KOMUNIKAZZJONI TAL-KUMMISSJONI

Avviż tal-Kummissjoni dwar l-irkupru ta’ għajnuna illegali u inkompatibbli mill-Istat

(2019/C 247/01)

Werrej

1.

INTRODUZZJONI

2

2.

IL-PRINĊIPJI ĠENERALI

3

2.1.

L-għan u l-kamp ta’ applikazzjoni tal-irkupru

4

2.2.

Il-prinċipju tal-kooperazzjoni leali

4

2.2.1.

Il-prinċipju ġenerali

4

2.2.2.

Il-prinċipju applikat għall-kondiviżjoni tal-informazzjoni

4

2.3.

L-obbligu ta’ rkupru

5

2.4.

Limiti tal-obbligu ta’ rkupru

5

2.4.1.

Il-prinċipji ġenerali tad-dritt tal-Unjoni

5

2.4.2.

Perjodu ta’ preskrizzjoni

9

2.5.

L-applikazzjoni tal-liġi nazzjonali u l-eżekuzzjoni immedjata u effikaċi tad-deċiżjonijiet ta’ rkupru tal-Kummissjoni

10

3.

L-IRWOLI RISPETTIVI TAL-KUMMISSJONI U TAL-ISTAT MEMBRU KKONĊERNAT

10

3.1.

L-irwol tal-Kummissjoni

11

3.2.

L-irwol tal-Istat Membru

11

4.

L-IMPLIMENTAZZJONI TAD-DEĊIŻJONI DWAR L-IRKUPRU

12

4.1.

Talba għal estensjoni tad-data ta’ skadenza għall-eżekuzzjoni tad-deċiżjoni

12

4.2.

Laqgħa introduttiva

13

4.3.

L-identifikazzjoni tal-benefiċjarji li trid tinġabar l-għajnuna mingħandhom

13

4.3.1.

L-identifikazzjoni tal-benefiċjarju tal-għajnuna li jappartjeni għal grupp ta’ impriżi

13

4.3.2.

Estensjoni tal-ordni ta’ rkupru; kontinwità ekonomika

13

4.3.3.

Il-benefiċjarji tal-għajnuna ta’ miżuri fiskali

15

4.4.

Kwantifikazzjoni tal-ammont li għandu jiġi rkuprat

15

4.4.1.

Miżuri fiskali

16

4.4.2.

Il-kalkolu tal-imgħax tal-irkupru

16

4.5.

In-notifikar tal-ordnijiet ta’ rkupru

17

4.6.

L-implimentazzjoni provviżorja tal-irkupru

17

4.7.

Mezzi ta’ rkupru alternattivi

18

4.8.

Proċedimenti ta’ insolvenza

19

4.9.

Għeluq provviżorju u definittiv tal-proċeduri ta’ rkupru

20

5.

LITIGAZZJONI QUDDIEM IL-QRATI NAZZJONALI

20

6.

IL-KONSEGWENZI TAN-NUQQAS TA’ IMPLIMENTAZZJONI TA’ DEċIżJONI TA’ RKUPRU TAL-KUMMISSJONI

21

6.1

Proċedimenti ta’ ksur

21

6.1.1

Rikors skont l-Artikolu 108(2) tat-TFUE

21

6.1.2.

Rikorsi skont l-Artikolu 260(2) tat-TFUE

22

6.2.

Il-ġurisprudenza fil-kawża Deggendorf

23

7.

DISPOŻIZZJONIJIET FINALI

23

1.   INTRODUZZJONI

1.

Sa mill-2012 ’l hawn, il-Kummissjoni Ewropea (il-“Kummissjoni”) implimentat l-Aġenda ta’ Modernizzazzjoni tal-Għajnuna mill-Istat (“SAM”) (1). Skont is-SAM, il-Kummissjoni rrazzjonalizzat u kkonsolidat numru ta’ linji gwida. Pakkett ta’ liġijiet saħħaħ ukoll ir-responsabbiltà tal-Istati Membri u żied il-kooperazzjoni bejn il-Kummissjoni u l-Istati Membri fil-qasam tal-infurzar tal-għajnuna mill-Istat. B’riżultat ta’ dan, l-Istati Membri jagħtu aktar għajnuna mingħajr kontroll minn qabel mill-Kummissjoni. Il-Kummissjoni Juncker qiegħdet enfasi partikolari fuq din il-kwistjoni u sa mill-2015, ġew koperti aktar minn 96 % tal-miżuri ġodda tal-għajnuna li għalihom ġiet irrappurtata n-nefqa għall-ewwel darba mir-Regolament għall-Eżenzjoni Ġenerali Sħiħa (“GBER”) (2) —żieda assoluta ta’ madwar 28 punt perċentwali meta mqabbel mal-2013 (3). Min-naħa tagħha, il-Kummissjoni tejbet il-monitoraġġ downstream biex tiżgura li l-Istati Membri jneħħu t-tfixkil tal-kompetizzjoni billi jirkupraw l-għajnuna li titħallas fi ksur tar-regoli dwar l-għajnuna mill-Istat. Din hija parti importanti mill-aġenda dwar l-infurzar globali tal-Kummissjoni.

2.

L-iskop ta’ dan l-Avviż huwa li jispjega r-regoli u l-proċeduri tal-Unjoni Ewropea li jirregolaw l-irkupru tal-għajnuna mill-Istat, u kif il-Kummissjoni taħdem mal-Istati Membri biex tiżgura l-konformità mal-obbligi tagħhom skont id-dritt tal-Unjoni. Huwa indirizzat lill-awtoritajiet tal-Istati Membri inkarigati mill-implimentazzjoni ta’ deċiżjoni li biha l-Kummissjoni tkun ordnat l-irkupru ta’ għajnuna mill-Istat (“deċiżjoni ta’ rkupru”).

3.

Fl-1973, il-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea (il-“Qorti tal-Ġustizzja”) stabbilixxiet għall-ewwel darba li l-Kummissjoni għandha s-setgħa tiddeċiedi li Stat Membru jrid jibdel jew jabolixxi għajnuna mill-Istat li tirriżulta inkompatibbli mas-suq intern u jirrikjedi r-rimbors ta’ dik l-għajnuna (4). Fl-1983 (5), il-Kummissjoni infurmat lill-Istati Membri li kienet iddeċidiet li tuża l-miżuri kollha għad-dispożizzjoni tagħha biex tiżgura li l-Istati Membri jissodisfaw l-obbligi tagħhom skont l-Artikolu 108(3) attwali tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea (“TFUE”) (6), inkluż ir-rekwiżit li jirkupraw l-għajnuna mogħtija bi ksur tar-regoli tal-Unjoni Ewropea dwar l-għajnuna mill-Istat.

4.

Fit-tieni nofs tas-snin tmenin u fis-snin disgħin, il-Kummissjoni bdiet tordna b’mod aktar sistematiku li l-Istati Membri jirkupraw l-għajnuna inkompatibbli. Fl-1999, ir-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 659/1999 (7), li issa ġie sostitwit bir-Regolament tal-Kunsill (UE) 2015/1589 (8) (ir-“Regolament Proċedurali”), introduċa regoli bażiċi dwar l-irkupru. Ġew stabbiliti dispożizzjonijiet ta’ implimentazzjoni aktar dettaljati fir-Regolament tal-Kummissjoni (KE) Nru 794/2004 (9) (ir-“Regolament ta’ Implimentazzjoni”).

5.

Fl-2007, il-Kummissjoni spjegat il-politika u l-prattika tagħha fl-Avviż “Lejn implimentazzjoni effettiva tad-Deċiżjonijiet tal-Kummissjoni li jordnaw lill-Istati Membri biex tiġi rkuprata Għajnuna mill-Istat inkompatibbli li ngħatat kontra l-liġi” (l-“Avviż ta’ Rkupru tal-2007”) (10).

6.

Minn dak iż-żmien ’l hawn, il-prattika tal-Kummissjoni u l-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja (flimkien, mal-“Qrati tal-Unjoni”) evolvew. Dan l-Avviż jispjega dawk l-iżviluppi u jissostitwixxi l-Avviż ta’ Rkupru tal-2007.

7.

Dan l-Avviż jifforma parti mill-qafas dwar il-kontroll tal-għajnuna mill-Istat introdott mis-SAM, billi jassisti lill-Istati Membri fir-responsabbiltajiet tagħhom biex jiżguraw l-infurzar korrett tar-regoli tal-għajnuna mill-Istat, jippromwovi kooperazzjoni aħjar bejn il-Kummissjoni u l-Istati Membri, u jżid aktar il-prevedibbiltà tal-azzjonijiet tal-Kummissjoni.

8.

Barra minn hekk, dan l-Avviż jimmira li jikkontribwixxi għal infurzar robust tal-politika tal-kompetizzjoni, f’konformità mal-prijorità tal-Kummissjoni biex tirremedja t-tfixkil tal-kompetizzjoni li jimmina l-kundizzjonijiet ekwi fis-suq intern. Minn naħa, l-infurzar tal-politika ta’ rkupru jixpruna l-effiċjenza u t-tkabbir fis-suq intern. Min-naħa l-oħra, kooperazzjoni mtejba bejn il-Kummissjoni u l-Istati Membri tista’ tnaqqas ir-rikors għal proċeduri ta’ ksur.

9.

Dan l-Avviż ma joħloq u ma jibdel ebda dritt jew obbligu meta mqabbel ma’ dawk stabbiliti fit-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea, ir-Regolament Proċedurali u r-Regolament ta’ Implimentazzjoni kif interpretati mill-Qrati tal-Unjoni.

2.   IL-PRINĊIPJI ĠENERALI

10.

It-TFUE ma jħallix lill-Istati Membri jagħtu vantaġġi finanzjarji lill-impriżi b’mod li jista’ joħloq distorsjoni tal-kompetizzjoni fis-suq intern. Skont l-Artikolu 107(1) tat-TFUE, l-għajnuna mill-Istat hija inkompatibbli mas-suq intern, sakemm ma taqax fil-kategoriji tal-eċċezzjonijiet stabbiliti fil-paragrafi (2) u (3) tal-istess Artikolu. L-Artikoli 42, 93, 106(2), 108(2) u 108(4)) tat-TFUE jistipulaw ukoll kundizzjonijiet li taħthom l-għajnuna mill-Istat titqies jew tista’ titqies kompatibbli mas-suq intern.

11.

Skont l-Artikolu 108(2) tat-TFUE, il-Kummissjoni għandha kompetenza esklużiva biex tivvaluta l-kompatibbiltà ta’ miżura ta’ għajnuna mas-suq intern (11). Il-valutazzjoni tal-Kummissjoni hija soġġetta għal reviżjoni mill-Qorti Ġenerali u l-Qorti tal-Ġustizzja (12).

12.

L-Artikolu 108(3) tat-TFUE jipprovdi li kull Stat Membru jeħtieġlu jinnotifika minn qabel lill-Kummissjoni dwar kwalunkwe pjanijiet li jagħti jew jibdel l-għajnuna. Huwa jipprojbixxi lill-Istati Membri milli jimplimentaw il-miżura ta’ għajnuna proposta qabel ma l-Kummissjoni tadotta deċiżjoni finali dwar il-kompatibbiltà tagħha mas-suq intern (l-hekk imsejjaħ “obbligu ta’ sospensjoni”).

13.

Għajnuna ġdida (13) implimentata mingħajr notifika lill-Kummissjoni jew qabel l-approvazzjoni tagħha hija kontra l-liġi (14). Peress li l-obbligu ta’ sospensjoni għandu effett dirett (15), il-qrati nazzjonali jridu jġarrbu l-konsegwenzi kollha mill-illegalità tal-għajnuna. B’mod partikolari, l-Istat Membru kkonċernat fil-prinċipju jeħtieġlu jtemm l-implimentazzjoni tagħha, u meta tkun diġà ġiet implimentata, jordna l-irkupru tagħha fin-nuqqas ta’ ċirkostanzi eċċezzjonali (16). Min-naħa tagħha, il-Kummissjoni għandha wkoll tistabbilixxi l-inkompatibbiltà tal-għajnuna li ngħatat kontra l-liġi mas-suq intern qabel tordna l-irkupru tagħha (17).

14.

Filwaqt li t-TFUE ma jinkludi l-ebda dispożizzjoni espliċita dwar l-irkupru ta’ għajnuna illegali mill-Istat, il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li l-irkupru huwa l-konsegwenza neċessarja tal-projbizzjoni ġenerali tal-għajnuna mill-Istat stabbilita fl-Artikolu 107(1) tat-TFUE u jipproteġi l-effikaċja tal-obbligu ta’ sospensjoni mnaqqax fl-Artikolu 108(3) tat-TFUE (18).

15.

Il-Qrati tal-Unjoni sussegwentement ipprovdew gwida ulterjuri dwar il-kamp ta’ applikazzjoni tal-obbligu ta’ rkupru u dwar kif jiġi ssodisfat. Ir-regoli u l-proċeduri fir-Regolament Proċedurali u r-Regolament ta’ Implimentazzjoni huma bbażati fuq dik il-ġurisprudenza.

2.1.   L-għan u l-kamp ta’ applikazzjoni tal-irkupru

16.

L-għan tal-irkupru huwa li tinġieb lura s-sitwazzjoni li kienet teżisti fis-suq intern qabel ma tħallset l-għajnuna (19). Bil-ħlas lura tal-għajnuna illegali, fil-fatt, ir-riċevitur tagħha jitlef il-vantaġġ li jkun gawda fuq il-kompetituri tiegħu (20). Biex jiġu eliminati kwalunkwe vantaġġ inċidentali għall-għajnuna illegali, għandu jiġi rkuprat ukoll l-imgħax fuq l-ammont ta’ għajnuna li ngħatat illegalment (l-“imgħax tal-irkupru”). Billi jħallas l-imgħax tal-irkupru, il-benefiċjarju tal-għajnuna jitlef ukoll il-vantaġġ finanzjarju li jirriżulta mid-disponibbiltà tal-għajnuna inkwistjoni, mingħajr ħlas, mid-data li titqiegħed għad-dispożizzjoni tal-benefiċjarju sakemm titħallas lura (21).

17.

L-Artikolu 16(1) tar-Regolament Proċedurali jirrikjedi li l-Kummissjoni tordna l-irkupru ta’ għajnuna illegali u inkompatibbli sakemm dan ma jmurx kontra xi prinċipju ġenerali tad-dritt tal-Unjoni. Il-Kummissjoni tordna Stat Membru biex jirkupra l-għajnuna permezz ta’ deċiżjoni ta’ rkupru.

18.

L-Artikolu 16(2) tar-Regolament Proċedurali jistabbilixxi li l-għajnuna trid tiġi rkuprata flimkien mal-imgħax akkumulat sad-data tal-irkupru effettiv tagħha; ir-Regolament ta’ Implimentazzjoni jistabbilixxi l-metodu għall-kalkolu tal-imgħax tal-irkupru (ara t-Taqsima 4.4.2).

19.

Fl-aħħar nett, l-Artikolu 16(3) tar-Regolament Proċedurali jiddikjara li “rkupru għandu jsir mingħajr dewmien u f’konformità mal-proċeduri tal-liġi nazzjonali tal-Istat Membru kkonċernat, sakemm jippermettu li l-eżekuzzjoni tad-deċiżjoni tal-Kummissjoni ssir b’mod immedjat u effettiv.

2.2.   Il-prinċipju tal-kooperazzjoni leali

2.2.1.   Il-prinċipju ġenerali

20.

L-Artikolu 4(3) tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea (22) (“TUE”) jirrikjedi lill-Istati Membri jiffaċilitaw it-twettiq tal-kompiti tal-Unjoni. Skont il-prinċipju tal-kooperazzjoni leali, l-Unjoni Ewropea u l-Istati Membri jridu jassistu lil xulxin fit-twettiq ta’ dawk il-kompiti, bl-għan li l-objettivi tal-Unjoni Ewropea jintlaħqu.

21.

Dan il-prinċipju, li huwa applikabbli fir-relazzjonijiet kollha bejn il-Kummissjoni u l-Istati Membri, huwa partikolarment importanti għall-politika tal-irkupru tal-għajnuna mill-Istat (23).

22.

Il-Kummissjoni u l-Istati Membri jridu jikkooperaw in bona fede fil-fażijiet kollha tal-proċedimenti tal-għajnuna mill-Istat, speċjalment matul investigazzjoni skont l-Artikolu 108(2) tat-TFUE. Kooperazzjoni tajba sa mill-investigazzjoni tista’ tippermetti eżekuzzjoni aktar faċli u veloċi ta’ deċiżjoni ta’ rkupru.

2.2.2.   Il-prinċipju applikat għall-kondiviżjoni tal-informazzjoni

23.

L-Istat Membru kkonċernat minn deċiżjoni ta’ rkupru jrid jirrapporta lill-Kummissjoni regolarment dwar l-implimentazzjoni tagħha. Dik il-kooperazzjoni tippermetti lill-Kummissjoni tivvaluta l-eżekuzzjoni korretta ta’ deċiżjoni ta’ rkupru u tidentifika aħjar kwalunkwe ħtieġa ta’ assistenza.

24.

B’mod partikolari, il-Kummissjoni tista’ tikkondividi eżempji ta’ spreadsheets għall-Istat Membru biex tingħata informazzjoni dwar il-benefiċjarji tal-għajnuna u l-ammonti ta’ għajnuna. Il-Kummissjoni tista’ wkoll tikkondividi kalkoli finti ta’ għajnuna li għandha tiġi rkuprata, abbażi ta’ formoli jew metodoloġiji stabbiliti fid-deċiżjoni ta’ rkupru rilevanti.

25.

F’dak il-kuntest, il-Kummissjoni, f’konformità mad-deċiżjoni dwar l-irkupru, tista’ tassisti lill-Istat Membru kkonċernat billi telabora fuq l-istandard tal-prova u t-tip ta’ evidenza meħtieġa biex, fost affarijiet oħra, l-Istat Membru jiddetermina l-identità tal-benefiċjarji tal-għajnuna, l-ammont ta’ għajnuna soġġetta għall-irkupru u l-ammonti finalment irkuprati. Il-Kummissjoni tista’ wkoll tikkondividi eżempji ta’ ftehimiet ta’ depożitu ta’ titoli ta’ garanziji (escrow agreements) (ara l-paragrafu 118).

2.3.   L-obbligu ta’ rkupru

26.

L-Irkupru ta’ Għajnuna mill-Istat mhuwiex penali (24) iżda pjuttost il-konsegwenza loġika wara li jinstab li l-għajnuna hija illegali (25), u l-irkupru ma jistax jiddependi mill-forma li fiha tingħata l-għajnuna (26). Għalhekk l-irkupru la jista’ jitqies bħala sproporzjonat għall-objettivi tat-TFUE fir-rigward tal-għajnuna mill-Istat (27), u lanqas bħala li jinvolvi arrikkiment inġust għall-Istat Membru kkonċernat, peress li sempliċement jipprovdi għar-restituzzjoni ta’ ammont li ma kellux jitħallas lill-benefiċjarju (28).

27.

Skont l-Artikolu 13(2) tar-Regolament Proċedurali, il-Kummissjoni tista’ tuża d-diskrezzjoni tagħha u tadotta inġunzjoni ta’ rkupru sa mill-investigazzjoni tagħha tal-miżuri ta’ għajnuna kkonċernati — jiġifieri qabel tadotta deċiżjoni finali dwar il-kompatibbiltà tal-miżuri tal-għajnuna mas-suq intern — dment li jiġu ssodisfati serje ta’ kriterji kumulattivi.

28.

Għall-kuntrarju, fl-adozzjoni ta’ deċiżjoni li ssib li l-għajnuna hija inkompatibbli mas-suq intern (“deċiżjoni negattiva”), il-Kummissjoni ma għandha ebda diskrezzjoni u trid tordna l-irkupru tal-għajnuna (29) sakemm dan ma jmurx kontra xi prinċipju ġenerali tad-dritt tal-Unjoni. Għal din ir-raġuni, ladarba l-Kummissjoni tkun stabbilixxiet li miżura ta’ għajnuna hija illegali u hija inkompatibbli mas-suq intern, mhix mitluba tiddikjara raġunijiet oħra għall-ordni ta’ rkupru tagħha (30).

29.

Irrispettivament mis-sors tal-obbligu ta’ rkupru, kemm jekk tkun inġunzjoni ta’ irkupru kif ukoll jekk tkun deċiżjoni ta’ rkupru, l-Istat Membru kkonċernat jeħtieġlu jimplimenta l-irkupru b’mod effettiv u immedjat, skont l-Artikolu 16(2) u l-Artikolu 16(3) tar-Regolament Proċedurali. Il-miżuri meħuda mill-Istat Membru ma jistgħux ikunu sempliċement immirati lejn l-eżekuzzjoni immedjata u effettiva tad-deċiżjoni ta’ rkupru, iżda jridu effettivament jiksbu dan (31).

2.4.   Limiti tal-obbligu ta’ rkupru

2.4.1.   Il-prinċipji ġenerali tal-liġi tal-Unjoni Ewropea

30.

Skont l-Artikolu 288 tat-TFUE, id-deċiżjonijiet jorbtu fl-intier tagħhom lil dawk li huma indirizzati lilhom. Fil-każ tal-għajnuna mill-Istat, il-Kummissjoni tindirizza d-deċiżjoni tagħha lill-Istat Membru kkonċernat, li huwa obbligat iwettaqha (32) billi juża l-miżuri kollha neċessarji biex jiżgura l-implimentazzjoni tagħha, inklużi miżuri interim (33). Id-deċiżjonijiet tal-Kummissjoni huma preżunti li huma legali u li jibqgħu vinkolanti fl-aspetti kollha anke waqt li l-proċedimenti quddiem il-Qrati tal-Unjoni jkunu pendenti (34).

31.

F’konformità mal-ġurisprudenza tal-Qrati tal-Unjoni u mal-Artikolu 16(1) tar-Regolament Proċedurali, il-Kummissjoni ma tirrikjedix l-irkupru ta’ għajnuna mill-Istat jekk dan imur kontra xi prinċipju ġenerali tad-dritt tal-Unjoni.

32.

La t-TUE u lanqas it-TFUE ma jidentifikaw jew jelenkaw il-prinċipji ġenerali tad-dritt tal-Unjoni; minflok, il-Qrati tal-Unjoni pproduċewhom mill-prinċipji ġenerali komuni għal-liġijiet tal-Istati Membri. Il-paragrafi li ġejjin jindirizzaw il-prinċipji ġenerali tad-dritt tal-Unjoni Ewropea l-aktar invokati fil-kuntest tal-implimentazzjoni tal-obbligu ta’ rkupru.

33.

Filwaqt li dawn il-prinċipji jispiraw il-qafas legali kollu tal-Unjoni Ewropea, fil-kuntest tal-politika dwar l-irkupru tal-għajnuna mill-Istat dawn huma soġġetti għal interpretazzjoni restrittiva (35). Għaldaqstant, allegazzjonijiet ġeneriċi ta’ allegat ksur ta’ xi prinċipju ġenerali tad-dritt tal-Unjoni ma jistgħux jiġu aċċettati.

2.4.1.1.   Il-prinċipju taċ-ċertezza legali

34.

Il-prinċipju taċ-ċertezza legali jirrikjedi li r-regoli legali jkunu ċari, preċiżi u prevedibbli fl-effett tagħhom, sabiex il-partijiet interessati jkunu jistgħu jikkonfermaw il-pożizzjoni tagħhom f’sitwazzjonijiet u relazzjonijiet legali rregolati bid-dritt tal-Unjoni (36). Għaldaqstant, l-Istati Membri u l-benefiċjarji tal-għajnuna jingħataw protezzjoni minn ordni ta’ rkupru f’każ ta’ ksur taċ-ċertezza legali.

35.

Il-Qrati tal-Unjoni taw interpretazzjoni restrittiva tal-prinċipju taċ-ċertezza legali u aċċettaw li l-irkupru jkun limitat biss għal ċirkostanzi eċċezzjonali, li għandhom jiġu vvalutati fuq il-bażi ta’ każ, każ.

36.

Meta tkun ingħatat għajnuna mill-Istat bi ksur tal-obbligu ta’ sospensjoni, dewmien min-naħa tal-Kummissjoni biex teżerċita s-setgħat superviżorji tagħha u tordna l-irkupru tal-għajnuna, fil-prinċipju, mhuwiex bażi legali suffiċjenti biex jiġi limitat jew eskluż l-irkupru (37).

37.

Barra minn hekk, il-prinċipji ta’ supremazija u effikaċja tad-dritt tal-Unjoni jfissru li l-Istati Membri u l-benefiċjarji tal-għajnuna ma jistgħux jiddependu fuq il-prinċipju taċ-ċertezza legali biex jillimitaw l-irkupru f’każ ta’ allegat kunflitt bejn il-liġi nazzjonali u d-dritt tal-Unjoni. Id-dritt tal-Unjoni jipprevali u r-regoli nazzjonali jridu jitħallew mhux applikati jew interpretati b’mod li tiġi ppreservata l-effikaċja tad-dritt tal-Unjoni (38).

38.

Skont il-liġi ta’ ċerti Stati Membri, wara deċiżjoni ta’ rkupru tal-Kummissjoni l-bażi legali ta’ miżura ta’ għajnuna ssir nulla u bla effett mid-data tal-adozzjoni tagħha. Fid-dawl tal-prinċipju tal-effikaċja, kwalunkwe tali dispożizzjoni taħt il-liġi nazzjonali ma tistax taffettwa l-legalità tad-deċiżjoni tal-Kummissjoni u l-obbligu ta’ rkupru. L-irkupru ma jistax jiddependi fuq il-konsegwenzi taħt il-liġi nazzjonali tan-nuqqas ta’ konformità mal-obbligu ta’ sospensjoni (39).

2.4.1.2.   Il-prinċipju tal-protezzjoni tal-aspettattivi leġittimi

39.

Il-prinċipju tal-protezzjoni tal-aspettattivi leġittimi (40) huwa konsegwenza naturali tal-prinċipju taċ-ċertezza legali u l-Qrati tal-Unjoni applikawhom b’mod konġunt. Jikkonċerna kwalunkwe persuna li jista’ jkollha aspettattivi ġġustifikati u b’bażi tajba, peress li jkunu rċevew aċċertamenti preċiżi, inkondizzjonati u konsistenti mill-istituzzjonijiet kompetenti tal-Unjoni. Dawk l-aċċertamenti jridu jingħataw skont ir-regoli applikabbli (41). Għalhekk, dan il-prinċipju jipproteġi l-aspettattivi ġustifikati tal-Istati Membri u tal-benefiċjarji tal-għajnuna li l-Kumissjoni mhijiex se tordna l-irkupru tal-għajnuna.

40.

Fid-dawl tan-natura obbligatorja tal-Artikolu 108(3) tat-TFUE, Stat Membru li l-awtoritajiet tiegħu jkunu taw għajnuna bi ksur tal-obbligu ta’ sospensjoni ma jistax isostni li l-ksur joħloq aspettattiva leġittima għal benefiċjarju li l-għajnuna mhux se tiġi rkuprata. Inkella, l-Artikolu 107 u l-Artikolu 108 tat-TFUE ma jkollhom l-ebda effett (42).

41.

Bl-istess mod, f’każ ta’ ksur tal-obbligu ta’ sospensjoni, il-benefiċjarju tal-għajnuna ma jistax isostni li għandu aspettattivi leġittimi li l-għoti tal-għajnuna kien skont il-liġi, sakemm ma japplikawx ċirkostanzi eċċezzjonali (43). Operatur tan-negozju diliġenti għandu jkun jista’ jiddetermina jekk l-għajnuna kinitx approvata kif xieraq mill-Kummissjoni (44). Dan il-prinċipju japplika wkoll għal impriżi żgħar (45).

42.

Il-Qrati tal-Unjoni identifikaw serje ta’ sitwazzjonijiet li ma joħolqux aspettattivi leġittimi u li, għalhekk, ma jistgħux jillimitaw jew jipprekludu l-irkupru tal-għajnuna kkonċernata. Is-sitwazzjonijiet li ġejjin, b’mod partikolari, ma joħolqux aspettattivi leġittimi: — is-silenzju tal-Kummissjoni dwar miżura ta’ għajnuna nnotifikata lilha (46); — kwalunkwe allegat nuqqas tal-Kummissjoni li tirreaġixxi għal miżura ta’ għajnuna li ma kinitx notifikata (47); — l-adozzjoni ta’ deċiżjoni li tiftaħ investigazzjoni formali skont l-Artikolu 6 tar-Regolament ta’ Proċedura, li fiha l-Kummissjoni sempliċement twettaq valutazzjoni provviżorja tal-miżuri ta’ għajnuna inkwistjoni, peress li benefiċjarju tal-għajnuna ma jistax jibbaża aspettattivi leġittimi fuq deċiżjoni provviżorja (48); — in-nuqqas ta’ azzjoni mill-Kummissjoni għal perjodu relattivament twil (49); — deċiżjoni preċedenti tal-Kummissjoni (50); — l-adozzjoni ta’ diversi deċiżjonijiet suċċessivi tal-Kummissjoni li jawtorizzaw l-għoti ta’ għajnuna, sussegwentament annullati mill-Qrati tal-Unjoni (51); — proposta għal deċiżjoni tal-Kummissjoni mressqa quddiem il-Kunsill (52).

2.4.1.3.   Il-prinċipju tar-res judicata

43.

Il-prinċipju tar-res judicata jistabbilixxi li “deċiżjonijiet ġudizzjarji li jkunu saru definittivi wara li jkunu ntużaw id-drittijiet kollha ta’ appell jew wara l-iskadenza tal-limiti ta’ żmien pprovduti għall-eżerċizzju ta’ dawk id-drittijiet ma jistgħux jiġu kkontestati” (53).

44.

Il-Qorti tal-Ġustizzja rrikonoxxiet l-importanza ta’ dan il-prinċipju kemm fl-ordni ġuridiku tal-Unjoni Ewropea kif ukoll fis-sistemi ġuridiċi tal-Istati Membri (54). Madanakollu, minħabba li l-applikazzjoni tiegħu ma tistax timmina l-primat u l-effikaċja tad-dritt tal-Unjoni, il-prinċipju tar-res judicata ma jistax jintuża biex jiġġustifika ksur tad-dritt tal-Unjoni u jipprekludi l-irpukru tal-għajnuna mill-Istat (55).

45.

Skont il-prinċipju tal-primat tad-dritt tal-Unjoni, ir-regoli tal-Unjoni dwar l-għajnuna mill-Istat jipprevalu fuq liġijiet nazzjonali kunfliġġenti, li jridu jitħallew mhux applikati. Dan japplika wkoll għar-regoli nazzjonali u deċiżjonijiet ġudizzjarji li l-effett tagħhom huwa li l-applikazzjoni tal-prinċipju tar-res judicata jikser ir-regoli tal-għajnuna mill-Istat tal-Unjoni Ewropea.

46.

Fir-rigward tal-għajnuna illegali, b’mod speċifiku, filwaqt li r-regoli li jimplimentaw il-prinċipju tar-res judicata huma materja għas-sistema ġuridika ta’ kull Stat Membru skont il-prinċipju tal-awtonomija proċedurali, dawn ma jistgħux jagħmlu deċiżjoni finali ta’ qorti nazzjonali ostakolu, u lanqas ma jistgħu jwasslu biex jagħmluha impossibbli għall-qrati jew l-awtoritajiet nazzjonali biex jaslu għall-konklużjonijiet neċessarji mill-ksur tal-obbligu ta’ sospensjoni (56).

2.4.1.4.   Impossibbiltà assoluta ta’ rkupru

47.

Il-prinċipju li “ħadd mhu obbligat jagħmel l-impossibbli” huwa fost il-prinċipji ġenerali tad-dritt tal-Unjoni (57). L-eżistenza ta’ ċirkostanzi eċċezzjonali li jagħmluha assolutament impossibbli għal Stat Membru biex jimplimenta d-deċiżjoni ta’ rkupru hija l-unika sitwazzjoni rikonoxxuta mill-Qorti tal-Ġustizzja bħala li tiġġustifika għala Stat Membru ma jimplimentax dik id-deċiżjoni (58).

48.

L-impossibbiltà assoluta ġiet interpretata mill-Qrati tal-Unjoni b’mod restrittiv ħafna. Stat Membru jrid juri li pprova, in bona fede, jirkupra l-għajnuna u li jeħtieġlu jikkoopera mal-Kummissjoni skont l-Artikolu 4(3) tat-TUE, biex jegħleb id-diffikultajiet li jiltaqa’ magħhom (59).

49.

L-oneru tal-prova biex tintwera l-eżistenza ta’ raġunijiet li jiġġustifikaw in-nuqqas ta’ rkupru (60) jew l-irkupru parzjali biss tal-għajnuna inkompatibbli huwa tal-Istat Membru. It-tip ta’ evidenza meħtieġa biex tiġi ppruvata l-impossibbiltà assoluta tal-irkupru jiddependi mill-karatteristiċi speċifiċi ta’ kull każ.

50.

L-Istat Membru kkonċernat ma jistax juri l-impossibbiltà assoluta tal-implimentazzjoni ta’ deċiżjoni ta’ rkupru billi sempliċement jinforma lill-Kummissjoni bid-diffikultajiet legali, politiċi, prattiċi jew interni (61).

51.

Għaldaqstant, sabiex jiġġustifika għala ma kkonformax ma’ deċiżjoni ta’ rkupru, l-Istat Membru kkonċernat ma jistax isostni l-eżistenza ta’ impossibbiltà assoluta abbażi ta’ rekwiżiti tal-liġi nazzjonali, bħalma huma perjodi ta’ preskrizzjoni nazzjonali (62), l-assenza ta’ dritt skont il-liġi nazzjonali li jiġi impost irkupru (63) jew vojt ġuridiku (64). Bl-istess mod, Stat Membru ma jistax jinvoka dispożizzjonijiet, prattiki jew sitwazzjonijiet prevalenti fl-ordni ġuridiku domestiku tiegħu, inkluż tħassib ta’ disurb ċiviku (65), biex jiġġustifika għala ma jkunx osserva l-obbligi li jirriżultaw mid-dritt tal-Unjoni (66). Huwa biss f’każijiet speċifiċi ħafna li l-bażi għal impossibbiltà assoluta tista’ tkun waħda legali, sakemm din tikkonforma mad-dritt tal-Unjoni (67).

52.

L-Istat Membru jeħtieġlu jidentifika u jadotta l-miżuri neċessarji mingħajr dewmien (68). Sabiex jikseb dak ir-riżultat, l-Istat Membru kkonċernat jista’ jkollu bżonn jadotta atti legali ġodda, inkluż leġiżlazzjoni, jew li jwarrab dispożizzjonijiet tal-liġi nazzjonali li ma jippermettux it-tneħħija ta’ malajr tad-diffikultajiet iffaċċjati. Fl-aħħar nett, it-tentattivi ta’ rkupru jridu jkunu eżawrjenti u debitament sostanzjati b’evidenza (69).

53.

L-obbligu ta’ rkupru tal-għajnuna lanqas ma huwa affettwat mill-qagħda ekonomika tal-benefiċjarju. Il-fatt li impriża tkun f’diffikultajiet finanzjarji jew saħansitra insolventi ma jikkostitwix prova li l-irkupru huwa impossibbli (70), sakemm ma tkunx ġiet likwidata u l-ebda ass ma jkun rikoverabbli (71) (ara t-Taqsima 4.8). Barra minn hekk, ikun impossibbli li tiġi rkuprata għajnuna fejn il-benefiċjarju ma jkunx għadu jeżisti, mingħajr l-ebda suċċessur legali u ekonomiku (ara l-paragrafu 135).

54.

Il-mira tal-irkupru mhijiex li jiġi massimizzat ir-redditu tal-Istati Membri iżda li tinġieb lura s-sitwazzjoni li kienet teżisti fis-suq intern qabel ma ngħatat l-għajnuna. Konsegwentement, telfiet potenzjali ta’ Stat Membru fil-kapaċità tiegħu bħala azzjonist jew kreditur ma jiġġustifikawx in-nuqqas tiegħu li jissodisfa l-obbligu ta’ rkupru.

55.

Filwaqt li l-impossibbiltà assoluta ta’ rkupru tipikament hija kwistjoni li tirriżulta waqt l-eżekuzzjoni ta’ deċiżjoni ta’ rkupru, l-impossibbiltà assoluta ta’ rkupru tista’ diġà tiġi stabbilita waqt l-investigazzjoni formali tal-Kummissjoni skont l-Artikolu 6 tar-Regolament Proċedurali (72).

2.4.2.   Perjodu ta’ preskrizzjoni

56.

L-Artikolu 17(1) tar-Regolament Proċedurali jistabbilixxi li s-setgħat tal-Kummissjoni li tordna l-irkupru tal-għajnuna huma soġġetti għal perjodu ta’ preskrizzjoni ta’ 10 snin (il-“perjodu ta’ preskrizzjoni”).

57.

Skont l-Artikolu 17(2) tar-Regolament Proċedurali, il-perjodu ta’ preskrizzjoni jibda jgħodd dakinhar li fih tingħata l-għajnuna illegali lill-benefiċjarju (73), jew bħala għajnuna individwali jew bħala għajnuna taħt skema ta’ għajnuna (74). Fil-każ ta’ skema ta’ għajnuna, il-perjodu ta’ preskrizzjoni ma jibdiex jgħodd mid-data tal-adozzjoni tal-bażi ġuridika tagħha iżda mill-mument li tingħata l-għajnuna individwali taħt dik l-iskema (75).

58.

Id-data li fiha tingħata l-għajnuna tiddependi fuq in-natura tal-għajnuna inkwistjoni. Għal skema pluriennali li tinvolvi ħlasijiet jew vantaġġi finanzjarji oħra mogħtija fuq bażi perjodika, id-data tal-adozzjoni tal-bażi ġuridka tal-iskema ta’ għajnuna u dik meta l-impriżi effettivament jingħataw l-għajnuna jistgħu jkunu separati minn tul ta’ żmien sostanzjali. F’dan il-każ, għall-finijiet tal-kalkolu tal-perjodu ta’ preskrizzjoni, l-għajnuna trid titqies bħala li ma ngħatatx lill-benefiċjarju sad-data li fiha effettivament tingħata lill-benefiċjarju (76).

59.

Il-prinċipju msemmi fil-paragrafu 58 japplika wkoll għal skema ta’ għajnuna li tinvolvi miżuri fiskali mogħtija fuq bażi perjodika (pereżempju, ħelsien mit-taxxa fuq kull dikjarazzjoni tat-taxxa annwali jew darbtejn fis-sena, eċċ.), li għaliha l-perjodu ta’ preskrizzjoni jibda jgħodd, għal kull eżerċizzju fiskali, fid-data meta tkun dovuta t-taxxa.

60.

Biex jinforza deċiżjoni ta’ rkupru, l-Istat Membru kkonċernat jista’ jkollu jwettaq xi kontrolli, pereżempju awditjar fiskali ta’ ċerti snin fiskali, anke meta dan ikun limitat biż-żmien skont il-liġi nazzjonali. F’dak il-każ, ir-regoli nazzjonali dwar il-preskrizzjoni ma jistgħux jiġġustifikaw in-nuqqas li jiġi ssodisfat l-obbligu ta’ rkupru u jekk ikun hemm bżonn iridu jibqgħu mhux applikati (77).

61.

Peress li l-investigazzjoni ta’ miżura ta’ għajnuna hija proċedura bilaterali bejn l-Istat Membru u l-Kummissjoni, wara li jkun beda jgħodd il-perjodu ta’ preskrizzjoni tista’ tiġi interrotta bi kwalunkwe azzjoni meħuda mill-Kummissjoni jew mill-Istat Membru fuq talba tal-Kummissjoni (78). Dan huwa l-każ irrispettivament minn jekk l-azzjoni ġietx innotifikata lill-benefiċjarju tal-għajnuna (79) jew sarx jaf biha. Jekk deċiżjoni tal-Kummissjoni tiġi soġġetta għal proċedimenti quddiem il-Qrati tal-Unjoni, il-perjodu ta’ preskrizzjoni jibqa’ sospiż sa tmiem il-proċedimenti.

62.

L-Artikolu 17(3) tar-Regolament Proċedurali jipprovdi li “kull għajnuna li fir-rigward tagħha jkun skada l-perjodu ta’ preskrizzjoni, għandha titqies li hi għajnuna eżistenti”. Il-perjodu ta’ preskrizzjoni stipulat fir-Regolament Proċedurali “jipprekludi biss l-irkupru ta’ għajnuna mogħtija aktar minn 10 snin qabel ma l-Kummissjoni intervjeniet għall-ewwel darba” (80).

2.5.   L-applikazzjoni tal-liġi nazzjonali u l-eżekuzzjoni immedjata u effikaċi tad-deċiżjonijiet ta’ rkupru tal-Kummissjoni

63.

L-Artikolu 16(3) tar-Regolament Proċedurali kkodifika r-rekwiżiti tal-prinċipju tal-effikaċja (81). L-obbligu ta’ rkupru jiġi ssodisfat biss meta l-Istat Membru kkonċernat ikun effettivament irkupra l-ammont ta’ għajnuna inkompatibbli, inkluż l-imgħax tal-irkupru (82) (l-“ammont sħiħ ta’ rkupru”).

64.

L-Istat Membru kkonċernat jista’ jagħżel il-mezz biex jissodisfa l-obbligu tiegħu li jirkupra l-għajnuna, sakemm jikkonforma mal-prinċipju tal-effikaċja (83) u mal-prinċipju tal-ekwivalenza (84). Il-kwistjoni dwar jekk l-Istat Membru kkonċernat tax eżenzjoni immedjata u effettiva tal-obbligu ta’ rkupru skont dawk il-prinċipji tista’ tiġi vvalutata biss fuq bażi ta’ każ, każ (85).

3.   L-IRWOLI RISPETTIVI TAL-KUMMISSJONI U TAL-ISTAT MEMBRU KKONĊERNAT

65.

Kemm il-Kummissjoni kif ukoll l-Istati Membri għandhom rwol essenzjali fl-implimentazzjoni tad-deċiżjonijiet ta’ rkupru u jeħtiġilhom jikkontribwixxu għall-infurzar effettiv tal-politika ta’ rkupru. Infurzar robust tal-politika ta’ rkupru, flimkien ma’ kooperazzjoni mill-qrib u proattiva, tirrimedja b’mod effettiv disturbi tal-kompetizzjoni fis-suq intern u tippromwovi l-potenzjal kollu tiegħu.

3.1.   L-irwol tal-Kummissjoni

66.

Fid-deċiżjonijiet ta’ rkupru tagħha, il-Kummissjoni tagħmel ħilitha biex tidentifika l-benefiċjarji tal-għajnuna inkompatibbli u tikkwantifika l-għajnuna li għandha tiġi rkuprata (86). Dan jippermetti li d-deċiżjonijiet ta’ rkupru jiġu implimentati aktar malajr u jiffaċilita l-issodisfar tal-obbligu ta’ rkupru. Jekk dan ma jkunx possibbli, fid-deċiżjoni ta’ rkupru, il-Kummissjoni tiddeskrivi l-metodoloġija li biha l-Istat Membru għandu jidentifika l-benefiċjarji u jiddetermina l-ammont ta’ għajnuna li għandha tiġi rkuprata (87).

67.

Skont il-prinċipju tal-kooperazzjoni leali, il-Kummissjoni tassisti lill-Istat Membru kkonċernat biex jimplimenta d-deċiżjoni ta’ rkupru, fost affarijiet oħra, billi: — tikkondividi eżempji ta’ spreadsheets għall-Istat Membru kkonċernat biex jipprovdi informazzjoni dwar il-benefiċjarji tal-għajnuna u l-ammonti tal-għajnuna (ara l-paragrafi 24 u 25); — tivvaluta t-talbiet ta’ estensjoni tad-data tal-iskadenza biex tiġi eżegwita deċiżjoni ta’ rkupru (ara t-Taqsima 4.1); — torganizza laqgħa introduttiva (ara t-Taqsima 4.2); — tipprovdi għodda għall-kalkolu tal-imgħax tal-irkupru (ara l-paragrafu 111); — tikkondividi eżempji ta’ ftehimiet ta’ depożitu ta’ titoli ta’ garanzija xierqa għall-irkupru provviżorju tal-għajnuna (ara l-paragrafu 118); — tinforma lill-Istat Membru kkonċernat dwar l-għeluq provviżorju jew definittiv ta’ proċedura ta’ rkupru (ara t-Taqsima 4.9).

3.2.   L-irwol tal-Istat Membru

68.

L-Istati Membri għandhom rwol kruċjali biex irendu l-politika ta’ rkupru waħda effettiva. Dan b’mod partikolari billi jipprovdu informazzjoni preċiża u kompluta matul l-investigazzjoni formali skont l-Artikolu 6 tar-Regolament Proċedurali, l-Istati Membri jistgħu jikkontribwixxu għall-adozzjoni ta’ deċiżjonijiet ta’ rkupru li huma aktar faċilment infurzabbli u li jipprevjenu jew inaqqsu r-riskju li l-irkupru ma jkunx immedjat u effettiv. B’mod partikolari, Stat Membru jista’ jissottometti ċirkostanzi speċifiċi, li fil-fehma tiegħu jenħtieġ li jitqiesu mill-Kummissjoni meta tistabbilixxi l-iskadenza għall-implimentazzjoni tal-obbligu ta’ rkupru (ara l-paragrafi 71 u 72).

69.

Skont l-Artikolu 16(1) tar-Regolament Proċedurali, l-Istat Membru kkonċernat għandu jieħu l-miżuri kollha meħtieġa biex jirkupra l-għajnuna mingħand il-benefiċjarju. Abbażi tas-sistema legali tal-Istat Membru kkonċernat, diversi awtoritajiet, fil-livell lokali, reġjonali jew nazzjonali, jistgħu jkunu kkonċernati mill-proċess ta’ rkupru. Deċiżjoni tal-Kummissjoni indirizzata lil Stat Membru hija vinkolanti fuq l-organi kollha ta’ dak l-Istat, inklużi l-qrati tiegħu (88).

70.

Fin-nuqqas ta’ dispożizzjonijiet pertinenti tad-dritt tal-Unjoni, kull Stat Membru huwa responsabbli għall-implimentazzjoni ta’ deċiżjoni ta’ rkupru billi japplika r-regoli u proċedura stipulati fil-liġi nazzjonali (89). Filwaqt li kull Stat Membru jiddeżinja l-entità attwali responsabbli mill-implimentazzjoni tad-deċiżjoni ta’ rkupru, xi Stati Membri fdaw korp uniku bil-kompitu li jikkoordina u jissorvelja l-proċess ta’ rkupru nazzjonali. Fl-esperjenza tal-Kummissjoni, korp ta’ koordinazzjoni uniku jikkontribwixxi għall-eżekuzzjoni immedjata u effettiva tad-deċiżjonijiet ta’ rkupru, billi jiġbor u jqassam l-għarfien fil-livell nazzjonali u billi joħloq kanal ta’ komunikazzjoni stabbli mas-servizzi tal-Kummissjoni.

4.   L-IMPLIMENTAZZJONI TAD-DEĊIŻJONI DWAR L-IRKUPRU

71.

Meta l-Kummissjoni tikkonkludi li l-għajnuna li diġà ngħatat hija inkompatibbli mas-suq intern u tordna l-irkupru tagħha, l-Istat Membru kkonċernat jeħtieġ li jabolixxi l-għajnuna (90) u jirkupraha, fejn rilevanti (91), sad-data ta’ skadenza stabbilita mill-Kummissjoni (id-“data ta’ skadenza għall-irkupru”). L-irkupru wara d-data ta’ rkupru ma jistax jossidisfa r-rekwiżiti tad-dritt tal-Unjoni u jirrappreżenta nuqqas ta’ eżekuzzjoni tad-deċiżjoni ta’ rkupru (92). Fi kwalunkwe każ, l-Istat Membru kkonċernat jibqa’ obbligat jinforza l-irkupru tal-għajnuna illegali u li jtemm il-ksur tad-dritt tal-Unjoni kemm jista’ jkun malajr wara d-data ta’ skadenza għall-irkupru.

72.

Fid-deċiżjoni ta’ rkupru tagħha, il-Kummissjoni tistabbilixxi żewġ skadenzi għall-Istat Membru kkonċernat biex (i) jissottometti informazzjoni preċiża dwar il-miżuri li ppjana u diġà wettaq għall-eżekuzzjoni tad-deċiżjoni (b’mod ġenerali fi żmien xahrejn mis-servizz tagħha) u (ii) jissodisfa l-obbligu ta’ rkupru (b’mod ġenerali fi żmien 4 xhur mis-servizz tagħha (93)). Sal-ewwel skadenza, b’mod partikolari, l-Istat Membru ġeneralment ikun mitlub jipprovdi informazzjoni kompluta dwar l-identità tal-benefiċjarji, jekk ma jkunux diġà ġew identifikati fid-deċiżjoni ta’ rkupru, l-ammont li jrid jiġi rkuprat u l-proċedura nazzjonali applikabbli biex jiġi ssodisfat l-obbligu ta’ rkupru.

73.

L-Istat Membru kkonċernat huwa liberu li jagħżel il-proċedura nazzjonali biex jimplimenta deċiżjoni ta’ rkupru, dejjem jekk jippermetti l-eżekuzzjoni immedjata u effettiva tad-deċiżjoni ta’ rkupru (94). Fl-esperjenza tal-Kummissjoni, proċeduri amministrattivi rapidi u speċjalizzati jistgħu jkunu effettivi ħafna u jippermettu lill-Istati Membri jikkonformaw kif xieraq mal-obbligi tagħhom. Irrispettivament mill-proċedura nazzjonali magħżula għall-implimentazzjoni ta’ deċiżjoni ta’ rkupru, l-awtorità jew il-qorti kompetenti għandha d-dmir li tagħti effett sħiħ lid-dritt tal-Unjoni (95).

4.1.   Talba għal estensjoni tad-data ta’ skadenza għall-eżekuzzjoni tad-deċiżjoni

74.

Jekk Stat Membru jiltaqa’ ma’ diffikultajiet fl-eżekuzzjoni tad-deċiżjoni ta’ rkupru sad-data ta’ skadenza għall-irkupru, huwa għandu d-dover li jissottometti dawk id-diffikultajiet għall-kunsiderazzjoni tal-Kummissjoni, qabel biżżejjed biex din tkun tista’ tivvaluta s-sitwazzjoni, flimkien ma’ proposti għal soluzzjonijiet xierqa (96). Dan jista’ jinkludi proposta għal estensjoni tad-data ta’ skadenza għall-irkupru.

75.

F’dawn il-każijiet, il-Kummissjoni u l-Istat Membru kkonċernat jeħtiġilhom jaħdmu flimkien in bona fede biex jegħlbu d-diffikultajiet waqt li jikkonformaw bis-sħiħ mad-dritt tal-Unjoni (97). Bl-istess mod, l-Istat Membru kkonċernat jeħtieġlu jipprovdi lill-Kummissjoni l-informazzjoni kollha li tippermettilha tistabbilixxi li l-mezz magħżul se jwassal għall-implimentazzjoni korretta tad-deċiżjoni ta’ rkupru (98).

76.

Il-prattika tal-Kummissjoni hija li tagħti estensjoni tad-data ta’ skadenza għall-eżekuzzjoni tad-deċiżjoni tagħha biss f’ċirkostanzi eċċezzjonali jekk l-Istat Membru juri b’evidenza konklużiva li l-miżuri l-oħra kollha possibbli li jistgħu jwasslu għal implimentazzjoni f’waqtha tad-deċiżjoni tal-Kummissjoni ma jkunux effettivi.

77.

Talbiet għal estensjoni tad-data ta’ skadenza għall-irkupru ma jiġux aċċettati meta d-dewmien fl-irkupru jkun dovut għall-metodi u l-mezzi magħżula mill-Istat Membru, meta jkun hemm possibbiltajiet aktar veloċi disponibbli.

78.

Talbiet għal estensjoni tad-data ta’ skadenza għall-irkupru ladarba din tkun għaddiet ma jistgħux jingħataw b’mod retroattiv (99) (ara l-paragrafu 71).

4.2.   Laqgħa introduttiva

79.

Il-Kummissjoni normalment toffri laqgħa introduttiva lill-awtoritajiet tal-Istati Membri kkonċernati ftit żmien wara n-notifika tad-deċiżjoni ta’ rkupru. Din preferibbilment issir fi żmien xahar u f’kull każ qabel l-ewwel data ta’ skadenza għall-provvista ta’ informazzjoni, kif imsemmi fil-paragrafu 72.

80.

Il-laqgħa introduttiva għandha l-għan li tiffaċilita u taċċelera l-proċess ta’ rkupru billi tistabbilixxi relazzjoni kollaborattiva u trasparenti bejn il-Kummissjoni u l-awtoritajiet tal-Istat Membru kkonċernat. Il-Kummissjoni tispjega wkoll l-għodda li tista’ toffri lill-Istat Membru biex tiffaċilita l-irkupru.

81.

Il-Kummissjoni timpenja ruħha li waqt il-laqgħa introduttiva tipprovdi rispons inizjali dwar l-istrateġija ta’ rkupru u l-miżuri ta’ implimentazzjoni li l-Istat Membru kkonċernat ikun ippjana biex tiġi żgurata l-konformità mad-deċiżjoni ta’ rkupru.

82.

Filwaqt li l-parteċipazzjoni f’laqgħa introduttiva mhijiex obbligatorja, il-Kummissjoni tħeġġeġ bis-sħiħ lill-Istati Membri biex jagħmlu użu minn din il-possibbiltà li jingħataw gwida dwar l-aspetti ewlenin tal-irkupru u jantiċipaw kwalunwke talba għal kjarifiki li jista’ jkollhom bżonn.

4.3.   L-identifikazzjoni tal-benefiċjarji li trid tinġabar l-għajnuna mingħandhom

83.

Għajnuna illegali u li jinstab li tkun inkompatibbli mas-suq intern trid tiġi rkuprata mill-benefiċjarji li effettivament ibbenefikaw minnha (100). Meta l-benefiċjarji tal-għajnuna ma jiġux identifikati fid-deċiżjoni ta’ rkupru, l-Istat Membru kkonċernat jeħtieġlu iħares lejn is-sitwazzjoni individwali ta’ kull impriża kkonċernata (101).

84.

Skont l-Artikolu 345 tat-TFUE, l-impriżi privati u pubbliċi huma soġġetti għall-istess regoli dwar l-għajnuna mill-Istat; għalhekk ma hemm ebda differenza bejniethom f’dak li jirrigwarda l-irkupru ta’ għajnuna illegali.

4.3.1.   L-identifikazzjoni tal-benefiċjarju tal-għajnuna li jappartjeni għal grupp ta’ impriżi

85.

Ġeneralment, l-identifikazzjoni tal-benefiċjarju tal-għajnuna mhijiex kumplessa. Madankollu, f’xi każijiet, il-Kummissjoni jista’ jkollha bżonn tivvaluta liema impriża fi ħdan grupp ta’ impriżi li jiffurmaw unità ekonomika bbenefikat mill-għajnuna.

86.

Meta ċerti tranżazzjonijiet ikunu seħħew fi ħdan grupp ta’ impriżi, il-Kummissjoni xorta tista’ tillimita l-kamp ta’ applikazzjoni tal-irkupru għal benefiċjarju tal-għajnuna wieħed fi ħdan il-grupp. Madanakollu, fid-deċiżjoni ta’ rkupru tagħha, tista’ tikkonkludi li l-impriżi li jappartjenu għal grupp, anke jekk ikunu kkwalifikati skont il-liġi nazzjonali bħala entitajiet legali separati, jiffurmaw unità ekonomika għall-finijiet tad-dritt tal-kompetizzjoni (102) u bbenefikaw mill-għajnuna. Il-Kummissjoni tista’ wkoll tikkonkludi li impriżi oħra ta’ tali grupp ibbenefikaw mill-għajnuna.

87.

Fil-każ imsemmi fil-paragrafu 86, id-deċiżjoni ta’ rkupru tista’ tordna lill-Istat Membru kkonċernat biex jirkupra l-għajnuna mhux biss mingħand l-impriża li bbenefikat direttament minnha iżda anke mingħand il-grupp kollu ta’ impriżi li jiffurmaw unità ekonomika jew mingħand uħud mill-entitajiet legali li jappartjenu lilha (103) li wkoll ikunu bbenefikaw mill-għajnuna.

88.

Fl-implimentazzjoni ta’ tali deċiżjoni ta’ rkupru, l-Istat Membru kkonċernat jeħtieġlu jagħti prova lill-Kummissjoni li rkupra b’mod korrett l-għajnuna jew mingħand il-benefiċjarju dirett tiegħu jew mingħand l-impriżi l-oħra soġġetti għall-obbligu ta’ rkupru.

4.3.2.   Estensjoni tal-ordni ta’ rkupru; kontinwità ekonomika

89.

Jekk, fl-istadju tal-implimentazzjoni ta’ deċiżjoni ta’ rkupru, l-għajnuna ma tkunx tista’ tiġi rkuprata mingħand il-benefiċjarju oriġinali u jkun jidher li l-għajnuna ġiet ittrasferita lil impriża oħra, jenħtieġ li l-Istat Membru jestendi l-irkupru lill-impriża li effettivament tgawdi mill-vantaġġ wara t-trasferiment tal-attivitajiet u jiżgura li l-obbligu ta’ rkupru ma jiġix evitat (104).

90.

Il-Qorti tal-Ġustizzja għamlet distinzjoni bejn żewġ mezzi ta’ trasferiment tal-attivitajiet ta’ impriża. Dawn huma (i) il-bejgħ tal-assi kollha jew parti minnhom, fejn sussegwentement l-attività ma tibqax titwettaq mill-istess entità ġuridika (“patt dwar tal-assi”); u (ii) il-bejgħ tal-ishma tagħha, fejn sussegwentement l-impriża li tkun ibbenefikat mill-għajnuna żżomm il-personalità ġuridika tagħha u tibqa’ twettaq l-attivitajiet tagħha (“patt dwar l-ishma”) (105).

4.3.2.1.   Il-patt dwar l-assi

91.

Meta l-benefiċjarju ta’ għajnuna inkompatibbli joħloq kumpanija ġdida jew jittrasferixxi l-assi tiegħu lil impriża oħra biex ikompli jwettaq l-attivitajiet kollha tiegħu jew parti minnhom, il-kontinwazzjoni ta’ dawk l-attivitajiet tista’ testendi t-tfixkil tal-kompetizzjoni kkaġunata mill-għajnuna. Skont dan, il-kumpanija li tkun għadha kemm inħolqot jew ix-xerrej tal-assi jistgħu jintalbu, jekk iżommu dak il-vantaġġ, iħallsu lura l-għajnuna inkwistjoni.

92.

F’xenarju ta’ patt dwar l-assi, il-Kummissjoni tivvaluta l-eżistenza ta’ kontinwità ekonomika bejn l-impriżi fuq il-bażi ta’ każ, każ, filwaqt li tuża sett miftuħ ta’ kriterji mhux kumulattivi. Il-Kummissjoni, b’mod partikolari, tista’ tikkunsidra l-kriterji li ġejjin (106): (i) il-kamp ta’ applikazzjoni tat-trasferiment (assi (107) u obbligazzjonijiet, żamma tal-ħaddiema u/jew il-maniġment); (ii) il-prezz tat-trasferiment (108); (iii) l-identità tal-azzjonisti jew tas-sidien tal-bejjiegħ u tax-xerrej; (iv) iż-żmien li fih ikun sar it-trasferiment (matul l-investigazzjoni preliminari skont l-Artikolu 4 tar-Regolament Proċedurali jew l-investigazzjoni formali skont l-Artikolu 6 tar-Regolament, jew wara l-adozzjoni tad-deċiżjoni ta’ rkupru); (v) il-loġika ekonomika tal-operazzjoni (109).

4.3.2.2.   Il-patt dwar l-ishma

93.

Il-bejgħ, lil parti terza, ta’ azzjonijiet f’benefiċjarju ta’ għajnuna inkompatibbli ma jaffettwax l-obbligu tal-benefiċjarju li jirrimborża tali għajnuna (110).

94.

Meta l-ishma tal-impriża li tkun ingħatatilha għajnuna mill-Istat kontra l-liġi jinbiegħu, iżda din l-impriża żżomm il-personalità ġuridika tagħha u tkompli twettaq l-attivitajiet sussidjati bl-għajnuna mill-Istat, l-Istat Membru jeħtieġlu jirkupra l-għajnuna mingħandha (111). Fil-fatt, hija dik l-impriża li żżomm vantaġġ fuq il-kompetituri tagħha.

4.3.2.3.   Il-fużjonijiet u riorganizzazzjonijiet tan-negozju oħra

95.

Minbarra patti dwar l-assi u l-ishma, Stat Membru jista’ jissejjaħ biex jistabbilixxi minn liema impriża trid tiġi rkuprata l-għajnuna wara fużjoni jew forma oħra ta’ riorganizzazzjoni tan-negozju. F’dawn il-każijiet, l-Istat Membru kkonċernat jeħtieġlu jidentifika s-suċċessur legali tal-benefiċjarju tal-għajnuna oriġinali u jirkupra l-għajnuna mill-entità superstiti (112).

4.3.3.   Il-benefiċjarji tal-għajnuna ta’ miżuri fiskali

96.

Fir-rigward tal-każ speċifiku ta’ skemi li jagħtu ħelsien mit-taxxa, l-Istat Membru kkonċernat jeħtieġlu jidentifika l-impriżi li bbenefikaw mill-vantaġġ mogħti bl-iskema u jirkupra l-għajnuna mingħandhom.

97.

Għall-finijiet ta’ identifikazzjoni ta’ benefiċjarju, mhuwiex rilevanti jekk il-miżura ta’ għajnuna ġietx applikata korrettament mill-impriża rilevanti fid-dikjarazzjoni tat-taxxa tagħha, jew inkella bi ksur tar-regoli nazzjonali applikabbli (113). Il-kwistjoni rilevanti hija jekk impriża gawditx il-vantaġġ fiskali li jkun instab li jikkostitwixxi għajnuna mill-Istat inkompatibbli mas-suq intern. Proċeduri nazzjonali li jindirizzaw l-applikazzjoni ħażina jew l-abbuż tar-regoli nazzjonali dwar it-taxxa ma jistgħux ikunu ta’ tfixkil għall-irkupru immedjat u effettiv tal-għajnuna mill-Istat.

4.4.   Kwantifikazzjoni tal-ammont li għandu jiġi rkuprat

98.

Fejn id-deċiżjoni tal-Kummissjoni tikkwantifika diġà l-ammont ta’ għajnuna, Stat Membru huwa marbut li jimplimenta d-deċiżjoni kif adottata mill-Kummissjoni. Jekk Stat Membru jikkontesta l-kwantifikazzjoni tal-ammont ta’ għajnuna, il-kwistjoni trid titressaq quddiem il-Qrati tal-Unjoni. Minn dan isegwi li Stat Membru jeħtieġlu jirkupra l-ammont ta’ għajnuna kif stabbilit fid-deċiżjoni ta’ rkupru, sakemm u safejn din ma tiġix sospiża jew annullata mill-Qorti Ġenerali jew mill-Qorti tal-Ġustizzja.

99.

Jekk il-Kummissjoni ma tkunx ikkwantifikat l-ammont preċiż ta’ għajnuna li trid tiġi rkuprata fid-deċiżjoni ta’ rkupru, l-Istat Membru kkonċernat jeħtieġlu jikkwantifika l-għajnuna li trid tiġi rkuprata minn kull wieħed mill-benefiċjarji, abbażi tal-metodoloġija stabbilita fid-deċiżjoni ta’ rkupru (114).

100.

Fil-prinċipju, il-Kummissjoni tirrikjedi lill-Istat Membru li jirkupra kull għajnuna, għajr fil-każijiet meta fiż-żmien li ngħatat l-għajnuna, din kienet tissodisfa r-rekwiżiti applikabbli stabbiliti minn (i) regolament li jiddikjara ċerti kategoriji ta’ għajnuna kompatibbli mas-suq intern b’applikazzjoni tal-Artikolu 107 u tal-Artikolu 108 tat-TFUE (“Ir-Regolament ta’ Eżenzjoni ta’ Kategorija”); (ii) regolament li jistabbilixxi li xi appoġġ pubbliku ma jissodisfax il-kriterji kollha tal-Artikolu 107(1) tat-TFUE u huwa għalhekk eżenti min-notifika stipulata fl-Artikolu 108(3) tat-TFUE (“ir-Regolament de minimis”); (iii) deċiżjoni preċedenti differenti tal-Kummissjoni (115).

101.

Il-Kummissjoni tista’ taċċetta l-applikazzjoni retrospettiva tar-regola de minimis għal benefiċjarju tal-għajnuna, bil-kundizzjonijiet li ġejjin: — l-ammont kollu tal-għajnuna jrid ikun taħt il-limitu massimu de minimis (116); f’dan ir-rigward, l-użu ta’ ammonti medji għal kull benefiċjarju mhuwiex aċċettabbli, peress li ma jiżgurax li l-ebda impriża ma bbenefikat minn ammont totali li kien jaqbeż dak il-limitu massimu (117); — meta jivverifika retrospettivament l-ammont ta’ għajnuna de minimis mogħti fuq perjodu ta’ 3 snin fiskali, Stat Membru jeħtieġlu jikkunsidra kull perjodu ta’ tliet snin li jinkludi d-data li fiha ngħatat l-għajnuna li allegatament għandha tiġi eskluża mill-irkupru (118); u — il-kundizzjonijiet rilevanti kollha stabbiliti fir-Regolament applikabbli, li jistgħu jiġu applikati b’mod retrospettiv iridu jintlaħqu (119).

102.

Biex jikkalkula l-ammont li għandu jiġi rkuprat, Stat Membru jista’ wkoll jikkunsidra jekk il-benefiċjarju ħallasx taxxi fuq id-dħul fuq l-għajnuna rċevuta. Jekk dan ikun il-każ, (jiġifieri, l-għajnuna grossa ma tkunx ekwivalenti għall-għajnuna netta), l-Istat Membru jista’, f’konformità mar-regoli nazzjonali tiegħu dwar it-taxxa, jieħu ammont mill-ħlas preċedenti ta’ taxxi billi jirkupra biss l-ammont nett riċevut mill-benefiċjarju tal-għajnuna.

103.

B’kuntrast ma’ dan, meta benefiċjarju ta’ għajnuna inkompatibbli u illegali ma jkunx ħallas taxxi fuq id-dħul fuq l-għajnuna rċevuta (jiġifieri, l-għajnuna grossa tkun ekwivalenti għall-għajnuna netta), il-benefiċjarju jeħtieġlu jħallas lura l-ammont gross tal-għajnuna riċevuta.

104.

F’kull każ, l-Istat Membru kkonċernat jeħtieġlu jiżgura li l-benefiċjarju tal-għajnuna ma jkunx jista’ jibbenefika minn tnaqqis tat-taxxa ulterjuri billi jsostni li r-rimborż naqqas id-dħul taxxabbli tiegħu.

4.4.1.   Miżuri fiskali

105.

Fil-kuntest ta’ għajnuna mill-Istat mogħtija permezz ta’ ħelsien mit-taxxa, “l-istabbiliment mill-ġdid tas-sitwazzjoni preċedenti tfisser ir-ritorn, sakemm hu possibbli, għas-sitwazzjoni li kienet tirriżulta jekk l-operazzjonijiet inkwistjoni kienu twettqu mingħajr l-għoti tat-tnaqqis ta’ taxxa” (120).

106.

Għalhekk, l-Istat Membru kkonċernat jeħtieġlu jikkalkula l-ammont korrettt ta’ taxxa li impriża kien jenħtieġ li tħallas mingħajr il-miżura tal-għajnuna illegali. Din il-kwantifikazzjoni tista’ tkun ibbażata biss fuq l-għażliet effettivament magħmula fil-passat, mingħajr ma jitqiesu l-għażliet alternattivi ipotetiċi li setgħu kienu disponibbli (121). Jistgħu jiġu kkunsidrati biss tnaqqisiet applikabbli awtomatikament stipulati fil-liġi nazzjonali u internazzjonali, jekk applikabbli, jew fid-deċiżjoni ta’ rkupru.

107.

Pereżempju, jekk Stat Membru jimplimenta deċiżjoni ta’ rkupru billi jżid il-bażi tat-taxxa tal-benefiċjarju tal-għajnuna, ħelsien ieħor mit-taxxa li jkun diġà disponibbli fiż-żmien meta tkun dovuta fih it-taxxa inizjali, fil-prinċipju xorta jista’ jiġi applikat (122).

108.

Abbażi tal-obbligu tas-segretezza professjonali stabbilit mill-Artikolu 339 tat-TFUE u tal-Artikolu 30 tar-Regolament Proċedurali, il-kunfidenzjalità tad-dokumenti tat-taxxa mhijiex ġustifikazzjoni valida biex ma tiġix ipprovduta l-evidenza mitluba f’dan il-kuntest.

109.

Skont il-liġi nazzjonali, biex jinġabru l-ammonti tat-taxxa (inkluża l-għajnuna mill-Istat mogħtija fil-forma ta’ ħelsien mit-taxxa), l-awtoritajiet tat-taxxa tal-Istat Membru kkonċernat jista’ jkollhom bżonn iwettqu awditi fiskali interni qabel l-irkupru effettiv. Tali awditi fiskali huma aċċettabbli sakemm (i) iwasslu għall-irkupru fi żmien id-data ta’ skadenza għall-irkupru (ii) tiġi segwita l-metodoloġija stabbilita fid-deċiżjoni għall-kwantifikazzjoni tal-għajnuna li għandha tiġi rkuprata.

4.4.2.   Il-kalkolu tal-imgħax tal-irkupru

110.

Skont l-Artikolu 16(2) tar-Regolament Proċedurali, l-għajnuna li għandha tiġi rkuprata skont deċiżjoni ta’ rkupru tinkludi l-imgħax mid-data li fiha l-għajnuna saret disponibbli għall-benefiċjarju sal irkupru tagħha (123). Skont ir-Regolament ta’ Implimentazzjoni l-imgħax irid jiġi applikat fuq bażi komposta (124).

111.

Huwa l-kompitu tal-Istat Membru kkonċernat li jikkwantifika l-ammont eżatt ta’ imgħax li għandu jiġi rkuprat. Biex tiffaċilita dan il-kompitu, il-Kummissjoni għamlet disponibbli għall-Istati Membri għodda għall-kalkolu tal-imgħax skont ir-regoli stabbiliti mir-Regolament ta’ Implimentazzjoni (125).

4.5.   In-notifikar tal-ordnijiet ta’ rkupru

112.

L-Istat Membru li lilu tkun indirizzata deċiżjoni ta’ rkupru jeħtieġlu jordna lill-benefiċjarju biex iħallas lura l-għajnuna inkompatibbli mas-suq intern fil-perjodu ta’ żmien stipulat fid-deċiżjoni. In-notifika immedjata tal-ordni ta’ rkupru, li timponi l-ħlas lura tal-għajnuna mill-Istat sad-data ta’ skadenza għall-irkupru, hija kruċjali biex tiżgura li jintlaħqu r-rekwiżiti stabbiliti fl-Artikolu 16(3) tar-Regolament Proċedurali (ara l-paragrafu 19).

113.

In-natura u l-karatteristiċi ta’ ordni ta’ rkupru jistgħu jvarjaw skont, fost affarijiet oħra, l-awtorità awtorizzanti, il-mod kif ingħatat l-għajnuna inkompatibbli, l-ammont tagħha. Mingħajr ħsara għall-pekularitajiet tas-sistema legali nazzjonali rilevanti, fl-esperjenza tal-Kummissjoni formoli u proċeduri standardizzati għan-notifikar tal-ordnijiet ta’ rkupru jistgħu jikkontribwixxu għal eżekuzzjoni f’waqtha u effikaċji tad-deċiżjonijiet ta’ rkupru.

114.

Ir-referenza għal-liġi nazzjonali timplika wkoll li fil-prinċipju għandhom japplikaw ir-regoli u l-proċeduri kollha fl-ordinament ġuridiku tal-Istat Membru kkonċernat, irrispettivament mis-sors tagħhom. Għaldaqstant, għall-benefiċjarji tal-għajnuna li ma jkollhomx is-sede jew stabbiliment permanenti fit-territorju tal-Istat Membru kkonċernat, in-notifikar tal-ordnijiet ta’ rkupru jista’ jiġi rregolat bir-regoli u l-proċeduri stabbiliti fi ftehimiet internazzjonali jew fid-dritt internazzjonali privat applikabbli f’dak l-Istat Membru.

115.

Skont il-prinċipju tal-kooperazzjoni leali, l-Istati Membri jeħtiġilhom javżaw lill-Kummissjoni mill-aktar fis possibbli jekk ikunu qed jistennew diffikultajiet fin-notifikar ta’ ordni ta’ rkupru.

4.6.   L-implimentazzjoni provviżorja tal-irkupru

116.

Meta deċiżjoni ta’ rkupru tibqa’ soġġetta għal sfidi legali, Stat Membru jista’ jaċċetta l-ħlas lura provviżorju tal-għajnuna li għandha tiġi rkuprata.

117.

L-Istat Membru kkonċernat jista’ jikkunsidra l-irkupru provviżorju sakemm ikun xieraq biex tiġi żgurata t-tneħħija sħiħa, għalkemm provviżorja, tat-tfixkil tal-kompetizzjoni kkaġunata bl-għajnuna inkompatibbli. Għal dan il-għan, l-Istat Membru kkonċernat jeħtieġlu jiżgura li l-vantaġġ marbut mal-għajnuna inkompatibbli u illegali jitneħħa mill-benefiċjarju. L-Istat Membru kkonċernat jenħtieġ li jiġġustifika lill-Kummissjoni l-ħtieġa ta’ miżuri provviżorji u jissottometti deskrizzjoni eżawrjenti tal-miżuri provviżorji ppjanati.

118.

L-implimentazzjoni provviżorja tad-deċiżjoni ta’ rkupru tista’ tinkiseb, pereżempju, billi l-benefiċjarju jħallas l-ammont sħiħ ta’ rkupru f’kont miżmum minn terzi (126). Il-Kummissjoni hija lesta li tikkondividi eżempji ta’ ftehimiet miżmuma sakemm jiġu ssodisfati l-kundizzjonijiet xierqa. Stat Membru jista’ wkoll jissottometti lill-Kummissjoni ftehim speċifiku dwar kont miżmum minn terzi li jissodisfa l-kundizzjonijiet imsemmija fil-paragrafu 117.

119.

Għall-kuntrarju, l-għoti ta’ garanziji għall-ħlas futur tal-ammont ta’ rkupru mhuwiex miżura provviżorja xierqa peress li l-għajnuna sadanittant titħalla għad-dispożizzjoni tal-benefiċjarju.

120.

Inkella, jekk ikun previst mil-liġi nazzjonali, benefiċjarju jista’ jagħżel li jħallas lura l-ammont ta’ għajnuna u l-imgħax tal-irkupru lill-Istat Membru taħt klawżola speċjali li skontha l-għajnuna tmur lura għand il-benefiċjarju jekk ir-riżultat finali tal-kawża pendenti jkun favur dan tal-aħħar.

121.

Mezzi oħra ta’ implimentazzjoni provviżorja jistgħu jintużaw ukoll f’każijiet eċċezzjonali, sakemm jiġu rispettati l-prinċipji deskritti hawn fuq. Fl-assenza tal-irkupru finali immedjat, l-Istati Membri jenħtieġ li jużaw kwalunkwe dispożizzjoni eżistenti fl-ordni ġuridiku tagħhom li jippermetti lill-awtoritajiet tagħhom jordnaw ħlas interim tal-għajnuna (127), anke meta dik id-dispożizzjoni ma tkunx imfassla għall-finijiet speċifiċi tal-irkupru tal-għajnuna mill-Istat (128).

4.7.   Mezzi ta’ rkupru alternattivi

122.

Meta Stat Membru jirkupra l-għajnuna b’mezzi oħra għajr ħlas bi flus, jeħtieġlu jipprovdi lill-Kummissjoni l-informazzjoni li tippermettilha tistabbilixxi li l-mezz magħżul jikkostitwixxi mezz xieraq biex tiġi implimentata d-deċiżjoni (129). Il-Kummissjoni taċċetta mezzi ta’ rkupru alternattivi biss jekk: (i) ikunu strument xieraq għall-istabbiliment mill-ġdid tal-kundizzjonijiet tas-suq li ġew imfixkla bil-miżura tal-għajnuna illegali, (ii) ikunu jistgħu jiġu identifikati bħala tali mill-Kummissjoni u partijiet interessati oħra (130), u (iii) l-Istat Membru jagħti prova li għandhom effett ekwivalenti għal ħlas bi flus.

123.

Il-Kummissjoni regolarment tirċievi talbiet biex taċċetta rkupru implimentat b’mezzi alternattiv, bħall-irkupru in natura jew it-tpaċija ta’ talbiet għal għajnuna mill-Istat mal-krediti eżistenti miżmuma mill-benefiċjarju tal-għajnuna fil-konfront tal-Istat Membru kkonċernat.

124.

Il-Kummissjoni tista’ taċċetta rkupru in natura biss f’każijiet eċċezzjonali, jekk jiġu ssodisfati l-kundizzjonijiet imsemmija fil-paragrafu 122 u jekk l-Istat Membru kkonċernat jaġixxi f’konformità mal-prinċipji bażiċi li ġejjin. — Il-valur tal-assi jeħtieġlu jiġi stabbilit b’mod oġġettiv biex jippermetti lill-Kummissjoni tikkonkludi li l-valur huwa ekwivalenti għall-ammont tal-irkupru, inkluż l-imgħax tal-irkupru xieraq. — L-irkupru in natura jrid ikun permess mil-liġi nazzjonali. L-Istat Membru jeħtieġlu jinforma lill-Kummissjoni dwar id-dispożizzjonijiet legali rilevanti fil-livell nazzjonali li jipprovdu għall-irkupru in natura. — Irid jiġi evitat li l-attivitajiet ekonomiċi jitwettqu bl-użu tal-assi tal-benefiċjarju għal ċertu perjodu ta’ żmien wara d-deċiżjoni (pereżempju mill-inqas sad-deprezzament totali ta’ dawk l-assi skont ir-regoli standard dwar il-kontabbiltà). Dwar dan il-punt, issir referenza għall-kriterji għall-evalwazzjoni tal-kontinwità ekonomika stabbiliti fil-paragrafu 92.

125.

Il-Kummissjoni tista’ taċċetta t-tpaċija ta’ talbiet biss f’każijiet eċċezzjonali, jekk l-Istat Membru kkonċernat jaġixxi f’konformità mal-prinċipji bażiċi li ġejjin. — Il-possibbiltà tat-tpaċija tat-talbiet tkun stipulata fil-liġi nazzjonali (131); — It-talbiet ikkumpensati jkunu ċerti, ta’ ammont fiss u eżegwibbli; u — Il-miżuri meħuda jkunu kompletament trasparenti biex il-Kummissjoni tkun issodisfata li huma adattati għall-finijiet tal-eliminazzjoni tat-tfixkil tal-kompetizzjoni kkawżata mill-għajnuna.

126.

Differimenti tal-irkupru jew ħlasijiet parzjali li jaqbżu d-data ta’ skadenza għall-irkupru jimplikaw li l-obbligu ta’ rkupru mhuwiex implimentat mingħajr dewmien, u għalhekk mhumiex permessi, anke jekk jimmassimizzaw ir-redditu tal-Istat Membru kkonċernat (ara l-paragrafu 54).

4.8.   Proċedimenti ta’ insolvenza

127.

Benefiċjarju tal-għajnuna li ma jkunx jista’ jħallas lura l-għajnuna u l-imgħax tal-irkupru dovut fil-prinċipju jkun qed jissopravivi fis-suq biss minħabba l-għajnuna li jkun irċieva. Għaldaqstant, biex titreġġa’ lura s-sitwazzjoni fis-suq intern retrospettivament permezz tat-tneħħija tal-għajnuna, dak il-benefiċjarju tal-għajnuna jkollu jitlaq mis-suq intern. Jekk il-benefiċjarju tal-għajnuna joħroġ mis-suq iżda il-vantaġġ kollu jew parti minnu jiġi ttrasferit lil suċċessur ekonomiku, l-obbligu tal-irkupru jenħtieġ li jiġi estiż għal tal-aħħar (ara t-Taqsima 4.3.2).

128.

Sabiex jirkupra l-għajnuna minn benefiċjarju tal-insolvenza, l-Istat Membru jista’ jipproċedi biss billi jissekwestra l-assi tal-benefiċjarju tal-għajnuna u jikkawża l-likwidazzjoni tiegħu jekk tal-aħħar ma jkunx kapaċi jħallas lura l-għajnuna jew jieħu xi miżura oħra li tippermetti l-għajnuna tiġi rkuprata, kif previst skont il-liġi nazzjonali (132). F’dan ir-rigward, l-irkupru tal-għajnuna permezz ta’ proċedimenti mmirati lejn il-likwidazzjoni tal-benefiċjarju, fil-prinċipju ma jistax fil-prinċipju jitqies sproporzjonat għall-objettivi tat-TFUE (133). Għaldaqstant, l-Istat Membru kkonċernat jeħtieġlu jressaq dawk il-proċedimenti fil-kapaċità tiegħu ta’ azzjonista jew kreditur, meta jkollu dik il-pożizzjoni tal-aħħar (134).

129.

Mill-mument li fih il-benefiċjarju tal-għajnuna jkun qed jgħaddi minn proċedimenti ta’ insolvenza, l-irkupru tas-sitwazzjoni preċedenti u l-eliminazzjoni tat-tfixkil tal-kompetizzjoni li jirriżultaw mill-għajnuna jistgħu jinkisbu permezz tar-reġistrazzjoni tat-talba fir-rigward tal-għajnuna li għandha tiġi rkuprata fl-iskeda tal-obbligi (135) fi ħdan l-iskadenza tal-irkupru. F’dak il-każ, ir-reġistrazzjoni tat-talba trid tiġi segwita minn (i) irkupru tal-ammont tal-irkupru kollu, jew, jekk dan ma jkunx jista’ jinkiseb, (ii) il-likwidazzjoni tal-impriża u l-waqfien definittiv tal-attivitajiet tagħha (136).

130.

Fir-rigward tal-ewwel kundizzjoni msemmija fil-paragrafu 129, l-Istat Membru kkonċernat jeħtieġlu jirreġistra l-ammont li għandu jiġi rkuprat, jiġifieri l-għajnuna inkompatibbli, flimkien mal-imgħax tal-irkupru akkumulat sal-ħlas lura sħiħ jew sa data preċedenti jekk skont il-liġi nazzjonali l-imgħax jieqaf jakkumula għall-kredituri kollha f’dik id-data preċedenti (pereżempju d-data tal-ftuħ tal-proċedimenti ta’ insolvenza). Minħabba li l-imgħax jitlef il-vantaġġ finanzjarju li jirriżulta mid-disponibbiltà tal-għajnuna (ara l-paragrafu 16) u, għalhekk, l-irkupru tiegħu jservi l-istess għan tal-irkupru tal-kapital tal-għajnuna, l-Istati Membri jeħtiġilhom jirreġistraw l-ammont ta’ kapital ta’ għajnuna u l-imgħax tal-irkupru bl-istess klassifikazzjoni.

131.

Fir-rigward tat-tieni kundizzjoni msemmija fil-paragrafu 129, ċerti Stati Membri jipprovdu għal proċedimenti mmirati lejn ir-ristrutturar jew il-kontinwazzjoni temporanja ta’ xi wħud mill-attivitajiet jew l-attivitajiet kollha ta’ impriżi insolventi. Madanakollu, tali proċedimenti jridu ma jiġux applikati sakemm, fin-nuqqas ta’ rkupru f’waqtu tal-ammont tal-irkupru kollu, jimpedixxu l-likwidazzjoni u l-waqfien mill-attivitajiet tal-benefiċjarju tal-għajnuna (137).

132.

Għaldaqstant, meta jiġi propost pjan li jipprovdi għall-kontinwazzjoni tal-attività tal-benefiċjarju tal-għajnuna lill-kumitat tal-kredituri, l-awtoritajiet tal-Istat Membru kkonċernat jistgħu jappoġġjaw dak il-pjan biss jekk dan jiżgura l-irkupru tal-ammont sħiħ ta’ rkupru sad-data ta’ skadenza għall-irkupru. Stat Membru ma jistax jirrinunzja għal parti mit-talba ta’ rkupru tiegħu jekk il-benefiċjarju tal-għajnuna jibqa’ għaddej bl-attivitajiet tiegħu wara d-data ta’ skadenza għall-irkupru.

133.

Jista’ jkun hemm każijiet fejn l-azzjonisti ta’ benefiċjarju tal-għajnuna jiddeċiedu li jillikwidawh volontarjament, lil hinn minn proċedura amministrata jew immonitorjata minn qorti. Irrispettivament mill-proċedura magħżula, japplikaw l-istess prinċipji spjegati f’din it-taqsima.

134.

L-organi kollha tal-Istat Membru kkonċernat, inklużi l-qrati tiegħu, iridu jħallu mhux applikati d-dispożizzjonijiet kollha taħt il-proċeduri nazzjonali tal-insolvenza jew ir-regoli nazzjonali li jirregolaw il-likwidazzjoni volontarja li, bit-tħallija tal-għajnuna li għandha tiġi rkuprata għad-dispożizzjoni tal-benefiċjarju, ma jiżgurawx l-eżekuzzjoni immedjata u effettiva ta’ deċiżjoni ta’ rkupru tal-Kummissjoni. Bl-istess mod, il-Kummissjoni tqis li l-Istat Membru jeħtieġlu jikkontesta kwalunkwe deċiżjoni adottata mill-qrati nazzjonali tiegħu bi ksur tad-dritt tal-Unjoni (138).

135.

Sabiex jiġi ssodisfat l-obbligu tal-irkupru, benefiċjarju tal-għajnuna jiġi likwidat meta l-attivitajiet tiegħu jieqfu u l-assi u l-interessi tiegħu jinbiegħu skont il-kundizzjonijiet tas-suq (139). Filwaqt li japplikaw ir-regoli nazzjonali, il-bejgħ irid isir bi proċedura miftuħa, trasparenti u nondiskriminatorja (140). L-evalwazzjoni tal-assi jenħtieġ li ssir minn espert indipendenti. Abbażi tal-esperjenza tal-Kummissjoni, dawn ir-rekwiżiti ġeneralment jiġu ssodisfati fil-każ ta’ proċeduri ta’ falliment taħt il-monitoraġġ ta’ qorti. Biex jiġi evitat li x-xerrej tal-assi jkun responsabbli li jħallas lura l-għajnuna, l-Istat Membru jeħtieġlu jiżgura li ma hemm l-ebda kontinwità ekonomika (ara t-Taqsima 4.3.2).

4.9.   Għeluq provviżorju u definittiv tal-proċeduri ta’ rkupru

136.

Fis-snin reċenti, il-Kummissjoni żviluppat il-prattika interna tal-“għeluq provviżorju” tal-proċeduri ta’ rkupru. Din tapplika għal sitwazzjonijiet fejn deċiżjoni ta’ rkupru tkun ġiet provviżorjament implimentata minn Stat Membru iżda ma tistax titqies bħala definittivament eżegwita minħabba: (i) kawża pendenti fil-livell tal-Unjoni jew f’dak nazzjonali; (ii) proċeduri amministrattivi nazzjonali li jkunu għaddejjin u li jkunu għadhom jistgħu jaffettwaw it-twettiq tal-obbligu ta’ rkupru; jew (iii) proċedimenti ta’ insolvenza li jkunu għadhom pendenti u li fihom talbiet għal għajnuna mill-Istat ikunu ġew irreġistrati kif xieraq fi klassifikazzjoni xierqa.

137.

Skont il-prinċipju tal-kooperazzjoni leali, il-Kummissjoni tagħmel ħilitha biex tikkomunika lill-Istat Membru kkonċernat meta tagħlaq provviżorjament proċedura ta’ rkupru.

138.

Wara l-għeluq provviżorju ta’ proċedura ta’ rkupru, l-Istat Membru kkonċernat jeħtieġlu jżomm lill-Kummissjoni aġġornata u jkompli jipprovdi informazzjoni u evidenza fuq talba u mill-anqas darba f’sena sakemm il-Kummissjoni tikkonkludi li l-Istat Membru kkonċernat eżegwixxa b’mod definit id-deċiżjoni dwar l-irkupru.

139.

Il-Kummissjoni tibqa’ wkoll tinforma lill-Istat Membru kkonċernat dwar il-valutazzjoni tagħha tal-istat tal-proċedura. B’ittra mingħand is-servizzi tagħha, hija tinforma wkoll lill-Istat Membru meta l-proċedura ta’ rkupru tingħalaq definittivament. F’dak l-istadju, il-proċedura ta’ rkupru titneħħa wkoll mil-lista tal-każijiet tal-għajnuna mill-Istat bi proċeduri ta’ rkupru pendenti ppubblikati fuq is-sit elettroniku tad-Direttorat Ġenerali għall-Kompetizzjoni tal-Kummissjoni (141).

140.

La l-għeluq provviżorju ta’ proċedura ta’ rkupru u lanqas dak definittiv ma jipprekludi lill-Kummissjoni milli terġa’ tibda tagħmel skrutinju aktar mill-qrib tal-materja jew terġa’ tiftaħ il-proċedura. Dan ikun il-każ jekk fatti ġodda jibdlu s-sitwazzjoni li tkun wasslet lill-Kummissjoni għall-għeluq.

5.   LITIGAZZJONI QUDDIEM IL-QRATI NAZZJONALI

141.

L-implimentazzjoni ta’ deċiżjonijiet ta’ rkupru tista’ twassal għal litigazzjoni quddiem il-qrati nazzjonali (142). Fl-esperjenza tal-Kummissjoni, il-proċedimenti quddiem il-qrati amministrattivi, meta disponibbli, għandhom tendenza li jiggarantixxu infurzar aktar rapidu tal-ordnijiet ta’ rkupru mill-proċedimenti quddiem il-qrati ċivili.

142.

Tista’ ssir distinzjoni bejn żewġ kategoriji ewlenin ta’ kawżi relatati ma’ rkupru: (i) rikorsi mressqa mill-awtorità ta’ rkupru li jitolbu ordni tal-qorti li ġġiegħel lill-benefiċjarju jħallas lura l-għajnuna jekk ma jkunx dispost jagħmel dan; u (ii) rikorsi mressqa mill-benefiċjarji li jikkontestaw l-ordni ta’ rkupru, inklużi miżuri individwali li jiżguraw l-irkupru.

143.

Hemm riskju li l-eżekuzzjoni ta’ deċiżjoni ta’ rkupru tiġi mdewma meta l-miżuri nazzjonali meħuda biex jimplimentawha jiġu kkontestati fil-qorti (143).

144.

Jekk benefiċjarju tal-għajnuna jitlob ħelsien interim mill-miżuri nazzjonali adottati biex tiġi implimentata deċiżjoni ta’ rkupru minħabba allegata illegalità ta’ dik id-deċiżjoni, il-qorti nazzjonali għandha tivvaluta jekk il-każ quddiemha jissodisfax il-kundizzjonijiet stabbiliti mill-Qorti tal-Ġustizzja fil-kawżi Zuckerfabrik (144) u Atlanta (145). Skont dik il-ġurisprudenza, jista’ jingħata ħelsien interim minn qorti nazzjonali unikament jekk jiġu ssodisfati l-kundizzjonijiet kumulattivi li ġejjin (146): (i) il-qorti jkollha dubji serji dwar il-validità tal-att tal-Unjoni u, jekk il-validità tal-att ikkontestat ma tressqitx diġà quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja, il-qorti nazzjonali stess tirreferi l-kwistjoni lill-Qorti tal-Ġustizzja (147); (ii) hemm urġenza, minħabba li l-ħelsien provviżorju huwa meħtieġ biex tiġi evitata ħsara serja u irreparabbli lill-parti li qed titlob il-ħelsien; (iii) jekk il-qorti tieħu inkonsiderazzjoni debitament l-interessi tal-Unjoni Ewropea; u (iv) fil-valutazzjoni tagħha ta’ dawn il-kundizzjonijiet kollha, tirrispetta kull deċiżjoni tal-Qorti tal-Ġustizzja jew tal-Qorti Ġenerali dwar il-legalità tal-att tal-Unjoni jew dwar applikazzjoni għal miżuri interim biex ikun hemm ħelsien provviżorju simili fil-livell Ewropew.

145.

Meta ma jiġux issodisfati l-kundizzjonijiet stabbiliti fil-paragrafu 144, l-Istat Membru kkonċernat ma jistax jibbaża fuq miżuri interim mogħtija mill-qrati nazzjonali biex jiġġustifika n-nuqqas tiegħu li jimplimenta d-deċiżjoni (148). F’dak il-kuntest, huwa l-Istat Membru li jeħtieġlu jagħti prova li l-kundizzjonijiet kollha ġew issodisfati (149).

6.   IL-KONSEGWENZI TAN-NUQQAS TA’ IMPLIMENTAZZJONI TA’ DEĊIŻJONI TA’ RKUPRU TAL-KUMMISSJONI

146.

Meta l-Istat Membru kkonċernat ma jkunx ikkonforma ruħu ma’ deċiżjoni ta’ rkupru, u ma jkunx irnexxielu juri l-eżistenza ta’ impossibbiltà assoluta, il-Kummissjoni tista’ tagħti bidu għal proċedimenti ta’ ksur. Barra minn hekk, tista’ tagħmel il-pagament ta’ għajnuna kompatibbli ġdida lill-benefiċjarju jew lill-benefiċjarji kkonċernati kundizzjonali għall-irkupru tal-għajnuna preċedenti li jinstab li hi illegali u inkompatibbli.

6.1.   Proċedimenti ta’ ksur

147.

Ksur tad-dispożizzjonijiet tat-TFUE relatati mal-għajnuna mill-Istat jaffettwa l-kummerċ u jagħmel ħsara diretta lill-interessi ta’ atturi oħra fis-suq ikkonċernat, li ma jibbenfikawx mill-istess tip ta’ appoġġ.

6.1.1.   Rikors skont l-Artikolu 108(2) tat-TFUE

148.

Minħabba l-importanza tar-regoli dwar l-għajnuna mill-Istat għall-ħarsien tal-kompetizzjoni u għall-funzjonament effettiv tas-suq intern, l-Artikolu 108(2) tat-TFUE jipprovdi li jekk l-Istat Membru kkonċernat ma jikkonformax mad-deċiżjoni ta’ rkupru sad-data ta’ skadenza għall-irkupru, il-Kummissjoni tista’ tirreferi l-materja direttament lill-Qorti tal-Ġustizzja. Fil-fatt, b’kuntrast mal-Artikolu 258 tat-TFUE, l-Artikolu 108(2) tat-TFUE ma jipprovdix għal fażi ta’ qabel il-litigazzjoni (150).

149.

Biex tirreferi materja skont l-Artikolu 108(2) tat-TFUE lill-Qorti tal-Ġustizzja, il-Kummissjoni l-ewwel trid tistabbilixxi liema obbligu impost fuq l-Istat Membru bid-deċiżjoni ta’ rkupru ma ġiex issodisfat. Ġeneralment, id-deċiżjoni ta’ rkupru tinkludi żewġ tipi ta’ obbligi differenti: (i) li l-Kummissjoni tiġi infurmata dwar il-miżuri meħuda jew li għandhom jittieħdu biex tiġi implimentata d-deċiżjoni u li tinżamm infurmata dwar il-progress tal-każ wara d-data ta’ skadenza għall-irkupru; u (ii) li l-obbligu ta’ rkupru tal-għajnuna mill-Istat jitwettaq sad-data ta’ skadenza għall-irkupru.

150.

Konsegwentement, il-ksur ta’ wieħed minn dawn iż-żewġ obbligi, kif ukoll ta’ kwalunkwe obbligu ieħor stabbilit fid-deċiżjoni ta’ rkupru, jista’ jwassal għal rikors skont l-Artikolu 108(2) tat-TFUE. Filwaqt li l-ksur jiġi stabbilit jekk l-obbligu rilevanti ma jiġix issodisfat sad-data ta’ skadenza għall-irkupru, l-Istat Membru jibqa’ wkoll obbligat li jinforza l-irkupru tal-għajnuna li ngħatat kontra l-liġi wara l-iskadenza.

151.

L-obbligu ta’ rkupru huwa obbligu ta’ riżultati. Biex jitneħħa t-tfixkil tal-kompetizzjoni kkaġunata bl-għajnuna, l-Istati Membri jeħtiġilhom jirnexxielhom effettivament jirkupraw l-ammont sħiħ ta’ rkupru (151).

152.

Il-Kummissjoni sistematikament tikkunsidra li tiftaħ rikors il-qorti jekk ma jsirx l-irkupru, irrispettivament mir-raġunijiet ta’ dak in-nuqqas (152) u mill-amministrazzjoni jew l-organu nazzjonali li internament jerfa’ ir-responsabilità għan-nuqqas ta’ konformità mal-obbligu ta’ rkupru (153).

153.

Id-deċiżjoni li jinfetaħ rikors il-qorti hija fid-diskrezzjoni tal-Kummissjoni. Din tittieħed fuq il-bażi ta’ każ, każ fid-dawl tal-impenn tal-Istat Membru u tar-rikorsi diġà miftuħa biex tiġi implimentata d-deċiżjoni (154). Il-Kummissjoni tista’ wkoll tikkunsidra jekk l-għajnuna ġietx irkuprata parzjalment, u jekk iva, b’liema perċentwali.

6.1.2.   Rikorsi skont l-Artikolu 260(2) tat-TFUE

154.

L-Artikolu 260(2) tat-TFUE jipprovdi li jekk il-Kummissjoni tqis li l-Istat Membru naqas milli jissodisfa l-obbligi stabbiliti f’sentenza skont l-Artikolu 108(2) tat-TFUE, il-Kummissjoni tista’ tressaq il-kwistjoni quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja, wara li tagħti lill-Istat l-opportunità li jressaq l-osservazzjonijiet tiegħu.

155.

Id-data ta’ referenza għall-valutazzjoni tal-eżistenza ta’ ksur għall-finijiet tal-Artikolu 260(2) tat-TFUE hija d-data ta’ skadenza stabbilita fl-ittra ta’ notifika formali maħruġa skont l-ewwel subparagrafu tal-Artikolu 260(2) tat-TFUE (155).

156.

Il-proċedura prevista fl-Artikolu 260(2) tat-TFUE għandha bħala għan li tħeġġeġ lill-Istat Membru inadempjenti li jikkonforma ma’ sentenza preċedenti li tistabbilixxi nuqqas li jiġu ssodisfati l-obbligi, u b’hekk tiżgura li d-dritt tal-Unjoni fil-fatt jiġi applikat. Iż-żewġ sanzjonijiet previsti minn dik id-dispożizzjoni, jiġifieri l-pagament ta’ somma f’daqqa u ta’ penalità, huma intiżi li jilħqu dan l-objettiv.

157.

Is-sanzjonijiet huma deċiżi mill-Qorti tal-Ġustizzja abbażi ta’ proposta mill-Kummissjoni (li mhijiex vinkolanti fuq il-Qorti tal-Ġustizzja). Din il-proposta għal sanzjonijiet b’rikors skont l-Artikolu 260(2) tat-TFUE timxi fuq il-kriterji stabbiliti f’Komunikazzjoni mill-Kummissjoni (156) li tiġi aġġornata regolarment. Skont dik il-Komunikazzjoni, meta tiġi imposta sanzjoni finanzjarja fuq Stat Membru, iridu jiġu kkunsidrati tliet kriterji fundamentali: (i) is-serjetà tal-ksur; (ii) it-tul tal-ksur; u (iii) il-ħtieġa li jiġi żgurat li s-sanzjoni nnifisha taġixxi bħala deterrent għal ksur ulterjuri. Il-Kummissjoni tqis li l-ksur tal-obbligu ta’ rkupru huwa dejjem ksur serju (157).

158.

Il-Kummissjoni sistematikament tikkonsidra li tirreferi lill-Qorti tal-Ġustizzja, skont l-Artikolu 260(2) tat-TFUE, każijiet fejn l-Istat Membru kkonċernat ikun naqas milli jikkonforma ma’ sentenza skont l-Artikolu 108(2) tat-TFUE (158).

6.2.   Il-ġurisprudenza fil-kawża Deggendorf

159.

Fis-sentenza tagħha tal-kawża Deggendorf, il-Qorti tal-Ġustizzja sostniet li l-Kummissjoni tista’ tiddikjara għajnuna lil impriża kompatibbli mas-suq intern bil-kundizzjoni li l-impriża tħallas lura għajnuna preċedenti li ngħatat kontra l-liġi, fid-dawl tal-effett kumulattiv tal-għajnuniet inkwistjon (159).

160.

Meta persuni fiżiċi jew ġuridiċi legalment distinti jikkostitwixxu unità ekonomika, huma għandhom jiġu trattati bħala impriża unika għall-finijiet tad-dritt tal-kompetizzjoni tal-Unjoni. F’tali każijiet, sabiex jiġi vvalutat l-effett kumulattiv tal-għajnuniet preċedenti u dawk ġodda ppjanati, il-Kummissjoni jeħtiġilha tikkunsidra l-grupp li l-benefiċjarju tal-għajnuna jifforma parti minnu (160).

7.   DISPOŻIZZJONIJIET FINALI

161.

Dan l-Avviż jissostitwixxi l-Avviż ta’ Rkupru tal-2007.

162.

Il-Kummissjoni tista’ teżamina dan l-Avviż abbażi ta’ żviluppi futuri importanti fil-prattika tagħha tal-irkupru tal-għajnuna mill-Istat jew modifiki rilevanti tar-regoli jew il-ġurisprudenza applikabbli tal-Unjoni.

163.

L-awtoritajiet tal-Istati Membri jistgħu jikkuntattjaw il-punt ta’ kuntatt uniku tal-Kummissjoni għal mistoqsijiet dwar l-irkupru tal-għajnuna mill-Istat: comp-recovery-state-aid@ec.europa.eu.

---

(1)  Il-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni lill-Parlament Ewropew, lill-Kunsill, lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew u lill-Kumitat tar-Reġjuni — Il-Modernizzazzjoni tal-Għajnuna mill-Istat tal-UE (SAM), COM/2012/0209 final.

(2)  Ir-Regolament tal-Kummissjoni (UE) Nru 651/2014 tas-17 ta’ Ġunju 2014 li jiddikjara li ċerti kategoriji ta’ għajnuna huma kompatibbli mas-suq intern skont l-Artikoli 107 u 108 tat-Trattat (ĠU L 187, 26.6.2014, p. 1).

(3)  Ara http://ec.europa.eu/competition/state_aid/scoreboard/index_en.html

(4)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tat-12 ta’ Lulju 1973, Il-Kummissjoni vs Il-Ġermanja (“Kohlegesetz”), C-70/72, ECLI:EU:C:1973:87, il-paragrafu 13.

(5)  Komunikazzjoni mill-Kummissjoni (ĠU C 318, 24.11.1983, p. 3).

(6)  ĠU C 202, 7.6.2016, p. 47.

(7)  Ir-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 659/1999 tat-22 ta’ Marzu 1999 li jistabbilixxi regoli dettaljati għall-applikazzjoni tal-Artikolu 93 tat-Trattat tal-KE (ĠU L 83, 27.3.1999, p. 1).

(8)  Ir-Regolament tal-Kunsill (UE) 2015/1589 tat-13 ta’ Lulju 2015 li jistabbilixxi regoli dettaljati għall-applikazzjoni tal-Artikolu 108 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea (kodifikazzjoni) (ĠU L 248, 24.9.2015, p. 9).

(9)  Ir-Regolament tal-Kummissjoni (KE) Nru 794/2004 tal-21 ta’ April 2004 li jimplimenta r-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 659/1999 li jippreskrivi regoli dettaljati għall-applikazzjoni tal-Artikolu 93 tat-Trattat tal-KE (ĠU L 140, 30.4.2004, p. 1).

(10)  ĠU C 272, 15.11.2007, p. 4.

(11)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-21 ta’ Novembru 1991, Fédération nationale du commerce extérieur des produits alimentaires et al. vs Franza (“Saumon”), C-354/90, ECLI:EU:C:1991:440, il-paragrafu 14; Is-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-15 ta’ Diċembru 2005, Unicredito Italiano, C-148/04, ECLI:EU:C:2005:774, 42.

(12)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tat-8 ta’ Diċembru 2011, Residex Capital IV, C-275/10, ECLI:EU:C:2011:814, il-paragrafu 27.

(13)  Ara l-Artikolu 1(c) tar-Regolament tal-Kunsill (UE) 2015/1589 tat-13 ta’ Lulju 2015 li jistabbilixxi regoli dettaljati għall-applikazzjoni tal-Artikolu 108 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea (kodifikazzjoni) (ĠU L 248, 24.9.2015, p. 9).

(14)  Skont l-Artikoli 109 u 108(4) tat-TFUE, xi kategoriji ta’ għajnuna mill-Istat jistgħu jiġu eżentati mill-obbligu li jinnotifikawha lill-Kummissjoni, taħt l-hekk imsejħa “Regolamenti ta’ eżenzjoni”. Kwalunkwe għajnuna mogħtija skont Regolament ta’ eżenzjoni mingħajr il-konformità mal-kundizzjonijiet għall-eżenzjoni min-notifika stabbilita fihom hija wkoll kontra l-liġi. Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-5 ta’ Marzu 2019, Eesti Pagar, C-349/17, ECLI:EU:C:2019:172, il-paragrafi 84-87. L-Artikolu 108(2) tat-TFUE jipprovdi wkoll għall-każ eċċezzjonali u speċifiku fejn il-Kunsill jista’ jiddeċiedi li għajnuna hija kompatibbli mas-suq intern. Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-4 ta’ Diċembru 2013, Il-Kummissjoni vs Il-Kunsill, C-117/10, ECLI:EU:C:2013:786, il-paragrafu 51.

(15)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-21 ta’ Novembru 1991, Fédération nationale du commerce extérieur des produits alimentaires et al. vs Franza (“Saumon”), C-354/90, ECLI:EU:C:1991:440, il-paragrafu 11; Is-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-21 ta’ Novembru 2013, Deutsche Lufthansa, C-284/12, ECLI:EU:C:2013:755, il-paragrafu 29.

(16)  F’dan is-sens ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-11 ta’ Lulju 1996, SFEI u Oħrajn, C-39/94, ECLI:EU:C:1996:285, il-paragrafi 68-71. Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-5 ta’ Marzu 2019, Eesti Pagar, C-349/17, ECLI:EU:C:2019:172, il-paragrafi 92-94. Għal aktar informazzjoni dwar l-irwol tal-qrati nazzjonali fl-infurzar tar-regoli dwar l-għajnuna mill-Istat, ara l-Avviż tal-Kummissjoni dwar l-infurzar tal-liġi dwar l-għajnuna mill-Istat mill-qrati nazzjonali (ĠU C 85, 9.4.2009, p. 1), jew kwalunkwe att legali li jemendaha jew jissostitwixxiha.

(17)  Il-Qorti kkjarifikat li l-Kummissjoni ma tistax titlob l-irkupru ta’ għajnuna li ngħatat kontra l-liġi mingħajr ma l-ewwel teżamina l-kompatibbiltà tal-għajnuna mas-suq intern skont il-proċedura stipulata fl-Artikolu 108(2) tat-TFUE. F’dan is-sens, ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-14 ta’ Frar 1990, Franza vs Il-Kummissjoni (“Boussac”), C-301/87, ECLI:EU:C:1990:67, il-paragrafi 9, 10-22. Dan ma jipprekludix il-possibbiltà li l-Kummissjoni toħroġ inġunzjoni ta’ rkupru f’każijiet speċifiċi, ara l-paragrafu 27.

(18)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-11 ta’ Diċembru 1973, Lorenz GmbH vs Bundesrepublik Deutschland u Oħrajn, C-120/73, ECLI:EU:C:1973:152, il-paragrafi 3 u 4.

(19)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-11 ta’ Diċembru 2012, Il-Kummissjoni vs Spanja (“Magefesa II”), C-610/10, ECLI:EU:C:2012:781, il-paragrafu 105.

(20)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-4 ta’ April 1995, Il-Kummissjoni vs L-Italja (“Alfa Romeo”), C-348/93, ECLI:EU:C:1995:95, il-paragrafu 27.

(21)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Prim’Istanza tat-8 ta’ Ġunju 1995, Siemens vs Il-Kummissjoni, T-459/93, ECLI:EU:T:1995:100, il-paragrafi 97-101.

(22)  ĠU C 202, 7.6.2016, p. 13.

(23)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-11 ta’ Settembru 2014, Il-Kummissjoni vs Il-Ġermanja (“Biria Gruppe”), C-527/12, ECLI:EU:C:2014:2193, il-paragrafi 51 u 56.

(24)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tas-17 ta’ Ġunju 1999, Il-Belġju vs Il-Kummissjoni (“Maribel bis/ter scheme”), C-75/97, ECLI:EU:C:1999:311, il-paragrafu 65.

(25)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-21 ta’ Diċembru 2016, Il-Kummissjoni vs Aer Lingus, C-164/15 P u C-165/15 P, ECLI:EU:C:2016:990, il-paragrafi 114 u 116.

(26)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tas-17 ta’ Settembru 2015, Il-Kummissjoni vs L-Italja (“Venezja u Chioggia II”), C-367/14, ECLI:EU:C:2015:611, il-paragrafu 41.

(27)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-21 ta’ Marzu 1990, Il-Belġju vs Il-Kummissjoni (“Tubemeuse”), C-142/87, ECLI:EU:C:1990:125, il-paragrafu 66

(28)  Ara s-Sentenza tal-Qorti Ġenerali tal-1 ta’ Marzu 2017, SNCM vs Il-Kummissjoni, T-454/13, ECLI:EU:T:2017:134, il-paragrafu 269.

(29)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tas-7 ta’ Marzu 2002, L-Italja vs Il-Kummissjoni (“Miżuri dwar l-Impjiegi I), C-310/99, ECLI:EU:C:2002:143, il-paragrafu 99.

(30)  Ara s-Sentenza tal-Qorti Ġenerali tal-20 ta’ Settembru 2011, Regione autonoma della Sardegna et al. vs Il-Kummissjoni, T-394/08, T-408/08, T-453/08 u T-454/08, ECLI:EU:T:2011:493, il-paragrafu 152.

(31)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tad-29 ta’ Marzu 2012, Il-Kummissjoni vs L-Italja (“L-Industrija tal-lukandi f’Sardinja”), C-243/10, ECLI:EU:C:2012:182, il-paragrafu 35.

(32)  Ara l-Artikolu 31(2) tar-Regolament Proċedurali, li jistabbilixxi li deċiżjonijiet negattivi għandhom jiġu indirizzati lill-Istat Membru kkonċernat.

(33)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-14 ta’ Novembru 2018, Il-Kummissjoni vs Il-Greċja (“Tarzni Elleniċi II”), C-93/17, ECLI:EU:C:2018:903, il-paragrafu 69.

(34)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tad-9 ta’ Lulju 2015, Il-Kummissjoni vs Franza (“Lignes maritimes Marseille-Corse”), C-63/14, ECLI:EU:C:2015:458, il-paragrafu 44.

(35)  Ara s-Sentenza tal-Qorti Ġenerali tal-20 ta’ Settembru 2011, Regione autonoma della Sardegna et al. vs Il-Kummissjoni, T-394/08, T-408/08, T-453/08 u T-454/08, ECLI:EU:T:2011:493, il-paragrafu 283.

(36)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-15 ta’ Frar 1996, Duff et al., C-63/93, ECLI:EU:C:1996:51, il-paragrafu 20.

(37)  Il-prinċipju taċ-ċertezza legali għandu l-effett li jipprevjeni lill-Kummissjoni milli ttawwal b’mod indefinit l-eżerċitar tal-poteri tagħha. Madankollu, il-Qorti tal-Ġustizzja stabbiliet li “dewmien mill-Kummisjoni sabiex teżerċita s-setgħat tagħha u sabiex tordna l-irkupru ta’ din l-għajnuna ma jagħmilx id-deċiżjoni dwar l-irkupru illegali, ħlief f’każijiet eċċezzjonali li juru li huwa ovvju li l-Kummissjoni milli taġixxi u evidentement kisret l-obbligu ta’ diliġenza tagħha”: ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tat-22 ta’ April 2008, il-Kummissjoni vs Salzgitter, C-408/04 P, ECLI:EU:C:2008:236, il-paragrafu 106. Fil-kawża GIE Fiscaux, il-Kummissjoni ddeċidiet li minħabba l-kombinazzjoni speċifika ta’ ċirkostanzi eċċezzjonali f’dik il-kawża, l-irkupru kellu jiġi limitat għall-għajnuna mogħtija wara d-data tad-deċiżjoni tal-Kummissjoni li tinbeda l-investigazzjoni formali skont l-Artikolu 6 tar-Regolament Proċedurali, sabiex jiġi protett il-prinċipju taċ-ċertezza legali. Ara d-Deċiżjoni tal-Kummissjoni tal-20 ta’ Diċembru 2006 dwar l-iskema ta’ għajnuna implimentata minn Franza skont l-Artikolu 39 CA tal-Kodiċi Ġenerali tat-Taxxi — Għajnuna mill-Istat C 46/2004 (ex NN 65/2004) (ĠU L 112, 30.4.2007, p. 41).

(38)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-5 ta’ Ottubru 2006, Il-Kummissjoni vs Franza (“Scott”), C-232/05, ECLI:EU:C:2006:651, il-paragrafi 50-53.

(39)  Ara s-Sentenza tal-Qorti Ġenerali tas-7 ta’ Ottubru 2010, DHL Aviation u DHL Hub Leipzig vs Il-Kummissjoni, T-452/08, ECLI:EU:T:2010:427, il-paragrafi 34 u 41.

(40)  Dwar il-prinċipju tal-protezzjoni tal-aspettattivi leġittimi, ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-20 ta’ Settembru 1990, Il-Kummissjoni vs Il-Ġermanja, C-5/89, ECLI:EU:C:1990:320, il-paragrafi 13 u 14.

(41)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-24 ta’ Marzu 2011, ISD Polska et al. vs Il-Kummissjoni, C-369/09 P, ECLI:EU:C:2011:175, il-paragrafu 123; Is-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tas-16 ta’ Diċembru 2010, Kahla Thüringen Porzellan vs Il-Kummissjoni, C-537/08 P, ECLI:EU:C:2010:769, il-paragrafu 63; Is-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tas-16 ta’ Diċembru 2008, Masdar (Ir-Renju Unit) vs Il-Kummissjoni, C-47/07 P, ECLI:EU:C:2008:726, il-paragrafi 34 u 81.

(42)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tad-9 ta’ Ġunju 2011, Diputación Foral de Vizcaya et al. vs Il-Kummissjoni, C-465/09 P sa C-470/09 P, ECLI:EU:C:2011:372, il-paragrafu 150.

(43)  Ara s-Sentenza tal-Qorti Ġenerali tal-15 ta’ Novembru 2018, Deutsche Telekom v il-Kummissjoni, T-207/10, ECLI:EU:T:2018:786, paragrafu 42. Il-Qorti tal-Ġustizzja rrikonoxxiet l-eżistenza ta’ aspettattivi leġittimi ta’ benefiċjarju tal-għajnuna darba biss, fis-sentenza RSV. Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-24 ta’ Novembru 1987, RSV vs Il-Kummissjoni, C-223/85, ECLI:EU:C:1987:502. Madankollu, il-Qrati tal-Unjoni enfasizzaw iċ-ċirkostanzi eċċezzjonali ta’ dak il-każ, billi rrifjutaw li jestendu l-protezzjoni tal-aspettattivi leġittimi lil hinn mis-sitwazzjoni eċċezzjonali identifikata f’RSV; pereżempju, ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ewwel Istanza tal-14 ta’ Jannar 2004, Fleuren Compost v il-Kummissjoni, T-109/01, ECLI:EU:T:2004:4, paragrafi 145-148 u s-Sentenza tal-Qortit tal-Ġustizzja tad-29 ta’ April 2004, l-Italja v il-Kummissjoni, C-298/00 P, ECLI:EU:C:2004:240, paragrafu 90.

(44)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-20 ta’ Marzu 1997, Land Rheinland-Pfalz vs Alcan Deutschland, C-24/95, ECLI:EU:C:1997:163, il-paragrafu 25.

(45)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tad-29 ta’ April 2004, L-Italja vs Il-Kummissjoni, C-298/00 P, ECLI:EU:C:2004:240, il-paragrafu 88.

(46)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Prim’Istanza tat-30 ta’ Novembru 2009, Franza vs Il-Kummissjoni, T-427/04 and T-17/05, ECLI:EU:T:2009:474, il-paragrafu 261.

(47)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tat-8 ta’ Diċembru 2011, France Télécom SA vs Il-Kummissjoni, C-81/10 P, ECLI:EU:C:2011:811, il-paragrafi 58-60.

(48)  Ara s-Sentenza tal-Qorti Ġenerali tas-27 ta’ Frar 2013, Nitrogénművek Vegyipari v il-Kummissjoni, T-387/11, ECLI:EU:T:2013:98, paragrafu 121; Setenza tal-Qorti tal-Ewwel Istanza tal-25 ta’ Marzu 2009, Alcoa Trasformazioni v il-Kummissjoni, T-332/06, ECLI:EU:T:2009:79, paragrafu 61.

(49)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tat-28 ta’ Lulju 2011, Diputación Foral de Vizcaya et al. vs Il-Kummissjoni, C-471/09 P sa C-473/09 P, ECLI:EU:C:2011:521, il-paragrafi 64-65, 68, 75-77.

(50)  Deċiżjoni preċedenti li tkun sabet li ċerta miżura ma tikkostitwixxix għajnuna mill-Istat jew li tiddikjara ċerta għajnuna mill-Istat kompatibbli mas-suq intern trid tiġi interpretata bħala strettament applikabbli għall-fatti u ċ-ċirkostanzi partikolari ta’ dak il-każ speċifiku. Kull każ irid jiġi vvalutat fir-rigward tal-karatteristiċi tiegħu stess. Għaldaqstant, pereżempju, il-Qorti tal-Ġustizzja sostniet li deċiżjoni preċedenti li ddikjarat li miżura ma kinitx tikkostitwixxi għajnuna mill-Istat għal tul ta’ żmien limitat u abbażi taċ-ċirkostanzi prevalenti f’mument partikolari ma tistax tagħti lok għal aspettattivi leġittimi fir-rigward tal-valutazzjoni futura tan-natura ta’ għajnuna mill-Istat ta’ miżura simili. Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-21 ta’ Lulju 2011, Alcoa Trasformazioni vs Il-Kummissjoni, C-194/09 P, ECLI:EU:C:2011:497, il-paragrafi 72-75. Tirriżulta sitwazzjoni differenti jekk il-Kummissjoni tibdel l-evalwazzjoni tagħha ta’ miżura abbażi biss ta’ applikazzjoni aktar rigoruża tar-regoli tat-Trattat dwar l-għajnuna mill-Istat. F’din iċ-ċirkostanza, il-Qorti kkonkludiet li l-benefiċjarji tal-għajnuna kellhom dritt jistennew li deċiżjoni tal-Kummissjoni li treġġa’ lura l-approċċ preċedenti tagħha ttihom iż-żmien neċessarju biex jindirizzaw dik il-bidla u għalhekk jibbenefikaw mill-protezzjoni tal-aspettattivi leġittimi. F’dan is-sens, ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tat-22 ta’ Ġunju 2006, Il-Belġju vs Il-Kummissjoni (“Forum 187”), C-182/03 and C-217/03, ECLI:EU:C:2006:416, il-paragrafu 71.

(51)  Fis-sentenza CELF II, il-Qorti tal-Ġustizzja sostniet li s-suċċessjoni mhux ordinarja ta’ annullamenti tirrifletti, fil-prinċipju, id-diffikultà tal-każ u, lil hinn milli toħloq aspettattivi leġittimi, pjuttost tidher li x’aktarx iżżid id-dubji tal-benefiċjarju tal-għajnuna fir-rigward tal-kompatibbiltà tal-għajnuna inkwistjoni. Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-11 ta’ Marzu 2010, CELF u Ministre de la Culture et de la Communication (“CELF II”), C-1/09, ECLI:EU:C:2010:136, il-paragrafi 51-52 u 55.

(52)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-24 ta’ Marzu 2011, ISD Polska et al. vs Il-Kummissjoni, C-369/09 P, ECLI:EU:C:2011:175, il-paragrafu 124.

(53)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tat-22 ta’ Diċembru 2010, Il-Kummissjoni vs Is-Slovakkja (“Frucona Košice”), C-507/08, ECLI:EU:C:2010:802, il-paragrafu 59.

(54)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-24 ta’ Jannar 2013, Il-Kummissjoni vs Spanja (“Magefesa”), C-529/09, ECLI:EU:C:2013:31, il-paragrafu 64.

(55)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tat-18 ta’ Lulju 2007, Lucchini, C-119/05, ECLI:EU:C:2007:434, il-paragrafi 61-63; Is-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-11 ta’ Novembru 2015, Klausner Holz Niedersachsen, C-505/14, ECLI:EU:C:2015:742, il-paragrafu 45.

(56)  Is-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-11 ta’ Novembru 2015, Klausner Holz Niedersachsen, C-505/14, ECLI:EU:C:2015:742, il-paragrafu 40. ara wkoll is-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-5 ta’ Marzu 2019, Eesti Pagar, C-349/17, ECLI:EU:C:2019:172, il-paragrafi 138 u 139.

(57)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tas-6 ta’ Novembru 2018, Scuola Elementare Maria Montessori vs Il-Kummissjoni, C-622/16 P sa C-624/16 P, ECLI:EU:C:2018:873, il-paragrafu 79.

(58)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tad-9 ta’ Novembru 2017, Il-Kummissjoni vs il-Greċja (“Larco”), C-481/16, ECLI:EU:C:2017:845, il-paragrafu 28.

(59)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tat-12 ta’ Frar 2015, Il-Kummissjoni vs Franza (“Plans de Campagne”), C-37/14, ECLI:EU:C:2015:90, il-paragrafu 67.

(60)  Ara, f’dan is-sens, is-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tad-9 ta’ Lulju 2015, Il-Kummissjoni vs Franza (“Lignes maritimes Marseille-Corse”), C-63/14, ECLI:EU:C:2015:458, il-paragrafi 52 u 53.

(61)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tad-9 ta’ Novembru 2017, Il-Kummissjoni vs il-Greċja (“Larco”), C-481/16, ECLI:EU:C:2017:845, il-paragrafu 29. ara wkoll is-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tas-6 ta’ Novembru 2018, Scuola Elementare Maria Montessori vs Il-Kummissjoni, C-622/16 P sa C-624/16 P, ECLI:EU:C:2018:873, il-paragrafi 91 u 95.

(62)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-20 ta’ Marzu 1997, Land Rheinland-Pfalz vs Alcan Deutschland, C-24/95, ECLI:EU:C:1997:163, il-paragrafi 34-37.

(63)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-21 ta’ Marzu 1991, L-Italja vs Il-Kummissjoni (“Lanerossi”), C-303/88, ECLI:EU:C:1991:136, il-paragrafi 52 u 60.

(64)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tas-17 ta’ Ottubru 2013, Il-Kummissjoni vs Il-Greċja (“Ellinikos Xrysos”), C-263/12, ECLI:EU:C:2013:673, il-paragrafu 36.

(65)  F’dak is-sens, il-Qorti kkjarifikat li “fir-rigward tal-okkorrenza ta’ problemi soċjali eventwali, li jistgħu jkunu ta’ preġudizzju għall-ordni pubbliku, hija ġurisprudenza stabbilita, hekk kif irrilevat mill-Avukat Ġenerali fil-paragrafu 86 tal-konklużjonijiet tiegħu, li fil-preżenza ta’ theddid ta’ problemi bħal dawn, huwa l-Istat Membru kkonċernat li għandu jadotta l-miżuri kollha xierqa sabiex jiggarantixxi l-portata u l-effett sħiħ tad-dritt tal-Unjoni, sabiex jiżgura l-implementazzjoni korretta ta’ dan id-dritt, fl-interessi tal-operaturi ekonomiċi kollha, sakemm ma jkunx stabbilit li azzjoni min-naħa ta’ dan l-istat jista’ jkollha konsegwenzi fuq l-ordni pubblika bil-konsegwenzi li ma jkunx jista’ jikkontrollaha bil-mezzi għad-dispożizzjoni tiegħu”. Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tad-9 ta’ Lulju 2015, Il-Kummissjoni vs Franza (“Lignes maritimes Marseille-Corse”), C-63/14, ECLI:EU:C:2015:458, il-paragrafu 52.

(66)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tas-17 ta’ Settembru 2015, Il-Kummissjoni vs L-Italja (“Venezja u Chioggia II”), C-367/14, ECLI:EU:C:2015:611, il-paragrafu 51.

(67)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-11 ta’ Settembru 2014, Il-Kummissjoni vs Il-Ġermanja (“Biria Gruppe”), C-527/12, ECLI:EU:C:2014:2193, il-paragrafi 49 u 56.

(68)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tad-9 ta’ Lulju 2015, Il-Kummissjoni vs Franza (“Lignes maritimes Marseille-Corse”), C-63/14, ECLI:EU:C:2015:458, il-paragrafu 49.

(69)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tad-9 ta’ Lulju 2015, Il-Kummissjoni vs Franza (“Lignes maritimes Marseille-Corse”), C-63/14, ECLI:EU:C:2015:458, il-paragrafu 57.

(70)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-15 ta’ Jannar 1986, Il-Kummissjoni vs il-Belġju, C-52/84, ECLI:EU:C:2013:3, il-paragrafu 14.

(71)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tat-2 ta’ Lulju 2002, Il-Kummissjoni vs Spanja, C-499/99, ECLI:EU:C:2002:408, il-paragrafu 37.

(72)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tas-6 ta’ Novembru 2018, Scuola Elementare Maria Montessori vs Il-Kummissjoni, C-622/16 P sa C-624/16 P, ECLI:EU:C:2018:873, il-paragrafi 82 u 84.

(73)  Is-Sentenza tal-Qorti Ġenerali tal-25 ta’ Jannar 2018, SNCM vs Il-Kummissjoni, T-818/14, ECLI:EU:T:2017:33, il-paragrafu 72.

(74)  Il-kunċetti ta’ “skema ta’ għajnuna” u “għajnuna individwali” huma definiti, rispettivament, fl-Artikolu 1(d) u (e) tar-Regolament Proċedurali.

(75)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tat-8 ta’ Diċembru 2011, France Télécom SA vs Il-Kummissjoni, C-81/10 P, ECLI:EU:C:2011:811, il-paragrafi 80.

(76)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tat-8 ta’ Diċembru 2011, France Télécom SA vs Il-Kummissjoni, C-81/10 P, ECLI:EU:C:2011:811, il-paragrafi 82.

(77)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-20 ta’ Marzu 1997, Land Rheinland-Pfalz vs Alcan Deutschland, C-24/95, ECLI:EU:C:1997:163, il-paragrafi 34-37.

(78)  Pereżempju, talba għall-informazzjoni mill-Kummissjoni lill-Istat Membru kkonċernat tinterrompi l-perjodu ta’ preskrizzjoni u terġa’ tissokkta ż-żmien. Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tas-26 ta’ April 2018, ANGED, C-233/16, ECLI:EU:C:2018:280, il-paragrafi 84 u 85.

(79)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tas-6 ta’ Ottubru 2005, Scott vs Il-Kummissjoni, C-276/03 P, ECLI:EU:C:2005:590, il-paragrafi 27 u 36.

(80)  Is-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tat-23 ta’ Jannar 2019, Fallimento Traghetti del Mediterraneo, C-387/17, ECLI:EU:C:2019:51, il-paragrafu 52; Is-Sentenza tal-Qorti tal-Prim’Istanza tat-30 ta’ Novembru 2002, Franza vs Il-Kummissjoni, T-195/01 and T-207/01, ECLI:EU:T:2009:111, il-paragrafu 130.

(81)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-11 ta’ Settembru 2014, Il-Kummissjoni vs Il-Ġermanja (“Biria Gruppe”), C-527/12, ECLI:EU:C:2014:2193, il-paragrafi 39 u 41.

(82)  F’dan is-sens, ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tas-6 ta’ Ottubru 2011, Il-Kummissjoni vs L-Italja (“Venezja u Chioggia I”), C-302/09, ECLI:EU:C:2011:634, il-paragrafi 38 u 39.

(83)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-5 ta’ Ottubru 2006, Il-Kummissjoni vs Franza (“Scott”), C-232/05, ECLI:EU:C:2006:651, il-paragrafi 49-53.

(84)  Skont il-prinċipju tal-ekwivalenza, il-liġi nazzjonali trid tiġi applikata b’mod mhux diskriminatorju meta mqabbel ma’ każijiet simili li huma rregolati biss mil-liġi nazzjonali. Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tat-13 ta’ Ġunju 2002, in-Netherlands vs Il-Kummissjoni, C-382/99 P, ECLI:EU:C:2004:363, il-paragrafu 90.

(85)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-11 ta’ Settembru 2014, Il-Kummissjoni vs Il-Ġermanja (“Biria Gruppe”), C-527/12, ECLI:EU:C:2014:2193, il-paragrafi 43 u 56.

(86)  Filwaqt li b’mod ġenerali mhux diffiċli li l-benefiċjarju tal-għajnuna individwali jiġi identifikat, il-Kummissjoni b’mod ġenerali mhix fil-pożizzjoni li tidentifika lill-benefiċjarji kollha ta’ skemi tal-għajnuna inkompatibbli, aħseb u ara l-ammont preċiż ta’ għajnuna rċevuta.

(87)  Il-Kummissjoni mhijiex legalment mitluba li, fid-deċiżjoni ta’ rkupru tagħha, tispeċifika l-ammont preċiż li għandu jiġi rkuprat. Huwa biżżejjed li l-Kummissjoni tinkludi fiha informazzjoni li tippermetti lill-Istat Membru jikkwantifika l-ammont, mingħajr wisq diffikultà. Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tat-28 ta’ Lulju 2011, Mediaset vs Il-Kummissjoni, C-403/10 P, ECLI:EU:C:2011: 533, paragrafu 126.

(88)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-21 ta’ Mejju 1987, Albako vs BALM, C-249/85, ECLI:EU:C:1987:245, il-paragrafu 17. Ara wkoll is-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-5 ta’ Marzu 2019, Eesti Pagar, C-349/17, ECLI:EU:C:2019:172, il-paragrafi 90.

(89)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tat-13 ta’ Ġunju 2002, in-Netherlands vs Il-Kummissjoni, C-382/99 P, ECLI:EU:C:2004:363, il-paragrafu 90.

(90)  Dan jimplika li Stat Membru jeħtieġlu jieħu l-miżuri kollha neċessarji biex iġib lura s-sitwazzjoni li kienet teżisti qabel ma ngħatat l-għajnuna, inkluż, pereżempju, billi jikkanċella kuntratt. Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tat-8 ta’ Diċembru 2011, Residex Capital IV, C-275/10, ECLI:EU:C:2011:814, il-paragrafu 45.

(91)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-20 ta’ Marzu 1997, Land Rheinland-Pfalz vs Alcan Deutschland, C-24/95, ECLI:EU:C:1997:163, il-paragrafu 34.

(92)  F’dan is-sens, ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tat-22 ta’ Diċembru 2010, Il-Kummissjoni vs L-Italja (“Kumpaniji li għadhom kemm ġew elenkati”), C-304/09, ECLI:EU:C:2010:812, il-paragrafu 32.

(93)  Il-Kummissjoni tista’ tistabbilixxi skadenza differenti għall-irkupru, abbażi taċ-ċirkostanzi speċifiċi tal-każ. Ara l-paragrafu 68.

(94)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-11 ta’ Settembru 2014, Il-Kummissjoni vs Il-Ġermanja (“Biria Gruppe”), C-527/12, ECLI:EU:C:2014:2193, il-paragrafi 41.

(95)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-5 ta’ Marzu 2019, Eesti Pagar, C-349/17, ECLI:EU:C:2019:172, il-paragrafi 91.

(96)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tad-9 ta’ Novembru 2017, Il-Kummissjoni vs il-Greċja (“Larco”), C-481/16, ECLI:EU:C:2017:845, il-paragrafu 29.

(97)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-20 ta’ Marzu 2014, Rousse Industry vs Il-Kummissjoni, C-271/13 P, ECLI:EU:C:2014:175, il-paragrafu 78.

(98)  Għal illustrazzjoni tal-proposti għall-implimentazzjoni, ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tat-12 ta’ Diċembru 2002, Il-Kummissjoni vs Il-Ġermanja, C-209/00, ECLI:EU:C:2002:747, il-paragrafi 40-44.

(99)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tad-9 ta’ Lulju 2015, Il-Kummissjoni vs Franza (“Lignes maritimes Marseille-Corse”), C-63/14, ECLI:EU:C:2015:458, il-paragrafu 45.

(100)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tad-29 ta’ April 2004, Il-Ġermanja vs Il-Kummissjoni (“SMI”), C-277/00, ECLI:EU:C:2004:238, il-paragrafu 75.

(101)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tat-13 ta’ Frar 2014, Mediaset, C-69/13, ECLI:EU:C:2014:71, il-paragrafu 22.

(102)  Skont il-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja, meta persuni fiżiċi jew ġuridiċi legalment distinti jikkostitwixxu unità ekonomika, jenħtieġ li jiġu trattati bħala impriża unika għall-finijiet tal-liġi tal-kompetizzjoni tal-Unjoni Ewropea. Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tat-13 ta’ Frar 1984, Mediaset, C-170/83, ECLI:EU:C:2014:271, il-paragrafu 11. Il-Kummissjoni għandha diskrezzjoni wiesgħa biex tiddetermina jekk l-impriżi ta’ grupp għandhomx jitqiesu bħala unità ekonomika jew entitajiet separati għall-finijiet tal-liġi dwar l-għajnuna mill-Istat. Ara s-Sentenza tal-Qorti Ġenerali tal-1 ta’ Marzu 2000, SNCM vs Il-Kummissjoni, T-234/95, ECLI:EU:T:2017:174, il-paragrafu 124.

(103)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Prim’Istanza tad-29 ta’ Ġunju 2000, DSG vs Il-Kummissjoni, T-234/95, ECLI:EU:T:2000:174, il-paragrafu 124.

(104)  Ara s-Sentenza tal-Qorti Ġenerali tat-13 ta Settembru 2010, Il-Greċja vs Il-Kummissjoni, T-415/05, T-416/05 and T-423/05, ECLI:EU:T:2010:386, il-paragrafi 143-146.

(105)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tad-29 ta’ April 2004, Il-Ġermanja vs Il-Kummissjoni (“SMI”), C-277/00, ECLI:EU:C:2004:238, il-paragrafi 78 u 84.

(106)  Il-Kummissjoni mhijiex mitluba tikkunsidra l-kriterji kollha. F’dak is-sens, ara s-Sentenza tal-Qorti Ġenerali tat-28 ta’ Marzu 2012, Ryanair vs Il-Kummissjoni, T-123/09, ECLI:EU:T:2012:164, il-paragrafi 155 u 156.

(107)  Fir-rigward tal-kamp ta’ applikazzjoni tat-tranżazzjoni, fil-prinċipju l-assi mibjugħa jridu jkunu biss parti minn dawk fil-pussess tal-benefiċjarju tal-għajnuna. Akbar ma tkun il-parti tan-negozju oriġinali li tiġi ttrasferita lil entità ġdida, akbar ma tkun il-probabbiltà li l-attività ekonomika relatata mal-assi mibjugħa tkompli tibbenefika mill-għajnuna inkompatibbli. Ara d-Deċiżjoni tal-Kummissjoni (UE) 2015/1826 tal-15 ta’ Ottubru 2014 dwar l-għajnuna mill-Istat SA.33797 — (2013/C) (ex2013/NN) (ex2011/CP) implimentata mis-Slovakkja għall-NCHZ (ĠU L 269. 15.10.2015, p. 71). Fir-rigward tal-kontinwità ekonomika, ara d-Deċiżjoni tal-Kummissjoni tas-17 ta’ Settembru 2008, Għajnuna mill-Istat N 321/08, N 322/08 u N 323/08– Il-Greċja — Vente de certains actifs d’Olympic Airlines/Olympic Airways Services; Id-Deċiżjoni tal-Kummissjoni tat-12 ta’ Novembru 2008 Għajnuna mill-Istat N 510/2008 — L-Italja — Bejgħ tal-assi tal-Alitalia; Id-Deċiżjoni tal-Kummissjoni tal-4 ta’ April 2012 SA.34547 — Franza — Reprise des actifs du groupe SERNAM dans le cadre de son redressement judiciaire.

(108)  Meta l-assi jinbiegħu permezz ta’ sejħa għal offerti miftuħa, trasparenti, mhux diskriminatorja u mhux kundizzjonali lill-ogħla offerent, il-prezz imħallas ġeneralment ikun preżunt li jkun il-prezz tas-suq. Dan il-prinċipju ġie segwit mill-Kummissjoni fid-Deċiżjoni tal-Kummissjoni tal-1 ta’ Ottubru 2014 dwar l-għajnuna mill-Istat SA.31550 (2012/C) (ex2012/NN) implimentata mill-Ġermanja għal Nürburgring; Id-Deċiżjoni tal-Kummissjoni tas-27 ta’ Marzu 2014 dwar l-għajnuna mill-Istat SA.34572 (13/C) (ex 13/NN) implimentata mill-Greċja għal Larco General Mining & Metallurgical Company S.A.; Id-Deċiżjoni tal-Kummissjoni tas-7 ta’ Mejju 2015 dwar l-għajnuna mill-Istat SA.35546 (2013/C) (ex2012/NN) implimentata mill-Portugall għal Estaleiros Navais de Viana do Castelo S.A.

(109)  Il-Kummissjoni sabet kontinwità ekonomika f’każijiet fejn ma kien hemm ebda bidla fil-mod kif kien qed jitmexxa n-negozju, fil-kamp ta’ applikazzjoni tal-attività jew fil-produzzjoni. Pereżempju, ara d-Deċiżjoni tal-Kummissjoni (UE) 2015/1826 tal-15 ta’ Ottubru 2014 dwar l-għajnuna mill-Istat SA.33797 — (2013/C) (ex2013/NN) (ex2011/CP) implimentata mis-Slovakkja għall-NCHZ (ĠU L 269. 15.10.2015, p. 71). Għall-kuntrarju, f’każijiet fejn ikunu ntwerew bidliet sinifikanti fl-attività jew fl-istrateġija tan-negozju, il-Kummissjoni kienet tal-fehma li ma kien hemm ebda kontinwità ekonomika. Ara d-Deċiżjoni tal-Kummissjoni (UE) 2016/151 tal-1 ta’ Ottubru 2014 dwar l-għajnuna mill-Istat SA.31550 (2012/C) (ex2012/NN) implimentata mill-Ġermanja għal Nürburgring (ĠU L 34. 10.2.2016, p. 1); Id-Deċiżjoni tal-Kummissjoni (UE) 2016/152 tal-1 ta’ Ottubru 2014 dwar l-għajnuna mill-Istat SA 27339 (12/C) (ex 11/NN) implimentata mill-Ġermanja għall-Ajruport ta’ Zweibrücken u għal-linji tal-ajru li jużaw l-ajruport (ĠU L 34, 10.2.2016, p. 68). F’kull każ, il-loġika ekonomika waħedha ma ġietx meqjusa element konklużiv meta wieħed iħares lejn il-kontinwità ekonomika bejn żewġ impriżi.

(110)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tad-29 ta’ April 2004, Il-Ġermanja vs Il-Kummissjoni (“SMI”), C-277/00, ECLI:EU:C:2004:238, il-paragrafu 81.

(111)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-1 ta’ Ottubru 2015, Electrabel u Dunamenti Erőmű vs Il-Kummissjoni, C-357/14 P, ECLI:EU:C:2015:642, il-paragrafu 113.

(112)  Ara, f’dan ir-rigward, is-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tas-7 ta’ Marzu 2018, SNCF Mobilités vs Il-Kummissjoni, C-127/16 P, ECLI:EU:C:2018:165.

(113)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-14 ta’ Lulju 2011, Il-Kummissjoni vs L-Italja (“Tremonti bis”), C-303/09, ECLI:EU:C:2011:483, il-paragrafu 43.

(114)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tat-13 ta’ Frar 2014, Mediaset, C-69/13, ECLI:EU:C:2014:71, il-paragrafu 21. Ara wkoll il-paragrafu 66 hawn fuq.

(115)  Pereżempju, ara d-Deċiżjoni tal-Kummissjoni tal-11 ta’ Lulju 2001 dwar l-iskema tal-għajnuna mill-Istat applikata minn Spanja għal ċerti ditti ġodda stabbiliti f’Álava (ĠU L 314, 18.11.2002, p. 1), il-Premessa 90.

(116)  Ara s-Sentenza tal-Qorti Ġenerali tal-20 ta’ Settembru 2011, Regione autonoma della Sardegna et al. vs Il-Kummissjoni, T-394/08, T-408/08, T-453/08 and T-454/08, ECLI:EU:T:2011:493, il-paragrafi 310-312, kif ikkonferrmata bis-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tat-13 ta’ Ġunju 2013, HGA et al. vs Il-Kummissjoni, C-630/11 P sa C-633/11 P, ECLI:EU:C:2013:387.

(117)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-15 ta’ Jannar 2017, Il-Kummissjoni vs il-Belġju, C-591/14, ECLI:EU:C:2013:670, il-paragrafu 46.

(118)  Pereżempju, jekk Stat Membru jsostni fl-2018 li vantaġġ mogħti fil-31 ta’ Diċembru 2014 jista’ jitqies b’mod retrospettiv bħala għajnuna de minimis, dak l-Istat Membru jeħtieġlu jagħti prova li anke meta tiġi inkluża dik l-għajnuna de minimis ġdida, il-limitu massimu rilevanti ma jinqabiżx fi kwalunkwe wieħed mill-perjodi ta’ tliet snin li ġejjin: 2012-2014, 2013-2015 u 2014-2016. Minn dan isegwi li l-Kummissjoni tista’ tippermetti l-inklużjoni retrospettiva ta’ dik l-allegata għajnuna de minimis biss bil-kundizzjoni li l-limitu de minimis rilevanti ma jinqabeż qatt.

(119)  Kif stabbilit ukoll fir-Regolament tal-Kummissjoni (UE) Nru 1407/2013 tat-18 ta’ Diċembru 2013 dwar l-applikazzjoni tal-Artikoli 107 u 108 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea għall-għajnuna de minimis (ĠU L 352, 24.12.2013, p. 1).

(120)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-15 ta’ Diċembru 2005, Unicredito Italiano, C-148/04, ECLI:EU:C:2005:774, il-paragrafu 117.

(121)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-15 ta’ Diċembru 2005, Unicredito Italiano, C-148/04, ECLI:EU:C:2005:774, il-paragrafi 118-119.

(122)  F’din l-istanza, iridu jiġu ssodisfati l-kundizzjonijiet li ġejjin li għandhom x’jaqsmu mal-ħelsien mit-taxxa: (i) ma għandhomx iwasslu għal kwalunkwe għajnuna (ġdida) mill-Istat; (ii) huma jeħtiġilhom jikkonċernaw lill-kontribwenti kollha bl-istess mod; (iii) huma għandhom japplikaw abbażi ta’ regola li kienet teżisti fiż-żmien li ngħatat l-għajnuna inkompatibbli; jew (iv) l-impriżi eliġibbli għall-ħelsien jeħtiġilhom jibbenefikaw minnu awtomatikament (jiġifieri l-applikazzjoni tal-ħelsien ma tirrikjedix l-awtorizzazzjoni minn qabel tal-Istat Membru u lanqas l-attivazzjoni ta’ opzjoni fiż-żmien xieraq min-naħa tal-kontribwent).

(123)  Fil-każ ta’ deċiżjonijiet ta’ rkupru soġġetti għal proċedimenti ġuridiċi, l-imgħax tal-irkupru għandu jiġi kkalkulat ukoll għall-perjodi li matulhom id-deċiżjoni ġiet sospiża b’ordni tal-qorti jew annullata b’sentenza tal-prim’istanza u sussegwentement ribaltata mill-Qorti tal-Ġustizzja. F’dan is-sens, ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tat-12 ta’ Frar 2008, CELF and ministre de la Culture et de la Communication (“CELF I”), C-199/06, ECLI:EU:C:2008:79, il-paragrafi 56-58 u 69.

(124)  Ir-rati ta’ referenza u ta’ skont (f’%) mill-1 ta’ Awwissu 1997 huma ppubblikati fis-sit web tad-Direttorat Ġenerali għall-Kompetizzjoni tal-Kummissjoni Ewropea.

(125)  L-aċċess għal din l-għodda jingħata wara proċess ta’ reġistrazzjoni kemm fil-livell nazzjonali kif ukoll f’dak tal-Unjoni Ewropa. Din ir-reġistrazzjoni tiżgura li jkunu biss l-uffiċjali awtorizzati tal-awtoritajiet tal-Istat Membru kkonċernat u tas-servizzi tal-Kummissjoni li jkunu jistgħu jaċċessaw l-għodda.

(126)  Il-ħlas tal-ammont totali ta’ għajnuna inkluż l-imgħax tal-irkupru f’kont miżmum minn terzi jista’ jiġi rregolat bi ftehim speċifiku, iffirmat mill-Istat Membru, bank jew fiduċjarju u l-benefiċjarju tal-għajnuna, li fih il-partijiet jaqblu li l-ammont imħallas fil-kont miżmum minn terzi se jiġi rilaxxat favur parti jew oħra, skont ir-riżultat finali tal-kawża. Jekk id-deċiżjoni finali tal-Qrati tal-Unjoni tikkonferma biss parzjalment id-deċiżjoni ta’ rkupru b’mod li jimplika tnaqqis tal-ammont ta’ rkupru, il-fondi miżmuma f’kont miżmum minn terzi, inkluż kwalunkwe profitt jew telf, irid jiġi ttrasferit lill-Istat Membru kkonċernat u l-benefiċjarju tal-għajnuna pro quota.

(127)  Pereżempju, id-dritt Franċiż jipprovdi li l-qrati nazzjonali jordnaw il-ħlas provviżorju tal-għajnuna (jiġifieri sakemm jiġi deċiż ir-riżultat tal-proċedimenti dwar il-mertu tal-kawża) jekk l-obbligu tal-ħlas lura tal-għajnuna ma jkunx jista’ jiġi kkontestat serjament. Din it-talba interim għall-ħlas (imsejħa “référé-provision”) tista’ tingħata għal ordni ta’ rkupru maħruġa wara deċiżjoni tal-Kummissjoni.

(128)  Pereżempju, xi Stati Membri ma għandhomx dispożizzjonijiet li jippermettu lill-awtoritajiet responsabbli mill-irkupru jordnaw ħlasijiet provviżorji skont il-liġi fiskali, iżda għandhom dispożizzjonijiet simili skont id-dritt ċivili. F’dawk il-każijiet, jenħtieġ li Stat Membru jagħmel użu mir-regoli li jippermettu l-implimentazzjoni provviżorja tad-deċiżjoni, irrispettivament mill-proċedura magħżula biex jeżegwiha.

(129)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tas-7 ta’ Lulju 2009, Il-Kummissjoni vs Il-Greċja (“Olympic Airways II”), C-369/07, ECLI:EU:C:2009:428, il-paragrafu 79.

(130)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tat-12 ta’ Diċembru 2002, Il-Kummissjoni vs Il-Ġermanja, C-209/00, ECLI:EU:C:2002:747, il-paragrafi 57-58.

(131)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tas-7 ta’ Lulju 2009, Il-Kummissjoni vs Il-Greċja (“Olympic Airways II”), C-369/07, ECLI:EU:C:2009:428, il-paragrafu 68.

(132)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tas-17 ta’ Jannar 2018, Il-Kummissjoni vs Il-Greċja (“United Textiles”), C-363/16, ECLI:EU:C:2018:12, il-paragrafu 36.

(133)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-21 ta’ Marzu 1990, Il-Belġju vs Il-Kummissjoni (“Tubemeuse”), C-142/87, ECLI:EU:C:1990:125, il-paragrafu 65-66.

(134)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tas-17 ta’ Jannar 2018, Il-Kummissjoni vs Il-Greċja (“United Textiles”), C-363/16, ECLI:EU:C:2018:12, il-paragrafu 38.

(135)  Minħabba li l-irkupru huwa affettwar skont il-proċeduri fil-liġi nazzjonali tal-Istat Membru kkonċernat, il-liġi nazzjonali tirregola l-klassifikazzjoni tat-talba tal-għajnuna mill-Istat fl-iskeda tal-obbligi, sakemm il-klassifikazzjoni tikkonforma mal-prinċipju tal-effikaċja u mal-prinċipju tal-ekwivalenza. Ara l-paragrafu 64. Fi kwalunkwe każ, l-għajnuna mill-Istat ma tistax tiġi kklassifikata aktar baxxa minn talbiet ordinarji mhux garantiti.

(136)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-11 ta’ Diċembru 2012, Il-Kummissjoni vs Spanja (“Magefesa II”), C-610/10, ECLI:EU:C:2012:781, il-paragrafi 72 u 104.

(137)  F’dak is-sens, ara s-Sentenza tal-Qorti Ġenerali tat-21 ta’ Ottubru 2014, L-Italja vs Il-Kummissjoni, T-268/13, ECLI:EU:T:2014:900, il-paragrafi 62-64.

(138)  F’dan is-sens, ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tas-17 ta’ Novembru 2011, Il-Kummissjoni vs L-Italja (“Miżuri dwar l-Impjieg II”), C-496/09, ECLI:EU:C:2011:740, il-paragrafu 74.

(139)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tad-29 ta’ April 2004, Il-Ġermanja vs Il-Kummissjoni (“SMI”), C-277/00, ECLI:EU:C:2004:238, il-paragrafu 86.

(140)  F’dak is-sens, ara l-Avviż tal-Kummissjoni dwar il-kunċett ta’ għajnuna mill-Istat kif imsemmi fl-Artikolu 107(1) tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea (ĠU C 262, 19.7.2016, p. 1), il-paragrafi 89-96.

(141)  Ara http://ec.europa.eu/competition/state_aid/studies_reports/recovery.html.

(142)  Għal aktar informazzjoni dwar l-irwol tal-qrati nazzjonali fl-infurzar tar-regoli dwar l-għajnuna mill-Istat, ara l-Avviż tal-Kummissjoni dwar l-infurzar tal-liġi dwar l-għajnuna mill-Istat mill-qrati nazzjonali (ĠU C 85, 9.4.2009, p. 1), jew kwalunkwe att legali li jemendaha jew jissostitwixxiha.

(143)  Il-qorti nazzjonali kkonċernata tista’ tikkoopera mal-Kummissjoni bl-użu tal-għodod ta’ kooperazzjoni previsti fl-Artikolu 29(1) tar-Regolament Proċedurali.

(144)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-21 ta’ Frar 1991, Zuckerfabrik Süderdithmarschen u Zuckerfabrik Soest vs Hauptzollamt Itzehoe and Hauptzollamt Paderborn, C-143/88 u C-92/89, ECLI:EU:C:1991:65, il-paragrafi 23 u ta’ warajh.

(145)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tad-9 ta’ Novembru 1995, Atlanta Fruchthandelsgesellschaft u Oħrajn (I) vs Bundesamt für Ernährung und Forstwirtschaft, C-465/93, ECLI:EU:C:1995:369, il-paragrafu 51.

(146)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tad-29 ta’ Marzu 2012, Il-Kummissjoni vs L-Italja (“L-Industrija tal-lukandi f’Sardinja”), C-243/10, ECLI:EU:C:2012:182, il-paragrafu 48.

(147)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-14 ta’ Lulju 2011, Il-Kummissjoni vs L-Italja (“Tremonti bis”), C-303/09, ECLI:EU:C:2011:483, il-paragrafu 46.

(148)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tas-6 ta’ Ottubru 2011, Il-Kummissjoni vs L-Italja (“Venezja u Chioggia I”), C-302/09, ECLI:EU:C:2011:634, il-paragrafu 50.

(149)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tas-17 ta’ Settembru 2015, Il-Kummissjoni vs L-Italja (“Venezja u Chioggia II”), C-367/14, ECLI:EU:C:2015:611, il-paragrafu 50.

(150)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-15 ta’ Jannar 2001, Il-Kummissjoni vs il-Belġju, C-378/98, ECLI:EU:C:2013:370, il-paragrafu 26.

(151)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tas-17 ta’ Jannar 2018, Il-Kummissjoni vs Il-Greċja (“United Textiles”), C-363/16, ECLI:EU:C:2018:12, il-paragrafu 34; Is-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-24 ta’ Jannar 2013, Il-Kummissjoni vs Spanja (“Magefesa”), C-529/09, ECLI:EU:C:2013:31, il-paragrafu 91. Evidentement, dan huwa mingħajr preġudizzju għal-limiti għall-obbligu għall-irkupru: ara t-Taqsima 2.4.

(152)  Dan huwa bla preġudizzju għall-impossibbiltà assoluta murija li tiġi rkuprata l-għajnuna.

(153)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tat-30 ta’ Settembru 2003, Köbler, C-224/01, ECLI:EU:C:2003:513, il-paragrafi 31-33;

(154)  Mill-adozzjoni tal-Avviż ta’ Rkupru tal-2007 l hawn, il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet fuq diversi materji riferuti lilha mill-Kummissjoni skont l-Artikolu 108(2) tat-TFUE. Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tas-17 ta’ Jannar 2018, Il-Kummissjoni vs Il-Greċja (“United Textiles”), C-363/16, ECLI:EU:C:2018:12; Is-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tad-9 ta’ Novembru 2017, Il-Kummissjoni vs Il-Greċja (“Larco”), C-481/16, ECLI:EU:C:2017:845; Is-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tad-9 ta’ Lulju 2015, Il-Kummissjoni vs Franza (“Lignes maritimes Marseille-Corse”), C-63/14, ECLI:EU:C:2015:458; Is-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tas-6 ta’ Mejju 2015, Il-Kummissjoni vs Il-Ġermanja (“Deutsche Post”), C-674/13, ECLI:EU:C:2015:302; Is-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-11 ta’ Settembru 2014, Il-Kummissjoni vs Il-Ġermanja (“Biria Gruppe”), C-527/12, ECLI:EU:C:2014:2193; Is-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-5 ta’ Ġunju 2014, Il-Kummissjoni vs L-Italja (“Eżenzjoni mid-dazju tas-sisa”), C-547/11, ECLI:EU:C:2014:1319; Is-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tat-12 ta’ Diċembru 2013, Il-Kummissjoni vs L-Italja (“Tariffi preferenzjali tal-elettriku”), C-411/12, ECLI:EU:C:2013:832; Is-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tas-17 ta’ Ottubru 2013, Il-Kummissjoni vs L-Italja (“Alcoa”), C-344/12, ECLI:EU:C:2013:667; Is-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tas-17 ta’ Ottubrur 2013, il-Kummissjoni v il-Greċja (‘Ellinikos Xrysos’), C-263/12, ECLI:EU:C:2013:673; Is-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-10 ta’ Ottubru 2013, Il-Kummissjoni vs L-Italja (“Ixfin”), C-353/12, ECLI:EU:C:2013:651; Is-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-21 ta’ Marzu 2013, Il-Kummissjoni vs L-Italja (“Vapuri ta’ Sardinja”), C-613/11, ECLI:EU:C:2013:192; Is-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tat-28 ta’ Ġunju 2012, Il-Kummissjoni vs Il-Greċja (“Tarzni Elleniċi I”), C-485/10, ECLI:EU:C:2012:395; Is-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tad-29 ta’ Marzu 2012, Il-Kummissjoni vs L-Italja (“L-industrija tal-lukandi f’Sardinja”), C-243/10, ECLI:EU:C:2012:182; Is-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-1 ta’ Marzu 2012, Il-Kummissjoni vs Il-Greċja (“Fond ta’ riżerva eżenti mit-taxxa”), C-354/10, ECLI:EU:C:2012:109; Is-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tat-13 ta’ Ottubru 2011, Il-Kummissjoni vs L-Italja (“New Interline”), C-454/09, ECLI:EU:C:2011:650; Is-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tas-6 ta’ Ottubru 2011, Il-Kummissjoni vs L-Italja (“Venezja u Chioggia I”), C-302/09, ECLI:EU:C:2011:634; Is-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-14 ta’ Lulju 2011, il-Kummissjoni v l-Italja (‘Tremonti bis’), C-303/09, ECLI:EU:C:2011:483; Is-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-5 ta’ Mejju 2011, Il-Kummissjoni vs L-Italja (“Fieri kummerċjali”), C-305/09, ECLI:EU:C:2011:274; Is-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-14 ta’ April 2011, Il-Kummissjoni vs Il-Polonja (“Technologie Buczek”), C-331/09, ECLI:EU:C:2011:250; Is-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tat-22 ta’ Diċembru2010, Il-Kummissjoni vs Is-Slovakkja (“Frucona Košice”), C-507/08, ECLI:EU:C:2010:802; Is-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tat-22 ta’ Diċembru 2010, Il-Kummissjoni vs L-Italja (“Kumpaniji li għadhom kemm ġew elenkati”), C-304/09, ECLI:EU:C:2010:812; Is-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tat-13 ta’ Novembru 2008, Il-Kummissjoni vs Franza (“L-Artikolu 44-septies CGI”), C-214/07, ECLI:EU:C:2008:619; Is-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tad-19 ta’ Ġunju 2008, Il-Kummissjoni vs Il-Ġermanja (“Kahla/Thüringen”), C-39/06, ECLI:EU:C:2008:349; Is-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-14 ta’ Frar 2008, Il-Kummissjoni vs Il-Greċja (“Olympic Airways I”), C-419/06, ECLI:EU:C:2008:89; Is-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tas-6 ta’ Diċembru 2007, Il-Kummissjoni vs L-Italja (“Mesures urgentes en faveur de l’emploi”), C-280/05, ECLI:EU:C:2007:753.

(155)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tas-17 ta’ Settembru 2015, Il-Kummissjoni vs L-Italja (“Venezja u Chioggia II”), C-367/14, ECLI:EU:C:2015:611, il-paragrafu 35.

(156)  Komunikazzjoni mill-Kummissjoni dwar l-Applikazzjoni tal-Artikolu 228 tat-Trattat tal-KE, SEC(2005) 1658 (ĠU C 126, 7.6.2007, p. 15), kif emendata u aġġornata bil-komunikazzjonijiet ippubblikati fuq is-sit elettroniku tal-Kummissjoni Ewropea.

(157)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tat-13 ta’ Mejju 2014, Il-Kummissjoni vs Spanja (“Għajnuna fiskali Baska”), C-184/11, ECLI:EU:C:2014:316, il-paragrafu 69.

(158)  Mill-adozzjoni tal-Avviż ta’ Rkupru tal-2007 “l hawn, il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet fuq diversi materji riferuti lilha mill-Kummissjoni skont l-Artikolu 260(2) tat-TFUE. Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-14 ta’ Novembru 2018, Il-Kummissjoni vs Il-Greċja (“Tarzni Elleniċi II”), C-93/17, ECLI:EU:C:2018:903; Is-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tas-17 ta’ Settembru 2015, Il-Kummissjoni vs L-Italja (‘Venezja u Chioggia II’), C-367/14, ECLI:EU:C:2015:611; Is-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tas-17 ta’ Novembru 2011, Il-Kummissjoni vs L-Italja (‘Miżuri dwar l-Impjieg II’), C-496/09, ECLI:EU:C:2011:740; Is-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tat-13 ta’ Mejju 2014, Il-Kummissjoni vs Spanja (“Għajnuna fiskali Baska”), C-184/11, ECLI:EU:C:2014:316; Is-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tas-7 ta’ Lulju 2009, Il-Kummissjoni vs Il-Greċja (“Olympic Airways II”), C-369/07, ECLI:EU:C:2009:428; Is-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-11 ta’ Diċembru 2012, Il-Kummissjoni vs Spanja (“Magefesa II”), C-610/10, ECLI:EU:C:2012:781. F’dawn is-sentenzi kollha, minbarra fil-kawża Għajnuna fiskali Baska, il-Qorti tal-Ġustizzja imponiet kemm il-ħlas ta’ somma f’daqqa kif ukoll il-ħlas ta’ penalità. B’mod partikolari, fil-kawża Tarzni Elleniċi, b’mod partikolari, il-Qorti imponiet il-ħlas ta’ penalità ta’ EUR 7 294 000 għal kull 6 xhur ta’ dewmien fl-implimentazzjoni tal-miżuri neċessarji biex tintlaħaq il-konformità mas-sentenza tal-Qorti u l-ħlas ta’ somma f’daqqa ta’ EUR 10 miljun; f’Venezja u Chioggia II, il-Qorti imponiet il-ħlas ta’ penali ta’ EUR 12-il miljun għal kull 6 xhur ta’ dewmien fl-implimentazzjoni tal-miżuri neċessarji biex tintlaħaq il-konformità mas-sentenza tal-Qorti u l-ħlas ta’ somma f’daqqa ta’ EUR 30 miljun; f’Miżuri dwar l-Impjieg II il-Qorti imponiet ħlas ta’ penalità ta’ ammont ikkalkulat bil-multiplikazzjoni tal-ammont bażiku ta’ EUR 30 miljun bil-perċentwali ta’ għajnuna li ngħatat kontra l-liġi u li għadha ma ġietx irkuprata, jew li ma ntweriex li ġiet irkuprata, fi tmiem il-perjodu kkonċernat, imqabbel mal-ammont totali li għadu ma ġiex irkuprat fid-data li ngħatat dik is-sentenza, għal kull 6 xhur ta’ dewmien fl-implimentazzjoni tal-miżuri neċessarji biex tintlaħaq il-konformità mas-sentenza tal-Qorti taħt l-Artikolu 108 tat-TFUE (il-paragrafu 68), flimkien mal-ħlas ta’ somma f’daqqa ta’ EUR 30 miljun (il-paragrafu 97); fil-kawża Għajnuna fiskali Baska, il-Qorti imponiet il-ħlas ta’ somma f’daqqa ta’ EUR 30 miljun (il-paragrafu 84); fil-kawża Olympic Airways II, il-Qorti imponiet il-ħlas ta’ penalità ta’ EUR 16 000 għal kull jum ta’ dewmien fl-adozzjoni tal-miżuri neċessarji biex tintlaħaq il-konformità mas-sentenza tal-Qorti (il-paragrafu 127) u l-ħlas ta’ somma f’daqqa ta’ EUR 2 miljuni (il-paragrafu 150); f’Magefesa II, il-Qorti imponiet il-ħlas ta’ penalità ta’ EUR 50 000 għal kull jum ta’ dewmien fl-adozzjoni tal-miżuri neċessarji biex tintlaħaq il-konformità mas-sentenza tal-Qorti (il-paragrafu 136) u l-ħlas ta’ somma f’daqqa ta’ EUR 20 miljun (il-paragrafu 148).

(159)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tas-6 ta’ Ottubru 1997, Scott vs Il-Kummissjoni, C-355/95 P, ECLI:EU:C:2005:241, il-paragrafi 25 u 26.

(160)  Ara s-Sentenza tal-Qorti tal-Qorti tal-Prim’Istanza tat-8 ta’ Settembru 2009, AceaElectrabel v Commission, T-303/05, ECLI:EU:T:2009:312, il-paragrafu 163, kif sostnut mis-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tas-16 ta’ Diċembru 2010, AceaElectrabel v il-Kummissjoni, C-480/09 P, ECLI:EU:C:2010:787.