1.

It-talbiet għal deċiżjoni preliminari jikkonċernaw l-interpretazzjoni tal-Artikoli 67 TFUE u 267 TFUE. L-ewwel domanda magħmula mill-Cour de cassation (Franza) hija dwar il-konformità, mal-Artikolu 267 TFUE, tal-Liġi organika Franċiża Nru 2009-1523, tal-10 ta’ Diċembru 2009, dwar l-applikazzjoni tal-Artikolu 61-1 tal-Kostituzzjoni tar-Repubblika Franċiża, li jistabbilixxi l-“kwistjoni prijoritarja ta’ kostituzzjonalità” skont l-imsemmi Artikolu 61-1. Dan il-mekkaniżmu ġdid huwa r-riżultat ta’ riforma kostituzzjonali, li daħlet fis-seħħ fl-1 ta’ Marzu 2010, li jistabbilixxi kontroll tal-kostituzzjonalità tad-dispożizzjonijiet leġiżlattivi a posteriori. Il-Cour de cassation titlob lill-Qorti tal-Ġustizzja tippreċiża jekk l-Artikolu 267 TFUE jipprekludix l-Artikoli 23-2 u 23-5 tad-Digriet Nru 58-1067, tas-7 ta’ Novembru 1958, dwar il-Liġi organika dwar il-Conseil constitutionnel kif emendata mil-Liġi organika Franċiża Nru 2009-1523 (iktar ’il quddiem id-“Digriet Nru 58-1067”), li jimponu lill-qrati nazzjonali li jiddeċiedu bi prijorità dwar it-trażmissjoni, lill-Conseil constitutionnel, tal-kwistjoni ta’ kostituzzjonalità li jkollhom quddiemhom, sa fejn din il-kwistjoni tkun dwar in-nuqqas ta’ konformità mal-Kostituzzjoni tar-Repubblika Franċiża ta’ test tad-dritt intern, minħabba li hija kuntrarja għad-dispożizzjonijiet tad-dritt tal-Unjoni.

2.

It-tieni domanda magħmula hija dwar il-konformità tar-raba paragrafu tal-Artikolu 78-2 tal-Kodiċi tal-proċedura kriminali Franċiż, li jawtorizza l-kontroll tal-identità ta’ kwalunkwe persuna mill-awtoritajiet tal-pulizija indikati b’mod partikolari fiż-żoni li jinsabu bejn il-fruntiera terrestri ta’ Franza mal-Istati Kontraenti tal-Konvenzjoni li timplementa l-ftehim ta’ Schengen, tal-14 ta’ Ġunju 1985, bejn il-Gvernijiet tal-Unjoni Ekonomika Benelux, tar-Repubblika Federali tal-Ġermanja u tar-Repubblika Franċiża, dwar it-tneħħija bil-mod ta’ kontrolli fil-fruntieri komuni tagħhom (ĠU Edizzjoni Speċjali bil-Malti, Kapitolu 19, Vol. 2, p. 9), iffirmata f’Schengen, fid-19 ta’ Ġunju 1990, (iktar ’il quddiem il-“Konvenzjoni ffirmata f’Schengen fid-19 ta’ Ġunju 1990”), u linja mmarkata sa 20 kilometru lil hinn minn din il-fruntiera, mal-Artikolu 67 TFUE li jipprovdi għan-nuqqas ta’ kontroll tal-persuni fil-fruntieri interni.

3.

Skont l-Artikolu 20 tar-Regolament (KE) Nru 562/2006 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill, tal-15 ta’ Marzu 2006, li jistabbilixxi Kodiċi Komunitarju dwar ir-regoli li jirregolaw il-moviment ta’ persuni minn naħa għal oħra tal-fruntiera (Kodiċi tal-Fruntieri ta’ Schengen) (ĠU L 105, p. 1):

“Fruntieri interni jistgħu jinqasmu minn kull punt mingħajr ma jsiru verifiki fuq il-fruntiera fuq persuni, tkun xi tkun iċ-ċittadinanza tagħhom.”

4.

L-Artikolu 21 ta’ dan ir-regolament intitolat “Verifiki fit-territorju” jipprovdi:

“It-tneħħija tal-kontrolli tal-fruntieri fil-fruntieri interni m’għandhiex taffettwa:

5.

L-Artikolu 37 ta’ dan ir-regolament, intitolat “Notifika ta’ informazzjoni mill-Istati Membri” jipprovdi:

“Sas- 26 ta’ Ottubru 2006, l-Istati Membri għandhom jinnotifikaw lill-Kummissjoni bid-disposizzjonijiet nazzjonali li għandhom x’jaqsmu ma’ l-Artikolu 21(ċ) u (d), […].

L-informazzjoni nnotifikata mill-Istati Membri għandha tiġi pubblikata fis-serje C tal-Ġurnal Uffiċjali ta’ l-Unjoni Ewropea.”

6.

Skont l-Artikolu 37 tar-Regolament Nru 562/2006, ir-Repubblika Franċiża nnotifikat it-test segwenti dwar l-obbligu ta’ żamma u ta’ pussess ta’ titoli u ta’ dokumenti skont l-Artikolu 21(ċ) ta’ dan ir-regolament:

“Il-leġiżlazzjoni Franċiża tistabbilixxi dan l-obbligu fl-Artikolu L.611-1 tal-Kodiċi tad-dħul u ta’ residenza ta’ barranin u tad-dritt ta’ ażil (Ceseda), li jistabbilixxi li barra minn kwalunkwe kontroll ta’ identità, il-persuni ta’ nazzjonalità barranija għandhom ikunu f’pożizzjoni li jippreżentaw id-dokumenti li permezz tagħhom huma awtorizzati jiċċirkolaw jew joqogħdu fi Franza fuq kull talba tal-uffiċjali tal-pulizija ġudizzjarja u, fuq l-ordni u taħt ir-responsabbiltà ta’ dawn, tal-aġenti tal-ġulizija ġudizzjarja u tal-assistenti aġenti tal-pulizija ġudizzjarja” ( 2 ).

7.

L-Artikolu 61-1 tal-Kostituzzjoni tar-Repubblika Franċiża jipprovdi:

“Meta, matul l-iżvolġiment ta’ istanza quddiem qorti, jiġi sostnut li dispożizzjoni leġiżlattiva tippreġudika d-drittijiet u l-libertajiet iggarantiti mill-Kostituzzjoni, jista’ jsir rinviju dwar din il-kwistjoni mill-Conseil d’État jew mill-Cour de cassation quddiem il-Conseil constitutionnel li jiddeċiedi f’terminu stabbilit.

Liġi organika għandha tiddetermina l-kundizzjonijiet għall-implementazzjoni ta’ dan l-artikolu.”

8.

L-Artikolu 62 tal-Kostituzzjoni tar-Repubblika Franċiża jipprovdi:

“Dispożizzjoni li tiġi ddikjarata inkostituzzjonali abbażi tal-Artikolu 61-1 la tista’ tiġi promulgata u lanqas applikata.

Dispożizzjoni li tiġi ddikjarata inkostituzzjonali abbażi tal-Artikolu 61-1 hija mħassra sa mill-pubblikazzjoni tad-deċiżjoni tal-Conseil constitutionnel jew sa minn data ulterjuri stabbilita minn din id-deċiżjoni. Il-Conseil constitutionnel għandu jiddetermina l-kundizzjonijiet u l-limiti li fihom l-effetti prodotti mid-dispożizzjoni jkunu jistgħu jiġu kkontestati.

Id-deċiżjonijiet tal-Conseil constitutionnel ma jistgħux jiġu appellati. Dawn japplikaw għall-awtoritajiet pubbliċi u għall-awtoritajiet amministrattivi u ġuridiċi kollha.”

9.

L-Artikolu 88-1 tal-Kostituzzjoni tar-Repubblika Franċiża jistabbilixxi:

“Ir-Repubblika tipparteċipa fl-Unjoni Ewropea stabbilita minn Stati li għażlu b’mod ħieles li jeżerċitaw flimkien uħud mill-kompetenzi tagħhom skont it-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea u t-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea, hekk kif jirriżultaw mit-Trattat iffirmat f’Lisbona fit-13 ta’ Diċembru 2007.”

10.

L-Artikolu 1 tal-Liġi organika Nru 2009-1523 jipprovdi:

“Wara l-Kapitolu II tat-Titolu II tad-Digriet Nru 58-1067 tas-7 ta’ Novembru 1958 dwar il-Liġi organika dwar il-Conseil constitutionnel, għandu jiddaħħal il-Kapitolu II ifformulat kif ġej:

Kapitolu II bis

Fuq il-kwistjoni prijoritarja ta’ kostituzzjonalità

Taqsima 1

Dispożizzjonijiet applikabbli quddiem il-qrati li jaqgħu taħt il-Conseil d’État jew il-Cour de cassation

Artikolu 23-1. – Quddiem il-qrati li jaqgħu taħt il-Conseil d’État jew il-Cour de cassation, il-motiv ibbażat fuq il-fatt li dispożizzjoni leġiżlattiva tippreġudika d-drittijiet u l-libertajiet iggarantiti mill-Kostituzzjoni għandu, fuq piena ta’ inammissibbiltà, jiġi ppreżentat f’att separat u mmotivat. Tali motiv jista’ jitqajjem għall-ewwel darba fl-istanza ta’ appell. Ma jistax jitqajjem ex officio. [...]

Artikolu 23-2. – Il-qorti għandha tiddeċiedi mingħajr dewmien permezz ta’ deċiżjoni motivata dwar it-trażmissjoni tal-kwistjoni prijoritarja ta’ kostituzzjonalità lill-Conseil d’État jew lill-Cour de cassation. Din it-trażmissjoni għandha ssir jekk jiġu sodisfatti l-kundizzjonijiet segwenti:

Fi kwalunkwe każ, il-qorti għandha, meta tintalab tiddeċiedi dwar motivi li jikkontestaw il-konformità ta’ dispożizzjoni leġiżlattiva, minn naħa, mad-drittijiet u l-libertajiet iggarantiti mill-Kostituzzjoni u, min-naħa l-oħra, mal-impenji internazzjonali ta’ Franza, tiddeċiedi bi prijorità dwar it-trażmissjoni tal-kwistjoni ta’ kostituzzjonalità lill-Conseil d’État jew lill-Cour de cassation.

Id-deċiżjoni li tiġi trażmessa l-kwistjoni għandha tintbagħat lill-Conseil d’État jew lill-Cour de cassation fi tmint ijiem mid-data meta tingħata flimkien man-noti jew mat-talbiet tal-partijiet. Hija ma tistax tiġi appellata. Ir-rifjut li ssir it-trażmissjoni tal-kwistjoni jista’ jiġi kkontestat biss f’appell mid-deċiżjoni li tiddeċiedi l-kawża kollha jew parti minnha.

[…]

Taqsima 2

Dispożizzjonijiet applikabbli quddiem il-Conseil d’État u l-Cour de cassation

Artikolu 23-4. – F’terminu ta’ tliet xhur li jibda jiddekorri min-notifika tat-trażmissjoni prevista fl-Artikolu 23-2 jew fl-aħħar paragrafu tal-Artikolu 23-1, il-Conseil d’État jew il-Cour de cassation għandha tiddeċiedi dwar ir-rinviju tal-kwistjoni prijoritarja ta’ kostituzzjonalità. Dan ir-rinviju għandu jsir hekk kif jiġu sodisfatti l-kundizzjonijiet stabbiliti fil-punti 1 u 2 tal-Artikolu 23-2 u meta l-kwistjoni tkun ġdida jew tkun ta’ natura serja.

Artikolu 23-5. – Il-motiv ibbażat fuq il-fatt li dispożizzjoni leġiżlattiva tippreġudika d-drittijiet u l-libertajiet iggarantiti mill-Kostituzzjoni jista’ jitqajjem, inkluż għall-ewwel darba fil-kassazzjoni, matul istanza quddiem il-Conseil d’État jew il-Cour de cassation. Il-motiv għandu jiġi ppreżentat, fuq piena ta’ inammissibbiltà, f’nota distinta u motivata. Ma jistax jitqajjem ex officio.

Fi kwalunkwe każ, il-Conseil d’État jew il-Cour de cassation għandhom, meta jitressqu quddiemhom motivi li jikkontestaw il-konformità ta’ dispożizzjoni leġiżlattiva, minn naħa, mad-drittijiet u l-libertajiet garantiti mill-Kostituzzjoni u, min-naħa l-oħra, mal-impenji internazzjonali ta’ Franza, għandha tiddeċiedi bi prijorità dwar ir-rinviju tal-kwistjoni ta’ kostituzzjonalità lill-Conseil constitutionnel.

Il-Conseil d’État jew il-Cour de cassation għandhom terminu ta’ tliet xhur li jibda jiddekorri mill-preżentata tal-motiv sabiex tagħti d-deċiżjoni tagħha. Il-Conseil constitutionnel għandu jiddeċiedi dwar il-kwistjoni prijoritarja ta’ kostituzzjonalità meta l-kundizzjonijiet stabbiliti fil-punti 1 u 2 tal-Artikolu 23-2 jiġu sodisfatti u l-kwistjoni tkun ġdida jew tkun ta’ natura serja.

Meta l-Conseil constitutionnel jintalab jiddeċiedi, il-Conseil d’État jew il-Cour de cassation għandhom jissospendu l-proċeduri quddiemhom sakemm il-Conseil constitutionnel jagħti d-deċiżjoni tiegħu.

[…]”

11.

L-Artikolu L.611-1 ta’ Ceseda jipprovdi:

“Barra minn kwalunkwe kontroll ta’ identità, il-persuni ta’ nazzjonalità barranija għandhom ikunu f’pożizzjoni li jippreżentaw il-karti jew id-dokumenti li permezz tagħhom huma awtorizzati jiċċirkolaw jew joqogħdu fi Franza fuq kull talba tal-uffiċjali tal-pulizija ġudizzjarja u, fuq l-ordni u taħt ir-responsabbiltà ta’ dawn, tal-aġenti tal-pulizija ġudizzjarja u tal-assistenti aġenti tal-pulizija ġudizzjarja msemmija fl-Artikoli 20 u 21(1) tal-Kodiċi tal-proċedura kriminali.

Wara kontroll ta’ identità li jsir skont l-Artikoli 78-1, 78-2 u 78-2-1 tal-Kodiċi tal-proċedura kriminali, il-persuni ta’ nazzjonalità barranija jistgħu wkoll ikunu obbligati jippreżentaw il-karti u d-dokumenti msemmija fil-paragrafu preċedenti.”

12.

Skont l-Artikolu 78-1 tal-Kodiċi tal-proċedura kriminali:

“L-applikazzjoni tar-regoli msemmija f’dan il-kapitolu hija suġġetta għall-kontroll tal-awtoritajiet ġudizzjarji msemmija fl-Artikoli 12 u 13.

Kwalunkwe persuna li tkun tinsab fuq it-territorju nazzjonali għanha taċċetta li jsirilha kontroll tal-identità fil-kundizzjonijiet u mill-awtoritajiet tal-pulizija msemmija fl-artikoli li ġejjin.”

13.

L-ewwel sat-tielet paragrafi tal-Artikolu 78-2 tal-Kodiċi tal-proċedura kriminali jipprovdi:

“L-uffiċjali tal-pulizija ġudizzjarja u, fuq l-ordni u taħt ir-responsabbiltà tagħhom, l-aġenti tal-pulizija ġudizzjarja u l-assistenti aġenti tal-pulizija ġudizzjarja msemmija fl-Artikoli 20 u 21-1 jistgħu jistiednu sabiex tiġġustifika, bi kwalunkwe mezz, mill-identità tagħha, kwalunkwe persuna li fil-konfront tagħha teżisti raġuni jew raġunijiet plawżibbli ta’ suspett li:

Fuq sottomissjonijiet bil-miktub tal-prokuratur tar-Repubblika għall-finijiet tar-riċerka u għall-investigazzjoni ta’ ksur li jippreċiża, l-identità ta’ kull persuna tista’ wkoll tiġi kkontrollata, skont l-istess proċedura, fil-postijiet u għal perijodu ta’ żmien determinati minn dan il-membru tal-ġudikatura. Il-fatt li l-kontroll tal-identità juri ksur ieħor minbarra dak imsemmi fis-sottomissjonijiet tal-prokuratur tar-Repubblika ma huwiex każ ta’ nullità tal-proċeduri inċidentali.

L-identità ta’ kwalunkwe persuna, ikun xi jkun l-aġir tagħha, tista’ tiġi wkoll ikkontrollata, skont il-proċedura prevista fl-ewwel paragrafu, sabiex ikun hemm prevenzjoni ta’ attakk kontra l-ordni pubbliku, b’mod partikolari għas-sigurtà tal-persuni jew tal-proprjetà.”

14.

Ir-raba’ paragrafu tal-Artikolu 78-2 tal-Kodiċi tal-proċedura kriminali jipprovdi:

“F’żona inkluża bejn il-fruntiera terrestri ta’ Franza mal-Istati partijiet fil-Konvenzjoni ffirmata f’Schengen fid-19 ta’ Ġunju 1990 u linja mmarkata sa 20 kilometru lil hinn, kif ukoll fiż-żoni aċċessibbli għall-pubbliku tal-portijiet, ajruporti, stazzjonijiet tal-ferrovija jew vendi tal-karozzi tal-linja, li huma miftuħa għat-traffiku internazzjonali u identifikati permezz ta’ digriet, l-identità ta’ kwalunkwe persuna tista’ wkoll tiġi kkontrollata, skont il-proċedura pprovduta fil-paragrafu 1, sabiex tiġi vverifikata l-osservanza tal-obbligi ta’ detenzjoni, ta’ pussess u tal-preżentazzjoni tat-titoli u tad-dokumenti previsti mil-liġi. Fejn tali kontroll iseħħ fuq ferrovija b’rotta internazzjonali, dan jista’ jseħħ fuq il-parti tal-vjaġġ bejn il-fruntiera u l-ewwel stazzjon li jkun jinsab lil hinn minn 20 kilomteru mill-fruntiera. Madankollu, fuq ferroviji b’rotta internazzjonali u li għandhom karatteristiċi partikolari ta’ servizz, il-kontroll jista’ wkoll iseħħ bejn dan l-istazzjon u stazzjon li jkun jinsab fil-limitu ta’ ħamsin kilometru ’il bogħod. Dawn ir-rotot u dawn l-istazzjonijiet huma identifikati permezz ta’ digriet ministerjali. Meta jkun hemm sezzjoni ta’ awtostrada li tibda fiż-żona msemmija fl-ewwel sentenza ta’ dan il-paragrafu u l-ewwel pedaġġ tal-awtostrada jinsab lil hinn mil-linja mmarkata ta’ 20 kilometru, il-kontroll jista’ jseħħ sa dan l-ewwel pedaġġ, f’żoni ta’ parkeġġ jew fis-sit tal-pedaġġ jew iż-żoni ta’ parkeġġ ħdejh. Il-pedaġġi li jaqgħu taħt din id-dispożizzjoni huma identifikati permezz ta’ digriet. Il-fatt li l-kontroll ta’ identità juri ksur differenti minn dak tan-nuqqas ta’ osservanza tal-obbligi msemmija iktar ’il fuq ma huwiex kawża ta’ nullità tal-proċeduri inċidentali.”

15.

A. Melki u S. Abdeli, it-tnejn li huma ta’ nazzjonalità Alġerina, f’sitwazzjoni irregolari fi Franza, ġew ikkontrollati mill-pulizija skont ir-raba’ paragrafu tal-Artikolu 78-2 tal-Kodiċi tal-proċedura kriminali, f’żona inkluża bejn il-fruntiera terrestri ta’ Franza mal-Belġju u linja mmarkata sa 20 kilometru lil hinn minn din il-fruntiera. Fit-23 ta’ Marzu 2010, il-prefett tat-Tramuntana tar-Repubblika Franċiża, innotifika, rispettivament, lil A. Melki u S. Abdeli, deċiżjoni sabiex jittieħdu fil-fruntiera u deċiżjoni ta’ detenzjoni f’postijiet li ma jaqgħux taħt l-amministrazzjoni penitenzjarja.

16.

A. Melki u S. Abdeli ppreżentaw it-tnejn li huma quddiem il-qorti tal-libertà u tad-detenzjoni, mitluba tiddeċiedi mill-prefett dwar talba ta’ estensjoni ta’ din id-detenzjoni, nota dwar kwistjoni prijoritarja ta’ kostituzzjonalità. It-tnejn li huma sostnew li r-raba’ paragrafu tal-Artikolu 78-2 tal-Kodiċi tal-proċedura kriminali Franċiż jippreġudika d-drittijiet u l-libertajiet garantiti mill-Kostituzzjoni tar-Repubblika Franċiża. Permezz ta’ żewġ digrieti, tal-25 ta’ Marzu 2010, il-qorti tal-libertà u tad-detenzjoni ordnat it-trażmissjoni lill-Cour de cassation tad-domanda segwenti:

“[Ir-raba’] paragrafu tal-Artikolu 78-2 tal-Kodiċi tal-proċedura kriminali jippreġudika d-drittijiet u l-libertajiet garantiti mill-Kostituzzjoni tar-Repubblika Franċiża?”

17.

Il-qorti tal-libertajiet u tad-detenzjoni ordnat ukoll l-estensjoni tad-detenzjoni ta’ A. Melki u S. Abdeli għal terminu ta’ ħmistax-il ġurnata.

18.

Skont il-qorti tar-rinviju, A. Melki u S. Abdeli, sabiex isostnu li r-raba’ paragrafu tal-Artikolu 78-2 tal-Kodiċi tal-proċedura kriminali huwa kuntrarju għall-Kostituzzjoni tar-Repubblika Franċiża, jinvokaw l-Artikolu 88-1 tagħha. Huma jsostnu li l-obbligi li jirriżultaw mit-Trattat ta’ Lisbona, fosthom dak li jikkonċerna l-moviment liberu tal-persuni, għandhom valur kostituzzjonali fir-rigward tal-Artikolu 88-1 tal-imsemmija Kostituzzjoni u li r-raba’ paragrafu tal-Artikolu 78-2 tal-Kodiċi tal-proċedura kriminali Franċiż li jawtorizza kontrolli fil-fruntiera ta’ Franza mal-Istati Membri huwa kuntrarju għall-prinċipju tal-moviment liberu tal-persuni stabbilit mill-Artikolu 67 TFUE li jipprovdi li l-Unjoni tiżgura li ma jkunx hemm kontrolli fuq il-persuni fil-fruntieri interni.

19.

Fid-domandi preliminari tagħha, il-qorti tar-rinviju tesponi, l-ewwel nett, li mill-Artikolu 23-2 tad-Digriet Nru 58-1067 jirriżulta li l-qrati fil-mertu ma jistgħux jiddeċiedu dwar il-konvenzjonalità ( 3 ) ta’ dispożizzjoni leġiżlattiva qabel ma jittrażmettu l-kwistjoni ta’ kostituzzjonalità. Barra minn hekk, skont l-Artikolu 62 tal-Kostituzzjoni tar-Repubblika Franċiża, id-deċiżjonijiet tal-Conseil constitutionnel ma jistgħux jiġu appellati u japplikaw għall-awtoritajiet pubbliċi u għall-awtoritajiet amministrattivi u ġuridiċi kollha. Skont il-Cour de cassation, minn dan isegwi li l-qrati fil-mertu huma mċaħda, minħabba l-Liġi organika Nru 2009-1523, mill-possibbiltà li jagħmlu domanda preliminari lill-Qorti tal-Ġustizzja qabel ma jittrażmettu l-kwistjoni ta’ kostituzzjonalità. Barra minn hekk, jekk il-Conseil constitutionnel jiddeċiedi li d-dispożizzjoni leġiżlattiva kkontestata tikkonforma mad-dritt tal-Unjoni, huma lanqas ma jistgħu, wara din id-deċiżjoni, jitolbu lill-Qorti tal-Ġustizzja tiddeċiedi dwar domanda preliminari. Il-Cour de cassation tosserva wkoll li, skont l-Artikolu 23-5 tad-Digriet Nru 58-1067, il-Cour de cassation ma tistax, bl-istess mod, la tagħmel tali referenza minkejja, d-dispożizzjonijiet obbligatorji tal-Artikolu 267 TFUE, u lanqas tiddeċiedi dwar il-konformità tat-test mad-dritt tal-Unjoni.

20.

It-tieni nett, il-Cour de cassation tistaqsi dwar il-konformità tad-dispożizzjonijiet tar-raba’ paragrafu tal-Artikolu 78-2 tal-Kodiċi tal-proċedura kriminali Franċiż mal-Artikolu 67 TFUE. Skont il-qorti tar-rinviju, l-Artikolu 67 TFUE ma jirriproduċix id-deroga mill-prinċipju tal-moviment liberu li tirriżulta mir-riżerva tal-ordni pubbliku jew ta’ sigurtà nazzjonali li tinsab fil-kovenzjoni ffirmata f’Schengen fid-19 ta’ Ġunju 1990.

21.

F’dawn iċ-ċirkustanzi, il-Cour de cassation għamlet, permezz ta’ żewġ talbiet tas-16 ta’ April 2010, lill-Qorti tal-Ġustizzja d-domandi preliminari li ġejjin:

22.

Permezz ta’ digriet tal-President tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-20 ta’ April 2010, il-Kawżi C-188/10 u C-189/10 ġew magħquda flimkien għall-finijiet tal-proċedura bil-miktub u orali, kif ukoll tas-sentenza.

23.

Fit-talbiet tagħha għal deċiżjoni preliminari, il-Cour de cassation talbet lill-Qorti tal-Ġustizzja tiddeċiedi b’urġenza.

24.

Permezz tad-digriet tal-President tal-Qorti tal-Ġustizzja tat-12 ta’ Mejju 2010, ġie deċiż li dawn il-kawżi għandhom jiġu suġġetti għall-proċedura mħaffa msemmija fl-Artikolu 23a tal-Istatut tal-Qorti tal-Ġustizzja u l-ewwel paragrafu tal-Artikolu 104a tar-Regoli tal-Proċedura ta’ din tal-aħħar.

25.

Ġew ippreżentati osservazzjonijiet bil-miktub minn A. Melki u S. Abdeli, għall-Gvernijiet Franċiż, Belġjan, Ċek, Ġermaniż, Grieg, Olandiż, Pollakk u dak Slovakk, kif ukoll għall-Kummissjoni. Kollha, bl-eċċezzjoni tal-Gvern Slovakk, ippreżentaw osservazzjonijiet orali fis-seduta tat-2 ta’ Ġunju 2010.

26.

Nikkunsidra li jaqbel li neżamina qabel kollox it-tieni domanda li saret peress li nqis li r-risposta għall-ewwel domanda tista’ tinstab fil-ġurisprudenza stabbilita tal-Qorti tal-Ġustizzja fil-qasam, filwaqt li t-tieni domanda għandha ċerta novità.

27.

Il-Gvern Franċiż jikkontesta l-ammissibbiltà tat-tieni domanda preliminari. F’dan ir-rigward, huwa jsostni li l-kawża fil-mertu, li fil-kuntest tagħha l-qorti tal-libertajiet u tad-detenzjoni ddeċidiet dwar il-kompatibbiltà tar-raba’ paragrafu tal-Artikolu 78-2 tal-Kodiċi tal-proċedura kriminali Franċiż mad-dritt tal-Unjoni, hija bla skop ( 4 ). Għalhekk, l-unika istanza li għadha għaddejja hija dik li tirriżulta mit-trażmissjoni lill-Cour de cassation ta’ kwistjoni prijioritarja ta’ kostituzzjonalità, sabiex il-qorti tiddeċiedi dwar eventwali trażmissjoni tal-kwistjoni lill-Conseil constitutionnel. Issa, permezz tad-deċiżjoni tiegħu Nru 2010-605 DC, tat-12 ta’ Mejju 2010, il-Conseil constitutionnel ikkonferma l-ġurisprudenza tiegħu li permezz tagħha l-kontroll tal-osservanza tad-dritt internazzjonali jew tal-Unjoni ma jagħmilx parti mill-kontroll tal-kostituzzjonalità u għalhekk ma jaqax taħt il-komptenza tiegħu. F’dawn il-kundizzjonijiet, il-Gvern Franċiż josserva li l-kwistjoni dwar jekk ir-raba’ paragrafu tal-Artikolu 78-2 tal-Kodiċi tal-proċedura kriminali Franċiż huwiex kompatibbli mal-Artikolu 67 TFUE hija nieqsa minn kwalunkwe relevanza fil-kuntest tal-unika istanza li għadha għaddejja, li hija dik quddiem il-Cour de cassation. Għalhekk, ir-risposta li twassal lill-Qorti tal-Ġustizzja għat-tieni domanda tal-Cour de cassation hija inutli. Għaldaqstant, din id-domanda hija inammissibbli.

28.

Għandu jiġi osservat li l-oġġezzjoni ta’ ammissibbiltà li għamel il-Gvern Franċiż dwar it-tieni domanda hija bbażata fuq l-interpretazzjoni tiegħu tad-dritt nazzjonali li tgħid li l-kontroll tad-dritt tal-Unjoni ma jagħmilx parti mill-kontroll tal-kostituzzjonalità ( 5 ) u ma jaqax taħt il-kompetenza tal-Conseil constitutionnel. F’dan ir-rigward, il-Gvern Franċiż jibbaża ruħu b’mod partikolari fuq id-deċiżjoni Nru 2010-605 DC tat-12 ta’ Mejju 2010.

29.

Fid-dawl tar-referenzi fid-deċiżjoni tar-rinviju għall-Artikoli 23-2 u 23-5 tad-Digriet Nru 58-1067 li jipprovdi mhux biss motivi li jikkontestaw il-konformità ta’ dispożizzjoni leġiżlattiva mad-drittijiet u mal-libertajiet garantiti mill-Kostituzzjoni tar-Repubblika Franċiża, iżda wkoll motivi li jikkontestaw il-konformità ta’ dispożizzjoni leġiżlattiva mal-obbligi internazzjonali tar-Repubblika Franċiża u għaldaqstant tad-dritt tal-Unjoni, nikkunsidra li mill-fajl quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja ma jirriżultax b’mod ċar li t-tieni domanda preliminari magħmula mill-Cour de cassation mhijiex relevanti fil-kuntest tal-istanza quddiem l-imsemmija qorti dwar l-ammissibbiltà tal-kwistjoni prijoritarja ta’ kostituzzjonalità. Jidher li d-deċiżjoni Nru 2010-605 DC tat-12 ta’ Mejju 2010 tikkostitwixxi strument interpretattiv dwar l-Artikoli 23-2 u 23-5 tad-Digriet Nru 58-1067 iżda li l-imsemmija deċiżjoni ma bidlitx il-formulazzjoni tad-dispożizzjonijiet inkwistjoni.

30.

Minn dan isegwi li nikkunsidra li t-tieni domanda hija ammissibbli.

31.

Ir-rikorrenti fil-kawża prinċipali jqisu li r-Regolament Nru 562/2006 ma jagħmel l-ebda distinzjoni bejn iċ-ċittadini tal-Istati Membri u ċ-ċittadini tal-Istati terzi li jibbenefikaw mil-libertà li joħorġu u jidħlu mit-territorju tal-Unjoni. Huma josservaw li l-Artikoli 67 TFUE u 77 TFUE ma jipprevedu l-ebda tnaqqis u l-ebda eċċezzjoni għall-eżerċizzju tal-imsemmija libertà u li dawn tal-aħħar jipprovdu għal nuqqas pur u sempliċi ta’ kontroll fil-fruntieri interni mingħajr ma l-ebda ċirkustanza ta’ kwalunkwe tip ma tista’ terġa’ tistabbilixxi l-possibbiltà ta’ kontroll. Skont ir-rikorrenti fil-kawża prinċipali, ir-raba’ paragrafu tal-Artikolu 78-2 tal-Kodiċi tal-proċedura kriminali Franċiż jikser hu stess din il-libertà inkwantu l-verifiki għandhom isiru biss “sabiex tiġi vverifikata l-osservanza tal-obbligi ta’ detenzjoni, ta’ pussess u tal-preżentazzjoni tat-titoli u tad-dokumenti previsti mil-liġi”. Huma jqisu li din id-dispożizzjoni tippermetti l-iżvilupp ta’ kontrolli ta’ identità sistematiċi fiż-żoni ta’ fruntiera ta’ Franza, u għalhekk fil-fruntieri interni fis-sens tal-Unjoni. Barra minn hekk, huwa wkoll f’dan is-sens li l-Artikolu 78-2 tal-Kodiċi tal-proċedura kriminali għandu jiġi applikat mill-qrati Franċiżi. Ir-rikorrenti fil-kawża prinċipali jqisu wkoll li l-possibbiltà li jsiru kontrolli fil-fruntieri interni fl-ipoteżi eċċezzjonali ddefiniti b’mod ċar mill-Artikoli 23 sa 25 tar-Regolament Nru 562/2006 huma differenti minn dawk imsemmija fid-dispożizzjoni leġiżlattiva Franċiża.

32.

Il-Gvern Franċiż josserva li d-dispożizzjonijiet inkwistjoni huma ġġustifikati, qabel xejn, mill-preżenza ta’ fluss ta’ popolazzjonijiet ta’ passaġġ sostanzjali. Sabiex tiġi żgurata, b’mod partikolari, ġlieda effettiva kontra l-immigrazzjoni illegali, l-awtoritajiet tal-pulizija nazzjonali għandhom għalhekk ikunu jistgħu jipproċedu fiż-żona inkwistjoni sabiex jagħmlu verifiki taż-żamma tad-dokumenti previsti mil-liġi. Fil-fatt, skont l-Artikolu L.611-1 ta’ Cedesa, il-persuni ta’ nazzjonalità barranija għandhom ikunu f’pożizzjoni li jippreżentaw id-dokumenti li permezz tagħhom huma awtorizzati jiċċirkolaw jew joqogħdu fi Franza. Min-naħa l-oħra, id-dispożizzjonijiet inkwistjoni huma ġġustifikati min-neċessità tal-ġlieda kontra tip ta’ delinkwenza speċifika fiż-żoni ta’ passaġġ u fit-truf tal-fruntieri. Skont il-Gvern Franċiż, il-kontrolli tal-pulizija li jsiru abbażi tar-raba’ paragrafu tal-Artikolu 78-2 tal-Kodiċi tal-proċedura kriminali Franċiż f’żona ta’ 20 kilometru lil hinn mill-fruntiera jiddistingwu ruħhom b’mod ċar mill-kontrolli fil-fruntiera. L-ewwel nett, dawn il-kontrolli huma intiżi sabiex tiġi vverifikata l-identità ta’ persuna, sabiex jew ikun hemm prevenzjoni tat-twettieq ta’ ksur jew problemi ta’ ordni pubbliku, jew li jinstabu l-awturi tal-ksur. It-tieni nett, huma bbażati fuq informazzjoni ġenerali u l-esperjenza tas-servizzi tal-pulizija li wrew l-utilità partikolari tal-kontrolli ta’ din iż-żona. It-tielet nett, huma maħluqa u eżegwiti b’mod kjarament distint mill-verifiki sistematiċi tal-persuni li jsiru fil-fruntieri esterni. Il-Gvern Franċiż iqis li, fil-fatt, il-kontrolli ma għandhom l-ebda karatteristika ta’ kontroll fil-fruntieri, li, kif jindika l-Artikolu 7 tar-Regolament Nru 562/2006, għandu jkun fiss, permanenti u sistematiku.

33.

Il-Gvern Franċiż josserva li l-kontrolli tal-pulizija (mhux sistematiċi) fiż-żona tal-fruntiera jibqgħu possibbli fir-rispett tal-kundizzjonijiet previsti fl-Artikolu 21 tar-Regolament Nru 562/2006. Il-Gvern Grieg iqis li l-miżuri tal-pulizija previsti fl-Artikolu 78-2 tal-Kodiċi tal-proċedura kriminali Franċiż ma humiex intiżi sabiex jikkontrollaw il-fruntieri u ma jwasslux għal rifjut ta’ dħul. Huwa jqis li l-unika għan ta’ dawn il-miżuri huwa li jiġi vverifikat li l-persuna kkontrollata jkollha u tkun tista’ tippreżenta, kif għandha l-obbligu, l-awtorizzazzjonijiet u d-dokumenti previsti mil-liġi, sabiex tipprova l-identità tagħha. Skont il-Gvern Grieg, dawn il-kontrolli ma jsirux b’mod sistematiku, imma jaqgħu taħt is-setgħa diskrezzjonali tal-awtoritajiet ikkonċernati, li “jistgħu” jimponuhom, u ma humiex obbligati. Għalhekk, huwa jqis li dawn il-miżuri jikkonċernaw kontrolli li huma maħsuba u eżegwiti b’mod kjarament distint mill-verifiki sistematiċi tal-persuni li jsiru fil-fruntieri esterni. Fl-aħħar nett, l-imsemmija miżuri tal-pulizija huma ġġustifikati minn theddid eventwali għas-sigurtà pubblika u huma intiżi, preċiżament, sabiex jiġġieldu kontra l-kriminalità transkonfinali.

34.

Il-Gvern Slovakk josserva li, għal raġunijiet ta’ ordni pubbliku u ta’ sigurtà interna, l-Istati Membri għandhom id-dritt li fuq it-territorju tagħhom jagħmlu kontrolli tal-pulizija, sakemm dawn ma għandhomx bħala għan kontroll fil-fruntieri interni, u dan, pereżempju, bil-għan tal-ġlieda kontra l-kriminalità li jmur lil hinn mill-kuntest ta’ fruntiera jew ta’ terroriżmu. Huwa wkoll tal-opinjoni li s-setgħa sabiex isiru kontrolli ta’ identità fil-kuntest tal-fruntieri interni tal-Istat Membru, u għalhekk li tiġi garantita l-osservanza tal-obbligu li persuna jkollha fuqha viża u titolu jew li tkun fil-pussess ta’ wieħed, huwa wkoll konformi mal-Artikolu 21(ċ) tar-Regolament Nru 562/2006.

35.

Il-Gvern Olandiż josserva li l-kontroll Franċiż fiż-żona tal-fruntiera jiddistingwi ruħu, minħabba l-għan u l-kontenut tiegħu, mill-kontroll fil-fruntieri. Il-kontroll fil-fruntieri għandu l-għan li jiżgura li l-persuni, il-mezzi tat-trasport u l-oġġetti jkunu jistgħu jiġu awtorizzati jidħlu fuq it-territorju tal-Istati Membri li jaqgħu fl-ispazju Schengen jew li joħorġu minnu. Dan il-kontroll huwa bbażat fuq il-kundizzjonijiet ta’ dħul fi Stat Membru li jaqa’ taħt l-ispazju Schengen jew taħt il-kundizzjonijiet sabiex joħorġu minnu. Fi kwalunkwe każ, l-imsemmi kontroll jinkludi l-verifika tal-pussess ta’ dokument ta’ vjaġġ validu. Fil-każ ta’ dħul fuq it-territorju, l-għan ta’ residenza u l-mezzi ta’ eżistenza jistgħu jiġu kkontrollati wkoll. Skont il-Gvern Olandiż, jista’ wkoll jiġi vverifikat jekk id-dħul ta’ persuna, ta’ mezz ta’ trasport jew ta’ oġġett fuq it-territorju jistax jippreżenta riskju għall-ordni pubbliku u għas-sigurtà. Dan huwa kontroll differenti mill-kontroll Franċiż fiż-żona tal-fruntiera. Dan tal-aħħar għandu l-għan li jivverifika l-osservanza tal-obbligi ta’ żamma, ta’ pussess u ta’ preżentazzjoni tat-titolu u tad-dokumenti previsti mil-liġi b’mod partikolari d-dokumenti ta’ identità jew it-titolu ta’ residenza. Il-kontroll ta’ pussess ta’ dawn id-dokumenti huwa, fir-rigward tal-kontenut tiegħu, kontroll ta’ natura differenti u b’għan differenti mill-kontroll fil-fruntieri. Barra minn hekk, il-kontroll Franċiż fiż-żona tal-fruntiera huwa wkoll differenti mill-kontroll fuq il-fruntiera, kif jifhmu l-Gvern Olandiż, minħabba l-mod kif isir. Skont il-Gvern Olandiż, il-kontroll fuq il-fruntieri jsir b’mod sistematiku u kontinwu u fil-konfront ta’ kwalunkwe persuna li taqsam il-fruntiera. Skont il-Gvern Belġjan, l-Artikolu 67 TFUE għandu jiġi moqri fid-dawl tal-konvenzjoni ffirmata f’Schengen fid-19 ta’ Ġunju 1990 li hija parti integrali mid-dritt tal-Unjoni u li ma tipprojbixxix lill-awtoritajiet nazzjonali milli jagħmlu kontroll ta’ identità. Konsegwentment, skont il-Gvern Belġjan, id-dritt tal-Unjoni ma jipprekludix leġiżlazzjoni bħal dik li tirriżulta mir-raba’ paragrafu tal-Artikolu 78-2 tal-Kodiċi tal-proċedura kriminali Franċiż.

36.

Il-Gvern Ċek iqis li l-kundizzjonijiet stabbiliti mir-Regolament Nru 562/2006 jeskludu li l-organi tal-pulizija ta’ Stat Membru jkunu iktar severi waqt il-kontrolli ta’ identità fiż-żona tal-fruntiera (ġewwa l-fruntieri taż-żona Schengen) milli fuq il-bqija tat-territorju nazzjonali, li din l-attitudni tirriżulta mid-dispożizzjonijiet legali jew leġiżlattivi, minn direttivi interni jew sempliċement mill-prassi tal-organi kompetenti. Skont dan il-Gvern, l-istabbiliment ta’ setgħat jew ta’ proċeduri ta’ pulizija partikolari fid-dawl tal-kontroll marbut b’mod ġenerali ma’ territorju partikolari fejn il-fruntiera mingħajr raġuni konkreta tali li tittieħed inkunsiderazzjoni hija min-natura tagħha miżura ta’ kontroll fuq il-fruntieri interni. Din il-konklużjoni ma tibdel xejn għall-possibbiltà għal Stat Membru li jagħmel kontrolli tal-pulizija fuq it-territorju tiegħu abbażi ta’ norma ġenerali, jiġifieri mingħajr rabta mal-fruntieri interni u l-qsim tagħhom. Il-Kummissjoni, taħt riżerva ta’ verifiki li jaqgħu taħt il-kompetenza tal-qorti nazzjonali, tikkunsidra li l-unika kategorija ta’ persuni l-iktar suxxettibbli li jinkixfu minn kontrolli ta’ identità li jsiru viċin il-fruntiera hija magħmula preċiżament minn persuni li jaqsmu l-fruntiera b’mod illegali. Għaldaqstant, skont il-Kummissjoni, id-dispożizzjonijiet tar-raba’ paragrafu tal-Artikolu 78-2 tal-Kodiċi tal-proċedura kriminali Franċiż ma jikkostitwixxux sempliċi verifika tal-osservanza tal-obbligu ta’ żamma tad-dokumenti ta’ identità. Min-naħa l-oħra, huma għandhom jiġu kwalifikati bħala kontrolli fuq il-fruntieri moħbija, ipprojbiti qabel kollox mill-Artikolu 20 tar-Regolament Nru 562/2006 ( 6 ).

37.

Fid-deċiżjonijiet tar-rinviju, il-qorti tar-rinviju espressament invokat id-dispożizzjonijiet tal-Artikolu 67(2) TFUE li jipprovdi b’mod partikolari li l-Unjoni tiżgura li ma jkunx hemm kontrolli fuq il-persuni fil-fruntieri interni. Konsegwentement, nikkunsidra li t-tieni domanda preliminari tal-Cour de cassation titlaq mill-prinċipju li d-dispożizzjonijiet tar-raba’ paragrafu tal-Artikolu 78-2 tal-Kodiċi tal-proċedura kriminali Franċiż jistgħu jikkostitwixxu kontrolli tal-persuni fil-fruntieri interni.

38.

Fid-dawl tal-fatt li nikkunsidra li din id-domanda tirreferi biss għall-qsim tal-fruntieri interni mill-persuni, la ser neżamina r-regoli applikabbli għall-kontrolli tal-fruntieri esterni u lanqas il-korpus vast ta’ miżuri oħra implementati fi ħdan l-Unjoni sabiex jiġi kkumpensat n-nuqqas mfittex mill-Istati Membri ta’ kontrolli ta’ persuni fuq il-fruntieri interni ( 7 ).

39.

Permezz tal-adozzjoni tar-Regolament (KE) Nru 562/2006 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill, tal-15 ta’ Marzu 2006, li jistabbilixxi Kodiċi Komunitarju dwar ir-regoli li jirregolaw il-moviment ta’ persuni minn naħa għal oħra tal-fruntiera mill-persuni, ġew implementati miżuri intiżi sabiex jiżguraw in-nuqqas ta’ kwalunkwe kontroll tal-persuni meta jaqsmu l-fruntieri interni u regoli li japplikaw għall-kontroll fil-fruntieri tal-persuni li jaqsmu l-fruntieri esterni tal-Istati Membri tal-Unjoni ( 8 ). Skont il-premessa 20 tiegħu, ir-Regolament Nru 562/2006 jirrispetta d-drittijiet fundamentali u josserva l-prinċipji li huma rrikonoxxuti b’mod partikolari mill-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea.

40.

Mill-Artikolu 20 tar-Regolament Nru 562/2006 jirriżulta li l-fruntieri interni jistgħu jinqasmu minn kull punt mingħajr ma jsiru verifiki fuq il-fruntiera fuq persuni, tkun xi tkun iċ-ċittadinanza tagħhom. Filwaqt li jiġi żgurat in-nuqqas ta’ verfiki fuq persuni fuq il-fruntieri interni, l-Artikolu 20 tar-Regolament Nru 562/2006 jipprojbixxi, bħala regola, dawn il-verfiki ( 9 ). Skont l-Artikolu 2(10) tar-Regolament Nru 562/2006, il-“verifiki fuq il-fruntiera” huma “l-verifiki mwettqa f’punti tal-qsim tal-fruntiera, sabiex ikun żgurat li persuni, il-mezzi tat-trasport tagħhom u l-oġġetti fil-pussess tagħhom jitħallew jidħlu fit-territorju ta’ l-Istati Membri jew jitilqu minnu”.

41.

Minn dan isegwi li l-verfiki fuq il-fruntieri huma orjentati lejn id-dritt ta’ dħul fuq it-territorju tal-Istati Membri jew li jitilqu minnu ( 10 ).

42.

Għandu jiġi osservat li l-Artikolu 21 ta’ dan l-istess regolament jipprovdi li t-tneħħija tal-kontroll fuq il-fruntieri interni ma tippreġudikax ċerti prerogattivi tal-Istati Membri. Għaldaqstant, inqis li t-termini użati sabiex jiġu stabbiliti dawn il-prerogattivi għandhom jiġu interpretati b’mod strett, peress li jikkostitwixxu derogi mill-prinċipju ġenerali tat-tneħħija tal-kontrolli fuq il-fruntiera. Dawn il-prerogattivi għandhom jiġu applikati mill-Istati Membri skont il-prinċipju ta’ bona fides u skont l-għan u l-ispirtu tal-imsemmi prinċipju ġenerali.

43.

Għalhekk, nikkunsidra li dawn il-prerogattivi, li huma limitativament elenkati fl-Artikolu 21 tar-Regolament Nru 562/2006, ma għandhomx jippreġudikaw it-tneħħija tal-kontrolli tal-fruntieri fil-fruntieri interni. Barra minn hekk, dan jirriżulta b’mod ċar mill-Artikolu 21(a) tar-Regolament Nru 562/2006 li jipprovdi li t-tneħħija tal-kontrolli fuq il-fruntieri interni ma għandhiex taffettwa b’mod partikolari l-eżerċizzju ta’ setgħat ta’ pulizija mill-awtoritajiet kompetenti tal-Istat taħt il-liġi nazzjonali, sa fejn l-eżerċizzju ta’ dawn is-setgħat ma jkollux effett ekwivalenti għal verifiki fuq il-fruntiera; dan japplika wkoll f’żoni tal-fruntiera. Din l-istess dispożizzjoni tistabbilixxi erba’ ċirkustanzi fejn l-eżerċizzju tal-kompetenzi tal-pulizija ma jistgħux jiġu kkunsidrati li huma ekwivalenti għall-eżerċizzju tal-verifiki fil-fruntieri, jiġifieri, l-ewwel nett, il-miżuri tal-pulizija ma jkollhomx bħala għan il-kontrolli fuq il-fruntiera, it-tieni nett, ikunu bbażati fuq informazzjoni u esperjenza ġenerali ta’ pulizija dwar theddid possibbli għas-sigurtà pubblika u jkunu mmirati, b’mod partikolari, sabiex jiġġieldu l-kriminalità transkonfini, it-tielet nett, huma maħsuba u mwettqa b’mod li huwa differenti b’mod ċar minn verifiki sistematiċi fuq persuni fil-fruntieri esterni u, ir-raba’ nett, huma mwettqa abbażi ta’ verifiki saltwarji.

44.

Mill-formulazzjoni tal-Artikolu 21(ċ) tar-Regolament Nru 562/2006 ma jirriżultax b’mod ċar jekk l-erba’ ċirkustanzi inkwistjoni humiex kumulattivi jew le. Barra minn hekk, nikkunsidra li hemm ċertu punti komuni bejn dawn iċ-ċirkustanzi, b’mod partikolari, bejn it-tielet u r-raba’. Fl-opinjoni tiegħi, dawn l-erba’ ċirkustanzi huma msemmija biss bħala eżempju ( 11 ) peress li l-kwistjoni prinċipali hija dik dwar jekk il-miżuri tal-pulizija għandhomx effett ekwivalenti għal dak tal-verfiki fuq il-fruntieri, kwistjoni li għandha tiġi eżaminata każ b’każ.

45.

Għalhekk, iċ-ċirkustanzi inkwistjoni jikkostitwixxu fatturi jew indiċi li jistgħu jgħinu sabiex jiġi kkonstatat li l-eżerċizzju tal-kompetenzi tal-pulizija ma għandux l-effett ekwivalenti għal dak tal-verifiki fuq il-fruntieri, imma l-eżistenza ta’ ċirkustanza waħda jew iżjed ma hijiex neċessarjament element deċiżiv f’dan ir-rigward. Konsegwentement, inqis li mill-Artikolu 21(a) tar-Regolament Nru 562/2006 jirriżulta li l-eżerċizzju tal-kompetenzi tal-pulizija jeskludi l-miżuri li għandhom effett ekwivalenti għal dak tal-verifiki fuq il-fruntiera anki jekk f’każ konkret ikunu jissodisfaw ċirkustanza jew iktar minn dawk stabbiliti fl-Artikolu 21(a) tar-Regolament Nru 562/2006 ( 12 ).

46.

L-Artikolu 21(ċ) tar-Regolament Nru 562/2006 jipprovdi li t-tneħħija tal-kontroll fuq il-fruntieri interni ma tippreġudikax il-possibbiltà għal Stat Membru li jipprovdi fid-dritt nazzjonali tiegħu l-obbligu li wieħed ikun fil-pussess jew iġorr miegħu karti u dokumenti ( 13 ). Madankollu, nikkunsidra li l-kontrolli eventwali tal-osservanza tal-obbligu ta’ żamma u ta’ pussess tal-karti u tad-dokumenti jistgħu jikkostitwixxu, skont iċ-ċirkustanzi, ostakolu għall-prinċipju ġenerali tat-tneħħija tal-kontroll fil-fruntieri interni, b’mod partikolari, meta dawn il-kontrolli jsiru b’mod sistematiku, arbitrarju jew b’mod inutilment limitattiv ( 14 ).

47.

Mid-deċiżjonijiet tar-rinviju jirriżulta li l-kontroll tal-puliżija li sar fuq ir-rikorrenti fil-kawża prinċipali skont ir-raba’ paragrafu tal-Artikoli 78-2 tal-Kodiċi tal-proċedura kriminali Franċiż sar fiż-żona inkluża bejn il-fruntiera terrestri ta’ Franza mal-Belġju u linja mmarkata ta’ 20 kilometru lil hinn mil-fruntiera. Jidher, taħt riżerva ta’ verifika mill-qorti nazzjonali, li l-kontrolli inkwistjoni ma sarux f’punt ta’ passaġġ tal-fruntiera u lanqas wara l-fruntiera. Inqis, kif barra minn hekk sostniet il-Kummissjoni, li sabiex jiġi garantit l-effett utli tal-Artikolu 20 tar-Regolament Nru 562/2006, u minkejja ċerta ambigwità fil-formulazzjoni tal-Artikolu 2(10) ta’ dan ir-Regolament ( 15 ), verifiki fuq il-fruntiera ma għandhomx neċessarjmanet isiru fi spazju ġeografiku li jikkoinċidi ma’ fruntiera sabiex jiġu kkunsidrati bħala kontrolli tal-persuni fil-fruntieri interni. Fil-fehma tiegħi, sabiex jiġi kkontrollat jekk verifiki jiksrux l-Artikolu 20 tar-Regolament Nru 562/2006, għandu jiġi eżaminat, b’mod partikolari, l-iskop tagħhom u/jew il-mod ta’ kif saru u/jew l-effetti tagħhom skont il-partikolaritajiet tal-każ inkwistjoni ( 16 ).

48.

Fil-fatt, in-nuqqas ta’ kontrolli tal-persuni fuq il-fruntieri interni huwa mhedded jekk l-Istati Membri jkunu jistgħu jimplementaw verifiki fuq il-fruntieri moħbija ġewwa t-territroji tagħhom, barra mill-fruntieri.

49.

Sabiex tiġi vverifikata l-portata tar-raba’ paragrafu tal-Artikolu 78-2 tal-Kodiċi tal-proċedura kriminali Franċiż u taħt riżerva ta’ verifika mill-qorti nazzjonali, din id-dispożizzjoni għandha titqabbel b’mod partikolari mad-dispożizzjonijiet l-oħra tal-imsemmi Artikolu 78-2 li jipprovdi l-kundizzjonijiet fejn l-awtoritajiet tal-pulizija Franċiżi jistgħu jagħmlu l-kontrolli tal-identità.

50.

Skont l-ewwel paragrafu tal-Artikolu 78-2 tal-Kodiċi tal-proċedura kriminali Franċiż, l-awtoritajiet tal-pulizija Franċiżi jistgħu jitolbu lil kwalunkwe persuna li fir-rigward tagħha jeżistu raġuni jew raġunijiet possibbli ta’ suspett li tkun wettqet jew ipprovat twettaq ksur, li kienet qed tipprepara biex twettaq reat jew delitt, li tista’ tagħti informazzjoni utli għall-investigazzjoni f’każ ta’ reat jew delitt jew li tkun is-suġġett ta’ riċerki ordnati minn awtorità ġudizzjarja sabiex tiġġustifika l-identità tagħha. Skont it-tieni paragrafu tal-Artikolu 78-2 tal-Kodiċi tal-proċedura kriminali Franċiż, l-identità ta’ kwalunkwe persuna tista’ tiġi kkontrollata, skont l-istess metodi fuq talbiet bil-miktub tal-prokuratur tar-Repubblika Franċiża għall-iskopijiet ta’ riċerka u tal-investigazzjoni ta’ ksur li tkun tispeċifika. Skont it-tielet paragrafu tal-Artikolu 78-2 tal-Kodiċi tal-proċedura kriminali Franċiż, l-identità ta’ kwalunkwe persuna tista’ wkoll tiġi kkontrollata, skont il-metodi previsti fl-ewwel paragrafu tal-imsemmi Artikolu 78-2, għall-prevenzjoni ta’ preġudizzju għall-ordni pubbliku ( 17 ).

51.

Jidher li l-portata tar-raba’ paragrafu tal-Artikolu 78-2 tal-Kodiċi tal-proċedura kriminali Franċiż tiddistingwi ruħha nettament mid-dispożizzjonijiet l-oħra msemmija f’dan l-artikolu. Minn naħa, ir-raba’ paragrafu tal-Artikolu 78-2 tal-Kodiċi tal-proċedura kriminali Franċiż japplika għal żona ġeografika speċifika tat-territorju nazzjonali Franċiż delimitat minn qabel mil-liġi u, min-naħa l-oħra, l-identità ta’ kwalunkwe persuna tista’ tiġi kkontrollata skont il-metodi previsti, sabiex jiġi vverifikat ir-rispett tal-obbligi ta’ żamma, ta’ pussess u ta’ preżentazzjoni tat-titoli u tad-dokumenti previsti mil-liġi. Għalhekk, din id-dispożizzjoni għandha l-għan li tapplika mingħajr ebda limitazzjoni għal kwalunkwe persuna li tkun tinsab fiż-żona mmirata ( 18 ).

52.

Minn dan isegwi li r-raba’ paragrafu tal-Artikolu 78-2 tal-Kodiċi tal-proċedura kriminali Franċiż jelabora inkontestabbilment sistema stretta u iktar severa għall-kontrolli ta’ identità fiż-żoni tal-fruntiera milli fuq il-bqija tat-territorju Franċiż.

53.

Il-Gvern Franċiż spjega lill-Qorti tal-Ġustizzja li l-kontrolli li saru skont ir-raba’ paragrafu tal-Artikolu 78-2 tal-Kodiċi tal-proċedura kriminali Franċiż huma intiżi sabiex jivverifikaw l-identità ta’ persuna, jew għall-prevenzjoni ta’ ksur jew ta’ problemi għall-ordni pubbliku, jew sabiex jiġu mfittxa l-awturi ta’ ksur. Madankollu, inqis li din l-osservazzjoni ma hijiex sostnuta mid-dokumenti quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja. Taħt riżerva ta’ verifika mill-qorti tar-rinviju, l-ewwel tliet paragrafi tal-Artikolu 78-2 tal-Kodiċi tal-proċedura kriminali Franċiż isemmu speċifikament il-kontrolli ta’ identità għal dawn l-għanijiet ( 19 ). Min-naħa l-oħra, il-kontrolli ta’ identità li jsiru skont ir-raba’ paragrafu tal-Artikolu 78-2 tal-Kodiċi tal-proċedura kriminali Franċiż ma jistgħux isiru biss fuq il-post ġeografiku tal-persuna inkwistjoni jiġifieri, b’mod partikolari, f’żona ta’ 20 kilometru lil hinn mill-fruntiera.

54.

Fid-dawl tal-kamp ta’ applikazzjoni ġeografika tal-kontrolli ta’ identità inkwistjoni, tal-fatt li jistgħu jiġu applikati għal kull persuna li tinsab fiż-żona ġeografika indikata u fin-nuqqas ta’ spjegazzjoni solida tal-għan intiż tagħhom, inqis li dawn jikkostitwixxu verifiki marbuta mal-qsim tal-fruntiera li ma humiex koperti mill-prerogattivi tal-Istati Membri skont l-Artikolu 21 tar-Regolament Nru 562/2006. Fid-dawl ta’ dak kollu li jippreċedi nqis li l-kontrolli ta’ identità inkwistjoni jikkostitwixxu verifiki moħbija fuq il-fruntieri li huma pprojbiti mill-Artikolu 20 tar-Regolament Nru 562/2006 u li ma jaqgħux taħt l-eċċezzjonijiet limitati previsti fl-Artikolu 21 ta’ dan ir-regolament.

55.

Konsegwentement, jiena tal-fehma li l-Artikolu 67 TFUE u l-Artikoli 20 u 21 tar-Regolament Nru 562/2006 jipprekludu leġiżlazzjoni bħal dik li tirriżulta mir-raba’ paragrafu tal-Artikolu 78-2 tal-Kodiċi tal-proċedura kriminali Franċiż li jipprovdi li “[f’]żona inkluża bejn il-fruntiera terrestri ta’ Franza mal-Istati partijiet fil-Konvenzjoni ffirmata f’Schengen fid-19 ta’ Ġunju 1990 u linja mmarkata sa 20 kilometru lil hinn, kif ukoll fiż-żoni aċċessibbli għall-pubbliku tal-portijiet, ajruporti, stazzjonijiet tal-ferrovija jew vendi tal-karozzi tal-linja, li huma miftuħa għat-traffiku internazzjonali u identifikati permezz ta’ digriet, l-identità ta’ kwalunkwe persuna tista’ wkoll tiġi kkontrollata, skont il-proċedura pprovduta fil-paragrafu 1, sabiex tiġi vverifikata l-osservanza tal-obbligi ta’ detenzjoni, ta’ pussess u tal-preżentazzjoni tat-titoli u tad-dokumenti previsti mil-liġi. Fejn tali kontroll iseħħ fuq ferrovija b’rotta internazzjonali, dan jista’ jseħħ fuq il-parti tal-vjaġġ bejn il-fruntiera u l-ewwel stazzjon li jkun jinsab lil hinn minn 20 kilomteru mill-fruntiera. Madankollu, fuq ferroviji b’rotta internazzjonali u li għandhom karatteristiċi partikolari ta’ servizz, il-kontroll jista’ wkoll iseħħ bejn dan l-istazzjon u stazzjon li jkun jinsab fil-limitu ta’ ħamsin kilometru ’il bogħod. Dawn ir-rotot u dawn l-istazzjonijiet huma identifikati permezz ta’ digriet ministerjali. Meta jkun hemm sezzjoni ta’ awtostrada li tibda fiż-żona msemmija fl-ewwel sentenza ta’ dan il-paragrafu u l-ewwel pedaġġ tal-awtostrada jinsab lil hinn mil-linja mmarkata ta’ 20 kilometru, il-kontroll jista’ jseħħ sa dan l-ewwel pedaġġ, f’żoni ta’ parkeġġ jew fis-sit tal-pedaġġ jew iż-żoni ta’ parkeġġ ħdejh. Il-pedaġġi li jaqgħu taħt din id-dispożizzjoni huma identifikati permezz ta’ digriet.”

56.

Permezz tal-ewwel domanda tagħha, li hija dwar l-interpretazzjoni tal-Artikolu 267 TFUE, il-Cour de cassation titlob lill-Qorti tal-Ġustizzja tippreċiża jekk din id-dispożizzjoni tipprekludix leġiżlazzjoni nazzjonali li tirriżulta minn Liġi organika dwar l-applikazzjoni tal-Artikolu 61-1 tal-Kostituzzjoni tar-Repubblika Franċiża sa fejn din il-leġiżlazzjoni timponi lill-qrati li jiddeċiedu bi prijorità dwar it-trażmissjoni lill-Conseil constitutionnel, tal-kwistjoni ta’ kostituzzjonalità li ssirilhom, sa fejn din il-kwistjoni tkun dwar in-nuqqas ta’ konformità ma’ din il-Kostituzzjoni ta’ test tad-dispożizzjonijiet tad-dritt tal-Unjoni. B’mod partikolari, il-Cour de cassation tistaqsi lilha nnifisha jekk ir-regoli proċedurali mressqa, l-ewwel nett, permezz tal-Artikolu 23-2 tad-Digriet Nru 58-1067 u li jeħtieġ li qorti, meta tkun mitluba tiddeċiedi dwar motivi li jikkontestaw il-konformità ta’ dispożizzjoni leġiżlattiva, minn naħa, mad-drittijiet u mal-libertajiet garantiti mill-imsemmija Kostituzzjoni u, min-naħa l-oħra, mal-obbligi internazzjonali tar-Repubblika Franċiża, tiddeċiedi bi prijorità fuq it-trażmissjoni tal-kwistjoni ta’ kostituzzjonalità lill-Conseil d’État jew lill-Cour de cassation li huma responsabbli sabiex jiddeċiedu jekk jitolbux lill-Conseil constitutionnel jiddeċiedi u, it-tieni nett, permezz tal-Artikolu 23-5 ta’ dan id-Digriet li jeħtieġ li l-Conseil d’État jew il-Cour de cassation, meta jkun mitlub jiddeċiedi dwar tali motivi, jiddeċiedi bi prijorità dwar ir-rinviju tal-kwistjoni ta’ kostituzzjonalità lill-Conseil constitutionnel tippreġudika l-libertà tal-qrati Franċiżi li jagħmlu domandi preliminari lill-Qorti tal-Ġustizzja garantita mill-Artikolu 267 TFUE. F’dan ir-rigward, jiena tal-fehma li l-Artikolu 62 tal-Kostituzzjoni tar-Repubblika Franċiża li tirreferi għalih il-Cour de cassation fid-domandi tagħha għal deċiżjoni preliminari u li jipprovdi li d-deċiżjonijiet tal-Conseil constitutionnel ma jistgħux jiġu appellati għandu wkoll jiġi eżaminat fil-kuntest tal-ewwel domanda preliminari.

57.

Jiena nqis li, permezz tal-ewwel domanda tagħha, il-Cour de cassation tistaqsi, essenzjalment, dwar jekk id-dritt nazzjonali jistax jillimita l-libertà ta’ qorti nazzjonali li tirreferi lill-Qorti tal-Ġustizzja għal deċiżjoni preliminari taħt l-Artikolu 267 TFUE.

58.

Il-Gvern Franċiż jikkontesta l-ammissibbiltà tal-ewwel domanda preliminari. F’dan ir-rigward, huwa jsostni li din id-domanda hija bbażata fuq interpretazzjoni manifestament żbaljata tad-dritt nazzjonali, b’mod li għandha natura purament ipotetika. Il-Kummissjoni, filwaqt li ma tikkontestax l-ammissibbiltà tal-ewwel domanda preliminari, tesprimi dubji fir-rigward tal-kuntest ġuridiku nazzjonali ppreżentat fid-deċiżjonijiet tar-rinviju. B’mod partikolari, hija tqis li l-portata tal-kontroll tal-kostituzzjonalità magħmul mill-Conseil constitutionnel Franċiż ma tirriżultax b’mod ċar mill-indikazzjonijiet pprovduti mill-qorti tar-rinviju.

59.

Hija ġurisprudenza stabbilita li l-Qorti tal-Ġustizzja, fil-kuntest ta’ deċiżjoni preliminari, ma għandhiex tagħti deċiżjoni dwar l-interpretazzjoni tad-dispożizzjonijiet nazzjonali u lanqas tiddeċiedi dwar jekk l-interpretazzjoni li tagħti l-qorti tar-rinviju lil dawn tal-aħħar hijiex korretta. Fil-fatt, il-Qorti tal-Ġustizzja għandha tieħu inkunsiderazzjoni, fit-tqassim tal-ġurisdizzjoni bejn din tal-aħħar u l-qrati nazzjonali, il-kuntest fattwali u legiżlattiv, kif iddefinit fid-deċiżjoni tar-rinviju, li jagħmlu parti minnu d-domandi preliminari ( 20 ).

60.

Issa, mid-domandi preliminari jirriżulta li dawn huma bbażati fuq il-premessa li tgħid li d-dritt Franċiż, u b’mod partikolari l-Artikoli 23-2 u 23-5 tad-Digriet Nru 58-1067 kif ukoll l-Artikolu 62 tal-Kostituzzjoni tar-Repubblika Franċiża, jillimita l-libertà tal-qrati nazzjonali, inkluż dik tal-qorti tar-rinviju, li tagħmel domandi preliminari lill-Qorti tal-Ġustizzja taħt l-Artikolu 267 TFUE u li tiddeċiedi dwar il-kompatibbiltà ta’ dispożizzjoni nazzjonali mad-dritt tal-Unjoni. Fil-fehma tiegħi, peress li l-kawżi prinċipali huma dwar il-kompatibbiltà tad-dritt nazzjonali mad-dritt tal-Unjoni ( 21 ), l-ewwel domanda preliminari ma tidhirx manifestament nieqsa mir-relevanza għas-soluzzjoni tal-kawżi prinċipali.

61.

Fid-dawl ta’ dak li jippreċedi, l-ewwel domanda għandha tiġi ddikjarata ammissibbli.

62.

Preliminarjament, ser nosserva li l-Qorti tal-Ġustizzja diġà kellha l-okkażjoni li tiddeċiedi dwar kawżi fejn id-dispożizzjonijiet tad-dritt nazzjonali jillimitaw il-possibbiltà għal qorti nazzjonali li tagħmel domanda preliminari lill-Qorti tal-Ġustizzja taħt l-Artikolu 267 TFUE ( 22 ). Fis-sentenzi tagħha f’dan il-qasam, il-Qorti tal-Ġustizzja sistematikament iddeċidiet fis-sens tal-possibbiltà l-iktar wiesgħa għall-qrati nazzjonali li jagħmlu domandi lill-Qorti tal-Ġustizzja dwar il-validità u l-interpretazzjoni tad-dritt tal-Unjoni. Għalhekk, ser infakkar, fir-risposta għall-ewwel domanda, il-ġurisprudenza stabbilita u standard tal-Qorti tal-Ġustizzja f’dan il-qasam. Barra minn hekk, mill-perspettiva tiegħi, ir-risposta għall-ewwel domanda ma tistax tiġi influwenzata mill-fatt li l-għan tal-Liġi organika inkwistjoni jidher li jagħti protezzjoni proċedurali supplementari lill-individwi fl-applikazzjoni tad-dritt nazzjonali.

63.

Skont l-Artikolu 19(3)(b) TUE u l-Artikolu 267 TFUE, il-Qorti tal-Ġustizzja għandha ġurisdizzjoni sabiex tirrispondi, b’mod preliminari, dwar id-domanda tal-qrati nazzjonali, dwar l-interpretazzjoni tad-dritt tal-Unjoni jew dwar il-validità ta’ atti adottati mill-istituzzjonijiet tal-Unjoni ( 23 ).

64.

L-għan essenzjali tal-ġurisdizzjoni mogħtija lill-Qorti tal-Ġustizzja taħt l-Artikolu 267 TFUE huwa li jiġi żgurat li d-dritt tal-Unjoni jiġi applikat b’mod uniformi mill-qrati nazzjonali. Fil-fatt, dan il-għan huwa segwit mill-Qorti tal-Ġustizzja u mill-qrati nazzjonali fi spirtu ta’ kollaborazzjoni ( 24 ) u abbażi ta’ fiduċja reċiproka u ta’ djalogu ġudizzjarju. Il-proċedura tar-rinviju preliminari stabbilita mill-Artikolu 19 TUE u l-Artikolu TFUE hija strument proċedurali li huwa vitali sabiex tiġi żgurata l-applikazzjoni koerenti u l-osservanza tad-dritt tal-Unjoni quddiem il-qrati nazzjonali kollha tas-sebgħa u għoxrin Stat Membru.

65.

Mill-formulazzjoni tal-Artikolu 267 TFUE stess jirriżulta b’mod ċar li l-ġurisdizzjoni tal-Qorti tal-Ġustizzja hija wiesgħa sew u li din tal-aħħar, fi spirtu ta’ kooperazzjoni, bħala regola, ma tantx tiddikkjara inammissibbli d-domandi magħmula mill-qrati nazzjonali dwar l-interpretazzjoni tat-trattati jew dwar l-invalidità u l-interpretazzjoni tal-atti tal-istituzzjonijiet tal-Unjoni.

66.

Fil-fatt, skont ġurisprudenza stabbilita, id-domandi dwar l-interpretazzjoni tad-dritt tal-Unjoni jgawdu minn preżunzjoni ta’ relevanza. Iċ-ċaħda mill-Qorti tal-Ġustizzja li tiddeċiedi fuq domanda magħmula minn qorti nazzjonali hija possibbli biss meta jidher b’mod manifest li l-interpretazzjoni mitluba tad-dritt tal-Unjoni ma għandhiex x’taqsam mar-realtà tal-fatti jew mas-suġġett tal-kawża prinċipali, meta l-problema hija ta’ natura ipotetika jew inkella meta l-Qorti tal-Ġustizzja ma jkollhiex fid-dispożizzjoni tagħha l-elementi ta’ fatt u ta’ liġi neċessarji sabiex twieġeb b’mod effettiv għad-domandi li jkunu sarulha ( 25 ). Barra minn hekk, mill-Artikolu 267 TFUE jirriżulta li l-qrati nazzjonali jistgħu jagħmlu domandi lill-Qorti tal-Ġustizzja biss jekk ikollhom kawża quddiemhom u jekk ikunu ntalbu jiddeċiedu fil-kuntest ta’ proċedura intiża sabiex twassal għal deċiżjoni ta’ natura ġuridika ( 26 ). Huma l-qrati nazzjonali biss, li quddiemhom tressqet il-kawża u li għandhom jassumu r-responsabbiltà tad-deċiżjoni ġudizzjarja li għandha tittieħed, li għandhom jevalwaw, fid-dawl taċ-ċirkustanzi partikolari ta’ kull kawża, kemm il-ħtieġa ta’ deċiżjoni preliminari biex ikunu f’pożizzjoni li jagħtu d-deċiżjoni tagħhom, kif ukoll ir-rilevanza tad-domandi li huma jressqu quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja ( 27 ). Konsegwentement, peress li d-domandi mressqa mill-qrati nazzjonali jirrigwardaw l-interpretazzjoni tad-dritt tal-Unjoni, il-Qorti tal-Ġustizzja hija, bħala prinċipju, marbuta li tiddeċiedi ( 28 ).

67.

Il-qrati nazzjonali li d-deċiżjonijiet tagħhom jistgħu jiġu appellati skont id-dritt intern huma, skont it-tieni paragrafu tal-Artikolu 267 TFUE, ħielsa li jevalwaw il-bżonn eventwali li jirreferu lill-Qorti tal-Ġustizzja domanda ta’ interpretazzjoni fuq titolu preliminari, meta tqum quddiemhom kwistjoni tad-dritt tal-Unjoni, filwaqt li l-qrati nazzjonali li d-deċiżjonijiet tagħhom ma jistgħux jiġu appellati fid-dritt intern huma obbligati, skont it-tielet paragrafu tal-Artikolu 267 TFUE jirreferu lill-Qorti tal-Ġustizzja ( 29 ).

68.

F’dan ir-rigward, jirriżulta b’mod ċar mis-sentenza Cilfit et ( 30 ) li l-qrati nazzjonali li d-deċiżjonijiet tagħhom ma jistgħux jiġu appellati taħt id-dritt nazzjonali huma marbuta, meta tqum quddiemhom kwistjoni dwar id-dritt tal-Unjoni, li jwettqu l-obbligu tagħhom li jirreferu, sakemm ma jkunux ikkonstataw li l-kwistjoni mqajma mhijiex relevanti jew li d-dispożizzjoni Komunitarja inkwistjoni diġà kienet suġġett ta’ interpretazzjoni min-naħa tal-Qorti tal-Ġustizzja jew li l-applikazzjoni korretta tad-dritt tal-Unjoni hija manifesta b’tali mod li ma tħalli l-ebda possibbiltà ta’ dubju raġonevoli ( 31 ).

69.

Il-Qorti tal-Ġustizzja enfasizzat, fis-sentenza tagħha Rheinmühlen-Düsseldorf ( 32 ), li l-qrati nazzjonali għandhom il-fakultà l-iktar estiża li jirreferu lill-Qorti tal-Ġustizzja jekk huma jqisu li kawża quddiemhom tqajjem kwistjonijiet ta’ interpretazzjoni jew ta’ evalwazzjoni tal-validità tad-dispożizzjonijiet tad-dritt tal-Unjoni li tirrikjedi deċiżjoni min-naħa tagħhom ( 33 ). Barra minn hekk, il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li l-fakultà tal-qorti nazzjonali li tirreferi lill-Qorti tal-Ġustizzja bħala regola ma tista titneħħa minn ebda regola tad-dritt nazzjonali li torbot lill-qorti bl-evalwazzjonijiet fil-liġi minn qorti superjuri ( 34 ). F’dan ir-rigward, fis-sentenza tagħha, ERG et ( 35 ), il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li qorti li ma tiddeċidiex fl-ewwel istanza għandha tkun libera, b’mod partikolari jekk tikkunsidra li l-evalwazzjoni fil-liġi magħmula fi grad superjuri tista’ twassalha sabiex tagħti deċiżjoni kuntrarja għad-dritt tal-Unjoni, li tagħmel lill-Qorti tal-Ġustizzja domandi dwar kwistjonijiet li jħassbuha.

70.

Fis-sentenza Kücükdeveci ( 36 ), il-Qorti tal-Ġustizzja reċentement enfasizzat in-natura fakultattiva tat-tieni paragrafu tal-Artikolu 267 TFUE u, fil-fehma tiegħi, is-setgħa diskrezzjonali li għandhom il-qrati tal-Istati Membri taħt din id-dispożizzjoni. Fil-kawża li wasslet għal din is-sentenza, il-kwistjoni li qamet kienet dwar jekk qorti nazzjonali kellhiex tirreferi lill-Qorti tal-Ġustizzja għal deċiżjoni preliminari dwar l-interpretazzjoni tad-dritt tal-Unjoni qabel ma tkun tista’ ma tapplikax dispożizzjoni nazzjonali li kient tqis kuntrarja għal dan id-dritt meta, skont id-dritt nazzjonali, il-qorti tar-rinviju ma setgħetx ma tapplikax dispożizzjoni nazzjonali mingħajr ma din id-dispożizzjoni tkun ġiet iddikjarata inkostituzzjonali mill-Bundesverfassungsgericht (Qorti Kostituzzjonali Federali, il-Ġermanja). Il-Qorti tal-Ġustizzja ddikjarat li hija l-qorti nazzjonali, li jkollha l-kawża bejn individwi quddiemha li għandha tiżgura l-osservanza tad-dritt tal-Unjoni, billi jekk ikun hemm bżonn ma tapplikax kwalunkwe dispożizzjoni kuntrarja għal-leġiżlazzjoni nazzjonali, indipendentement mill-eżerċizzju tal-fakultà li għandha fil-każijiet imsemmija fit-tieni paragrafu tal-Artikolu 267 TFUE li tagħmel domanda preliminari lill-Qorti tal-Ġustizzja dwar l-interpretazzjoni tad-dritt tal-Unjoni ( 37 ).

71.

Barra minn hekk, fis-sentenza Mecanarte ( 38 ), il-Qorti tal-Ġustizzja ddikjarat li l-effett utli tas-sistema stabbilita mill-Artikolu 267 TFUE kien jeħtieġ li l-qrati nazzjonali jkollhom il-fakultà l-iktar wiesgħa li jirreferu lill-Qorti tal-Ġustizzja. Il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet f’din is-sentenza, kawża li barra minn hekk nikkunsidra li hija pjuttost komparabbli ma’ din il-kawża, li qorti nazzjonali li jkollha quddiemha kawża li tikkonċerna d-dritt tal-Unjoni u li tikkonstata l-inkostituzzjonalità ta’ dispożizzjoni nazzjonali mhijiex imċaħda mill-fakulta jew meħlusa mill-obbligu, previsti fl-Artikolu 267 TFUE, li tagħmel lill-Qorti tal-Ġustizzja domandi dwar l-interpretazzjoni jew il-validità tad-dritt tal-Unjoni minħabba l-fatt li din il-konstatazzjoni hija suġġetta għal appell obbligatorju quddiem il-qorti kostituzzjonali ( 39 ). Barra minn hekk, fir-rigward tal-kwistjoni dwar jekk qorti nazzjonali tistax ma tagħmilx ir-rinviju għal deċiżjoni preliminari, sa fejn is-sistema legali nazzjonali tipprovdi l-mezzi għal rimedju tal-vizzji ta’ dispożizzjoni nazzjonali, il-Qorti tal-Ġustizzja ddikjarat li s-setgħa diskrezzjonali tal-qorti nazzjonali skont it-tieni paragrafu tal-Artikolu 267 TFUE testendi wkoll għall-kwistjoni dwar f’liema stadju tal-proċedura kien hemm lok li ssir domanda preliminari lill-Qorti tal-Ġustizzja. Minn dan isegwi li l-fatt li ksur tad-dritt tal-Unjoni jista’ jiġi rrimedjat fil-kuntest tas-sistema tad-dritt nazzjonali ma tidderoga bl-ebda mod mis-setgħa diskrezzjonali mogħtija lill-qorti nazzjonali skont it-tieni paragrafu tal-Artikolu 267 TFUE.

72.

Għalhekk, fl-opinjoni tiegħi, mill-ġurisprudenza stabbilita tal-Qorti tal-Ġustizzja jirriżulta b’mod ċar li l-effett utli tad-dritt tal-Unjoni huwa mhedded jekk ir-rikors obbligatorju quddiem qorti kostituzzjonali jista’ jillimita jew jiddiferixxi l-kompetenza awtonoma mogħtija lill-qrati nazzjonali kollha taħt it-tieni paragrafu tal-Artikolu 267 TFUE li jagħmlu lill-Qorti tal-Ġustizzja domandi dwar l-interpretazzjoni jew il-validità tad-dritt tal-Unjoni f’kawżi pendenti quddiemhom.

73.

Barra minn hekk, meta d-dritt nazzjonali jillimita jew jiddiferixxi s-setgħa diskrezzjonali tal-qrati nazzjonali li jagħmlu lill-Qorti tal-Ġustizzja domandi preliminari taħt l-Artikolu 267 TFUE, nikkunsidra li għandu jiġi applikat il-prinċipju ta’ supremazija, li huwa l-bażi tad-dritt tal-Unjoni. Dan il-prinċipju ġie mfakkar reċentement fid-dikjarazzjonijiet annessi mal-att finali tal-konferenza intergovernattiva li adottat it-Trattat ta’ Lisbona ffirmat fit-13 ta’ Diċembru 2007 ( 40 ).

74.

Skont ġurisprudenza stabbilita sew, il-qorti nazzjonali, li għandha l-obbligu li tapplika, fil-kuntest tal-kompetenza tagħha, id-dispożizzjonijiet tad-dritt tal-Unjoni, għandha l-obbligu li tiżgura l-effett sħiħ ta’ dawn ir-regoli u ma tapplikax, fejn huwa neċessarju, fuq awtorità tagħha stess, kwalunkwe dispożizzjoni li tmur kontra l-leġiżlazzjoni nazzjonali, anki sussegwenti, mingħajr ma jkollha titlob jew tistenna t-tħassir tagħha minn qabel permezz ta’ leġiżlazzjoni jew bi kwalunkwe proċedura kostituzzjonali ( 41 ).

75.

Inqis li l-Artikolu 267 TFUE jikkostitwixxi parti integranti mis-sistema legali tal-Istati Membri fejn jiġi qabel ir-regoli tad-dritt nazzjonali sa fejn huma inkompatibbli miegħu. Kull qorti tista’ u għandha tapplika integralment l-Artikolu 267 TFUE u, f’każ ta’ kunflitt bejn dan l-artikolu u dispożizzjoni tad-dritt intern, billi jekk ikun il-każ ma tapplikax l-imsemmija dispożizzjoni fuq awtorità tagħha stess f’kawża pendenti quddiemha.

76.

Għandu jiġi enfasizzat ukoll li, minbarra l-fatt li l-qrati nazzjonali għandhom taħt it-tieni paragrafu tal-Artikolu 267 TFUE fil-kawżi pendenti quddiemhom setgħa diskrezzjonali fir-rigward tar-rinviju għal deċiżjoni preliminari lill-Qorti tal-Ġustizzja u li din is-setgħa ma tistax tiġi limitata jew differita minn miżuri nazzjonali, sentenza mogħtija f’deċiżjoni preliminari mill-Qorti tal-Ġustizzja torbot lil dawn il-qrati għas-soluzzjoni tal-kawża prinċipali ( 42 ). Fis-sentenza Simmenthal, iċċitata iktar ’il fuq, il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li l-effett utli tal-proċedura tar-rinviju jitnaqqas jekk il-qorti nazzjonali tkun imċaħħda milli tapplika, immedjatament, id-dritt tal-Unjoni f’konformità mad-deċiżjoni jew mal-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja. Konsegwentement, inqis li, f’każ ta’ kunflitt bejn deċiżjoni tal-Qorti tal-Ġustizzja wara rinviju preliminari u deċiżjoni ta’ qorti nazzjonali, inkluż ta’ qorti kostituzzjonali, is-supremazija tad-dritt tal-Unjoni timponi lill-qorti nazzjonali li tapplika d-deċiżjoni tal-Qorti tal-Ġustizzja u li ma tapplikax id-deċiżjoni kuntrarja tal-qorti nazzjonali ( 43 ).

77.

Fid-dawl tal-preżentazzjoni li saret mill-qorti tar-rinviju tal-kuntest ġuridiku nazzjonali u, b’mod partikolari, tar-regoli dwar il-kwistjoni prijoritarja ta’ kostituzzjonalità, nikkunsidra li l-Artikolu 267 TFUE jipprekludi leġiżlazzjoni nazzjonali bħal dik li tirriżulta mit-tieni paragrafu tal-Artikolu 23-2 u mit-tieni paragrafu tal-Artikolu 23-5 tad-Digriet Nru 58-1067, inkwantu jimponu lill-qrati li jiddeċiedu bi prijorità dwar it-trażmissjoni lill-Conseil constitutionnel il-kwistjoni ta’ kostituzzjonalità li jkollhom quddiemhom, sa fejn din il-kwistjoni tkun dwar il-konformità mal-Kostituzzjoni tar-Repubblika Franċiża ta’ test tad-dritt intern, minħabba l-kuntrarjetà tagħhom għad-dispożizzjonijiet tad-dritt tal-Unjoni.

78.

Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti, jiena nipproponi lill-Qorti tal-Ġustizzja li tirrispondi d-domandi preliminari magħmulin mil-Cour de cassation skont kif ġej:

—

għal Melki u Abdeli, minn R. Boucq, avukat,

—

għall-Gvern Franċiż, minn E. Belliard, G. de Bergues u B. Beaupère-Manokha, bħala aġenti,

—

għall-Gvern Belġjan, minn C. Pochet u M. Jacobs kif ukoll minn T. Materne, bħala aġenti, assistiti minn F. Tulkens, avukat,

—

għall-Gvern Ċek, minn M. Smolek, bħala aġent,

—

għall-Gvern Ġermaniż, minn J. Möller, B. Klein u N. Graf Vitzthum, bħala aġenti,

—

għall-Gvern Elleniku, minn T. Papadopoulou u L. Kotroni, bħala aġenti,

—

għall-Gvern Olandiż, minn C. Wissels u M. de Ree, bħala aġenti,

—

għall-Gvern Pollakk, minn J. Faldyga kif ukoll minn M. Jarosz u M. Szpunar, bħala aġenti,

—

għall-Gvern Slovakk, minn B. Ricziová, bħala aġent,

—

għall-Kummissjoni Ewropea, minn J.-P. Keppenne u M. Wilderspin, bħala aġenti,

1

It-talbiet għal deċiżjoni preliminari jikkonċernaw l-interpretazzjoni tal-Artikoli 67 TFUE u 267 TFUE.

2

Dawn it-talbiet tressqu fil-kuntest ta’ żewġ proċeduri mibdija kontra A. Melki u S. Abdeli rispettivament, it-tnejn li huma ta’ nazzjonalità Alġerina, u huma intiżi sabiex tinkiseb l-estensjoni tad-detenzjoni tagħhom f’postijiet li ma jaqgħux taħt l-amministrazzjoni penitenzjarja.

3

Skont il-preambolu tal-Protokoll (Nru 19) dwar l-acquis ta’ Schengen integrat fil-kuntest tal-Unjoni Ewropea, anness mat-Trattat ta’ Lisbona (ĠU 2010, C 83, p. 290, iktar ’il quddiem il-“Protokoll Nru 19”):

“Il-partijiet kontraenti għolja,

waqt li jinnutaw li l-ftehim dwar l-abolizzjoni gradwali ta’ kontrolli fuq il-fruntieri komuni iffirmati minn uħud mill-Istati Membri ta’ l-Unjoni Ewropea f’Schengen fl-14 ta’ Ġunju 1985 u fid-19 ta’ Ġunju 1990, kif ukoll il-ftehim relatati u r-regoli adottati fuq il-bażi ta’ dawn il-ftehim, ġew integrati fil-qafas ta’ l-Unjoni Ewropea bit-Trattat ta’ Amsterdam tat-2 ta’ Ottubru 1997;

waqt li jixtiequ jippreservaw l-acquis ta’ Schengen, kif ġie żviluppat mid-dħul fis-seħħ tat-Trattat ta’ Amsterdam, u jiżviluppaw dan l-acquis sabiex jikkontribwixxu għall-kisba ta’ l-objettiv li ċ-ċittadini jkollhom spazju ta’ libertà, sigurtà u ġustizzja mingħajr fruntieri interni;

[…]

qablu dwar id-dispożizzjonijet li ġejjin, li huma annessi mat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea u mat-Trattat dwar il-Funzjonament ta’ l-Unjoni Ewropea”.

4

L-Artikolu 2 ta’ dan il-Protokoll jipprovdi:

“L-acquis ta’ Schengen għandu japplika għall-Istati Membri msemmija fl-Artikolu 1, mingħajr preġudizzju għall-Artikolu 3 ta’ l-Att ta’ l-Adeżjoni tas-16 ta’ April 2003 u ta’ l-Artikolu 4 ta’ l-Att ta’ l- Adeżjoni tal-25 ta’ April 2005. Il-Kunsill għandu jissostitwixxi l-Kumitat Eżekuttiv stabbilit mill-ftehim ta’ Schengen.”

5

B’mod partikolari, tagħmel parti mill-imsemmi acquis il-Konvenzjoni li timplementa l-ftehim ta’ Schengen tal-14 ta’ Ġunju 1985, bejn il-Gvernijiet tal-Unjoni Ekonomika Benelux, tar-Repubblika Federali tal-Ġermanja u tar-Repubblika Franċiża, dwar it-tneħħija bil-mod ta’ kontrolli fil-fruntieri komuni tagħhom (ĠU Edizzjoni Speċjali bil-Malti, Kapitolu 19, Vol. 2, p. 9), iffirmata f’Schengen (il-Lussemburgu) fid-19 ta’ Ġunju 1990 (iktar ’il quddiem il-“KIFS”), li l-Artikolu 2 tagħha huwa dwar il-qsim tal-fruntieri interni.

6

Skont l-Artikolu 2(1) sa (3) tal-KIFS:

“1.   Il-fruntieri interni jistgħu jinqasmu minn kullimkien mingħajr ma jsiru kontrolli fuq persuni.

2.   Madankollu, Parti Kontraenti tista’, wara li tikkonsulta mal-Partijiet Kontraenti l-oħra, tiddeċiedi li jsiru kontrolli xierqa fil-fruntieri nazzjonali interni għal perjodu limitat, jekk dan ikun meħtieġ minħabba raġunijiet ta’ politika pubblika jew ta’ sigurtà nazzjonali. Jekk il-politika pubblika jew is-sigurtà nazzjonali tirrikjedi azzjoni mmedjata, il-Parti Kontraenti kkonċernata għandha tieħu l-miżuri meħtieġa u għandha tinforma lill-Partijiet Kontraenti l-oħrajn dwar dan kemm jista’ jkun malajr.

3.   It-tneħħija ta’ kontrolli fuq persuni fil-fruntieri interni m’għandux jaffettwa d-dispożizzjonijiet li jinsabu fl-Artikolu 22, jew l-eżerċizzju tal-poteri tal-pulizija fit-territorju ta’ Parti Kontraenti mill-awtoritajiet kompetenti taħt il-liġi ta’ dik il-Parti, jew il-ħtieġa li wieħed iżomm, iġorr u juri permessi u dokumenti stipulati taħt il-liġi ta’ dik il-Parti.”

7

L-Artikolu 2 tal-KIFS tħassar mit-13 ta’ Ottubru 2006, skont l-Artikolu 39(1) tar-Regolament (KE) Nru 562/2006 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-15 ta’ Marzu 2006 li jistabbilixxi Kodiċi Komunitarju dwar ir-regoli li jirregolaw il-moviment ta’ persuni minn naħa għal oħra tal-fruntiera (Kodiċi tal-fruntieri ta’ Schengen, ĠU L 105, p. 1)

8

Skont l-Artikolu 2(9) sa (11), ta’ dan ir-regolament:

“Għall-finijiet ta’ dan ir-Regolament, għandhom japplikaw id-definizzjonijiet li ġejjin:

[…]

9

L-Artikolu 20 tar-Regolament Nru 562/2006 intitolat “Qsim tal-fruntieri interni” jipprovdi:

“Fruntieri interni jistgħu jinqasmu minn kull punt mingħajr ma jsiru verifiki fuq il-fruntiera fuq persuni, tkun xi tkun iċ-ċittadinanza tagħhom.”

10

L-Artikolu 21 ta’ dan ir-regolament, intitolat “Verifiki fit-territorju” jipprovdi:

“It-tneħħija tal-kontrolli tal-fruntieri fil-fruntieri interni m’għandhiex taffettwa:

[…]

[…]”

11

Il-Kostituzzjoni tal-4 ta’ Ottubru 1958, hekk kif emendata permezz tal-Liġi kostituzzjonali Nru 2008-724, tat-23 ta’ Lulju 2008, dwar il-modernizzazzjoni tal-istituzzjonijiet tal-Ħames Repubblika (JORF tal-24 ta’ Lulju 2008, p. 11890, iktar ’il quddiem il-“Kostituzzjoni”), tipprovdi fl-Artikolu 61-1 tagħha:

“Meta, matul l-iżvolġiment ta’ istanza quddiem qorti, jiġi sostnut li dispożizzjoni leġiżlattiva tippreġudika d-drittijiet u l-libertajiet iggarantiti mill-Kostituzzjoni, jista’ jsir rinviju dwar din il-kwistjoni mill-Conseil d’État jew mill-Cour de cassation quddiem il-Conseil constitutionnel li jiddeċiedi f’terminu stabbilit.

Liġi organika għandha tiddetermina l-kundizzjonijiet għall-implementazzjoni ta’ dan l-artikolu.”

12

It-tieni u t-tielet paragrafi tal-Artikolu 62 tal-Kostituzzjoni jipprovdu:

“Dispożizzjoni li tiġi ddikkjarata inkostituzzjonali abbażi tal-Artikolu 61-1 hija mħassra sa mill-pubblikazzjoni tad-deċiżjoni tal-Conseil constitutionnel jew sa minn data ulterjuri stabbilita minn din id-deċiżjoni. Il-Conseil constitutionnel għandu jiddetermina l-kundizzjonijiet u l-limiti li fihom l-effetti prodotti mid-dispożizzjoni jkunu jistgħu jiġu kkontestati.

Id-deċiżjonijiet tal-Conseil constitutionnel ma jistgħux jiġu appellati. Dawn japplikaw għall-awtoritajiet pubbliċi u għall-awtoritajiet amministrattivi u ġuridiċi kollha.”

13

Skont l-Artikolu 88-1 tal-Kostituzzjoni:

“Ir-Repubblika tipparteċipa fl-Unjoni Ewropea stabbilita minn Stati li għażlu b’mod ħieles li jeżerċitaw flimkien uħud mill-kompetenzi tagħhom skont it-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea u t-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea, hekk kif jirriżultaw mit-Trattat iffirmat f’Lisbona fit-13 ta’ Diċembru 2007.”

14

Permezz tal-Liġi organika Nru 2009-1523, tal-10 ta’ Diċembru 2009, dwar l-applikazzjoni tal-Artikolu 61-1 tal-Kostituzzjoni (JORF tal-11 ta’ Diċembru 2009, p. 21379), il-kapitolu ġdid, II bis, bit-titolu “Fuq il-kwistjoni prijoritarja ta’ kostituzzjonalità” ġie miżjud fit-Titolu II tad-Digriet Nru 58-1067, tas-7 ta’ Novembru 1958, dwar Liġi organika dwar il-Conseil constitutionnel. Dan il-Kapitolu II bis jipprovdi:

“Taqsima 1

Dispożizzjonijiet applikabbli quddiem il-qrati li jaqgħu taħt il-Conseil d’État jew il-Cour de cassation

Article 23-1

Quddiem il-qrati li jaqgħu taħt il-Conseil d’État jew il-Cour de cassation, il-motiv ibbażat fuq il-fatt li dispożizzjoni leġiżlattiva tippreġudika d-drittijiet u l-libertajiet iggarantiti mill-Kostituzzjoni għandu, fuq piena ta’ inammissibbiltà, jiġi ppreżentat f’att separat u mmotivat. Tali motiv jista’ jitqajjem għall-ewwel darba fl-istanza ta’ appell. Ma jistax jitqajjem ex officio.

[…]

Artikolu 23-2

Il-qorti għandha tiddeċiedi mingħajr dewmien permezz ta’ deċiżjoni motivata dwar it-trażmissjoni tal-kwistjoni prijoritarja ta’ kostituzzjonalità lill-Conseil d’État jew lill-Cour de cassation. Din it-trażmissjoni għandha ssir jekk jiġu sodisfatti l-kundizzjonijiet segwenti:

Fi kwalunkwe każ, il-qorti għandha, meta tintalab tiddeċiedi dwar motivi li jikkontestaw il-konformità ta’ dispożizzjoni leġiżlattiva, minn naħa, mad-drittijiet u l-libertajiet iggarantiti mill-Kostituzzjoni u, min-naħa l-oħra, mal-impenji internazzjonali ta’ Franza, tiddeċiedi bi prijorità dwar it-trażmissjoni tal-kwistjoni ta’ kostituzzjonalità lill-Conseil d’État jew lill-Cour de cassation.

Id-deċiżjoni li tiġi trażmessa l-kwistjoni għandha tintbagħat lill-Conseil d’État jew lill-Cour de cassation fi tmint ijiem mid-data meta tingħata flimkien man-noti jew mat-talbiet tal-partijiet. Hija ma tistax tiġi appellata. Ir-rifjut li ssir it-trażmissjoni tal-kwistjoni jista’ jiġi kkontestat biss f’appell mid-deċiżjoni li tiddeċiedi l-kawża kollha jew parti minnha.

Artikolu 23-3

Meta l-kwistjoni tiġi trażmessa, il-qorti għandha tissospendi l-proċeduri quddiemha sakemm tirċievi d-deċiżjoni tal-Conseil d’État jew tal-Cour de cassation jew, jekk ikun intalab jiddeċiedi, tal-Conseil constitutionnel. L-istanza ma hijiex sospiża u l-qorti tista’ tieħu l-miżuri provviżorji jew kawtelatorji neċessarji.

Madankollu, hija ma għandhiex tissospendi l-proċeduri la meta persuna tiġi mċaħħda mil-libertà minħabba l-istanza u lanqas meta l-istanza jkollha l-għan li ttemm miżura li ċċaħħad il-libertà.

Il-qorti tista’ wkoll taqta u tiddeċiedi mingħajr ma tistenna d-deċiżjoni dwar il-kwistjoni prijoritarja ta’ kostituzzjonalità jekk il-liġi jew il-leġiżlazzjoni tipprovdi li din għandha tiddeċiedi f’terminu stabbilit jew b’urġenza. Jekk il-qorti tal-ewwel istanza tiddeċiedi mingħajr ma tistenna u jekk isir appell mid-deċiżjoni tagħha, il-qorti tal-appell għandha tissospendi l-proċeduri. Madankollu, hija tista’ ma tissospendix il-proċeduri jekk hija stess ikollha tiddeċiedi f’terminu stabbilit jew b’urġenza.

Barra minn hekk, meta s-sospensjoni tal-proċeduri tkun tista’ toħloq konsegwenzi irrimedjabbli jew manifestament eċċessivi għad-drittijiet ta’ parti, il-qorti li tiddeċiedi li tittrażmetti l-kwistjoni tista’ tiddeċiedi dwar il-punti li għandhom jinqatgħu immedjatament.

Jekk jitressaq appell fil-kassazzjoni meta l-qorti fil-mertu tkun iddeċidiet mingħajr ma tkun stenniet id-deċiżjoni tal-Conseil d’État jew tal-Cour de cassation, jew, jekk jintalab jiddeċiedi, dik tal-Conseil constitutionnel, għandu jkun hemm sospensjoni milli tingħata deċiżjoni fuq l-appell sakemm ma tkunx ġiet deċiża l-kwistjoni prijoritarja ta’ kostituzzjonalità. Dan ma jgħoddx meta l-persuna interessata tiġi mċaħħda mil-libertà minħabba l-istanza u l-fatt li l-liġi tipprovdi li l-Cour de cassation tiddeċiedi f’terminu stabbilit.

Taqsima 2

Dispożizzjonijiet applikabbli quddiem il-Conseil d’État u l-Cour de cassation

Artikolu 23-4

F’terminu ta’ tliet xhur li jibda jiddekorri min-notifika tat-trażmissjoni prevista fl-Artikolu 23-2 jew fl-aħħar paragrafu tal-Artikolu 23-1, il-Conseil d’État jew il-Cour de cassation għandha tiddeċiedi dwar ir-rinviju tal-kwistjoni prijoritarja ta’ kostituzzjonalità. Dan ir-rinviju għandu jsir hekk kif jiġu sodisfatti l-kundizzjonijiet stabbiliti fil-punti 1 u 2 tal-Artikolu 23-2 u meta l-kwistjoni tkun ġdida jew tkun ta’ natura serja.

Artikolu 23-5

Il-motiv ibbażat fuq il-fatt li dispożizzjoni leġiżlattiva tippreġudika d-drittijiet u l-libertajiet iggarantiti mill-Kostituzzjoni jista’ jitqajjem, inkluż għall-ewwel darba fil-kassazzjoni, matul istanza quddiem il-Conseil d’État jew il-Cour de cassation. Il-motiv għandu jiġi ppreżentat, fuq piena ta’ inammissibbiltà, f’nota distinta u motivata. Ma jistax jitqajjem ex officio.

Fi kwalunkwe każ, il-Conseil d’État jew il-Cour de cassation għandhom, meta jitressqu quddiemhom motivi li jikkontestaw il-konformità ta’ dispożizzjoni leġiżlattiva, minn naħa, mad-drittijiet u l-libertajiet garantiti mill-Kostituzzjoni u, min-naħa l-oħra, mal-impenji internazzjonali ta’ Franza, għandha tiddeċiedi bi prijorità dwar ir-rinviju tal-kwistjoni ta’ kostituzzjonalità lill-Conseil constitutionnel.

Il-Conseil d’État jew il-Cour de cassation għandhom terminu ta’ tliet xhur li jibda jiddekorri mill-preżentata tal-motiv sabiex tagħti d-deċiżjoni tagħha. Il-Conseil constitutionnel għandu jiddeċiedi dwar il-kwistjoni prijoritarja ta’ kostituzzjonalità meta l-kundizzjonijiet stabbiliti fil-punti 1 u 2 tal-Artikolu 23-2 jiġu sodisfatti u l-kwistjoni tkun ġdida jew tkun ta’ natura serja.

Meta l-Conseil constitutionnel jintalab jiddeċiedi, il-Conseil d’État jew il-Cour de cassation għandhom jissospendu l-proċeduri quddiemhom sakemm il-Conseil constitutionnel jagħti d-deċiżjoni tiegħu. Dan ma jgħoddx meta l-persuna interessata tiġi mċaħħda mil-libertà minħabba l-kawża u l-liġi tkun tipprovdi li l-Cour de cassation tiddeċiedi f’terminu determinat. Jekk il-Conseil d’État jew il-Cour de cassation tkun marbuta li tiddeċiedi b’urġenza, jista’ ma jkunx hemm sospensjoni tal-proċeduri.

[…]

Artikolu 23-7

Id-deċiżjoni motivata tal-Conseil d’État jew tal-Cour de cassation li tintalab deċiżjoni mingħand il-Conseil constitutionnel għandha tintbgħatlu flimkien man-noti jew mat-talbiet tal-partijiet. Il-Conseil constitutionnel għandu jirċievi kopja tad-deċiżjoni motivata li permezz tagħha l-Conseil d’État jew il-Cour de cassation jiddeċiedu li ma jitolbuhx jiddeċiedi dwar kwistjoni prijoritarja ta’ kostituzzjonalità. Jekk il-Conseil d’État jew il-Cour de cassation ma jkunux iddeċidew fit-termini stabbiliti fl-Artikoli 23-4 u 23-5, il-kwistjoni għandha tinbagħat lill-Conseil constitutionnel.

[…]

Taqsima 3

Dispożizzjonijiet applikabbli quddiem il-Conseil constitutionnel

[…]

Artikolu 23-10

Il-Conseil constitutionnel għandu jiddeċiedi f’terminu ta’ tliet xhur li jibda jiddekorri minn meta jitressqu l-proċeduri quddiemu. Il-partijiet għandhom ukoll jippreżentaw l-osservazzjonijiet tagħhom f’forma ta’ kontradittorju. Is-seduta hija pubblika, ħlief f’każijiet eċċezzjonali stabbiliti mir-regolament intern tal-Conseil constitutionnel.

[…]”

15

L-Artikolu 78-2 tal-Kodiċi tal-proċedura kriminali, fil-verżjoni tiegħu fis-seħħ fil-mument tal-fatti jipprovdi:

“L-uffiċjali tal-pulizija ġudizzjarja u, fuq l-ordni u taħt ir-responsabbiltà tagħhom, l-aġenti tal-pulizija ġudizzjarja u l-assistenti aġenti tal-pulizija ġudizzjarja msemmija fl-Artikoli 20 u 21-1 jistgħu jistiednu sabiex tiġġustifika, bi kwalunkwe mezz, mill-identità tagħha, kwalunkwe persuna li fil-konfront tagħha teżisti raġuni jew raġunijiet plawżibbli ta’ suspett li:

Fuq sottomissjonijiet bil-miktub tal-prokuratur tar-Repubblika għall-finijiet tar-riċerka u għall-investigazzjoni ta’ ksur li jippreċiża, l-identità ta’ kull persuna tista’ wkoll tiġi kkontrollata, skont l-istess proċedura, fil-postijiet u għal perijodu ta’ żmien determinati minn dan il-membru tal-ġudikatura. Il-fatt li l-kontroll tal-identità juri ksur ieħor minbarra dak imsemmi fis-sottomissjonijiet tal-prokuratur tar-Repubblika ma huwiex każ ta’ nullità tal-proċeduri inċidentali.

L-identità ta’ kwalunkwe persuna, ikun xi jkun l-aġir tagħha, tista’ tiġi wkoll ikkontrollata, skont il-proċedura prevista fl-ewwel paragrafu, sabiex ikun hemm prevenzjoni ta’ attakk kontra l-ordni pubbliku, b’mod partikolari għas-sigurtà tal-persuni jew tal-proprjetà.

F’żona inkluża bejn il-fruntiera terrestri ta’ Franza mal-Istati partijiet fil-Konvenzjoni ffirmata f’Schengen fid-19 ta’ Ġunju 1990 u linja mmarkata sa 20 kilometru lil hinn, kif ukoll fiż-żoni aċċessibbli għall-pubbliku tal-portijiet, ajruporti, stazzjonijiet tal-ferrovija jew vendi tal-karozzi tal-linja, li huma miftuħa għat-traffiku internazzjonali u identifikati permezz ta’ digriet, l-identità ta’ kwalunkwe persuna tista’ wkoll tiġi kkontrollata, skont il-proċedura pprovduta fil-paragrafu 1, sabiex tiġi vverifikata l-osservanza tal-obbligi ta’ detenzjoni, ta’ pussess u tal-preżentazzjoni tat-titoli u tad-dokumenti previsti mil-liġi. Fejn tali kontroll iseħħ fuq ferrovija b’rotta internazzjonali, dan jista’ jseħħ fuq il-parti tal-vjaġġ bejn il-fruntiera u l-ewwel stazzjon li jkun jinsab lil hinn minn 20 kilomteru mill-fruntiera. Madankollu, fuq ferroviji b’rotta internazzjonali u li għandhom karatteristiċi partikolari ta’ servizz, il-kontroll jista’ wkoll iseħħ bejn dan l-istazzjon u stazzjon li jkun jinsab fil-limitu ta’ ħamsin kilometru ’il bogħod. Dawn ir-rotot u dawn l-istazzjonijiet huma identifikati permezz ta’ digriet ministerjali. Meta jkun hemm sezzjoni ta’ awtostrada li tibda fiż-żona msemmija fl-ewwel sentenza ta’ dan il-paragrafu u l-ewwel pedaġġ tal-awtostrada jinsab lil hinn mil-linja mmarkata ta’ 20 kilometru, il-kontroll jista’ jseħħ sa dan l-ewwel pedaġġ, f’żoni ta’ parkeġġ jew fis-sit tal-pedaġġ jew iż-żoni ta’ parkeġġ ħdejh. Il-pedaġġi li jaqgħu taħt din id-dispożizzjoni huma identifikati permezz ta’ digriet. Il-fatt li l-kontroll ta’ identità juri ksur differenti minn dak tan-nuqqas ta’ osservanza tal-obbligi msemmija iktar ’il fuq ma huwiex kawża ta’ nullità tal-proċeduri inċidentali.

[…]”

16

A. Melki u S. Abdeli, ċittadini Alġerini f’sitwazzjoni irregolari fi Franza, ġew ikkontrollati mill-pulizija skont ir-raba’ paragrafu tal-Artikolu 78-2 tal-Kodiċi tal-proċedura kriminali, f’żona inkluża bejn il-fruntiera terrestri ta’ Franza mal-Belġju u linja mmarkata sa 20 kilometru lil hinn minn din il-fruntiera. Fit-23 ta’ Marzu 2010, huma ġew suġġetti separatament għal deċiżjoni tal-prefettura u ttieħdu fejn il-fruntiera u ġew miżmuma.

17

Quddiem il-qorti tal-libertajiet u tad-detenzjoni, mitluba tiddeċiedi permezz ta’ talba ta’ estensjoni ta’ din id-detenzjoni, A. Melki u S. Abdeli kkontestaw ir-regolarità tal-interrogatorju u qajmu n-nuqqas ta’ kostituzzjonalità tar-raba’ paragrafu tal-Artikolu 78-2 tal-Kodiċi tal-proċedura kriminali, minħabba li din id-dispożizzjoni tippreġudika d-drittijiet u l-libertajiet mogħtija mill-Kostituzzjoni.

18

Permezz ta’ żewġ digrieti, tal-25 ta’ Marzu 2010, il-qorti tal-libertajiet u tad-detenzjoni ordnat, minn naħa, it-trażmissjoni lill-Cour de cassation tal-kwistjoni dwar jekk ir-raba’ paragrafu tal-Artikolu 78-2 tal-Kodiċi tal-proċedura kriminali jippreġudikax id-drittijiet u l-libertajiet iggarantiti mill-Kostituzzjoni u, min-naħa l-oħra, l-estensjoni tad-detenzjoni ta’ A. Melki u S. Abdeli għal terminu ta’ ħmistax-il ġurnata.

19

Skont il-qorti tar-rinviju, A. Melki u S. Abdeli jsostnu li r-raba’ paragrafu tal-Artikolu 78-2 tal-Kodiċi tal-proċedura kriminali huwa kuntrarju għall-Kostituzzjoni peress li l-impenji tar-Repubblika Franċiża li jirriżultaw mit-Trattat ta’ Lisbona għandhom valur kostituzzjonali fid-dawl tal-Artikolu 88-1 tal-Kostituzzjoni u li l-imsemmija dispożizzjoni tal-Kodiċi tal-proċedura kriminal, sa fejn tawtorizza kontrolli fuq il-fruntiera mal-Istati Membri l-oħra, huwa kuntrarju għall-prinċipju ta’ moviment liberu tal-persuni stabbilit fl-Artikolu 67(2) TFUE li jipprovdi li l-Unjoni Ewropea għandha tiżgura li ma jkunx hemm kontrolli fuq il-persuni fil-fruntieri interni.

20

Il-qorti tar-rinviju tikkunsidra, fl-ewwel lok, li l-kwistjoni hija dwar il-konformità tar-raba’ paragrafu tal-Artikolu 78-2 tal-Kodiċi tal-proċedura kriminali kemm mad-dritt tal-Unjoni kif ukoll mal-Kostituzzjoni.

21

Fit-tieni lok, il-Cour de cassation tiddeduċi mill-Artikoli 23-2 u 23-5 tad-Digriet Nru 58-1067 kif ukoll mill-Artikolu 62 tal-Kostituzzjoni li l-qrati fil-mertu, bħalha stess, huma mċaħħda, bl-effett tal-Liġi organika li daħlet l-imsemmija artikoli fid-Digriet Nru 58-1067, mill-possibbiltà li jagħmlu domandi preliminari lill-Qorti tal-Ġustizzja meta kwistjoni prijoritarja ta’ kostituzzjonalità tiġi trażmessa lill-Conseil constitutionnel.

22

Filwaqt li qieset li d-deċiżjoni tagħha dwar ir-rinviju tal-kwistjoni prijoritarja ta’ kostituzzjonalità tiddependi mill-interpretazzjoni tad-dritt tal-Unjoni, il-Cour de cassation iddeċidiet, f’kull kawża pendenti, li tissospendi l-proċeduri quddiemha u tagħmel lill-Qorti tal-Ġustizzja d-domandi preliminari segwenti:

23

Permezz ta’ digriet tal-President tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-20 ta’ April 2010, il-Kawżi C-188/10 u C-189/10 ġew magħquda għall-finijiet tal-proċedura bil-miktub u orali, kif ukoll tas-sentenza.

24

Il-Gvern Franċiż jeċċepixxi l-inammissibbiltà tad-domandi preliminari.

25

Fir-rigward tal-ewwel domanda, il-Gvern Franċiż iqis li din hija ta’ natura purament ipotetika. Fil-fatt, din id-domanda hija bbażata fuq il-premessa li l-Conseil constitutionnel, waqt l-eżami tal-konformità ta’ liġi mal-Kostituzzjoni, jista’ jasal sabiex jeżamina l-konformità ta’ din il-liġi mad-dritt tal-Unjoni. Madankollu, skont il-ġurisprudenza tal-Conseil constitutionnel, ma huwiex hu, fil-kuntest tal-istħarriġ tal-kostituzzjonalità tal-liġijiet, iżda l-qrati ordinarji ta’ natura amministrattiva u ġudizzjarja li għandhom jeżaminaw il-konformità ta’ liġi mad-dritt tal-Unjoni. Minn din il-ġurisprudenza jirriżulta li, skont id-dritt nazzjonali, il-Conseil d’État u l-Cour de cassation ma humiex obbligati jirrinvijaw lill-Conseil constitutionnel kwistjonijiet dwar il-kompatibbiltà ta’ dispożizzjonijiet nazzjonali mad-dritt tal-Unjoni, peress li tali kwistjonijiet ma humiex relatati mal-istħarriġ tal-kostituzzjonalità.

26

Fir-rigward tat-tieni domanda preliminari, il-Gvern Franċiż isostni li risposta għal din id-domanda hija inutli. Fil-fatt, sa mid-9 ta’ April 2010, A. Melki u S. Abdeli ma huma suġġetti għal ebda miżura li ċċaħħadhom mil-libertà u, sa minn din id-data, iż-żewġ digrieti tal-qorti tal-libertajiet u tad-detenzjoni waqfu milli jħallu dan l-effett. Il-kwistjoni tal-kompatibbiltà tar-raba’ paragrafu tal-Artikolu 78-2 tal-Kodiċi tal-proċedura kriminali mal-Artikolu 67 TFUE hija wkoll irrelevanti fil-kuntest tal-unika istanza li għadha għaddejja quddiem il-Cour de cassation, peress li, kif fakkar il-Conseil constitutionnel fid-deċiżjoni tiegħu Nru 2010-605 DC, tat-12 ta’ Mejju 2010, dan qies li ma għandux kompetenza sabiex jeżamina l-kompatibbiltà ta’ liġi mad-dritt tal-Unjoni meta jkun mitlub jiddeċiedi dwar il-istħarriġ tal-kostituzzjonalità ta’ din il-liġi.

27

F’dan ir-rigward, huwa biżżejjed li jitfakkar li, skont ġurisprudenza stabbilita, id-domandi dwar l-interpretazzjoni tad-dritt tal-Unjoni magħmula mill-qorti nazzjonali fil-kuntest legali u fattwali li tiddefinixxi taħt ir-responsabbiltà tagħha, u li fir-rigward tagħhom ma hijiex il-Qorti tal-Ġustizzja li għandha tivverifika l-eżattezza, dawn jibbenefikaw minn preżunzjoni ta’ rilevanza. Ir-rifjut tal-Qorti tal-Ġustizzja li tagħti risposta għal domanda magħmula minn qorti nazzjonali huwa possibbli biss jekk ikun jidher b’mod evidenti li l-interpretazzjoni mitluba tad-dritt tal-Unjoni ma għandha ebda relazzjoni mar-realtà u mas-suġġett tal-kawża prinċipali, meta l-problema tkun ta’ natura ipotetika jew inkella meta l-Qorti tal-Ġustizzja ma jkollhiex il-punti ta’ fatt u ta’ liġi neċessarji sabiex tirrispondi b’mod utli għad-domandi li jkunu sarulha (ara, b’mod partikolari, is-sentenzi tat-22 ta’ Diċembru 2008, Regie Networks, C-333/07, Ġabra p. I-10807, punt 46; tat-8 ta’ Settembru 2009, Budejovicky Budvar, C-478/07, Ġabra p. I-7721, punt 63, u tal-20 ta’ Mejju 2010, Zanotti, C-56/09, Ġabra p. I-4517, punt 15).

28

Issa, f’dan il-każ, id-domandi preliminari li saru jikkonċernaw l-interpretazzjoni tal-Artikoli 67 TFUE u 267 TFUE. Mill-motivi tad-deċiżjonijiet ta’ rinviju ma jirriżultax li d-digrieti mogħtija mill-qorti tal-libertajiet u tad-detenzjoni fil-konfront ta’ A. Melki u S. Abdeli waqfu milli jħallu l-effett tagħhom. Barra minn hekk, ma jidhirx b’mod manifest li l-interpretazzjoni, tal-mekkaniżmu tal-kwistjoni prijoritarja tal-kostituzzjonalità, magħmula mill-Cour de cassation, hija fil-fatt eskluża fid-dawl tal-formulazzjoni tad-dispożizzjonijiet nazzjonali.

29

Għalhekk, il-preżunzjoni ta’ rilevanza li minnha tibbenefika t-talba għal deċiżjoni preliminari f’kull waħda mill-kawżi ma tinqalibx permezz tal-oġġezzjonijiet magħmula mill-Gvern Franċiż.

30

F’dawn iċ-ċirkustanzi, it-talba għal deċiżjoni preliminari li saret f’dawn il-kawżi għandha tiġi kkunsidrata ammissibbli.

31

Permezz ta’ din id-domanda, il-qorti tar-rinviju tistaqsi, essenzjalment, jekk l-Artikolu 267 TFUE jipprekludix leġiżlazzjoni ta’ Stat Membru li tistabbilixxi proċedura inċidentali ta’ stħarriġ tal-kostituzzjonalità tal-liġijiet nazzjonali li jimponu lill-qrati tal-imsemmi Stat Membru sabiex jiddeċiedu bi prijorità fuq it-trażmissjoni, lill-qorti nazzjonali responsabbli sabiex teżerċita l-istħarriġ tal-kostituzzjonalità tal-liġijiet, ta’ domanda dwar il-konformità ta’ dispożizzjoni tad-dritt intern mal-Kostituzzjoni meta fl-istess ħin ikun hemm il-kwistjoni tal-kuntrarjetà ta’ din mad-dritt tal-Unjoni.

32

A. Melki u S. Abdeli jikkunsidraw li l-leġiżlazzjoni nazzjonali inkwistjoni fil-kawża prinċipali hija konformi mad-dritt tal-Unjoni, taħt riżerva li l-Conseil constitutionnel jeżamina d-dritt tal-Unjoni u, f’każ ta’ dubju dwar l-interpretazzjoni tiegħu jistaqsi lill-Qorti tal-Ġustizzja, billi għalhekk jitlob li r-rinviju li jsir jiġi suġġett għall-proċedura mħaffa skont l-Artikolu 104a tar-Regoli tal-Proċedura tal-Qorti tal-Ġustizzja.

33

Il-Gvern Franċiż iqis li d-dritt tal-Unjoni ma jipprekludix il-leġiżlazzjoni nazzjonali inkwistjoni, peress li din la tibdel u lanqas ma tikkontesta r-rwol u l-kompetenzi tal-qorti nazzjonali skont id-dritt tal-Unjoni. Sabiex jissostanzja dan l-argument, dan il-gvern jibbaża ruħu, essenzjalment, fuq l-istess interpretazzjoni tal-imsemmija leġiżlazzjoni bħal dik li ngħatat, wara t-trażmissjoni tad-deċiżjonijiet tar-rinviju tal-Cour de cassation lill-Qorti tal-Ġustizzja, kemm mill-Conseil constitutionnel, fid-deċiżjoni tiegħu Nru 2010-605 DC, tat-12 ta’ Mejju 2010 kif ukoll tal-Conseil d’État, fid-deċiżjoni tiegħu Nru 312305, tal-14 ta’ Mejju 2010.

34

Skont din l-interpretazzjoni, huwa eskluż li kwistjoni prijoritarja ta’ kostituzzjonalità jkollha l-għan li tagħmel lill-Conseil constitutionnel domanda ta’ kompatibbiltà ta’ liġi mad-dritt tal-Unjoni. Ma huwiex dan, iżda l-qrati ordinarji ta’ natura amministrattiva u ġudizzjarja li għandhom jeżaminaw il-konformità ta’ liġi mad-dritt tal-Unjoni, li japplikaw huma stess u skont l-evalwazzjoni tagħhom stess id-dritt tal-Unjoni kif ukoll li jagħmlu, waqt jew wara t-trażmissjoni tad-domanda prijoritarja ta’ kostituzzjonalità, domandi preliminari lill-Qorti tal-Ġustizzja.

35

F’dan ir-rigward, il-Gvern Franċiż isostni b’mod partikolari li, skont il-leġiżlazzjoni nazzjonali inkwistjoni fil-kawża prinċipali, il-qorti nazzjonali tista’ jew, taħt ċerti kundizzjonijiet, tiddeċiedi fuq il-mertu mingħajr ma tistenna d-deċiżjoni tal-Cour de cassation, tal-Conseil d’État jew tal-Conseil constitutionnel dwar il-kwistjoni prijoritarja ta’ kostituzzjonalità, jew tieħu l-miżuri provviżorji jew kawtelatorji neċessarji sabiex tiżgura protezzjoni immedjata tad-drittijiet li l-konvenuti jisiltu mid-dritt tal-Unjoni.

36

Kemm il-Gvern Franċiż kif ukoll il-Gvern Belġjan isostnu li l-mekkaniżmu proċedurali tal-kwistjoni prijoritarja ta’ kostituzzjonalità għandha l-għan li tiggarantixxi lill-konvenuti li t-talba tagħhom ta’ eżami tal-kostituzzjonalità ta’ dispożizzjoni nazzjonali ser tiġi effettivament ittrattata, mingħajr ma t-talba għal deċiżjoni lill-Conseil constitutionnel tkun tista’ titwarrab abbażi tal-inkompatibbilta tad-dispożizzjoni inkwistjoni mad-dritt tal-Unjoni. Barra minn hekk it-talba għal deċiżjoni lill-Conseil constitutionnel għandha l-vantaġġ li dan tal-aħħar jista’ jabroga liġi inkompatibbli mal-Kostituzzjoni, fejn din l-abrogazzjoni għaldaqstant għandha effett erga omnes. Min-naħa l-oħra, l-effetti ta’ sentenza ta’ qorti ta’ natura amministrattiva jew ġudizzjarja, li tikkonstata li dispożizzjoni nazzjonali hija inkompatibbli mad-dritt tal-Unjoni, huma limitati għall-kawża partikolari deċiża minn din il-qorti.

37

Il-Gvern Ċek, min-naħa tiegħu, jipproponi li r-risposta tkun li mill-prinċipju ta’ supremazija tad-dritt tal-Unjoni jirriżulta li l-qorti nazzjonali għandha tiżgura l-effett sħiħ tad-dritt tal-Unjoni billi teżamina l-kompatibbiltà tad-dritt nazzjonali mad-dritt tal-Unjoni u billi ma tapplikax id-dispożizzjonijiet tad-dritt nazzjonali kuntrarji, mingħajr ma jkollha qabel xejn titlob deċiżjoni tal-qorti kostituzzjonali nazzjonali jew ta’ qorti nazzjonali oħra. Skont il-Gvern Ġermaniż, l-eżerċizzju tad-dritt li ssir domanda preliminari lill-Qorti tal-Ġustizzja, mogħti mill-Artikolu 267 TFUE lil kull qorti nazzjonali, ma għandux jiġi ostakolat minn dispożizzjoni tad-dritt nazzjonali li tissuġġetta t-talba lill-Qorti tal-Ġustizzja sabiex tagħti interpretazzjoni tad-dritt tal-Unjoni għal deċiżjoni ta’ qorti nazzjonali oħra. Il-Gvern Pollakk iqis li l-Artikolu 267 TFUE ma jipprekludix leġiżlazzjoni bħal dik imsemmija fl-ewwel domanda preliminari, peress li l-proċedura prevista fiha ma tippreġudikax is-sustanza tad-drittijiet u tal-obbligi tal-qrati nazzjonali hekk kif jirriżultaw mill-imsemmi artikolu.

38

Il-Kummissjoni tqis li d-dritt tal-Unjoni, u b’mod partikolari l-prinċipju ta’ supremazija ta’ dan id-dritt kif ukoll l-Artikolu 267 TFUE, jipprekludi leġiżlazzjoni nazzjonali bħal dik deskritta fid-deċiżjonijiet tar-rinviju, fl-ipoteżi fejn kull kontestazzjoni tal-konformità ta’ dispożizzjoni leġiżlattiva mad-dritt tal-Unjoni tippermetti lill-konvenut sabiex jibbenefika minn ksur tal-Kostituzzjoni minn din id-dispożizzjoni leġiżlattiva. F’dan il-każ, l-oneru li jiġi żgurat ir-rispett tad-dritt tal-Unjoni huwa impliċitament iżda neċessarjament trasferit mill-qorti fil-mertu għall-Conseil constitutionnel. Konsegwentement, il-mekkaniżmu tal-kwistjoni prijoritarja ta’ kostituzzjonalità twassal għal sitwazzjoni bħal dik iġġudikata kuntrarja għad-dritt tal-Unjoni mill-Qorti tal-Ġustizzja fis-sentenza tad-9 ta’ Marzu 1978, Simmenthal (106/77, Ġabra p. 629). Il-fatt li l-qorti kostituzzjonali tista’, hi stess, tagħmel domandi preliminari lill-Qorti tal-Ġustizzja ma jsolvix din is-sitwazzjoni.

39

Jekk, min-naħa l-oħra, kontestazzjoni tal-konformità ta’ dispożizzjoni leġiżlattiva mad-dritt tal-Unjoni ma tippermettix lill-konvenut sabiex jibbenefika ipso facto minn kontestazzjoni tal-konformità tal-istess dispożizzjoni leġiżlattiva mal-Kostituzzjoni, b’mod li l-qorti fil-mertu tibqa’ kompetenti sabiex tapplika d-dritt tal-Unjoni, dan ma jipprekludix leġiżlazzjoni nazzjonali bħal dik intiża fl-ewwel domanda preliminari magħmula, sakemm diversi kriterji ma jiġux sodisfatti. Skont il-Kummissjoni, il-qorti nazzjonali għandha tibqa’ ħielsa li simultanjament tagħmel lill-Qorti tal-Ġustizzja kwalunkwe domanda preliminari li hija tqis neċessarja u li tadotta kwalunkwe miżura neċessarja sabiex tiżgura l-protezzjoni ġudizzjarja provviżorja tad-drittijiet iggarantiti mid-dritt tal-Unjoni. Huwa wkoll neċessarju, minn naħa, li l-proċedura inċidentali ta’ stħarriġ ta’ kostituzzjonalità ma twassalx għal sospensjoni tal-proċedura fil-mertu permezz ta’ dewmien eċċessiv, u, min-naħa l-oħra, li, fi tmiem din il-proċedura inċidentali u indipenedentement mir-riżultat tagħha, il-qorti nazzjonali tibqa’ kompletament libera li tevalwa l-konformità tad-dispożizzjoni leġiżlattiva nazzjonali mad-dritt tal-Unjoni, li ma tapplikahiex jekk tikkunsidraha kuntrarja għad-dritt tal-Unjoni u li tressaq quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja domandi preliminari jekk hija tqis li jkun neċessarju.

40

L-Artikolu 267 TFUE jagħti kompetenza lill-Qorti tal-Ġustizzja sabiex tiddeċiedi, b’titolu preliminari, kemm dwar l-interpretazzjoni tat-trattati u tal-atti tal-istituzzjonijiet, korpi jew organi tal-Unjoni kif ukoll fuq il-validità ta’ dawn l-atti. Dan l-artikolu jipprovdi, fit-tieni paragrafu tiegħu, li qorti nazzjonali tista’ tissottometti tali domandi lill-Qorti tal-Ġustizzja, jekk hija stess tqis li deċiżjoni fuq dan il-punt hija neċessarja sabiex tagħti d-deċiżjoni tagħha, u, fit-tielet paragrafu tiegħu, li għandha tagħmel id-domandi tagħha jekk id-deċiżjonijiet tagħha ma jistgħux jiġu appellati fid-dritt intern.

41

Minn dan jirriżulta, fl-ewwel lok, li, anki jekk jista’ jkun vantaġġuż, skont iċ-ċirkustanzi, li l-problemi purament ta’ dritt nazzjonali jiġu deċiżi fil-mument tar-rinviju lill-Qorti tal-Ġustizzja (ara s-sentenza tal-10 ta’ Marzu 1981, Irish Creamery Milk Suppliers Association et, 36/80 u 71/80, Ġabra p. 735, punt 6), il-qrati nazzjonali għandhom diskrezzjoni mill-iktar wiesgħa sabiex jirreferu kawża lill-Qorti tal-Ġustizzja jekk jikkunsidraw li kawża quddiemhom tqajjem kwistjonijiet ta’ interpretazzjoni jew ta’ evalwazzjoni tal-validità tad-dispożizzjonijiet tad-dritt tal-Unjoni li tirrikjedi deċiżjoni min-naħa tagħhom (ara, b’mod partikolari, is-sentenzi tas-16 ta’ Jannar 1974, Rheinmühlen-Düsseldorf, 166/73, Ġabra p. 33, punt 3; tas-27 ta’ Ġunju 1991, Mecanarte, C-348/89, Ġabra p. I-3277, punt 44, u tas-16 ta’ Diċembru 2008, Cartesio, C-210/06, Ġabra p. I-9641, punt 88).

42

Il-Qorti tal-Ġustizzja kkonkludiet minn dan kollu li l-eżistenza ta’ regola ta’ dritt intern li torbot il-qrati li ma jkunux tal-aħħar istanza għall-evalwazzjoni mogħtija fid-dritt minn qorti ta’ grad superjuri ma tistax, sempliċiment minħabba dan il-fatt, iċċaħħadhom mill-possibbiltà prevista fl-Artikolu 267 TFUE li jirreferu lill-Qorti tal-Ġustizzja domandi dwar l-interpretazzjoni tad-dritt tal-Unjoni (ara, f’dan is-sens, is-sentenzi ċċitati iktar ’il fuq, Rheinmühlen-Düsseldorf, punti 4 u 5, kif ukoll Cartesio, punt 94). Il-qorti li tiddeċidix bħala qorti tal-aħħar istanza għandha tkun ħielsa, b’mod partikolari jekk tikkunsidra li l-evalwazzjoni fid-dritt magħmula fi grad superjuri tista’ twassalha sabiex tagħti deċiżjoni kuntrarja għad-dritt tal-Unjoni, li tagħmel lill-Qorti tal-Ġustizzja d-domandi li jħassbuha (sentenza tad-9 ta’ Marzu 2010, ERG et, C-378/08, Ġabra p. I-1919, punt 32).

43

Fit-tieni lok, il-Qorti tal-Ġustizzja diġà ddeċidiet li l-qorti nazzjonali, li għandha l-obbligu li tapplika, fil-kuntest tal-kompetenza tagħha, id-dispożizzjonijiet tad-dritt tal-Unjoni għandha l-obbligu li tiżgura l-effett sħiħ ta’ dawn ir-regoli u billi ma tapplikax, fejn huwa neċessarju, fuq awtorità tagħha stess, kwalunkwe dispożizzjoni li tmur kontra l-leġiżlazzjoni nazzjonali, anki sussegwenti, mingħajr ma jkollha titlob jew tistenna t-tħassir minn qabel tagħha permezz ta’ leġiżlazzjoni jew bi kwalunkwe proċedura kostituzzjonali (ara, b’mod partikolari, is-sentenzi Simmenthal, iċċitata iktar ’il fuq, punti 21 u 24; tal-20 ta’ Marzu 2003, Kutz-Bauer, C-187/00, Ġabra p. I-2741, punt 73; tat-3 ta’ Mejju 2005, Berlusconi et, C-387/02, C-391/02 u C-403/02, Ġabra p. I-3565, punt 72, kif ukoll tad-19 ta’ Novembru 2009, Filipiak, C-314/08, Ġabra p. I-11049, punt 81).

44

Fil-fatt, kull dispożizzjoni ta’ sistema legali nazzjonali jew kull prattika leġiżlattiva, amministrattiva jew ġudizzjarja, li għandha l-effett li tnaqqas l-effettività tad-dritt tal-Unjoni minħabba l-fatt li tirrifjuta lill-qorti kompetenti mill-applikazzjoni ta’ dan id-dritt is-setgħa li tagħmel, fil-mument stess ta’ din l-applikazzjoni, dak kollu li huwa neċessarju sabiex twarrab id-dispożizzjonijiet leġiżlattivi nazzjonali li eventwalment jifformaw ostakolu għall-effettività sħiħa ta’ dawn ir-regoli tal-Unjoni hija inkompatibbli mar-rekwiżiti inerenti għan-natura stess tad-dritt tal-Unjoni (ara s-sentenzi Simmenthal, iċċitata iktar ’il fuq, punt 22, kif ukoll tad-19 ta’ Ġunju 1990, Factortame et, C-213/89, Ġabra p. I-2433, punt 20). Dan huwa l-każ li kieku, fl-ipoteżi ta’ nuqqas ta’ qbil bejn dispożizzjoni tad-dritt tal-Unjoni u liġi nazzjonali, is-soluzzjoni ta’ dan il-kunflitt kienet f’idejn awtorità differenti mill-qorti mitluba li tiżgura l-applikazzjoni tad-dritt tal-Unjoni, li għandha setgħa diskrezzjonali separata, anki li kieku l-ostakolu li b’hekk jirriżulta minnha għall-effettività sħiħa ta’ dan id-dritt kellu jkun biss temporanju (ara, f’dan is-sens, is-sentenza Simmenthal, iċċitata iktar ’il fuq, punt 23).

45

Fl-aħħar lok, il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li qorti nazzjonali li jkollha quddiemha kawża li tikkonċerna dritt tal-Unjoni, li tikkunsidra li dispożizzjoni nazzjonali mhux biss hija kuntrarja għad-dritt tal-Unjoni, iżda wkoll affettwata b’vizzji ta’ antikostituzzjonalità, ma hijiex imċaħħda mill-possibbiltà jew ħielsa mill-obbligu, previsti fl-Artikolu 267 TFUE, li tagħmel lill-Qorti tal-Ġustizzja domandi dwar l-interpretazzjoni jew il-validità tad-dritt tal-Unjoni minħabba l-fatt li l-konstatazzjoni tal-antikostituzzjonalità ta’ regola tad-dritt intern hija suġġetta għal rikors obbligatorju quddiem il-qorti kostituzzjonali. Fil-fatt, l-effettività tad-dritt tal-Unjoni tkun mhedda li kieku l-eżistenza ta’ rikors obbligatorju quddiem il-qorti kostituzzjonali setgħet iċċaħħad lill-qorti nazzjonali, li quddiemha titressaq kawża rregolata mid-dritt tal-Unjoni, milli teżerċita l-possibbiltà li għandha skont l-Artikolu 267 TFUE li tissottometti lill-Qorti tal-Ġustizzja d-domandi dwar l-interpretazzjoni jew il-validità tad-dritt tal-Unjoni, sabiex tippermettilha tiddeċiedi jekk regola nazzjonali hijiex kompatibbli jew le miegħu (ara s-sentenza Mecanarte, iċċitata iktar ’il fuq, punti 39, 45 u 46).

46

Fir-rigward tal-konsegwenzi li jirriżultaw mill-ġurisprudenza msemmija iktar ’il fuq meta mqabbla mad-dispożizzjonijiet nazzjonali bħal dawk imsemmija fl-ewwel domanda preliminari magħmula, għandu jiġi osservat li l-qorti tar-rinviju titlaq mill-premessa li, skont dawn id-dispożizzjonijiet, waqt l-eżami ta’ kwistjoni ta’ kostituzzjonalità li hija bbażata fuq l-inkompatibbiltà tal-liġi inkwistjoni mad-dritt tal-Unjoni, il-Conseil constitutionnel għandu jevalwa wkoll il-konformità ta’ din il-liġi mad-dritt tal-Unjoni. F’dan il-każ, qabel din it-trażmissjoni, il-qorti fil-mertu li tittrażmetti l-kwistjoni ta’ kostituzzjonalità, la tista’ tiddeċiedi dwar il-kompatibbiltà tal-liġi kkonċernata mad-dritt tal-Unjoni u lanqas ma tista’ tagħmel domanda preliminari lill-Qorti tal-Ġustizzja fir-rigward ta’ din il-liġi. Barra minn hekk, fl-ipoteżi fejn il-Conseil constitutionnel iqis li l-liġi inkwistjoni hija konformi mad-dritt tal-Unjoni, l-imsemmija qorti fil-mertu lanqas ma tista’, wara d-deċiżjoni mogħtija mill-Conseil constitutionnel li tapplika għall-awtoritajiet ġudizzjarji kollha, tagħmel domanda preliminari lill-Qorti tal-Ġustizzja. L-istess japplika meta l-motiv ibbażat fuq l-antikostituzzjonalità ta’ dispożizzjoni leġiżlattiva jitqajjem waqt istanza quddiem il-Conseil d’État jew il-Cour de cassation.

47

Skont din l-interpretazzjoni, il-leġiżlazzjoni nazzjonali inkwistjoni fil-kawża prinċipali għandha l-konsegwenza li tipprekludi, kemm qabel it-trażmissjoni ta’ kwistjoni ta’ kostituzzjonalità, kif ukoll, jekk ikun il-każ, wara d-deċiżjoni tal-Conseil constitutionnel dwar din il-kwistjoni, lill-qrati ta’ natura amministrattiva u ġudizzjarja nazzjonali milli jeżerċitaw il-possibbiltà tagħhom jew milli jissodisfaw l-obbligu tagħhom, previsti fl-Artikolu 267 TFUE, li jagħmlu domandi preliminari lill-Qorti tal-Ġustizzja. Għandu jiġi kkonstatat li mill-prinċipji stabbiliti fil-ġurisprudenza mfakkra fil-punti 41 sa 45 ta’ din is-sentenza jirriżulta li l-Artikolu 267 TFUE jipprekludi leġiżlazzjoni nazzjonali bħal dik imsemmija fid-deċiżjonijiet tar-rinviju.

48

Madankollu, hekk kif jirriżulta mill-punti 33 sa 36 ta’ din is-sentenza, il-Gvern Franċiż u dak Belġjan ippreżentaw interpretazzjoni differenti tal-leġiżlazzjoni Franċiża msemmija fl-ewwel domanda preliminari magħmula billi bbażaw ruħhom, b’mod partikolari, fuq id-deċiżjonijiet tal-Conseil constitutionnel Nru 2010-605 DC, tat-12 ta’ Mejju 2010, u tal-Conseil d’État Nru 312305, tal-14 ta’ Mejju 2010, mogħtija wara t-trażmissjoni tad-deċiżjonijiet tar-rinviju tal-Cour de cassation lill-Qorti tal-Ġustizzja.

49

F’dan ir-rigward, għandu jitfakkar li hija l-qorti tar-rinviju li għandha tiddetermina, fil-kawżi li għandha quddiemha, liema hija l-interpretazzjoni korretta tad-dritt nazzjonali.

50

Skont ġurisprudenza stabbilita, hija l-qorti nazzjonali li, sa fejn ikun possibbli, għandha tagħti lil-liġi interna li hija għandha tapplika interpretazzjoni konformi mar-rekwiżiti tad-dritt tal-Unjoni (sentenzi tas-26 ta’ Settembru 2000, Engelbrecht, C-262/97, Ġabra p. I-7321, punt 39; tas-27 ta’ Ottubru 2009, ČEZ, C-115/08, Ġabra p. I-10265, punt 138, u tat-13 ta’ April 2010, Wall, C-91/08, Ġabra p. I-2815, punt 70). Fid-dawl tad-deċiżjonijiet imsemmija iktar ’il fuq tal-Conseil constitutionnel u tal-Conseil d’État, tali interpretazzjoni tad-dispożizzjonijiet nazzjonali li jistabbilixxu sistema ta’ stħarriġ tal-kostituzzjonalità inkwistjoni fil-kawża prinċipali ma tistax tiġi eskluża.

51

L-eżami tal-kwistjoni dwar jekk interpretazzjoni konformi mar-rekwiżiti tad-dritt tal-Unjoni tal-mekkaniżmu tal-kwistjoni prijoritarja ta’ kostituzzjonalità hijiex possibbli ma tistax tikkontesta l-karatteristiċi essenzjali tas-sistema ta’ kooperazzjoni bejn il-Qorti tal-Ġustizzja u l-qrati nazzjonali stabbilita permezz tal-Artikolu 267 TFUE kif jirriżultaw mill-ġurisprudenza mfakkra fil-punti 41 sa 45 ta’ din is-sentenza.

52

Fil-fatt, skont il-ġurisprudenza stabbilita tal-Qorti tal-Ġustizzja, sabiex tiġi żgurata s-supremazija tad-dritt tal-Unjoni, il-funzjonament tal-imsemmija sistema ta’ kooperazzjoni teħtieġ li l-qorti nazzjonali tkun ħielsa, fi kwalunkwe mument tal-proċeduri li tqis xieraq, u anki fi tmiem il-proċeduri inċidentali ta’ stħarriġ tal-kostituzzjonalità, li tagħmel kull domanda preliminari li tqis neċessarja lill-Qorti tal-Ġustizzja.

53

Sa fejn id-dritt nazzjonali jipprovdi l-obbligu li tinbeda proċedura inċidentali ta’ stħarriġ ta’ kostituzzjonalità li tipprekludi lill-qorti nazzjonali milli ma tapplikax immedjatament dispożizzjoni leġiżlattiva nazzjonali li hija tqis kuntrarja għad-dritt tal-Unjoni, il-funzjonament tas-sistema stabbilita bl-Artikolu 267 TFUE jeħtieġ madankollu li l-imsemmija qorti tkun ħielsa, minn naħa, li tadotta kwalunkwe miżura neċessarja sabiex tiżgura l-protezzjoni ġudizzjarja provviżorja tad-drittijiet mogħtija bis-sistema ġuridika tal-Unjoni u, min-naħa l-oħra, li ma tapplikax, fi tmiem tali proċedura inċidentali, l-imsemmija dispożizzjoni leġiżlattiva nazzjonali jekk hija tqis li tmur kontra d-dritt tal-Unjoni.

54

Barra minn hekk, għandu jiġi enfasizzat li n-natura prijoritarja ta’ proċedura inċidentali ta’ stħarriġ tal-kostituzzjonalità ta’ liġi nazzjonali li l-kontenut tagħha sempliċiment jittrasponi d-dispożizzjonijiet obbligatorji ta’ direttiva tal-Unjoni ma tistax tippreġudika l-kompetenza esklużiva tal-Qorti tal-Ġustizzja li tikkonstata l-invalidità ta’ att tal-Unjoni, u b’mod partikolari ta’ direttiva, kompetenza li għandha l-għan li tiggarantixxi ċ-ċertezza legali billi tiżgura l-applikazzjoni uniformi tad-dritt tal-Unjoni (ara, f’dan is-sens, is-sentenzi tat-22 ta’ Ottubru 1987, Foto-Frost, 314/85, Ġabra p. 4199, punti 15 sa 20; tal-10 ta’ Jannar 2006, IATA u ELFAA, C-344/04, Ġabra p. I-403, punt 27, kif ukoll tat-18 ta’ Lulju 2007, Lucchini, C-119/05, Ġabra p. I-6199, punt 53).

55

Fil-fatt, sa fejn in-natura prijoritarja ta’ proċedura inċidentali ta’ stħarriġ tal-kostituzzjonalità twassal għall-abrogazzjoni ta’ liġi nazzjonali li sempliċiment tittrasponi d-dispożizzjonijiet obbligatorji ta’ direttiva tal-Unjoni minħabba li tkun kuntrarja għall-Kostituzzjoni nazzjonali, il-Qorti tal-Ġustizzja tista’, fil-prattika, tiġi mċaħħda, fuq talba tal-qrati fil-mertu tal-Istat Membru kkonċernat, mill-possibbiltà li tagħmel stħarriġ tal-validità tal-imsemmija direttiva meta mqabbla mal-istess motivi dwar ir-rekwiżiti tad-dritt primarju, u b’mod partikolari tad-drittijiet rikonoxxuti mill-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea, li skont l-Artikolu 6 TFUE għandha l-istess valur legali bħal dak rikonoxxut lit-Trattati.

56

Qabel ma l-istħarriġ inċidentali ta’ kostituzzjonalità ta’ liġi li l-kontenut tagħha sempliċiment jittrasponi d-dispożizzjonijiet obbligatorji ta’ direttiva tal-Unjoni jkun jista’ jsir fil-konfront tal-istess motivi kontra l-validità tad-direttiva, il-qrati nazzjonali, li d-deċiżjonijiet tagħhom ma jistgħux jiġu appellati fid-dritt intern, għandhom, bħala regola, skont it-tielet paragrafu tal-Artikolu 267 TFUE, jistaqsu lill-Qorti tal-Ġustizzja dwar il-validità ta’ din id-direttiva u, sussegwentement, jisiltu l-konsegwenzi li jirriżultaw mis-sentenza preliminari mogħtija mill-Qorti tal-Ġustizzja, sakemm il-qorti responsabbli mill-istħarriġ inċidentali ta’ kostituzzjonalità ma tkunx hi stess għamlet din id-domanda lill-Qorti tal-Ġustizzja abbażi tat-tieni paragrafu tal-imsemmi artikolu. Fil-fatt, fir-rigward ta’ liġi nazzjonali ta’ traspożizzjoni b’tali kontenut, il-kwistjoni dwar jekk id-direttiva hijiex valida, għandha, fid-dawl tal-obbligu li tiġi trasposta, natura preliminari. Barra minn hekk, il-limitazzjoni b’terminu strett tat-tul tal-eżami mill-qrati nazzjonali ma tistax twaqqaf ir-rinviju preliminari dwar il-validità tad-direttiva inkwistjoni.

57

Konsegwentement, ir-risposta għall-ewwel domanda magħmula għandha tkun li l-Artikolu 267 TFUE jipprekludi leġiżlazzjoni ta’ Stat Membru li tistabbilixxi proċedura inċidentali ta’ stħarriġ tal-kostituzzjonalità tal-liġijiet nazzjonali, sakemm in-natura prijoritarja ta’ din il-proċedura jkollha l-konsegwenza li ċċaħħad, kemm qabel it-trażmissjoni ta’ kwistjoni ta’ kostituzzjonalità lill-qorti nazzjonali responsabbli milli teżerċita l-istħarriġ tal-kostituzzjonalità tal-liġijiet, kif ukoll, jekk ikun il-każ, wara d-deċiżjoni ta’ din il-qorti dwar l-imsemmija kwistjoni, lill-qrati nazzjonali l-oħra kollha milli jeżerċitaw il-possibbiltà tagħhom jew li jissodisfaw l-obbligu tagħhom li jagħmlu domandi preliminari lill-Qorti tal-Ġustizzja. Min-naħa l-oħra, l-Artikolu 267 TFUE ma jipprekludiex tali leġiżlazzjoni nazzjonali, sakemm il-qrati nazzjonali l-oħra jibqgħu ħielsa:

Hija l-qorti tar-rinviju li għandha tivverifika jekk il-leġiżlazzjoni nazzjonali inkwistjoni fil-kawża prinċipali tistax tiġi interpretata skont dawn l-eżiġenzi tad-dritt tal-Unjoni.

58

Permezz tat-tieni domanda preliminari tagħha, il-qorti tar-rinviju tistaqsi, essenzjalment, jekk l-Artikolu 67 TFUE jipprekludix leġiżlazzjoni nazzjonali li tippermetti li l-awtoritajiet tal-pulizija jikkontrollaw, f’żona ta’ 20 kilometru mill-fruntiera terrestri ta’ Stat Membru mal-Istati partijiet għall-KIFS, l-identità ta’ kwalunkwe persuna, sabiex jivverifikaw jekk din tosservax l-obbligi taż-żamma, tal-pussess u tal-preżentazzjoni tat-titoli u tad-dokumenti previsti mil-liġi.

59

A. Melki u S. Abdeli huma tal-fehma li l-Artikoli 67 TFUE u 77 TFUE jipprovdu għal nuqqas pur u sempliċi ta’ kontrolli fil-fruntieri interni u li t-Trattat ta’ Lisbona, għalhekk, jikkonferixxi natura assoluta lill-moviment liberu tal-persuni, tkun xi tkun iċ-ċittadinanza tal-persuni kkonċernati. Konsegwentement, din il-libertà ta’ moviment tipprekludi restrizzjoni bħal dik prevista fir-raba’ paragrafu tal-Artikolu 78-2 tal-Kodiċi tal-proċedura kriminali, li tawtorizza l-awtoritajiet nazzjonali sabiex jagħmlu kontrolli ta’ identità sistematiċi fiż-żoni tal-fruntiera. Barra minn hekk, huma jitolbu li tiġi kkonstatata l-invalidità tal-Artikolu 21 tar-Regolament Nru 562/2006, minħabba li huwa stess ma josservax in-natura assoluta tal-libertà li persuna tmur u tiġi hekk kif stabbilita fl-Artikoli 67 TFUE u 77 TFUE.

60

Il-Gvern Franċiż isostni li d-dispożizzjonijiet nazzjonali inkwistjoni fil-kawża prinċipali huma ġġustifikati min-neċessità tal-ġlieda kontra tip ta’ delinkwenza speċifika fiż-żoni ta’ passaġġ u ħdejn il-fruntieri li huma karatterizzati minn riskji partikolari. Il-kontrolli ta’ identità li jsiru abbażi tar-raba’ paragrafu tal-Artikolu 78-2 tal-Kodiċi tal-proċedura kriminali jirrispettaw kompletament l-Artikolu 21(a) tar-Regolament Nru 562/2006. Huma għandhom l-għan li jivverfikaw l-identità ta’ persuna, jew sabiex ma jsirux reati jew sabiex ma jinqalax inkwiet għall-ordni pubbliku, jew inkella għal skopijiet ta’ riċerka ta’ persuni li jkunu kkommettew reat. Dawn il-kontrolli huma bbażati wkoll fuq informazzjoni ġenerali u fuq l-esperjenza tas-servizzi tal-pulizija li wrew l-utilità partikolari tal-kontrolli ta’ dawn iż-żoni. Dawn isiru abbażi ta’ informazzjoni mill-pulizija li tiġi minn investigazzjonijiet preċedenti tal-pulizija ġudizzjarja jew minn informazzjoni miksuba fil-kuntest tal-kooperazzjoni bejn il-pulizija tad-diversi Stati Membri, li jindikaw il-positjiet u l-mumenti tal-kontroll. L-imsemmija kontrolli la huma fissi, la permanenti u lanqas sistematiċi. Min-naħa l-oħra, dawn isiru b’mod saltwarju.

61

Il-Gvern Ġermaniż, Elleniku, Olandiż u dak Slovakk jipproponu wkoll li r-risposta għat-tieni domanda tkun fin-negattiv, billi jenfasizzaw li, anki wara d-dħul fis-seħħ tat-trattat ta’ Lisobna, xorta jibqa’ possibbli li jsiru kontrolli tal-pulizija mhux sistematiċi fiż-żoni ta’ fruntiera fl-osservanza tal-kundizzjonijiet previsti fl-Artikolu 21 tar-Regolament Nru 562/2006. Dawn il-Gvernijiet isostnu b’mod partikolari li l-kontrolli ta’ identità f’dawn iż-żoni, previsti mil-leġiżlazzjoni nazzjonali inkwistjoni fil-kawża prinċipali, huma differenti minħabba l-għan finali, l-kontenut tagħhom, il-mod kif isiru u kif ukoll minħabba l-konsegwenzi tal-kontroll fil-fruntieri fis-sens tal-Artikolu 20 tar-Regolament Nru 562/2006. L-imsemmija kontrolli jistgħu jiġu awtorizzati skont id-dispożizzjonijiet tal-Artikolu 21(a) jew (ċ) ta’ dan ir-regolament.

62

Min-naħa l-oħra, il-Gvern Ċek kif ukoll il-Kummissjoni jikkunsidraw li l-Artikoli 20 u 21 tar-Regolament Nru 562/2006 jipprekludu leġiżlazzjoni nazzjonali bħal dik inkwistjoni fil-kawża prinċipali. Il-kontrolli previsti minnha jikkostitwixxu kontrolli moħbija fil-fruntieri li ma jistgħux jiġu awtorizzati skont l-Artikolu 21 tar-Regolament Nru 562/2006, peress li huma permessi biss fiż-żoni tal-fruntiera u huma suġġetti biss għall-kundizzjoni tal-preżenza tal-persuna kkontrollata f’waħda minn dawn iż-żoni.

63

Preliminarjament, għandu jiġi osservat li l-qorti tar-rinviju ma għamlitx domanda preliminari dwar il-validità ta’ dispożizzjoni tar-Regolament Nru 562/2006. Peress li l-Artikolu 267 KE ma jikkostitwixxix rimedju miftuħ għall-partijiet fil-kawża pendenti quddiem il-qorti nazzjonali, il-Qorti tal-Ġustizzja ma tistax tiġi obbligata tevalwa l-validità tad-dritt tal-Unjoni għas-sempliċi raġuni li din il-kwistjoni kienet tqajmet quddiemha minn waħda mill-partijiet (sentenza tat-30 ta’ Novembru 2006, Brünsteiner u Autohaus Hilgert, C-376/05 u C-377/05, Ġabra p. I-11383, punt 28).

64

F’dak li jikkonċerna l-interpretazzjoni tal-Artikolu 67 TFUE mitluba mill-qorti tar-rinviju, li fil-paragrafu 2 tiegħu jipprovdi li l-Unjoni tiżgura li ma jkunx hemm kontrolli fuq il-persuni fil-fruntieri interni, għandu jiġi osservat li dan l-artikolu li jinsab fil-Kapitolu 1, bit-titolu “Dispożizzjonijiet ġenerali” tat-Titolu V tat-Trattat dwar il-funzjonament tal-Unjoni Ewropea u li jirriżulta mit-termini stess ta’ dan l-artikolu huwa li hija l-Unjoni li hija destinatarja tal-obbligu stabbilit mit-Trattat. Fl-imsemmi Kapitolu 1 hemm ukoll l-Artikolu 72 li jirriproduċi r-riżerva tal-Artikolu 64(1) KE dwar l-eżerċizzju tar-responsabbiltajiet li għandhom l-Istati Membri sabiex iżommu l-ordni pubbliku u s-salvagwardja tas-sigurtà interna.

65

Il-Kapitolu 2 tal-imsemmi Artikolu V jinkludi dispożizzjonijiet speċifiċi fuq il-politika dwar il-kontrolli fil-fruntieri, u b’mod partikolari l-Artikolu 77 TFUE, li ssostitwixxa l-Artikolu 62 KE. Skont l-Artikolu 77(2)(e), il-Parlament Ewropew u l-Kunsill għandhom jadottaw il-miżuri meħtieġa dwar in-nuqqas ta’ kontroll fuq persuni meta jaqsmu l-fruntieri interni. Minn dan isegwi li hemm lok li jittieħdu inkunsiderazzjoni d-dispożizzjonijiet adottati fuq din il-bażi, u b’mod partikolari l-Artikoli 20 u 21 tar-Regolament Nru 562/2006, sabiex jiġi evalwat jekk id-dritt tal-Unjoni jipprekludix leġiżlazzjoni nazzjonali bħal dik fir-raba’ paragrafu tal-Artikolu 78-2 tal-Kodiċi tal-proċedura kriminali.

66

Il-leġiżlatur Komunitarju implementa l-prinċipju ta’ nuqqas ta’ kontrolli fil-fruntieri interni billi adotta, skont l-Artikolu 62 KE, ir-Regolament Nru 562/2006 intiż, skont il-premessa 22 tiegħu, sabiex jiżviluppa l-acquis ta’ Schengen. Dan ir-regolament, fit-Titolu III tiegħu, jistabbilitxxi sistema Komunitarja dwar il-qsim tal-fruntieri interni, li mit-13 ta’ Ottubru 2006 issostitwixxa l-Artikolu 2 tal-KIFS. L-applikabbiltà ta’ dan ir-regolament ma ġietx affettwata bid-dħul fis-seħħ tat-Trattat ta’ Lisbona. Fil-fatt, il-Protokoll Nru 19 anness miegħu jipprovdi espressament li l-acquis ta’ Schengen għandu jibqa’ applikabbli.

67

L-Artikolu 20 tar-Regolament Nru 562/2006 jipprovdi li l-fruntieri interni jistgħu jinqasmu f’kull post mingħajr ma jsiru kontrolli fil-fruntieri fuq il-persuni, tkun xi tkun in-nazzjonalità tagħhom. Skont l-Artikolu 2(10) tal-imsemmi regolament, “verifiki fuq il-fruntiera” tfisser il-verifiki mwettqa f’punti tal-qsim tal-fruntiera, sabiex ikun żgurat li persuni jitħallew jidħlu fit-territorju tal-Istati Membri jew jitilqu minnu.

68

Fir-rigward tal-kontrolli previsti fir-raba’ paragrafu tal-Artikolu 78-2 tal-Kodiċi tal-proċedura kriminali, għandu jiġi kkonstatat li dawn ma jsirux “fil-fruntiera”, iżda ġewwa t-territorju nazzjonali u li huma indipendenti mill-qsim tal-fruntiera mill-persuna kkontrollata. B’mod partikolari, ma jsirux fil-mument li tinqasam il-fruntiera. Għalhekk, l-imsemmija verifiki ma humiex kontrolli fil-fruntieri pprojbiti mill-Artikolu 20 tar-Regolament Nru 562/2006, iżda verifiki ġewwa t-territorju ta’ Stat Membru, imsemmija fl-Artikolu 21 tal-imsemmi regolament.

69

L-Artikolu 21(a) tar-Regolament Nru 562/2006 jipprovdi li t-tneħħija tal-kontroll fil-fruntieri interni ma tippreġudikax l-eżerċizzju tal-kompetenzi tal-pulizija mill-awtoritajiet kompetenti tal-Istat Membru skont id-dritt nazzjonali, sa fejn l-eżerċizzju ta’ dawn il-kompetenzi ma għandux effett ekwivalenti għal dak tal-verifiki fil-fruntieri, u li dan japplika wkoll għaż-żoni tal-fruntiera. Minn dan isegwi li l-kontrolli ġewwa t-territorju ta’ Stat Membru ma humiex, skont dan l-Artikolu 21(a) ipprojbiti peress li għandhom effett ekwivalenti għal verifiki fil-fruntieri.

70

L-eżerċizzju tal-kompetenzi tal-pulizija ma jistax, b’mod partikolari, skont it-tieni sentenza ta’ din id-dispożizzjoni, jiġi kkunsidrat bħala ekwivalenti għall-eżerċizzju tal-verifiki fil-fruntieri meta l-miżuri tal-pulizija ma jkollhomx l-għan tal-kontroll tal-fruntiera, huma bbażati fuq informazzjoni ġenerali u l-esperjenza tas-servizzi tal-pulizija dwar theddid eventwali għas-sigurtà pubblika u huma intiżi, b’mod partikolari, sabiex jiġġieldu kontra l-kriminalità transkonfinali, huma fformulati u implementati b’mod kjarament distint mill-verifiki sistematiċi tal-persuni li jsiru fil-fruntieri esterni u, fl-aħħar nett, isiru abbażi ta’ verifiki li jsiru b’mod saltwarju.

71

F’dak li jikkonċerna l-kwistjoni dwar jekk l-eżerċizzju tal-kompetenzi ta’ kontroll mogħtija mir-raba’ paragrafu tal-Artikolu 78-2 tal-Kodiċi tal-proċedura kriminali għandux effett ekwivalenti għal dak tal-verifikii fil-fruntieri, għandu jiġi kkonstatat, fl-ewwel lok, li l-għan tal-kontrolli previsti minn din id-dispożizzjoni ma huwiex l-istess bħal dak tal-kontroll fil-fruntieri fis-sens tar-Regolament Nru 562/2006. Skont il-punti 9 sa 11 tal-Artikolu 2 tal-imsemmi regolament dan il-kontroll għandu l-għan, minn naħa, li jiżgura li l-persuni jistgħu jiġu awtorizzati jidħlu fit-territorju tal-Istat Membru jew li joħorġu minnu u, min-naħa l-oħra, li ma jħallix lill-individwi jaħarbu mill-kontrolli fil-fruntieri. Min-naħa l-oħra, l-imsemmija dispożizzjoni nazzjonali hija intiża għall-verifika tal-osservanza tal-obbligi ta’ żamma, ta’ pussess u ta’ preżentazzjoni tat-titoli u tad-dokumenti previsti mil-liġi. Il-possibbiltà għal Stat Membru li jipprovdi tali obbligi fid-dritt nazzjonali tiegħu, ma hijiex, skont l-Artikolu 21(ċ) tar-Regolament Nru 562/2006, affettwata mit-tneħħija tal-kontrolli fil-fruntieri interni.

72

Fit-tieni lok, il-fatt li l-kamp ta’ applikazzjoni territorjali tal-kompetenza mogħtija mid-dispożizzjoni nazzjonali inkwistjoni fil-kawża prinċipali huwa limitat għal żona ta’ fruntiera ma huwiex biżżejjed, waħdu, sabiex jiġi kkonstatat l-effett ekwivalenti tal-eżerċizzju ta’ din il-kompetenza fis-sens tal-Artikolu 21(a) tar-Regolament Nru 562/2006, fid-dawl tat-termini u tal-għan tal-Artikolu 21. Madankollu, fir-rigward tal-kontrolli fuq ferrovija b’rotta internazzjonali u fuq awtostrada bil-pedaġġ, id-dispożizzjoni nazzjonali inkwistjoni fil-kawża prinċipali tipprovdi regoli partikolari dwar il-kamp ta’ applikazzjoni territorjali tagħha, element li jista’, min-naħa tiegħu, jikkostitwixxi indiċi għall-eżistenza ta’ tali effett ekwivalenti.

73

Barra minn hekk, ir-raba’ paragrafu tal-Artikolu 78-2 tal-Kodiċi tal-proċedura kriminali, li jawtorizza kontrolli indipendentement mill-aġir tal-persuna kkonċernata u miċ-ċirkustanzi partikolari li jistabbilixxu riskju ta’ preġudizzju għall-ordni pubbliku, la jinkludi preċiżazzjonijiet u lanqas limiti għall-kompetenza hekk mogħtija, b’mod partikolari dwar l-intensità u l-frekwenza tal-kontrolli li jistgħu jsiru fuq din il-bażi legali, li għandha l-għan li tevita li l-applikazzjoni prattika ta’ din il-kompetenza mill-awtoritajiet kompetenti twassal għal kontrolli li għandhom effett ekwivalenti għal dak tal-verifiki fil-fruntieri fis-sens tal-Artikolu 21(a) tar-Regolament Nru 562/2006.

74

Għall-finijiet tal-Artikoli 20 u 21(a) tar-Regolament Nru 562/2006, interpretati fid-dawl tar-rekwiżit ta’ sigurtà ġuridika, leġiżlazzjoni nazzjonali li tagħti kompetenza lill-awtoritajiet tal-pulizija sabiex jagħmlu kontrolli ta’ identità, kompetenza li hija, minn naħa, limitata għaż-żona tal-fruntiera tal-Istat Membru ma’ Stati Membri oħra u, min-naħa l-oħra, indipendenti mill-aġir tal-persuna kkontrollata u miċ-ċirkustanzi partikolari li joħolqu riskju ta’ preġudizzju għall-ordni pubbliku, għandha tipprevedi l-limiti neċessarji tal-kompetenza mogħtija lil dawn l-awtoritajiet sabiex, b’mod partikolari, tidderieġi s-setgħa diskrezzjonali li għandhom dawn tal-aħħar fl-applikazzjoni fil-prattika tal-imsemmija kompetenza. Dan il-limitu għandu jiggarantixxi li l-eżerċizzju fil-prattika tal-imsemmija kompetenza li tikkonsisti fil-kontrolli ta’ identità ma jkollux effett ekwivalenti għal dak tal-kontrolli fil-fruntieri, hekk kif jirriżulta, b’mod partikolari, miċ-ċirkustanzi li jinsabu fit-tieni fażi tal-Artikolu 21(a) tar-Regolament Nru 562/2006.

75

F’dawn iċ-ċirkustanzi, ir-risposta għat-tieni domanda preliminari li saret għandha tkun li l-Artikolu 67(2) TFUE, kif ukoll l-Artikoli 20 u 21 tar-Regolament Nru 562/2006 jipprekludu leġiżlazzjoni nazzjonali li tagħti lill-awtoritajiet tal-pulizija tal-Istat Membru kkonċernat il-kompetenza li jikkontrollaw, f’żona ta’ 20 kilometru biss li tibda mill-fruntiera terrestri ta’ dan l-Istat mal-Istati partijiet fil-KIFS, l-identità ta’ kwalunkwe persuna, indipendentement mill-aġir tagħha u miċ-ċirkustanzi partikolari li joħolqu riskju ta’ preġudizzju għall-ordni pubbliku, sabiex issir verifika tal-osservanza tal-obbligi taż-żamma, ta’ pussess u ta’ preżentazzjoni tat-titoli u tad-dokumenti previsti mil-liġi, mingħajr ma jiġi previst il-limitu neċessarju ta’ din il-kompetenza li tiggarantixxi li l-eżerċizzju fil-prattika tal-imsemmija kompetenza ma jkollux effett ekwivalenti għal dak tal-verifiki fil-fruntieri.

76

Peress li l-proċedura għandha, fir-rigward tal-partijiet fil-kawża prinċipali, in-natura ta’ kwistjoni mqajma quddiem il-qorti tar-rinviju, hija din il-qorti li tiddeċiedi fuq l-ispejjeż. L-ispejjeż sostnuti għas-sottomissjoni tal-osservazzjonijiet lill-Qorti tal-Ġustizzja, barra dawk tal-imsemmija partijiet, ma jistgħux jitħallsu lura.

Għal dawn il-motivi, Il-Qorti tal-Ġustizzja (Awla Manja) taqta’ u tiddeċiedi: