovakkja, is-Slovenja, l-Iżvezja) ppubblikaw id-data fuq il-portali nazzjonali tagħhom u ppreżentaw data strutturata lill-Kummissjoni, filwaqt li tliet Stati Membri (l-Estonja, il-Finlandja u l-Polonja) ppubblikaw id-data fuq il-portal nazzjonali tagħhom. Peress li l-Istati Membri kollha għandhom l-obbligu li jippubblikaw u jaġġornaw id-data darbtejn fis-sena, mid-dħul fis-seħħ tar-Regolament REPowerEU fl-1 ta’ Marzu 2023, huwa mistenni li l-Istati Membri li jifdal se jsegwu u jippubblikaw data dwar l-akbar 100 riċevitur finali taħt l-RRP tagħhom fl-2023.

Il-Kummissjoni tħeġġeġ lill-Istati Membri li għadhom ma ppreżentawx id-data dwar l-akbar 100 riċevitur finali biex jagħmlu dan mingħajr dewmien sabiex jikkonformaw mar-rekwiżiti legali tar-Regolament u biex jiżguraw it-trasparenza meħtieġa dwar ir-riċevituri tal-fondi tal-RRF.

L-analiżi tad-data dwar l-akbar riċevituri finali f’kull Stat Membru tista’ tipprovdi għarfien u tagħlimiet siewja għall-implimentazzjoni tal-RRF. Id-data tippermetti trasparenza mtejba fir-rigward ta’ fejn il-flussi ta’ finanzjament tal-RRF u l-impatt tal-RRF fuq il-post, u tkompli tikkomplementa d-data diġà disponibbli dwar l-implimentazzjoni tal-RRPs, pereżempju, rigward l-istadji importanti u l-miri milħuqa u l-iżborżi għal kull pilastru.

Id-daqs tal-pagamenti lill-akbar 100 riċevitur finali jvarja b’mod sinifikanti fost dawk l-Istati Membri fejn id-data hija disponibbli. Dan huwa spjegat mill-allokazzjoni u min-natura eteroġena tal-RRPs tal-Istati Membri differenti. L-ogħla ammont riċevut minn riċevitur finali elenkat huwa ta’ aktar minn EUR 20 biljun, filwaqt li l-inqas ammont huwa ta’ EUR 2 450. Il-valur medju tal-ammonti kollha riċevuti huwa ta’ kważi EUR 49 miljun u l-valur medjan huwa ferm aktar baxx b’madwar EUR 3 miljun. F’kull Stat Membru, tista’ tiġi osservata varjetà simili fir-rigward ta’ kif il-finanzjament tal-RRF huwa mifrux fost l-akbar 100 riċevitur finali u l-ogħla u l-inqas ammonti rispettivi riċevuti (ara l-Illustrazzjoni 11).

Illustrazzjoni 11: Il-firxa tal-akbar riċevituri finali għal kull Stat Membru 41 42

Sors: Kalkolu tal-Kummissjoni Ewropea stess ibbażat fuq id-data tar-riċevituri finali pprovduta mill-Istati Membri

Il-maġġoranza tal-akbar 10 riċevituri finali huma entitajiet pubbliċi, u l-miżuri li rċevew finanzjament tal-RRF għalihom huma mifruxa relattivament b’mod ugwali fil-pilastri tal-politika tal-RRF. Skont l-estimi tal-Kummissjoni, bħala medja kważi żewġ terzi tal-akbar 10 riċevituri finali huma entitajiet pubbliċi u madwar 27 % huma entitajiet privati (in-natura tar-riċevituri finali li jifdal hija mħallta) 43 . B’mod ġenerali, is-sehem tal-fondi riċevuti mill-akbar 10 riċevituri finali f’kull Stat Membru (fis-16-il Stat Membru fejn id-data hija disponibbli) jirrappreżenta 12,7 % tal-fondi kollha tal-RRF riċevuti minn dawn is-16-il Stat Membru. Meta wieħed iħares speċifikament lejn l-entitajiet privati fost l-akbar 10 riċevituri, is-sehem tal-fondi li rċevew jirrappreżenta madwar 1,9 % tal-fondi tal-RRF kollha ta’ dawk is-16-il Stat Membru. Minbarra dawn ir-riċevituri, hemm ħafna aktar investimenti u skemi li għandhom fil-mira tagħhom lill-SMEs b’mod aktar speċifiku fl-RRPs kollha. Analiżi tal-miżuri assoċjati li r-riċevituri finali rċevew finanzjament għalihom tista’ tipprovdi wkoll indikazzjoni ċara dwar liema għanijiet ta’ politika u setturi wesgħin kienu appoġġati mill-finanzjament taħt l-RRF. Id-data disponibbli 44 għall-akbar 100 riċevitur finali turi li l-miżuri assoċjati huma mifruxa fuq is-sitt pilastri ta’ politika b’mod ġeneralment ibbilanċjat (ara l-Illustrazzjoni 12), li ssaħħaħ il-kunċett li l-RRF tipprovdi appoġġ lill-Istati Membri li jirrappreżenta rispons komprensiv u bbilanċjat għas-sitwazzjoni ekonomika u soċjali. Id-data disponibbli s’issa turi wkoll li l-akbar riċevituri finali taħt l-RRF kienu involuti l-aktar fl-implimentazzjoni ta’ miżuri li jikkontribwixxu għat-tranżizzjoni diġitali, segwiti mill-qrib minn investimenti fi tkabbir intelliġenti, sostenibbli u inklużiv, fil-koeżjoni soċjali u territorjali u investimenti ekoloġiċi, li turi l-importanza li l-Istati Membri taw biex jixprunaw l-irkupru ekonomiku u soċjali wara l-kriżi tal-COVID-19 kif ukoll biex iħejju l-ekonomiji, is-soċjetajiet u l-amministrazzjonijiet pubbliċi tal-UE għat-tranżizzjonijiet ekoloġiċi u diġitali, f’komplementarjetà mal-fondi tal-politika ta’ koeżjoni 45 .

Illustrazzjoni 12: Il-kontribuzzjoni tal-ammonti riċevuti u l-miżuri assoċjati li l-akbar 100 riċevitur finali jirċievu appoġġ għas-sitt pilastri ta’ politika 46

Sors: Kalkolu tal-Kummissjoni Ewropea stess ibbażat fuq id-data tar-riċevituri finali pprovduta mill-Istati Membri

L-akbar pagamenti huma marbuta ma’ proġetti infrastrutturali, id-diġitalizzazzjoni u l-mobbiltà, filwaqt li r-riċevituri finali ħafna drabi rċevew appoġġ finanzjarju għal miżuri fl-edukazzjoni u investimenti oħrajn fil-kapital uman. L-akbar ammonti ta’ finanzjament li r-riċevituri finali rċevew f’dawk l-Istati Membri fejn id-data hija disponibbli huma relatati ma’ investimenti fl-infrastruttura u s-servizzi territorjali, il-gvern elettroniku u s-servizzi pubbliċi diġitali, u l-mobbiltà sostenibbli, li jirrappreżentaw oqsma ta’ politika fejn l-investimenti huma tipikament kbar u aktar għaljin. Meta jitqies l-għadd ta’ miżuri assoċjati minflok is-somom riċevuti, jirriżulta li l-akbar 100 riċevitur finali ħafna drabi rċevew finanzjament tal-RRF għall-implimentazzjoni ta’ miżuri fl-oqsma tal-edukazzjoni ġenerali, vokazzjonali u għolja, tal-gvern elettroniku u tas-servizzi pubbliċi diġitali, tal-kapital uman fid-diġitalizzazzjoni u tal-effiċjenza enerġetika. Dan jirrifletti l-enfasi li ħafna Stati Membri taw fil-pjanijiet tagħhom għal miżuri ta’ edukazzjoni u taħriġ u għal titjib tal-ħiliet u taħriġ mill-ġdid lill-impjegati, lill-persuni qiegħda u lill-popolazzjoni usa’ għat-tranżizzjoni diġitali, kif ukoll biex ikomplu t-tranżizzjonijiet ekoloġiċi u diġitali.

B’ħarsa ’l quddiem, il-Kummissjoni se tkompli tirrevedi d-data disponibbli biex tkun tista’ tieħu tagħlimiet meħuda għall-implimentazzjoni tal-Faċilità. Id-data mill-akbar 100 riċevitur se tintuża wkoll biex tikkontribwixxi għall-mappa interattiva msemmija hawn fuq dwar il-proġetti tal-RRF.

Avvenimenti Annwali tal-RRF

L-Avvenimenti Annwali huma l-mument ewlieni ta’ komunikazzjoni dwar l-implimentazzjoni tal-RRF fil-livell nazzjonali. Ir-rekwiżit li l-Kummissjoni u l-Istati Membri jkollhom attivitajiet ta’ komunikazzjoni konġunti dwar il-finanzjament tal-RRF huwa stabbilit fl-Artikolu 34 tar-Regolament RRF u fl-Artikolu 10 tal-Ftehimiet ta’ Finanzjament. Dawn l-avvenimenti jlaqqgħu flimkien istituzzjonijiet ewlenin, partijiet ikkonċernati (inklużi sħab soċjali u rappreżentanti tas-soċjetà ċivili) u riċevituri ta’ appoġġ tal-RRF, fost l-oħrajn, biex jiddiskutu l-progress fl-implimentazzjoni tad-diversi proġetti proposti mill-Istati Membri fl-RRPs nazzjonali tagħhom. L-Uffiċċji ta’ Kollegament tal-Parlament Ewropew (EPLOs) fl-Istati Membri, ir-rappreżentanti nazzjonali tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew (KESE) u l-Kumitat tar-Reġjuni (KtR) huma mistiedna wkoll jipparteċipaw f’dawn l-avvenimenti.

Sal-1 ta’ Settembru 2023, seħħew 22 Avveniment Annwali fi 22 Stat Membru. Il-kooperazzjoni dwar il-komunikazzjoni tal-RRF hija stabbilita sew bejn l-Uffiċjali tas-Semestru Ewropew fir-Rappreżentanzi tal-Kummissjoni u l-amministrazzjonijiet nazzjonali. L-isforzi konġunti fl-organizzazzjoni tal-Avvenimenti Annwali ma’ rappreżentanti ta’ livell għoli tal-Istati Membri u tal-Kummissjoni jżidu l-viżibbiltà tal-RRF. Dawn l-avvenimenti jipprovdu opportunitajiet eċċellenti għall-involviment tal-istampa, u b’hekk iwessgħu l-udjenza lil hinn mill-partijiet ikkonċernati regolari u jipprovdu ħidma biex jintlaħqu aktar nies. Fil-fatt, il-biċċa l-kbira tal-avvenimenti ġew trażmessi wkoll b’mod dirett b’reġistrazzjonijiet tal-avvenimenti, kif ukoll b’materjal ieħor ta’ komunikazzjoni, disponibbli fil-paġni tal-pajjiżi individwali fuq is-sit web iddedikat għall-RRF u t-Tabella ta’ Valutazzjoni tal-Irkupru u r-Reżiljenza. Aktar avvenimenti huma previsti aktar tard fl-2023 u s-sena d-dieħla hekk kif l-implimentazzjoni tal-RRPs, inklużi l-kapitoli tar-REPowerEU li għadhom kif ġew adottati, timxi ’l quddiem.

Konsultazzjoni mal-partijiet ikkonċernati

L-Istati Membri ħadu approċċi differenti għall-konsultazzjoni tal-partijiet ikkonċernati fil-kuntest tat-tħejjija u l-implimentazzjoni tal-RRPs rispettivi tagħhom. Ir-Regolament RRP jirrikjedi li l-Istati Membri jipprovdu, bħala parti mill-RRPs tagħhom, sommarju tal-konsultazzjonijiet imwettqa mill-partijiet ikkonċernati, inklużi s-sħab soċjali, l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili kif ukoll l-awtoritajiet lokali u reġjonali. Ir-Regolament RRF rivedut jirrikjedi li l-Istati Membri jipprovdu sommarju ulterjuri tal-eżitu tal-proċess ta’ konsultazzjoni mwettaq mal-partijiet ikkonċernati, inklużi l-awtoritajiet lokali u reġjonali, dwar il-miżuri inklużi fil-kapitolu tar-REPowerEU. Is-sommarju għandu jinkludi wkoll deskrizzjoni ta’ kif id-disinn tal-miżuri tar-REPowerEU qies il-feedback riċevut u indikazzjoni ta’ kif se jkompli jitqies matul l-implimentazzjoni. B’mod ġenerali, il-partijiet ikkonċernati kkondividew feedback eteroġenu dwar il-proċessi ta’ konsultazzjoni fil-livell nazzjonali mal Kummissjoni, li jvarja minn konsultazzjonijiet regolari u granulari għal oħrajn aktar limitati. L-awtoritajiet lokali u reġjonali spiss sabu li l-involviment tagħhom fid-diversi miżuri ta’ politika li jinsabu fil-programmi ma huwiex uniformi. Dan huwa parzjalment dovut għall-pass differenti tal-implimentazzjoni tar-riformi u l-investimenti u l-kumplessità u d-diversità tal-miżuri li jinsabu fl-RRPs f’xi Stati Membri. F’dan ir-rigward, l-inklużjoni tal-kapitolu tar-REPowerEU hija tabilħaqq opportunità biex twitti t-triq għal involviment akbar tal-partijiet ikkonċernati rilevanti kollha, inklużi s-sħab soċjali, l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili kif ukoll l-awtoritajiet lokali u reġjonali.

Fil-fażi ta’ implimentazzjoni, il-Kummissjoni ilha tappella u tkompli tistieden lill-Istati Membri kollha biex jinvolvu ruħhom b’mod attiv u effettiv mas-sħab soċjali, mal-awtoritajiet lokali u reġjonali u ma’ partijiet ikkonċernati oħrajn, b’mod partikolari rappreżentanti tal-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili, permezz ta’ skambji regolari. L-implimentazzjoni tal-RRPs hija opportunità biex ikun hemm involviment ukoll fl-aġenda usa’ ta’ koordinazzjoni tal-politika ekonomika, tal-impjiegi, soċjali u tas-sostenibbiltà u se tikkontribwixxi biex jiġu identifikati b’mod komuni l-isfidi u jiġu ddefiniti s-soluzzjonijiet. L-involviment effettiv huwa tabilħaqq kruċjali peress li l-input u l-involviment tal-partijiet ikkonċernati se jgħinu biex jiġu żgurati s-solidità, is-suċċess u l-puntwalità tar-riformi u l-investimenti ppjanati. Barra minn hekk, l-atturi rilevanti involuti, li jservu bħala pjattaforma orizzontali biex jiskambjaw fehmiet dwar l-implimentazzjoni u jiżguraw kooperazzjoni mill-qrib. F’Jannar 2023, il-Kummissjoni ppubblikat Komunikazzjoni biex issaħħaħ id-djalogu soċjali fl-UE 47 , kif ukoll proposta għal rakkomandazzjoni tal-Kunsill dwar ir-rwol tad-djalogu soċjali li ġiet adottata mill-Kunsill fit-12 ta’ Ġunju 2023. Ir-rakkomandazzjoni tistieden lill-Istati Membri jinvolvu sħab soċjali b’mod sistematiku, sinifikattiv u f’waqtu fit-tfassil u fl-implimentazzjoni tal-politiki dwar l-impjiegi u dawk soċjali u, meta rilevanti, tal-politiki ekonomiċi u pubbliċi oħrajn, anki fil-kuntest tas-Semestru Ewropew.

Komunikazzjoni mal-istampa

Il-Kummissjoni ilha tikkomunika b’mod estensiv dwar l-implimentazzjoni tal-RRF mal-istampa, sa mill-bidu tal-RRF. Il-Kummissjoni żgurat li tilħaq lill-korrispondenti nazzjonali u lill-ġurnalisti speċjalizzati biex tiżgura kopertura wiesgħa u fehim wiesa’ mill-pubbliku ġenerali tal-kwistjonijiet ewlenin relatati mal-RRF u l-implimentazzjoni tagħha fil-prattika, bil-ħruġ ta’ aktar minn 200 stqarrija għall-istampa u materjal għall-istampa u l-organizzazzjoni ta’ diversi konferenzi tal-istampa u laqgħat ta’ informazzjoni teknika kemm fi Brussell kif ukoll fl-Istati Membri, bl-appoġġ tar-Rappreżentanzi tal-Kummissjoni. Il-Kummissjoni pprovdiet ukoll feedback estensiv u f’waqtu kemm bil-miktub kif ukoll bil-fomm lill-ġurnalisti nazzjonali u internazzjonali, fejn indirizzat l-interess għoli sostnut tagħhom fl-istrument.

Attivitajiet ta’ komunikazzjoni addizzjonali tal-RRF mir-Rappreżentanzi tal-Kummissjoni Ewropea fl-Istati Membri

Il-komunikazzjoni dwar il-benefiċċji tal-RRPs nazzjonali hija wkoll kompitu ewlieni ta’ komunikazzjoni tar-Rappreżentanzi kollha tal-Kummissjoni Ewropea u tal-Istati Membri. Minbarra l-“avvenimenti annwali”, bosta attivitajiet oħrajn ta’ sensibilizzazzjoni huma implimentati f’kooperazzjoni mill-qrib mal-Uffiċjali tas-Semestru Ewropew u ma’ timijiet oħrajn fir-Rappreżentanzi. F’ħafna każijiet ukoll, il-partijiet ikkonċernati, l-awtoritajiet nazzjonali u reġjonali u sħab esterni oħrajn huma involuti fl-isforzi ta’ komunikazzjoni. Fl-okkażjoni tad-diskussjonijiet pubbliċi u l-avvenimenti tal-media, l-impatt tal-RRPs nazzjonali fuq l-ekonomija u l-kwalità tal-ħajja għaċ-ċittadini huwa diskuss b’mod wiesa’.

3.Il-kontribut tal-Faċilità għall-Objettivi tal-RRF

Skont l-Artikolu 3 tar-Regolament RRF, ir-riformi u l-investimenti inklużi fl-RRPs għandhom jikkontribwixxu għas-sitt pilastri ta’ politika 48 li jiddefinixxu l-ambitu tal-Faċilità, filwaqt li jqisu s-sitwazzjoni u l-isfidi speċifiċi tal-Istati Membri. Ir-Regolament RRF jirrikjedi wkoll li kull Stat Membru jiddedika mill-inqas 37 % tal-allokazzjoni totali tal-RRP tiegħu għal miżuri li jikkontribwixxu għall-objettivi klimatiċi u mill-inqas 20 % tal-allokazzjoni totali għal objettivi diġitali, abbażi ta’ estimu tal-kostijiet ex ante ta’ dawn il-miżuri.

Il-Kummissjoni żviluppat metodoloġija biex tirrapporta dwar il-kontribuzzjoni ta’ kull pjan għas-sitt pilastri tal-Faċilità, fejn kull (sotto)miżura ġiet ittaggjata taħt qasam ta’ politika primarju u wieħed sekondarju (skont lista ta’ oqsma ta’ politika stabbiliti mill-Kummissjoni) li huma assoċjati ma’ wieħed mis-sitt pilastri, li jirrifletti li riforma jew investiment jista’ jkun relatat ma’ diversi pilastri. Sa fejn ikun possibbli, ir-rapportar tal-pilastru huwa konsistenti ma’ eżerċizzji oħrajn ta’ taggjar (nefqa klimatika, diġitali, soċjali). Is-sehem tal-fondi tal-RRF li jikkontribwixxu għal kull pilastru tal-politika huwa illustrat fl-Illustrazzjoni 13.

Illustrazzjoni 13: Sehem tal-fondi tal-RRF li jikkontribwixxu għal kull pilastru tal-politika

Nota: Kull miżura tikkontribwixxi għal tnejn mis-sitt pilastri ta’ politika, għalhekk il-kontribuzzjoni totali għall-pilastri kollha murija f’din iċ-ċart tammonta għal 200 % tal-fondi tal-RRF allokati lill-Istati Membri. Il-perċentwali murija għall-kontribuzzjoni għall-pilastri tat-tranżizzjoni ekoloġika u tat-trasformazzjoni diġitali huma differenti mill-perċentwali murija għall-kontribuzzjoni għall-objettivi klimatiċi u diġitali; dawn tal-aħħar huma kkalkolati skont metodoloġija differenti (iddettaljata fl-Annessi VI u VII tar-Regolament RRF). Il-partijiet (t’isfel) ta’ kulur blu jirrappreżentaw dawk il-miżuri li ġew ittaggjati u assenjati lill-pilastru bħala qasam ta’ politika primarju, filwaqt li l-partijiet (ta’ fuq) ta’ kulur aħmar jirrappreżentaw miżuri ttaggjati bħala qasam ta’ politika sekondarju.

Sors: Tabella ta’ Valutazzjoni tal-Irkupru u r-Reżiljenza

3.1. Kontribuzzjoni tal-Faċilità għat-tranżizzjoni ekoloġika (jiġifieri l-Pilastru 1)

L-RRF se tgħin biex jintlaħqu l-miri tal-UE biex jitnaqqsu l-emissjonijiet netti ta’ gassijiet serra b’mill-inqas 55 % sal-2030 u biex tintlaħaq in-newtralità klimatika sal-2050. Il-miżuri appoġġati mill-RRF qed jikkontribwixxu biex tintlaħaq l-ambizzjoni klimatika tal-UE billi jippromwovu l-mobbiltà sostenibbli, iżidu l-effiċjenza enerġetika u jippromwovu użu ogħla ta’ sorsi tal-enerġija rinnovabbli. Dawn se jiżguraw ukoll il-progress lejn l-adattament għat-tibdil fil-klima u objettivi ambjentali oħrajn bħat-tnaqqis tat-tniġġis tal-arja, il-promozzjoni tal-ekonomija ċirkolari jew ir-restawr u l-protezzjoni tal-bijodiversità. Total ta’ EUR 254 biljun 49 – jew 50 fil-mija tal-allokazzjoni totali tal-Istati Membri s’issa – ġiet iddedikata għal miżuri li jikkontribwixxu għall-pilastru tat-tranżizzjoni ekoloġika, li jista’ jinqasam fi 11-il qasam ta’ politika (ara l-Illustrazzjoni 14) 50 .

Illustrazzjoni 14: Analiżi tan-nefqa li tappoġġa t-tranżizzjoni ekoloġika, għal kull qasam ta’ politika

Nota: Din iċ-ċart turi analiżi tal-kontribuzzjoni stmata għall-pilastru tal-politika skont lista ta’ oqsma ta’ politika stabbilita mill-Kummissjoni Ewropea. Il-perċentwal huwa relatat mas-sehem ġenerali tal-pjan ittagjat taħt dan il-pilastru ta’ politika.

Sors: Tabella ta’ Valutazzjoni tal-Irkupru u r-Reżiljenza.

Ir-riformi u l-investimenti li jappoġġaw l-objettivi klimatiċi fl-RRPs tal-Istati Membri qabżu l-mira ta’ 37 % tal-allokazzjoni totali stabbilita fir-Regolament RRF (Illustrazzjoni 15). In-nefqa totali stmata fuq il-klima fil-pjanijiet adottati tammonta għal EUR 204 biljun, li tirrappreżenta madwar 40 % tal-allokazzjoni totali tal-pjanijiet kif ikkalkolata skont il-metodoloġija tal-ittaggjar klimatiku 51 . 

Illustrazzjoni 15: Kontribuzzjoni għall-objettivi klimatiċi bħala sehem tal-allokazzjoni tal-RRP

Nota: L-RRPs kellhom jispeċifikaw u jiġġustifikaw sa liema punt kull miżura tikkontribwixxi bis-sħiħ (100 %), parzjalment (40 %) jew ma għandha l-ebda impatt (0 %) fuq l-objettivi klimatiċi. Il-kontribuzzjonijiet għall-objettivi klimatiċi ġew ikkalkolati bl-użu tal-Annessi VI u VII tar-Regolament RRF, rispettivament. Il-kombinazzjoni tal-koeffiċjenti mal-estimi tal-kostijiet ta’ kull miżura tippermetti l-kalkolu sa liema punt il-pjanijiet jikkontribwixxu għall-miri klimatiċi.

Sors: Tabella ta’ Valutazzjoni tal-Irkupru u r-Reżiljenza.

Ms-705 stadji importanti u miri li ntlaħqu 52 b’mod sodisfaċenti s’issa, 261 jikkontribwixxu għall-pilastru 1, inklużi l-246 stadju importanti u mira li ntlaħqu b’mod sodisfaċenti mill-1 ta’ Marzu 2022, jiġifieri mill-aħħar rapport annwali tal-RRF. Mill-1 ta’ Marzu 2022, sar l-aktar progress fl-oqsma ta’ politika tal-effiċjenza enerġetika (63 stadju importanti u mira ssodisfati fi 52 miżura mill-1 ta’ Marzu 2022), tal-mobbiltà sostenibbli (60 stadju importanti u mira f’47 miżura), u tal-enerġija rinnovabbli u n-networks (40 stadju importanti u mira fi 30 miżura) meta jitqiesu l-oqsma ta’ politika primarji u sekondarji (l-Illustrazzjoni 16). Il-biċċa l-kbira tal-istadji importanti u tal-miri huma l-ewwel pass fl-implimentazzjoni ta’ miżuri li jikkontribwixxu għat-tranżizzjoni ekoloġika. Ftit eżempji ta’ miżuri fil-pilastru tat-tranżizzjoni ekoloġika implimentati mill-1 ta’ Marzu 2022 huma ppreżentati fil-kaxxa ta’ hawn taħt.

Illustrazzjoni 16: L-għadd ta’ miżuri fil-pilastru 1 bi stadji importanti u miri milħuqa b’mod sodisfaċenti mill-aħħar rapport annwali tal-RRF, għal kull qasam ta’ politika

Sors: Il-Kummissjoni Ewropea

Mobbiltà Sostenibbli

Il-miżuri li jappoġġaw il-mobbiltà sostenibbli jirrappreżentaw madwar terz tan-nefqa klimatika ffinanzjata mill-Faċilità, u b’hekk jikkostitwixxu l-pilastru tat-tranżizzjoni ekoloġika l-aktar appoġġat (31 % tal-allokazzjoni jew EUR 79,4 biljun). Dawn il-miżuri jikkonsistu, fost l-oħrajn, f’investimenti f’vetturi b’emissjonijiet żero jew baxxi, f’investimenti fl-iżvilupp tat-trasport pubbliku urban, u f’investimenti fl-infrastruttura għall-iċċarġjar. L-investimenti fil-modernizzazzjoni tal-infrastruttura ferrovjarja, inkluż ix-xiri ta’ vetturi ferrovjarji moderni, jikkostitwixxu l-maġġoranza tal-finanzjament bi EUR 42 biljun. Xi RRPs jinkludu wkoll riformi ambizzjużi mmirati lejn l-istabbiliment ta’ reġimi ta’ tassazzjoni jew it-tibdil tal-ambjent regolatorju bil-għan li jippermettu t-tnedija ta’ mobbiltà b’emissjonijiet żero. Ir-riformi jindirizzaw il-qafas regolatorju ġenerali u jinkludu strateġiji biex jappoġġaw il-mobbiltà urbana sostenibbli u t-trasport kollettiv. Il-pjanijiet jinkludu wkoll riformi li jintroduċu l-kompetizzjoni fis-servizzi portwarji u jirriformaw is-settur marittimu u l-passaġġi fuq l-ilma interni.

Effiċjenza Enerġetika

L-effiċjenza enerġetika tirrappreżenta 29 % tal-infiq totali taħt il-pilastru tat-tranżizzjoni ekoloġika (b’kost totali ta’ EUR 72,8 biljun). L-Istati Membri inkludew fil-pjanijiet tagħhom investimenti kbar fir-rinnovazzjonijiet tal-enerġija ta’ binjiet privati u pubbliċi u investimenti fil-kostruzzjoni ta’ binjiet ġodda effiċjenti ħafna fl-użu tal-enerġija. Il-maġġoranza tal-investimenti jikkonċernaw l-effiċjenza enerġetika tal-binjiet residenzjali (b’EUR 31 biljun), li tipikament jimmiraw lejn tnaqqis fil-konsum tal-enerġija primarja ta’ 30 % jew aktar. Lil hinn mill-binjiet, l-investimenti f’setturi oħrajn se jgħinu d-dekarbonizzazzjoni tal-proċessi tal-produzzjoni fl-SMEs, fl-intrapriżi akbar u fis-sistemi tat-tisħin distrettwali, pereżempju, billi jippromwovu l-integrazzjoni ta’ teknoloġiji aktar nodfa u aktar effiċjenti għall-proċessi tal-manifattura u l-produzzjoni ċentralizzata tas-sħana (b’EUR 7 biljun). Għal dan il-għan, xi RRPs jinkludu wkoll riformi biex jiġu indirizzati l-ostakli għall-effiċjenza enerġetika, bħal emendi għall-qafas regolatorju jew l-armonizzazzjoni ta’ mekkaniżmi ta’ appoġġ permezz ta’ punti uniċi ta’ servizz.

Enerġija Rinnovabbli u Networks

Kollox ma’ kollox, in-nefqa totali stmata f’enerġija nadifa – enerġija rinnovabbli u networks – tirrappreżenta 14 % tal-infiq totali taħt il-pilastru tat-tranżizzjoni ekoloġika (b’kost totali ta’ EUR 35,3 biljun). Ħafna RRPs jinkludu miżuri ddedikati għall-enerġija nadifa, bħall-investimenti fil-ġenerazzjoni tal-enerġija rinnovabbli, kemm f’teknoloġiji rinnovabbli diġà maturi kif ukoll f’soluzzjonijiet innovattivi. Madwar żewġ terzi tal-investiment globali f’dan il-qasam se jintefaq fuq teknoloġiji rinnovabbli (EUR 24 biljun), bl-ammont li jifdal ikun allokat għal investimenti f’networks u infrastruttura tal-enerġija (EUR 11-il biljun). Iż-żieda fis-sehem tal-enerġija rinnovabbli tirrikjedi wkoll aġenda ta’ riforma ambizzjuża. Għal dan il-għan, ir-riformi inklużi fil-pjanijiet għandhom l-għan li joħolqu ambjent regolatorju stabbli u sinerġiji xierqa bejn l-investiment pubbliku u privat, jissimplifikaw il-proċeduri amministrattivi u jadottaw skemi ta’ appoġġ ġodda jew jestendu dawk eżistenti.

3.2. Kontribuzzjoni tal-Faċilità għat-trasformazzjoni diġitali (jiġiferi l-Pilastru 2)

L-RRF tipprovdi kontribuzzjoni sinifikanti għat-trasformazzjoni diġitali fl-Unjoni. Il-pjanijiet ikopru firxa ta’ miżuri, inkluż l-użu ta’ infrastrutturi diġitali tal-ġenerazzjoni li jmiss u teknoloġiji avvanzati, l-iżvilupp tal-ħiliet diġitali għall-popolazzjoni u l-forza tax-xogħol, u appoġġ għad-diġitalizzazzjoni tal-intrapriżi kif ukoll tas-servizzi pubbliċi. Total ta’ EUR 144 biljun se jikkontribwixxi għall-pilastru tat-trasformazzjoni diġitali, u se jitqassam bejn l-oqsma ta’ politika diġitali kif muri fl-Illustrazzjoni 17 53 .

Illustrazzjoni 17: Analiżi tan-nefqa li tappoġġa t-trasformazzjoni diġitali għal kull qasam ta’ politika

Nota: Din iċ-ċart turi analiżi tal-kontribuzzjoni stmata għall-pilastru tal-politika skont lista ta’ oqsma ta’ politika stabbilita mill-Kummissjoni Ewropea. Il-perċentwal huwa relatat mas-sehem ġenerali tal-pjan ittagjat taħt dan il-pilastru ta’ politika.

Sors: Tabella ta’ Valutazzjoni tal-Irkupru u r-Reżiljenza.

Ir-riformi u l-investimenti li jappoġġaw l-objettivi diġitali fl-RRPs tal-Istati Membri qabżu l-mira ta’ 20 % tal-allokazzjoni totali stabbilita fl-RRF (l-Illustrazzjoni 18). S’issa, in-nefqa diġitali stmata totali fil-pjanijiet tikkorrispondi għal EUR 130 biljun, madwar 26 % tal-allokazzjoni totali tal-pjanijiet, kif ikkalkolata skont il-metodoloġija tal-ittaggjar diġitali 54 .

Fost is-705 stadji importanti u mira li ntlaħqu b’mod sodisfaċenti s’issa, 184 stadju importanti u mira jikkontribwixxu għall-pilastru 2, inklużi 178 stadju importanti u mira milħuqa b’mod sodisfaċenti mill-1 ta’ Marzu 2022. L-aktar progress li sar fl-oqsma ta’ politika tal-gvern elettroniku, tas-servizzi pubbliċi diġitali u tal-ekosistemi diġitali lokali (85 stadju importanti u mira milħuqa fi 72 miżura mill-1 ta’ Marzu 2022), tal-kapital uman fid-diġitalizzazzjoni (40 stadju importanti u mira fi 30 miżura), u d-diġitalizzazzjoni tan-negozju (29 stadju importanti u mira f’20 miżura) (l-Illustrazzjoni 19). Xi eżempji minn talbiet għall-pagament li ġew ivvalutati b’mod pożittiv huma ppreżentati fil-kaxxa hawn taħt. Dawn jiffokaw fuq oqsma ewlenin marbuta mal-politika diġitali iżda oqsma oħrajn bħall-konnettività huma importanti wkoll.

Illustrazzjoni 18: Kontribuzzjoni għall-objettivi diġitali bħala sehem mill-allokazzjoni tal-RRP

Nota: L-RRPs kellhom jispeċifikaw u jiġġustifikaw sa liema punt kull miżura tikkontribwixxi bis-sħiħ (100 %), parzjalment (40 %) jew ma għandha l-ebda impatt (0 %) fuq l-objettivi klimatiċi. Il-kontribuzzjonijiet għall-objettivi diġitali ġew ikkalkolati bl-użu tal-Annessi VI u VII tar-Regolament RRF, rispettivament. Il-kombinazzjoni tal-koeffiċjenti mal-estimi tal-kostijiet ta’ kull miżura tippermetti l-kalkolu sa liema punt il-pjanijiet jikkontribwixxu għall-miri diġitali.

Sors: Tabella ta’ Valutazzjoni tal-Irkupru u r-Reżiljenza.

Illustrazzjoni 19: L-għadd ta’ miżuri fil-pilastru 2 bi stadji importanti u miri milħuqa b’mod sodisfaċenti mill-aħħar rapport annwali tal-RRF, għal kull qasam ta’ politika Sors: Il-Kummissjoni Ewropea 

Gvern elettroniku u servizzi pubbliċi diġitali

Il-miżuri li jappoġġaw id-diġitalizzazzjoni tas-servizzi pubbliċi u tal-gvern elettroniku jirrappreżentaw aktar minn terz tan-nefqa diġitali ffinanzjata mill-Faċilità, peress li dan huwa l-aktar qasam ta’ politika diġitali appoġġat (37 % tal-pilastru tat-trasformazzjoni diġitali jew EUR 53 biljun). Dawn il-miżuri jfittxu li jimmodernizzaw u jtejbu l-proċessi tal-amministrazzjoni pubblika, sabiex jagħmluhom aktar faċli għall-utent, orjentati lejn iċ-ċittadin u interoperabbli u biex jagħtu spinta lill-aċċess għas-servizzi pubbliċi diġitali u l-adozzjoni tagħhom minn individwi u negozji. Ħafna RRPs jinkludu riformi mmirati lejn l-introduzzjoni jew it-titjib ta’ soluzzjonijiet tal-gvern elettroniku, bħall-użu tal-eID, biex tiġi żgurata l-interoperabbiltà tal-pjattaformi pubbliċi diġitali, kif ukoll biex jittejbu l-ġbir u l-ġestjoni tad-data. Għadd ta’ RRPs jinkludu wkoll investimenti mmirati lejn l-integrazzjoni ta’ teknoloġiji avvanzati (bħall-cloud tal-gvern) fil-proċessi tal-gvern, kif ukoll it-tisħiħ tal-kapaċità taċ-ċibersigurtà tas-settur pubbliku. Il-miżuri mmirati lejn id-diġitalizzazzjoni tas-sistemi nazzjonali tal-kura tas-saħħa u tal-ġustizzja huma preżenti wkoll f’ħafna RRPs. 

Id-diġitalizzazzjoni tas-servizzi pubbliċi tikkonċerna diversi oqsma ta’ politika u tipprovdi sinerġiji mal-ħames pilastri l-oħrajn appoġġati mill-Faċilità. Pereżempju, b’appoġġ għall-pilastru ekoloġiku, xi investimenti jirriflettu r-rwol ewlieni tad-diġitalizzazzjoni biex is-sistemi tat-trasport tal-UE jsiru aktar sostenibbli u reżiljenti, pereżempju permezz ta’ teknoloġiji ta’ sistemi tat-trasport intelliġenti (ntelligent transport systems, ITS), għodod għall-ġestjoni tal-mobbiltà urbana, ħruġ ta’ biljetti multimodali u sistemi ta’ informazzjoni multimodali għall-passiġġieri u estensjoni tal-kopertura tas-Sistema Ewropea tal-Ġestjoni tat-Trasport Ferrovjarju.

Diġitalizzazzjoni tan-negozji

L-RRPs kollha jinkludu miżuri li jappoġġaw id-diġitalizzazzjoni tan-negozji, għal total ta’ EUR 27 biljun jew 19 % tal-pilastru tat-trasformazzjoni diġitali. Il-miżuri f’dan il-qasam jinkludu riformi ewlenin, bl-aktar importanti jkunu dawk li għandhom l-għan li jissimplifikaw il-proċeduri amministrattivi għan-negozji u li joħolqu l-pedament ta’ ambjent tan-negozju diġitali, b’azzjonijiet fil-qasam tal-ħolqien u r-reġistrazzjoni tan-negozju diġitali, il-fiduċja u ċ-ċibersigurtà. Dawn il-miżuri huma mistennija li jżidu l-livell ta’ fiduċja fl-adozzjoni tat-teknoloġiji diġitali, b’effett pożittiv kemm fuq l-użu tagħhom kif ukoll fuq l-intensità tal-użu tagħhom. Ir-riformi relatati mad-diġitalizzazzjoni tal-fatturazzjoni huma mistennija wkoll li jkollhom impatt pożittiv fuq id-diġitalizzazzjoni tan-negozji u jżidu t-trasparenza. Għadd ta’ pjanijiet jinkludu wkoll investimenti li jappoġġaw l-integrazzjoni ta’ teknoloġiji diġitali avvanzati fil-proċessi ta’ produzzjoni tad-ditti (eż., l-awtomatizzazzjoni, l-intelliġenza artifiċjali).

Kapital uman

L-RRPs jinkludu wkoll firxa wiesgħa ta’ miżuri li jappoġġaw l-iżvilupp tal-ħiliet diġitali, għal kost totali stmat ta’ EUR 29 biljun, li jirrappreżentaw 20 % tal-pilastru tat-trasformazzjoni diġitali. Il-biċċa l-kbira tal-pjanijiet jinkludu miżuri biex jiżdiedu l-livelli tal-ħiliet diġitali fil-popolazzjoni ġenerali u fil-forza tax-xogħol. Xi pjanijiet jinkludu wkoll miżuri biex jitrawmu ħiliet diġitali avvanzati u biex jitħarrġu professjonisti tal-ICT, bl-iżvilupp ta’ moduli ta’ taħriġ f’teknoloġiji diġitali avvanzati għall-edukazzjoni għolja u t-taħriġ vokazzjonali. Il-pandemija tal-COVID-19 enfasizzat il-ħtieġa għad-diġitalizzazzjoni tal-edukazzjoni, u għadd ta’ RRPs jinkludu miżuri rilevanti.

3.3. Kontribuzzjoni tal-Faċilità għal tkabbir intelliġenti, sostenibbli u inklużiv (jiġifieri l-Pilastru 3)

Is-27 RRP jikkontribwixxu għal tkabbir intelliġenti, inklużiv u sostenibbli (jiġifieri l-Pilastru 3) b’aktar minn 1 500 miżura għal madwar EUR 214,6-il biljun. Dawn il-miżuri jikkonċernaw oqsma diversi: mir-riformi għall-appoġġ tal-ambjent tan-negozju jew tal-kompetittività, għall-appoġġ lill-SMEs, għar-riċerka u l-iżvilupp u l-innovazzjoni, jew għas-settur kulturali (l-Illustrazzjoni 20).

Illustrazzjoni 20: Analiżi tan-nefqa li tappoġġa tkabbir intelliġenti, sostenibbli u inklużiv għal kull qasam ta’ politika

Nota: Din iċ-ċart turi analiżi tal-kontribuzzjoni stmata għall-pilastru tal-politika skont lista ta’ oqsma ta’ politika stabbilita mill-Kummissjoni Ewropea. Il-perċentwal huwa relatat mas-sehem ġenerali tal-pjan ittagjat taħt dan il-pilastru ta’ politika.

Sors: Tabella ta’ Valutazzjoni tal-Irkupru u r-Reżiljenza

Sal-lum, 350 stadju importanti u mira li jikkontribwixxu għall-pilastru 3 intlaħqu, bi 321 stadju importanti u mira milħuqa mill-1 ta’ Marzu 2022. Sar progress b’mod partikolari fl-oqsma ta’ politika ta’ bidliet regolatorji għal tkabbir intelliġenti, sostenibbli u inklużiv (85 stadju importanti u mira milħuqa f’67 miżura mill-1 ta’ Marzu 2022), riċerka, żvilupp u innovazzjoni (49 stadju importanti u mira fi 42 miżura), u ambjent tan-negozju/intraprenditorija (52 stadju importanti u mira f’37 miżura) (l-Illustrazzjoni 21).

Illustrazzjoni 21: Għadd ta’ miżuri fil-pilastru 3 bi stadji importanti u miri milħuqa b’mod sodisfaċenti mill-aħħar rapport annwali tal-RRF, għal kull qasam ta’ politika

Sors: Il-Kummissjoni Ewropea

Riċerka u żvilupp u innovazzjoni taħt il-pilastru 3

Ħamsa u għoxrin RRP jinkludu miżuri relatati mal-qasam ta’ politika tar-“riċerka, l-iżvilupp u l-innovazzjoni” taħt il-pilastru 3, għal total ta’ EUR 38,1 biljun. L-ammont ta’ investimenti fir-riċerka u l-innovazzjoni taħt il-pilastru 3 tipikament jirrappreżenta bejn 4 % u 18 % tal-appoġġ finanzjarju mhux ripagabbli tal-RRF ta’ Stat Membru, bi ftit outliers taħt jew fuq din il-firxa u medja ta’ madwar 8 %.

Miżuri ta’ riċerka u innovazzjoni taħt il-pilastru 3 għandhom firxa wiesgħa ta’ objettivi. Ir-riformi tar-riċerka u l-innovazzjoni taħt il-pilastru 3 għandhom l-għan li jnaqqsu l-frammentazzjoni tas-sistemi ta’ riċerka xjentifika, inaqqsu l-piż amministrattiv għall-aċċess għall-finanzjament pubbliku għall-attivitajiet tar-riċerka u l-innovazzjoni, jappoġġaw it-trasferiment tal-għarfien u tat-teknoloġija, ineħħu l-ostakli għall-kollaborazzjoni bejn l-akkademja u n-negozju, u jtejbu l-koordinazzjoni bejn il-livelli differenti ta’ governanza għar-riċerka u l-innovazzjoni u l-edukazzjoni. Għadd kbir ta’ RRPs fihom investimenti tematiċi tar-riċerka u l-innovazzjoni taħt il-pilastru 3 li se jippermettu l-mobilizzazzjoni tal-kapaċitajiet tar-riċerka u l-innovazzjoni fid-dawl tal-aċċellerazzjoni tat-tranżizzjonijiet ekoloġiċi u diġitali u t-tisħiħ tar-reżiljenza, f’konformità mal-aġendi fil-livell tal-UE (madwar 27 % u 23 % tal-kost stmat tal-miżuri relatati mar-riċerka u l-innovazzjoni ġew ittaggjati li jikkontribwixxu għall-objettivi ekoloġiċi u diġitali rispettivament).

Sal-lum, 53 stadju importanti u mira relatati mal-qasam ta’ politika ta’ “riċerka, żvilupp u innovazzjoni” ġew milħuqa (minn total ta’ 705 stadji importanti u miri milħuqa), inklużi 49 milħuqa b’mod sodisfaċenti mill-1 ta’ Marzu 2022.

Huwa importanti li jiġi enfasizzat li xi miżuri fil-pilastru 1 u fil-pilastru 2 jikkontribwixxu wkoll għar-riċerka u l-iżvilupp 55 . L-investimenti fir-riċerka, l-iżvilupp u l-innovazzjoni b’mod ġenerali (jiġifieri inklużi dawk il-miżuri rilevanti ttaggjati taħt il-pilastru 1, il-pilastru 2, u l-pilastru 3) jikkontribwixxu għal total stmat ta’ EUR 48 biljun, li jirrappreżenta bħala medja madwar 10 % tal-appoġġ finanzjarju mhux ripagabbli tal-RRF ta’ Stat Membru.

Appoġġ għall-intrapriżi (inklużi l-SMEs, l-aċċess għall-finanzi u l-istrumenti finanzjarji)

Il-biċċa l-kbira tal-RRPs jinkludu miżuri li jipprovdu appoġġ dirett lill-SMEs, b’total ta’ EUR 45 biljun li jirrappreżentaw madwar 22 % tan-nefqa totali stmata għall-pilastru 3. B’kollox, 159 miżura jipprovdu appoġġ lill-SMEs, b’332 stadju importanti u mira.

L-ambitu tal-miżuri tal-SMEs inklużi fl-RRPs ikopri firxa wiesgħa ta’ oqsma, mit-titjib tal-ambjent tan-negozju u l-aċċess għall-akkwist pubbliku, għad-diġitalizzazzjoni tal-SMEs u t-titjib tas-sostenibbiltà ambjentali tagħhom. Għadd ta’ miżuri għandhom ukoll l-għan li jtejbu t-tkabbir u r-reżiljenza tal-SMEs permezz ta’ aċċess imtejjeb għall-finanzi, it-taħriġ mill-ġdid u t-titjib tal-ħiliet tal-impjegati tagħhom jew it-tisħiħ tal-kapaċitajiet tagħhom ta’ riċerka u żvilupp.

Sal-lum, 51 mill-istadji importanti u l-miri relatati mal-miżuri li jappoġġaw lill-SMEs intlaħqu (minn total ta’ 705 stadji importanti u miri milħuqa), inklużi 49 milħuqa b’mod sodisfaċenti mill-1 ta’ Marzu 2022.

3.4. Kontribuzzjoni tal-Faċilità għall-koeżjoni soċjali u territorjali (jiġifieri l-Pilastru 4)

L-Istati Membri inkludew għadd sinifikanti ta’ miżuri biex jappoġġaw il-koeżjoni soċjali u territorjali, speċjalment billi jikkontribwixxu għall-implimentazzjoni tal-Pilastru Ewropew tad-Drittijiet Soċjali, bil-kapitoli ddedikati tiegħu dwar l-opportunitajiet indaqs u l-aċċess għas-suq tax-xogħol, il-kundizzjonijiet tax-xogħol ġusti u l-protezzjoni u l-inklużjoni soċjali. B’mod aktar preċiż, is-27 RRP adottati mill-Kunsill se jappoġġaw il-pilastru 4 b’madwar EUR 220,6 biljun. L-analiżi tan-nefqa fil-pilastru tidher fl-Illustrazzjoni 22.

Fost is-705 stadji importanti u miri li ntlaħqu s’issa, 253 jikkontribwixxu għall-pilastru 4, inklużi l-237 li ntlaħqu mill-aħħar rapport annwali f’Marzu 2022. L-aktar progress sar fl-oqsma ta’ politika tal-infrastruttura u s-servizz territorjali (106 stadji importanti u miri milħuqa f’84 miżura mill-1 ta’ Marzu 2022), tal-protezzjoni soċjali (58 stadju importanti u mira fi 52 miżura), u tal-apprendiment għall-adulti (41 stadju importanti u mira f’27 miżura) (Illustrazzjoni 23). Ta’ min jenfasizza li 149 mill-istadji importanti u l-miri milħuqa taħt il-pilastru 4 sa mill-bidu tal-RRF jappoġġaw l-objettivi soċjali fis-sens wiesa’ 56 , u dan juri impenn qawwi mill-Istati Membri biex iwettqu d-dimensjoni soċjali mill-istadji inizjali tal-implimentazzjoni tal-RRPs. Dawn il-miżuri se jikkontribwixxu wkoll għall-ilħuq tal-miri ewlenin tal-UE għall-2030 dwar l-impjiegi, il-ħiliet u t-tnaqqis tal-faqar.

Illustrazzjoni 22: Analiżi tan-nefqa li tappoġġa l-koeżjoni soċjali u territorjali għal kull qasam ta’ politika

Nota: Din iċ-ċart turi analiżi tal-kontribuzzjoni stmata għall-pilastru tal-politika skont lista ta’ oqsma ta’ politika stabbilita mill-Kummissjoni Ewropea. Il-perċentwal huwa relatat mas-sehem ġenerali tal-pjan ittagjat taħt dan il-pilastru ta’ politika. Il-metodoloġija għar-rapportar tan-nefqa soċjali, kif iddefinita fir-Regolament Delegat (UE) 2021/2105, hija allinjata u integrata bis-sħiħ fil-metodoloġija għar-rapportar tan-nefqa taħt is-sitt pilastri. F’dan il-pilastru, l-oqsma ta’ politika mmarkati b’asterisk (*) jintużaw għall-metodoloġija tan-nefqa soċjali.

Sors: Tabella ta’ Valutazzjoni tal-Irkupru u r-Reżiljenza.

Illustrazzjoni 23: L-għadd ta’ miżuri fil-pilastru 4 bi stadji importanti u miri milħuqa b’mod sodisfaċenti mill-aħħar rapport annwali tal-RRF, għal kull qasam ta’ politika

Nota: Il-metodoloġija għar-rapportar tan-nefqa soċjali, kif iddefinita fir-Regolament Delegat (UE) 2021/2105, hija allinjata u integrata bis-sħiħ fil-metodoloġija għar-rapportar tan-nefqa taħt is-sitt pilastri. F’dan il-pilastru, l-oqsma ta’ politika mmarkati b’asterisk (*) jintużaw għall-metodoloġija tan-nefqa soċjali.

Sors: Il-Kummissjoni Ewropea

Protezzjoni soċjali, inklużjoni, akkomodazzjoni soċjali u infrastruttura soċjali

L-RRPs kollha jinkludu riformi jew investimenti li jikkontribwixxu għat-tisħiħ tas-sistemi ta’ protezzjoni soċjali tal-Istati Membri. Aktar minn 300 miżura jindirizzaw firxa wiesgħa ta’ sfidi, b’mod partikolari dawk enfasizzati fir-rakkomandazzjonijiet rilevanti speċifiċi għall-pajjiż. Il-miżuri li jappoġġaw il-protezzjoni soċjali u l-akkomodazzjoni soċjali jammontaw għal madwar EUR 28,8 biljun. B’mod partikolari, il-miżuri jiffokaw fuq l-effettività, il-kwalità u r-reżiljenza tas-sistemi ta’ protezzjoni soċjali. Il-maġġoranza tal-investimenti tal-protezzjoni soċjali taħt l-RRF huma relatati mal-aġġornament, l-espansjoni jew it-titjib tan-network u l-faċilitajiet tas-servizzi soċjali pprovduti minn istituzzjonijiet soċjali pubbliċi u privati. Dawn jinkludu wkoll miżuri speċifiċi li jindirizzaw, pereżempju, l-inklużjoni ta’ persuni b’diżabilità, iż-żieda fl-adegwatezza u s-sostenibbiltà tal-benefiċċji soċjali, u t-titjib tal-kundizzjonijiet tal-għajxien tal-anzjani li jeħtieġu l-kura. Għadd ta’ Stati Membri jinkludu wkoll investimenti importanti biex tiżdied il-provvista ta’ akkomodazzjoni soċjali u infrastruttura soċjali lil gruppi żvantaġġati, l-aktar bl-użu ta’ self. Fl-RRPs tagħhom, xi Stati Membri inkludew ukoll passi għar-riforma tas-sistemi tal-introjtu minimu u tal-pensjonijiet biex iżidu l-adegwatezza u s-sostenibbiltà tagħhom.

Sal-lum, 72 stadju importanti u mira relatati mal-oqsma ta’ politika tal-protezzjoni soċjali u tal-akkomodazzjoni soċjali ntlaħqu (minn total ta’ 705 stadji importanti u miri), inklużi 67 mill-1 ta’ Marzu 2022.

Appoġġ għall-impjiegi, modernizzazzjoni tal-istituzzjonijiet tas-suq tax-xogħol u edukazzjoni u taħriġ għall-adulti għal gruppi fil-mira għajr iż-żgħażagħ

Il-maġġoranza tal-Istati Membri inkludew firxa komprensiva ta’ riformi u investimenti fl-RRPs tagħhom biex jippromwovu l-ħolqien tal-impjiegi, u l-modernizzazzjoni tas-swieq tax-xogħol tagħhom. B’kollox, il-miżuri li jappoġġaw l-oqsma ta’ politika tal-“impjiegi mhux taż-żgħażagħ” u tal-“modernizzazzjoni tal-istituzzjonijiet tas-suq tax-xogħol” jammontaw għal madwar EUR 11,2-il biljun. Dawn il-miżuri jindirizzaw direttament ir-rakkomandazzjonijiet speċifiċi għall-pajjiż relatati mal-appoġġ għall-impjiegi u t-titjib fis-suq tax-xogħol. Il-politiki dwar l-impjiegi u s-suq tax-xogħol attiv jidhru b’mod prominenti kważi fl-RRPs kollha. Il-pjanijiet jinkludu investimenti u riformi mmirati biex iżidu l-parteċipazzjoni fis-suq tax-xogħol tan-nisa, taż-żgħażagħ u tal-gruppi żvantaġġati, jappoġġaw il-ħolqien tal-impjiegi u t-tranżizzjoni lejn setturi u okkupazzjonijiet emerġenti. Dawn il-miżuri huma mfassla wkoll biex jistimulaw l-impjiegi u jtejbu l-prestazzjoni, il-funzjonament u r-reżiljenza tas-swieq tax-xogħol.

L-RRPs nazzjonali kollha jinkludu miżuri dwar il-ħiliet u l-apprendiment għall-adulti, spiss marbuta ma’ politiki attivi tas-suq tax-xogħol. Dawn jinkludu, pereżempju, strateġiji nazzjonali tal-ħiliet, riformi biex jittejbu l-intelliġenza u l-governanza tal-ħiliet, inklużi r-rikonoxximent u l-validazzjoni tal-ħiliet, kif ukoll investimenti mmirati fit-titjib tal-ħiliet u t-taħriġ mill-ġdid għall-impjegati, għall-persuni qiegħda u għall-popolazzjoni usa’. Ir-riformi u l-investimenti relatati mal-apprendiment għall-adulti, inklużi l-edukazzjoni u t-taħriġ vokazzjonali kontinwi, u r-rikonoxximent u l-validazzjoni tal-ħiliet, inklużi fl-RRPs nazzjonali jammontaw għal madwar EUR 17,7-il biljun.

S’issa, 83 stadju importanti u mira relatati mal-oqsma ta’ politika tal-“impjieg mhux taż-żgħażagħ”, tal-“modernizzazzjoni tal-istituzzjonijiet tas-suq tax-xogħol” u tal-“apprendiment għall-adulti” ġew milħuqa, fosthom 73 mill-aħħar rapport annwali tal-RRF f’Marzu 2022. L-istadji importanti u l-miri milħuqa huma relatati, pereżempju, mal-introduzzjoni ta’ sistema ta’ vawċers għal programmi ta’ titjib tal-ħiliet u ta’ taħriġ mill-ġdid, programmi mmirati għall-iżvilupp tal-ħiliet għall-persuni qiegħda, aġġornamenti tal-kurrikuli tat-taħriġ kif ukoll l-adozzjoni ta’ strateġiji nazzjonali tal-ħiliet u pjanijiet ta’ azzjoni.

Infrastruttura u servizzi territorjali, żvilupp ta’ żoni rurali u remoti (inklużi gżejjer)

Għadd sostanzjali ta’ riformi u investimenti huma mmirati lejn it-titjib tal-infrastruttura u s-servizzi territorjali fil-livell lokali u t-tnaqqis tad-distakk bejn iż-żoni urbani, rurali u remoti. Dawn jagħtu spinta lill-ekonomija lokali, iżidu l-kompetittività reġjonali u nazzjonali, u għandhom impatt pożittiv dirett fuq il-kwalità tal-ħajja ta’ kuljum. Ħafna mir-riformi u l-investimenti jikkonċernaw il-promozzjoni u t-titjib tal-mobbiltà u t-trasport sostenibbli, prinċipalment il-modernizzazzjoni tal-ferroviji u tal-portijiet, u proġetti ta’ mobbiltà sostenibbli oħrajn, bħal għall-iżvilupp ta’ servizzi tat-trasport pubbliku u l-bini ta’ korsiji għaċ-ċikliżmu. L-RRPs jinkludu wkoll għadd ta’ miżuri biex itejbu l-użu tar-riżorsi naturali u jippreservaw l-ambjent fil-livell lokali. Dan ikopri riformi u investimenti biex tittejjeb il-ġestjoni tal-iskart u tal-ilma mormi fosthom fuq il-gżejjer, biex jiġu estiżi s-sistemi tat-trattament tal-ilma u n-networks tat-tisqija, biex tiżdied is-sostenibbiltà tas-settur agrikolu u biex jiġi appoġġat il-ħolqien ta’ konsorzji f’żoni rurali funzjonali. Il-miżuri huma mmirati wkoll lejn tipi oħrajn ta’ infrastruttura u servizzi territorjali, bħall-varar tal-infrastruttura tal-broadband u tas-servizzi soċjali u tal-infrastruttura f’żoni remoti. Barra minn hekk, ir-riformi u l-investimenti jgħinu biex tittejjeb il-prestazzjoni tal-amministrazzjoni pubblika fil-livell lokali billi jsaħħu l-kapaċità tal-muniċipalitajiet li jipprovdu servizzi ta’ kwalità tajba.

Il-miżuri li jappoġġaw l-infrastruttura u s-servizzi territorjali jammontaw għal madwar EUR 151,2 biljun, filwaqt li miżuri speċifiċi li jappoġġaw l-iżvilupp ta’ żoni rurali u remoti jammontaw għal madwar EUR 16,0-il biljun. S’issa, 124 stadju importanti u mira relatati ma’ dawn iż-żewġ oqsma ta’ politika ntlaħqu, inklużi 121 mill-aħħar rapport annwali tal-RRF f’Marzu 2022

3.5. Il-kontribuzzjoni tal-Faċilità għas-saħħa, u r-reżiljenza ekonomika, soċjali u istituzzjonali, bil-għan li, inter alia, tiżdied it-tħejjija għall-kriżijiet u l-kapaċità ta’ rispons għall-kriżijiet (jiġifieri l-Pilastru 5)

L-RRPs tal-Istati Membri jikkontribwixxu b’mod sinifikanti għas-saħħa u għar-reżiljenza ekonomika, soċjali u istituzzjonali, bil-għan li, inter alia, tiżdied it-tħejjija għall-kriżijiet u l-kapaċità ta’ rispons għall-kriżijiet. Aktar minn 1 100 miżura u sottomiżura għal madwar EUR 84,1 biljun, inklużi fis-27 RRP, jikkontribwixxu għall-pilastru tal-politika tas-saħħa, u r-reżiljenza ekonomika, soċjali u istituzzjonali. Dawn il-miżuri jkopru oqsma ta’ politika li jvarjaw minn kura tas-saħħa u fit-tul għall-effettività tas-sistemi ġudizzjarji u s-superviżjoni kontra l-ħasil tal-flus. L-analiżi tan-nefqa fl-oqsma ta’ politika differenti fil-pilastru huwa muri fl-Illustrazzjoni 24 57 . 

Fost is-705 stadji importanti u miri li ntlaħqu b’mod sodisfaċenti s’issa, 296 jikkontribwixxu għall-pilastru 5, inklużi 274 stadju importanti u mira li ntlaħqu b’mod sodisfaċenti mill-1 ta’ Marzu 2022. L-aktar progress sar fl-oqsma ta’ politika tal-effettività tal-amministrazzjoni pubblika u tas-sistemi nazzjonali (141 stadju importanti u mira milħuqa f’95 miżura mill-1 ta’ Marzu 2022), tal-kura tas-saħħa (40 stadju importanti u mira f’35 miżura), u tal-prevenzjoni tal-frodi (36 stadju importanti u mira fi 22 miżura) (l-Illustrazzjoni 25).

Illustrazzjoni 24: Analiżi tan-nefqa li tappoġġa s-saħħa u r-reżiljenza għal kull qasam ta’ politika

Nota: Din iċ-ċart turi analiżi tal-kontribuzzjoni stmata għall-pilastru tal-politika skont lista ta’ oqsma ta’ politika stabbilita mill-Kummissjoni Ewropea. Il-perċentwal huwa relatat mas-sehem ġenerali tal-pjan ittagjat taħt dan il-pilastru ta’ politika. Il-metodoloġija għar-rapportar tan-nefqa soċjali, kif iddefinita fir-Regolament Delegat (UE) 2021/2105, hija allinjata u integrata bis-sħiħ fil-metodoloġija għar-rapportar tan-nefqa taħt is-sitt pilastri. F’dan il-pilastru, l-oqsma ta’ politika mmarkati b’asterisk (*) jintużaw għall-metodoloġija tan-nefqa soċjali.

Sors: Tabella ta’ Valutazzjoni tal-Irkupru u r-Reżiljenza.

Kura tas-saħħa u kura fit-tul

Qed tiġi implimentata firxa wiesgħa ta’ proġetti ta’ investiment u riforma fis-saħħa taħt l-RRF, fosthom fil-qasam tal-kura primarja, il-kura tal-outpatients, is-saħħa diġitali flimkien ma’ miżuri orjentati lejn l-effiċjenza biex itejbu l-governanza, il-kosteffettività, l-aċċess u l-kwalità tas-servizzi tas-saħħa. Ir-riformi reċenti tas-saħħa jindirizzaw l-isfidi li ħolqot il-pandemija, bħat-titjib tal-kapaċitajiet tas-saħħa pubblika. Il-pandemija mexxiet ukoll il-politika lejn il-prevenzjoni. Ir-riformi u l-investimenti mfassla speċifikament għall-kura tas-saħħa mentali u reviżjoni komprensiva tal-istrateġiji nazzjonali tas-saħħa qed jitwettqu minn diversi Stati Membri. Pereżempju, l-Italja, il-Litwanja u l-Portugall qed jorganizzaw mill-ġdid is-sistemi tas-saħħa tagħhom biex itejbu l-aċċess għall-kura tas-saħħa fil-livell lokali u l-Latvja, il-Lussemburgu, il-Polonja, Malta u n-Netherlands qed ifittxu li jsaħħu l-forza tax-xogħol tas-saħħa. B’mod ġenerali, fost is-27 RRP nazzjonali aktar minn EUR 43,0 biljun (jew 8,7 % tal-appoġġ u s-self finanzjarju totali mhux ripagabbli taħt l-RRF) huma allokati għal miżuri relatati mal-kura tas-saħħa. Madwar terz ta’ dan l-ammont huwa ddedikat għall-investimenti u r-riformi biex jixprunaw id-diġitalizzazzjoni tas-sistemi tas-saħħa li jgħinu fit-tisħiħ tar-reżiljenza tas-sistemi tas-saħħa.

Illustrazzjoni 25: Għadd ta’ miżuri fil-pilastru 5 bi stadji importanti u miri milħuqa b’mod sodisfaċenti mill-aħħar rapport annwali tal-RRF, għal kull qasam ta’ politika

Nota: Il-metodoloġija għar-rapportar tan-nefqa soċjali, kif iddefinita fir-Regolament Delegat (UE) 2021/2105, hija allinjata u integrata bis-sħiħ fil-metodoloġija għar-rapportar tan-nefqa taħt is-sitt pilastri. F’dan il-pilastru, l-oqsma ta’ politika mmarkati b’asterisk (*) jintużaw għall-metodoloġija tan-nefqa soċjali.

Sors: Il-Kummissjoni Ewropea.

Diversi Stati Membri jiffinanzjaw riformi u investimenti fil-kura fit-tul taħt l-RRF. L-aċċess għal servizzi ta’ kura fit-tul ta’ kwalità għolja affordabbli huwa importanti biex jiġu indirizzati l-ħtiġijiet tal-kura tal-popolazzjoni li qed tixjieħ kif ukoll dawk tal-persuni b’diżabilità. L-RRF hija konformi mal-iżviluppi tal-politika tal-kura fit-tul li għaddejjin bħalissa fil-qasam, b’mod partikolari l-Istrateġija Ewropea għall-Kura, il-Pilastru Ewropew tad-Drittijiet Soċjali u r-Rakkomandazzjoni tal-Kunsill dwar il-kura fit-tul 58 . Ir-riformi huma li jittejbu l-inċentivi għall-kura fid-djar u għall-kura bbażata fil-komunità, anki billi tiġi deistituzzjonalizzata l-provvista tal-kura. B’mod ġenerali, total ta’ EUR 7,3 biljun huwa allokat għal 18-il Stat Membru għal total ta’ 52 (sotto)miżura (22 riforma u 30 investiment).

Sal-lum, 50 stadju importanti u mira relatati mal-oqsma ta’ politika tal-kura tas-saħħa u tal-kura fit-tul intlaħqu mill-1 ta’ Marzu 2022.

Reżiljenza istituzzjonali

L-implimentazzjoni ta’ miżuri li jsaħħu r-reżiljenza istituzzjonali għadha għaddejja wkoll. Diversi Stati Membri adottaw riformi sinifikanti tal-istat tad-dritt, pereżempju, it-titjib tal-kwalità tal-proċess leġiżlattiv jew it-tisħiħ tal-indipendenza tal-ġudikatura. Sar ukoll progress konsiderevoli biex tissaħħaħ l-effiċjenza tas-sistemi ġudizzjarji, b’miżuri ddedikati li jvarjaw minn bidliet organizzazzjonali tal-proċedimenti għar-riforma tal-istruttura tal-qrati. L-isforzi tal-Istati Membri ppermettew ukoll li jżidu l-ġlieda kontra l-korruzzjoni u jtejbu s-superviżjoni kontra l-ħasil tal-flus, b’mod partikolari permezz tal-adozzjoni ta’ dokumenti ta’ politika nazzjonali bħal pjanijiet ta’ azzjoni u strateġiji.

Diġà ġew implimentati diversi miżuri mmirati lejn il-kisba ta’ amministrazzjonijiet pubbliċi moderni u aġli li jaqdu liċ-ċittadini u lin-negozji tal-UE. Dawn ivarjaw mill-investimenti ddedikati għall-monitoraġġ tal-implimentazzjoni, l-awditjar u l-kontroll tal-RRPs għar-riformi mfassla biex jissimplifikaw l-amministrazzjoni pubblika u jneħħu l-ostakli amministrattivi. Bħalissa għaddejjin diversi miżuri ta’ diġitalizzazzjoni tal-amministrazzjoni pubblika, pereżempju fil-Lussemburgu u fil-Kroazja. Xi Stati Membri ffokaw fuq il-kapaċitajiet tas-servizz ċivili, b’mod aktar preċiż, fuq sistemi ta’ reklutaġġ aktar trasparenti u fuq it-tnaqqis tal-impjiegi temporanji fl-amministrazzjoni pubblika.

Il-maġġoranza tal-miżuri ta’ tħejjija u ta’ rispons għall-kriżijiet li diġà ġew implimentati skont l-RRF huma mmirati għall-adattament għat-tibdil fil-klima, il-kura tas-saħħa u t-teknoloġija diġitali. Bħalissa għaddejjin miżuri mmirati lejn infrastrutturi kritiċi diġitali effiċjenti, siguri u kondiviżi, inkluża sistema sigura ta’ komunikazzjoni mobbli għall-impjegati tal-gvern. Saru sforzi sinifikanti fil-ġestjoni tal-foresti u fil-prevenzjoni tan-nirien fil-foresti u fit-tnaqqis tal-impatt tagħhom. Fil-kura tas-saħħa, filwaqt li l-implimentazzjoni ta’ miżuri relatati għadha għaddejja, l-użu tat-telemediċina żdied, u dan jgħin biex jittaffa t-tfixkil fit-twassil tas-servizzi tas-saħħa kkawżat mill-kriżi tal-COVID-19.

Reżiljenza fiskali u tassazzjoni

Diversi Stati Membri diġà implimentaw miżuri importanti taħt l-RRF biex itejbu l-ġestjoni tal-finanzi pubbliċi, kemm fid-dħul kif ukoll fuq in-naħa tan-nefqa. Bosta miżuri għandhom l-għan li jtejbu l-ġbir tat-taxxa u jiskoraġġixxu l-evażjoni tat-taxxa, fosthom billi jrawmu d-diġitalizzazzjoni tat-tranżazzjonijiet, il-ġbir tat-taxxa u l-għażla għall-awditi. Dawn il-miżuri huma mistennija jappoġġaw id-dħul nazzjonali, jiġġieldu l-ekonomija sotterranja u jnaqqsu l-kostijiet ta’ konformità għall-kontribwenti. Xi Stati Membri nedew ukoll riformi komprensivi tas-sistemi tat-taxxa tagħhom, immirati lejn l-appoġġ għat-tkabbir ekonomiku u t-titjib tal-ġustizzja. Fir-rigward tan-nefqa pubblika, ittieħdu diversi passi f’għadd ta’ Stati Membri biex jitnedew rieżamijiet tal-infiq, jiġu integrati fil-proċess baġitarju nazzjonali, jew, fejn dan diġà nkiseb, jittejjeb it-tfassil tagħhom u tissaħħaħ il-governanza tagħhom. Xi Stati Membri ħadu wkoll miżuri mmirati lejn it-titjib tal-ġestjoni tal-intrapriżi tal-Istat, it-titjib tal-għodod tat-tbassir baġitarju u r-raffinar tal-qafas kontabilistiku.

3.6. Kontribuzzjoni tal-Faċilità għall-politiki għall-ġenerazzjoni li jmiss, it-tfal u ż-żgħażagħ, bħall-edukazzjoni u l-ħiliet (jiġifieri l-Pilastru 6)

Il-miżuri taħt il-politiki għall-ġenerazzjoni li jmiss, it-tfal u ż-żgħażagħ jiffokaw primarjament fuq l-edukazzjoni, it-taħriġ, l-edukazzjoni u l-kura bikrija tat-tfal, kif ukoll miżuri li jappoġġaw l-impjieg taż-żgħażagħ. Is-27 RRP adottati mill-Kunsill jappoġġaw il-pilastru 6 b’madwar EUR 54,9 biljun. Madwar tliet kwarti tan-nefqa totali relatata mal-pilastru 6 jikkontribwixxu għall-edukazzjoni ġenerali, vokazzjonali u għolja. Il-25 % li jifdal huma maqsuma kważi b’mod ugwali bejn l-edukazzjoni u l-kura bikrija tat-tfal, u l-appoġġ għall-impjieg taż-żgħażagħ. L-analiżi tan-nefqa fil-pilastru tidher fl-Illustrazzjoni 26.

Mis-705 stadji importanti u miri li ntlaħqu b’mod sodisfaċenti s’issa, 64 jikkontribwixxu għall-pilastru 6, inklużi 61 stadju importanti u mira li ntlaħqu b’mod sodisfaċenti mill-1 ta’ Marzu 2022. Mill-1 ta’ Marzu 2022, twettqu 56 stadju importanti u mira f’45 miżura fil-qasam ta’ politika tal-edukazzjoni ġenerali, vokazzjonali u għolja (l-Illustrazzjoni 27). L-istadji importanti u l-miri fil-pilastru 6 huma assoċjati ma’ miżuri li jrawmu l-kwalità, itejbu l-aċċess u l-inklużività tas-sistemi edukattivi, isaħħu l-politiki attivi tas-suq tax-xogħol, jappoġġaw it-trasformazzjoni diġitali fl-edukazzjoni, jipprovdu taħriġ u appoġġ għall-għalliema, iżidu l-modernizzazzjoni tat-taħriġ vokazzjonali, kif ukoll jipprovdu appoġġ għall-edukazzjoni għolja u l-kooperazzjoni mal-amministrazzjoni pubblika u n-negozji.

Illustrazzjoni 26: Analiżi tan-nefqa li tappoġġa l-politiki għall-ġenerazzjoni li jmiss, għal kull qasam ta’ politika

Nota: Din iċ-ċart turi analiżi tal-kontribuzzjoni stmata għall-pilastru tal-politika skont lista ta’ oqsma ta’ politika stabbilita mill-Kummissjoni Ewropea. Il-perċentwal huwa relatat mas-sehem ġenerali tal-pjan ittagjat taħt dan il-pilastru ta’ politika. Il-metodoloġija għar-rapportar tan-nefqa soċjali, kif definita fir-Regolament Delegat (UE) 2021/2105, hija allinjata u integrata bis-sħiħ fil-metodoloġija għar-rapportar tan-nefqa taħt is-sitt pilastri. F’dan il-pilastru, l-oqsma ta’ politika mmarkati b’asterisk (*) jintużaw għall-metodoloġija tan-nefqa soċjali.

Sors: Tabella ta’ Valutazzjoni tal-Irkupru u r-Reżiljenza.

Illustrazzjoni 27: L-għadd ta’ miżuri fil-pilastru 6 bi stadji importanti u miri milħuqa b’mod sodisfaċenti mill-aħħar rapport annwali tal-RRF, għal kull qasam ta’ politika

Nota: Il-metodoloġija għar-rapportar tan-nefqa soċjali, kif iddefinita fir-Regolament Delegat (UE) 2021/2105, hija allinjata u integrata bis-sħiħ fil-metodoloġija għar-rapportar tan-nefqa taħt is-sitt pilastri. Taħt dan il-pilastru, l-oqsma ta’ politika mmarkati b’asterisk (*) jintużaw għall-metodoloġija tan-nefqa soċjali.

Sors: Il-Kummissjoni Ewropea.

Edukazzjoni Ġenerali, Vokazzjonali u Għolja: Aċċessibbiltà, Affordabbiltà, Kwalità u Inklużività, Inklużi d-Diġitalizzazzjoni u l-Infrastruttura

L-investimenti u r-riformi li jammontaw għal aktar minn EUR 43,2 biljun fl-edukazzjoni ġenerali tal-iskejjel se jappoġġaw titjib fil-kwalità u fl-inklużività. Xi Stati Membri se joffru appoġġ individwalizzat lil skejjel u studenti żvantaġġati, fosthom mentoraġġ, anki bil-ħsieb li jingħelbu d-diskrepanzi fl-apprendiment u jiġi evitat it-tluq bikri mill-iskola. Miżuri oħrajn jinkludu investimenti biex iżidu l-għadd ta’ sigħat ta’ tagħlim u jippermettu l-edukazzjoni ta’ jum sħiħ. Diversi miżuri jindirizzaw kwistjonijiet bħall-implimentazzjoni ta’ riformi kurrikulari, ir-riforma tal-mekkaniżmi ta’ reklutaġġ tal-għalliema, it-titjib tal-edukazzjoni għal tfal bi bżonnijiet speċjali, l-appoġġ għal studenti bi prestazzjoni baxxa, it-titjib tal-evalwazzjoni esterna tal-iskejjel jew l-appoġġ għad-desegregazzjoni.

Il-biċċa l-kbira tal-pajjiżi jippjanaw li jinvestu fl-infrastruttura diġitali u l-konnettività tal-iskejjel, spiss b’enfasi fuq skejjel żvantaġġati u rurali. Dawn l-investimenti jinkludu t-trasformazzjoni tal-klassijiet f’ambjenti ta’ apprendiment flessibbli u konnessi u li l-istudenti u l-għalliema jiġu mgħammra b’apparat diġitali biex jitnaqqas id-distakk diġitali. Il-kompetenzi diġitali tal-istudenti se jittejbu permezz tal-adattament tal-kurrikuli tal-iskejjel u l-iżvilupp tar-riżorsi diġitali u l-kontenut diġitali. Ħafna Stati Membri jinkludu t-taħriġ tal-għalliema dwar l-edukazzjoni diġitali fil-pjanijiet tagħhom.

Xi Stati Membri se jużaw l-RRF biex jappoġġaw it-trasformazzjoni tal-edukazzjoni għolja tagħhom b’firxa wiesgħa ta’ miżuri. Il-miżuri jinkludu l-immodernizzar ta’ programmi ta’ studju, l-espansjoni ta’ postijiet ta’ studju, it-tnedija ta’ korsijiet ġodda ta’ studju, ir-reviżjoni ta’ mudelli ta’ finanzjament fl-edukazzjoni għolja, l-iżvilupp ta’ mekkaniżmi ta’ assigurazzjoni tal-kwalità u ta’ governanza, l-introduzzjoni ta’ sistemi ta’ stħarriġ dwar is-sitwazzjoni tal-gradwati u l-internazzjonalizzazzjoni tal-edukazzjoni għolja. Barra minn hekk, it-titjib tal-aċċess għall-edukazzjoni għolja se jiġi ffinanzjat minn għadd ta’ Stati Membri bħal, pereżempju, il-Belġju, il-Bulgarija, il-Kroazja, Spanja, Franza, l-Irlanda, il-Polonja, il-Portugall, ir-Rumanija, il-Finlandja u l-Iżvezja.

Edukazzjoni u Kura Bikrija tat-Tfal: Aċċessibbiltà, Affordabbiltà, Kwalità u Inklużività, Inklużi d-Diġitalizzazzjoni u l-Infrastruttura

L-investimenti u r-riformi li jammontaw għal aktar minn EUR 8 biljun fl-edukazzjoni u l-kura bikrija tat-tfal inklużivi ta’ kwalità huma mistennija li jżidu r-rati ta’ parteċipazzjoni, b’mod partikolari fost il-gruppi żvantaġġati, u b’hekk inaqqsu l-inugwaljanzi u jikkontribwixxu għall-implimentazzjoni tal-Garanzija Ewropea għat-Tfal 59 . Aktar minn nofs l-Istati Membri inkludew miżuri biex itejbu l-aċċess għall-edukazzjoni u l-kura bikrija tat-tfal (early childhood education and care, ECEC) billi espandew il-kapaċitajiet, l-inklużività u/jew il-kwalità tagħhom. Il-forniment ta’ ECEC affordabbli ta’ kwalità jiffaċilitaw, minn naħa waħda, opportunitajiet indaqs għat-tfal kollha irrispettivament mill-isfond soċjoekonomiku tagħhom, u, min-naħa l-oħra, l-integrazzjoni fis-suq tax-xogħol ta’ dawk li jindukraw, ta’ spiss nisa, it-tnaqqis tar-riskju ta’ faqar jew ta’ esklużjoni soċjali. L-investimenti fil-kostruzzjoni u r-rinnovazzjoni tal-infrastruttura spiss ikunu akkumpanjati minn riformi. Pereżempju, il-pajjiżi qed jippjanaw li jbaxxu l-età tal-edukazzjoni obbligatorja tal-iskola preprimarja, jintroduċu intitolament legali għal post, jirrieżaminaw il-mudell ta’ finanzjament, inaqqsu t-tariffi tal-edukazzjoni u tal-kura bikrija tat-tfal, itejbu d-dijanjożi bikrija u l-appoġġ għat-tfal b’diżabilità, jirrieżaminaw is-sistema ta’ reklutaġġ għall-persunal tal-edukazzjoni u tal-kura bikrija tat-tfal u jadottaw il-qafas legali biex jiġi ffaċilitat l-aċċess għat-taħriġ u l-opportunitajiet għal aktar professjonalizzazzjoni tal-persunal.

Appoġġ għall-Impjiegi taż-Żgħażagħ u Ħolqien tal-Impjiegi għaż-Żgħażagħ, Inklużi Inċentivi għall-Impjegar u għat-Tranżizzjoni tal-Impjiegi u Appoġġ għal Dawk li Jaħdmu għal Rashom

Il-miżuri li jappoġġaw l-impjieg taż-żgħażagħ jinkludu sussidji għall-apprendistati, investimenti għall-adattament tas-servizzi pubbliċi tal-impjieg għaż-żgħażagħ, it-titjib tal-ikkowċjar taż-żgħażagħ u gwida individwali lejn l-impjiegi u l-awtonomija, u skemi li jinċentivaw ir-reklutaġġ taż-żgħażagħ mis-settur privat li jammontaw għal madwar EUR 6,1 biljun.

3.7. Il-kontribuzzjoni tal-Faċilità għall-politika soċjali, inkluża l-ugwaljanza bejn il-ġeneri kif ukoll it-tfal u ż-żgħażagħ

Politika soċjali

L-Istati Membri inkludew għadd sinifikanti ta’ miżuri fl-RRPs tagħhom li jrawmu l-politika soċjali, inkluż dawk relatati mal-ugwaljanza bejn il-ġeneri kif ukoll it-tfal u ż-żgħażagħ, u b’hekk jappoġġaw l-implimentazzjoni tal-Pilastru Ewropew tad-Drittijiet Soċjali. Mill-2 042 stadju importanti u mira li jrawmu l-politika soċjali, intlaħqu 213-il stadju importanti jew mira, inklużi l-199 li ntlaħqu mill-1 ta’ Marzu 2022 (ara t-taqsima 3.4, 3.5 u 3.6 għal analiżi mmirata tal-miżuri li jikkontribwixxu għall-impjiegi u l-ħiliet, għall-edukazzjoni u għall-kura bikrija tat-tfal, is-saħħa u l-kura fit-tul kif ukoll il-politiki soċjali).

Total ta’ madwar EUR 139,8 biljun allokati mill-Istati Membri jikkontribwixxu għall-infiq soċjali 60 , li jirrappreżenta madwar 28 % tan-nefqa totali stmata. Madwar terz ta’ dan l-ammont huwa ddedikat għall-infiq fuq l-edukazzjoni u l-kura bikrija tat-tfal, terz ieħor fuq is-saħħa u l-kura fit-tul, filwaqt li l-bqija huwa maqsum bejn l-infiq fuq l-impjiegi u l-ħiliet, u l-politiki soċjali (l-Illustrazzjoni 28).

Illustrazzjoni 28: Sehem tan-nefqa soċjali tal-RRF skont il-kategoriji soċjali ewlenin

Nota: Din l-illustrazzjoni turi l-analiżi tal-infiq soċjali stmat fl-RRPs kollha approvati. Il-kategoriji soċjali huma ddefiniti u applikati skont il-metodoloġija adottata mill-Kummissjoni b’konsultazzjoni mal-Parlament Ewropew u mal-Istati Membri fir-Regolament Delegat 2021/2105.

Sors: Tabella ta’ Valutazzjoni tal-Irkupru u r-Reżiljenza

Ugwaljanza bejn il-ġeneri

L-RRPs tal-Istati Membri jikkontribwixxu għall-ugwaljanza bejn il-ġeneri b’diversi modi. Is-27 pjan adottati fihom 134 (sotto)miżura b’enfasi fuq l-ugwaljanza bejn il-ġeneri, u ħafna riformi u investimenti li huma mmirati b’mod espliċitu biex jikkontribwixxu għal opportunitajiet indaqs b’mod ġenerali. L-analiżi tal-miżuri rilevanti għall-ugwaljanza bejn il-ġeneri għal kull Stat Membru hija pprovduta fl-Illustrazzjoni 29 61 62 .

Illustrazzjoni 29: Sehem (f’%) ta’ miżuri li jiffokaw fuq l-ugwaljanza bejn il-ġeneri fl-RRPs adottati 

Sors: Tabella ta’ Valutazzjoni tal-Irkupru u r-Reżiljenza

Minbarra l-miżuri li jikkontribwixxu b’mod espliċitu għall-opportunitajiet indaqs, l-Istati Membri inkludew riformi u investimenti oħrajn fil-pjanijiet tagħhom li jintegraw il-kunsiderazzjonijiet tal-ugwaljanza. Dan xi drabi jinvolvi sottomiri espliċiti jew dispożizzjonijiet oħrajn li jiżguraw li l-ħtiġijiet ta’ gruppi speċifiċi jitqiesu f’oqsma ta’ politika oħrajn. Fl-istess ħin, anke jekk il-miżuri fl-oqsma tas-suq tax-xogħol, tal-akkomodazzjoni, tal-enerġija, tat-trasport u tad-diġitalizzazzjoni inizjalment jistgħu ma jitqisux bħala politiki li jikkontribwixxu għall-ugwaljanza, l-implimentazzjoni effettiva tagħhom jista’ jkollha kontribut sinifikanti għat-trawwim ta’ opportunitajiet indaqs. Pereżempju, ir-riformi u l-investimenti fl-infrastruttura, fit-trasport pubbliku jew fil-konnettività diġitali setgħu ma kinux imfassla għall-finijiet ta’ opportunitajiet indaqs iżda jista’ jkollhom impatt pożittiv f’termini ta’ aċċess għal edukazzjoni mill-bogħod, servizzi u utilitajiet essenzjali (tas-saħħa) jew billi n-nies b’mobbiltà limitata jew li jgħixu f’żoni remoti jitħallew jipparteċipaw f’attivitajiet ekonomiċi u fil-ħajja soċjali.

L-Istati Membri qed jagħmlu progress fl-implimentazzjoni ta’ miżuri b’enfasi fuq l-ugwaljanza bejn il-ġeneri. Mill-134 (sotto)miżura b’enfasi fuq l-ugwaljanza bejn il-ġeneri fis-27 RRP, 25 (sotto)miżura fihom stadji importanti jew miri li huma milħuqa, inklużi 20 mill-1 ta’ Marzu 2023. Eżempji ta’ miżuri b’enfasi fuq l-ugwaljanza bejn il-ġeneri bi stadji importanti u miri milħuqa huma ppreżentati fil-kaxxa ta’ hawn taħt.

Tfal u żgħażagħ

L-425 (sotto)miżura b’enfasi fuq it-tfal u ż-żgħażagħ huma mifruxa fuq għadd ta’ oqsma ta’ politika, primarjament fil-qasam tal-edukazzjoni u t-taħriġ. Analiżi ddedikata dwar il-politiki għall-ġenerazzjoni li jmiss, it-tfal u ż-żgħażagħ, pereżempju fil-qasam tal-edukazzjoni u t*-taħriġ, tista’ tinstab fit-taqsima 3.6. 

Mill-miżuri b’enfasi fuq iż-żgħażagħ u t-tfal fis-27 RRP, 83 (sotto)miżura fihom stadji importanti jew miri li ntlaħqu, inklużi 79 (sotto)miżura bi stadju importanti u mira milħuqa mill-1 ta’ Marzu 2022. Għadd kbir ta’ Stati Membri bdew b’riformi u investimenti li jappoġġaw lit-tfal u liż-żgħażagħ. Eżempji ta’ miżuri li jappoġġaw lit-tfal u liż-żgħażagħ bi stadji importanti u miri milħuqa huma ppreżentati fil-kaxxa ta’ hawn taħt.

Gruppi żvantaġġati

L-RRPs ta’ diversi Stati Membri jinkludu wkoll miżuri biex tiġi indirizzata l-integrazzjoni ekonomika u soċjali ta’ persuni b’diżabilità kif ukoll il-protezzjoni u l-integrazzjoni ta’ gruppi żvantaġġati oħrajn, bħal persuni bi sfond ta’ migrazzjoni jew Rom. Minbarra diversi miżuri mmirati lejn iż-żgħażagħ b’enfasi fuq gruppi żvantaġġati kif deskritt hawn fuq, l-Istati Membri jintroduċu pereżempju inċentivi għall-impjegaturi biex jimpjegaw persuni b’diżabilità u biex jappoġġaw l-integrazzjoni tagħhom fis-suq tax-xogħol jew jagħmlu sforzi mmirati biex ineħħu l-ostakli fil-binjiet pubbliċi u biex jiffaċilitaw il-parteċipazzjoni ta’ persuni b’diżabilità fl-edukazzjoni u l-inklużjoni tagħhom fis-soċjetà.

Mill-1 ta’ Marzu 2022, diversi Stati Membri (eż. l-Awstrija, il-Kroazja, l-Italja, il-Portugall, is-Slovakkja u Spanja) lestew jew bdew riformi u/jew investimenti importanti li jippromwovu l-inklużjoni ta’ gruppi żvantaġġati, bħal persuni b’diżabilità, persuni bi sfond etniku ta’ migrazzjoni jew ta’ minoranza. Dawn il-miżuri xi drabi jindirizzaw b’mod espliċitu l-popolazzjoni tar-Rom. Barra minn hekk, xi Stati Membri wettqu riformi u investimenti biex itejbu u/jew jiddiġitalizzaw is-sistema ta’ akkoljenza għall-migranti u għar-refuġjati. Eżempji ta’ miżuri li jappoġġaw l-inklużjoni ta’ gruppi żvantaġġati bi stadji importanti u miri milħuqa huma ppreżentati fil-kaxxa ta’ hawn taħt.

3.8. Kontribuzzjoni għal proġetti transfruntiera u multinazzjonali

L-RRF tappoġġa l-parteċipazzjoni tal-Istati Membri fi proġetti transfruntiera, bl-ippjanar ta’ riformi u investimenti li jsir fl-istess ħin b’mod koordinat. Filwaqt li kull RRP jirrifletti s-sitwazzjoni speċifika ta’ kull Stat Membru, xi sfidi komuni jirrikjedu riformi u investimenti kkoordinati. Il-kollaborazzjoni bejn diversi pajjiżi tista’ tippermetti l-appoġġ għal proġetti kbar li Stat Membru wieħed ma setax jiżviluppa waħdu u tippermetti li jinġabru r-riżorsi, u b’hekk jiżdied l-impatt u jinkisbu ekonomiji ta’ skala u sinerġiji.

Matul it-tħejjija tal-pjanijiet, il-Kummissjoni ħeġġet lill-Istati Membri jipparteċipaw fi proġetti multinazzjonali ewlenin, li jsaħħu l-koordinazzjoni għal investimenti kritiċi f’setturi strateġiċi – u jipprovdu benefiċċji tanġibbli għas-Suq Uniku. L-importanza ta’ proġetti multinazzjonali kompliet tissaħħaħ fl-emenda tar-Regolament RRF, li jirrikjedi permezz ta’ kriterju ta’ valutazzjoni addizzjonali li tingħata attenzjoni qawwija lill-miżuri kollha introdotti taħt il-kapitolu tar-REPowerEU biex jikkontribwixxu għal proġetti transfruntiera jew multinazzjonali.

Tranżizzjoni ekoloġika

Aktar minn nofs l-RRPs jinkludu miżuri li jikkontribwixxu għal proġetti multinazzjonali jew inizjattivi transfruntiera relatati ma’ miżuri taħt il-pilastru tat-tranżizzjoni ekoloġika (ara t-Tabella 8 hawn taħt): B’kollox, aktar minn 38 miżura huma rilevanti għal proġetti ekoloġiċi multinazzjonali jew transfruntiera.

·Il-proġetti multinazzjonali bl-ogħla użu fl-RRPs huma l-miżuri “Proġetti Importanti ta’ Interess Ewropew Komuni” (IPCEI) dwar l-idroġenu (inklużi f’disa’ miżuri ta’ sitt Stati Membri). Il-proġetti multinazzjonali relatati mat-tranżizzjoni ekoloġika jinkludu wkoll żewġ interkonnetturi elettriċi (EUR 0,3 biljun) u l-interkonnettur ferrovjarju bejn Verona u Brenner (EUR 0,9 biljun).

·Għadd ta’ proġetti transfruntiera se jrawmu l-interoperabbiltà ferrovjarja tal-UE, b’dimensjoni transfruntiera sinifikanti. Xi ftit minn dawn il-proġetti jirrigwardaw l-implimentazzjoni tas-Sistema Ewropea tal-Ġestjoni tat-Traffiku Ferrovjarju (European Rail Traffic Management System, ERTMS) (ħames RRPs, tmien proġetti, EUR 3,4 biljun). L-ERTMS hija dwar l-interoperabbiltà, id-diġitalizzazzjoni u s-sikurezza tas-servizzi ferrovjarji u hija kruċjali biex it-traffiku jiġi ttrasferit mit-triq għall-ferrovija għat-trasport tal-merkanzija bil-ferrovija fuq rotot transfruntiera. Il-ħtiġijiet ta’ investiment f’termini ta’ senjalar ferrovjarju madwar l-UE kollha huma sinifikanti, peress li 11 % biss tal-kurituri tan-Network Trans-Ewropew tat-Trasport (TEN-T) huma mgħammra b’mod adegwat. Barra minn hekk, l-RRF se tiffinanzja l-implimentazzjoni tal-kurituri ferrovjarji tat-TEN-T (eż., RailBaltica, il-Mediterran (Spanja-Franza), l-Iskandinavja-il-Mediterran (it-taqsima Taljana), il-Baħar tat-Tramuntana-il-Mediterran (il-Belġju-il-Lussemburgu)) għal ammont li jaqbeż -EUR 24,9 biljun (li jirrappreżenta 11-il RRP, 17-il miżura u aktar minn 40 stadju importanti u mira). 

Mill-aħħar rapport annwali tal-RRF f’Marzu 2022, ħames stadji importanti u miri relatati ma’ proġetti ekoloġiċi transfruntiera u/jew multinazzjonali, minn total ta’ 10, intlaħqu b’mod sodisfaċenti. Barra minn hekk, minħabba r-reviżjoni tal-RRPs, miżura waħda fuq il-kurituri tat-TEN-T tneħħiet abbażi tal-Artikolu 18 tar-Regolament RRF, filwaqt li ġiet miżjuda miżura oħra fuq l-interkonnessjoni ferrovjarja abbażi tal-Artikolu 21. Barra minn hekk, il-Kummissjoni approvat il-kapitoli tar-REPowerEU li jinkludu miżuri b’natura transfruntiera mill-Istati Membri li ġejjin: l-Estonja, Franza, is-Slovakkja u Malta (għal aktar informazzjoni, ara t-taqsima 4.2: REPowerEU).

Tabella 8: Proġetti multinazzjonali relatati ma’ miżuri taħt il-pilastru tat-Tranżizzjoni Ekoloġika

Sors: Pjanijiet għall-Irkupru u r-Reżiljenza tas-27 Stat Membru kollha

Tranżizzjoni diġitali

Il-biċċa l-kbira tal-RRPs jinkludu wkoll miżuri li jikkontribwixxu għal proġetti multinazzjonali jew inizjattivi transfruntiera relatati mat-tranżizzjoni diġitali, b’21 minn 27 pjan jinkorporaw dawn il-proġetti. B’kollox, aktar minn 50 (sotto)miżura jikkontribwixxu għal proġetti multinazzjonali jew transfruntiera.

L-RRPs se jikkontribwixxu, permezz tal-proġetti diġitali multinazzjonali, għall-prijoritajiet tal-UE. Kontribuzzjonijiet għall-proġett multinazzjonali dwar il-mikroelettronika, li għandu l-għan li jsaħħaħ il-kompetittività tal-UE fit-teknoloġiji tas-semikondutturi, huma inklużi fi 12-il RRP. Tmien Stati Membri jinkludu fl-RRPs tagħhom l-appoġġ għan-Network Ewropew taċ-Ċentri tal-Innovazzjoni Diġitali, li se jgħin biex titrawwem id-diġitalizzazzjoni fl-SMEs. Bosta RRPs jinkludu wkoll appoġġ għal proġetti multinazzjonali li jappoġġaw l-iżvilupp u l-użu ta’ kurituri 5G transfruntiera, ta’ infrastruttura u servizzi tal-cloud, kapaċitajiet fil-qasam tal-mikroelettronika, infrastruttura ta’ komunikazzjoni kwantistika u computing ta’ prestazzjoni għolja, fost l-oħrajn. Tabella 9 tiġbor fil-qosor il-proġetti diġitali multinazzjonali fis-27 RRP adottati.

Mill-bidu tal-RRF, 13-il stadju importanti u mira relatati ma’ proġetti diġitali transfruntiera u/jew multinazzjonali ntlaħqu b’mod sodisfaċenti. (Barra minn hekk, minħabba r-reviżjoni tal-RRPs, tneħħew ċerti miżuri, abbażi tal-Artikolu 18 jew tal-Artikolu 21 tar-Regolament RRF).

Tabella 9. Proġetti diġitali multinazzjonali

Sors: Pjanijiet għall-Irkupru u r-Reżiljenza tas-27 Stat Membru kollha

3.9. Kontribuzzjoni għall-implimentazzjoni tar-rakkomandazzjonijiet speċifiċi għall-pajjiż

Ġie rreġistrat progress għall-implimentazzjoni ta’ rakkomandazzjonijiet speċifiċi għall-pajjiż (CSRs), b’tal-inqas xi progress li sar fi 68 % tas-CSRs tal-2019-2020 (l-Illustrazzjoni 30). Il-valutazzjoni tas-CSR ippubblikata bħala parti mill-pakkett tar-Rebbiegħa tas-Semestru Ewropew tal-2023 turi żieda kostanti fl-implimentazzjoni kemm tas-CSRs tal-2019 ta’ natura strutturali kif ukoll tas-CSRs tal-2020 aktar orjentati lejn il-kriżi. Dan juri b’mod ċar l-inċentivi pprovduti mill-RRF mill-2021, li l-approċċ ibbażat fuq il-prestazzjoni u l-enfasi tagħhom fuq ir-riformi mistennija jkomplu jsaħħu l-implimentazzjoni tas-CSR fis-snin li ġejjin. L-Istati Membri għamlu l-akbar progress mill-2019 fl-aċċess għall-finanzi u s-servizzi finanzjarji, segwiti mill-funzjonament tas-suq tax-xogħol, il-ġlieda kontra l-ħasil tal-flus u l-ambjent tan-negozju. Fl-istess ħin il-progress kien inqas viżibbli fl-oqsma tas-suq uniku, il-kompetizzjoni u l-għajnuna mill-Istat, l-akkomodazzjoni, il-kura fit-tul u s-sistemi tal-pensjonijiet.

Il-progress fl-implimentazzjoni tar-rakkomandazzjonijiet adottati fl-2022 kien sostanzjali wkoll, b’mill-inqas xi progress fi kważi 52 % tar-rakkomandazzjonijiet indirizzati lill-Istati Membri f’Lulju 2022 (l-Illustrazzjoni 31). Il-biċċa l-kbira tal-progress b’mod ġenerali nkiseb fil-qafas baġitarju u fil-governanza fiskali, segwiti mit-trasport, mill-ambjent tan-negozju u mill-effiċjenza enerġetika. B’kuntrast għal dan, sar inqas progress fl-indirizzar tar-rakkomandazzjonijiet dwar il-politika tat-tassazzjoni.

4.REPowerEU

Sa mill-istabbiliment tar-Regolament RRF fi Frar 2021, avvenimenti ġeopolitiċi mingħajr preċedent fixklu l-ekonomiji u s-swieq tal-enerġija Ewropej u globali. L-Istati Membri kienu qed jiffaċċjaw diversi sfidi ġodda minn prezzijiet għoljin tal-enerġija, kapaċità amministrattiva mgħobbija żżejjed, tfixkil fil-ktajjen tal-provvista jew il-konsegwenzi soċjoekonomiċi tal-aggressjoni tar-Russja kontra l-Ukrajna. Bi tweġiba għal dawn l-avvenimenti reċenti, il-Kummissjoni stabbiliet il-pjan REPowerEU, bl-għan li l-UE ssir indipendenti mill-fjuwils fossili Russi qabel l-2030. Ir-REPowerEU tiffoka fuq id-diversifikazzjoni tal-importazzjonijiet tal-gass u twettaq l-aġġustamenti relatati għall-infrastruttura tal-enerġija, filwaqt li taċċellera wkoll il-penetrazzjoni tal-elettriku rinnovabbli u tippermetti l-iffrankar tal-enerġija fl-ekonomija kollha.

Il-Pjan REPowerEU, propost f’Mejju 2022 bħala r-rispons tal-UE għall-kriżi globali tal-enerġija, irrikonoxxa r-rwol tal-RRF, flimkien ma’ strumenti oħrajn tal-UE inklużi fondi tal-politika ta’ koeżjoni 63 , għall-kisba ta’ enerġija sigura, affordabbli u ekoloġika. Skont ir-REPowerEU, l-RRF se tappoġġa lill-Istati Membri biex iressqu riformi u investimenti addizzjonali biex jintlaħqu l-objettivi tar-REPowerEU, inkluż it-tneħħija gradwali rapida tad-dipendenza tal-UE fuq il-fjuwils fossili Russi, l-aċċellerazzjoni tat-tranżizzjoni lejn enerġija nadifa, it-tnaqqis tal-konsum tal-enerġija, l-appoġġ tat-taħriġ mill-ġdid tal-forza tax-xogħol, l-indirizzar tal-faqar enerġetiku u l-appoġġ tal-ktajjen tal-valur fil-materja prima kritika u t-teknoloġiji marbuta mat-tranżizzjoni ekoloġika. Dawn il-miżuri ġodda jew estiżi, li għandhom jiġu inklużi fil-kapitoli ddedikati tar-REPowerEU, se jiżdiedu mal-aġenda ekoloġika diġà ambizzjuża tal-RRPs eżistenti. Dawn jistgħu jiddependu fuq l-assistenza teknika mill-Kummissjoni pprovduta permezz tal-Istrument ta’ Appoġġ Tekniku (TSI). Sbatax-il Stat Membru rċevew jew bħalissa qed jirċievu appoġġ rilevanti għar-REPowerEU 64 . Xi wħud minn dawn il-miżuri se jkollhom ukoll dimensjoni diġitali (bħad-diġitalizzazzjoni tal-enerġija).

Kif diskuss fit-taqsima 2.3., il-Kummissjoni rċeviet 25 RRP modifikati u 20 kapitolu tar-REPowerEU. It-taqsima li ġejja tiddiskuti f’aktar dettall il-kontenut tal-kapitoli tar-REPowerEU li ġew adottati mill-Kunsill tal-UE fiż-żmien tat-tħejjija ta’ dan ir-rapport.

4.1. Miżuri inklużi fil-kapitoli tar-REPowerEU

Il-kapitoli tar-REPowerEU adottati jindirizzaw direttament l-objettivi tar-Regolament RRF emendat. Il-kapitoli adottati jinkludu miżuri li jindirizzaw direttament l-objettivi tal-Att dwar l-Industrija b’Emissjonijiet Żero Netti u tal-Att Ewropew dwar il-Materja Prima Kritika taħt l-umbrella tal-Pjan Industrijali Ekoloġiku. Dawn jinkludu miżuri għat-titjib tal-proċessi ta’ permessi għall-enerġija rinnovabbli, għat-titjib tal-ħiliet ekoloġiċi tal-forza tax-xogħol, u għall-appoġġ tal-ktajjen tal-valur fil-materja prima kritika u fit-teknoloġiji marbuta mat-tranżizzjoni ekoloġika. Ħarsa ġenerali lejn il-kapitoli tar-REPowerEU ivvalutati b’mod pożittiv mill-Kummissjoni u approvati mill-Kunsill hija pprovduta fit-Tabella 10.

Tabella 10: Ħarsa ġenerali lejn il-kontenut tal-kapitoli adottati tar-REPowerEU

Sors: Il-Kummissjoni Ewropea.

Kapitolu tar-REPowerEU: L-Estonja 

Il-kapitolu Estonjan tar-REPowerEU jikkonsisti f’riforma waħda mtejba u żewġ investimenti ġodda fil-qasam tas-sorsi tal-enerġija rinnovabbli u l-produzzjoni kif ukoll l-użu ta’ bijometan sostenibbli, li jammontaw għal kost stmat ta’ EUR 90 miljun. Kemm l-investimenti kif ukoll ir-riforma għandhom dimensjoni transfruntiera u 100 fil-mija tal-kostijiet stmati huma ttaggjati għall-klima. Il-lista li ġejja tiġbor fil-qosor ir-riforma u l-investimenti tal-kapitolu:

·Riforma dwar l-użu ta’ sorsi tal-enerġija rinnovabbli. B’komplementarjetà ma’ riforma eżistenti fl-RRP Estonjan, din il-miżura tikkontribwixxi għaż-żieda fl-introduzzjoni ta’ proġetti tar-riħ billi tnaqqas l-ostakli leġiżlattivi għall-iżviluppaturi tal-enerġija mir-riħ. Barra minn hekk, ir-riforma ssaħħaħ il-kapaċità tal-awtoritajiet lokali fi proċeduri amministrattivi meħtieġa għall-iżvilupp tal-enerġija mir-riħ.

·Investiment biex jiżdied l-aċċess tal-produzzjoni tal-enerġija rinnovabbli għan-network tad-distribuzzjoni tal-elettriku. Dan l-investiment se jtejjeb il-kapaċità tan-networks ta’ distribuzzjoni b’160 MW addizzjonali u b’hekk jippermetti aċċess ulterjuri tal-produtturi rinnovabbli għan-network.

·Investiment fuq iż-żieda fil-produzzjoni u l-użu ta’ bijogass u bijometan sostenibbli. L-għan ta’ din il-miżura huwa li tingħata spinta lill-użu tal-bijogass sostenibbli u tal-bijometan sostenibbli f’konformità mad-Direttiva dwar l-Enerġija Rinnovabbli (“RED II”) 65 u li titħaffef l-integrazzjoni tas-sorsi tal-enerġija rinnovabbli. L-investiment jikkonsisti f’sottoinvestimenti fil-ħolqien ta’ kundizzjonijiet regolatorji, organizzazzjonali u finanzjarji meħtieġa biex jiżdied l-użu ta’ bijogass sostenibbli u bijometan sostenibbli u t-tieni sottoinvestiment fil-faċilitajiet tal-produzzjoni tal-bini.

Kapitolu tar-REPowerEU: Franza

Il-kapitolu Franċiż tar-REPowerEU jikkonsisti fi tliet riformi ġodda, tliet investimenti ġodda u investiment wieħed imtejjeb li jammontaw għal kost stmat ta’ EUR 2,82 biljun. Mill-kostijiet stmati tal-kapitolu, 91,2 fil-mija huma allokati għal investimenti transfruntiera u 91,6 fil-mija tal-kostijiet stmati huma ttagjati għall-klima. Il-lista li ġejja tiġbor fil-qosor ir-riformi u l-investimenti fil-kapitolu:

·Bħala parti mill-kapitolu Franċiż tar-REPowerEU, se tiġi implimentata riforma dwar l-aċċellerazzjoni tal-produzzjoni tal-enerġija rinnovabbli, sabiex jiġu ssimplifikati l-proċeduri ta’ awtorizzazzjoni u titħaffef il-pjanfikazzjoni tal-proġetti tal-enerġija rinnovabbli. Dan isir billi jiġu indirizzati l-konġestjonijiet li bħalissa jxekklu l-użu tal-enerġija rinnovabbli.

·Riforma dwar “il-moderazzjoni fil-politika dwar l-enerġija”: li għandha l-għan li tikseb tnaqqis ta’ 10 % fil-konsum tal-enerġija fis-setturi kollha sas-sena 2024, meta mqabbel mal-perjodu tax-xitwa tal-2018-2019. Ir-riforma tikkonsisti fi proposti għal azzjonijiet għall-promozzjoni tat-tnaqqis fl-enerġija f’diversi setturi, inklużi l-akkomodazzjoni, it-trasport u l-industrija.

·Riforma dwar l-istabbiliment ta’ Segretarjat Ġenerali għall-Ippjanar Ekoloġiku: L-objettiv primarju tas-Segretarjat Ġenerali se jkun li jiffaċilita l-koordinazzjoni tal-istrateġiji nazzjonali relatati mat-tranżizzjoni ekoloġika. Dan se jinvolvi l-mobilizzazzjoni ta’ diversi Ministeri u partijiet ikkonċernati, kif ukoll l-evalwazzjoni tal-effettività tal-azzjonijiet implimentati f’dawk l-oqsma.

·Investiment fid-dekarbonizzazzjoni tal-industrija. Il-miżura għandha l-għan li tappoġġa l-investimenti fid-dekarbonizzazzjoni tas-sħana industrijali, tal-effiċjenza enerġetika u tat-tibdil fil-proċess fl-industrija biex jitnaqqas il-konsum tal-enerġija fossili u għalhekk jittaffew l-emissjonijiet ta’ gassijiet serra.

·Investiment fil-produzzjoni u l-użu tal-idroġenu rinnovabbli u mingħajr fossili permezz tal-finanzjament ta’ erba’ proġetti tal-IPCEI dwar l-idroġenu. L-objettiv ta’ din il-miżura huwa li ttejjeb is-settur industrijali billi tqis aspetti ekoloġiċi, teknoloġiċi u ekonomiċi, filwaqt li timminimizza fl-istess ħin l-emissjonijiet u ttejjeb il-kapaċitajiet ta’ ħżin tal-enerġija għall-industriji.

·Investiment fir-rinnovazzjonijiet enerġetiċi tal-binjiet pubbliċi u miżura ta’ titjib fir-rinnovazzjoni tal-enerġija ta’ akkomodazzjoni privata. L-objettiv primarju huwa li tiġi pprovduta assistenza finanzjarja għar-rinnovazzjonijiet tal-enerġija ta’ binjiet pubbliċi u privati, li tirriżulta fi tnaqqis fil-konsum tal-enerġija fis-settur tal-bini fuq medda qasira ta’ żmien, kif ukoll tnaqqis fid-dipendenza fuq il-fjuwils fossili.

Kapitolu tar-REPowerEU: Malta

Il-kapitolu Malti tar-REPowerEU jikkonsisti f’riforma waħda u investiment wieħed li jammontaw għal kost stmat ta’ EUR 70 miljun. Mija fil-mija tal-kostijiet stmati tal-kapitolu huma allokati għal investimenti transfruntiera u 100 fil-mija tal-kostijiet stmati huma ttaggjati għall-klima.

·Riforma tas-sistemi eżistenti ta’ permessi. Din għandha l-għan li taċċellera l-proċeduri għall-għoti ta’ permessi għal proġetti tal-enerġija rinnovabbli u tintroduċi obbligu li jiġu installati pannelli solari ta’ fuq il-bejt fuq binjiet ġodda. Ir-riforma l-ġdida tikkomplementa l-komponent wieħed u tnejn tal-RRP ta’ Malta li jiffokaw fuq it-titjib tal-effiċjenza enerġetika fil-binjiet u t-trasport u parzjalment fuq iż-żieda fil-produzzjoni tal-enerġija rinnovabbli.

·Investiment fil-grilja tal-elettriku. L-objettiv ewlieni huwa li jissaħħaħ u jitwessa’ n-network tad-distribuzzjoni tal-elettriku permezz ta’ investimenti fil-grilja, fis-servizzi ta’ distribuzzjoni u fil-ħżin tal-batteriji.

Kapitolu tar-REPowerEU: Is-Slovakkja 

Il-kapitolu Slovakk tar-REPowerEU jikkonsisti f’sitt riformi ġodda, f’sitt investimenti ġodda u f’żewġ investimenti mtejba li jammontaw għal kost stmat ta’ EUR 402,7 miljun. Mill-kostijiet stmati tal-kapitolu, 91,2 fil-mija huma allokati għal investimenti transfruntiera u 64,1 fil-mija tal-kostijiet stmati huma ttaggjati għall-klima. Il-lista li ġejja tiġbor fil-qosor ir-riformi u l-investimenti taħt l-erba’ oqsma tematiċi tal-kapitolu li huma akkumpanjati minn investiment li jipprovdi komunikazzjoni u koordinazzjoni mmirati għall-implimentazzjoni:

·Sorsi ta’ enerġija rinnovabbli, grilji u proċessi ta’ awtorizzazzjoni: Is-sottomiżuri f’dan il-qasam jiffokaw fuq l-ottimizzazzjoni tal-proċeduri għall-ħruġ ta’ permessi ambjentali, it-titjib tal-użu tal-enerġija ġeotermali u l-appoġġ għall-użu ta’ pompi tas-sħana. Barra minn hekk, il-valutazzjoni tat-trajettorji għall-użu u l-provvista sostenibbli tal-bijomassa u l-iżvilupp u l-promozzjoni tal-produzzjoni tal-bijometan huma appoġġati. Se jiġu stabbiliti żoni “go-to” għall-enerġija mir-riħ, flimkien ma’ pjan ta’ azzjoni għall-istrateġija nazzjonali tal-idroġenu u miżuri li jrawmu l-integrazzjoni ta’ sorsi rinnovabbli fil-grilja tal-elettriku. L-investimenti huma diretti lejn il-modernizzazzjoni u d-diġitalizzazzjoni tas-sistemi tad-distribuzzjoni tal-elettriku, inkluż it-tnedija ta’ Ċentru tad-Data dwar l-Enerġija.

·Effiċjenza enerġetika fil-binjiet: Tinkludi l-ħolqien ta’ pjattaforma unika ta’ data diġitali biex tinġabar informazzjoni dwar ir-rendiment tal-binjiet pubbliċi u privati kollha fl-użu tal-enerġija u riforma biex tittejjeb il-ġestjoni tal-enerġija tal-binjiet tal-gvern tal-istat. L-investimenti se jirriżultaw fl-iffrankar tal-enerġija għall-binjiet pubbliċi u tal-unitajiet domestiċi f’riskju ta’ faqar enerġetiku u se jinkludu assistenza lil gruppi vulnerabbli fid-definizzjoni tas-sett it-tajjeb ta’ miżuri u fl-ipproċessar ta’ applikazzjoni għal għotja.

·Trasport sostenibbli: Din iż-żona żżid il-miżuri eżistenti tal-RRP Slovakk biex tkompli tiġi żviluppata infrastruttura tat-trasport b’emissjonijiet żero u jiġi promoss it-trasport tal-passiġġieri li ma jagħmilx ħsara lill-ambjent.

·Ħiliet Ekoloġiċi: Ir-riforma u l-investiment sottostanti jappoġġaw l-iżvilupp ta’ kurrikulu aġġornat għall-iskejjel tal-edukazzjoni vokazzjonali u programm ta’ taħriġ ġdid għall-persunal li jgħallem. Il-miżuri jappoġġaw aktar programm ta’ edukazzjoni akkreditat għall-edukazzjoni tal-adulti b’enfasi fuq il-ħiliet ekoloġiċi u l-provvista ta’ tagħmir fiżiku u tekniku.

4.2. Il-finanzjament tar-REPowerEU

Filwaqt li l-RRPs inizjali kienu ffinanzjati biss mis-self taħt l-NGEU, il-kapitoli tar-REPowerEU jistgħu jiġu ffinanzjati minn varjetà ta’ sorsi. Bid-dħul fis-seħħ tar-Regolament RRF emendat (UE) 2021/241, kwalunkwe RRP immodifikat b’kapitolu tar-REPowerEU jista’ jitlob appoġġ finanzjarju addizzjonali fil-forma ta’ riżorsi mill-Iskema għall-Iskambju ta’ Kwoti tal-Emissjonijiet (“ETS”), trasferimenti mir-Riżerva ta’ Aġġustament tal-Brexit (“BAR”) u fondi strutturali, u/jew self. Barra minn hekk, wara l-kalkolu mill-ġdid tal-allokazzjonijiet tal-Istati Membri skont l-Artikolu 18, xi Stati Membri raw żieda fl-appoġġ finanzjarju mhux ripagabbli tagħhom u dawn jistgħu jikkontribwixxu wkoll għall-finanzjament tal-kapitoli tagħhom tar-REPowerEU. L-appoġġ finanzjarju addizzjonali relatat mal-kapitolu tar-REPowerEU se jiġi żborżat flimkien mal-bqija tal-kontribuzzjoni finanzjarja għall-RRF u, fejn applikabbli, mal-appoġġ fil-forma ta’ self skont skeda komuni ta’ pagamenti parzjali.

B’mod ġenerali, il-kapitoli tar-REPowerEU se jiġu ffinanzjati b’EUR 20 biljun mill-irkant tal-kwoti tal-ETS u EUR 2,1 biljun mit-trasferimenti mill-BAR. Barra minn hekk, kif imsemmi fit-taqsima 2.3., appoġġ addizzjonali mhux ripagabbli tal-RRF skont l-Artikolu 18 tar-Regolament RRF u self addizzjonali tal-RRF skont l-Artikolu 14 jista’ jiffinanzja wkoll miżuri fil-kapitoli tar-REPowerEU.

Dħul mill-irkant tal-kwoti tal-ETS

F’konformità mal-Artikolu 21a tar-Regolament dwar l-RRF emendat, EUR 20 biljun qed isiru disponibbli bħala appoġġ finanzjarju addizzjonali mhux ripagabbli taħt l-RRF. Dan id-dħul assenjat esternament jikkontribwixxi biex tiżdied ir-reżiljenza tas-sistema tal-enerġija tal-Unjoni billi titnaqqas id-dipendenza fuq il-fjuwils fossili u jgħin biex jiġu ddiversifikati l-provvisti tal-enerġija fil-livell tal-Unjoni. Dan jista’ jintuża esklużivament biex jiffinanzja miżuri inklużi fil-kapitoli tar-REPowerEU u bl-eċċezzjoni ċara ta’ riformi u investimenti li huma mmirati lejn it-titjib tal-infrastruttura u l-faċilitajiet tal-enerġija biex jissodisfaw il-ħtiġijiet immedjati tas-sigurtà tal-provvista għall-gass u għaż-żejt.

L-EUR 20 biljun addizzjonali se jinġabru permezz tal-irkant ta’ kwoti skont l-Iskema għall-Iskambju ta’ Kwoti tal-Emissjonijiet (ETS), skont id-distribuzzjoni li ġejja:

·60 % (jiġifieri EUR 12-il biljun) se jiġu mill-irkant tal-kwoti taħt il-Fond għall-Innovazzjoni; u

·40 % (jiġifieri EUR 8 biljun) se jiġu mill-bejgħ antiċipat tal-kwoti tal-ETS tal-Istati Membri.

L-irkant tal-kwoti tal-ETS beda t-Tnejn, 3 ta’ Lulju 2023. Sal-1 ta’ Settembru 2023, inġabru EUR 931 miljun, bl-irkant ta’ 5,88 miljun kwota mill-Fond għall-Innovazzjoni u 4,98 kwota mill-kwoti tal-ETS tal-Istati Membri. Is-suċċess ripetut ta’ dan il-ħruġ juri li s-swieq finanzjarji jappoġġaw l-objettivi tar-REPowerEU u huma lesti li jinvestu fi proġetti tar-REPowerEU. Ir-ritmu u d-dħul tal-irkant jinsabu fit-triq it-tajba biex jippermettu implimentazzjoni u finanzjament bla xkiel tal-kapitoli tar-REPowerEU.

L-appoġġ finanzjarju addizzjonali mhux ripagabbli jitqassam fost l-Istati Membri abbażi ta’ skema ta’ allokazzjoni aġġornata (it-Tabella 11). L-iskema tqis id-dipendenza tal-Istati Membri fuq il-fjuwils fossili u ż-żieda fil-prezz tal-prodotti ta’ investiment. Dan jippermetti li jiġu koperti aħjar il-konsegwenzi tal-aggressjoni militari tar-Russja kontra l-Ukrajna u b’hekk jippermetti l-allokazzjoni ta’ aktar fondi lill-Istati Membri l-aktar affettwati.

Tabella 11: Appoġġ addizzjonali mhux ripagabbli disponibbli għal kull Stat Membru

Sors: Il-Kummissjoni Ewropea

Ir-riżorsi ttrasferiti mill-fondi tal-politika ta’ koeżjoni u r-Riżerva ta’ Aġġustament tal-Brexit (“BAR”)

Bħala parti mill-possibbiltajiet eżistenti skont ir-Regolament RRF u r-Regolament dwar id-Dispożizzjoni Komuni, l-Istati Membri jistgħu jittrasferixxu sa 5 % tal-allokazzjoni inizjali tagħhom taħt il-fondi tal-politika ta’ koeżjoni lill-RRF. Mill-1 ta’ Settembru, il-Kummissjoni ma rċeviet l-ebda talba ta’ trasferiment bħal din. Barra minn hekk, l-Istati Membri, skont ir-Regolament tar-REPowerEU, jistgħu jużaw sa 7,5 % tal-allokazzjoni nazzjonali inizjali tagħhom taħt il-Fond Ewropew għall-Iżvilupp Reġjonali, il-Fond Soċjali Ewropew Plus u l-Fond ta’ Koeżjoni biex jappoġġaw l-objettivi tar-REPowerEU, f’konformità mar-regoli speċifiċi għall-Fond.

Minbarra dik il-possibbiltà, l-Istati Membri jistgħu jittrasferixxu volontarjament l-allokazzjoni proviżorja kollha tagħhom jew parti minnha taħt il-BAR lill-RRF għall-finanzjament tal-investimenti u r-riformi inklużi fil-kapitolu tar-REPowerEU. Sal-1 ta’ Marzu 2023, l-Istati Membri kollha nnotifikaw lill-Kummissjoni bl-intenzjoni tagħhom li jittrasferixxu l-fondi tal-BAR lill-RRF. Dawn il-fondi jiġu ttrasferiti lill-RRF u jiġu impenjati ladarba jiġi adottat is-CID li japprova l-RRP rivedut b’kapitolu tar-REPowerEU. It-Tabella 12 tipprovdi l-ammonti totali ttrasferiti mill-BAR għall-RRF għal kull Stat Membru.

Tabella 12: Trasferiment tal-allokazzjoni taħt il-BAR

Sors: Il-Kummissjoni Ewropea

5.Konklużjoni

L-RRF ġiet stabbilita matul il-kriżi tal-COVID-19 iżda evolviet f’kuntest ġeopolitiku li qed jinbidel u li kellu impatt fuq is-soċjetà u l-ekonomija tal-Unjoni. L-instabbiltà globali, l-interruzzjonijiet fil-ktajjen tal-provvista, il-kriżi tal-enerġija u l-inflazzjoni qegħdin ipoġġu pressjoni fuq l-awtoritajiet nazzjonali, u jagħmlu l-implimentazzjoni tal-RRPs aktar diffiċli f’kalendarju ristrett. Madankollu, fl-istess ħin, dawn jagħmlu wkoll l-implimentazzjoni b’suċċess u f’waqtha ta’ dawk il-pjanijiet saħansitra aktar kruċjali fil-ħajja limitata tal-Faċilità.

Ir-reviżjoni tal-pjanijiet u ż-żieda tal-kapitoli tar-REPowerEU huma opportunità biex titqies l-esperjenza miksuba matul l-ewwel snin u titħaffef l-implimentazzjoni tal-RRF. Il-pjan REPowerEU li tnieda f’Mejju 2022 irrikonoxxa li l-RRF jista’ jkollha rwol importanti fil-kisba ta’ enerġija sigura, affordabbli u nadifa. Billi tipprovdi finanzjament addizzjonali tal-UE u tippermetti r-reviżjonijiet tal-RRPs u l-inklużjoni tal-kapitoli tar-REPowerEU, l-RRF tgħin lill-Istati Membri jagħmlu r-riformi kritiċi u l-investiment meħtieġa biex isaħħu malajr ir-reżiljenza tal-enerġija tagħhom. Fl-istess ħin, huma opportunità għall-Istati Membri biex ineħħu l-konġestjonijiet u l-ostakli għall-implimentazzjoni.

Sentejn u nofs wara l-istabbiliment tal-RRF, l-Istati Membri jkomplu jwettqu l-impenji tagħhom ta’ riforma u investiment hekk kif l-implimentazzjoni tal-RRF timxi ’l quddiem. Il-Kummissjoni tħeġġeġ lill-Istati Membri biex ikomplu bl-implimentazzjoni rapida tal-RRPs tagħhom u l-preżentazzjoni tat-talbiet għall-pagament.

Hekk kif il-Faċilità tidħol fit-tieni nofs tal-ħajja tagħha, il-Kummissjoni li taħdem flimkien mal-Istati Membri u s-sħab ewlenin kollha, se żżomm il-fokus tagħha fuq l-implimentazzjoni tal-RRPs. Il-Kummissjoni se tħeġġeġ u se tgħin lill-aħjar sforzi tal-Istati Membri biex jużaw bis-sħiħ l-opportunitajiet ipprovduti mill-RRF biex iwettqu malajr l-investimenti u r-riformi li jindirizzaw l-isfidi ewlenin ta’ żminijietna biex ikomplu jsaħħu r-reżiljenza tal-Unjoni Ewropea u jiżguraw irkupru li jibqa’ validu għall-futur wara l-pandemija tal-COVID-19.

(1)

Ir-Regolament (UE) 2021/241 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-12 ta’ Frar 2021 li jistabbilixxi l-Faċilità għall-Irkupru u r-Reżiljenza, ĠU L 57, 18.2.2021, p.17.

(2)

Ir-Regolament (UE) 2023/435 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas-27 ta’ Frar 2023 li jemenda r-Regolament (UE) 2021/241 fir-rigward tal-kapitoli tar-REPowerEU fil-pjanijiet għall-irkupru u r-reżiljenza, ĠU L 63, 28.2.2023, p. 1.

(3)

  https://commission.europa.eu/funding-tenders/find-funding/eu-funding-programmes/technical-support-instrument_en  

(4)

  https://ec.europa.eu/economy_finance/recovery-and-resilience-scoreboard/index.html?lang=en  

(5)

Id-data fit-taqsima 3 ta’ dan ir-rapport annwali tirrifletti l-aħħar pjanijiet għall-irkupru u r-reżiljenza għall-Estonja u għal Franza adottati fis-16 ta’ Ġunju 2023 u fl-14 ta’ Lulju 2023 rispettivament, iżda mhux l-aħħar pjanijiet għal Malta u għas-Slovakkja adottati fl-14 ta’ Lulju 2023 peress li d-data għal dawn iż-żewġ Stati Membri kienet għadha ma hijiex disponibbli bis-sħiħ.

(6)

  https://commission.europa.eu/business-economy-euro/economic-recovery/recovery-and-resilience-facility/country-pages_mt  

(7)

 Għall-Ġermanja, l-arranġamenti operazzjonali ġew iffirmati mill-Kummissjoni fl-4 ta’ Settembru. Għall-Ungerija, il-firma hija mistennija fil-Q3 2023. Għan-Netherlands, il-firma se sseħħ biss ladarba tiġi adottata reviżjoni tal-pjan.

(8)

 Data limitu tal-1 ta’ Settembru 2023

(9)

  https://reform-support.ec.europa.eu/what-we-do/recovery-and-resilience-plans_en  

(10)

L-istadji importanti u l-miri li diġà ġew ivvalutati milħuqa b’mod sodisfaċenti mill-Kummissjoni fil-kuntest ta’ talba għall-pagament għandhom l-istatus “milħuqa”.

(11)

L-istatus tal-progress ta’ kull stadju u mira li jħarsu lura (jiġifieri dawk ippjanati li jintlaħqu sat-trimestru qabel id-data tar-rapportar) jista’ jkun jew “lest” jew “mhux lest”.

(12)

L-istatus ta’ stadji importanti u miri li jħarsu ’l quddiem (jiġifieri dawk ippjanati li jintlaħqu fit-trimestru tad-data tar-rapportar u t-tliet trimestri ta’ wara) jista’ jkun “lest”, “fit-triq it-tajba” jew “imdewwem”.

(13)

Din iċ-ċart turi l-għadd stmat ta’ stadji importanti u miri bbażati fuq il-metodoloġija tal-ittaggjar tal-pilastri għat-Tabella ta’ Valutazzjoni għall-Irkupru u r-Reżiljenza. Abbażi tal-metodoloġija tal-Kummissjoni, kull miżura tiġi ttaggjata taħt qasam ta’ politika primarju u sekondarju wieħed, abbażi ta’ lista ta’ oqsma ta’ politika, marbuta mas-sitt pilastri. Konsegwentement, kull stadju importanti u mira huma relatati ma’ diversi pilastri.

(14)

Il-klassifikazzjoni tal-istadji importanti u tal-miri f’dan il-paragrafu ġiet żviluppata mill-Kummissjoni Ewropea u ma hijiex irrapportata bħala tali mill-Istati Membri fl-eżerċizzju ta’ rapportar biannwali.

(15)

Id-data fil-mira tal-implimentazzjoni rrapportata ta’ dawn l-istadji importanti u miri hija mill-inqas trimestru wieħed (jiġifieri 91 jum) qabel inizjalment previst fis-CID tal-Istat Membru.

(16)

Ir-Regolament Delegat tal-Kummissjoni (UE) 2021/2106 tat-28 ta’ Settembru 2021 li jissupplimenta r-Regolament (UE) 2021/241 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill li jistabbilixxi l-Faċilità għall-Irkupru u r-Reżiljenza billi jistabbilixxi l-indikaturi komuni u l-elementi dettaljati tat-tabella ta’ valutazzjoni tal-irkupru u r-reżiljenza.

(17)

Dawn ikopru elementi li huma komuni għall-biċċa l-kbira tal-RRPs, iżda ma humiex imfassla biex ikopru l-aspetti kollha tal-pjanijiet, fid-dawl tal-eteroġeneità sinifikanti u l-għadd limitat tagħhom.

(18)

Ara https://ec.europa.eu/economy_finance/recovery-and-resilience-scoreboard/index.html  

(19)

Il-Kummissjoni ma għandha l-ebda bażi biex tawditja jew tivverifika l-kwalità tad-data ppreżentata mill-Istati Membri u lanqas biex tbiddel jew tiċħad ir-rapportar speċifiku mill-Istati Membri.

(20)

Id-data fl-illustrazzjoni ta’ hawn taħt tikkorrispondi mad-data pprovduta mill-Istati Membri fiċ-ċiklu ta’ rapportar ta’ Frar 2023, li jkopri l-perjodu minn Frar 2020 sa Diċembru 2022. Għal aktar informazzjoni, jekk jogħġbok ikkonsulta t-Tabella ta’ Valutazzjoni tal-Irkupru u r-Reżiljenza.

(21)

Ara COM(2023) 99 final .

(22)

Ara COM(2023) 99 final .

(23)

Is-sospensjoni parzjali ma hijiex possibbli f’każ li ma jintlaħqux l-istadji importanti jew il-miri relatati mas-sistema ta’ kontroll ta’ Stat Membru, li huma meħtieġa għall-protezzjoni tal-interessi finanzjarji tal-Unjoni. Każ bħal dan dejjem iwassal għas-sospensjoni tal-pagament rateali komplut u tal-pagamenti rateali kollha fil-futur, sakemm jinstab rimedju għan-nuqqas ta’ lħuq.

(24)

Għat-talba għall-pagament tal-Litwanja, ara https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/IP_23_1286 .

(25)

 Ir-Rapport speċjali 07/2023: It-tfassil tas-sistema ta’ kontroll tal-Kummissjoni għall-RRF 

(26)

Għal aktar informazzjoni dwar il-proċess tal-modifika tal-pjanijiet eżistenti u l-modalitajiet għat-tħejjija tal-kapitoli tar-REPowerEU, ara l-Gwida ta’ Avviż tal-Kummissjoni dwar il-Pjanijiet għall-Irkupru u r-Reżiljenza fil-kuntest tar-REPowerEU ( 2023/C 80/01 )

(27)

Data limitu tal-1 ta’ Settembru 2023 (inklużiva).

(28)

 Il-Bonds tal-UE huma l-istrument ta’ finanzjament ewlieni tal-Kummissjoni skont l-approċċ ta’ finanzjament unifikat tagħha. Dawn għandhom maturitajiet ta’ 3 snin u aktar. Il-Kummissjoni toħroġ Bonds tal-UE b’maturitajiet referenzjarji (3, 5, 7, 10, 15, 20, 25, 30 sena) biex jiġi implimentat il-pjan ta’ finanzjament tagħha. Il-Kummissjoni bdiet toħroġ il-Kambjali tal-UE, titoli b’maturità iqsar ta’ inqas minn sena, f’Settembru 2021. Il-programm tal-Kambjali tal-UE jagħti aktar flessibbiltà lill-Kummissjoni bħala emittent, u qed jappoġġa l-likwidità tat-titoli tagħha. Il-Kambjali tal-UE għandhom maturitajiet ta’ bejn 3 u 6 xhur

(29)

Ir-Rapport Annwali tal-Attività 2022 – Affarijiet Ekonomiċi u Finanzjarji, disponibbli fuq https://commission.europa.eu/publications/annual-activity-report-2022-economic-and-financial-affairs_en  

(30)

Li jkopru l-Bulgarija, Ċipru, iċ-Ċekja, id-Danimarka, l-Estonja, il-Finlandja, il-Greċja, l-Irlanda, l-Italja, il-Latvja, Malta, il-Polonja, is-Slovakkja, is-Slovenja u Spanja.

(31)

Li jkopru l-Awstrija, il-Belġju, il-Kroazja, Franza, il-Ġermanja, l-Ungerija, l-Italja, il-Lussemburgu, il-Portugall, ir-Rumanija u l-Iżvezja.

(32)

  Informazzjoni pprovduta lill-Parlament Ewropew jew lill-Kunsill dwar il-Pjanijiet għall-Irkupru u r-Reżiljenza (europa.eu)

(33)

  Reġistru ta’ gruppi ta’ esperti tal-Kummissjoni u ta’ entitajiet simili oħrajn (europa.eu)

(34)

  https://europa.eu/eurobarometer/surveys/detail/2653  

(35)

  https://commission.europa.eu/business-economy-euro/economic-recovery/recovery-and-resilience-facility_mt  

(36)

Il- paġni tal-pajjiżi ġew imġedda fid-19 ta’ Settembru 2023 biex jirriflettu r-rwol li kellha l-RRF fl-implimentazzjoni tal-pjan REPowerEU kif ukoll biex jitqiesu bidliet oħrajn fl-RRPs tal-Istati Membri.

(37)

  https://ec.europa.eu/economy_finance/recovery-and-resilience-scoreboard/index.html?lang=mt

(38)

  https://commission.europa.eu/business-economy-euro/economic-recovery/recovery-and-resilience-facility_mt#map

(39)

Ir-Regolament jispeċifika wkoll liema informazzjoni għandha tiġi ppubblikata mill-Istati Membri, jiġifieri l-isem sħiħ tar-riċevitur, in-numru tal-VAT jew ta’ identifikazzjoni tat-taxxa (jew identifikatur uniku differenti) fil-każ ta’ persuna ġuridika, l-ammont riċevut u l-miżuri assoċjati li għalihom ir-riċevitur ikun irċieva finanzjament.

(40)

  https://ec.europa.eu/economy_finance/recovery-and-resilience-scoreboard/disbursements.html?table=finalRecipientByCountry  

(41)

Il-boxplot turi l-medjan, żewġ hinges u żewġ whiskers ta’ distribuzzjoni varjabbli kontinwa. Il-hinges ta’ isfel u ta’ fuq jikkorrispondu għall-ewwel u għat-tielet kwartili (il-25 u l-75 perċentili). Il-whiskers ta’ fuq (ta’ isfel) jestendu mill-hinge għall-akbar valur mhux aktar minn 1,5 (l-aktar) mill-medda interkwartili (IQR). Barra minn hekk, il-markaturi medji huma inklużi biex jindikaw il-firxa tad-distribuzzjoni.

(42)

Minħabba l-allokazzjoni finanzjarja akbar tagħha skont l-RRF, il-100 riċevitur finali li jirċievu l-ogħla ammonti skont l-RRP Taljan irċevew ammonti li huma ferm akbar minn dawk tal-Istati Membri l-oħrajn fejn id-data hija disponibbli. Għalhekk, u sabiex tiżdied il-leġġibbiltà tal-illustrazzjoni, ir-riċevituri finali skont il-pjan Taljan jintwerew separatament.

(43)

Skont l-Artikolu 25a tar-Regolament RRF emendat, l-Istati Membri ma humiex meħtieġa jipprovdu data li tiddistingwi bejn ir-riċevituri finali li huma entitajiet pubbliċi jew privati. Iċ-ċifri ppreżentati hawn huma bbażati fuq l-estimi tal-Kummissjoni stess.

(44)

Din teskludi data dwar ir-riċevituri finali fl-Estonja, fil-Finlandja u fil-Polonja, fejn data strutturata marbuta mal-pilastri ta’ politika u l-oqsma ta’ politika relatati ma tkunx saret disponibbli għall-Kummissjoni.

(45)

Il-politika ta’ koeżjoni tkopri tipi simili ta’ investimenti, li joperaw f’sinerġija mal-RRF. Sa mill-bidu tal-pandemija, il-politika ta’ koeżjoni żborżat EUR 217,3 biljun biex tappoġġa, fost l-oħrajn, it-tranżizzjonijiet ekoloġiċi u diġitali u biex ittejjeb ir-reżiljenza tal-Istati Membri.

(46)

Dawn iċ-ċifri huma bbażati fuq il-metodoloġija tal-ittaggjar tal-pilastri żviluppata għat-Tabella ta’ Valutazzjoni tal-Irkupru u r-Reżiljenza, fejn kull miżura fl-RRPs tiġi attribwita għal qasam ta’ politika primarju u sekondarju biex jiġi rifless li l-miżuri jistgħu jikkontribwixxu għal aktar minn objettiv ta’ politika wieħed. Is-sitt pilastri ta’ politika huma: it-tranżizzjoni ekoloġika; it-trasformazzjoni diġitali; it-tkabbir intelliġenti, sostenibbli u inklużiv; il-koeżjoni soċjali u territorjali; ir-reżiljenza tas-saħħa u r-reżiljenza ekonomika, soċjali u istituzzjonali; politiki għall-ġenerazzjoni li jmiss.

(47)

Il-Komunikazzjoni Insaħħu d-djalogu soċjali fl-Unjoni Ewropea: nisfruttaw il-potenzjal kollu tiegħu biex niksbu tranżizzjonijiet ġusti, il-25 ta’ Jannar 2023, COM/2023/40 final u proposta għal rakkomandazzjoni tal-Kunsill dwar it-tisħiħ tad-djalogu soċjali fl-Unjoni Ewropea, il-25 ta’ Jannar 2023, COM/2023/38 final.

(48)

 Is-sitt pilastri huma: (i) it-tranżizzjoni ekoloġika, (ii) it-trasformazzjoni diġitali, (iii) it-tkabbir intelliġenti, sostenibbli u inklużiv, inklużi l-koeżjoni ekonomika, l-impjiegi, il-produttività, il-kompetittività, ir-riċerka, l-iżvilupp u l-innovazzjoni, u suq intern li jiffunzjona tajjeb b’intrapriżi żgħar u ta’ daqs medju (SMEs) b’saħħithom, (iv) il-koeżjoni soċjali u territorjali, (v) is-saħħa, u r-reżiljenza ekonomika, soċjali u istituzzjonali bil-għan li, inter alia, jiżdiedu t-tħejjija għall-kriżijiet u l-kapaċità ta’ rispons għall-kriżijiet, u (vi) l-politiki għall-ġenerazzjoni li jmiss, it-tfal u ż-żgħażagħ, bħall-edukazzjoni u l-ħiliet.

(49)

Fit-taqsima 3, ir-referenzi għall-ammonti ta’ EUR iddedikati għal miżuri li jikkontribwixxu għall-pilastri tal-RRF huma bbażati fuq in-nefqa stmata ex ante.

(50)

Din l-illustrazzjoni turi n-nefqa stmata bbażata fuq il-metodoloġija tal-ittaggjar tal-pilastri għat-Tabella ta’ Valutazzjoni tal-Irkupru u r-Reżiljenza u tikkorrispondi għall-miżuri allokati għall-pilastru tat-tranżizzjoni Ekoloġika bħala pilastru primarju jew sekondarju.

(51)

 L-RRPs kellhom jispeċifikaw u jiġġustifikaw sa liema punt kull miżura tikkontribwixxi bis-sħiħ (100 %), parzjalment (40 %) jew ma għandha l-ebda impatt (0 %) għall-objettivi klimatiċi, bl-użu tal-Anness VI tar-Regolament RRF. Il-kombinazzjoni tal-koeffiċjenti mal-estimi tal-kostijiet ta’ kull miżura tippermetti l-kalkolu sa liema punt il-pjanijiet jikkontribwixxu għall-mira klimatika. Jekk jogħġbok innota li l-kontribuzzjoni għall-pilastru tat-tranżizzjoni ekoloġika hija ogħla mill-kontribuzzjoni għall-objettivi klimatiċi kif iddefiniti fl-Anness VI tar-Regolament RRF, peress li l-metodoloġiji jvarjaw. Id-differenzi jinħolqu prinċipalment minħabba li l-miżuri koperti kollha jitqiesu li jikkontribwixxu b’100 % tal-kost stmat tagħhom għall-pilastru, filwaqt li xi wħud jikkontribwixxu biss b’40 % tal-kost stmat tagħhom għall-objettivi klimatiċi kif iddefiniti fl-Anness VI tar-Regolament. Barra minn hekk, il-pilastru tat-tranżizzjoni ekoloġika jinkludi wkoll koeffiċjenti għall-objettivi ambjentali li huma usa’ mill-objettivi klimatiċi skont l-Anness VI tar-Regolament RRF.

(52)

 Stadju importanti u mira jistgħu jikkontribwixxu għal aktar minn pilastru wieħed.

(53)

Din l-illustrazzjoni turi n-nefqa stmata bbażata fuq il-metodoloġija tal-ittaggjar tal-pilastri għat-Tabella ta’ Valutazzjoni tal-Irkupru u r-Reżiljenza u tikkorrispondi għall-miżuri allokati għall-pilastru tat-Trasformazzjoni diġitali ” bħala pilastru primarju jew sekondarju.

(54)

L-RRPs kellhom jispeċifikaw u jiġġustifikaw sa liema punt kull miżura tikkontribwixxi bis-sħiħ (100 %), parzjalment (40 %) jew ma għandha l-ebda impatt (0 %) għall-objettivi diġitali, bl-użu tal-Anness VII tar-Regolament RRF. Il-kombinazzjoni tal-koeffiċjenti mal-estimi tal-kostijiet ta’ kull miżura tippermetti l-kalkolu sa liema punt il-pjanijiet jikkontribwixxu għall-mira diġitali.

(55)

Il-pilastru 1 dwar it-tranżizzjoni ekoloġika jinkludi miżuri ta’ riċerka, żvilupp u innovazzjoni speċifiċi għall-ambjent ikkategorizzati fil-qasam ta’ politika “riċerka, żvilupp u innovazzjoni f’attivitajiet ekoloġiċi” u l-pilastru 2 dwar it-trasformazzjoni diġitali jinkludi miżuri ta’ riċerka, żvilupp u innovazzjoni speċifiċi għall-aspett diġitali kkategorizzati fil-qasam ta’ politika “miżuri relatati mal-aspett diġitali fir-riċerka, l-iżvilupp u l-innovazzjoni”.

(56)

Dawn l-istadji importanti u l-miri huma marbuta ma’ miżuri li jikkontribwixxu għall-kategoriji soċjali, kif iddefiniti mir-Regolament Delegat 2021/2105.

(57)

Jekk jogħġbok innota li f’xi oqsma ta’ politika (bħall-Politika fiskali u l-governanza fiskali jew ir-riformi tal-Istat tad-Dritt) il-miżuri rilevanti huma fil-biċċa l-kbira riformi mingħajr nefqa assoċjata

(58)

Ir-Rakkomandazzjoni tal-Kunsill tat-8 ta’ Diċembru 2022 dwar l-aċċess għall-kura fit-tul affordabbli u ta’ kwalità għolja 2022/C 476/01.

(59)

Ir-Rakkomandazzjonijiet tal-Kunsill (UE) 2021/1004.

(60)

Minħabba l-importanza tal-infiq soċjali wara l-pandemija tal-COVID, ir-Regolament RRF ta s-setgħa lill-Kummissjoni biex tadotta att delegat li jistabbilixxi metodoloġija għar-rapportar dwar in-nefqa soċjali, inkluż fuq it-tfal u ż-żgħażagħ, taħt l-RRF (l-Artikolu 29(4)b). Il-metodoloġija adottata mill-Kummissjoni tikklassifika n-nefqa kollha ffinanzjata mill-Faċilità relatata mar-riformi u l-investimenti fid-disgħa qasam ta’ politika wiesa’, li mbagħad jiġu aggregati f’erba’ kategoriji soċjali: (1) l-impjiegi u l-ħiliet, 2) l-edukazzjoni u l-kura tat-tfal, 3) is-saħħa u l-kura fit-tul, u 4) l-politiki soċjali. Jekk jogħġbok ara r- Regolament Delegat 2021/2105 .

(61)

Iċ-ċifri huma illustrattivi, maħsuba biex jintużaw għal analiżi kwalitattiva, u ma jikkostitwixxux valutazzjoni komparattiva tal-RRPs tal-Istati Membri. L-għadd u l-istruttura tal-miżuri f’kull pjan nazzjonali jvarjaw ħafna, kif ukoll l-approċċ li jirrifletti l-impenji għall-ugwaljanza bejn il-ġeneri. Analiżi aktar dettaljata tista’ tinstab fid-Dokumenti ta’ Ħidma tal-Persunal adottati mill-Kummissjoni Ewropea għal kull pjan approvat, kif ukoll fl-Analiżi Tematika dwar l-Ugwaljanza  fit- Tabella ta’ Valutazzjoni tal-RRF .

(62)

Skont il-metodoloġija għar-rapportar tan-nefqa soċjali kif stabbilita fir-Regolament Delegat (UE) 2021/2105, il-Kummissjoni indikat miżuri li jinkludu enfasi fuq l-ugwaljanza bejn il-ġeneri. Ta’ min jinnota li l-Kummissjoni applikat din il-metodoloġija mhux biss għal miżuri ta’ natura soċjali, iżda anke għall-miżuri l-oħrajn kollha inklużi fl-RRPs adottati b’enfasi fuq l-ugwaljanza bejn il-ġeneri, sabiex din tinqabad aħjar fil-pjanijiet kollha. Din ma kellhiex għalfejn tkun il-fokus ewlieni tal-miżuri kkonċernati. Il-miżuri li ma humiex immarkati bħala tali jista’ jkollhom ukoll impatt fuq l-ugwaljanza bejn il-ġeneri. Iċ-ċifri ppreżentati hawn jikkostitwixxu l-għadd u s-sehem tal-miżuri ġenerali b’dan il-fokus, u mhux il-kostijiet relatati magħhom.

(63)

Il-programmi tal-politika ta’ koeżjoni jikkontribwixxu biex jappoġġaw it-tranżizzjoni lejn sistema tal-enerġija aktar sigura u sostenibbli. Barra minn hekk, l-inizjattiva SAFE (Appoġġ għall-Enerġija Affordabbli) tippermetti lill-Istati Membri jużaw fondi ta’ koeżjoni tal-2014-2020 mhux minfuqa biex jappoġġaw lill-unitajiet domestiċi u lill-SMEs li qed jiffaċċjaw żieda fil-kostijiet tal-enerġija.

(64)

  https://reform-support.ec.europa.eu/what-we-do/green-transition/supporting-repowereu-affordable-secure-and-sustainable-energy-europe_en  

(65)

Id-Direttiva (UE) 2018/2001 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-11 ta’ Diċembru 2018 dwar il-promozzjoni tal-użu tal-enerġija minn sorsi rinnovabbli