—

għal E. Florescu u I. Poiană kif ukoll għal C. Diaconu, A. Vidrighin u E. E. Bădilă, fil-kwalità ta’ eredi ta’ M. Bădilă, minn D. Târşia, avukat,

—

għall-Casa Judeţeană de Pensii Sibiu, minn D. Aldea u I. Stan, bħala aġenti,

—

għall-Gvern Rumen, minn R. H. Radu kif ukoll minn A. Wellman u M. Bejenar, bħala aġenti,

—

għall-Gvern Elleniku, minn K. Georgiadis u S. Papaioannou, bħala aġenti,

—

għall-Gvern Ungeriż, minn Z. Fehér, bħala aġent,

—

għall-Kummissjoni Ewropea, minn J.-P. Keppenne, H. Krämer u I. Rogalski kif ukoll minn L. Nicolae, bħala aġenti,

1

It-talba għal deċiżjoni preliminari tirrigwarda l-interpretazzjoni tal-Artikoli 6 TUE, 110 u 267 TFUE, tal-Artikoli 17, 20, 21 u 47 tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea (iktar ’il quddiem il-“Karta”), tal-Memorandum ta’ Ftehim bejn il-Komunità Ewropea u r-Rumanija, konkluż f’Bukarest u fi Brussell fit-23 ta’ Ġunju 2009 (iktar ’il quddiem il-“Memorandum ta’ Ftehim”), tal-prinċipju ta’ ċertezza legali, tal-prinċipji ta’ effettività u ta’ ekwivalenza, kif ukoll tal-Artikolu 2(2)(b) tad-Direttiva tal-Kunsill 2000/78/KE, tas-27 ta’ Novembru 2000, li tistabbilixxi qafas ġenerali għall-ugwaljanza fit-trattament fl-impjieg u fix-xogħol (ĠU Edizzjoni Speċjali bil-Malti, Kapitolu 5, Vol. 4, p. 79).

2

Din it-talba tressqet fil-kuntest ta’ tilwima bejn, minn naħa, Eugenia Florescu u Ioan Poiană kif ukoll Cosmina Diaconu, Anca Vidrighin u Eugenia Elena Bădilă, fil-kwalità ta’ eredi ta’ Mircea Bădilă u, min-naħa l-oħra, il-Casa Judeţeană de Pensii Sibiu (fond dipartimentali tal-pensjonijiet tal-irtirar ta’ Sibiu, ir-Rumanija), il-Casa Naţională de Pensii şi alte Drepturi de Asigurări Sociale (fond nazzjonali tal-pensjonijiet tal-irtirar u tad-drittijiet l-oħra tas-sigurtà soċjali, ir-Rumanija), il-Ministerul Muncii, Familiei și Protecției Sociale (il-ministeru tax-xogħol, tal-familja u tal-protezzjoni soċjali, ir-Rumanija), is-Statul român (l-Istat Rumen) u l-Ministerul Finanţelor Publice (il-ministeru tal-finanzi pubbliċi, ir-Rumanija) dwar drittijiet għall-pensjoni tal-irtirar.

3

Ir-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 332/2002, tat-18 ta’ Frar 2002, li jistabbilixxi faċilità li tipprovdi għajnuna finanzjarja għal żmien medju għall-bilanċi ta’ pagament tal-Istati Membri (ĠU Edizzjoni Speċjali bil-Malti, Kapitolu 10, Vol. 3, p. 81), kif emendat bir-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 431/2009, tat-18 ta’ Mejju 2009 (ĠU 2009, L 128, p. 1, iktar ’il quddiem ir-“Regolament Nru 332/2002”), jistabbilixxi l-modalitajiet applikabbli għall-faċilità ta’ assistenza reċiproka previst fl-Artikolu 143 TFUE.

4

L-Artikolu 1 ta’ dan ir-regolament jipprevedi:

“1.   Għandha tiġi stabbilita faċilita’ għal assistenza finanzjarja għal żmien medju li tippermetti li jingħata self lil wieħed jew aktar mill-Istati Membri li jkunu qed jesperjenzaw, jew ikunu qed jiġu mhedda serjament minn, diffikultajiet fil-bilanċ ta’ pagamenti kurrenti tagħhom jew fiċ-ċaqliq tal-kapitali tagħhom. Dawk l-Istati Membri biss li ma adottawx il-euro jistgħu jgawdu minn din il-faċilita tal-Komunità.

L-ammont pendenti ta’ self li jrid jingħata lill-Istati Membri taħt din il-faċilità għandu jkun limitat għal EUR 50 biljun bħala kapital.

2.   Għal dan il-għan, skond deċiżjoni adottata mill-Kunsill taħt l-Artikolu 3 u wara konsultazzjoni mal-Kumitat Ekonomiku u Finanzjarju, il-Kummissjoni għandha tkun awtorizzata li tikkuntratta self minn fuq is-swieq u istituzzjonijiet finanzjarji f’isem il-Komunità Ewropea.”

5

Skont l-Artikolu 3 tal-imsemmi regolament:

“1.   Il-faċilità ta’ assistenza finanzjarja għal żmien medju tista’ tiġi implimentata mill-Kunsill fuq l-inizjattiva ta’:

2.   L-Istat Membru li jitlob għajnuna finanzjarja għal żmien medju għandu jiddiskuti l-istima tal-bżonnijiet finanzjarji tiegħu mal-Kummissjoni u jissottometti abbozz ta’ programm ta’ aġġustament lill-Kummissjoni u lill-Kumitat Ekonomiku u Finanzjarju. Il-Kunsill, wara li jeżamina s-sitwazzjoni fl-Istat Membru konċernat u l-programm ta’ aġġustament ippreżentat bħala sostenn tal-applikazzjoni tiegħu, għandu jiddeċiedi, bħala regola, waqt l-istess laqgħa:

6

L-Artikolu 3a tar-Regolament Nru 332/2002 jistabbilixxi:

“Il-Kummissjoni u l-Istati Membru kkonċernat għandhom jikkonkludu Memorandum ta’ Ftehim li jistipula dettaljatament il-kondizzjonijiet stabbiliti mill-Kunsill taħt l-Artikolu 3. Il-Kummissjoni għandha tikkomunika l-Memorandum ta’ Ftehim lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill.”

7

Bis-saħħa tal-Artikolu 1 tad-Deċiżjoni tal-Kunsill 2009/458/KE, tas-6 ta’ Mejju 2009, li tagħti għajnuna reċiproka lir-Rumanija, (ĠU 2009, L 150, p. 6), l-Unjoni tagħti assistenza reċiproka lir-Rumanija taħt l-Artikolu 143 TFUE. Barra minn hekk, bid-Deċiżjoni tal-Kunsill 2009/459/KE, tas-6 ta’ Mejju 2009, li tagħti għajnuna finanzjarja tal-Komunità lir-Rumanija fuq medda medja ta’ żmien (ĠU 2009, L 150, p. 8), l-Unjoni Ewropea tqiegħed għad-dispożizzjoni tar-Rumanija self fuq medda medja ta’ żmien li jammonta għal EUR 5 biljun.

8

Skont l-Artikolu 2(1) u (2) tad-Deċiżjoni 2009/459:

“1.   L-għajnuna għandha titmexxa mill-Kummissjoni b’mod konsistenti mal-impenji tar-Rumanija u r-rakkomandazzjonijiet tal-Kunsill, b’mod partikolari r-Rakkomandazzjonijiet Speċifiċi għall-Pajjiżi fil-kuntest tal-implimentazzjoni tal-Programm Nazzjonali ta’ Riforma kif ukoll il-programm ta’ konverġenza.

2.   Il-Kummissjoni għandha taqbel mal-awtoritajiet tar-Rumanija, wara li tikkonsulta l-KEF [Kumitat Ekonomiku u Finanzjarju], dwar il-kundizzjonijiet speċifiċi ta’ politika ekonomika marbutin mal-għajnuna finanzjarja, kif stipulat fl-Artikolu 3(5). Dawk il-kundizzjonijiet għandhom jiġu stipulati f’Memorandum ta’ Ftehim konsistenti mal-impenji u r-rakkomandazzjonijiet imsemmija fil-paragrafu 1. […]”.

9

Skont l-Artikolu 3(5) tad-Deċiżjoni 2009/459:

“Ir-rilaxx ta’ kull ħlas sussegwenti għandu jsir fuq il-bażi ta’ implimentazzjoni sodisfaċenti tal-programm ekonomiku l-ġdid tal-Gvern tar-Rumanija inkluż fil-Programm ta’ Konverġenza tar-Rumanija, fil-Programm Nazzjonali ta’ Riforma u, b’mod partikolari, il-kundizzjonijiet speċifiċi ta’ politika ekonomika stabbiliti fil-Memorandum ta’ Ftehim. Dawn għandhom jinkludu, inter alia,

[…]”

10

Skont il-punt 5 tal-Memorandum ta’ Ftehim, il-ħlas ta’ kull parti tal-għajnuna finanzjarja mogħtija mill-Unjoni lir-Rumanija għandu jsir bil-kundizzjoni ta’ implementazzjoni sodisfaċenti tal-programm ekonomiku tal-Gvern Rumen. Il-punt 5(a) tal-Memorandum ta’ Ftehim jipprevedi, fost il-kundizzjonijiet li għalihom hija suġġetta din l-għajnuna, “tnaqqis tal-ispiża salarjali tas-settur pubbliku” [traduzzjoni mhux uffiċjali], filwaqt li fir-raba’ subparagrafu tal-punt 5(b) hemm indikat li “sabiex in-natura sostenibbli tal-finanzi pubbliċi tittejjeb fit-tul, il-parametri prinċipali tas-sistema tal-pensjonijiet għandhom jiġu rriformati” [traduzzjoni mhux uffiċjali].

11

Il-punt 5(d) ta’ dan il-Memorandum ta’ Ftehim, intitolat “Ir-riforma strutturali”, jinkludi rakkomandazzjonijiet dwar miżuri intiżi sabiex itejbu l-effiċjenza u l-effikaċja tal-amministrazzjoni pubblika, sabiex itejbu l-kwalità tal-amministrazzjoni pubblika f’diversi oqsma, b’mod partikolari f’dak li jikkonċerna l-istrutturi deċiżjonali, it-tqassim tar-responsabbiltajiet bejn l-istituzzjonijiet, l-organizzazzjoni interna tal-ministeri prinċipali, il-kamp ta’ applikazzjoni u r-responsabbilizzazzjoni marbuta mal-implementazzjoni, u mal-adegwatezza tal-livelli tal-persunal u tal-ġestjoni tar-riżorsi umani.

12

Skont l-Artikolu 1 tad-Direttiva 2000/78, din għandha l-għan li tistabbilixxi qafas ġenerali għall-ġlieda kontra d-diskriminazzjoni fuq bażi ta’ reliġjon jew twemmin, diżabbiltà, età jew orjentazzjoni sesswali f’dak li għandu x’jaqsam mal-impjieg u x-xogħol, bl-iskop li timplementa fl-Istati Membri l-prinċipju ta’ ugwaljanza fit-trattament.

13

L-Artikolu 2(1) u (2) ta’ din id-direttiva jipprevedi:

“1.   Għall-iskop ta’ din id-Direttiva, ‘il-prinċipju ta’ ugwaljanza fit-trattament’ għandu jfisser li m’għandux ikun hemm diskriminazzjoni diretta jew indiretta għall-ebda raġuni msemmija fl-Artikolu 1.

2.   Għall-finijiet tal-paragrafu 1:

14

L-Artikolu 83 tal-Legea no 303/2004 privindstatutul judecătorilor şi al procurorilor (Liġi Nru 303/2004 fuq l-istatut tal-imħallfin u tal-prosekuturi), tat-28 ta’ Ġunju 2004 (Monitorul Oficial al României, Parti I, Nru 826, tat-13 ta’ Settembru 2005), kien jippermetti l-kumulu tal-funzjoni ġudizzjarja biss mal-funzjoni ta’ għalliem fil-kuntest tal-edukazzjoni għolja. Barra minn hekk, din il-liġi kienet tipprovdi li l-imħallfin u l-prosekuturi li jkunu waqfu mix-xogħol minħabba li jirtiraw setgħu jakkumulaw il-pensjoni tal-irtirar tagħhom mad-dħul minn attività professjonali, ikun xi jkun il-livell tal-imsemmi dħul.

15

Fil-5 ta’ Novembru 2009 ġiet adottata l-Legea no 329/2009 privind reorganizarea unor autorităţi şi instituţii publice, raţionalizarea cheltuielilor publice, susţinerea mediului de afaceri şi respectarea acordurilor-cadru cu Comisia Europeană şi Fondul Monetar Internaţional (Liġi Nru 329/2009 dwar ir-riorganizzazzjoni ta’ ċerti awtoritajiet u istituzzjonijiet pubbliċi, razzjonalizzazzjoni tal-ispejjeż pubbliċi, appoġġ għan-negozji u osservanza tal-ftehimiet qafas konklużi mal-Kummissjoni Ewropea u l-Fond Monetarju Internazzjonali, Monitorul Oficial al României, Parti I, Nru 761, tad-9 ta’ Novembru 2009).

16

L-Artikolu 2 ta’ din il-liġi jipprovdi li l-miżuri stabbiliti minnha, li huma ta’ natura eċċezzjonali, għandhom l-għan li jitnaqqsu l-effetti tal-kriżi ekonomika u li jitwettqu l-obbligi li jirriżultaw mill-Memorandum ta’ Ftehim u mill-ftehim ta’ konferma konkluż bejn ir-Rumanija u l-Kummissjoni kif ukoll il-Fond Monetarju Internazzjonali (FMI).

17

B’mod partikolari, l-imsemmija liġi imponiet tnaqqis fis-salarji, miżura li kienet ġiet applikata fil-kuntest tat-tagħlim universitarju. Bis-saħħa tal-Artikolu 3 ta’ din l-istess liġi, il-miżuri adottati skont il-Memorandum ta’ Ftehim huma intiżi sabiex jegħlbu l-kriżi finanzjarja. Huma jikkonsistu fit-tnaqqis tal-ispejjeż tal-persunal fil-livell tal-amministrazzjoni pubblika, permezz tat-tnaqqis tas-salarji, kif ukoll permezz tar-riorganizzazzjoni jew tat-tneħħija ta’ awtoritajiet jew ta’ istituzzjonijiet pubbliċi, wara l-konsolidazzjoni tagħhom permezz ta’ akkwist, għaqda, diviżjoni jew tnaqqis fil-persunal.

18

L-Artikoli 17 sa 26 tal-Liġi Nru 329/2009 jipprojbixxu l-kumulu tal-pensjoni netta mad-dħul minn attivitajiet imwettqa ma’ istituzzjonijiet pubbliċi jekk il-livell tagħha jeċċedi l-livell tas-salarju gross medju nazzjonali, li serva ta’ bażi għall-istabbiliment tal-baġit tas-sigurtà soċjali tal-Istat.

19

L-Artikolu 18 tal-imsemmija liġi jipprovdi li l-pensjonanti, imsemmija fl-Artikolu 17 tagħha, huma obbligati li jesprimu bil-miktub l-għażla tagħhom bejn is-sospensjoni tal-ħlas tal-pensjoni matul it-twettiq tal-attività tagħhom u t-terminazzjoni tar-relazzjoni tax-xogħol, tar-relazzjoni ta’ servizz jew tal-effetti tal-att ta’ ħatra jekk il-livell tal-pensjoni netta li titħallas lilhom tkun ogħla mis-salarju gross medju nazzjonali. Fl-aħħar nett, l-Artikolu 20 tal-Liġi Nru 329/2009 jipprovdi li n-nuqqas tat-twettiq ta’ dan l-obbligu ta’ espressjoni tal-għażla fit-terminu previst jikkostitwixxi kawża ġusta ta’ terminazzjoni tar-relazzjoni ta’ xogħol stabbilita taħt il-kuntratt individwali ta’ xogħol jew tal-att ta’ ħatra, u tar-relazzjoni ta’ servizz.

20

Skont l-Artikolu 21(2) tal-Legea no 554/2004 contenciosului administrativ (Liġi Nru 554/2004 fuq it-tilwim amministrattiv), tat-2 ta’ Diċembru 2004 (Monitorul Oficial al României, Parti I, Nru 1154, tas-7 ta’ Diċembru 2004), jikkostitwixxi motiv għal reviżjoni, b’żieda ma’ dak ipprovdut mill-kodiċi ta’ proċedura ċivili, l-għoti ta’ sentenzi li jkunu saru finali u irrevokabbli, bi ksur tal-prinċipju ta’ supremazija tad-dritt tal-Unjoni.

21

E. Florescu, I. Poiană u M. Bădilă kienu jeżerċitaw il-professjoni ta’ mħallef. Wara d-dħul tagħhom fil-ġudikatura huma kkonkludew, individwalment, kuntratti ta’ xogħol għal żmien indeterminat għal pożizzjonijiet ta’ lecturers, allokati permezz ta’ kompetizzjoni, mal-fakulta tal-liġi ta’ Sibiu. Għalhekk, b’mod parallel mal-attività tagħhom ta’ mħallef huma wettqu attività ta’ lecturer universitarju.

22

Matul is-sena 2009, wara iktar minn 30 sena ta’ servizz, E. Florescu, I. Poiană u M. Bădilă eżerċitaw id-dritt tagħhom għall-irtirar mill-kariga ta’ mħallef. Matul dan l-irtirar huma setgħu, konformement mal-Liġi Nru 303/2004, jakkumulaw il-pensjoni tal-irtirar tagħhom mad-dħul magħmul mill-attività tagħhom ta’ tagħlim universitarju.

23

Wara l-adozzjoni tal-Liġi Nru 329/2009, li minn dakinhar ’il quddiem ipprojbiet tali kumulu, E. Florescu I. Poiană u M. Bădilă għażlu s-sospensjoni tal-ħlas tal-pensjoni tagħhom mill-1 ta’ Jannar 2010. Bħala konsegwenza ta’ dan, fit-28 ta’ Diċembru 2009, il-fond dipartimentali tal-pensjonijiet tal-irtirar ta’ Sibiu ddeċieda li jissospendi l-ħlas ta’ dawn il-pensjonijiet.

24

Mis-sentenza tal-4 ta’ Novembru 2009 tal-Curtea Constituțională (qorti kostituzzjonali, ir-Rumanija), li permezz tagħha l-Liġi Nru 329/2009 ġiet iddikjarata konformi mal-kostituzzjoni sa fejn l-Artikoli 17 sa 26 ta’ din il-liġi ma jirrigwardawx il-persuni li t-tul tal-ħatra tagħhom huwa stabbilit espliċitament mill-kostituzzjoni, jirriżulta li huma esklużi mill-kamp ta’ applikazzjoni tal-projbizzjoni ta’ akkumulazzjoni tal-pensjoni tal-irtirar ma’ salarju ta’ oriġini pubblika, b’mod partikolari, persuni li għandhom mandat leġiżlattiv jew eżekuttiv u l-membri tal-Curtea de Conturi (qorti tal-awdituri, ir-Rumanija), tal-Curtea Constituțională (qorti kostituzzjonali, ir-Rumanija), tal-Consiliul Superior al Magistraturii (kunsill għoli tal-ġudikatura, ir-Rumanija) u tal-Înalta Curte de Casație și Justiție (qorti għolja ta’ kassazzjoni u ta’ ġustizzja, ir-Rumanija).

25

Fl-1 ta’ Marzu 2010, ir-rikorrenti fil-kawża prinċipali ppreżentaw, quddiem it-Tribunalul Sibiu (qorti għolja ta’ Sibiu, ir-Rumanija), rikors intiż għall-annullament tad-deċiżjonijiet ta’ sospensjoni tal-pensjonijiet adottati fil-konfront tagħhom b’applikazzjoni tal-Liġi Nru 329/2009, u sabiex il-konvenuti fil-kawża prinċipali jiġu kkundannati jħallsuhom il-pensjoni tal-irtirar fix-xahar tagħhom b’effett mix-xahar ta’ Jannar 2010. Insostenn tar-rikors tagħhom huma sostnew li l-Artikoli 17 sa 26 tal-Liġi Nru 329/2009, li jirrigwardaw is-sistema ta’ kumulu tal-pensjonijiet tal-irtirar mad-dħul mix-xogħol, imorru kontra d-dritt tal-Unjoni, b’mod partikolari kontra d-dispożizzjonijiet tat-Trattat UE u tal-Karta, minkejja l-fatt li din il-liġi ġiet adottata biex ikun hemm konformità mal-Memorandum ta’ Ftehim.

26

Ir-rikors ġie miċħud permezz ta’ deċiżjoni tat-3 ta’ Mejju 2012. L-appell minn din id-deċiżjoni quddiem il-Curtea de Apel Alba Iulia Secţia pentru conflicte de muncăşi asigurări sociale (qorti tal-appell ta’ Alba Iulia, ir-Rumanija, sezzjoni tat-tilwim industrijali u tas-sigurtà soċjali, ir-Rumanija) ġie miċħud b’sentenza tad-9 ta’ Novembru 2012.

27

E. Florescu, I. Poiană u M. Bădilă konsegwentement ippreżentaw rikors għal reviżjoni kontra din is-sentenza quddiem il-qorti tar-rinviju, fejn talbu li din is-sentenza titħassar kompletament u li tittieħed deċiżjoni ġdida dwar ir-rikors tagħhom. Wara l-mewt ta’ M. Bădilă, l-eredi tiegħu, jiġifieri C. Diaconu, A. Vidrighin u E.E. Bădilă, intervjenew fil-proċedura fil-kawża prinċipali. Insostenn ta’ dan ir-rikors għal reviżjoni, ir-rikorrenti fil-kawża prinċipali stiednu lill-qorti tar-rinviju tagħmel serje ta’ domandi preliminari lill-Qorti tal-Ġustizzja.

28

F’dawn iċ-ċirkustanzi, il-Curtea de Apel Alba Iulia (qorti tal-appell ta’ Alba Iulia) iddeċidiet li tissospendi l-proċeduri u li tagħmel lill-Qorti tal-Ġustizzja d-domandi preliminari li ġejjin:

29

Permezz tal-ewwel domanda tagħha, il-qorti tar-rinviju essenzjalment tistaqsi jekk il-Memorandum ta’ Ftehim li tiegħu qiegħda tintalab l-interpretazzjoni għandux jitqies li huwa att adottat minn istituzzjoni tal-Unjoni, fis-sens tal-Artikolu 267 TFUE, li jista’ jiġi suġġett għall-interpretazzjoni tal-Qorti tal-Ġustizzja.

30

Skont ġurisprudenza stabbilita, l-Artikolu 267 TFUE jagħti lill-Qorti tal-Ġustizzja l-ġurisdizzjoni li tiddeċiedi, preliminarjament, fuq il-validità u l-interpretazzjoni tal-atti adottati mill-istituzzjonijiet tal-Unjoni, mingħajr ebda eċċezzjoni (sentenzi tat-13 ta’ Diċembru 1989, Grimaldi, C‑322/88, EU:C:1989:646, punt 8, u tal-11 ta’ Mejju 2006, Friesland Coberco Dairy Foods, C‑11/05, EU:C:2006:312, punt 36).

31

F’dan il-każ, għandu jiġi osservat li l-Memorandum ta’ Ftehim ġie konkluż bejn il-Komunità Ewropea, irrappreżentata mill-Kummissjoni, u r-Rumanija. Il-bażi legali ta’ dan il-memorandum hija l-Artikolu 143 TFUE, li jagħti lill-Unjoni l-kompetenza biex tagħti assistenza reċiproka lil Stat Membru li l-munita tiegħu ma hijiex l-euro u li jkollu diffikultajiet jew ikun mhedded b’mod serju b’diffikultajiet dwar il-bilanċ tal-pagamenti tiegħu. Abbażi ta’ dan l-artikolu, il-Kummissjoni tirrakkomanda lill-Kunsill, taħt ċerti kundizzjonijiet, l-għoti ta’ tali assistenza reċiproka u l-metodi xierqa f’dan ir-rigward. Huwa l-Kunsill li għandu jagħti tali assistenza reċiproka u li għandu jistabbilixxi l-kundizzjonijiet u l-modalitajiet ta’ din l-assistenza permezz tal-adozzjoni ta’ direttivi jew ta’ deċiżjonijiet.

32

Ir-Regolament Nru 332/2002 jistabbilixxi l-modalitajiet applikabbli għall-faċilità ta’ assistenza reċiproka prevista fl-imsemmi Artikolu 143 TFUE. L-Artikolu 1(2) ta’ dan ir-regolament jindika li, skont deċiżjoni adottata mill-Kunsill taħt l-Artikolu 3 tal-imsemmi regolament u wara konsultazzjoni mal-Kumitat Ekonomiku u Finanzjarju, il-Kummissjoni għandha tkun awtorizzata li tikkuntratta self minn fuq is-swieq u istituzzjonijiet finanzjarji f’isem l-Unjoni.

33

L-ewwel sentenza tal-Artikolu 3a tar-Regolament Nru 332/2002 tipprevedi li l-Kummissjoni u l-Istat Membru kkonċernat għandhom jikkonkludu Memorandum ta’ Ftehim li jistipula dettaljatament il-kundizzjonijiet stabbiliti mill-Kunsill taħt l-Artikolu 3 tal-istess regolament. Il-Memorandum ta’ Ftehim konkluż bejn l-Unjoni u r-Rumanija, li tiegħu qiegħda tintalab l-interpretazzjoni mill-qorti tar-rinviju f’dan il-każ, ġie adottat skont din il-proċedura, sa fejn il-Kunsill adotta suċċessivament żewġ deċiżjonijiet, jiġifieri d-Deċiżjoni 2009/458 li tagħti assistenza reċiproka lir-Rumanija abbażi tal-Artikolu 143 TFUE u d-Deċiżjoni 2009/459, li tqiegħed għad-dispożizzjoni ta’ dan l-Istat Membru self fuq medda medja ta’ żmien li jammonta għal EUR 5 biljun, u li l-Artikolu 2(2) tagħha jipprevedi li l-kundizzjonijiet fil-qasam ta’ politika ekonomika li għalihom tkun suġġetta l-għajnuna finanzjarja mogħtija mill-Unjoni għandhom ikunu stabbiliti f’Memorandum ta’ Ftehim.

34

Għalhekk, hekk kif osserva l-Avukat Ġenerali fil-punt 52 tal-konklużjonijiet tiegħu, il-Memorandum ta’ Ftehim jikkostitwixxi konkretizzazzjoni ta’ impenn bejn l-Unjoni u Stat Membru fuq programm ekonomiku, innegozjat minn dawn il-partijiet, li permezz tiegħu dan l-Istat Membru jintrabat li jirrispetta għanijiet ekonomiċi ddefiniti minn qabel sabiex ikun jista’ jibbenefika, suġġett għall-osservanza ta’ dan l-impenn, mill-għajnuna finanzjarja tal-Unjoni.

35

Peress li huwa att li l-bażi ġuridika tiegħu tinsab fid-dispożizzjonijiet tad-dritt tal-Unjoni msemmija fil-punti 31 sa 33 ta’ din is-sentenza u li ġie konkluż, b’mod partikolari, mill-Unjoni, irrappreżentata mill-Kummissjoni, il-Memorandum ta’ Ftehim jikkostitwixxi att adottat minn istituzzjoni tal-Unjoni, fis-sens tal-Artikolu 267(b) TFUE.

36

Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet esposti iktar ’il fuq, hemm lok li r-risposta għall-ewwel domanda tkun li l-Memorandum ta’ Ftehim għandu jitqies li huwa att adottat minn istituzzjoni tal-Unjoni, fis-sens tal-Artikolu 267 TFUE, li jista’ jiġi suġġett għall-interpretazzjoni tal-Qorti tal-Ġustizzja.

37

Permezz tat-tieni sar-raba’ domandi, li għandhom jiġu eżaminati flimkien, il-qorti tar-rinviju essenzjalment tistaqsi jekk il-Memorandum ta’ Ftehim għandux jiġi interpretat fis-sens li jimponi l-adozzjoni ta’ leġiżlazzjoni nazzjonali, bħal dik inkwistjoni fil-kawża prinċipali, li tipprevedi l-projbizzjoni li l-pensjoni tal-irtirar netta tiġi akkumulata mad-dħul minn attivitajiet imwettqa ma’ istituzzjonijiet pubbliċi jekk il-livell tagħha jeċċedi l-livell tas-salarju gross medju nazzjonali li serva ta’ bażi għall-istabbiliment tal-baġit tas-sigurtà soċjali tal-Istat.

38

F’dan ir-rigward, hekk kif ġie enfasizzat fil-kuntest tar-risposta għall-ewwel domanda, il-Memorandum ta’ Ftehim jikkostitwixxi konkretizzazzjoni ta’ impenn bejn l-Unjoni u Stat Membru fuq programm ekonomiku li tippermetti li dan tal-aħħar jibbenefika minn faċilità li tipprovdi għajnuna finanzjarja għal żmien medju għall-bilanċi ta’ pagament tal-Istati Membri, prevista fl-Artikolu 143 TFUE u speċifikata permezz tar-Regolament Nru 332/2002. Dan jinvolvi numru ta’ rekwiżiti fil-qasam tal-politika ekonomika li ġew deċiżi bi qbil bejn il-Kummissjoni u l-awtoritajiet Rumeni, konformement mad-dispożizzjonijiet tad-Deċiżjoni 2009/459, u li għall-osservanza tagħhom huwa suġġett l-għoti tal-għajnuna finanzjarja.

39

L-ewwel paragrafu tal-punt 5 ta’ dan il-memorandum jindika, f’dan ir-rigward, li l-ħlas ta’ kull parti jsir bil-kundizzjoni tal-implementazzjoni sodisfaċenti tal-programm ekonomiku tal-Gvern Rumen. Għall kull parti, ġew stabbiliti kriterji speċifiċi ta’ politika ekonomika, ta’ natura baġitarja jew kwalitattiva, li huma indikati fid-dettall fl-Anness I tal-imsemmi memorandum, u li għandhom jiġu osservati mir-Rumanija fil-kuntest tal-għanijiet ta’ dan il-programm, jiġifieri l-konsolidazzjoni baġitarja, il-governanza baġitarja, il-politika monetarja u r-regolamentazzjoni tas-settur finanzjarju kif ukoll, fl-aħħar nett, ir-riforma strutturali. Fil-limiti tal-kriterji msemmija iktar ’il fuq, huma l-awtoritajiet Rumeni li għandhom jimplementaw is-soluzzjonijiet ekonomiċi konkreti li għandhom jippermettulhom jilħqu dawn l-għanijiet u li jirrispettaw l-iskeda stabbilita mal-istituzzjonijiet tal-Unjoni.

40

Iktar minn hekk, fir-raba’ subparagrafu tal-punt 5(b) tal-Memorandum ta’ Ftehim, hemm indikat li s-sistema tal-pensjonijiet għandha tiġi rriformata, b’mod partikolari permezz ta’ miżuri bħaż-żieda fl-età tal-irtirar jew l-indiċjar tal-ammont ta’ dawn il-pensjonijiet tas-settur pubbliku mal-prezzijiet għall-konsum.

41

Dan espost, il-Memorandum ta’ Ftehim, għalkemm huwa vinkolanti, ma jinkludi l-ebda dispożizzjoni speċifika li timponi l-adozzjoni tal-leġiżlazzjoni nazzjonali inkwistjoni fil-kawża prinċipali.

42

Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet esposti iktar ’il fuq, hemm lok li r-risposta għat-tieni sar-raba’ domandi tkun li l-Memorandum ta’ Ftehim għandu jiġi interpretat fis-sens li ma jimponix l-adozzjoni ta’ leġiżlazzjoni nazzjonali, bħal dik inkwistjoni fil-kawża prinċipali, li tipprevedi l-projbizzjoni li l-pensjoni tal-irtirar netta fis-settur pubbliku tiġi akkumulata mad-dħul minn attivitajiet imwettqa ma’ istituzzjonijiet pubbliċi jekk il-livell tagħha jeċċedi l-livell tas-salarju gross medju nazzjonali li serva ta’ bażi għall-istabbiliment tal-baġit tas-sigurtà soċjali tal-Istat.

43

Permezz tas-sitt, tas-seba’, tad-disa’ u tal-għaxar domandi tagħha, il-qorti tar-rinviju essenzjalment tistaqsi jekk l-Artikolu 6 TUE u l-Artikolu 17 tal-Karta għandhomx jiġu interpretati fis-sens li jipprekludu leġiżlazzjoni nazzjonali, bħal dik inkwistjoni fil-kawża prinċipali, li tipprevedi l-projbizzjoni li l-pensjoni tal-irtirar netta fis-settur pubbliku tiġi akkumulata mad-dħul minn attivitajiet imwettqa ma’ istituzzjonijiet pubbliċi jekk il-livell tagħha jeċċedi ċertu livell.

44

Għandu jitfakkar li l-kamp ta’ applikazzjoni tal-Karta, fir-rigward tal-azzjoni tal-Istati Membri, huwa ddefinit fl-Artikolu 51(1) ta’ din tal-aħħar, li jistabbilixxi li d-dispożizzjonijiet tal-Karta japplikaw għall-Istati Membri biss meta dawn ikunu qegħdin jimplementaw id-dritt tal-Unjoni (sentenza tas-26 ta’ Frar 2013, Åkerberg Fransson, C‑617/10, EU:C:2013:105, punt 17).

45

F’dan il-każ, hekk kif esponiet il-qorti tar-rinviju, il-Liġi Nru 329/2009, li tirrigwarda “ir-riorganizzazzjoni ta’ ċerti awtoritajiet u istituzzjonijiet pubbliċi, razzjonalizzazzjoni tal-ispejjeż pubbliċi, appoġġ għan-negozji u osservanza tal-ftehimiet qafas konklużi mal-[Kummissjoni] u l-[FMI]”, ġiet adottata sabiex ir-Rumanija tkun tista’ tikkonforma ruħha mal-impenji adottati fil-konfront tal-Unjoni u previsti fil-Memorandum ta’ Ftehim. Skont l-Artikolu 2 ta’ din il-liġi, l-għan tal-miżuri stabbiliti minnha huwa b’mod partikolari “li jitwettqu l-obbligi li jirriżultaw mill-Memorandum ta’ Qbil bejn il-Komunità Ewropea u r-Rumanija”.

46

Fost il-kundizzjonijiet stabbiliti fil-Memorandum ta’ Ftehim, li għalihom huwa suġġett l-għoti tal-għajnuna finanzjarja, hemm, fil-punt 5(a) tiegħu, it-tnaqqis tal-ispiża salarjali tas-settur pubbliku, u fir-raba’ subparagrafu tal-punt 5(b), bil-għan li n-natura sostenibbli tal-finanzi pubbliċi tittejjeb fit-tul, ir-riforma tal-paramentri prinċipali tas-sistema tal-pensjonijiet.

47

Għalhekk, għandu jiġi kkonstatat li l-miżura ta’ projbizzjoni ta’ kumulu inkwistjoni fil-kawża prinċipali, li simultanjament tfittex li tilħaq iż-żewġ għanijiet imsemmija fil-punt preċedenti, hija intiża għall-implementazzjoni tal-impenji li għalihom daħlet ir-Rumanija fil-Memorandum ta’ Ftehim, li jifforma parti mid-dritt tal-Unjoni.

48

Huwa minnu li l-Memorandum ta’ Ftehim jħalli ċertu marġni ta’ manuvra lir-Rumanija sabiex tiddeċiedi liema huma l-miżuri li l-aħjar jistgħu jwasslu għall-osservanza tal-imsemmija impenji. Madankollu, minn naħa, meta Stat Membru jadotta miżuri fil-kuntest tas-setgħa diskrezzjonali mogħtija lilu minn att tad-dritt tal-Unjoni, huwa għandu jitqies li qiegħed jimplementa dan id-dritt, fis-sens tal-Artikolu 51(1) tal-Karta (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tal-21 ta’ Diċembru 2011, N. S. et, C‑411/10 u C‑493/10, EU:C:2011:865, punti 65 sa 68). Min-naħa l-oħra, l-għanijiet stabbiliti fl-Artikolu 3(5) tad-Deċiżjoni 2009/459, u dawk stabbiliti fil-Memorandum ta’ Ftehim, huma suffiċjentement iddettaljati u preċiżi sabiex ikun jista’ jitqies li l-projbizzjoni ta’ kumulu li tirriżulta mil-Liġi Nru 329/2009 hija intiża għall-implementazzjoni tal-memorandum u ta’ din id-deċiżjoni, u, għaldaqstant, tad-dritt tal-Unjoni, fis-sens tal-Artikolu 51(1) tal-Karta. Konsegwentement, din tal-aħħar hija applikabbli għat-tilwima fil-kawża prinċipali.

49

F’dawn iċ-ċirkustanzi, għandu jiġi eżaminat jekk l-Artikolu 17 tal-Karta, b’mod partikolari l-paragrafu 1 tiegħu, jipprekludix leġiżlazzjoni nazzjonali bħal dik inkwistjoni fil-kawża prinċipali. Sabiex tiġi ddeterminata l-portata tad-dritt fundamentali għar-rispett tal-proprjetà, hemm lok, fid-dawl tal-Artikolu 52(3) tal-Karta, li jittieħed inkunsiderazzjoni l-Artikolu 1 tal-Protokoll addizzjonali Nru 1 għall-Konvenzjoni Ewropea għall-Protezzjoni tad-Drittijiet tal-Bniedem u tal-Libertajiet Fundamentali, iffirmata f’Ruma fl-4 ta’ Novembru 1950, li tistabbilixxi dan id-dritt (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tat-3 ta’ Settembru 2008, Kadi u Al Barakaat International Foundation vs Il‑Kunsill u Il‑Kummissjoni, C‑402/05 P u C‑415/05 P, EU:C:2008:461, punt 356).

50

F’dan ir-rigward, meta leġiżlazzjoni tipprevedi l-ħlas awtomatiku ta’ benefiċċju soċjali, din tiġġenera interess patrimonjali li jaqa’, għall-persuni li jissodisfaw ir-rekwiżiti tagħha, taħt il-kamp ta’ applikazzjoni tal-Artikolu 1 tal-Protokoll addizzjonali Nru 1 tal-imsemmija konvenzjoni (Qorti Ewropea tad-Drittijiet tal-Bniedem, 7 ta’ Lulju 2011, Stummer vs L-Awstrija, CE:ECHR:2011:0707JUD003745202, § 82). Għalhekk, id-drittijiet li jirriżultaw mill-ħlas ta’ kontribuzzjonijiet fi skema tas-sigurtà soċjali huma drittijiet patrimonjali għall-finijiet ta’ dan l-artikolu (Qorti Ewropea tad-Drittijiet tal-Bniedem, 12 ta’ Ottubru 2004, Kjartan Ásmundsson vs l-Islanda, CE:ECHR:2004:1012JUD006066900, § 39). Madankollu, id-dritt għall-proprjetà sanċit mill-imsemmi artikolu ma jistax jiġi interpretat fis-sens li jagħti dritt għal pensjoni ta’ ammont speċifiku (Qorti Ewropea tad-Drittijiet tal-Bniedem, 12 ta’ Ottubru 2004, Kjartan Ásmundsson vs l-Islanda, CE:ECHR:2004:1012JUD006066900, § 39).

51

Fir-rigward tal-Artikolu 17 tal-Karta, minn ġurisprudenza stabbilita tal-Qorti tal-Ġustizzja jirriżulta li d-dritt għall-proprjetà sanċit minn dan l-artikolu ma huwiex prerogattiva assoluta u li l-eżerċizzju tiegħu jista’ jkun suġġett għal restrizzjonijiet iġġustifikati minn għanijiet ta’ interess ġenerali li l-Unjoni tfittex li tilħaq (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tal-20 ta’ Settembru 2016, Ledra Advertising et vs Il‑Kummissjoni u l-BĊE, C‑8/15 P sa C‑10/15 P, EU:C:2016:701, punt 69 u l-ġurisprudenza ċċitata).

52

Fil-kawża prinċipali, għalkemm huwa ċertament minnu li l-miżura nazzjonali inkwistjoni ma tinvolvix privazzjoni pura u sempliċi tad-dritt għal pensjoni tal-persuni li jinsabu fis-sitwazzjoni tar-rikorrenti fil-kawża prinċipali sa fejn dawn jistgħu jkomplu jirċievu l-pensjoni tal-irtirar tagħhom jekk jirrinunzjaw li, b’mod parallel, ikomplu jwettqu attività professjonali mħallsa ma’ istituzzjoni pubblika. Madankollu, tali miżura tirrestrinġi l-użu u t-tgawdija tad-dritt għal pensjoni tal-persuni kkonċernati, sa fejn din timplika s-sospensjoni tal-ħlas tal-pensjoni tagħhom meta huma għażlu li jkomplu jwettqu tali attività.

53

F’dan ir-rigward, għandu jitfakkar li skont l-Artikolu 52(1) tal-Karta, kull limitazzjoni fl-eżerċizzju tad-drittijiet u tal-libertajiet rikonoxxuti minnha għandha tkun prevista mil-liġi u għandha tirrispetta l-essenza ta’ dawk id-drittijiet u l-libertajiet. Bla ħsara għall-prinċipju ta’ proporzjonalità, jistgħu jsiru limitazzjonijiet għall-eżerċizzju ta’ dawn id-drittijiet u libertajiet f’dawk il-każijiet biss fejn ikun meħtieġ u fejn ġenwinament jintlaħqu l-objettivi ta’ interess ġenerali rikonoxxuti mill-Unjoni jew il-ħtieġa li jiġu protetti d-drittijiet u l-libertajiet ta’ oħrajn.

54

Għalhekk għandu jiġi ddeterminat jekk ir-restrizzjoni għad-dritt għall-proprjetà li tirriżulta mill-projbizzjoni, prevista fil-Liġi Nru 329/2009, li l-pensjoni tal-irtirar netta fis-settur pubbliku tiġi akkumulata mad-dħul minn attività mwettqa ma’ istituzzjoni pubblika, tosservax il-kontenut essenzjali tad-dritt għall-proprjetà, jekk din għandhiex għan ta’ interess ġenerali u jekk din hijiex neċessarja għal dan il-għan.

55

F’dan ir-rigward, għandu l-ewwel nett jiġi osservat li, kif jirriżulta minn kliem l-Artikolu 2 tal-Liġi Nru 329/2009, din hija ta’ natura eċċezzjonali u hija intiża li tkun temporanja. Barra minn hekk, hija ma tqigħedx inkwistjoni l-prinċipju nnifsu tad-dritt għall-pensjoni, imma tillimita l-eżerċizzju tiegħu f’ċirkustanzi definiti u inkwadrati tajjeb, jiġifieri meta l-pensjoni hija kkumulata ma’ attività mwettqa ma’ istituzzjonijiet pubbliċi u meta l-ammont ta’ din il-pensjoni jeċċedi ċertu livell. Għalhekk, il-Liġi Nru 329/2009 tosserva l-kontenut essenzjali tad-dritt għall-proprjetà li r-rikorrenti fil-kawża prinċipali għandhom fuq il-pensjonijiet inkwistjoni, hekk kif osserva l-Avukat Ġenerali fil-punt 83 tal-konklużjonijiet tiegħu.

56

Barra minn hekk, għandu jiġi osservat li l-Liġi Nru 329/2009 hija intiża għar-razzjonalizzazzjoni tal-ispejjeż pubbliċi f’kuntest eċċezzjonali ta’ kriżi globali fil-livelli finanzjarji u ekonomiċi (ara, f’dan is-sens, Qorti Ewropea tad-Drittijiet tal-Bniedem, 20 ta’ Marzu 2012, Ionel Panlife vs Ir-Rumanija, CE:ECHR:2012:0320DEC001390211, § 21). F’dak li jirrigwarda, b’mod partikolari, il-leġiżlazzjoni nazzjonali inkwistjoni fil-kawża prinċipali, din fl-istess ħin għandha l-għan tat-tnaqqis tal-ispiża salarjali tas-settur pubbliku kif ukoll dak tar-riforma tas-sistema tal-pensjoni, li ġew stabbiliti bid-Deċiżjoni 2009/459 u mill-Memorandum ta’ Ftehim bil-għan li jitnaqqsu d-diffikultajiet tal-bilanċ tal-pagamenti li wasslu sabiex ir-Rumanija titlob u tikseb għajnuna finanzjarja mingħand l-Unjoni. Tali għanijiet huma għanijiet ta’ interess ġenerali.

57

Fir-rigward tal-adegwatezza u tan-neċessità tal-leġiżlazzjoni nazzjonali inkwistjoni fil-kawża prinċipali, għandu jitfakkar li, fid-dawl tal-kuntest ekonomiku speċifiku, l-Istati Membri għandhom marġni ta’ diskrezzjoni wiesa’ meta jadottaw deċiżjonijiet fil-qasam ekonomiku, u li huma jinsabu fl-aħjar pożizzjoni biex jiddefinixxu l-miżuri li jistgħu jwasslu biex jintlaħaq l-għan imfittex.

58

Barra minn hekk, il-Liġi Nru 329/2009 ma timponix piż sproporzjonat u eċċessiv fuq il-persuni kkonċernati mill-projbizzjoni li l-pensjoni tal-irtirar tiġi akkumulata mad-dħul minn attività mwettqa ma’ istituzzjoni pubblika peress li, minn naħa, huwa biss meta l-ammont tal-pensjoni tagħhom jeċċedi l-livell tas-salarju gross medju nazzjonali, li serva ta’ bażi għall-istabbiliment tal-baġit tas-sigurtà soċjali tal-Istat, li huma għandhom jagħżlu bejn il-ħlas tal-pensjoni tal-irtirar tagħhom u l-ħlas ta’ dan id-dħul, u li, min-naħa l-oħra, huma jistgħu f’kull ħin jagħżlu li jitterminaw ir-relazzjoni ta’ xogħol tagħhom u jerġgħu jibdew jirċievu l-pensjoni tal-irtirar tagħhom, hekk kif osserva l-Avukat Ġenerali fil-punt 86 tal-konklużjonijiet tiegħu.

59

Għalhekk, il-leġiżlazzjoni nazzjonali inkwistjoni fil-kawża prinċipali hija xierqa sabiex jintlaħqu l-għanijiet ta’ interess ġenerali mfittxija u hija neċessarja sabiex jintlaħaq l-imsemmi għan.

60

Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet esposti iktar ’il fuq, ir-risposta għas-sitt, għas-seba’, għad-disa’ u għall-għaxar domandi għandha tkun li l-Artikolu 6 TUE u l-Artikolu 17(1) tal-Karta għandhom jiġu interpretati fis-sens li ma jipprekludux leġiżlazzjoni nazzjonali, bħal dik inkwistjoni fil-kawża prinċipali, li tipprevedi l-projbizzjoni li l-pensjoni tal-irtirar netta fis-settur pubbliku tiġi akkumulata mad-dħul minn attivitajiet imwettqa ma’ istituzzjonijiet pubbliċi jekk il-livell tagħha jeċċedi ċertu livell.

61

Permezz tat-tmien domanda tagħha, il-qorti tar-rinviju essenzjalment tistaqsi jekk l-Artikolu 2(2)(b) tad-Direttiva 2000/78 għandux jiġi interpretat fis-sens li din id-dispożizzjoni tipprekludi interpretazzjoni ta’ leġiżlazzjoni nazzjonali, bħal dik inkwistjoni fil-kawża prinċipali, li tistabbilixxi li l-projbizzjoni prevista minnha li l-pensjoni tal-irtirar netta tiġi akkumulata mad-dħul minn attivitajiet ma’ istituzzjonijiet pubbliċi jekk il-livell ta’ din il-pensjoni jeċċedi l-livell tas-salarju gross medju nazzjonali li serva ta’ bażi għall-istabbiliment tal-baġit tas-sigurtà soċjali tal-Istat tapplika għall-imħallfin professjonali, iżda mhux għal persuni li nħatru b’mandat previst mill-kostituzzjoni nazzjonali.

62

Għandu jiġi osservat li l-Qorti tal-Ġustizzja diġà kellha l-possibbiltà li tiddeċiedi dwar kwistjoni simili fil-kawża li tat lok għas-sentenza tal-21 ta’ Mejju 2015, SCMD (C‑262/14, mhux ippubblikata, EU:C:2015:336), li kienet tirrigwarda l-interpretazzjoni tal-Artikolu 2(2) u tal-Artikolu 3(1) tad-Direttiva 2000/78 fil-kuntest tal-istess dispożizzjonijiet tal-Liġi Nru 329/2009.

63

Fil-punt 29 ta’dik is-sentenza, il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li, sa fejn, skont l-Artikolu 2(1) tad-Direttiva 2000/78, il-prinċipju ta’ ugwaljanza fit-trattament sanċit minn din id-direttiva huwa intiż li jiġġieled kontra kull forma ta’ diskriminazzjoni bbażata fuq xi waħda mir-raġunijiet elenkati b’mod eżawrjenti fl-Artikolu 1 tagħha, l-imsemmija direttiva ma tirrigwardax id-diskriminazzjonijiet ibbażati fuq il-kategorija professjonali jew fuq il-post tax-xogħol.

64

F’dan il-każ, il-qorti tar-rinviju ma ssemmi ebda waħda mir-raġunijiet elenkati fl-imsemmi Artikolu 1 u tillimita ruħha, fid-domandi tagħha, li ssemmi differenza fit-trattament bejn l-imħallfin professjonali u l-persuni li nħatru b’mandat previst mill-kostituzzjoni Rumena.

65

Konsegwentement, sitwazzjoni bħal dik inkwistjoni fil-kawża prinċipali ma taqax taħt il-kuntest ġenerali, stabbilit mill-Artikolu 2(2) tad-Direttiva 2000/78, għall-ġlieda kontra ċerti diskriminazzjonijiet (ara s-sentenza tal-21 ta’ Mejju 2015, SCMD, C‑262/14, mhux ippubblikata, EU:C:2015:336, punt 31).

66

Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet esposti iktar ’il fuq, ir-risposta għat-tmien domanda għandha tkun li l-Artikolu 2(2)(b) tad-Direttiva 2000/78 għandu jiġi interpretat fis-sens li din id-dispożizzjoni ma tapplikax għall-interpretazzjoni ta’ leġiżlazzjoni nazzjonali, bħal dik inkwistjoni fil-kawża prinċipali, li tistabbilixxi li l-projbizzjoni prevista minnha li l-pensjoni tal-irtirar netta tiġi akkumulata mad-dħul minn attivitajiet ma’ istituzzjonijiet pubbliċi jekk il-livell ta’ din il-pensjoni jeċċedi l-livell tas-salarju gross medju nazzjonali li serva ta’ bażi għall-istabbiliment tal-baġit tas-sigurtà soċjali tal-Istat tapplika għall-imħallfin professjonali, iżda mhux għall-persuni li nħatru b’mandat previst mill-kostituzzjoni nazzjonali.

67

Permezz tal-ħames domanda tagħha, il-qorti tar-rinviju essenzjalment tistaqsi jekk id-dritt tal-Unjoni, b’mod partikolari l-prinċipji ta’ ekwivalenza u ta’ effettività, għandux jiġi interpretat fis-sens li jipprekludi dispożizzjoni nazzjonali, bħal dik inkwistjoni fil-kawża prinċipali, li tipprevedi li huma biss id-deċiżjonijiet ġudizzjarji li jkunu kisbu l-awtorità ta’ res judicata mogħtija f’kontenzjuż amministrattiv li jistgħu jkunu s-suġġett ta’ reviżjoni fil-każ ta’ ksur tal-prinċipju ta’ supremazija tad-dritt tal-Unjoni.

68

Fid-dawl tar-risposti mogħtija għad-domandi l-oħra, ma hemmx lok li tingħata rispsota għal din id-domanda.

69

Peress li l-proċedura għandha, fir-rigward tal-partijiet fil-kawża prinċipali, in-natura ta’ kwistjoni mqajma quddiem il-qorti tar-rinviju, hija din il-qorti li tiddeċiedi fuq l-ispejjeż. L-ispejjeż sostnuti għas-sottomissjoni tal-osservazzjonijiet lill-Qorti tal-Ġustizzja, barra dawk tal-imsemmija partijiet, ma jistgħux jitħallsu lura.

Għal dawn il-motivi, Il-Qorti tal-Ġustizzja (Awla Manja) taqta’ u tiddeċiedi: