(1)

Sa mill-2010, il-Greċja bdiet tirċievi assistenza finanzjarja mill-Istati Membri taż-żona tal-euro. Speċifikament, b'appoġġ għall-ewwel Programm ta' Aġġustament Makroekonomiku, bejn Mejju 2010 u Diċembru 2011 il-Greċja rċeviet EUR 52 900 miljun ta' self bilaterali mill-Istati Membri taż-żona tal-euro li l-munita tagħhom hija l-euro, miġbura mill-Kummissjoni taħt il-Faċilità ta' Self Griega; b'appoġġ għat-tieni Programm ta' Aġġustament Makroekonomiku, bejn Marzu 2012 u Frar 2015 il-Greċja rċeviet self addizzjonali pprovdut mill-Faċilità Ewropea ta' Stabbiltà Finanzjarja ta' EUR 130 900 miljun (2); u bejn Awwissu 2015 u Ġunju 2018 il-Greċja rċeviet ammont addizzjonali ta' EUR 59 900 miljun (3) f'forma ta' self mill-Mekkaniżmu Ewropew ta' Stabbiltà. B'kollox, l-obbligazzjonijiet pendenti tal-Greċja lejn l-Istati Membri taż-żona tal-euro, il-Faċilità Ewropea ta' Stabbiltà Finanzjarja u l-Mekkaniżmu Ewropew ta' Stabbiltà jammontaw għal total ta' EUR 243 700 miljun. Barra minn hekk, b'appoġġ għall-ewwel u t-tieni Programmi ta' Aġġustament Ekonomiku, il-Greċja rċeviet ukoll għajnuna finanzjarja mill-Fond Monetarju Internazzjonali, li jammontaw għal EUR 32 100 miljun.

(2)

L-assistenza finanzjarja tal-Mekkaniżmu Ewropew ta' Stabbiltà se tiskadi fl-20 ta' Awwissu 2018.

(3)

Il-kundizzjonijiet ta' politika għall-assistenza finanzjarja tal-Mekkaniżmu Ewropew ta' Stabbiltà ġew stipulati fid-Deċiżjoni ta' Implimentazzjoni tal-Kunsill (UE) 2016/544 (4), li sussegwentement ġiet emendata mid-Deċiżjoni ta' Implimentazzjoni tal-Kunsill (UE) 2017/1226 (5). Il-kondizzjonalità tal-politika kienet ulterjorment dettaljata fil-Memorandum ta' Qbil tal-Mekkaniżmu Ewropew ta' Stabbiltà u fil-Kondizzjonalità tal-Politika (“Memorandum ta' Qbil”) iffirmata mill-Kummissjoni, f'isem il-Mekkaniżmu Ewropew ta' Stabbiltà, u mill-Greċja fid-19 ta' Awwissu 2015 u l-erba' emendi sussegwenti tagħha.

(4)

Fil-qafas tal-assistenza finanzjarja tal-Mekkaniżmu Ewropew ta' Stabbiltà, il-Greċja implimentat għadd kbir ta' riformi li jkopru firxa wiesgħa ta' oqsma ta' politika ta' (i) sostenibbiltà fiskali; (ii) stabbiltà finanzjarja; (iii) riformi strutturali biex jitjiebu l-kompetittività u t-tkabbir; u (iv) l-amministrazzjoni pubblika. Filwaqt li jibnu fuq l-għadd sostanzjali ta' azzjonijiet implimentati taħt il-programm, jenħtieġ li riformi istituzzjonali u strutturali ewlenin jitkomplew fuq perjodu medju ta' żmien sabiex jiġu żgurati t-tlestija u l-effikaċja sħiħa tagħhom.

(5)

B'riżultat tal-azzjonijiet meħuda mill-gvern Grieg, żbilanċi fiskali u tal-fluss esterni fil-biċċa l-kbira ġew ikkoreġuti. Il-bilanċ ġenerali tal-amministrazzjoni pubblika kien wieħed pożittiv fl-2016 u fl-2017 u l-Greċja tinsab fit-triq it-tajba biex tilħaq il-mira ta' surplus primarju ta' 3,5 % tal-Prodott Gross Domestiku fl-2018 u tul it-terminu medju. Is-self nett estern qaleb għall-pożittiv fl-2015, u wera biss defiċits żgħar minn hemm 'il quddiem. L-ekonomija bdiet tirkupra, bi tkabbir ta' 1,4 % fl-2017, u l-qgħad qed jonqos. Il-Greċja tejbet il-pożizzjoni tagħha fl-ordni tal-komponenti strutturali ta' indikaturi tal-prestazzjoni li jqabblu bejn il-pajjiżi.

(6)

Minkejja din ir-riforma, il-Greċja għadha qed tesperjenza żbilanċi u vulnerabbiltajiet sinjifikanti fl-istokk akkumulat. B'mod partikolari, kif ġie identifikat ukoll mir-Rapport dwar il-Mekkaniżmu ta' Twissija tal-2018 tal-Kummissjoni (imħejji skont l-Artikoli 3 u 4 tar-Regolament (UE) Nru 1176/2011 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (6)), il-Greċja qed tiffaċċja dawn id-diffikultajiet. Wara l-quċċata ta' 180,8 % tal-Prodott Domestiku Gross fi tmiem l-2016, id-dejn pubbliku baqa' 178,6 % tal-Prodott Gross Domestiku fi tmiem l-2017, l-ogħla livell fl-Unjoni. Il-pożizzjoni ta' investiment internazzjonali netta ta' qrib – 140 % tal-Prodott Gross Domestiku fl-2016 tibqa' wkoll għolja ħafna; barra minn hekk, minkejja li l-kont attwali qiegħed qrib il-bilanċ, għadu mhuwiex suffiċjenti biex jappoġġa tnaqqis tal-pożizzjoni ta' investiment internazzjonali netta kbira għal livelli prudenti b'ritmu sodisfaċenti. Il-qgħad, filwaqt li naqas mill-quċċata tiegħu ta' 27,9 % fl-2013, għadu 20,1 % f'Marzu 2018. Il-qgħad fuq terminu twil (15,3 % fi tmiem l-2017) u l-qgħad fost iż-żgħażagħ (43,8 % f'Marzu 2018) ukoll għadhom għoljin ħafna. L-ambjent tan-negozju għadu jeħtieġ aktar titjib konsiderevoli peress li l-Greċja xorta għadha lura ħafna mil-livell minimu tal-aħjar prestazzjoni f'diversi oqsma tal-komponenti strutturali tal-indikaturi ta' prestazzjoni ekonomika komparattivi (pereż. l-infurzar tal-kuntratti, ir-reġistrazzjoni ta' proprjetà, ir-riżoluzzjoni tal-insolvenza, eċċ.).

(7)

Filwaqt li s-settur bankarju jibqa' kapitalizzat biżżejjed, jibqa' jiffaċċja sfidi marbuta ma' livelli baxxi ta' profittabbiltà, stokkijiet kbar ta' skoperturi improduttivi; jibqgħu rabtiet b'saħħithom mal-Istat. Fl-aħħar ta' Marzu 2018, l-istokk ta' skoperturi improduttivi kien għadu għoli ħafna b'EUR 92,4 biljun jew 48,5 % tal-iskoperturi totali fil-karta tal-bilanċ. Il-Greċja adottat leġiżlazzjoni ewlenija taħt l-assistenza finanzjarja tal-Mekkaniżmu Ewropew ta' Stabbiltà biex tiffaċilita t-tindif tal-karti tal-bilanċ tal-banek, iżda huma meħtieġa sforzi kontinwi biex il-proporzjon ta' skoperturi improduttivi jinġieb għal livelli sostenibbli, u l-istituzzjonijiet finanzjarji jitħallew jissodisfaw il-funzjoni ta' intermedjazzjoni u ta' ġestjoni tar-riskju f'kull ħin. Barra minn hekk, jeżisti pjan direzzjonali għat-tnaqqis tal-kontrolli fuq il-kapital, bl-objettiv li jirrestawra l-fiduċja tad-depożitanti. Filwaqt li xi kontrolli fuq il-kapital ġew illaxkati, jenħtieġ li jsir iktar xogħol abbażi ta' punti ta' referenza miftiehma.

(8)

Minħabba li nqatgħet mis-self tas-suq finanzjarju mill-2010 ‘l hawn, il-Greċja bdiet terġa’ takkwista aċċess għas-suq permezz ta' ħruġ ta' bonds tal-gvern minn Lulju 2017. Madankollu, fost episodji ta' volatilità fis-swieq finanzjarji, id-dħul mill-bonds Griegi jibqgħu f'livelli għolja meta mqabbla ma' Stati Membri oħra taż-żona tal-euro, u l-kundizzjonijiet ta' self tal-Greċja jibqgħu fraġli fl-isfond ta' riskji ekonomiċi esterni. Iktar sforzi huma meħtieġa biex ikun żgurat aċċess kontinwu u stabbli għaas-suq għad-dejn sovran.

(9)

Fid-dawl ta' dan ta' hawn fuq, il-Kummissjoni tikkonkludi li l-Greċja għadha qed tħabbat wiċċha ma' riskji fir-rigward tal-istabbiltà finanzjarja tagħha li, jekk jimmaterjalizzaw, jista' jkollhom effetti negattivi sekondarji fuq Stati Membri oħra taż-żona tal-euro. Jekk jimmaterjalizzaw xi effetti negattivi sekondarji, dawn jistgħu jseħħu indirettament billi jkollhom impatt fuq il-fiduċja tal-investituri u b'hekk fuq l-ispejjeż ta' rifinanzjament għall-banek u s-sovrani fi Stati Membri oħra taż-żona tal-euro.

(10)

Fit-22 ta' Ġunju 2018, il-Grupp tal-Euro politikament qabel li jimplimenta miżuri addizzjonali biex jiżgura s-sostenibbiltà tad-dejn. Il-Greċja għandha stokk għoli ta' dejn ġenerali tal-amministrazzjoni pubblika f'livell ta' 178,6 % tal-Prodott Domestiku Gross fi tmiem l-2017. Il-Greċja diġà bbenefikat minn sostenn finanzjarju ġeneruż minn sħab Ewropej fuq termini konċessjonali u miżuri speċifiċi biex id-dejn jitqiegħed fuq bażi aktar sostenibbli ġew adottati fl-2012 u għal darb'oħra mill-Mekkaniżmu Ewropew ta' Stabbiltà fl-2017. L-analiżi tas-sostenibbiltà tad-dejn ta' Ġunju 2018 li saret mill-Kummissjoni b'kooperazzjoni mal-Bank Ċentrali Ewropew u f'kooperazzjoni mal-Mekkaniżmu Ewropew sabet li, jekk ma jittiħdux iktar miżuri, kien hemm riskji sinifikanti għas-sostenibbiltà tad-dejn, peress li l-Ħtiġijiet ta' Finanzjament Gross tal-Greċja kienu pproġettati li jitilgħu iktar minn 20 % tal-Prodott Domestiku Gross fuq żmien twil, limitu minimu li ġie stabbilit mill-Grupp tal-Euro bħala punt ta' riferiment li miegħu jiġu vvalutati r-riskji għas-sostenibbiltà tad-dejn. Il-miżuri miftiehma mill-Grupp tal-Euro fit-22 ta' Ġunju 2018 fuq dik il-bażi jinkludu l-estensjoni tal-maturitajiet medja ponderata b'għaxar snin oħra, ir-riportar ta' interessi u l-amortizzament b'żieda b'għaxar snin oħra kif ukoll l-implimentazzjoni ta' miżuri oħra ta' dejn. Flimkien mal-iżborż ta' EUR 15 000 miljun, li permezz tiegħu ir-riżervi ta' flus huma mistennija li jkopru l-ħtiġijiet ta' finanzjament tad-dejn sovran għal madwar 22 xahar wara tmiem il-programm, skont is-suppożizzjonijiet tax-xenarju bażi tal-Kummissjoni dawn il-miżuri huma mistennija li jkunu biżżejjed biex jiżguraw is-sostenibbiltà tad-dejn u jiżguraw li l-Ħtiġijiet ta' Finanzjament Gross se jibqgħu taħt l-20 % tal-Prodott Domestiku Gross sal-2060. Skont xenarju avvers, il-miżuri għal terminu medju maqbula mill-Grupp tal-Euro jkunu ta' kontribut pożittiv għas-sostenibbiltà tad-dejn għal xi żmien u jiżguraw li l-proporzjonijiet ta' ħtiġijiet ta' finanzjament gross jibqgħu taħt il-livelli limiti miftiehma sal-2036. Il-Grupp tal-Euro qabel li jirrevedi fi tmiem il-perjodu ta' grazzja tal-Faċilità Ewropea ta' Stabbiltà Finanzjarja fl-2032, jekk humiex meħtieġa miżuri addizzjonali tad-dejn sabiex jiġi żgurat ir-rispett tal-miri miftiehma għal ħtiġijiet ta' finanzjament gross, ġaladarba l-qafas fiskali tal-Unjoni Ewropea jkun rispettat, u jittieħdu azzjonijiet xierqa, jekk ikun meħtieġ.

(11)

Madankollu, fuq medda medja ta' żmien, il-Greċja teħtieġ li tkompli tadotta miżuri biex jindirizzaw is-sorsi jew is-sorsi potenzjali tad-diffikultajiet u timplimenta riformi strutturali biex tappoġġa rkupru ekonomiku robust u sostenibbli, fid-dawl tal-effetti li jintirtu ta' diversi fatturi. Dawn il-fatturi jinkludu daqqa serja u twila 'l isfel fl-ekonomija tul il-kriżi; id-daqs tal-piż tad-dejn tal-Greċja; il-vulnerabbiltajiet tas-settur finanzjarju tagħha; l-interkonnessjonijiet relattivament b'saħħithom u kontinwi bejn is-settur finanzjarju u l-finanzi pubbliċi Griegi, inkluż permezz ta' sjieda mill-Istat; ir-riskju ta' kontaġju ta' tensjonijiet qawwija f'wieħed minn dawk is-setturi lil Stati Membri oħra, kif ukoll l-esponiment tal-Istati Membri taż-żona tal-euro għad-dejn sovran Grieg.

(12)

Għal dak il-għan, il-Greċja impenjat ruħha fil-Grupp tal-Euro biex tkompli u tlesti r-riformi ewlenin kollha adottati taħt l-assistenza finanzjarja tal-Mekkaniżmu Ewropew ta' Stabbiltà u tiżgura li l-objettivi tar-riformi importanti adottati taħt il-programmi ta' assistenza finanzjarja jkunu salvagwardjati.

(13)

Il-Greċja impenjat ruħha wkoll biex timplimenta azzjonijiet speċifiċi fl-oqsma ta' politiki fiskali u fiskali-strutturali, tal-benessri soċjali, tal-istabbiltà finanzjarja, tas-swieq tax-xogħol u tal-prodotti, tal-privatizzazzjoni u tal-amministrazzjoni pubblika. Dawk l-azzjonijiet speċifiċi, li huma stipulati f'anness tad-dikjarazzjoni tal-Grupp tal-Euro tat-22 ta' Ġunju 2018, se jikkontribwixxu biex jiġu indirizzati s-sorsi potenzjali ta' diffikultajiet ekonomiċi.

(14)

Sabiex jiġu indirizzati r-riskji residwi u jiġi ssorveljat l-issodisfar tal-impenji mmirati għalihom, jidher li huwa meħtieġ u xieraq li l-Greċji tiġi soġġetta għal sorveljanza msaħħa skont l-Artikolu 2(1) tar-Regolament (UE) Nru 472/2013.

(15)

Il-Greċja ġiet ikkonsultata uffiċjalment, anki permezz ta' ittra formali mibgħuta fl-4 ta' Lulju 2018, u ngħata l-opportunità li tesprimi fehmietha dwar il-valutazzjoni tal-Kummissjoni. Fir-risposta tagħha tas-6 ta' Lulju 2018, il-Greċja qablet mal-valutazzjoni tal-Kummissjoni tal-isfidi ekonomiċi li l-pajjiż qed iħabbat wiċċu magħhom, li hija l-bażi għall-attivazzjoni ta' sorveljanza msaħħa.

(16)

Il-Greċja se tkompli tibbenifika mill-appoġġ tekniku taħt il-Programm ta' Appoġġ għal Riformi Strutturali (kif stabbilit bir-Regolament (UE) 2017/825 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (7)) għat-tfassil u l-implimentazzjoni ta' riformi, inkluż għat-tkomplija u t-tlestija ta' riformi ewlenin f'konformità mal-impenji ta' politika ssorveljati taħt sorveljanza msaħħa.

(17)

Il-Kummissjoni għandha l-ħsieb li tikkollabora mill-qrib mal-Mekkaniżmu Ewropew ta' Stabbiltà fil-kuntest tas-Sistema ta' Twissija Bikrija tagħha, fl-implimentazzjoni ta' sorveljanza msaħħa,