(1)

Ir-relazzjonijiet bejn l-Unjoni Ewropea (“l-Unjoni”) u r-Repubblika tal-Moldova (“il-Moldova”) qegħdin ikomplu jiżviluppaw fi ħdan il-qafas tal-Politika Ewropea tal-Viċinat (PEV) u s-Sħubija tal-Lvant. Il-Moldova ssieħbet fis-Sħubija tal-Lvant fl-2009, li kienet segwita minn negozjati tal-Ftehim ta’ Assoċjazzjoni bejn l-Unjoni Ewropea u l-Komunità Ewropea tal-Enerġija Atomika u l-Istati Membri tagħhom, min-naħa waħda, u r-Repubblika tal-Moldova, min-naħa l-oħra (2) (il-‘Ftehim ta’ Assoċjazzjoni’). Il-Ftehim ta’ Assoċjazzjoni, li jinkludi l-introduzzjoni gradwali ta’ Żona ta’ Kummerċ Ħieles Approfondita u Komprensiva (DCFTA), ġie ffirmat fis-27 ta’ Ġunju 2014 u daħal fis-seħħ fl-1 ta’ Lulju 2016.

(2)

L-ekonomija tal-Moldova ġiet affettwata b’mod sinifikanti mir-reċessjoni fl-2020 li kienet ikkawżata mill-pandemija tal-COVID-19, mill-istaġnar politiku mtawwal fil-pajjiż wara l-elezzjonijiet presidenzjali f’Novembru 2020, u mill-kriżi reċenti tal-enerġija. Dawk iċ-ċirkostanzi kkontribwew għad-diskrepanza mdaqqsa fil-finanzjament tal-Moldova, il-pożizzjoni esterna li qed tiddeterjora u l-ħtiġijiet fiskali li qed jiżdiedu.

(3)

Wara l-elezzjonijiet parlamentari f’Lulju 2021, il-gvern il-ġdid tal-Moldova wera impenn qawwi għall-implimentazzjoni ta’ aktar riformi, bi programm ambizzjuż intitolat “Il-Moldova fi żminijiet tajbin 2021-2025”. Dak il programm jiffoka fuq oqsma ta’ politika ewlenin inkluż, riformi fis-settur tal-ġustizzja, il-ġlieda kontra l-korruzzjoni, il-governanza tajba u l-istat tad-dritt.

(4)

Impenn imġedded għat-twettiq ta’ riformi bħal dawn u rieda politika qawwija wasslu lill-awtoritajiet tal-Moldova biex jaċċeleraw b’mod sinifikanti l-implimentazzjoni tar-riformi. Dan ippermetta wkoll lill-Moldova tlesti b’suċċess l-operazzjoni ta’ assistenza makrofinanzjara fil-kuntest tal-pandemija tal-COVID-19 skont id-Deċiżjoni (UE) 2020/701 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (3), peress li l-azzjonijiet ta’ riforma kollha miftiehma mal-Unjoni fil-Memorandum ta’ Qbil kienu ġew issodisfati, bl-eċċezzjoni ta’ azzjoni waħda, dwar l-irkupru tal-assi, li għaliha ngħatat eżenzjoni. Għal dak il-għan, il-Kummissjoni kkonsultat il-kumitat tar-rappreżentanti tal-Istati Membri u ma rċeviet l-ebda oġġezzjoni.

(5)

Wara li l-adozzjoni ta’ programm ġdid tal-Fond Monetarju Internazzjonali (FMI), innegozjat fl-2020, waqfet, l-FMI reġa’ impenja ruħu mal-Moldova wara l-elezzjonijiet parlamentari ta’ Lulju 2021 u laħaq ftehim fil-livell tal-persunal dwar programm taħt il-Faċilità ta’ Kreditu Estiż u l-Faċilità ta’ Fond Estiża għall-ammont ta’ USD 564 miljun. Il-programm il-ġdid ġie adottat b’deċiżjoni tal-Bord Eżekuttiv tal-FMI tal-20 ta’ Diċembru 2021. Dak il-programm għandu l-għan li jsostni l-irkupru ekonomiku tal-Moldova, iniedi aġenda ambizzjuża ta’ governanza u riforma istituzzjonali, isaħħaħ it-trasparenza u r-responsabbiltà, itejjeb il-prevedibbiltà tal-politika pubblika, isaħħaħ l-istituzzjonijiet finanzjarji u jrawwem id-deregolamentazzjoni.

(6)

Fid-dawl tad-deterjorazzjoni fis-sitwazzjoni u l-prospetti ekonomiċi, il-Moldova talbet assistenza makrofinanzjarja kumplimentari mill-Unjoni f’Novembru 2021.

(7)

L-allokazzjoni indikattiva tal-Unjoni lill-Moldova skont l-Istrument Ewropew ta’ Viċinat (SEV) kienet ta’ EUR 518,15 miljun għall-perjodu 2014-2020, inkluż l-appoġġ baġitarju u l-assistenza teknika. L-oqfsa ta’ appoġġ uniku għall-perijodi 2014-2017 u l-2017-2020 identifikaw is-settur prijoritarju għall-kooperazzjoni mal-Moldova ffinanzjat mill-Istrument Ewropew ta’ Viċinat għall-perjodu baġitarju preċedenti. Il-prijoritajiet għall-perijodu 2021-2027 se jiġu stabbiliti fil-programm indikattiv pluriennali l-ġdid, li tħejja f’konsultazzjoni mill-qrib mal-partijiet ikkonċernati rilevanti kollha.

(8)

Minħabba li l-Moldova hija pajjiż kopert mill-PE-V, jenħtieġ li titqies bħala eliġibbli biex tirċievi l-assistenza makrofinanzjarja mill-Unjoni.

(9)

L-assistenza makrofinanzjarja mill-Unjoni jenħtieġ li tkun strument finanzjarju eċċezzjonali ta’ appoġġ mingħajr irbit u mhux speċifikat għall-bilanċ tal-pagamenti bl-għan li tindirizza l-ħtiġijiet finanzjarji esterni immedjati tal-benefiċjarju, u hija għandha tirfed l-implimentazzjoni ta’ programm ta’ politika li fih miżuri qawwija ta’ riforma strutturali u ta’ aġġustament immedjat maħsuba biex itejbu l-pożizzjoni tal-benefiċjarju tal-bilanċ tal-pagamenti fuq perjodu ta’ żmien qasir.

(10)

Minħabba li għad hemm diskrepanza sinifikanti fil-finanzjament estern residwu tal-bilanċ tal-pagamenti tal-Moldova lil hinn mir-riżorsi pprovduti mill-FMI u minn istituzzjonijiet multilaterali oħrajn, l-assistenza makrofinanzjarja tal-Unjoni li għandha tingħata lill-Moldova, fiċ-ċirkostanzi eċċezzjonali attwali qed titqies bħala tweġiba xierqa għat-talba tal-Moldova li tiġi appoġġata l-istabilizzazzjoni ekonomika tagħha flimkien mal-programm tal-FMI. L-assistenza makrofinanzjarja tal-Unjoni tkun ta’ appoġġ għall-istabbilizzazzjoni ekonomika u għall-aġenda ta’ riforma strutturali tal-Moldova, filwaqt li tissupplimenta r-riżorsi magħmula disponibbli taħt l-arranġament finanzjarju tal-FMI.

(11)

L-assistenza makrofinanzjarja tal-Unjoni jenħtieġ li jkollha l-għan li tappoġġa l-ħolqien mill-ġdid ta’ sitwazzjoni finanzjarja esterna sostenibbli għall-Moldova, u b’hekk tappoġġa l-iżvilupp ekonomiku u soċjali tagħha.

(12)

L-assistenza makrofinanzjarja tal-Unjoni hija mistennija li timxi id f’id mal-implimentazzjoni tal-operazzjonijiet ta’ appoġġ baġitarju taħt l-Istrument ta’ Viċinat, ta’ Kooperazzjoni għall-Iżvilupp u ta’ Kooperazzjoni Internazzjonali – Ewropa Globali, stabbilit bir-Regolament (UE) 2021/947 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (4).

(13)

Id-determinazzjoni tal-ammont tal-assistenza makrofinanzjarja tal-Unjoni hija bbażata fuq valutazzjoni kwantitattiva kompleta tal-ħtiġijiet ta’ finanzjament estern residwu tal-Moldova, u tqis il-kapaċità tagħha ta’ awtofinanzjament bir-riżorsi proprji, partikolarment ir-riżervi internazzjonali għad-dispożizzjoni tagħha. L-assistenza makrofinanzjarja tal-Unjoni jenħtieġ li tikkomplimenta l-programmi u r-riżorsi pprovduti mill-FMI u l-Bank Dinji. Id-determinazzjoni tal-ammont tal-assistenza tqis ukoll il-kontribuzzjonijiet finanzjarji mistennija mingħand donaturi multilaterali u l-ħtieġa li tiġi żgurata l-kondiviżjoni ġusta tal-piż bejn l-Unjoni u donaturi oħrajn, kif ukoll l-iskjerament diġà eżistenti tal-istrumenti ta’ finanzjament esterni l-oħrajn tal-Unjoni fil-Moldova u l-valur miżjud tal-involviment ġenerali tal-Unjoni.

(14)

B’kont meħud tal-ħtiġijiet ta’ finanzjament estern residwu tal-Moldova, il-livell tal-iżvilupp ekonomiku tagħha kif imkejjel skont id-dħul per capita u l-indiċijiet tal-faqar, il-kapaċità tagħha ta’ awtofinanzjament bir-riżorsi proprji u, partikolarment ir-riservi internazzjonali għad-dispożizzjoni tagħha, u l-valutazzjoni tal-kapaċità tagħha li tħallas lura bbażata fuq analiżi tas-sostenibbiltà tad-dejn, parti mill-assistenza jenħtieġ li tingħata fil-forma ta’ għotjiet.

(15)

Jenħtieġ li l-Kummissjoni tiżgura li l-assistenza makrofinanzjarja tal-Unjoni tkun legalment u sostanzjalment f’konformità mal-prinċipji u l-objettivi ewlenin tal-oqsma differenti tal-azzjoni esterna, mal-miżuri meħuda fir-rigward ta’ dawk l-oqsma u ma’ politiki oħra rilevanti tal-Unjoni.

(16)

Jenħtieġ li l-assistenza makrofinanzjarja tal-Unjoni tappoġġa l-politika esterna tal-Unjoni rigward il-Moldova. Il-Kummissjoni u s-Servizz Ewropew għall-Azzjoni Esterna (SEAE) jenħtieġ li jaħdmu mill-qrib matul l-operazzjoni ta’ assistenza makrofinanzjarja kollha bl-għan li jikkoordinaw il-politika esterna tal-Unjoni u li jiggarantixxu l-konsistenza tagħha.

(17)

Jenħtieġ li l-assistenza makrofinanzjarja tal-Unjoni tappoġġa l-impenn tal-Moldova fir-rigward tal-valuri kondiviżi mal-Unjoni, fosthom id-demokrazija, l-istat tad-dritt, il-governanza tajba, ir-rispett għad-drittijiet tal-bniedem, l-iżvilupp sostenibbli u t-tnaqqis tal-faqar, kif ukoll l-impenn tagħha lejn il-prinċipji ta’ kummerċ miftuħ, ibbażat fuq regoli, u ġust.

(18)

Jenħtieġ li prekundizzjoni għall-għoti tal-assistenza makrofinanzjarja tal-Unjoni tkun li l-Moldova tirrispetta l-mekkaniżmi demokratiċi effettivi, inklużi sistema parlamentari b’diversi partiti, u l-istat tad-dritt, u tiggarantixxi r-rispett għad-drittijiet tal-bniedem. Barra minn hekk, l-objettivi speċifiċi tal-assistenza makrofinanzjarja tal-Unjoni jenħtieġ li jsaħħu l-effiċjenza, it-trasparenza u r-responsabbiltà tas-sistemi ta’ ġestjoni tal-finanzi pubbliċi, kif ukoll tal-governanza u s-superviżjoni tas-settur finanzjarju, fil-Moldova u jenħtieġ li jipromwovu r-riformi strutturali li jappoġġjaw it-tkabbir sostenibbli u inklussiv, il-ħolqien tal-impjiegi diċenti u l-konsolidazzjoni fiskali. Il-Kummissjoni u l-SEAE jenħtieġ li jimmonitorjaw regolarment kemm it-twettiq ta’ dik il-prekundizzjoni kif ukoll il-kisba ta’ dawk l-objettivi.

(19)

Sabiex tkun żgurata l-protezzjoni effikaċi tal-interessi finanzjarji tal-Unjoni marbuta mal-assistenza makrofinanzjarja tagħha, jenħtieġ li l-Moldova tadotta l-miżuri xierqa relatati mal-prevenzjoni tal-frodi, il-korruzzjoni u kwalunkwe irregolarità oħra marbuta ma’ dik l-assistenza, u l-ġlieda kontrihom. Barra minn hekk, jenħtieġ li jiġi previst li l-Kummissjoni twettaq verifiki, li l-Qorti tal-Awdituri twettaq il-kontrolli kontabilistiċi u li l-Uffiċċju tal-Prosekutur Pubbliku Ewropew ikun jista’ jeżerċita l-kompetenzi tiegħu.

(20)

Ir-rilaxx tal-assistenza makrofinanzjarja tal-Unjoni huwa mingħajr preġudizzju għas-setgħat tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill bħala awtorità baġitarja.

(21)

L-ammonti ta’ assistenza makrofinanzjarja tal-Unjoni mogħtija fil-forma ta’ għotjiet u l-ammonti tal-allokazzjonijiet meħtieġa għal assistenza makrofinanzjarja fil-forma ta’ self jenħtieġ li jkunu konsistenti mal-approprazzjonijiet baġitarji previsti fil-qafas finanzjarju pluriennali.

(22)

L-assistenza makrofinanzjarja tal-Unjoni jenħtieġ li tiġi ġestita mill-Kummissjoni. Sabiex ikun żgurat li l-Parlament Ewropew u l-Kunsill ikunu jistgħu jsegwu l-implimentazzjoni ta’ din id-Deċiżjoni, il-Kummissjoni jenħtieġ li tinfurmahom regolarment bl-iżviluppi marbutin ma’ dik l-assistenza u tipprovdilhom id-dokumenti rilevanti.

(23)

Sabiex jiġu żgurati kundizzjonijiet uniformi għall-implimentazzjoni ta’ din id-Deċiżjoni, il-Kummissjoni jenħtieġ li tingħata s-setgħat ta’ implimentazzjoni. Jeħtieġ li dawk is-setgħat ikunu eżerċitati f’konformità mar-Regolament (UE) Nru 182/2011 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (5).

(24)

Jenħtieġ li l-assistenza makrofinanzjarja tal-Unjoni tkun soġġetta għal kundizzjonijiet ta’ politika ekonomika, li għandhom jiġu stabbiliti f’memorandum ta’ qbil (MtQ). Sabiex jiġu żgurati kundizzjonijiet uniformi għall-implimentazzjoni u għal raġunijiet ta’ effiċjenza, jenħtieġ li l-Kummissjoni tingħata s-setgħa li tinnegozja dawn il-kundizzjonijiet mal-awtoritajiet tal-Moldova taħt is-superviżjoni tal-kumitat tar-rappreżentanti tal-Istati Membri skont ir-Regolament (UE) Nru 182/2011. Skont dan ir-Regolament, bħala regola ġenerali jenħtieġ li tapplika l-proċedura konsultattiva fil-każijiet kollha ħlief kif previst f’dan ir-Regolament. Meta jiġi kkunsidrat l-impatt potenzjalment sinifikanti tal-assistenza ta’ aktar minn EUR 90 miljun, huwa xieraq li l-proċedura ta’ eżami kif speċifikat fir-Regolament (UE) Nru 182/2011 tintuża għal operazzjonijiet li jeċċedu dak il-limitu. Meta jitqies l-ammont ta’ assistenza makrofinanzjarja tal-Unjoni lill-Moldova, il-proċedura ta’ eżami jenħtieġ li tapplika għall-adozzjoni tal-MtQ, u għal kwalunkwe tnaqqis, suspensjoni jew tħassir ta’ dik l-assistenza,