Back to EUR-Lex homepage

EUR-Lex Access to European Union law

Back to EUR-Lex homepage

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

Use quotation marks to search for an "exact phrase". Append an asterisk (*) to a search term to find variations of it (transp*, 32019R*). Use a question mark (?) instead of a single character in your search term to find variations of it (ca?e finds case, cane, care).
Search tips
Need more search options? Use the Advanced search
You are here

Document 32022Y0317(07)

Twissija tal-Bord Ewropew dwar ir-Riskju Sistemiku tat-2 ta’ Diċembru 2021 dwar vulnerabbiltajiet fuq żmien medju fis-settur tal-proprjetà immobbli residenzjali tas-Slovakkja (BERS/2021/16) 2022/C 122/07

ĠU C 122, 17.3.2022, p. 28–30 (BG, ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, GA, HR, IT, LV, LT, HU, MT, NL, PL, PT, RO, SK, SL, FI, SV)

17.3.2022   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 122/28

TWISSIJA TAL-BORD EWROPEW DWAR IR-RISKJU SISTEMIKU

tat-2 ta’ Diċembru 2021

dwar vulnerabbiltajiet fuq żmien medju fis-settur tal-proprjetà immobbli residenzjali tas-Slovakkja

(BERS/2021/16)

(2022/C 122/07)

IL-BORD ĠENERALI TAL-BORD EWROPEW DWAR IR-RISKJU SISTEMIKU,

Wara li kkunsidra t-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea,

Wara li kkunsidra r-Regolament (UE) Nru 1092/2010 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-24 ta’ Novembru 2010 dwar is-sorveljanza makroprudenzjali fl-Unjoni Ewropea tas-sistema finanzjarja u li jistabbilixxi Bord Ewropew dwar ir-Riskju Sistemiku (1), u b’mod partikolari l-Artikolu 3(2)(c) u l-Artikoli 16 u 18 tiegħu,

Wara li kkunsidra d-Deċiżjoni BERS/2011/1 tal-Bord Ewropew dwar ir-Riskju Sistemiku tal-20 ta’ Jannar 2011 li tadotta r-Regoli tal-Proċedura tal-Bord Ewropew dwar ir-Riskju Sistemiku (2), u b’mod partikolari l-Artikolu 18 tagħha,

Billi:

(1)

Is-settur tal-abitazzjoni huwa settur ewlieni tal-ekonomija reali u jirrappreżenta parti kbira mill-ġid domestiku u t-tislif bankarju. Il-proprjetajiet immobbli residenzjali (RRE) jikkostitwixxu komponent kbir tal-assi miżmuma minn unitajiet domestiċi u s-selfiet għall-abitazzjoni sikwit huma parti kbira mill-karti tal-bilanċ tal-banek. Barra minn hekk, il-bini ta’ abitazzjonijiet huwa tipikament komponent importanti tal-ekonomija reali, bħala sors ta’ impjiegi, investiment u tkabbir.

(2)

Kriżijiet finanzjarji fl-imgħoddi u l-esperjenza f’ħafna pajjiżi wrew li żvilupp mhux sostenibbli fis-swieq tal-proprjetà immobbli jista’ jkollu riperkussjonijiet serji għall-istabbiltà tas-sistema finanzjarja u tal-ekonomija fit-totalità tagħha f’kwalunkwe pajjiż partikolari, li jistgħu jwasslu wkoll għal riperkussjonijiet transkonfinali negattivi. L-effetti fuq l-istabbiltà finanzjarja jistgħu jkunu kemm diretti kif ukoll indiretti. L-effetti diretti jikkonsistu fit-telf ta’ kreditu minn portafolji tas-self ipotekarju minħabba kundizzjonijiet ekonomiċi u finanzjarji avversi u żviluppi negattivi simultanji fis-suq RRE. L-effetti indiretti huma relatati ma’ aġġustamenti fil-konsum domestiku, b’konsegwenzi ulterjuri għall-ekonomija reali u għall-istabbiltà finanzjarja.

(3)

Is-swieq tal-proprjetà immobbli huma suxxettibbli għal żviluppi ċikliċi. It-teħid ta’ riskji eċċessivi, ingranaġġ eċċessiv u inċentivi allinjati ħażin matul it-titjib taċ-ċiklu tal-proprjetà immobbli jistgħu jwasslu għal implikazzjonijiet negattivi serji kemm għall-istabbiltà finanzjarja kif ukoll għall-ekonomija reali. Minħabba r-rilevanza tal-RRE għall-istabbiltà finanzjarja u makroekonomika, l-użu tal-politika makroprudenzjali bil-għan li tiġi evitata l-akkumulazzjoni ta’ vulnerabbiltajiet fis-swieq RRE huwa partikolarment importanti, minbarra l-użu tagħha bħala mezz biex jittaffa r-riskju sistemiku.

(4)

Filwaqt li l-fatturi ċikliċi għandhom rwol importanti fit-tisħiħ tal-vulnerabbiltajiet identifikati fis-swieq RRE fil-pajjiżi taż-Żona Ekonomika Ewropea (ŻEE), fatturi strutturali kkawżaw ukoll dawn il-vulnerabbiltajiet. Dawn il-fatturi strutturali jistgħu jinkludu nuqqas ta’ provvista ta’ abitazzjoni, li għamlet pressjoni dejjem akbar fuq il-prezzijiet tad-djar u d-dejn għall-unitajiet domestiċi li jixtru l-proprjetà tagħhom stess, u politiki pubbliċi oħrajn li jistgħu jservu ta’ inċentiv għall-unitajiet domestiċi biex jissellfu żżejjed. Minħabba li dawn il-fatturi jmorru lil hinn mill-politika makroprudenzjali, il-miżuri li joriġinaw minn oqsma ta’ politika oħrajn jistgħu jikkumplimentaw u jappoġġaw il-miżuri makroprudenzjali attwali biex jiġu indirizzati l-vulnerabbiltajiet preżenti fis-swieq RRE f’ pajjiżi individwali b’mod effiċjenti u effettiv, mingħajr ma jiġu ġġenerati spejjeż eċċessivi għall-ekonomija reali u għas-sistema finanzjarja.

(5)

It-tifqigħa tal-pandemija tal-COVID-19 fl-2020 u l-kriżi relatata ma wasslux għal tnaqqis ċikliku fis-swieq tad-djar. Minflok, wara perjodu ta’ tkabbir gradwali, u fost l-ambjent b’rata tal-imgħax baxxa, it-tkabbir fil-prezz reali tad-djar u tas-self kompla jaċċellera iktar f’diversi pajjiżi, u dan fil-biċċa l-kbira jisboq it-tkabbir fid-dħul tal-unitajiet domestiċi. Sabiex jittaffa l-impatt tal-pandemija u l-inċertezza ekonomika li tirriżulta, ġew implimentati diversi miżuri u politiki, bħal moratorji u garanziji pubbliċi. F’dan il-kuntest ta’ politika wiesa’, il-miżuri makroprudenzjali skedati preċedentement ġew illaxkati temporanjament jew l-attivazzjoni tagħhom ittardjat f’xi pajjiżi. It-titjib osservat bħalissa fis-sitwazzjoni ekonomika jippermetti aġġustament tal-politika makroprudenzjali f’dawk il-pajjiżi fejn il-vulnerabbiltajiet relatati mal-RRE komplew jikbru.

(6)

Il-Bord Ewropew dwar ir-Riskju Sistemiku (BERS) recentement ikkonkluda valutazzjoni sistematika u li tħares ’il quddiem madwar iż-ŻEE kollha tal-vulnerabbiltajiet relatati mal-RRE.

(7)

Fir-rigward tas-Slovakkja, din il-valutazzjoni reċenti żvelat li:

a.

Il-prezzijiet tad-djar żdiedu kontinwament f’termini reali fis-Slovakkja matul l-aħħar ħames snin. Minkejja l-issikkar tal-limitu bejn is-self u l-valur legalment vinkolanti, ir-rata ta’ tkabbir tal-prezzijiet tad-djar aċċellerat mill-bidu tal-2019. Matul il-pandemija tal-COVID-19, iż-żidiet fil-prezzijiet komplew jaċċelleraw u ż-żieda reali annwali fil-prezzijiet tad-djar laħqet kważi 16 % fit-tieni trimestru tal-2021, it-tieni l-ogħla livell fl-Unjoni. Barra minn hekk, l-affordabbiltà tad-djar naqset maż-żmien minħabba li l-prezzijiet tad-djar żdiedu b’rata aktar mgħaġġla mid-dħul tal-unitajiet domestiċi. Skont il-metriċi ta’ sopravalutazzjoni, hemm riskju dejjem jikber ta’ sopravalutazzjoni tal-prezzijiet tad-djar. Id-dinamika tal-prezzijiet ġiet sostnuta minn ekonomija f’fażi ta’ espansjoni, rati tal-imgħax baxxi, żieda fit-tfaddil tal-unitajiet domestiċi u domanda qawwija tal-unitajiet domestiċi għal akkomodazzjoni ġdida kontra nuqqas ta’ provvista.

b.

It-tkabbir tal-kreditu ipotekarju fis-Slovakkja kien fost l-ogħla fl-Unjoni matul dawn l-aħħar tliet snin, minkejja l-miżuri ta’ politika, u rreżista wkoll ix-xokk tal-COVID-19. Is-suq ipotekarju Slovakk huwa kkaratterizzat minn rati tal-imgħax baxxi, domanda qawwija għal ipoteki, amplifikat minn livelli li qed jiżdiedu tal-prezzijiet tad-djar, kif ukoll kompetizzjoni intensa fost min isellef. Barra minn hekk, is-settur bankarju Slovakk huwa wieħed mill-aktar esposti għal attivitajiet ta’ proprjetà immobbli madwar il-pajjiżi taż-ŻEE.

c.

Id-dejn tal-unitajiet domestiċi fis-Slovakkja żdied matul l-aħħar snin minħabba attività ta’ self intensa. Wara snin ta’ żidiet b’żewġ ċifri fl-istokk tad-dejn reali tal-unitajiet domestiċi, il-pass tat-tkabbir tad-dejn tal-unitajiet domestiċi naqas, u stabbilizza għal madwar 4 % fl-2020. Minkejja dan in-nuqqas, li seħħ ukoll bis-saħħa ta’ miżuri ta’ politika makroprudenzjali (l-introduzzjoni tal-limitu tad-dejn għad-dħul u l-issikkar tal-limitu tas-servizz tad-dejn għad-dħul), it-tkabbir fid-dejn tal-unitajiet domestiċi għadu fost l-ogħla fl-Unjoni u ssarraf fi proporzjon tad-dejn għall-PDG li qed jiżdied. Filwaqt li l-unitajiet domestiċi naqqsu l-konsum tagħhom matul il-pandemija tal-COVID-19, id-domanda tagħhom għal self għall-akkomodazzjoni baqgħet b’saħħitha. Fil-fatt, il-finanzjament mill-ġdid tas-self ipotekarju żdied dan l-aħħar u ta’ spiss huwa assoċjat mat-tkattir tal-ammont tas-self nozzjonali oriġinali. Vulnerabbiltà oħra tirriżulta mill-fatt li l-maturità ta’ proporzjon sinifikanti ta’ self taqbeż l-età tal-irtirar ta’ min jissellef. Kemm dawn l-iżviluppi kif ukoll iż-żoni ta’ vulnerabbiltajiet jeħtieġ li jiġu mmonitorjati mill-qrib fil-futur.

d.

L-akkumulazzjoni tal-vulnerabbiltajiet imsemmija hawn fuq tista’ tiġi attribwita wkoll għal għadd ta’ fatturi strutturali bħar-reġim tat-taxxa favorevoli fir-rigward tas-suq tal-proprjetà kif ukoll limitazzjonijiet fil-funzjonament tas-suq tal-kiri.

e.

Il-BERS jirrikonoxxi li fis-Slovakkja hemm fis-seħħ diversi miżuri mmirati lejn il-mitigazzjoni tal-vulnerabbiltajiet RRE attwali, inkluż, b’mod partikolari, sett komprensiv ta’ miżuri bbażati fuq min jissellef biex jindirizzaw b’mod xieraq ir-riskji sottostanti relatati mas-self ipotekarju u l-vulnerabbiltajiet ta’ min jissellef. Barra minn hekk, ir-riżerva ta’ kapital kontroċiklika pożittiva (CCyB) hija għodda xierqa biex jiġu indirizzati l-vulnerabbiltajiet relatati mat-tkabbir rapidu tal-kreditu, li kien mifrux fis-setturi kollha, u tiżdied ir-reżiljenza tas-settur bankarju.

f.

Minn perspettiva li tħares ’il quddiem u b’kont meħud tal-prospettiva tar-riskju fuq żmien medju, it-taħlita ta’ politika makroprudenzjali attwali hija kkunsidrata parzjalment xierqa u parzjalment suffiċjenti. Minħabba l-akkumulazzjoni kontinwa ta’ gruppi ta’ vulnerabbiltajiet, l-irfinar tal-miżuri eżistenti bbażati fuq min jissellef ikun xieraq. Jekk tkompli l-akkumulazzjoni tar-riskji ċikliċi jew jiġu intensifikati l-vulnerabbiltajiet strutturali, l-awtoritajiet Slovakki jistgħu jikkunsidraw il-bini mill-ġdid tas-CCyB jew l-introduzzjoni ta’ riżerva tar-riskju sistemiku settorjali biex tkompli tiżdied ir-reżiljenza kontra r-riskji li jeżistu fis-settur RRE. Barra minn hekk, l-attivazzjoni tal-limitu minimu tal-piż tar-riskju għall-iskoperturi RRE bbażati fuq il-klassifikazzjonijiet interni permezz tal-Artikolu 458 tar-Regolament (UE) Nru 575/2013 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (3) tikkostitwixxi wkoll opzjoni li żżid ir-reżiljenza tas-settur bankarju. Lil hinn mill-miżuri makroprudenzjali, il-kunsiderazzjoni ta’ aġġustamenti għar-reġim tat-taxxa favorevoli relatat ma’ RRE, kif ukoll miżuri li jtejbu l-funzjonament tas-suq tal-kiri jistgħu jimmitigaw is-sorsi ta’ riskji sistemiċi relatati mas-settur RRE Slovakk.

(8)

Meta jiġu attivati kwalunkwe miżuri biex jiġu indirizzati l-vulnerabbiltajiet identifikati, il-kalibrazzjoni u l-introduzzjoni gradwali tagħhom għandhom iqisu l-pożizzjoni tas-Slovakkja fiċ-ċikli ekonomiċi u finanzjarji, u kwalunkwe implikazzjoni potenzjali fir-rigward tal-ispejjeż u l-benefiċċji assoċjati,

ADOTTA DIN IT-TWISSIJA;

Il-BERS identifika vulnerabbiltajiet fuq żmien medju fis-settur tal-proprjetà immobbli residenzjali tas-Slovakkja bħala sors ta’ riskju sistemiku għall-istabbiltà finanzjarja, li jista’ jkollhom il-potenzjal ta’ konsegwenzi negattivi serji għall-ekonomija reali. Minn perspettiva makroprudenzjali, il-BERS iqis il-vulnerabbiltajiet ewlenin bħala r-riskju dejjem jikber ta’ sopravalutazzjoni tal-prezzijiet tad-djar flimkien mar-rata għolja ta’ tkabbir fil-prezzijiet tad-djar kif ukoll dejn tal-unitajiet domestiċi li qed jiżdied flimkien ma’ żoni ta’ riskju relatati ma’ żieda fid-dejn tal-unitajiet domestiċi u l-għoti ta’ self ipotekarju.

Magħmul fi Frankfurt am Main, it-2 ta’ Diċembru 2021.

Il-Kap tas-Segretarjat tal-BERS,

F’isem il-Bord Ġenerali tal-BERS

Francesco MAZZAFERRO

(1)  ĠU L 331, 15.12.2010, p. 1.

(2)  ĠU C 58, 24.2.2011, p. 4.

(3)  Regolament (UE) 575/2013 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas-26 ta’ Ġunju 2013 dwar ir-rekwiżiti prudenzjali għall-istituzzjonijiet ta’ kreditu u li jemenda r-Regolament (UE) Nru 648/2012 (ĠU L 176, 27.6.2013, p. 1).

Top