(1)

F’konformità mal-Artikolu 2 tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea, l-Unjoni Ewropea hija bbażata fuq il-valuri tar-rispett għad-dinjità tal-bniedem, il-libertà, id-demokrazija, l-ugwaljanza, l-istat tad-dritt u r-rispett għad-drittijiet tal-bniedem, inklużi d-drittijiet ta’ persuni li jifformaw parti minn minoranzi. L-Artikoli 1, 4 u 6 tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea (il-Karta) jipprevedu li d-dinjità tal-bniedem hija invjolabbli u trid tiġi rispettata u protetta, li ħadd ma għandu jkun issoġġettat għal tortura jew għal pieni jew trattamenti inumani jew degradanti u li kulħadd għandu d-dritt għal-libertà u għas-sigurtà. L-Artikoli 7 u 24 tal-Karta jistabbilixxu d-dritt għall-ħajja tal-familja u d-drittijiet tat-tfal. L-Artikolu 21 tal-Karta jipprevedi li ħadd ma għandu jkun soġġett għal diskriminazzjoni. L-Artikoli 47 u 48 tal-Karta jirrikonoxxu d-dritt għal rimedju effettiv u għal proċess ġust kif ukoll il-preżunzjoni tal-innoċenza u d-dritt tad-difiża. L-Artikolu 52 tal-Karta jipprevedi li kwalunkwe limitazzjoni għall-eżerċizzju tad-drittijiet fundamentali rikonoxxuti fih trid tiġi prevista mil-liġi u trid tirrispetta l-essenza ta’ dawk id-drittijiet u l-libertajiet kif ukoll il-prinċipji tan-neċessità u tal-proporzjonalità.

(2)

L-Istati Membri diġà huma legalment marbuta bl-istrumenti eżistenti tal-Kunsill tal-Ewropa dwar id-drittijiet tal-bniedem u l-projbizzjoni tat-tortura u t-trattament inuman jew degradanti, b’mod partikolari l-Konvenzjoni Ewropea għall-Protezzjoni tad-Drittijiet tal-Bniedem u tal-Libertajiet Fundamentali (KEDB), il-protokolli għal dik il-Konvenzjoni, il-każistika tal-Qorti Ewropea tad-Drittijiet tal-Bniedem u l-Konvenzjoni Ewropea tal-1987 għall-Prevenzjoni tat-Tortura u t-Trattament jew il-Pieni Inumani u Degradanti. Barra minn hekk, l-Istati Membri kollha huma partijiet għall-Konvenzjoni tan-Nazzjonijiet Uniti kontra t-Tortura u t-Trattament jew Pieni Krudili, Inumani jew Degradanti Oħra (UNCAT).

(3)

Għandhom jitqiesu wkoll għadd ta’ strumenti mhux legalment vinkolanti li jittrattaw b’mod aktar speċifiku d-drittijiet ta’ persuni li jkunu ġew imċaħħda mil-libertà tagħhom, b’mod partikolari: fil-livell tan-Nazzjonijiet Uniti, ir-regoli minimi standard tan-Nazzjonijiet Uniti dwar it-trattament tal-priġunieri (ir-Regoli Nelson Mandela); ir-regoli minimi standard tan-Nazzjonijiet Uniti għal miżuri mhux ta’ kustodja (ir-Regoli ta’ Tokyo); kif ukoll, fil-livell tal-Kunsill tal-Ewropa, ir-Rakkomandazzjoni Rec(2006)2-REV dwar ir-Regoli Ewropej tal-Ħabsijiet; ir-Rakkomandazzjoni Rec(2006)13 dwar l-użu tal-arrest preventiv, il-kundizzjonijiet li fihom iseħħ u l-provvediment ta’ salvagwardji kontra l-abbuż; Ir-Rakkomandazzjoni CM/Rec(2017)3 dwar ir-Regoli Ewropej dwar sanzjonijiet u miżuri komunitarji; Ir-Rakkomandazzjoni CM/Rec(2014)4 dwar il-monitoraġġ elettroniku; Ir-Rakkomandazzjoni CM/Rec(2010)1 dwar ir-Regoli tal-Kunsill tal-Ewropa dwar il-Probation; u l-White Paper dwar l-Iffullar fil-Ħabsijiet.

(4)

Barra minn hekk, jeżistu strumenti oħra li jikkonċernaw gruppi speċifiċi ta’ persuni mċaħħda mil-libertà, b’mod partikolari: fil-livell tan-Nazzjonijiet Uniti, ir-Regoli tan-Nazzjonijiet Uniti għall-protezzjoni ta’ minorenni mċaħħda mil-libertà tagħhom u r-Regoli tan-Nazzjonijiet Uniti dwar it-Trattament tal-Priġunieri Nisa u l-Miżuri li ma jċaħħdux il-libertà għal Trasgressuri Nisa (ir-Regoli ta’ Bangkok); il-Konvenzjoni tan-Nazzjonijiet Uniti dwar id-Drittijiet tat-Tfal (UNCRC); kif ukoll, fil-livell tal-Kunsill tal-Ewropa, ir-Rakkomandazzjoni CM/Rec(2008)11 dwar ir-Regoli Ewropej għal delinkwenti minorenni soġġetti għal sanzjonijiet jew miżuri; u r-Rakkomandazzjoni CM/Rec(2018)5 dwar tfal b’ġenituri priġunieri; Ir-Rakkomandazzjoni CM/Rec (2012)12 dwar priġunieri barranin; kif ukoll, f’livell internazzjonali mhux governattiv, il-Prinċipji dwar l-applikazzjoni tad-dritt internazzjonali dwar id-drittijiet tal-bniedem fir-rigward tal-orjentazzjoni sesswali u l-identità tal-ġeneru (il-prinċipji ta’ Yogyakarta), żviluppati mill-Kummissjoni Internazzjonali ta’ Ġuristi u mis-Servizz Internazzjonali għad-Drittijiet tal-Bniedem.

(5)

Il-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea rrikonoxxiet, fis-sentenza Aranyosi/Căldăraru u s-sentenzi ta’ segwitu (1), l-importanza tal-kundizzjonijiet ta’ detenzjoni fil-kuntest tar-rikonoxximent reċiproku u l-operat tad-Deċiżjoni Qafas tal-Kunsill 2002/584/ĠAI (2) dwar il-mandat ta’ arrest Ewropew. Il-Qorti Ewropea tad-Drittijiet tal-Bniedem ukoll iddeċidiet dwar l-impatt ta’ kundizzjonijiet ħżiena ta’ detenzjoni fuq l-operat tal-mandat ta’ arrest Ewropew (3).

(6)

Fil-konklużjonijiet tal-Kunsill ta’ Diċembru tal-2018 dwar il-promozzjoni tar-rikonoxximent reċiproku bit-tisħiħ tal-fiduċja reċiproka, l-Istati Membri ġew imħeġġa jagħmlu użu minn miżuri alternattivi għad-detenzjoni sabiex titnaqqas il-popolazzjoni fil-faċilitajiet ta’ detenzjoni tagħhom, u b’hekk jitkompla l-għan tar-riabilitazzjoni soċjali u jiġi indirizzat ukoll il-fatt li l-fiduċja reċiproka spiss tkun imfixkla minn kundizzjonijiet ta’ detenzjoni ħżiena u l-problema ta’ faċilitajiet ta’ detenzjoni ffullati żżejjed (4).

(7)

Fil-konklużjonijiet tal-Kunsill ta’ Diċembru tal-2019 dwar alternattivi għad-detenzjoni, l-Istati Membri impenjaw ruħhom li jieħdu diversi azzjonijiet fil-qasam tad-detenzjoni fil-livell nazzjonali, bħal li jadottaw miżuri alternattivi għad-detenzjoni (5).

(8)

Fil-konklużjonijiet tal-Kunsill ta’ Ġunju tal-2019 dwar il-prevenzjoni tar-radikalizzazzjoni fil-ħabsijiet u l-ġlieda kontriha, u t-trattament ta’ awturi ta’ reati ta’ terroriżmu u estremiżmu vjolenti wara l-ħelsien tagħhom, l-Istati Membri impenjaw ruħhom b’mod urġenti li jieħdu miżuri effettivi f’dan il-qasam (6).

(9)

Għal diversi snin, il-Parlament Ewropew ħeġġeġ lill-Kummissjoni tieħu azzjoni sabiex tindirizza l-kwistjoni tal-kundizzjonijiet materjali tal-ħabsijiet u sabiex tiżgura li l-arrest preventiv jibqa’ miżura eċċezzjonali, li għandha tintuża f’konformità mal-preżunzjoni tal-innoċenza. Din it-talba ġiet ripetuta fir-rapport tal-Parlament Ewropew dwar il-mandat ta’ arrest Ewropew (7).

(10)

Fuq talba tal-Kummissjoni, l-Aġenzija għad-Drittijiet Fundamentali żviluppat bażi tad-data, li ġiet iffinanzjata mill-istess Kummissjoni, dwar il-kundizzjonijiet tad-detenzjoni, li tnediet f’Diċembru tal-2019 u li hija aċċessibbli għall-pubbliku (8). Il-bażi tad-data tal-Aġenzija dwar id-Detenzjoni Kriminali tiġbor fiha informazzjoni dwar il-kundizzjonijiet ta’ detenzjoni fl-Istati Membri kollha. Abbażi tal-istandards nazzjonali, tal-Unjoni u internazzjonali, il-każistika u r-rapporti ta’ monitoraġġ, hija tinforma dwar aspetti ewlenin magħżula tal-kundizzjonijiet ta’ detenzjoni, inkluż l-ispazju taċ-ċelel, il-kundizzjonijiet sanitarji, l-aċċess għall-kura tas-saħħa u l-protezzjoni kontra l-vjolenza.

(11)

L-istatistika disponibbli dwar il-mandat ta’ arrest Ewropew turi li, mill-2016, l-Istati Membri rrifjutaw jew dewmu l-eżekuzzjoni għal raġunijiet relatati ma’ riskju reali ta’ ksur tad-drittijiet fundamentali fi kważi 300 każ, inkluż abbażi ta’ kundizzjonijiet materjali tad-detenzjoni inadegwati (9).

(12)

L-awtoritajiet ġudizzjarji nazzjonali talbu gwida aktar konkreta dwar kif għandhom jiġu ttrattati każijiet bħal dawn. Il-problemi identifikati mill-prattikanti jikkonċernaw in-nuqqas ta’ armonizzazzjoni, it-tixrid u n-nuqqas ta’ ċarezza tal-istandards ta’ detenzjoni madwar l-Unjoni bħala sfida għall-kooperazzjoni ġudizzjarja f’materji kriminali (10).

(13)

Nofs l-Istati Membri li pprovdew l-istatistika tal-Kummissjoni dwar il-popolazzjonijiet f’detenzjoni tagħhom indikaw li għandhom problema ta’ ffullar fil-faċilitajiet ta’ detenzjoni tagħhom b’rata ta’ okkupazzjoni ta’ aktar minn 100 fil-mija. L-użu eċċessiv jew mhux meħtieġ u t-tul tal-arrest preventiv jikkontribwixxu wkoll għall-fenomenu tal-iffullar fil-faċilitajiet ta’ detenzjoni, li jimmina serjament it-titjib fil-kundizzjonijiet tad-detenzjoni.

(14)

Jeżistu diverġenzi sostanzjali fost l-Istati Membri fir-rigward ta’ aspetti importanti tal-arrest preventiv, bħall-użu tal-arrest preventiv bħala miżura tal-aħħar istanza u r-rieżami tad-deċiżjonijiet dwar l-arrest preventiv (11). Teżisti diverġenza wkoll bejn Stat Membru u ieħor dwar il-limitu ta’ żmien massimu għall-arrest preventiv li jvarja minn inqas minn sena għal aktar minn 5 snin (12). Fl-2020, it-tul medju tal-arrest preventiv fl-Istati Membri differenti varja minn xahrejn sa 13-il xahar (13). Teżisti diverġenza sinifikanti wkoll bejn Stat Membru u ieħor dwar in-numru ta’ persuni taħt arrest preventiv bħala proporzjon tal-popolazzjoni totali tal-ħabsijiet, li jvarja minn inqas minn 10 % għal aktar minn 40 % (14). Tali diverġenzi kbar jidhru li ma humiex ġustifikati f’żona komuni tal-UE ta’ libertà, sigurtà u ġustizzja.

(15)

Rapporti riċenti tal-Kumitat tal-Kunsill tal-Ewropa għall-Prevenzjoni tat-Tortura u ta’ Trattament jew Pieni Inumani jew Degradanti jiġbdu l-attenzjoni għall-persistenza ta’ ċerti problemi serji f’xi Stati Membri, bħat-trattament ħażin, in-nuqqas ta’ adegwatezza tal-faċilitajiet ta’ detenzjoni kif ukoll in-nuqqas ta’ attivitajiet sinifikanti u tal-forniment xieraq tal-kura tas-saħħa.

(16)

Addizzjonalment, il-Qorti Ewropea tad-Drittijiet tal-Bniedem għadha ssib Stati Membri li qed jiksru l-Artikolu 3 jew 5 tal-QEDB fil-kuntest tad-detenzjoni.

(17)

Minħabba l-għadd kbir ta’ rakkomandazzjonijiet żviluppati minn organizzazzjonijiet internazzjonali fil-qasam tad-detenzjoni kriminali, dawn mhux dejjem ikunu faċilment aċċessibbli għal imħallfin u prosekuturi individwali fl-Istati Membri li jridu jivvalutaw il-kundizzjonijiet tad-detenzjoni qabel ma jieħdu d-deċiżjonijiet tagħhom, fil-kuntest ta’ mandat ta’ arrest Ewropew jew fil-livell nazzjonali.

(18)

Fl-Unjoni u, b’mod partikolari, fl-ispazju ta’ libertà, sigurtà u ġustizzja, huma meħtieġa standards minimi speċifiċi tal-Unjoni, applikabbli għas-sistemi ta’ detenzjoni kollha tal-Istati Membri, sabiex tissaħħaħ il-fiduċja reċiproka bejn l-Istati Membri u jiġi ffaċilitat ir-rikonoxximent reċiproku tas-sentenzi u tad-deċiżjonijiet ġudizzjarji.

(19)

Sabiex tissaħħaħ il-fiduċja tal-Istati Membri fis-sistemi tal-ġustizzja kriminali ta’ xulxin u b’hekk jittejjeb ir-rikonoxximent reċiproku tad-deċiżjonijiet f’materji kriminali, b’mod partikolari sitt miżuri dwar id-drittijiet proċedurali fi proċedimenti kriminali, jiġifieri d-Direttivi 2010/64/UE (15), 2012/13/UE (16), 2013/48/UE (17), (UE) 2016/343 (18), (UE) 2016/800 (19) u (UE) 2016/1919 (20) tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill, kif ukoll ir-Rakkomandazzjoni tal-Kummissjoni tas-27 ta’ Novembru 2013 dwar is-salvagwardji proċedurali għall-persuni vulnerabbli suspettati jew akkużati fi proċedimenti kriminali (21), diġà ġew adottati. Dawn il-miżuri għandhom l-għan li jiżguraw li d-drittijiet proċedurali tal-persuni suspettati u tal-persuni akkużati fi proċedimenti kriminali jiġu rrispettati, inkluż fejn jiġi impost l-arrest preventiv. Għal dan il-għan, dawn id-Direttivi fihom salvagwardji proċedurali speċifiċi għall-persuni suspettati u persuni akkużati li huma mċaħħda mil-libertà. Id-Direttiva (UE) 2016/800 fiha dispożizzjonijiet speċifiċi dwar il-kundizzjonijiet tal-arrest preventiv għat-tfal; dawn għandhom l-għan li jissalvagwardjaw il-benesseri tagħhom fejn ikunu soġġetti għal miżura koerċitiva bħal din. Huwa meħtieġ li jiġu kkumplimentati l-istandards tad-drittijiet proċedurali stabbiliti f’dawn id-Direttivi u fir-Rakkomandazzjoni tal-2013, kif ukoll, fil-każ tad-Direttiva (UE) 2016/800, l-istandards rilevanti dwar il-kundizzjonijiet materjali tad-detenzjoni għat-tfal li huma soġġetti għal arrest preventiv.

(20)

Il-Kummissjoni għandha l-għan li tikkonsolida u tibni fuq dawk l-istandards minimi stabbiliti fil-qafas tal-Kunsill tal-Ewropa kif ukoll il-każistika tal-Qorti tal-Ġustizzja u tal-Qorti Ewropea tad-Drittijiet tal-Bniedem. Għal dan il-għan, huwa meħtieġ li tiġi pprovduta ħarsa ġenerali lejn l-istandards minimi magħżula għad-drittijiet proċedurali tal-persuni suspettati u tal-persuni akkużati soġġetti għall-arrest preventiv u l-kundizzjonijiet materjali tad-detenzjoni f’oqsma prijoritarji ewlenin għall-kooperazzjoni ġudizzjarja f’materji kriminali bejn l-Istati Membri.

(21)

Fir-rigward tad-drittijiet proċedurali tal-persuni suspettati u tal-persuni akkużati soġġetti għall-arrest preventiv, il-gwida f’din ir-Rakkomandazzjoni għandha tkopri standards ewlenin dwar l-użu tal-arrest preventiv bħala miżura tal-aħħar istanza u alternattivi għad-detenzjoni, ir-raġunijiet għall-arrest preventiv, ir-rekwiżiti għat-teħid ta’ deċiżjonijiet mill-awtoritajiet ġudizzjarji, rieżami perjodiku tal-arrest preventiv, is-smigħ ta’ persuni suspettati jew akkużati għal deċiżjonijiet dwar l-arrest preventiv, ir-rimedji effettivi u d-dritt ta’ appell, it-tul tal-arrest preventiv u r-rikonoxximent taż-żmien mgħoddi taħt arrest preventiv f’termini ta’ tnaqqis mis-sentenza finali.

(22)

Fir-rigward tal-kundizzjonijiet materjali tad-detenzjoni, jenħtieġ li tingħata gwida dwar standards ewlenin fl-oqsma tal-akkomodazzjoni, l-allokazzjoni ta’ detenuti, l-iġjene u s-sanità, in-nutrizzjoni, ir-reġimi ta’ detenzjoni fir-rigward tal-eżerċizzju u l-attivitajiet barra miċ-ċelel, ix-xogħol u l-edukazzjoni, il-kura tas-saħħa, il-prevenzjoni tal-vjolenza u t-trattament ħażin, il-kuntatt mad-dinja ta’ barra, l-aċċess għall-assistenza legali, għall-proċeduri tat-talbiet u tal-ilmenti, u għall-ispezzjonijiet u għall-monitoraġġ. Barra minn hekk, għandha tiġi pprovduta gwida dwar is-salvagwardja tad-drittijiet tal-persuni li għalihom iċ-ċaħda tal-libertà tikkostitwixxi sitwazzjoni ta’ vulnerabbiltà partikolari, bħan-nisa, it-tfal, il-persuni b’diżabilità jew b’kundizzjonijiet serji tas-saħħa, l-LGBTIQ u ċ-ċittadini barranin, kif ukoll il-prevenzjoni tar-radikalizzazzjoni fil-ħabsijiet.

(23)

L-arrest preventiv għandu dejjem jintuża bħala miżura tal-aħħar istanza bbażata fuq valutazzjoni ta’ każ b’każ. L-usa’ firxa possibbli ta’ miżuri inqas restrittivi alternattivi għad-detenzjoni (miżuri alternattivi) għandha tkun disponibbli u applikata kull fejn ikun possibbli. L-Istati Membri jenħtieġ li jiżguraw ukoll li d-deċiżjonijiet ta’ arrest preventiv ma jkunux diskriminatorji u ma jiġux imposti awtomatikament fuq persuni suspettati u akkużati abbażi ta’ ċerti karatteristiċi, bħan-nazzjonalità barranija.

(24)

Kundizzjonijiet materjali adegwati ta’ detenzjoni huma fundamentali għas-salvagwardja tad-drittijiet u tad-dinjità tal-persuni mċaħħda mil-libertà u għall-prevenzjoni ta’ ksur tal-projbizzjoni tat-tortura u tat-trattament jew pieni inumani jew degradanti (trattament ħażin).

(25)

Biex ikunu żgurati standards xierqa ta’ detenzjoni, l-Istati Membri jenħtieġ li jipprovdu lil kull detenut b’ammont minimu ta’ spazju personali biex jgħix fih f’konformità mar-rakkomandazzjonijiet tal-Kumitat Ewropew għall-Prevenzjoni tat-Tortura (Committee for Prevention of Torture, CPT) u l-każistika tal-Qorti Ewropea tad-Drittijiet tal-Bniedem

(26)

Meta l-persuni jiġu mċaħħda mil-libertà, dawn isiru partikolarment vulnerabbli għall-vjolenza u għat-trattament ħażin kif ukoll għall-iżolament soċjali. Sabiex tiġi żgurata s-sikurezza tagħhom u sabiex tiġi appoġġata r-riintegrazzjoni soċjali tagħhom, l-allokazzjoni u s-separazzjoni tad-detenuti jenħtieġ li jikkunsidraw id-differenzi fir-reġimi ta’ detenzjoni kif ukoll il-ħtieġa li d-detenuti jiġu protetti f’sitwazzjonijiet ta’ vulnerabbiltà partikolari mill-abbuż.

(27)

Ir-reġimi ta’ detenzjoni ma jenħtieġ lix jillimitaw bla bżonn il-libertà ta’ moviment tad-detenuti fil-faċilità ta’ detenzjoni u l-aċċess tagħhom għall-eżerċizzju, għall-ispazji ta’ barra, u għal attivitajiet sinifikanti u għall-interazzjoni soċjali, sabiex ikunu jistgħu jżommu s-saħħa fiżika u mentali tagħhom u tiġi promossa r-riintegrazzjoni soċjali tagħhom.

(28)

Il-vittmi tal-kriminalità mwettqa f’detenzjoni spiss ikollhom aċċess limitat għall-ġustizzja minkejja l-obbligu tal-Istati li jipprevedu rimedji effettivi f’każijiet fejn id-drittijiet tagħhom ikunu ġew miksura. F’konformità mal-objettivi tal-Istrateġija tal-UE dwar id-drittijiet tal-vittmi (2020-2025), huwa rrakkomandat li l-Istati Membri jiżguraw rimedji effettivi għall-ksur tad-drittijiet tad-detenuti kif ukoll miżuri ta’ protezzjoni u appoġġ. L-assistenza legali, u l-mekkaniżmi għas-sottomissjoni ta’ talbiet u lmenti, jenħtieġ li jkunu faċilment aċċessibbli, kunfidenzjali u effettivi.

(29)

L-Istati Membri jenħtieġ li jikkunsidraw il-ħtiġijiet speċjali ta’ gruppi partikolari ta’ detenuti, inklużi n-nisa, it-tfal, il-persuni anzjani, il-persuni b’diżabilità jew b’kundizzjonijiet serji tas-saħħa, l-LGBTIQ, il-persuni bi sfond razzjali jew etniku minoritarju u ċ-ċittadini barranin, fid-deċiżjonijiet kollha relatati mad-detenzjoni tagħhom. B’mod partikolari, fejn ikunu detenuti tfal, l-aħjar interess tat-tfal għandu dejjem jingħata kunsiderazzjoni primarja.

(30)

Fir-rigward ta’ delinkwenti terroristiċi u estremisti vjolenti, l-Istati Membri jenħtieġ li jadottaw miżuri effettivi sabiex jipprevjenu r-radikalizzazzjoni fil-ħabsijiet, u sabiex jiġu implimentati strateġiji ta’ riabilitazzjoni u riintegrazzjoni minħabba r-riskju maħluq minn delinkwenti terroristiċi u estremisti vjolenti jew delinkwenti radikalizzati filwaqt li jiskontaw iż-żmien fil-ħabs, u l-fatt li għadd minn dawn id-delinkwenti se jiġu rilaxxati f’perjodu qasir ta’ żmien.

(31)

F’din ir-Rakkomandazzjoni tingħata biss ħarsa ġenerali lejn l-istandards magħżula u din għandha titqies fid-dawl tal-gwida aktar dettaljata pprovduta fl-istandards tal-Kunsill tal-Ewropa u tal-każistika tal-Qorti tal-Ġustizzja u tal-Qorti Ewropea tad-Drittijiet tal-Bniedem, u mingħajr preġudizzju għalihom. Dan huwa mingħajr preġudizzju għad-dritt tal-Unjoni eżistenti u għall-iżvilupp tiegħu fil-ġejjieni. Huwa wkoll mingħajr preġudizzju għall-interpretazzjoni awtoritattiva tad-dritt tal-Unjoni li tista’ tingħata mill-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea.

(32)

Din ir-Rakkomandazzjoni għandha tiffaċilita wkoll l-eżekuzzjoni ta’ mandati ta’ arrest Ewropej skont id-Deċiżjoni Qafas 2002/584/ĠAI, kif ukoll ir-rikonoxximent ta’ sentenzi u l-eżekuzzjoni ta’ sentenzi skont id-Deċiżjoni Qafas tal-Kunsill 2008/909/ĠAI (22) dwar l-applikazzjoni tal-prinċipju ta’ rikonoxximent reċiproku għal sentenzi li jimponu sentenzi ta’ kustodja jew miżuri li jinvolvu ċ-ċaħda tal-libertà.

(33)

Din ir-Rakkomandazzjoni tirrispetta u tippromwovi d-drittijiet fundamentali rikonoxxuti mill-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea. B’mod partikolari, din ir-Rakkomandazzjoni tfittex li tippromwovi r-rispett għad-dinjità tal-bniedem, id-dritt għal-libertà, id-dritt għall-ħajja tal-familja, id-drittijiet tat-tfal, id-dritt għal rimedju effettiv u għal proċess ġust kif ukoll il-preżunzjoni tal-innoċenza u d-dritt tad-difiża.

(34)

Ir-referenzi f’din ir-Rakkomandazzjoni għal miżuri xierqa sabiex jiġi żgurat aċċess effettiv għall-ġustizzja għal persuni b’diżabilità jenħtieġ li jinftiehmu fid-dawl tad-drittijiet u l-obbligi skont il-Konvenzjoni tan-Nazzjonijiet Uniti dwar id-Drittijiet ta’ Persuni b’Diżabbiltà li għaliha huma parti l-Unjoni Ewropea u l-Istati Membri kollha tagħha. Barra minn hekk, jenħtieġ li jiġi żgurat li jekk il-persuni b’diżabilità jiġu mċaħħda mil-libertà tagħhom fi proċedimenti kriminali, dawn ikunu, fuq bażi ugwali ma’ ħaddieħor, intitolati għal garanziji f’konformità mad-dritt internazzjonali dwar id-drittijiet tal-bniedem u għandhom jiġu ttrattati f’konformità mal-objettivi u l-prinċipji tal-Konvenzjoni tan-Nazzjonijiet Uniti dwar id-Drittijiet tal-persuni b’diżabilità, inkluż billi tiġi pprovduta akkomodazzjoni raġonevoli għal ħtiġijiet speċjali u billi tiġi żgurata l-aċċessibbiltà.