This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Document 52018XX0731(03)
Final Report of the Hearing Officer — Qualcomm (Exclusivity payments) (AT.40220)
Rapport Finali tal-Uffiċjal tas-Seduta — Qualcomm (Pagamenti għall-esklużività) (AT.40220)
Rapport Finali tal-Uffiċjal tas-Seduta — Qualcomm (Pagamenti għall-esklużività) (AT.40220)
C/2018/240
ĠU C 269, 31.7.2018, p. 15–24
(BG, ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, HR, IT, LV, LT, HU, MT, NL, PL, PT, RO, SK, SL, FI, SV)
31.7.2018 |
MT |
Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea |
C 269/15 |
Rapport Finali tal-Uffiċjal tas-Seduta (1)
Qualcomm (Pagamenti għall-esklużività)
(AT.40220)
(2018/C 269/15)
Introduzzjoni
(1) |
L-abbozz ta’ deċiżjoni jikkonċerna l-għoti ta’ pagamenti minn Qualcomm Inc. (“Qualcomm”) lil Apple Inc. (“Apple”), bil-kundizzjoni li Apple tikseb mingħand Qualcomm ir-rekwiżiti kollha ta’ Apple ta’ baseband chipsets konformi mal-istandard tal-komunikazzjoni ċellulari ta’ “Evoluzzjoni fit-Tul” (“Long-Term Evolution” — LTE), flimkien mal-istandards iktar antiki tas-“Sistema Globali għall-Komunikazzjoni Mobbli” (GSM) u tas-“Sistema Universali tat-Telekomunikazzjoni Mobbli” (UMTS). Skont l-abbozz ta’ deċiżjoni, dan kiser l-Artikolu 102 tat-TFUE u l-Artikolu 54 tal-Ftehim dwar iż-Żona Ekonomika Ewropea. |
(2) |
F’Awwissu 2014, il-Kummissjoni, fuq l-inizjattiva tagħha stess, bdiet investigazzjoni fir-rigward tal-arranġamenti marbuta max-xiri u mal-użu tal-baseband chipsets ta’ Qualcomm. Bejn it-12 ta’ Awwissu 2014 u t-23 ta’ Lulju 2015, il-Kummissjoni bagħtet diversi talbiet għal informazzjoni skont l-Artikolu 18(2) u (3) tar-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 1/2003 (2). |
(3) |
Fis-16 ta’ Lulju 2015, il-Kummissjoni bdiet proċedimenti, skont it-tifsira tal-Artikolu 11(6) tar-Regolament Nru 1/2003 u tal-Artikolu 2(1) tar-Regolament tal-Kummissjoni (KE) Nru 773/2004 (3), fir-rigward ta’ Qualcomm. |
(4) |
Fit-8 ta’ Diċembru 2015, il-Kummissjoni adottat, għall-finijiet tal-Artikolu 27(2) tar-Regolament Nru 1/2003 u tal-Artikolu 10(1) tar-Regolament Nru 773/2004, dikjarazzjoni tal-oġġezzjonijiet indirizzata lil Qualcomm (id-“DO”). Essenzjalment, id-DO tistabbilixxi l-konklużjoni proviżorja tal-Kummissjoni li, fin-nuqqas ta’ kwalunkwe ġustifikazzjoni oġġettiva jew kisbiet fl-effiċjenza, Qualcomm kienet qed tabbuża mill-pożizzjoni dominanti tagħha meta tat pagamenti lil Apple bil-kundizzjoni li Apple tikseb mingħand Qualcomm ir-rekwiżiti kollha ta’ Apple ta’ baseband chipsets konformi: (i) mal-istandards tal-UMTS u tal-GSM; u (ii) mal-istandard LTE flimkien mal-istandards iktar antiki tal-UMTS u tal-GSM. |
(5) |
Barra minn hekk, fit-8 ta’ Diċembru 2015, id-Direttorat Ġenerali tal-Kummissjoni għall-Kompetizzjoni (“DĠ Kompetizzjoni”) bagħat kopja ta’ korteżija informali bil-quddiem tad-DO lil Qualcomm permezz tal-posta elettronika. Id-DO ntbagħtet l-għada lil Qualcomm permezz tal-kurrier. Skont l-ittra ta’ akkumpanjament, datata d-9 ta’ Diċembru 2015 u li ntbagħtet flimkien mad-DO, Qualcomm kellu jkollha tliet xhur sabiex tirrispondi bil-miktub. Ġie ddikjarat li dan il-perjodu “jqis id-daqs u n-natura tal-fajl, il-kontenut tad-[DO], il-fatt li fl-istess jum ġiet adottata Dikjarazzjoni tal-Oġġezzjonijiet kontra [Qualcomm] fil-kawża AT.39711 — Qualcomm (predazzjoni) u l-perjodu tal-btajjel li jmiss”. Dan jibda jiddekorri, jekk Qualcomm tkun talbet l-aċċess għall-fajl fi żmien ħamest ijiem tax-xogħol wara n-notifika tad-DO, “mill-għada li tasal is-CD-ROM/id-DVD bil-parti aċċessibbli tal-fajl”. |
(6) |
Qualcomm irċeviet notifika formali tad-DO permezz tal-kurrier fil-11 ta’ Diċembru 2015. Wara t-talba ta’ Qualcomm tat-18 ta’ Diċembru, fil-21 ta’ Diċembru 2015, il-Kummissjoni pprovdiet lil Qualcomm, għall-finijiet tal-aċċess għall-fajl skont l-Artikolu 27(2) tar-Regolament Nru 1/2003 u l-Artikolu 15 tar-Regolament Nru 773/2004, id-dokumenti ssejvjati fuq mezz ta’ ħażna elettronika. |
Aċċess għall-fajl wara d-DO u l-perjodu għar-rispons għad-DO
Skambji bejn Qualcomm u d-DĠ Kompetizzjoni
(7) |
Permezz ta’ ittra lid-DĠ Kompetizzjoni datata d-29 ta’ Jannar 2016, Qualcomm ilmentat dwar konfużjoni bir-referenzjar tad-dokumenti, ikkontestat dawk li hija qieset li kienu redazzjonijiet estensivi żżejjed u mhux informattivi fil-verżjonijiet aċċessibbli tad-dokumenti li rċeviet, u esprimiet ruħha sorpriża għan-numru apparentement żgħir ta’ dokumenti minn Apple fost dawk id-dokumenti. |
(8) |
Id-DĠ Kompetizzjoni rrisponda permezz ta’ ittra datata d-19 ta’ Frar 2016. Huwa kkjarifika u kkoreġa xi kwistjonijiet ta’ referenzjar u spjega, fost l-oħrajn, li kien hemm nuqqas ta’ qbil bejn in-numru ta’ dokumenti elenkati bħala li huma f’ċerti “ġabriet ta’ dokumenti” (4) fil-fajl tal-investigazzjoni u n-numru ta’ verżjonijiet mhux kunfidenzjali fil-verżjoni aċċessibbli ta’ dawn il-ġabriet li saret disponibbli fil-21 ta’ Diċembru 2015 minħabba li tliet fornituri tal-informazzjoni kienu talbu l-kunfidenzjalità fuq l-intier ta’ xi dokumenti. Għal xi testi redatti, id-DĠ Kompetizzjoni kien tal-fehma li ma kinux meħtieġa sommarji mhux kunfidenzjali iktar estensivi. |
(9) |
Permezz ta’ ittri elettroniċi tad-19 ta’ Frar, tas-26 ta’ Frar u tat-3 ta’ Marzu 2016, id-DĠ Kompetizzjoni pprovda lil Qualcomm: (i) b’verżjonijiet redatti ta’ xi dokumenti li ma kinux aċċessibbli qabel; (ii) b’verżjonijiet redatti aġġornati ta’ dokumenti oħra li kienu diġà ġew ipprovduti; u (iii) b’sommarji ta’ (partijiet ta’) ċerti dokumenti li l-fornituri tagħhom sostnew li kienu kunfidenzjali fl-intier tagħhom. |
(10) |
F’ittra lid-DĠ Kompetizzjoni datata l-4 ta’ Marzu 2016, Qualcomm sostniet li hija rċeviet aċċess għal verżjoni mhux kompluta u mhux koerenti tal-fajl tal-kawża, li kien fiha ħafna dokumenti li fihom saru redazzjonijiet estensivi u mhux ġustifikati ta’ siltiet li x’aktarx ikunu importanti għad-difiża tagħha. L-ittra kienet tinkludi anness estensiv b’talbiet dettaljati għal aċċess ulterjuri għall-fajl. |
(11) |
Fis-7 ta’ Marzu 2016, Qualcomm kitbet lid-DĠ Kompetizzjoni u talbet għal “estensjoni tad-data tal-għeluq sabiex Qualcomm tkun tista’ tirrispondi għad-[DO]”. Qualcomm sostniet li, minħabba l-“problemi serji u li għadhom għaddejjin” bl-aċċess għall-fajl, il-perjodu ta’ tliet xhur stipulat fl-ittra ta’ akkumpanjament tad-DO għar-rispons għad-DO kien għadu ma bediex jiddekorri. Sussidjarjament, Qualcomm talbet għal “estensjoni tad-data tal-għeluq b’minn tal-inqas tliet xhur … (jiġifieri minn tal-inqas sat-22 ta’ Ġunju 2016)”. |
(12) |
Permezz ta’ ittra datata s-16 ta’ Marzu 2016, id-DĠ Kompetizzjoni rrisponda għaż-żewġ ittri preċedenti ta’ Qualcomm. Fir-rigward tal-aċċess għall-fajl, id-DĠ Kompetizzjoni pprovda verżjonijiet mhux kunfidenzjali reveduti ta’ xi dokumenti, irrifjuta t-talbiet ta’ Qualcomm għal oħrajn u ddikjara li ma kien hemm l-ebda kwistjoni miftuħa li tikkonċerna r-referenzjar, il-kunfidenzjalità jew id-dokumenti allegatament neqsin. Fir-rigward tad-data tal-għeluq għar-rispons għad-DO, id-DĠ Kompetizzjoni ma qabilx mal-“karatterizzazzjoni ta’ Qualcomm ta’ aċċess defiċjenti b’mod sinifikanti għall-eżerċitar tal-fajl”, iżda ta “estensjoni ta’ xahar” u ffissa “data tal-għeluq ġdida” tat-22 ta’ April 2016, “sabiex jitqies iż-żmien addizzjonali li setgħet kienet teħtieġ Qualcomm sabiex tirrieżamina d-dokumenti pprovduti wara t-22 ta’ Diċembru 2015”. |
(13) |
Permezz ta’ ittra lid-DĠ Kompetizzjoni datata l-21 ta’ Marzu 2016, Qualcomm ikkritikat il-pożizzjonijiet deskritti fl-ittra tad-DĠ Kompetizzjoni tas-16 ta’ Marzu 2016 u indikat li Qualcomm se “tfittex id-determinazzjoni mill-Uffiċjal tas-Seduta” rigward l-aċċess għall-fajl u d-data tal-għeluq għar-rispons ta’ Qualcomm għad-DO. |
It-talbiet ta’ Qualcomm lill-Uffiċjal tas-Seduta fir-rigward tad-data tal-għeluq għar-rispons għad-DO
(14) |
Permezz ta’ ittra lill-Uffiċjal tas-Seduta datata l-21 ta’ Marzu 2016, Qualcomm talbet għal “rieżami tad-data tal-għeluq iffissata minn [id-DĠ Kompetizzjoni] għar-rispons għad-[DO]”. F’dan il-kuntest, Qualcomm fittxet “determinazzjoni li d-data tal-għeluq oriġinali ta’ tliet xhur … jew (i) kienet għadha ma bdietx tiddekorri; jew inkella (ii) bdiet tiddekorri l-iktar kmieni mill-20 ta’ Frar 2016”. Sussidjarjament, Qualcomm fittxet “estensjoni tad-data tal-għeluq attwali … sat-22 ta’ Ġunju 2016; jiġifieri tliet xhur mid-data tal-għeluq oriġinali”. |
(15) |
Permezz ta’ ittra lill-Uffiċjal tas-Seduta datata s-6 ta’ April 2016, Qualcomm talbet aċċess ulterjuri għal volum kbir ta’ materjal fuq il-fajl tal-Kummissjoni. Hija pprovdiet l-“Anness 2” ta’ dik l-ittra jumejn wara. Din it-talba għal aċċess għall-fajl (it-“Talba ta’ April 2016”) u oħrajn, kif ukoll il-mod kif ġew indirizzati, huma deskritti iktar ’il quddiem f’dan ir-rapport. |
(16) |
Permezz ta’ ittra elettronika lil Qualcomm datata l-15 ta’ April 2016, l-Uffiċjal tas-Seduta ssospenda mis-6 ta’ April 2016 (id-data tat-Talba ta’ April 2016) id-dekorrenza tal-perjodu ta’ żmien għar-risposta bil-miktub għad-DO. Dik l-ittra elettronika indikat li, ladarba l-Uffiċjal tas-Seduta jqis li huwa xieraq li titneħħa din is-sospensjoni, jistgħu jingħataw direzzjonijiet ulterjuri fir-rigward ta’ data tal-għeluq ġdida għas-sottomissjoni ta’ tali rispons u ta’ kwalunkwe kwistjoni relatata. |
(17) |
Permezz ta’ ittra lil Qualcomm datata s-27 ta’ Mejju 2016, l-Uffiċjal tas-Seduta ddeskriva d-diversi passi meħuda sabiex tiġi indirizzata t-Talba ta’ April 2016 (5). Fid-dawl ta’ dawn, l-Uffiċjal tas-Seduta neħħa dik is-sospensjoni u żied, maż-żmien li kien fadal tal-perjodu għar-risposta bil-miktub għad-DO mid-data tas-sospensjoni, perjodu addizzjonali li jmexxi d-data tal-għeluq għal tali rispons għat-23 ta’ Ġunju 2016. |
(18) |
Permezz ta’ ittra datata t-30 ta’ Mejju 2016, Qualcomm ikkontestat dik id-data tal-għeluq reveduta. B’referenza għall-ittra tagħha lill-Uffiċjal tas-Seduta tal-21 ta’ Marzu 2016, Qualcomm tenniet il-fehma li “d-data tal-għeluq oriġinali ta’ tliet xhur … ma bdietx tiddekorri fil-21 ta’ Diċembru 2016”. Wara li żiedet tliet xhur mad-dati meta ċerti konsulenti esterni ta’ Qualcomm kellhom aċċess għal ċerti dokumenti bħala parti minn “proċedura ta’ kamra tad-data” (ara (26) hawn taħt), Qualcomm sostniet li “d-data tal-għeluq għar-rispons għad-DO [tista’] tkun mhux iktar kmieni mill-24 ta’ Awwissu 2016”. Sussidjarjament, Qualcomm fittxet “estensjoni tad-data tal-għeluq attwali … sa minn tal-inqas il-25 ta’ Lulju”. Qualcomm talbet ukoll lill-Uffiċjal tas-Seduta sabiex jikkonferma “fi kwalunkwe każ” id-data li fiha Qualcomm tista’ titqies “li rċeviet aċċess suffiċjenti għall-fajl minn meta beda l-perjodu inizjali ta’ tliet xhur mogħti lil Qualcomm”. |
(19) |
Permezz ta’ ittra elettronika lid-DĠ Kompetizzjoni datata l-1 ta’ Ġunju 2016, wara li raw l-aħħar siltiet addizzjonali ta’ test mhux redatt li, fil-valutazzjoni tal-Uffiċjal tas-Seduta (ara hawn taħt), Qualcomm kienet intitolata li jkollha aċċess għalihom, l-avukati ta’ Qualcomm indikaw li, peress li fl-opinjoni tagħhom dawn is-siltiet kien fihom “evidenza ewlenija li tiskaġuna”, huma kienu tal-fehma li l-aċċess għall-fajl kien ingħata l-iktar kmieni fl-1 ta’ Ġunju 2016. |
(20) |
F’deċiżjoni datata d-9 ta’ Ġunju 2016 (id-“Deċiżjoni ta’ Ġunju 2016 tal-Uffiċjal tas-Seduta”), l-Uffiċjal tas-Seduta fakkar li diġà kienet ġiet iffissata data tal-għeluq reveduta tat-23 ta’ Ġunju 2016 (fis-27 ta’ Mejju 2016) għas-sottomissjoni ta’ rispons għad-DO. Peress li, b’mod partikolari, dik id-data tal-għeluq reveduta kienet ġiet iffissata b’rispons għat-talbiet ta’ Qualcomm, il-perjodu ta’ żmien stipulat fl-ittra ta’ akkumpanjament tad-DO sar superfluwu. Is-sottomissjonijiet ta’ Qualcomm dwar meta beda jiddekorri dak il-perjodu kienu ġew issuperati minn avvenimenti. Sa fejn dawn is-sottomissjonijiet kienu fl-ittra ta’ Qualcomm tal-21 ta’ Marzu 2016, huma kienu ġew indirizzati mill-ittra elettronika u mill-ittra tal-Uffiċjal tas-Seduta datati l-15 ta’ April u s-27 ta’ Mejju 2016, rispettivament. Sal-punt li Qualcomm reġgħet ressqithom u aġġornathom fit-30 ta’ Mejju u fl-1 ta’ Ġunju 2016, huma kienu irrilevanti għall-kwistjoni ta’ jekk id-data tal-għeluq applikabbli f’dak iż-żmien (it-23 ta’ Ġunju 2016) kellhiex tiġi reveduta. Fuq dik il-kwistjoni, l-Uffiċjal tas-Seduta ta jum addizzjonali sabiex jippermetti li jsiru sottomissjonijiet kunfidenzjali dwar is-sustanza magħmula f’isem Qualcomm minn “kamra tad-data” fir-rigward ta’ ammont limitat ta’ dokumenti kunfidenzjali ħafna (“Sottomissjonijiet Kunfidenzjali”) (ara (26) hawn taħt) wara s-sottomissjoni tal-korp ewlieni tar-rispons ta’ Qualcomm għad-DO, li d-data tal-għeluq għaliha baqgħet it-23 ta’ Ġunju 2016. |
(21) |
Permezz ta’ ittra elettronika mibgħuta filgħaxija fil-21 ta’ Ġunju 2016, Qualcomm għamlet talba motivata għal estensjoni ulterjuri sat-Tnejn, is-27 ta’ Ġunju 2016. L-Uffiċjal tas-Seduta ta l-estensjoni mitluba permezz ta’ ittra elettronika l-għada, fejn speċifika li, b’mod konsistenti mad-Deċiżjoni ta’ Ġunju 2016 tal-Uffiċjal tas-Seduta, se tkun disponibbli kamra tad-data għal kwalunkwe Sottomissjoni Kunfidenzjali (ara iktar (26) hawn taħt). |
(22) |
Qualcomm issottomettiet ir-rispons bil-miktub tagħha għad-DO fis-27 ta’ Ġunju 2016. Fit-28 ta’ Ġunju u mill-ġdid fit-30 ta’ Ġunju 2016, l-avukati ta’ Qualcomm ressqu “sottomissjonijiet sostantivi kunfidenzjali” b’rabta ma’ ċerti dokumenti li huma kienu eżaminaw verżjonijiet kunfidenzjali tagħhom bħala parti mill-proċeduri ta’ aċċess ristrett deskritti fil-punt (26) ta’ hawn taħt. |
It-talbiet ta’ Qualcomm lill-Uffiċjal tas-Seduta għal aċċess ikbar għall-fajl wara d-DO
(23) |
Fit-30 ta’ Marzu 2016, wara talba fl-ittra ta’ Qualcomm tal-21 ta’ Marzu 2016, l-Uffiċjal tas-Seduta ltaqa’ mal-konsulent estern ta’ Qualcomm. Matul din il-laqgħa, ġie indikat li Qualcomm kienet qed tiffinalizza talba għal aċċess ulterjuri għal ċerti dokumenti miksuba mill-Kummissjoni, b’mod partikolari mingħand Apple. |
(24) |
It-Talba ta’ April 2016 (ara (15) hawn fuq) kienet tinkludi raġunamenti voluminużi li jinsabu f’żewġ annessi: l-ewwel wieħed jikkonċerna ċerti dokumenti ta’ Apple u ta’ Intel Corporation, filwaqt li t-tieni jikkonċerna r-rispons minn 13-il impriża oħra għat-talbiet għall-informazzjoni mibgħuta mill-Kummissjoni. Minħabba l-prijoritajiet ta’ Qualcomm kif ikkomunikati fil-laqgħa tat-30 ta’ Marzu 2016, l-Uffiċjal tas-Seduta ttratta bħala kwistjoni ta’ prijorità t-talbiet għal aċċess ikbar għad-dokumenti ta’ Apple identifikati fl-ewwel anness. |
(25) |
F’Mejju 2016, fuq talba tal-Uffiċjal tas-Seduta, id-DĠ Kompetizzjoni pprovda lil Qualcomm b’erba’ lottijiet separati ta’ verżjonijiet aċċessibbli reveduti ta’ (siltiet ta’) ċerti dokumenti koperti bit-Talba ta’ April 2016. Dawn il-verżjonijiet reveduti kienu tfasslu wara kuntatti bejn l-Uffiċjal tas-Seduta u l-15-il fornitur tal-informazzjoni kkonċernati. (6) |
(26) |
Fir-rigward ta’ ċerti dokumenti oħra li joħorġu minn tnejn minn dawn il-fornituri, l-Uffiċjal tas-Seduta għamel l-arranġamenti għal aċċess ristrett permezz ta’ “proċeduri tal-kamra tad-data” separati (7). Dawn kienu jinvolvu aċċess għal konsulenti esterni speċifiċi ta’ Qualcomm, f’bini tad-DĠ Kompetizzjoni, għal verżjonijiet kunfidenzjali rilevanti (i) fit-23 u fl-24 ta’ Mejju 2016 u (ii) fl-1 ta’ Ġunju 2016, rispettivament. (8) Ir-regoli rilevanti dwar il-kamra tad-data stipulaw lok għal Sottomissjonijiet Kunfidenzjali possibbli. Barra minn hekk, fir-rigward ta’ dokument ieħor li joħroġ minn fornitur tal-informazzjoni differenti, l-Uffiċjal tas-Seduta għamel arranġamenti f’Mejju 2016 għal aċċess ristrett permezz ta’ arranġament ta’ “ċirku ta’ kunfidenzjalità” (9) bejn il-fornitur u l-konsulenti esterni speċifikati ta’ Qualcomm. |
(27) |
F’ittra lil Qualcomm datata s-27 ta’ Mejju 2016 dwar id-data tal-għeluq għar-rispons bil-miktub għad-DO (ara (17) hawn fuq), l-Uffiċjal tas-Seduta ddeskriva kif Qualcomm (jew il-konsulenti esterni speċifikati nnominati minn Qualcomm) b’hekk irċeviet jew dalwaqt se tirċievi — sa fejn ikun ġustifikat mill-eżerċitar effettiv tad-drittijiet ta’ difiża ta’ Qualcomm — il-biċċa l-kbira tal-informazzjoni (inkluża l-informazzjoni kunfidenzjali) li għaliha Qualcomm fittxet aċċess ikbar. Dik l-ittra, li l-għan ewlieni tagħha kien li tiffissa data tal-għeluq reveduta għal rispons bil-miktub għad-DO, spjegat li Qualcomm se tirċievi rispons motivat għat-Talba ta’ April 2016 meta jkun f’waqtu. Huwa spjega wkoll li, minflok ma jfixkel it-tħejjija tar-rispons ta’ Qualcomm għad-DO billi jistenna sakemm tinġabar l-informazzjoni addizzjonali kollha li l-Uffiċjal tas-Seduta qies li Qualcomm kienet intitolata għaliha u sakemm tkun tista’ tiġi adottata deċiżjoni formali skont l-Artikolu 7(1) tad-Deċiżjoni 2011/695/UE, l-Uffiċjal tas-Seduta għamel l-arranġamenti sabiex id-DĠ Kompetizzjoni jipprovdi lil Qualcomm b’verżjonijiet mhux kunfidenzjali reveduti fuq bażi kontinwa qabel tittieħed deċiżjoni formali, għalkemm f’erba’ pagamenti parzjali f’intervalli prevedibbli sabiex jiġi evitat approċċ indebitament frammentarju. |
(28) |
Permezz ta’ ittra datata t-30 ta’ Mejju 2016, Qualcomm ikkontestat, fost l-oħrajn, il-firxa tal-aċċess ulterjuri għal ċerti dokumenti li kienet ingħatat Qualcomm, inkluża l-firxa tar-redazzjonijiet li kien applika d-DĠ Kompetizzjoni għar-“rapport dwar il-kamra tad-data mhux kunfidenzjali li kien tħejja għall-attenzjoni ta’ Qualcomm bħala parti mill-ewwel proċedura tal-kamra tad-data msemmija fil-punt (26) ta’ hawn fuq. Qualcomm talbet ukoll, għall-ewwel darba quddiem l-Uffiċjal tas-Seduta u mingħajr l-ebda argument ta’ sostenn, għal aċċess sħiħ u mhux ristrett għal tliet dokumenti addizzjonali. |
(29) |
Id-Deċiżjoni ta’ Ġunju 2016 tal-Uffiċjal tas-Seduta (ara (20) hawn fuq) tinkludi, skont l-Artikolu 7(3) tad-Deċiżjoni 2011/695/UE, rispons motivat għat-Talba ta’ April 2016. Fost l-oħrajn, dik id-deċiżjoni tiddeskrivi l-approċċ meħud għat-talbiet ta’ Qualcomm għal aċċess ulterjuri għall-fajl. Essenzjalment, fejn, wara li nstemgħu id-diversi fornituri tal-informazzjoni kkonċernati, intwera li l-informazzjoni kienet ġenwinament kunfidenzjali permezz ta’ test bi tliet aspetti bbażat fuq is-sentenza fil-kawża Bank Austria vs Il-Kummissjoni (10), kellu jintlaħaq bilanċ xieraq u proporzjonat bejn l-interessi leġittimi tal-kunfidenzjalità u l-eżerċitar xieraq tad-drittijiet ta’ difiża ta’ Qualcomm. Fejn l-informazzjoni kkonċernata dehret li kienet potenzjalment ta’ rilevanza speċifika jew ta’ użu speċifiku għal Qualcomm f’termini ta’ fehim tal-kuntest tad-dikjarazzjonijiet fid-DO jew ta’ argumenti ta’ difiża konċepibbli, iżda kienet ta’ sensittività partikolari għall-fornitur tal-informazzjoni kkonċernat u diffiċli — saħansitra impossibbli — li tiġi redatta għall-attenzjoni ta’ Qualcomm b’mod mhux kunfidenzjali iżda b’mod istruttiv biżżejjed, sabiex jintlaħaq dak il-bilanċ kien meħtieġ li jsiru l-arranġamenti għall-proċeduri ta’ aċċess ristrett imsemmija fil-punt (26) ta’ hawn fuq. |
(30) |
Id-Deċiżjoni ta’ Ġunju 2016 tal-Uffiċjal tas-Seduta tirrifjuta wkoll, fost l-oħrajn, l-ilmenti u t-talbiet ta’ Qualcomm fir-rigward tal-aċċess għall-fajl li saru fl-ittra datata t-30 ta’ Mejju 2016. Pereżempju, tirrifjuta t-talba mill-konsulenti esterni ta’ Qualcomm sabiex jitħallew jagħmlu t-tieni żjara f’kamra tad-data bl-għan li jagħmlu sottomissjonijiet dwar il-kunfidenzjalità ta’ wħud mill-materjali koperti bl-ewwel proċedura tal-kamra tad-data. Fil-kuntest tar-rieżami tar-redazzjonijiet ikkontestati għall-abbozz tar-rapport dwar il-kamra tad-data mħejji f’dik il-proċedura (11), l-Uffiċjal tas-Seduta diġà seta’ jiġbor il-fatti u jqis il-qofol tas-sottomissjonijiet li x’aktarx kienu previsti. Barra minn hekk, minflok fittxet — anke f’termini wiesgħa — l-aċċess għal iktar informazzjoni, Qualcomm sempliċement fittxet l-opportunità li tagħmel talba bħal din f’data iktar ’il quddiem. |
Persuni terzi (interessati)
(31) |
Fl-applikazzjonijiet motivati tagħhom fl-aħħar tal-2015, Apple u NVIDIA Corporation tħallew jipparteċipaw fil-proċedimenti bħala persuni terzi interessati skont l-Artikolu 5 tad-Deċiżjoni 2011/695/UE. It-talba relatata ta’ NVIDIA sabiex tinstema’ bħala persuna terza interessata b’“aċċess għall-fajl u d-drittijiet li tinstema’ b’mod ekwivalenti għal dak ta’ lmentatur” (12), ma ntlaqgħatx peress li fittxet drittijiet li jmorru lil hinn minn dawk ta’ persuni terzi interessati. |
(32) |
Fil-bidu tal-2016, b’rispons għall-espressjoni ta’ oppożizzjoni ta’ Qualcomm għall-ammissjoni ta’ NVIDIA bħala persuna terza interessata, l-Uffiċjal tas-Seduta spjega li l-fatt li applikant għal status ta’ persuna terza interessata qed jitlob għal danni abbażi tal-Artikolu 102 tat-TFUE quddiem il-qrati nazzjonali mhuwiex ta’ piż kontra l-ammissjoni tiegħu bħala persuna terza interessata fil-proċedimenti tal-Kummissjoni (13). |
(33) |
F’Mejju 2016, applikazzjoni minn persuna terza differenti ma kinitx tikkostitwixxi “interess suffiċjenti” għall-finijiet tal-Artikolu 27(3) tar-Regolament Nru 1/2003, tal-Artikolu 13(1) tar-Regolament Nru 773/2004 u tal-Artikolu 5 tad-Deċiżjoni 2011/695/UE. Fin-nuqqas ta’ rispons għall-valutazzjoni negattiva proviżorja tal-Uffiċjal tas-Seduta skont l-Artikolu 5(3) tad-Deċiżjoni 2011/695/UE, din l-applikazzjoni sabiex tinstema’ bħala persuna terza interessata tqieset bħala li ġiet irrifjutata. |
(34) |
Fil-15 ta’ Marzu u fil-31 ta’ Marzu 2016, rispettivament, id-DĠ Kompetizzjoni pprovda lil Apple u lil NVIDIA b’verżjoni mhux kunfidenzjali tad-DO sabiex jgħarrafhom, skont l-Artikolu 13(1) tar-Regolament Nru 773/2004, dwar in-natura u s-suġġett tal-proċedimenti. Apple u NVIDIA esprimew il-fehmiet tagħhom bil-miktub skont l-Artikolu 13(2) ta’ dak ir-regolament fit-2 ta’ Mejju u fil-31 ta’ Mejju 2016, rispettivament. |
(35) |
Fl-aħħar tal-2016, id-DĠ Kompetizzjoni talab u rċieva kummenti bil-miktub mingħand Apple dwar verżjoni mhux kunfidenzjali tar-rispons ta’ Qualcomm għad-DO (14). |
(36) |
Barra minn hekk, fl-aħħar tal-2016, id-DĠ Kompetizzjoni rrifjuta t-talba ta’ NVIDIA għall-aċċess u għall-opportunità li tirrispondi bil-miktub għal: (i) verżjoni mhux kunfidenzjali tar-rispons ta’ Qualcomm għad-DO; u (ii) kwalunkwe osservazzjoni ta’ Qualcomm dwar il-kummenti ta’ NVIDIA li saru skont l-Artikolu 13(2) tar-Regolament Nru 773/2004. |
(37) |
B’rispons għall-oġġezzjonijiet ta’ NVIDIA għal dan ir-rifjut, l-Uffiċjal tas-Seduta spjega li, fis-sustanza, filwaqt li d-DĠ Kompetizzjoni jista’ jipprovdi tali dokumenti lill-persuni terzi interessati (15), huwa jgawdi libertà konsiderevoli fir-rigward ta’ jekk jilqax talbiet bħal dik ta’ NVIDIA. Id-Deċiżjoni 2011/695/UE ma tipprevedix li persuni terzi interessati jiksbu deċiżjoni tal-Uffiċjal tas-Seduta li tagħtihom aċċess għal dokumenti li jmorru lil hinn minn informazzjoni bil-miktub dwar “in-natura u s-suġġett tal-proċedura” li għalihom huma intitolati skont l-Artikolu 13(1) tar-Regolament Nru 773/2004. Id-dritt ta’ NVIDIA li tkun infurmata skont dak l-Artikolu 13(1) diġà kien ġie ssodisfat. Id-differenza fit-trattament tal-persuni terzi interessati hija permessibbli fejn ikun hemm differenzi oġġettivi bejniethom, pereżempju fir-rigward tal-kontribut li jistgħu jagħtu għall-fehim tal-Kummissjoni fir-rigward ta’ kwistjonijiet fattwali rilevanti. |
L-ebda seduta orali
(38) |
Bl-għan li tassisti fl-ippjanar ta’ Qualcomm, l-ittra tal-Uffiċjal tas-Seduta tas-27 ta’ Mejju 2016 (ara (17) u (27) hawn fuq) indikat li, kieku Qualcomm kellha titlob, skont l-Artikolu 12(1) tar-Regolament Nru 773/2004, l-opportunità li tiżviluppa l-argumenti tagħha b’rispons għad-DO f’seduta orali, l-Uffiċjal tas-Seduta ppreveda li jorganizza tali seduta f’waħda miż-żewġ dati qrib ta’ xulxin f’nofs Lulju 2016. F’ittra elettronika li takkumpanja d-Deċiżjoni ta’ Ġunju 2016 tal-Uffiċjal tas-Seduta, id-data prevista għal seduta orali possibbli ġiet emendata għal data oħra f’nofs Lulju 2016. |
(39) |
F’ittra elettronika datata l-21 ta’ Ġunju 2016, Qualcomm indikat li, minħabba ż-żmien meħtieġ sabiex isiru l-preparamenti għal seduta orali li tikkonċerna d-DO u minħabba l-prospett li dalwaqt trid tiġi ffinalizzata r-risposta bil-miktub għal dikjarazzjoni tal-oġġezzjonijiet differenti (fil-Kawża AT.39711 Qualcomm (predazzjoni)), Qualcomm kienet “iddeċidiet — b’dispjaċir — li tirrifjuta s-seduta orali f’din il-kawża”. |
(40) |
Meta skont l-estensjoni addizzjonali, mitluba f’dik l-ittra elettronika, tal-perjodu għas-sottomissjoni tar-rispons bil-miktub ta’ Qualcomm għad-DO (ara (21) hawn fuq), l-Uffiċjal tas-Seduta enfasizza li Qualcomm ma kinitx iffaċċjata, kif deher li kienet qed tissuġġerixxi, b’għażla bejn seduta orali fid-data prevista dak iż-żmien f’Lulju 2016 jew li ma ssir l-ebda seduta. Kieku Qualcomm kellha titlob li ssir seduta orali f’dak ir-rispons, hija tkun tista’ tressaq sottomissjonijiet dwar jekk id-data prevista kinitx xierqa. Filwaqt li dik id-data kienet ġiet proposta fid-dawl ta’, fost l-oħrajn, il-fatt li Qualcomm kienet qed tindirizza dikjarazzjoni tal-oġġezzjonijiet f’kawża oħra, se tingħata kunsiderazzjoni bir-reqqa għal kwalunkwe talba għal data ta’ seduta oħra. |
(41) |
Fir-rispons bil-miktub tagħha għad-DO, Qualcomm ma talbet għal ebda seduta orali. |
Ittra ta’ fatti — skadenza għar-rispons u aċċess għall-fajl
(42) |
Fl-10 ta’ Frar 2017, id-DĠ Kompetizzjoni ħareġ “ittra ta’ fatti” (“letter of facts” — “LoF”) li fiha għarraf lil Qualcomm dwar: (i) l-evidenza li għaliha Qualcomm diġà kellha aċċess, iżda li ma ġietx invokata espliċitament fid-DO u li, wara analiżi ulterjuri tal-fajl, tista’ tkun rilevanti sabiex tappoġġa l-konklużjoni milħuqa b’mod proviżorju fid-DO u (ii) l-evidenza addizzjonali miksuba wara l-adozzjoni tad-DO. |
Data tal-għeluq għar-rispons għal-LoF
(43) |
L-LoF tat lil Qualcomm sat-3 ta’ Marzu 2017 sabiex tipprovdi xi kummenti dwar din l-evidenza. Fl-24 ta’ Frar 2017, Qualcomm talbet xahrejn addizzjonali sabiex tkun tista’ tagħmel dan. Permezz ta’ ittra datata s-27 ta’ Frar 2017, id-DĠ Kompetizzjoni rreveda d-data tal-għeluq għall-kummenti dwar l-LoF sat-13 ta’ Marzu 2017. |
(44) |
Fl-1 ta’ Marzu 2017, Qualcomm talbet lill-Uffiċjal tas-Seduta “sabiex jiddetermina bħala [li kienet] xieraq li jkun hemm estensjoni ta’ xahrejn tad-data tal-għeluq sa meta trid tingħata risposta għal-LoF”. Qualcomm ibbażat it-talba tagħha fuq il-kontenut tal-LoF, allegat nuqqas ta’ urġenza, u fuq dawk li Qualcomm iddeskriviet bħala diversi “nuqqasijiet proċedurali” (bħal allegat nuqqas ta’ “avviż xieraq” li ngħata lil Qualcomm qabel il-ħruġ tal-LoF u ta’ “opportunitajiet ugwali għall-partijiet” bejn Qualcomm u dak li Qualcomm iddeskriviet bħala “l-ilmentatur de facto”, Apple). |
(45) |
Permezz ta’ deċiżjoni datata t-8 ta’ Marzu 2017, wara li żamm amment, b’analoġija, il-kwistjonijiet stabbiliti fl-Artikolu 9(1) tad-Deċiżjoni 2011/695/UE (16), l-Uffiċjal tas-Seduta rrifjuta l-estensjoni ta’ żmien mitluba minn Qualcomm. Essenzjalment, is-sottomissjonijiet ta’ Qualcomm, meqjusa individwalment jew flimkien, ma kinux konvinċenti. Pereżempju, ma hemm l-ebda rekwiżit speċifiku skont id-dritt tal-UE li jrid jingħata avviż qabel ittra ta’ fatti u, fi kwalunkwe każ, Qualcomm kienet effettivament irrikonoxxiet li kienet ġiet avżata bil-quddiem jumejn qabel fir-rigward tal-LoF. Barra minn hekk, l-affermazzjonijiet ta’ Qualcomm ta’ nuqqas ta’ opportunitajiet ugwali għall-partijiet ma’ Apple juru nuqqas ta’ fehim li l-Kawża AT.40220 ma kinitx tilwima kontradittorja fejn Apple tmur kontra Qualcomm (17). Għalhekk, paragun taż-żmien mogħti lil Apple u lil Qualcomm, rispettivament, sabiex iressqu sottomissjonijiet distinti ta’ natura materjalment differenti ma kienx rilevanti għal jekk Qualcomm kellhiex tingħata żmien addizzjonali ulterjuri sabiex tirrispondi għal-LoF. Minħabba li s-sottomissjonijiet l-oħra ta’ Qualcomm ma kinux konvinċenti, kwalunkwe estensjoni tal-perjodu għar-rispons ta’ Qualcomm għal-LoF ibbażata biss fuq allegat nuqqas ta’ urġenza fil-Kawża AT.40220 kienet tirriskja li tintroduċi dewmien bla bżonn. |
Aċċess għall-fajl wara l-LoF
(46) |
Bħala parti mill-aċċess addizzjonali għall-fajl irranġat mid-DĠ Kompetizzjoni b’konnessjoni mal-LoF, l-avukati ta’ Qualcomm inizjalment qablu ma’ proċedura ta’ kamra tad-data għal ċertu materjal ipprovdut minn partijiet terzi b’rispons għat-talbiet għall-informazzjoni mibgħuta mill-Kummissjoni. Wara li raw dan il-materjal filgħodu fis-17 ta’ Frar 2017, l-avukati ta’ Qualcomm talbu biex Qualcomm ikollha aċċess dirett għal kopji ta’ dan il-materjal. Id-DĠ Kompetizzjoni rrifjuta din it-talba fl-istess jum. |
(47) |
Permezz ta’ ittra lill-Uffiċjal tas-Seduta datata s-27 ta’ Frar 2017, Qualcomm talbet għal aċċess sħiħ u mhux ristrett għall-materjal divulgat fil-kamra tad-data. |
(48) |
Fl-1 ta’ Marzu 2017, Qualcomm kitbet lid-DĠ Kompetizzjoni. Wara li kkritikat il-verżjonijiet aċċessibbli ta’ ċerti dokumenti li saru disponibbli wara l-LoF, Qualcomm talbet għal aċċess ulterjuri għal ċerti dokumenti; xi wħud issemmew fl-LoF, oħrajn le. |
(49) |
Permezz ta’ ittra datata t-3 ta’ Marzu 2017, id-DĠ Kompetizzjoni kkontesta l-kritika ta’ Qualcomm tal-1 ta’ Marzu 2017 u rrifjuta t-talbiet ta’ Qualcomm għal aċċess ulterjuri għall-fajl ta’ dik id-data kważi fl-intier tagħhom. |
(50) |
Permezz ta’ deċiżjoni datata l-10 ta’ Marzu 2017, l-Uffiċjal tas-Seduta rrifjuta t-talba ta’ Qualcomm tas-27 ta’ Frar 2017. Kuntrarjament għas-sottomissjonijiet imressqa f’isem Qualcomm, il-materjal tal-kamra tad-data kien kunfidenzjali. Kombinazzjoni ta’ proċedura tal-kamra tad-data u l-għoti lil Qualcomm tal-verżjonijiet mhux kunfidenzjali tal-materjal ikkonċernat laħqet bilanċ xieraq bejn l-eżerċitar effettiv tad-drittijiet ta’ Qualcomm u l-interessi leġittimi tal-fornituri ta’ dak il-materjal. |
(51) |
Fit-13 ta’ Marzu 2017, Qualcomm issottomettiet il-kummenti bil-miktub tagħha dwar l-LoF. |
(52) |
Fil-15 ta’ Marzu 2017, id-DĠ Kompetizzjoni offra lil Qualcomm, “bħala kwistjoni ta’ korteżija”, opportunità addizzjonali sabiex uħud mill-konsulenti ta’ Qualcomm ikunu jistgħu jirrieżaminaw f’kamra tad-data l-materjal li kien sar disponibbli preċedentement fis-17 ta’ Frar 2017. Dan kien minħabba li, fis-17 ta’ Frar 2017, il-konsulenti kkonċernati qattgħu fil-kamra tad-data porzjon relattivament żgħir biss tal-ħin allokat għal dak l-għan. |
(53) |
Qualcomm irrispondiet fis-17 ta’ Marzu 2017, fejn talbet aċċess għall-kamra tad-data mhux biss għall-materjal li kien hemm fil-kamra tad-data tas-17 ta’ Frar 2017, “iżda wkoll għas-sottomissjonijiet ekwivalenti l-oħra kollha (spreadsheets) imressqa mill-partijiet terzi kollha”. |
(54) |
Fl-20 ta’ Marzu 2017, id-DĠ Kompetizzjoni rrifjuta dan l-aċċess għal materjali għajr dawk disponibbli fil-kamra tad-data tas-17 ta’ Frar 2017. Iktar tard, fl-20 ta’ Marzu 2017, Qualcomm kitbet lill-Uffiċjal tas-Seduta, fejn talbet għal aċċess ulterjuri għad-dokumenti miksuba mill-Kummissjoni mingħand diversi partijiet terzi. F’ittra elettronika lid-DĠ Kompetizzjoni datata l-21 ta’ Marzu 2017, Qualcomm spjegat li ma kinitx se taċċetta l-offerta ta’ aċċess addizzjonali għall-kamra tad-data, iżda li minflok hija talbet lill-Uffiċjal tas-Seduta, fl-20 ta’ Marzu 2017, sabiex jagħti aċċess ulterjuri għall-fajl. |
(55) |
F’deċiżjoni datata l-11 ta’ April 2017, l-Uffiċjal tas-Seduta ta aċċess għal verżjonijiet inqas redatti ta’ ċerti dokumenti miksuba mingħand tliet fornituri tal-informazzjoni u rrifjuta l-kumplament tat-talba ta’ Qualcomm tal-20 ta’ Marzu 2017. |
(56) |
Fid-29 ta’ Mejju 2017, Qualcomm ressqet iktar sottomissjonijiet bil-miktub lid-DĠ Kompetizzjoni dwar l-evidenza miżjuda fil-fajl tal-kawża sa mill-adozzjoni tad-DO. |
Kwistjonijiet proċedurali mqajma minn Qualcomm
Il-kritika proċedurali ta’ Qualcomm
(57) |
Skont Qualcomm, l-investigazzjoni f’din il-kawża kienet “miżgħuda b’irregolaritajiet proċedurali”. L-ilmenti ta’ Qualcomm jikkonċernaw b’mod prinċipali l-kwistjonijiet interkonnessi tal-aċċess għall-fajl u d-dati tal-għeluq għar-rispons għad-DO jew għal-LoF. |
(58) |
Fir-rispons tagħha għad-DO, Qualcomm issostni li hija ma ngħatatx aċċess għall-fajl fil-21 ta’ Diċembru 2015, tant li fl-aħħar mill-aħħar kellha tħejji r-rispons tagħha għad-DO “f’inqas minn tliet ġimgħat”. F’dan ir-rigward, Qualcomm issostni essenzjalment li: (i) id-DĠ Kompetizzjoni ma pprovda l-ebda “evidenza materjali li tiskaġuna” sa “kważi xahrejn wara l-perjodu oriġinali ta’ tliet xhur li matulu kellu jingħata rispons għad-DO”; (ii) ir-redazzjonijiet ta’ kunfidenzjalità applikati għad-dokumenti fil-fajl tal-Kummissjoni kienu “eċċessivi u mhux ġustifikati”, u kienu jirrikjedu li Qualcomm tuża ħin u riżorsi eċċessivi sabiex tikseb aċċess ulterjuri għall-fajl; u (iii) l-“iktar data kmieni li fiha seta’ jitqies li ngħata l-aċċess għall-fajl hija l-1 ta’ Ġunju 2016”. |
(59) |
Qualcomm tispeċifika f’dak ir-rispons li hija ssostni li “it-tħassib u l-oġġezzjonijiet kollha li hija qajmet mal-Uffiċjal tas-Seduta permezz ta’ ittra tat-30 ta’ Mejju 2016”. Dik l-ittra kkontestat, b’mod partikolari: (i) il-firxa tal-aċċess ulterjuri mogħti permezz tal-ewwel proċedura tal-kamra tad-data msemmija fil-punt (26) ta’ hawn fuq (18); u (ii) il-mod inkrementali li bih ingħata l-aċċess ulterjuri għall-fajl b’rispons għal diversi talbiet minn Qualcomm. |
(60) |
Qualcomm iżżid li “l-impenn tal-Kummissjoni għall-effiċjenza amministrattiva ma jridx ikun ta’ detriment għad-drittijiet ta’ difiża ta’ Qualcomm”, u ssostni li l-proċedura fil-Kawża AT.40220 kienet “mgħaġġla bla bżonn” u li “tistenna li Qualcomm tħejji d-difiża tagħha fi żmien tliet ġimgħat biss minn meta setgħet tivvaluta l-evidenza b’mod sostanzjali tfisser li tkun qed iċċaħħadha minn opportunitajiet ugwali vis-à-vis il-Kummissjoni u d-drittijiet ta’ difiża tagħha”. |
(61) |
Fir-risponsi tagħha għad-DO u għal-LoF, Qualcomm tikkritika wkoll lid-DĠ Kompetizzjoni talli naqas milli jikseb mingħand Apple “evidenza kritika għall-valutazzjoni [meħtieġa qabel l-adozzjoni tad-DO]” permezz ta’ talba usa’ għall-informazzjoni. |
(62) |
Fir-rispons tagħha għal-LoF, Qualcomm issostni li kemm id-data tal-għeluq inizjali tat-3 ta’ Marzu 2017 kif ukoll id-data tal-għeluq reveduta tat-13 ta’ Marzu 2017 għal dak ir-rispons “kienu evidentement sproporzjonati u mhux raġonevoli”, b’mod partikolari fid-dawl ta’ dik li Qualcomm tiddeskrivi bħala d-distrazzjoni ta’ “problemi persistenti ta’ aċċess għall-fajl” u nuqqas ta’ “opportunitajiet ugwali”, kemm bejn Qualcomm u l-Kummissjoni kif ukoll bejn Qualcomm u Apple. |
(63) |
B’rispons għal-LoF, Qualcomm issostni li t-tul ta’ żmien ta’ allegat ksur ma jistax jiġi estiż b’ittra ta’ fatti f’perjodu li jipposponi l-adozzjoni tad-dikjarazzjoni tal-oġġezzjonijiet korrispondenti. |
(64) |
F’diversi punti fil-proċedura — tipikament fil-kuntest ta’ meta talbet għal dati tal-għeluq reveduti għas-sottomissjoni tar-risponsi tagħha għad-DO jew għal-LoF, iżda wkoll meta ma ħaditx l-opportunità li tiżviluppa l-argumenti tagħha f’seduta orali (ara (39) sa (41) hawn fuq) — Qualcomm ilmentat jew issuġġeriet li dan kien detrimentali għad-drittijiet ta’ difiża tagħha li hi u l-konsulenti tagħha kellhom jiddefendu lil Qualcomm f’żewġ kawżi separati u li għadhom għaddejjin quddiem il-Kummissjoni. |
Il-fehmiet tal-Uffiċjal tas-Seduta
(65) |
Huwa minnu li kien hemm nuqqasijiet fis-sett ta’ dokumenti li saru disponibbli għal Qualcomm fil-21 ta’ Diċembru 2015 għall-finijiet tal-aċċess għall-fajl. B’mod partikolari, dak is-sett ma kienx jirrifletti b’mod ċar il-fatt li ċerti fornituri tal-informazzjoni kienu talbu għal trattament kunfidenzjali għat-totalità ta’ madwar 100 dokument, u l-verżjonijiet mhux kunfidenzjali tagħhom ma kinux saru disponibbli mid-DĠ Kompetizzjoni qabel id-19 ta’ Frar 2016 (ara (8) u (9) hawn fuq). Barra minn hekk, kif innotat fid-Deċiżjoni ta’ Ġunju 2016 tal-Uffiċjal tas-Seduta, f’ħafna każijiet, kienu saru redazzjonijiet għal informazzjoni li ma kinitx kunfidenzjali fir-rigward ta’ Qualcomm u, b’rabta ma’ ċerta informazzjoni li kienet tabilħaqq kunfidenzjali, sikwit kienu ġew applikati redazzjonijiet b’tali mod li ma ntlaħaq l-ebda bilanċ xieraq bejn tali kunfidenzjalità u l-eżerċitar xieraq tad-dritt ta’ Qualcomm li tinstema’. Kien hemm ukoll xi infeliċitajiet jew żbalji klerikali fir-rigward tar-referenzjar tad-dokumenti li kienu jeħtieġu kjarifika sussegwenti mid-DĠ Kompetizzjoni. |
(66) |
Madankollu, dawn in-nuqqasijiet ġew indirizzati b’mod adegwat ulterjorment matul il-proċedimenti. B’mod partikolari: (i) Qualcomm sussegwentement irċeviet aċċess ulterjuri (direttament jew permezz ta’ konsulenti esterni speċifiċi li jaġixxu f’isimha) għall-informazzjoni addizzjonali (19) meħtieġa għall-eżerċitar xieraq tad-dritt li tinstema’; u (ii) flimkien ma’ dan l-aċċess ulterjuri, Qualcomm ingħatat żmien addizzjonali, sal-punt ġustifikat mill-eżerċitar effettiv tad-drittijiet proċedurali tagħha, li matulu setgħet tirrispondi bil-miktub għad-DO. |
(67) |
F’dan l-isfond, l-ilmenti ta’ Qualcomm miġbura fil-qosor fil-punti (58) u (59) ta’ hawn fuq huma esaġerati. Jidher li Qualcomm, fi sforz sabiex issostni l-affermazzjoni tagħha li kellha biss tliet ġimgħat sabiex tħejji r-rispons tagħha għad-DO, qed taħdem sabiex tirrimedja l-livell u l-kwalità tal-aċċess (ulterjuri) li rċeviet għall-fajl tal-investigazzjoni tal-Kummissjoni wara l-ħruġ tad-DO, filwaqt li għamlet enfasi partikolari fuq il-ħin u r-riżorsi li ddedikat sabiex tikkontrolla u tikkontesta l-adegwatezza jew l-implimentazzjoni ta’ ħafna mill-miżuri meħuda bl-għan li jipproteġu l-informazzjoni kunfidenzjali, anke meta dawn kienu meħtieġa jew milqugħa b’deċiżjonijiet tal-Uffiċjal tas-Seduta. |
(68) |
Madankollu, fir-rigward tal-informazzjoni kunfidenzjali, l-interess ta’ Qualcomm li tirrispondi kif dehrilha li kien xieraq għall-oġġezzjonijiet fid-DO ma kienx, kif xi drabi dehret li kienet qed tissuġġerixxi Qualcomm, l-uniku interess leġittimu li kellu jiġi kkunsidrat u protett fejn xieraq. Is-sempliċi fatt li parti tista’ ssostni li teħtieġ informazzjoni kummerċjali preċiża u li ma tkunx redatta kompletament sabiex tispjega fid-dettall argument partikolari mhuwiex awtomatikament tali li jintitola lil dik il-parti għal dik l-informazzjoni, saħansitra sal-punt li din tkun kunfidenzjali. Anzi, kif jista’ jidher minn (29) hawn fuq, fejn l-informazzjoni tkun rikonoxxuta bħala kunfidenzjali, jeħtieġ li jintlaħaq bilanċ xieraq bejn l-eżerċitar kif suppost tad-drittijiet ta’ difiża ta’ destinatarju ta’ dikjarazzjoni tal-oġġezzjonijiet u d-dritt tal-fornituri tal-informazzjoni li jipproteġu s-sigrieti kummerċjali tagħhom u informazzjoni kunfidenzjali oħra. |
(69) |
Minħabba l-livell ta’ informazzjoni li saret disponibbli matul l-aċċess ulterjuri għall-fajl, Qualcomm setgħet tressaq l-argumenti tagħha bi preċiżjoni adegwata mingħajr il-ħtieġa li jitwarrbu l-interessi kompetittivi u leġittimi tal-kunfidenzjalità tal-fornituri tal-informazzjoni minn partijiet terzi. Billi l-aċċess għall-fajl mhuwiex għan fih innifsu, iżda huwa biss korollarju tad-drittijiet ta’ difiża li l-aċċess għall-fajl irid jipproteġi (20), sa fejn tkun ikkonċernata dik l-informazzjoni kunfidenzjali, fejn Qualcomm kienet f’pożizzjoni li tressaq l-argumenti li qieset li kienu xierqa, il-fatt li seta’ kellha tressaq tali argumenti mingħajr ma jiġi divulgat lilha l-ebda dettall kunfidenzjali mhuwiex, waħdu u minnu nnifsu, kuntrarju għad-drittijiet ta’ difiża. |
(70) |
Jekk l-aċċess għall-fajl ingħatax jew le f’Diċembru 2015 huwa immaterjali għall-adegwatezza tad-data tal-għeluq finali stabbilita għal dak ir-rispons. Ċertament, seta’ kien preferibbli li kieku mill-bidu nett kien hemm aċċess aħjar disponibbli għall-fajl ta’ investigazzjoni tal-Kummissjoni (u b’mod partikolari għad-dokumenti li għalihom ma kienx jidher li hemm verżjonijiet mhux kunfidenzjali fis-sett ipprovdut fil-21 ta’ Diċembru 2015). Madankollu, is-sempliċi fatt li l-fajl aċċessibbli seta’ ma kienx disponibbli b’mod sħiħ fil-21 ta’ Diċembru 2015 ma għandux il-konsegwenza awtomatika li l-perjodu ta’ żmien għar-rispons għad-DO ma kienx beda jiddekorri f’dik id-data (21). Huwa inerenti fid-dispożizzjonijiet u fit-testi li jirrigwardaw l-aċċess għall-fajl (22) li, jekk it-talbiet għal aċċess ulterjuri għall-fajl ikollhom bażi soda, jistgħu jitpoġġew isiru disponibbli materjali addizzjonali wara li jingħata aċċess għall-materjal tal-fajl lill-korp inizjali. L-għoti tal-firxa sħiħa tal-estensjonijiet mitluba minn Qualcomm — forsi permezz tal-ittardjar tal-iffissar ta’ data tal-għeluq reveduta għar-rispons għad-DO sakemm l-informazzjoni addizzjonali kollha li għaliha kienet intitolata Qualcomm, wara kunsiderazzjoni tat-talbiet motivati tagħha stess, kienet ġiet identifikata, imfassla, approvata għad-divulgazzjoni, miġbura u mibgħuta — kien ifixkel b’mod inadegwat il-progress xieraq tal-proċedura amministrattiva ġenerali fil-Kawża AT.40220. Fi kwalunkwe każ, kif jista’ jidher minn (12), (16), (17) u (20) hawn fuq, kuntrarjament għal dak li ssostni Qualcomm, il-kwistjoni ta’ meta preċiżament beda jiddekorri l-perjodu inizjali ta’ tliet xhur stabbilit fl-ittra li takkumpanja d-DO, fiċ-ċirkostanzi tal-każ, ma għandhiex “implikazzjonijiet materjali” għal (kemm hi adegwata) id-data tal-għeluq għas-sottomissjoni tar-rispons ta’ Qualcomm għad-DO. |
(71) |
Il-premessa tal-kritiki ta’ Qualcomm deskritta fil-punt (60) ta’ hawn fuq, jiġifieri li Qualcomm kellha biss tliet ġimgħat sabiex tħejji r-rispons tagħha għad-DO, mhijiex konvinċenti. Is-sett ta’ dokumenti pprovduti fil-21 ta’ Diċembru 2015 kienu jinkludu d-dokumenti kollha li għalihom tirreferi d-DO u kien hemm iktar minn sitt xhur bejn il-ħruġ tad-DO u d-data tal-għeluq finali sabiex jingħata rispons għaliha. Is-suġġeriment ta’ Qualcomm li din il-kawża ġiet “mgħaġġla bla bżonn” huwa b’hekk imminat. Fi kwalunkwe każ, dawn il-kritiki jidher li jinjoraw l-importanza, minħabba r-rwol fdat lill-Kummissjoni bl-Artikolu 105 tat-TFUE sabiex tiżgura l-applikazzjoni tal-Artikolu 102 tat-TFUE u r-rekwiżit ta’ “żmien raġonevoli” fl-Artikolu 41(1) tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea, tat-twettiq xieraq u l-progress tal-proċedimenti amministrattivi (23). L-għoti ta’ materjal addizzjonali fuq bażi kontinwa, filwaqt li jiġi evitat approċċ indebitament frammentarju, kif sar f’din il-kawża, serva l-għan doppju, rifless fl-Artikolu 9(1) tad-Deċiżjoni 2011/695/UE, li jiġi ffaċilitat l-eżerċitar effettiv tad-dritt li tinstema’, filwaqt li jiġi evitat dewmien bla bżonn fil-proċedimenti. Is-suġġeriment ta’ Qualcomm li hemm nuqqas ta’ urġenza f’din il-kawża mhuwiex konvinċenti lanqas. Fost l-oħrajn, dan jinjora l-fatt li, mill-adozzjoni tad-DO, id-dispożizzjonijiet inkwistjoni kienu għadhom fis-seħħ, kif ukoll l-importanza li l-Kummissjoni tkun tista’ taġixxi fi żmien raġonevoli fil-ġlieda kontra l-ksur suspettat tal-Artikolu 102 tat-TFUE, mhux l-inqas fir-rigward ta’ setturi kkaratterizzati minn teknoloġija li (potenzjalment) qed tevolvi b’rata mgħaġġla. |
(72) |
Fir-rigward tal-kritika nnotata fil-punt (61) ta’ hawn fuq, huwa biżżejjed għall-finijiet ta’ dan ir-rapport li jiġi nnotat li, minħabba li hija l-Kummissjoni li trid tiddeċiedi kif tmexxi l-investigazzjoni ta’ każ, fil-prinċipju hija ma tistax tintalab twettaq investigazzjonijiet ulterjuri meta hija tqis li l-investigazzjoni preliminari tal-każ kienet biżżejjed (24). Jekk fiċ-ċirkostanzi tal-każ preżenti l-Kummissjoni kellhiex tagħmel talba wiesgħa għal informazzjoni tat-tip li jidher li qed tipprevedi Qualcomm hija iktar kwistjoni ta’ sustanza u ta’ politika iktar milli waħda ta’ proċess dovut. |
(73) |
B’sostenn għall-allegazzjoni tagħha nnotata fil-punt (62) ta’ hawn fuq, Qualcomm tirriċikla l-argumenti rrifjutati bħala mhux konvinċenti bid-deċiżjoni tal-Uffiċjal tas-Seduta tat-8 ta’ Marzu 2017, tesaġera kemm ikunu sinifikanti kwistjonijiet minuri ta’ referenzjar u tenfasizza ż-żmien li qattgħet sabiex tidentifika “bl-ikbar dettall possibbli każijiet individwali ta’” dak li hija tiddeskrivi bħala “aċċess inadegwat għall-materjal”. L-elementi mqajma minn Qualcomm f’dan il-kuntest ma jurux li d-data tal-għeluq tat-13 ta’ Marzu 2017 kienet stretta b’mod sproporzjonat. Il-fatt li d-DĠ Kompetizzjoni sussegwentement ta opportunità li terġa’ ssir żjara f’kamra tad-data u, fl-aħħar mill-aħħar, is-sottomissjoni ta’ sett ulterjuri ta’ osservazzjonijiet bil-miktub minn Qualcomm wara r-rispons għal-LoF mhuwiex tali li jimmina din il-valutazzjoni. Kif joħroġ minn (52) sa (56) hawn fuq, dan jirriżulta minn korteżija mogħtija lil Qualcomm mid-DĠ Kompetizzjoni minħabba li ċerti konsulenti esterni ta’ Qualcomm kienu għażlu li jikkontestaw l-adegwatezza ta’ proċedura ta’ kamra tad-data għal ċertu materjal minflok jużaw l-ammont sħiħ ta’ ħin previst għall-aċċess tagħhom għal verżjonijiet kunfidenzjali ta’ dak il-materjal f’isem Qualcomm. |
(74) |
Fir-rigward tal-asserzjoni ta’ Qualcomm miġbura fil-qosor fil-punt (63) ta’ hawn fuq, din tinjora l-fatt li d-DO speċifikat it-tul ta’ żmien tal-ksur suspettat ikkonċernat “sal-lum” (jiġifieri, mid-data tal-adozzjoni tad-DO) u, fir-rigward tad-“data tal-għeluq”, iddikjarat speċifikament li l-ksur kien “għadu għaddej”. F’tali ċirkostanzi, mis-sentenza fil-kawża France Télécom vs Il-Kummissjoni (25) jirriżulta li l-LoF ma estendietx b’mod impermissibbli t-tul ta’ żmien tal-ksur suspettat ta’ Qualcomm kif ippreżentat lil Qualcomm fid-DO. |
(75) |
Kuntrarjament għal dak li ppruvat tissuġġerixxi Qualcomm, il-Kummissjoni qieset l-implikazzjonijiet ta’ Qualcomm bħala d-destinatarja ta’ dikjarazzjoni tal-oġġezzjonijiet f’żewġ kawżi separati li għadhom għaddejjin. Dan huwa evidenti, pereżempju, minn (5) u (40) hawn fuq, mill-fatt li d-dati tal-għeluq għar-risponsi bil-miktub ta’ Qualcomm għaż-żewġ dikjarazzjonijiet tal-oġġezzjonijiet ikkonċernati kienu mifruxa sabiex jiġi evitat il-piż għal Qualcomm li jkollha tissottometti żewġ risponsi fl-istess data, kif ukoll mill-fatt li d-data tal-għeluq inizjali mogħtija mid-DĠ Kompetizzjoni għar-rispons għal-LoF qieset il-fatt li Qualcomm kienet qed tindirizza wkoll talba għal informazzjoni fil-Kawża AT.39711. Qualcomm ma wrietx li l-eżerċitar effettiv tad-drittijiet proċedurali tagħha f’dan il-każ kien ġie mxekkel bl-involviment tagħha fil-Kawża AT.39711. |
Rimarki tal-għeluq
(76) |
L-abbozz tad-deċiżjoni jirrifletti l-fatt li, fid-dawl tas-sottomissjonijiet ta’ Qualcomm, l-oġġezzjoni fid-DO dwar abbuż suspettat ta’ pożizzjoni dominanti relatata mal-baseband chipsets konformi mal-istandard tal-UMTS flimkien mal-istandard iktar antik tal-GSM fil-fatt kienet twaqqgħet. |
(77) |
Skont l-Artikoli 16 u 17 tad-Deċiżjoni 2011/695/UE, eżaminajt jekk l-abbozz tad-deċiżjoni jindirizzax biss l-oġġezzjonijiet li fir-rigward tagħhom Qualcomm ingħatat l-opportunità li tesprimi l-fehmiet tagħha. Nikkonkludi li jagħmel dan. |
(78) |
Kollox ma’ kollox, inqis li, f’dan il-każ, l-eżerċitar effettiv tad-drittijiet proċedurali ġie rrispettat. |
Brussell, it-23 ta’ Jannar 2018.
Joos STRAGIER
(1) Skont l-Artikolu 16 tad-Deċiżjoni 2011/695/UE tal-President tal-Kummissjoni Ewropea tat-13 ta’ Ottubru 2011 dwar il-funzjoni u t-termini ta’ referenza tal-uffiċjal tas-seduta f’ċerti proċedimenti dwar il-kompetizzjoni (ĠU L 275, 20.10.2011, p. 29) (“id-Deċiżjoni 2011/695/UE”).
(2) Ir-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 1/2003 tas-16 ta’ Diċembru 2002 dwar l-implimentazzjoni tar-regoli dwar il-kompetizzjoni stipulati fl-Artikoli 81 u 82 tat-Trattat (ĠU L 1, 4.1.2003, p. 1) (“ir-Regolament Nru 1/2003”).
(3) Ir-Regolament tal-Kummissjoni (KE) Nru 773/2004 tas-7 ta’ April 2004 dwar it-tmexxija ta’ proċeduri mill-Kummissjoni skont l-Artikoli 81 sa 82 tat-Trattat tal-KE (ĠU L 123, 27.4.2004, p. 18), kif emendat bir-Regolament tal-Kummissjoni Ewropea (UE) 2015/1348 tat-3 ta’ Awwissu 2015 (ĠU L 208, 5.8.2015, p. 3) (“ir-Regolament Nru 773/2004”).
(4) Hija l-prattika tad-DĠ Kompetizzjoni li, meta sottomissjoni ta’ dokumenti lill-Kummissjoni tkun ta’ iktar minn 25 dokument, dawn id-dokumenti ma jiġux irreġistrati fil-fajl elettroniku tal-Kummissjoni bħala “IDs” (dokumenti) separati, iżda minflok bħala oġġetti separati f’“ġabra” li jkollha referenza komprensiva waħda b’“numru tal-ID”.
(5) Ara (25), (26) u (29) hawn taħt.
(6) L-Uffiċjal tas-Seduta kkonferma wkoll lil Qualcomm li, saż-żmien tat-Talba ta’ April 2016, Qualcomm diġà kellha l-verżjonijiet sħaħ ta’ ċerti dokumenti.
(7) Fil-kuntest tal-aċċess għall-fajl, proċedura ta’ kamra tad-data hija forma ta’ divulgazzjoni ristretta li biha l-materjal jiġi divulgat lil numru limitat ta’ konsulenti speċifikati għal perjodu ta’ żmien limitat f’kamra sigura f’bini tal-Kummissjoni, soġġett għal għadd ta’ restrizzjonijiet u ta’ salvagwardji li jwaqqfu l-informazzjoni kunfidenzjali milli tiġi divulgata lil hinn minn din il-“kamra tad-data”.
(8) Fil-kuntest tal-ewwel proċedura tal-kamra tad-data, dawk il-konsulenti esterni ta’ Qualcomm li kienu involuti oġġezzjonaw għal ċerti redazzjonijiet mitluba mid-DĠ Kompetizzjoni fl-abbozz tar-rapport tal-kamra tad-data mħejji minnhom għall-attenzjoni ta’ Qualcomm. Wara li rrieżamina l-materjali kkonċernati, l-Uffiċjal tas-Seduta għamel l-arranġamenti għal rapport inqas redatt sabiex jiġi rilaxxat għal Qualcomm.
(9) Fil-kuntest tal-aċċess għall-fajl, “ċirku ta’ kunfidenzjalità” huwa forma ta’ divulgazzjoni ristretta li permezz tagħha parti intitolata għal aċċess għall-fajl taqbel ma’ fornitur tal-informazzjoni li jkun qed ifittex it-trattament kunfidenzjali ta’ ċerta informazzjoni miksuba mingħandha mill-Kummissjoni, li dik l-informazzjoni tiġi riċevuta f’isem dik il-parti minn ċirku ristrett ta’ persuni (kif deċiż permezz ta’ negozjar fuq bażi ta’ każ b’każ). Ara wkoll il-punt 96 tal-avviż tal-Kummissjoni dwar l-aħjar prattiki għat-tmexxija tal-proċedimenti li jikkonċernaw l-Artikoli 101 u 102 tat-TFUE (ĠU C 308, 20.10.2011, p. 6) (l-“Avviż dwar l-Aħjar Prattiki tal-Antitrust”).
(10) T-198/03, EU:T:2006:136, il-paragrafu 71. Dan it-test kien jinvolvi l-valutazzjoni, fil-kuntest tal-aċċess għall-fajl minn Qualcomm: (i) ta’ jekk l-informazzjoni kkonċernata kinitx magħrufa biss minn numru limitat ta’ persuni; (ii) ta’ jekk id-divulgazzjoni tagħha setgħetx tikkawża ħsara serja; u (iii) ta’ jekk l-interessi li setgħet issirilhom ħsara bid-divulgazzjoni tal-informazzjoni kienx oġġettivament jistħoqqilhom protezzjoni.
(11) Ara n-nota 8 f’qiegħ il-paġna.
(12) NVIDIA hija lmentatur fi proċedimenti separati fil-Kawża AT.39711 Qualcomm (predazzjoni).
(13) Fid-dawl tat-tħassib espress minn Qualcomm, l-Uffiċjal tas-Seduta żied li: (i) skont l-Artikolu 16a(3)(b) tar-Regolament Nru 773/2004, “l-informazzjoni li l-Kummissjoni ħejjiet u bagħtet lill-partijiet matul il-proċedimenti tagħha” ma tistax tintuża fil-proċedimenti quddiem il-qrati nazzjonali qabel ma l-Kummissjoni tkun temmet il-proċedimenti tagħha; u (ii) l-aċċettazzjoni ta’ NVIDIA bħala persuna terza interessata ma waqqfitx lil Qualcomm milli teżerċita d-drittijiet ta’ difiża tagħha fil-proċedimenti tal-Kummissjoni.
(14) Ara (45) hawn taħt fir-rigward tal-ilment ta’ Qualcomm dwar nuqqas ta’ “opportunitajiet ugwali għall-partijiet” bejnha u Apple fir-rigward tal-limiti ta’ żmien.
(15) Ara, pereżempju, is-sentenza fil-kawża Österreichische Postsparkasse u Bank für Arbeit und Wirtschaft vs Il-Kummissjoni (T-213/01 u T-214/01, EU:T:2006:151, il-paragrafu 107), u l-punt 103 tal-Avviż dwar l-Aħjar Prattiki tal-Antitrust.
(16) L-Artikolu 9(1) tad-Deċiżjoni 2011/695/UE jirrigwarda r-risponsi bil-miktub għad-dikjarazzjonijiet tal-oġġezzjonijiet.
(17) Ara, b’analoġija, is-sentenza fil-kawża SEP vs Il-Kummissjoni (T-115/99, EU:T:2001:54, il-paragrafu 43).
(18) Ara (28) hawn fuq.
(19) Inklużi referenzjar u kjarifiki oħra, kif ukoll sommarji iktar istruttivi jew verżjonijiet mhux kunfidenzjali ta’ dokumenti parzjalment jew kompletament kunfidenzjali.
(20) Ara, għal dan l-għan, is-sentenzi f’Aalborg Portland u Oħrajn vs Il-Kummissjoni (C-204/00 P, EU:C:2004:6, il-paragrafu 68); Atlantic Container Line u Oħrajn vs Il-Kummissjoni (T-191/98 u T-212/98 sa T-214/98, EU:T:2003:245, il-paragrafi 376 u 377); kif ukoll Solvay vs Il-Kummissjoni (T-186/06, EU:T:2011:276, il-paragrafu 214).
(21) Ara, b’analoġija, is-sentenza fil-kawża Mannesmannröhren-Werke vs Il-Kummissjoni (T-44/00, EU:T:2004:218, il-paragrafu 65).
(22) B’mod partikolari, l-Artikolu 7(1) tad-Deċiżjoni 2011/695/UE u l-punt 47 tal-Avviż tal-Kummissjoni dwar ir-regoli għall-aċċess għall-fajl tal-Kummissjoni fil-kawżi skont l-Artikoli 81 u 82 tat-Trattat tal-KE, l-Artikoli 53, 54 u 57 tal-Ftehim ŻEE u r-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 139/2004 (ĠU C 325, 22.12.2005, p. 7 bl-emendi tal-2015 stabbiliti fil-ĠU C 256, 5.8.2015, p. 3).
(23) Ara wkoll, b’analoġija, is-sentenza fil-kawża SKW Stahl-Metallurgie Holding AG u SKW Stahl-Metallurgie GmbH vs Il-Kummissjoni (T-384/09, EU:T:2014:27, il-paragrafu 61).
(24) Ara, b’analoġija, fost l-oħrajn, is-sentenzi fil-kawżi Eisen und Metall vs Il-Kummissjoni (9/83, EU:C:1984:86, il-paragrafu 32); Thyssen Stahl vs Il-Kummissjoni (T-141/94, EU:T:1999:48, il-paragrafu 110); u FMC Foret vs Il-Kummissjoni (T-191/06, EU:T:2011:277, il-paragrafu 137).
(25) T-340/03, EU:T:2007:22, il-paragrafi 49 sa 52.