19.1.2011

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 18/74

---

Opinjoni Tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew dwar il- “Komunikazzjoni mill-Kummissjoni lill-Kunsill, lill-Parlament Ewropew, lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew u lill-Kumitat tar-Reġjuni dwar is-Solidarjetà fis-saħħa: it-tnaqqis tal-inugwaljanzi fis-settur tas-saħħa fl-UE”

COM(2009) 567 finali

2011/C 18/13

Relatur: Is-Sinjura CSER

Korelatur: Is-Sinjura HEINISCH

Nhar l-20 ta’ Ottubru 2009, il-Kummissjoni Ewropea ddeċidiet, b'konformità mal-Artikolu 262 tat-Trattat li jistabbilixxi l-Komunità Ewropea, li tikkonsulta lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew dwar

il-Komunikazzjoni mill-Kummissjoni lill-Parlament Ewropew, lill-Kunsill, lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew u lill-Kumitat tar-Reġjuni dwar is-Solidarjetà fis-saħħa: it-tnaqqis tal-inugwaljanzi fis-settur tas-saħħa fl-UE.

COM(2009) 567 finali.

Is-Sezzjoni Speċjalizzata għax-Xogħol, l-Affarijiet Soċjali u ċ-Ċittadinanza, inkarigata sabiex tipprepara l-ħidma tal-Kumitat dwar is-suġġett, adottat l-opinjoni tagħha nhar it-23 ta’ Marzu 2010.

Matul l-462 sessjoni plenarja tiegħu li nżammet fit-28 u d-29 ta’ April 2010 (sessjoni tad-29 ta’ April), il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew adotta din l-opinjoni b’51 vot favur, vot 1 kontra u l-ebda astensjoni.

1.   Rakkomandazzjonijiet

1.1   Il-prinċipju tas-Saħħa fil-Politiki Kollha (HIAP - Health In All Policies) għandu jsir realtà fil-politiki kollha tal-UE. Għalhekk il-Kummissjoni għandha tivvaluta u tivverifika l-miżuri tagħha biex tiżgura li l-oqsma kollha ta’ politika jikkontribwixxu lejn livell għoli ta’ ħarsien tas-saħħa u biex jonqsu l-inugwaljanzi fis-saħħa. Il-Kummissjoni għandha tiżviluppa mekkaniżmi biex treġġa’ lura miżuri ta’ politika li jaffettwaw ħażin lis-saħħa u l-inugwaljanza.

1.2   Il-KESE wkoll japrezza l-importanza li l-Istati Membri u l-Kummissjoni jaqblu fuq għadd ta’ indikaturi kumparabbli u miri li jistgħu jiġu kwantifikati fi skadenza rilevanti bħala mezz biex l-awtoritajiet nazzjonali jivvalutaw il-progress fit-tnaqqis tal-inugwaljanzi fis-saħħa u jiġu identifikati oqsma li fihom l-inizjattivi Ewropej ikunu jistgħu jikkumplimentaw l-isforzi nazzjonali.

1.3   Il-KESE jappella lill-Istati Membri kollha biex jipparteċipaw fil-pjani tal-Kummissjoni għat-titjib tal-bażi tad-data u tal-għarfien u l-mekkaniżmi għall-kejl, is-sorveljanza u r-rappurtaġġ tal-inugwaljanzi tas-saħħa.

1.4   Il-KESE jħeġġeġ lill-Kummissjoni li tikkollabora mal-Istati Membri ħalli jiżviluppaw indikaturi ġodda biex jissorveljaw l-inugwaljanzi tas-saħħa u metodoloġija biex tivverifika s-sitwazzjoni tas-saħħa fl-Istati Membri ħalli jiġu prijoritizzati l-oqsma għat-titjib u l-aħjar prattiki.

1.5   Il-KESE jappella lill-Istati Membri u lill-Kummissjoni biex jinħoloq mudell ta’ żvilupp ekonomiku u soċjali ġenerali li jwassal għal aktar tkabbir ekonomiku, kif ukoll għal aktar ġustizzja soċjali, solidarjetà, koeżjoni u saħħa. Dan għandu jitqies bħala prijorità fl-Istrateġija Ewropa 2020 u għandha tiġi kkunsidrata wkoll l-importanza kbira tar-rwol tal-Fondi Strutturali tal-UE fl-implimentazzjoni ta’ din il-prijorità.

1.6   Il-Kumitat jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri biex jimplimentaw il-mezzi meħtieġa fl-azzjoni kontra l-inugwaljanzi soċjali kollha li minnhom jinbtu l-inugwaljanzi fis-saħħa, speċjalment fil-qasam tal-edukazzjoni, tal-ippjanar urban u tal-poter tal-akkwist.

1.7   Iridu jiżdiedu l-isforzi biex jiġu miġġielda l-inugwaljanzi fis-saħħa fiż-żoni rurali, b’mod partikolari fid-dawl tal-isfidi ppreżentati mill-bidla demografika.

1.8   Il-Kummissjoni għandha tivvaluta l-impatt ta’ pjattaformi u fora Ewropej li diġà jeżistu (ikel, alkoħol, eċċ.) dwar gruppi vulnerabbli.

1.9   Il-Kumitat jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri biex jikkunsidraw mill-ġdid għadd ta’ rakkomandazzjonijiet tal-KESE li saru fl-opinjonijiet tal-passat marbutin ma’ kwistjonijiet ta’ saħħa u dawk soċjali u li jekk jiġu implimentati jikkontribwixxu fl-azzjoni kontra l-inugwaljanzi (1)

2.   Sfond – l-inugwaljanzi tas-saħħa fl-UE

2.1   Fil-medja, iċ-ċittadini tal-UE issa qed jgħixu iktar u huma iktar b’saħħithom, iżda hemm differenzi kbar u li qed jiżdiedu fl-istat ta’ saħħithom madwar l-UE; din hi preokkupazzjoni u sfida kbira. Iż-żjieda fil-qgħad minħabba l-kriżi finanzjarja u ekonomika ukoll qed tiggrava din is-sitwazzjoni. Il-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni qed tiftaħ dibattitu biex jiġu definiti l-miżuri ta’ appoġġ tal-UE li jistgħu jitwaqqfu għall-għajnuna tal-Istati Membri u atturi oħra fil-livelli nazzjonali u reġjonali ħalli jinstabu risposti għal din is-sitwazzjoni kritika.

2.1.1   Eżempju wieħed tad-differenzi fis-saħħa tan-nies li qed jgħixu fl-UE hija r-rata ta’ mortalità tat-tfal taħt is-sena li tvarja b’fattur ta’ ħamsa bejn l-Istati Membri. Id-differenza fl-għomor mistenni tal-irġiel u n-nisa tvarja bejn 14 u 8 snin rispettivament. Hemm ukoll inugwaljanzi kbar bejn ir-reġjuni kif ukoll iż-żoni rurali u dawk urbani.

2.1.2   L-aspettattiva ta’ kemm ser tkun twila l-ħajja mit-twelid tvarja b’għaxar snin għall-irġiel u sitt snin għan-nisa skont il-livell tal-edukazzjoni u l-grupp soċjoekonomiku. Il-ħaddiema f’xogħol manwali u ta’ rutina għandhom it-tendenza li jkunu inqas b’saħħithom minn oħrajn. Hemm ukoll aspett importanti relatat mas-sessi peress li n-nisa jgħixu iktar fit-tul mill-irġiel iżda jgħaddu aktar żmien morda.

2.1.3   Il-kawżi tal-inugwaljanzi fis-saħħa joriġinaw mill-inugwaljanzi soċjali li huma marbutin mal-kundizzjonijiet tal-ħajja, l-imġieba, il-livell tal-edukazzjoni, l-impjieg u d-dħul, il-kura tas-saħħa, il-prevenzjoni tal-mard u s-servizzi li jippromovu s-saħħa kif ukoll il-politiki pubbliċi li jinfluwenzaw il-kwantità, il-kwalità u d-distribuzzjoni ta’ dawn il-fatturi. L-inugwaljanzi li ngħaddu minnhom fl-aċċess għall-edukazzjoni, l-impjiegi u l-kura tas-saħħa kif ukoll dawk ibbażati fuq is-sessi u r-razza huma fatturi kritiċi. Il-faqar flimkien ma’ vulnerabbiltajiet oħra (it-tfulija jew ix-xjuħija, id-diżabbiltà jew li tkun ġej minn minoranza) ikomplu jżidu r-riskji tas-saħħa.

2.1.4   Il-fatturi soċjoekonomiċi għandhom effett fuq il-kundizzjonijiet tal-ħajja u s-saħħa; pereżempju, mhux kull min jgħix fl-UE għandu aċċess għall-provvista tal-ilma u l-faċilitajiet tad-drenaġġ adegwati.

2.1.5   L-ostakoli għall-aċċess tal-kura tas-saħħa jistgħu jinkludu n-nuqqas ta’ assigurazzjoni (speċjalment assigurazzjoni tas-saħħa statutorja), spejjeż għoljin għall-kura, nuqqas ta’ informazzjoni dwar is-servizzi disponibbli kif ukoll ostakoli ta’ lingwa u ta’ kultura; barra minn hekk, gruppi soċjali aktar foqra jużaw inqas il-kura tas-saħħa.

2.1.6   L-inugwaljanzi tas-saħħa mhumiex inevitabbli iżda huma influwenzati ħafna mill-individwi, il-gvernijiet, il-partijiet interessati u l-komunitajiet u jistgħu jiġu indirizzati permezz ta’ politiki u miżuri adatti. Rigward is-saħħa, l-imġieba individwali mhijiex il-fattur ewlieni li jispjega l-inugwaljanzi li ġew innotati; għall-kuntrarju, dawn huma l-aktar influwenzati miċ-ċirkustanzi soċjoekonomiċi, tas-saħħa u tal-politika f’kull pajjiż, li l-effett kumulattiv tagħhom jaffettwa n-nies tul ħajjithom.

3.   Kontenut tal-proposta tal-Kummissjoni

3.1   L-iskop tal-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni huwa li tiftaħ dibattitu meħtieġ biex jiġi definit il-potenzjal tal-miżuri ta’ sostenn mill-UE li jappoġġjaw l-azzjonijiet tal-Istati Membri u atturi oħra ħalli jindirizzaw il-kwistjoni tal-inugwaljanzi tas-saħħa.

3.2   Minkejja l-inizjattivi tal-UE li diġà jeżistu u li jikkontribwixxu biex jonqsu l-inugwaljanzi tas-saħħa fl-UE (2), il-Kummissjoni ħasset li tista’ tkompli tassisti lill-Istati Membri billi tindirizza l-fatturi li joħolqu l-inugwaljanzi fis-saħħa.

3.3   Il-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni tidentifika ħames kwistjonijiet ewlenin li għandhom bżonn jiġu indirizzati:

—	id-distribuzzjoni ġusta tal-kura tas-saħħa bħala parti mill-iżvilupp soċjali u ekonomiku;

—	titjib fil-bażi tad-data u tal-għarfien u l-mekkaniżmi għall-kejl, is-sorveljanza, il-valutazzjoni u r-rappurtaġġ;

—	bini tal-impenn fis-soċjetà;

—	ħarsien tal-ħtiġijiet tal-gruppi vulnerabbli;

—	żvilupp tal-kontribut tal-politiki tal-UE.

Kull qasam ewlieni huwa akkumpanjat minn lista ta’ azzjonijiet fil-livell tal-UE li jridu jitmexxew mill-Kummissjoni u l-Istati Membri.

4.   Kummenti Ġenerali – azzjoni fuq l-inugwaljanzi tas-saħħa

4.1   Il-KESE huwa sodisfatt bil-Komunikazzjoni peress li jqis id-daqs tal-inugwaljanzi tas-saħħa bejn nies li jgħixu f’partijiet differenti tal-UE u bejn iċ-ċittadini tal-UE li huma soċjalment vantaġġati u dawk soċjalment żvantaġġati bħala sfida peress li jaqbel li din l-inugwaljanza ttellef l-impenn tal-UE għas-solidarjetà, il-koeżjoni soċjali u ekonomika, id-drittijiet tal-bniedem u l-opportunitajiet indaqs.

4.2   Il-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni hija l-frott ta’ konsultazzjoni wiesgħa li għada mhix kompluta. Sfortunatament, xi kwistjonijiet importanti ssemmew biss ta’ malajr jew ma ssemmewx. Ħafna minnhom huma l-kompetenza tal-Istati Membri, iżda l-Kummissjoni tista’ jkollha rwol komplementari fil-mod kif jiġu indirizzati u jinstabu s-soluzzjonijiet.

4.3   Il-Komunikazzjoni tindika l-oqsma ta’ politika ewlenin tal-UE (politika ta’ protezzjoni soċjali, ambjent, edukazzjoni, eċċ), li huma marbutin mal-inugwaljanzi fis-saħħa u li jsaħħu lil xulxin. Għalhekk, il-KESE jisħaq fuq l-importanza li l-Kummissjoni u l-Istati Membri għandhom iħarsu lejn l-impatt tal-politiki differenti, fil-livelli KOLLHA: lokali, reġjonali u Ewropew, dwar l-istat ta’ saħħa tal-popolazzjoni. Il-KESE jfakkar li l-inugwaljanzi tas-saħħa jonqsu bħala riżultat tal-għażliet politiċi u mhux minħabba f’xi fenomenu naturali.

4.4   Il-KESE jemmen li l-Kummissjoni għandha tuża l-għodod disponibbli bl-aħjar mod (eżempju l-Metodu Miftuħ ta’ Koordinazzjoni, l-istimi tal-impatt, il-programmi ta’ riċerka, l-indikaturi, il-kooperazzjoni mal-organizzazzjonijiet internazzjonali) u flimkien mal-Istati Membri tikkunsidra metodi ġodda biex tiżgura li l-politiki u l-azzjonijiet tal-UE jindirizzaw il-fatturi li joħolqu jew jikkontribwixxu għall-inugwaljanzi tas-saħħa madwar l-UE. Madankollu, il-miżuri tal-Kummissjoni biex tappoġġja lill-Istati Membri jridu jkunu konformi mal-prinċipju tas-sussidjarjetà u t-Trattati.

4.5   Il-KESE jappoġġja r-rwol tal-Kummissjoni fil-koordinazzjoni tal-politiki u l-miżuri tal-UE, għall-garanzija tal-koerenza bejn il-politiki, il-promozzjoni tal-iskambju tal-informazzjoni u l-għarfien bejn l-Istati Membri, l-identifikazzjoni u t-tixrid ta’ prattiki tajbin u l-l-iffaċilitar tat-tfassil ta’ politiki magħmulin apposta għal kwistjonijiet speċifiċi marbutin ma’ gruppi soċjali speċjali. Il-KESE jistenna kooperazzjoni akbar mal-partijiet interessati, fosthom il-KESE, kemm fil-livell tal-UE kif ukoll f’dak internazzjonali.

4.6   Madankollu, il-KESE jenfasizza r-rwol tal-Istati Membri biex jiżguraw li lokalment tkun disponibbli kura tas-saħħa komprensiva, ta’ kwalità għolja, aċċessibbli minn kulħadd u personali, peress li dan huwa l-fattur ewlieni biex jonqsu l-inugwaljanzi tas-saħħa. Dan japplika partikolarment għat-tfal, pazjenti b’mard kroniku, dawk li jbatu minn diversi kondizzjonijiet u l-anzjani, li jeħtieġu ambjent familjari u kuntatti mal-familja, ħbieb u nies li jafu waqt il-konvalexxenza tagħhom. Il-popolazzjonijiet u speċjalment il-gruppi vulnerabbli m’għandhomx jiġu mġiegħla jiċċaqilqu f’żoni fejn hemm konċentrazzjoni ta’ faċilitajiet tal-kura tas-saħħa biex jevitaw l-inugwaljanzi fl-aċċess għall-kura.

4.7   Il-KESE jinsisti li l-Istati Membri għandhom id-dmir li jerfgħu r-responsabbiltà tagħhom fil-provvista tal-kura tas-saħħa. Meta tiġi diskussa l-kwistjoni tal-inugwaljanzi, huwa importanti ferm li jitqies ir-rwol tal-gvernijiet nazzjonali biex jiżguraw is-sistemi tal-ħarsien soċjali u biex ikun hemm biżżejjed persunal imħarreġ ħalli jipprovdu servizzi – fuq bażi lokali – li ma jiżvantaġġjawx lil dawk li jgħixu f’komunitajiet remoti jew lill-gruppi vulnerabbli.

4.8   Għalkemm in-nuqqas ta’ saħħa ħafna drabi huwa kkawżat minn fatturi esterni għas-sistema tas-saħħa, dan jista’ jiġi rimedjat mis-sistema tas-saħħa u dik soċjali. Madankollu, f’xi każijiet, żviluppi ġodda fis-sistemi tal-kura tas-saħħa jistgħu jżidu l-inugwaljanzi tas-saħħa (3). It-teknoloġiji l-ġodda m’għandhomx iwasslu għal inugwaljanzi ġodda tas-saħħa.

4.9   B’mod partikolari, huwa importanti li l-ġenerazzjoni żgħażugħa ssir konxja li stil ta’ ħajja san inaqqas ir-riskju tal-mard. Din l-attenzjoni fost iż-żgħażagħ, li ’l quddiem għad isiru ġenituri, jista’ jkollha impatt kbir fuq it-tfal tagħhom u l-ġenerazzjonijiet futuri.

5.   Kummenti speċifiċi dwar kwistjonijiet ewlenin li għandhom jiġu indirizzati

5.1   Distribuzzjoni ġusta tal-kura tas-saħħa bħala parti mill-iżvilupp soċjali u ekonomiku ġenerali

5.1.1   L-inugwaljanzi fis-saħħa għandhom impatt ukoll fuq il-proċess ta’ Lisbona, peress li t-telf fil-produzzjoni u l-ispejjeż tal-kura u tal-benefiċċji soċjali jistgħu jitfgħu lura lill-ekonomija u l-koeżjoni soċjali.

5.1.2   Il-KESE jappoġġja l-idea tal-Kummissjoni li hemm bżonn li tinħoloq tendenza ta’ żvilupp ekonomiku u soċjali ġenerali, li twassal għal aktar tkabbir ekonomiku, kif ukoll aktar ġustizzja soċjali, solidarjetà, koeżjoni u saħħa. Dan għandu jiġi indirizzat bħala prijorità fl-Istrateġija Ewropa 2020 li għandha tinkludi indikatur li jkejjel l-inugwaljanzi tas-saħħa biex josserva l-progress soċjali milħuq taħt l-istrateġija. Għandu jitqies is-sehem ewlieni tal-Fondi Strutturali tal-UE fl-implimentazzjoni ta’ din il-prijorità.

5.1.3   Il-KESE jfakkar lill-Istati Membri fl-importanza tal-ħarsien tas-saħħa soċjali, l-aċċess għas-servizzi tas-saħħa u l-iffinanzjar tas-saħħa biex jintlaħaq ir-riżultat ta’ ugwaljanza fis-saħħa. Dan jidher importanti speċjalment minħabba fix-xejriet demografiċi fl-UE.

5.1.4   Għandu jissemma’ li l-ħarsien soċjali fis-saħħa – mekkaniżmi li jiffinanzjaw is-saħħa bħall-assigurazzjoni soċjali u nazzjonali tas-saħħa jew sistemi bbażati fuq it-taxxa – għandhom bżonn jiġu implimentati u estiżi fuq il-bażi tas-solidarjetà fl-iffinanzjar u l-qsim tar-riskju, li huwa s-sigriet biex tinkiseb l-ugwaljanza fl-aċċess għas-servizzi tas-saħħa. L-aċċess effettiv għas-servizzi tas-saħħa għandu jiġi definit f’termini ta’ aċċessibbiltà finanzjarja, disponibbiltà, kwalità, ħarsien finanzjarju u informazzjoni dwar firxa ta’ servizzi essenzjali (4).

5.1.5   L-inugwaljanzi tas-saħħa għandhom jiġu indirizzati bi strateġija pragmatika li timmira li tikseb kopertura universali u aċċess effettiv, kif definit hawn fuq, billi jiġu koordinati l-iskemi u s-sistemi finanzjarji kollha (assigurazzjoni soċjali u privata, skemi ta’ assistenza soċjali, sistemi ta’ saħħa pubblika eċċ.) biex jonqos id-divarju fl-aċċess, jiġifieri tal-foqra, il-minoritajiet bħall-migranti, hi x’inhi s-sitwazzjoni amministrattiva tagħhom, gruppi etniċi jew reliġjużi, jew inugwaljanzi marbutin mal-età u mas-sessi.

5.1.6   Riformi relatati għandhom iwasslu għal approċċ ibbażat fuq id-drittijiet li huwa mibni fuq id-djalogu soċjali biex jiżgura kunsens wiesa’ u b’hekk is-sostenibbiltà tas-soluzzjonijiet għall-finanzjament u kondizzjonijiet tax-xogħol deċenti kemm għall-assigurati kif ukoll għall-ħaddiema fis-settur tas-saħħa. F’dan il-kuntest, il-KESE jħoss li aktar privatizzazzjoni jista’ jkollha effetti negattivi, peress li ddaħħal sistema bbażata fuq il-kompetizzjoni aktar milli s-solidarjetà.

5.2   Titjib tal-bażi tad-data u tal-għarfien u l-mekkaniżmi għall-kejl u s-sorveljanza, il-valutazzjoni u r-rappurtaġġ

5.2.1   Il-KESE jaqbel mal-Kummissjoni li l-kejl tal-inugwaljanzi tas-saħħa huwa fundamentali għal azzjoni, monitoraġġ u progress effettivi.

5.2.2   Għalhekk, il-KESE jappella lill-Istati Membri KOLLHA biex jipparteċipaw fil-pjani tal-Kummissjoni ħalli jtejbu l-bażi tad-data u tal-għarfien u l-mekkaniżmi għall-kejl, is-sorveljanza u r-rappurtaġġ tal-inugwaljanzi tas-saħħa (fosthom l-impatt ekonomiku u soċjali). F’dan ir-rigward, huwa importanti ħafna li l-Istati Membri jkunu impenjati li jressqu data fil-ħin u li tkun tista’ titqabbel.

5.2.3   Minħabba fl-importanza kbira tad-data u n-nuqqasijiet relatati, il-KESE jħeġġeġ lill-Kummissjoni li tikkollabora mal-Istati Membri ħalli jiżviluppaw indikaturi ġodda biex jissorveljaw l-inugwaljanzi tas-saħħa u metodoloġija biex tivverifika s-sitwazzjoni tas-saħħa fl-Istati Membri biex jiġu prijoritizzati l-oqsma għat-titjib u l-aħjar prattiki.

5.2.4   Il-KESE jappoġġja l-inklużjoni tal-kejl u l-monitoraġġ tal-aċċess effettiv għas-servizzi tas-saħħa u l-kopertura universali tal-ħarsien tas-saħħa soċjali bħala indikatur ta’ progress u l-importanza li d-data tiġi klassifikata skont is-sess u l-età, l-istat soċjoekonomiku u ż-żona ġeografika. Il-KESE jħeġġeġ lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri li jitgħallmu mill-esperjenza tad-WHO, l-ILO, il-Fondazzjoni ta’ Dublin u l-Aġenzija tal-UE għad-Drittijiet Fundamentali f’dan ir-rigward.

5.2.5   F’termini ta’ riċerka u bażi tal-għarfien, il-KESE jappoġġja l-enfażi aktar b’saħħitha fuq kwistjonijiet marbutin mas-saħħa u soċjoekonomiċi fil-Programm ta’ Qafas għar-riċerka. Il-Programm ta’ Saħħa tal-UE għandu jinkludi wkoll prijorità fuq il-ġlieda kontra l-inugwaljanzi tas-saħħa fil-perijodu baġitarju li jmiss.

5.2.6   Il-Kummissjoni għandha wkoll tistabbilixxi għodod u qafas li jippermettu lill-Istati Membri li jaqsmu flimkien ir-riżultati tar-riċerka kif ukoll joħolqu opportunitajiet biex l-Istati Membri jġibu flimkien ir-riżorsi għar-riċerka.

5.2.7   Il-KESE jagħraf li l-indirizzar tal-inugwaljanzi tas-saħħa huwa proċess li jieħu żmien twil. L-azzjonijiet fil-Komunikazzjoni huma maħsubin biex ifasslu l-qafas għal azzjoni għal tul ta’ żmien f’dan il-qasam u l-KESE ser ikun qed jistenna l-ewwel rapport ta’ valutazzjoni li għandu joħroġ fl-2012.

5.3   Bini ta’ impenn fis-soċjetà

5.3.1   Il-KESE huwa sodisfatt bil-pjani tal-Kummissjoni li tikkoopera mal-Istati Membri u tikkonsulta l-partijiet interessati fil-livell Ewropew u dak nazzjonali dwar:

—	kif is-suġġett tal-inugwaljanzi tas-saħħa jsir wieħed mill-oqsma ta’ prijorità fi ħdan l-arranġamenti ta’ kooperazzjoni dwar is-saħħa;

—	żvilupp ta’ azzjonijiet u għodod dwar it-taħriġ professjonali biex jiġu indirizzati l-inugwaljanzi tas-saħħa bl-użu tal-programm tas-saħħa, l-FSE u mekkaniżmi oħra;

—	inkoraġġiment ta’ riflessjoni dwar żvilupp ta’ mira fil-Kumitat ta’ Ħarsien Soċjali permezz ta’ dokumenti għad-diskussjoni.

5.3.2   ll-KESE jixtieq jenfasizza li l-bini ta’ impenn qawwi fis-soċjetà jiddependi mhux biss mill-gvernijiet, iżda wkoll mill-parteċipazzjoni tas-soċjetà ċivili u l-imsieħba soċjali. Il-proċess ta’ konsultazzjoni, tfassil ta’ politiki u implimentazzjoni għandu jsir bil-parteċipazzjoni tal-partijiet interessati fil-livell Ewropew, nazzjonali u lokali u l-KESE jemmen li hemm potenzjal li jiżdiedu l-effettività ta’ dawn l-aspetti, l-iżvilupp tas-sħubijiet u tixrid aħjar ta’ prattiki tajba. Hemm bżonn li fl-Istati Membri jiġu stabbiliti programmi ċari ta’ monitoraġġ u valutazzjoni biex jitkejjel il-progress li jkun sar.

5.3.3   Il-ħolqien ta’ sħubijiet aktar effettivi mal-partijiet interessati jgħin biex jinkoraġġixxi l-azzjoni fuq diversi fatturi soċjali determinanti u għaldaqstant biex jiġu eliminati l-inugwaljanzi tas-saħħa. Pereżempju jista’ jkollu rwol importanti biex jitjiebu l-aċċess u l-adegwatezza tas-servizzi tas-saħħa, biex jippromovi s-saħħa u l-kura preventiva għall-migranti, il-minoranzi etniċi u gruppi oħra vulnerabbli, il-promozzjoni tal-iskambju tal-informazzjoni u l-għarfien, l-identifikazzjoni u t-tixrid ta’ prattiki tajbin u l-iffaċilitar tat-tfassil ta’ politiki magħmulin apposta għall-kwistjonijiet speċifiċi li jeżistu fl-Istati Membri u/jew gruppi soċjali speċjali. Il-partijiet interessati jistgħu jikkontribwixxu wkoll fil-kejl tal-inugwaljanzi tas-saħħa fuq ix-xogħol u waqt id-divertiment fil-komunità, kif ukoll jappoġġjaw l-għarfien u t-taħriġ kemm għall-professjonisti tas-saħħa kif ukoll għal setturi oħra.

5.3.4   Il-KESE jixtieq jara aktar konsultazzjoni effettiva ma’ gruppi vulnerabbli. Il-KESE jixtieq ikollu l-opportunità li jkompli janalizza dan il-punt mal-Kummissjoni.

5.4   Il-ħarsien tal-ħtiġijiet ta’ gruppi vulnerabbli

5.4.1   Irridu niftakru li l-gruppi vulnerabbli ser ikunu l-ewwel vittmi tal-kriżi attwali kemm f’termini ta’ saħħa kif ukoll fl-aċċess għall-kura.

5.4.2   Għalhekk il-KESE japprezza:

—	miżuri kollaborattivi bejn il-Kummissjoni u l-Istati Membri biex jitjieb l-aċċess għas-servizzi tas-saħħa u l-kura preventiva għall-gruppi vulnerabbli;

—	miżuri biex jonqsu l-inugwaljanzi tas-saħħa f’inizjattivi futuri dwar kif wieħed jista’ jixjieħ f’saħħtu;

—	attivitajiet dwar l-inugwaljanzi tas-saħħa bħala parti mis-Sena Ewropea għall-Ġlieda kontra l-Faqar u l-Esklużjoni Soċjali 2010;

—	minħabba fil-bidla demografika, l-użu tal-Politika ta’ Koeżjoni u tal-Fondi Strutturali biex jippromovu s-saħħa ta’ gruppi vulnerabbli;

—	enfażi fuq numru limitat ta’ miżuri; madankollu, dawn iridu jiġu żviluppati aktar fil-fond.

5.4.3   Il-KESE jirrakkomanda li l-inugwaljanzi tas-saħħa u l-gruppi vulnerabbli għandhom jitqiesu mill-perspettiva ġenerali tal-ugwaljanza u d-diskriminazzjoni. Wieħed mill-aspetti huwa dak tas-sessi fit-tixjieħ. In-nisa għandhom tendenza li jgħixu aktar fit-tul, iżda jbatu minn saħħithom u peress li jdumu inqas fis-suq tax-xogħol, ikollhom benefiċċji aktar baxxi marbutin mal-irtirar. Dan għandu impatt dirett fuq l-aċċess għall-kura tas-saħħa u l-mediċini. Anke s-sitwazzjoni tan-nisa migranti teħtieġ konsiderazzjoni speċjali fir-rigward tal-edukazzjoni dwar is-saħħa u l-aċċess għall-kura.

5.4.4   Il-kura preventiva u l-programmi ta’ monitoraġġ, kif ukoll il-promozzjoni tas-saħħa u l-edukazzjoni (dwar stili ta’ ħajja b’saħħithom, kura disponibbli, drittijiet tal-pazjenti, eċċ.) huma importanti ħafna, speċjalment f’komunitajiet żvantaġġjati. Il-KESE jirrakkomanda li l-Kummissjoni u l-Istati Membri jiżviluppaw kampanji u servizzi mmirati lejn gruppi vulnerabbli. Sikwit, il-kampanji tas-saħħa mmirati lejn il-popolazzjoni ġenerali ma tantx jilħqu l-gruppi żvantaġġjati. Kampanji mmirati għandhom jagħtu lill-komunitajiet żvantaġġjati l-qawwa li jiddefinixxu l-ħtiġijiet tagħhom u jxerrdu l-informazzjoni.

5.4.5   F’dan il-kuntest, il-Kummissjoni għandha tivvaluta l-impatt ta’ pjattaformi u fora Ewropej (ikel, alkoħol, eċċ.) dwar gruppi vulnerabbli. Il-KESE jipproponi l-organizzazzjoni ta’ pjattaformi għall-organizzazzjonijiet tal-pazjenti biex jaqsmu l-esperjenza u jxerrdu l-informazzjoni.

5.4.6   Il-KESE jħares lejn il-kwalità u l-aċċessibbiltà tal-edukazzjoni għat-tfal f’età bikrija bħala mezz kif tiġi evitata l-inugwaljanza fis-saħħa fost il-ġenerazzjonijiet futuri. Id-disponibbiltà ta’ għamliet differenti ta’ kura tat-tfal hija komponent vitali tal-iżvilupp soċjali u ekonomiku, u taqdi funzjoni partikolarment kruċjali f’zoni żvantaġġati u għal gruppi u familji żvantaġġati li jgħixu f’sitwazzjonijiet tajbin fir-rigward ta’ affarijiet oħra. Is-servizz tal-kura tat-tfal jista’ jgħin biex jiġu indirizzati l-kwistjonijiet soċjali, ekonomiċi u ta’ saħħa li familji żvantaġġati bħal dawn jiltaqgħu magħhom, u jappoġġja l-integrazzjoni soċjali ta’ gruppi esklużi (5). Bl-istess mod, peress li l-inugwaljanzi tas-saħħa fil-parti l-kbira tagħhom jistgħu jiġu rintraċċati għall-inugwaljanzi fl-iskola, il-KESE jqis li huwa essenzjali li jiġi garantit aċċess ugwali għal edukazzjoni ta’ kwalità biex kulħadd ikun jista’ jikseb l-għarfien li jippermettilu li jiddetermina ħajtu.

5.5   L-iżvilupp tal-kontribut tal-politiki tal-UE

5.5.1   Il-KESE jappella lill-Istati Membri biex jagħtu prijorità lill-qerda tal-inugwaljanzi tas-saħħa u biex jiżguraw li l-politiki li għandhom impatt fuq il-kwistjonijiet soċjali, ekonomiċi u tas-saħħa jiġu koordinati, osservati u vvalutati aħjar biex jippromovu prattika tajba u jifirxu l-informazzoni madwar l-UE.

5.5.2   L-impatt ta’ politiki differenti tal-UE fuq l-istat ta’ saħħa għandu jiġi studjat.

5.5.3   Il-kontribut tal-UE biex jonqsu l-inugwaljanzi tas-saħħa jista’ jitjieb, pereżempju billi jinftihem aħjar tal-impatt ta’ politika fuq is-saħħa u permezz ta’ integrazzjoni akbar tal-politiki: edukazzjoni, kondizzjonijiet tax-xogħol, żvilupp territorjali, politika tal-ambjent, politika tat-trasport, eċċ. Madankollu, il-Kummissjoni għandha bżonn tiżgura, l-ewwel u qabel kollox, li l-miżuri proposti ma jirriżultawx f’inugwaljanzi ġodda, speċjalment jekk dawn ikollhom impatt fuq gruppi vulnerabbli (6).

5.5.4   L-għan li jiġi żgurat livell għoli ta’ ħarsien tas-saħħa jinsab fl-istess livell tas-suq uniku fit-Trattat ta’ Lisbona, li jistabbilixxi rwol komplementari għall-UE biex tissalvagwardja l-benesseri taċ-ċittadini tal-UE. Il-KESE jittama li t-Trattat ta’ Lisbona jagħti ħajja ġdida lill-għajta is-saħħa fil-politiki kollha’, li sal-lum għadha espressjoni vojta fil-livell tal-UE, li tintuża biex taħbi l-iżbilanċ tad-dominanza f’kull qasam tas-Suq Uniku.

5.5.5   F’dan il-kuntest, il-KESE jappella lill-Kummissjoni biex:

—	tagħmel valutazzjoni tal-miżuri tagħha (qabel, waqt u wara t-tlestija) fl-oqsma ta’ politika kollha tagħha, li tivverifika li l-oqsma kollha ta’ politika qed jikkontribwixxu lejn livell għoli ta’ ħarsien tas-saħħa u biex inaqqsu l-inugwaljanzi fis-saħħa (7);

—	tiżviluppa mekkaniżmi li jivvalutaw l-impatt fuq is-saħħa tal-politiki attwali (ex ante u ex post) fuq gruppi differenti tal-popolazzjoni biex tinkiseb l-informazzjoni meħtieġa għal żviluppi ulterjuri fuq il-politiki;

—	tiżviluppa mekkaniżmi biex jitreġġgħu lura miżuri ta’ politika tal-Kummissjoni li jaffettwaw ħażin is-saħħa u l-inugwaljanza;

—	tieħu passi biex tqajjem kuxjenza fost l-Istati Membri, l-assoċjazzjonijiet u l-professjonisti dwar l-impatt veru tal-inugwaljanzi tas-saħħa, il-fatturi li jwasslu għalihom u l-mezzi biex jingħelbu.

5.5.6   Il-KESE jixtieq li l-Istati Membri jindirizzaw l-inugwaljanzi fis-saħħa fil-programmi ta’ ħidma tagħhom u jiżviluppaw strateġiji transsettorjali adatti.

5.5.7   Il-KESE jappoġġja l-proposta tal-Kummissjoni li tassisti lill-Istati Membri biex jikkoordinaw il-miżuri ta’ politika b’mod aktar effettiv, biex jistudjaw ir-rabta bejn dawn il-politiki u x’jirriżulta minnhom f’termini ta’ saħħa għal gruppi differenti madwar l-Istati Membri. L-indirizzar tal-inugwaljanzi tas-saħħa għandu jiġi appoġġjat ukoll minn użu aħjar tal-politika ta’ koeżjoni tal-UE u informazzjoni aħjar u koordinament aktar mill-qrib tal-fondi ta’ koeżjoni kif ukoll kapaċità mtejba biex jiġu żviluppati l-investimenti fis-setturi tas-saħħa u tal-kura soċjali fl-Istati Membri, l-għażliet taħt il-politika tal-iżvilupp rurali tal-UE u l-PAK.

5.5.8   Madankollu, waqt li qed isir dan, m’għandux jintmess id-dritt tal-Istati Membri li jorganizzaw u jiffinanzjaw is-sistemi tal-kura tas-saħħa tagħhom, b’mod partikolari d-dritt tagħhom li jiddefinixxu u jimplimentaw livell adegwat ta’ ħarsien tas-saħħa (Artikolu 168 tat-Trattat).

5.5.9   Iridu jiżdiedu l-isforzi biex jiġu miġġielda l-inugwaljanzi fis-saħħa fiż-żoni rurali, b’mod partikolari fid-dawl tal-isfidi ppreżentati mill-bidla demografika. F’dan ir-rigward, ir-rwol ewlieni tal-provvedituri ż-żgħar tal-kura tas-saħħa (speċjalment it-tobba li jaħdmu għal rashom) biex jiżguraw kura komprensiva, individwali u lokali għall-pazjenti jrid jiġi rikonoxxut u mogħti appoġġ partikolari.

5.5.10   Il-KESE japprezza:

—

id-djalogu propost mal-Istati Membri u l-partijiet interessati dwar l-ugwaljanza u l-valuri fundamentali ewlenin l-oħra tas-saħħa kif spjegati fl-Istrateġija tas-saħħa tal-UE u l-Istrateġija tal-UE dwar is-Saħħa u s-Sigurtà fuq ix-Xogħol, u l-proposta li jitwaqqaf forum biex jistudja l-miżuri mmirati li jnaqqsu l-inugwaljanzi tas-saħħa;

—	l-inizjattiva tal-Kummissjoni fil-livell internazzjonali biex tappoġġja pajjiżi oħra fl-oqsma tas-saħħa u dawk relatati permezz ta’ skambji dwar l-esperjenza tal-UE fl-indirizzar tal-inugwaljanzi tas-saħħa.

---

(1)  Ara l-Opinjonijiet ta’:

il-Kura u l-Edukazzjoni fl-ewwel snin tat-tfulija (opinjoni fuq inizjattiva proprja) relatur: Is-Sinjura Herczog

ĠU C 255/76, 22.9.2010

ĠU C 255/72, 22.9.2010

ĠU C 128/89, 18.5.2010

ĠU C 228/113, 22.9.2009

ĠU C 318/10, 23.12.2009

ĠU C 306/64, 16.12.2009

ĠU C 317/105, 23.12.2009

ĠU C 218/91, 11.9.2009

ĠU C 175/116, 28.7.2009

ĠU C 77/115, 31.3.2009

ĠU C 224/88, 30.8.2008

ĠU C 77/96, 31.3.2009

ĠU C 256/123, 27.10.2007

(2)  Hemm Rakkomandazzjoni tal-Kunsill dwar l-eżami tal-kanċer, inizjattivi dwar is-saħħa mentali, it-tipjip u l-HIV/AIDS, kif ukoll ġabra Ewropea tal-aħjar prattiki, ġbir tad-data, u netwerk tal-Istati Membri u partijiet interessati. L-appoġġ jiġi wkoll mill-qafas ta’ riċerka u l-programmi ta’ azzjoni, PROGRESS, studji u politiki ta’ innovazzjoni. Barra minn hekk, is-saħħa tibbenefika wkoll mill-leġiżlazzjoni tal-UE dwar l-impjiegi u s-saħħa u s-sigurtà fuq il-post tax-xogħol, il-Politika Agrikola Komuni u l-politiki tal-ambjent u tas-suq. Il-Fond ta’ Koeżjoni u l-Fond għall-Iżvilupp Rurali qed jikkontribwixxu biex jonqsu d-diverġenzi reġjonali.

(3)  Pereżempju, fi Franza l-aċċess limitat tat-trattament antiretrovirali kabbar l-inugwaljanzi tas-saħħa bejn pazjenti nfettati bl-HIV.

(4)  Konvenzjonijiet, objettivi bi qbil nazzjonali jew internazzjonali, benefiċċji tal-maternità inkluż leave tal-mard u tal-maternità, l-aktar importanti l-Konvenzjonijiet u r-Regolamenti tal-ILO fil-qasam tal-ħarsien tas-saħħa soċjali, fosthom il-Konvenzjoni tal-ILO 130 dwar il-Kura Medika u l-Konvenzjoni tal-ILO 102 li b’mod speċifiku tiffoka fuq is-sigurtà soċjali, b’mod partikolari l-ħarsien tas-saħħa soċjali. Din ġiet iffirmata min diversi pajjiżi, l-aktar reċenti ir-Rumanija u l-Bulgarija. Għal ratifika sħiħa mill-UE, għad jonqos biss 2 stati Baltiċi u l-Finlandja (minħabba f’xi espressjonijiet marbuta mas-sessi).

(5)  il-Kura u l-Edukazzjoni fl-ewwel snin tat-tfulija (opinjoni fuq inizjattiva proprja) relatur: Is-Sinjura Herczog.

(6)  Gruppi partikolarment vulnerabbli jinkludu persuni li ma jiċċaqilqux minħabba f’mard, ma jfittxux b’mod attiv l-aħjar kura possibli, ma jafux il-lingwa tal-pajjiż fejn jippreferu li jiġu kurati, m’għandhomx ir-riżorsi finanzjarji biex iħallsu għal kura speċjalistika jew barra mill-pajjiż, jew jibqgħu lura milli jfittxu l-kura barra mill-pajjiż jew f’ċentru tal-kura mbiegħed. B’mod partikolari, il-bidla demografika ser toħloq sfidi ġodda tas-saħħa.

(7)  Filwaqt li huwa minnu li diversi atti leġiżlattivi diġà jeħtieġu stimi tal-impatt, ħafna drabi ma ssir l-ebda valutazzjoni li tivverifika jekk filfatt jilħqux l-objettivi tagħhom b’mod effettiv. Dan huwa aktar meħtieġ fil-kriżi finanzjarja u ekonomika attwali, li dejjem aktar qed issir kriżi tal-impjiegi u tal-finanzjament tas-sistemi tal-kura tas-saħħa, b’effetti ħżiena fuq is-saħħa pubblika.

---