—

għal Davitas GmbH, minn C. Sachs, Rechtsanwältin,

—

għall-iStadt Aschaffenburg, minn A. Schellenberg, Rechtsanwältin,

—

għal-Landesanwaltschaft Bayern, minn R. Käβ, bħala aġent,

—

għall-Gvern Elleniku, minn I. Chalkias, O. Tsirkinidou u A. Vasilopoulou, bħala aġenti,

—

għall-Kummissjoni Ewropea, minn S. Grünheid u K. A. Herbout-Borczak, bħala aġenti,

1

It-talba għal deċiżjoni preliminari tirrigwarda l-interpretazzjoni tal-Artikolu 1(2)(ċ) tar-Regolament (KE) Nru 258/97 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill, tas-27 ta’ Jannar 1997, dwar l-ikel il-ġdid u l-ingredjenti ġodda tal-ikel (ĠU Edizzjoni Speċjali bil-Malti, Kapitolu 13, Vol. 18, p. 244, rettifika fil-ĠU L 68, 7.3.2012, p. 42), kif emendat bir-Regolament (KE) Nru 596/2009 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill, tat-18 ta’ Ġunju 2009 (ĠU 2009 L 188, p. 14) (iktar ’il quddiem ir-“Regolament Nru 258/97”).

2

Din it-talba tressqet fil-kuntest ta’ tilwima bejn Davitas GmbH u l-iStadt Aschaffenburg (belt ta’ Aschaffenburg, il-Ġermanja), dwar deċiżjoni ta’ din tal-aħħar li tipprojbixxi l-kummerċjalizzazzjoni ta’ prodott tal-ikel imsejjaħ “De Tox Forte” (iktar ’il quddiem il-“prodott De Tox Forte”).

3

Skont il-premessi 1 u 2 tar-Regolament Nru 258/97:

4

L-Artikolu 1 tal-imsemmi regolament huwa fformulat kif ġej:

“1.   Dan ir-Regolament jirrigwarda t-tqegħid fis-suq [fl-Unjoni] ta’ ikel ġdid jew l-ingredjenti ġodda tal-ikel.

2.   Dan ir-Regolament għandu japplika għat-tqegħid fis-suq [fl-Unjoni] ta’ ikel jew ingredjenti ta’ l-ikel li s’issa ma ġewx użati għall-konsum mill-bniedem fi grad sinifikanti ġewwa [l-Unjoni] u li jaqgħu taħt il-kategoriji li ġejjin:

[…]”

5

L-Artikolu 39(2) tal-Lebensmittel-, Bedarfsgegenstände- und Futtermittelgesetzbuch (kodiċi dwar il-prodotti tal-ikel, il-prodotti għall-konsum ta’ kuljum u l-għalf), fil-verżjoni tiegħu ppubblikata fit-3 ta’ Ġunju 2013 (BGBl. 2013 I, p. 1426), kif emendat bil-Liġi tas-7 ta’ Awwissu 2013 (BGBl. 2013 I, p. 3154), jipprovdi:

“L-awtoritajiet kompetenti għandhom jadottaw id-dispożizzjonijiet u l-miżuri neċessarji sabiex jikkonstataw jew jeliminaw is-suspetti serji ta’ ksur, sabiex jirrimedjaw il-ksur ikkonstatat jew sabiex jevitaw ksur fil-futur kif ukoll dawk neċessarji għall-finijiet ta’ protezzjoni kontra l-perikoli għas-saħħa jew ir-riskji ta’ qerq. B’mod partikolari, huma jistgħu

[…]

6

Skont l-Artikolu 3(1) tal-Verordnung zur Durchführung gemeinschaftsrechtlicher Vorschriften über neuartige Lebensmittel und Lebensmittelzutaten (regolament li jimplementa dispożizzjonijiet tad-dritt tal-Unjoni dwar l-ikel ġdid u dwar l-ingredjenti ġodda tal-ikel), fil-verżjoni tiegħu ppubblikata fl-14 ta’ Frar 2000 (BGBl.2000 I, p. 123), kif emendat bil-komunikazzjoni tas-27 ta’ Mejju 2008 (BGBl.2008 I, p. 919):

“Bla ħsara għall-paragrafu 2, il-persuna responsabbli għat-tqegħid fis-suq ma tistax tqiegħed fis-suq ikel u ingredjenti tal-ikel fis-sens tal-Artikolu 1 tar-Regolament Nru 258/97 fl-assenza ta’ awtorizzazzjoni maħruġa konformement mal-proċeduri previsti fl-Artikolu 3(2) tar-Regolament Nru 258/97.”

7

B’effett mill-1 ta’ Awwissu 2012, Davitas ikkummerċjalizzat fil-Ġermanja l-prodott De Tox Forte, prodott tal-ikel li l-uniku ingredjent tiegħu huwa l-klinoptilolit, sustanza minerali ta’ oriġini vulkanika.

8

F’Jannar 2013, il-belt ta’ Aschaffenburg talbet lill-Bayerisches Landesamt für Gesundheit und Lebensmittelsicherheit (dipartiment tal-Land ta’ Bayern responsabbli għas-saħħa u għas-sigurtà tal-ikel, il-Ġermanja) sabiex janalizza kampjun ta’ dan il-prodott.

9

Fir-rapport ta’ perizja tiegħu tal-1 ta’ Marzu 2013, dan id-dipartiment ikkonstata li l-klinoptilolit kellu jitqies li huwa “ingredjent tal-ikel ġdid”, fis-sens tar-Regolament Nru 258/97 peress li ma kienet ġiet prodotta l-ebda prova ta’ konsum fi grad sinjifikattiv ta’ dan l-ingredjent fl-Unjoni qabel il-15 ta’ Mejju 1997.

10

Fuq il-bażi ta’ dan ir-rapport ta’ perizja, il-belt ta’ Aschaffenburg, permezz ta’ deċiżjoni tas-6 ta’ Ġunju 2013, ikklassifikat il-prodott De Tox Forte bħala “ikel ġdid”, fis-sens tal-imsemmi regolament, sa fejn dan il-prodott kien ikkostitwit biss minn klinoptilolit. Għalhekk, l-imsemmija belt ipprojbixxiet lil Davitas milli tikkummerċjalizzah sakemm tikseb awtorizzazzjoni għal tqegħid fis-suq konformement mad-dispożizzjonijiet tal-istess regolament.

11

Davitas ippreżentat rikors għall-annullament ta’ din id-deċiżjoni quddiem il-Bayerisches Verwaltungsgericht Würzburg (qorti amministrattiva tal-Land ta’ Bayern ta’ Würzburg, il-Ġermanja). Fil-kuntest ta’ dan ir-rikors, Davitas ma kkontestatx il-fatt li l-konsum mill-bniedem tal-klinoptilolit ma kienx fi “grad sinifikanti” fl-Unjoni qabel il-15 ta’ Mejju 1997. Madankollu, hija sostniet li, fi kwalunkwe każ, dan l-ingredjent ma setax jiġi kklassifikat bħala “ġdid” peress li ma kienx jissodisfa t-tieni kundizzjoni prevista fl-Artikolu 1(2) tar-Regolament Nru 258/97 sa fejn ma kien jaqa’ taħt l-ebda waħda mill-kategoriji ddefiniti f’dan il-paragrafu 2, fil-punti (ċ) sa (f).

12

B’mod partikolari, fir-rigward tal-kategorija prevista fil-punt (ċ) tal-imsemmi Artikolu 1(2), Davitas sostniet li l-klinoptilolit ma kellhiex “struttura primarja molekulari ġdida”, fis-sens ta’ din id-dispożizzjoni, peress li dan l-ingredjent kien jinsab, b’mod naturali, qabel il-15 ta’ Mejju 1997, bl-istess struttura molekulari bħal dik użata għall-preparazzjoni tal-prodott De Tox Forte.

13

Permezz ta’ deċiżjoni tat-23 ta’ April 2014, il-Bayerisches Verwaltungsgericht Würzburg (qorti amministrattiva tal-Land ta’ Bayern ta’ Würzburg) ċaħdet ir-rikors ta’ Davitas għar-raġuni li, għall-finijiet tal-applikazzjoni tal-Artikolu 1(2)(ċ) tar-Regolament Nru 258/97, kien irrilevanti li l-klinoptilolit kienet tinsab b’mod naturali qabel il-15 ta’ Mejju 1997, bi struttura molekulari simili għal dik użata għall-preparazzjoni tal-prodott De Tox Forte, peress li kien stabbilit il-fatt li dan l-ingredjent ma kienx, fil-perijodu rilevanti, ikkonsmat bħala ikel.

14

Davitas appellat minn din id-deċiżjoni quddiem il-Bayerischer Verwaltungsgerichtshof (qorti amministrattiva superjuri tal-Land ta’ Bayern, il-Ġermanja), li għandha dubji dwar l-interpretazzjoni tal-Artikolu 1(2)(ċ) tal-imsemmi regolament.

15

Huwa f’dan il-kuntest li l-Bayerischer Verwaltungsgerichtshof (qorti amministrattiva superjuri tal-Land ta’ Bayern) iddeċidiet li tissospendi l-proċedura quddiemha u li tagħmel id-domandi preliminari segwenti lill-Qorti tal-Ġustizzja:

16

Permezz tad-domandi tagħha, li għandhom jiġu eżaminati flimkien, il-qorti tar-rinviju qiegħda essenzjalment tistaqsi jekk l-Artikolu 1(2)(ċ) tar-Regolament Nru 258/97 għandux jiġi interpretat fis-sens li l-espressjoni “struttura primarja molekulari ġdida” tirreferix għall-ikel jew għall-ingredjenti tal-ikel li ma kinux is-suġġett ta’ konsum mill-bniedem fit-territorju tal-Unjoni qabel il-15 ta’ Mejju 1997, jew jekk tirreferix għal dawk li l-istruttura molekulari tagħhom ma kinitx teżisti, bħala tali, b’mod naturali qabel dik id-data.

17

Sabiex tingħata risposta għal din id-domanda, għandu jitfakkar, b’mod preliminari, li l-imsemmi regolament jikkonċerna t-tqegħid fis-suq ta’ ikel ġdid u ta’ ingredjenti tal-ikel ġodda (sentenza tad-9 ta’ Ġunju 2005, HLH Warenvertrieb u Orthica, C‑211/03, C‑299/03 u C‑316/03 sa C‑318/03, EU:C:2005:370, punt 81).

18

L-Artikolu 1(2) tal-istess regolament huwa intiż li jistabbilixxi l-limiti tal-kamp ta’ applikazzjoni ta’ dan ir-regolament, b’mod partikolari billi jiddefinixxi xi jfissru ikel ġdid u ingredjenti tal-ikel ġodda (sentenzi tad-9 ta’ Ġunju 2005, HLH Warenvertrieb u Orthica, C‑211/03, C‑299/03 u C‑316/03 sa C‑318/03, EU:C:2005:370, punt 82, kif ukoll tal-15 ta’ Jannar 2009, M-K Europa, C‑383/07, EU:C:2009:8, punt 15).

19

Mill-formulazzjoni stess ta’ din id-dispożizzjoni jirriżulta li, sabiex jiġu kklassifikati bħala “ġodda” fis-sens tar-Regolament Nru 258/97, l-ikel u l-ingredjenti tal-ikel għandhom jissodisfaw żewġ kundizzjonijiet kumulattivi.

20

Minn naħa, huwa meħtieġ li l-konsum mill-bniedem ta’ dawn is-sustanzi ma kienx “fi grad sinifikanti” fl-Unjoni qabel il-15 ta’ Mejju 1997, id-data tad-dħul fis-seħħ tal-imsemmi regolament (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tad-9 ta’ Ġunju 2005, HLH Warenvertrieb u Orthica, C‑211/03, C‑299/03 u C‑316/03 sa C‑318/03, EU:C:2005:370, punti 82 u 87).

21

Min-naħa l-oħra, huwa indispensabbli li l-imsemmija sustanzi jaqgħu wkoll f’waħda mill-kategoriji deskritti espliċitament fl-Artikolu 1(2)(ċ) sa (f) tal-istess regolament.

22

F’dan ir-rigward, għandu jiġi osservat li l-kategorija ddefinita fl-Artikolu 1(2)(ċ), li huwa s-suġġett tad-domandi magħmula, tinkludi b’mod partikolari l-ikel u l-ingredjenti tal-ikel “bi struttura primarja molekulari ġdida”

23

Issa, minn dawn it-termini jirriżulta li l-kategorija ddefinita permezz tal-imsemmija dispożizzjoni hija distinta mill-kategoriji l-oħra msemmija fl-Artikolu 1(2) tar-Regolament Nru 258/97 minħabba li tagħmel riferiment ġeneriku għall-karatteristiċi tal-“istruttura primarja molekulari” ta’ ikel jew ta’ ingredjent tal-ikel, filwaqt li, minn naħa, l-Artikolu 1(2)(d) u (e) jirreferi b’mod iktar speċifiku għas-sustanzi organiċi b’kompożizzjoni partikolari u filwaqt li, min-naħa l-oħra, l-Artikolu 1(2)(f) ta’ dan ir-regolament jirreferi għas-sustanzi li għalihom ikun ġie applikat proċess ta’ produzzjoni ġdid li jikkawża bidliet sinjifikattivi fil-kompożizzjoni jew fl-istruttura tagħhom.

24

Minn dan jirriżulta li l-kategorija deskritta fl-Artikolu 1(2)(ċ) tal-imsemmi regolament tista’ tinkludi diversi sustanzi, irrispettivament mill-kompożizzjoni tagħhom jew mill-proċess ta’ produzzjoni tagħhom, sakemm ikollhom “struttura primarja molekulari ġdida”.

25

Madankollu, għandu jiġi kkonstatat li dawn it-termini ma humiex iddefiniti mir-Regolament Nru 258/97, li għalhekk ma jinkludix indikazzjonijiet li jippermettu li jiġi ddeterminat jekk il-kategorija deskritta fl-Artikolu 1(2)(ċ) tal-imsemmi regolament tinkludix l-ikel jew l-ingredjenti tal-ikel li ma kinux is-suġġett ta’ konsum mill-bniedem fl-Unjoni qabel il-15 ta’ Mejju 1997 jew jekk tkoprix biss l-ikel jew l-ingredjenti tal-ikel li l-istruttura primarja molekulari tagħhom inħolqot ex novo jew ġiet emendata fil-konfront ta’ dik diġà eżistenti b’mod naturali qabel din id-data.

26

Kif jirriżulta minn ġurisprudenza stabbilita, id-determinazzjoni tat-tifsira u tal-portata tat-termini li fir-rigward tagħhom id-dritt tal-Unjoni ma jipprovdi ebda definizzjoni għandha ssir konformement mas-sens normali tagħhom fil-lingwa kurrenti, filwaqt li jittieħed inkunsiderazzjoni l-kuntest li fih jintużaw u l-għanijiet segwiti mil-leġiżlazzjoni li jagħmlu parti minnha (sentenza tal-24 ta’ Ġunju 2015, Hotel Sava Rogaška, C‑207/14, EU:C:2015:414, punt 25 u l-ġurisprudenza ċċitata).

27

F’dan il-każ, is-sens normali tal-espressjoni “struttura primarja molekulari ġdida” ma jippermettix, waħdu, li tingħata interpretazzjoni inekwivoka ta’ din l-espressjoni. Fil-fatt, kif osserva l-Avukat Ġenerali fil-punt 30 tal-konklużjonijiet tiegħu, din l-espressjoni, fil-lingwa kurrenti, tista’ tirreferi kemm għal struttura primarja molekulari użata b’mod ġdid fl-ikel għall-konsum mill-bniedem u kemm għal tali struttura maħluqa jew emendata b’mod ġdid mill-bniedem.

28

Għaldaqstant, sabiex tiġi interpretata l-imsemmija espressjoni, għandu jsir riferiment kemm għall-kuntest li fih jintużaw it-termini tal-Artikolu 1(2)(ċ) tar-Regolament Nru 258/98 u kemm, b’mod iktar wiesa’, għall-finalità ta’ dan ir-regolament.

29

Fir-rigward, fl-ewwel lok, tal-kuntest tal-imsemmija dispożizzjoni, għandu jiġi kkonstatat li, kif osserva l-Avukat Ġenerali fil-punt 39 tal-konklużjonijiet tiegħu, l-imsemmi regolament jikkostitwixxi strument ta’ natura ġenerali sa fejn ikopri l-ikel jew l-ingredjenti tal-ikel ġodda kollha, irrispettivament min-natura tagħhom, ħlief għal ċerti oqsma rregolati mil-leġiżlazzjoni settorjali.

30

Issa, l-interpretazzjoni tal-Artikolu 1(2)(ċ) tar-Regolament Nru 258/97 fis-sens li l-espressjoni “struttura primarja molekulari ġdida” tirreferi għal-ikel jew għall-ingredjenti tal-ikel li ma kinux is-suġġett ta’ konsum mill-bniedem fl-Unjoni qabel tal-15 ta’ Mejju 1997 hija l-unika interpretazzjoni kompatibbli ma’ tali kuntest. Fil-fatt, jekk dawn it-termini jiġu interpretati b’mod differenti, dan iċaħħad lil dan ir-regolament min-natura ġenerali tiegħu sa fejn tali interpretazzjoni twassal sabiex jiġu esklużi mill-kamp ta’ applikazzjoni tiegħu l-ikel jew l-ingredjenti tal-ikel kollha, b’mod partikolari dawk ta’ oriġini minerali, li kienu diġà jinstabu b’mod naturali fl-istruttura primarja molekulari tagħhom qabel il-15 ta’ Mejju 1997, li ma humiex komposti mis-sustanzi organiċi deskritti fl-Artikolu 1(2)(d) u (e) ta’ dan ir-regolament jew li ma humiex suġġetti għal proċess ta’ produzzjoni ġdid, fis-sens tal-Artikolu 1(2)(f) tal-imsemmi regolament.

31

Fir-rigward, fit-tieni lok, tal-għanijiet segwiti mir-Regolament Nru 258/97, għandu jitfakkar li dan għandu żewġ għanijiet, jiġifieri li mhux biss jiżgura l-funzjonament tas-suq intern tal-ikel ġdid, iżda wkoll li jipproteġi s-saħħa pubblika kontra r-riskji li jista’ jikkawża l-ikel ġdid (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tal-15 ta’ Jannar 2009, M-K Europa, C‑383/07, EU:C:2009:8, punt 22 u l-ġurisprudenza ċċitata).

32

Għal dawn il-finijiet, dan ir-regolament huwa intiż li jistabbilixxi, fi ħdan l-Unjoni, standards komuni fil-qasam tal-ikel ġdid u tal-ingredjenti tal-ikel ġodda li huma riflessi, b’mod partikolari, kif jirriżulta mill-premessa 2 tiegħu, fl-introduzzjoni ta’ evalwazzjoni waħda dwar is-sigurtà tagħhom permezz ta’ proċedura Komunitarja qabel ma jitqiegħdu fis-suq tal-Unjoni (sentenza tal-15 ta’ Jannar 2009, M-K Europa, C‑383/07, EU:C:2009:8, punt 23).

33

Issa, hija biss l-interpretazzjoni tal-Artikolu 1(2)(ċ) tal-imsemmi regolament fis-sens li l-espressjoni “struttura primarja molekulari ġdida” tkopri l-ikel jew l-ingredjenti tal-ikel li ma kinux is-suġġett ta’ konsum mill-bniedem fl-Unjoni qabel il-15 ta’ Mejju 1997 li tirriżulta li hija koerenti mas-segwiment ta’ tali għanijiet. Fil-fatt, din l-interpretazzjoni tippermetti li tiġi ggarantita protezzjoni effettiva tas-saħħa pubblika kontra r-riskji potenzjali li jirrappreżentaw l-ikel u l-ingredjenti tal-ikel ġodda, sa fejn l-evalwazzjoni waħda ta’ sigurtà ser tkun meħtieġa kull meta jkun maħsub li fl-ikel għall-konsum mill-bniedem tintuża sustanza li sa dak il-mument tkun għadha ma ġietx ikkonsmata mill-bniedem bħala ikel.

34

Mill-banda l-oħra, jekk il-kunċett ta’ ikel jew ta’ ingredjenti tal-ikel bi “struttura primarja molekulari ġdida” jiġi interpretat fis-sens li jkopri biss is-sustanzi li ma kinux jeżistu b’mod naturali bl-istess struttura primarja molekulari, qabel il-15 ta’ Mejju 1997, kull sustanza li kienet teżisti f’dik id-data, li kienet għadha ma ntużatx fl-ikel għall-konsum mill-bniedem u li ma taqa’ taħt ebda waħda mill-kategoriji speċifiċi deskritti fl-Artikolu 1(2)(d) sa (f) tar-Regolament Nru 258/97, tkun awtomatikament eżentata mill-evalwazzjoni ta’ sigurtà prevista minn dan ir-regolament qabel it-tqegħid tagħha fis-suq tal-Unjoni, mingħajr ma jkun possibbli li tiġi evalwata l-eventwalità ta’ perikolu għas-saħħa.

35

Hija l-qorti tar-rinviju li għandha tivverifika, fid-dawl ta’ dawn l-elementi, fl-ambitu tal-kawża prinċipali, jekk l-awtoritajiet nazzjonali kompetenti applikawx korrettament l-Artikolu 1(2)(ċ) tal-imsemmi regolament meta kklassifikaw il-prodott De Tox Forte bħala “ikel ġdid”.

36

Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti kollha, ir-risposta li għandha tingħata għad-domandi magħmula hija li l-Artikolu 1(2)(ċ) tar-Regolament Nru 258/97 għandu jiġi interpretat fis-sens li l-espressjoni “struttura primarja molekulari ġdida” tirreferi għall-ikel jew għall-ingredjenti tal-ikel li ma kinux is-suġġett ta’ konsum mill-bniedem fit-territorju tal-Unjoni qabel il-15 ta’ Mejju 1997.

37

Peress li l-proċedura għandha, fir-rigward tal-partijiet fil-kawża prinċipali, in-natura ta’ kwistjoni mqajma quddiem il-qorti tar-rinviju, hija din il-qorti li tiddeċiedi fuq l-ispejjeż. L-ispejjeż sostnuti għas-sottomissjoni tal-osservazzjonijiet lill-Qorti tal-Ġustizzja, barra dawk tal-imsemmija partijiet, ma jistgħux jitħallsu lura.

Għal dawn il-motivi, Il-Qorti tal-Ġustizzja (Il-Ħames Awla) taqta’ u tiddeċiedi:

L-Artikolu 1(2)(ċ) tar-Regolament (KE) Nru 258/97 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill, tas-27 ta’ Jannar 1997, dwar l-ikel il-ġdid u l-ingredjenti ġodda tal-ikel, kif emendat bir-Regolament (KE) Nru 596/2009 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill, tat-18 ta’ Ġunju 2009, għandu jiġi interpretat fis-sens li l-espressjoni “struttura primarja molekulari ġdida” tirreferi għall-ikel jew għall-ingredjenti tal-ikel li ma kinux is-suġġett ta’ konsum mill-bniedem fit-territorju tal-Unjoni Ewropea qabel il-15 ta’ Mejju 1997.