Is-sorsi mhux miktuba tad-dritt tal-Unjoni: id-dritt supplimentari

 

SOMMARJU TA’:

l-Artikolu 19 tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea

X’INHU L-GĦAN TAL-ARTIKOLU 19 TAT-TRATTAT DWAR L-UNJONI EWROPEA?

• L-Artikolu 19 tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea (TUE) jiddeskrivi r-rwol u l-kompożizzjoni tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea (QtĠ-UE).
• Huwa jifforma l-bażi ġuridika tal-liġi supplimentari billi jindika lill-QtĠ-UE bħala l-Qorti aħħarija li tiżgura li d-dritt tal-UE jiġi interpretat u applikat b’mod korrett, kemm f’każijiet miġjuba direttament quddiemha kif ukoll fit-talbiet għal deċiżjonijiet preliminari* (għal aktar tagħrif, ara s-sommarju fuq Proċedura għal deċiżjoni preliminari).

PUNTI EWLENIN

Xi jfisser id-dritt supplimentari?

• Id-dritt supplimentari jindika s-sorsi mhux miktuba tad-dritt tal-UE għall-kuntrarju tas-sorsi primarji u sekondarji.
• Dawn is-sorsi essenzjalment jintużaw mill-QtĠ-UE bħala regoli tad-dritt f’każijiet fejn il-leġiżlazzjoni primarja u dik sekondarja ma jsolvux kwistjoni.

Liema huma s-sorsi supplimentari tad-dritt?

• Is-sorsi supplimentari tad-dritt jinkludu l-każistika* tal-QtĠ-UE, id-dritt internazzjonali* u l-prinċipji ġenerali tad-dritt. Dawn it-tliet sorsi jikkoinċidu.
• Il-każistika tal-QtĠ-UE
  • Fl-interpretazzjoni tad-dritt tal-UE, il-QtĠ-UE spiss tkun teħtieġ tkun kreattiva sabiex timla l-vojt bejn id-dritt primarju u/jew id-dritt sekondarju.
  • Is-sentenzi tagħha jipprovdu interpretazzjoni uffiċjali u vinkolanti tad-dritt tal-UE u, bħala tali, issir referenza għalihom bħala sors tad-dritt (inkluż mill-QtĠ-UE innifisha).
• Id-dritt internazzjonali
  • Id-dritt internazzjonali (inklużi l-ftehimiet internazzjonali konklużi mill-UE u mill-pajjiżi tal-UE) jintuża mill-QtĠ-UE meta tiżviluppa l-każistika tagħha, peress li r-regoli tiegħu japplikaw għall-UE u mhumiex inkompatibbli mal-istruttura speċifika tal-UE.
  • Minbarra l-impenni legali tal-UE u tal-pajjiżi tal-UE, id-dritt internazzjonali huwa wkoll sors ta’ ispirazzjoni għall-QtĠ-UE meta tfassal prinċipji ġenerali tad-dritt.
• Il-prinċipji ġenerali tad-dritt
  • Żviluppati mill-każistika tal-QtĠ-UE, il-prinċipji ġenerali ppermettew lill-Qorti timplimentar regoli f’oqsma differenti li t-Trattati ma jsemmux.
  • Il-prinċipji ġenerali tad-dritt tal-UE jistgħu jkunu komuni għas-sistemi legali nazzjonali kollha tal-pajjiżi tal-UE u kompatibbli mal-għanijiet tal-UE, anki jekk ikunu ispirati minn prinċipji minquxa f’ċerti sistemi legali nazzjonali biss.

Drittijiet fundamentali

• Id-drittijiet fundamentali (L-Artikolu 6 tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea (TUE)) huma kategorija speċjali ta’ sors tad-dritt:
  • parzjalment primarju — L-Artikolu 6(1) TUE jirrikonoxxi li l-Karta tad-Drittijiet fundamentali tal-Unjoni Ewropea għandha l-istess valur legali bħat-Trattati;
  • parzjalment supplimentari — l-Artikolu 6(3) TUE jirrikonoxxi b’mod espliċitu “id-drittijiet fundamentali, kif iggarantiti mill-Konvenzjoni Ewropea għall-Protezzjoni tad-Drittijiet tal-Bniedem u l-Libertajiet Fundamentali, u kif jirriżultaw mit-tradizzjonijiet kostituzzjonali komuni għall-Istati Membri” bħala prinċipji ġenerali tad-dritt tal-UE.

TERMINI EWLENIN

DOKUMENT EWLIENI

Verżjoni konsolidata tat-Trattat tal-Unjoni Ewropea — Titolu III — Dispożizzjonijiet dwar l-istituzzjonijiet — Artikolu 19 (ĠU C 202, 7.6.2016, p. 27)

DOKUMENTI RELATATI

Verżjoni kkonsolidata tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea — L-Ewwel Parti — Prinċipji — Titolu I — Kategoriji u oqsma ta’ kompetenza tal-Unjoni — Artikolu 6 (ĠU C 202, 7.6.2016, pp. 52–53).

l-aħħar aġġornament 12.03.2018