(1)

Il-konnettività mal-broadband hija komponent ewlieni għall-iżvilupp, l-adozzjoni u l-użu tat-teknoloġiji tal-informazzjoni u tal-komunikazzjoni (minn hawn ’il quddiem msejħa TIK) fl-ekonomija u fis-soċjetà. Il-broadband għandu importanza strateġika minħabba l-kapaċità tiegħu li jħaffef il-kontribut ta' dawn it-teknoloġiji għat-tkabbir u l-innovazzjoni fis-setturi kollha tal-ekonomija u għall-koeżjoni soċjali u territorjali. B'konformità mal-Istrateġija ta' Liżbona u komunikazzjonijiet sussegwenti (2) il-Kummissjoni Ewropea (minn hawn ’il quddiem msejħa l-Kummissjoni), l-Awtorità tappoġġa wkoll id-disponibbiltà wiesgħa tas-servizzi broadband għaċ-ċittadini Ewropej kollha.

(2)

Wieħed għandu jfakkar li fil-Pjan ta' Azzjoni dwar l-Għajnuna mill-Istat – Inqas għajnuna mill-Istat, u immirata aħjar: pjan direzzjonali għar-riforma tal-għajnuna mill-Istat 2005-2009  (3), il-Kummissjoni nnotat li l-miżuri dwar l-għajnuna mill-Istat jistgħu, f'ċerti kundizzjonijiet, iservu bħala għodod effettivi għall-kisba ta' għanijiet ta' interess komuni. B'mod partikolarit, l-għajnuna mill-Istat tista' tikkoreġi nuqqasijiet tas-suq, biex b'hekk ittejjeb il-funzjonament effiċjenti tas-swieq u tkattar il-kompetittività. Barra minn hekk, fejn is-swieq jipprovdu riżultati effiċjenti imma fejn dawn jiġu kkunsidrati bħala mhux sodisfaċenti mil-lenti tal-politika dwar il-koeżjoni, l-għajnuna mill-Istat tista' tintuża biex jinkiseb riżultat tas-suq li jkun aktar mixtieq u ġust. B'mod partikolari, intervent immirat sew mill-Istat fil-qasam tal-broadband jista' jikkontribwixxi għat-tnaqqis tal-“qasma diġitali” (4) li tifred inħawi jew reġjuni f'pajjiż fejn jiġu offruti servizzi tal-broadband kompetittivi u bi prezzijiet konvenjenti minn inħawi fejn wieħed ma jsibx dawn is-servizzi.

(3)

Fl-istess ħin, wieħed għandu jiżgura li l-għajnuna mill-Istat ma toqtolx l-inizjattiva tas-suq fis-settur tal-broadband. Jekk l-għajnuna mill-Istat għall-broadband tintuża f'oqsma fejn l-operaturi tas-suq normalment jagħżlu li jinvestu jew diġà investew, dan jista' jaffettwa l-investimenti li jkunu diġà saru mill-operaturi tal-broadband bil-kundizzjonijiet tas-suq u jista' jimmina b'mod sinifikanti qabel xejn l-inċentivi tal-operaturi tas-suq biex jinvestu fil-broadband. F'każijiet bħal dawn, l-għajnuna mill-Istat għall-broadband tista' tispiċċa kontroproduttiva għall-mira li wieħed ikun jixtieq jilħaq. L-għan ewlieni tal-kontroll tal-għajnuna mill-Istat fil-qasam tal-broadband huwa li jiġi żgurat li l-miżuri ta' għajnuna mill-Istat jissarrfu f'livell ogħla ta' kopertura u penetrazzjoni tal-broadband, jew f'rata aktar mgħaġġla, milli kien ikun il-każ mingħajr l-għajnuna, u li jiġi żgurat li l-effetti tajbin tal-għajnuna jegħlbu l-effetti ħżiena tagħha f'termini ta' distorsjoni tal-kompetizzjoni.

(4)

Wieħed għandu jfakkar li l-qafas regolatorju għall-komunikazzjoni elettronika jittratta wkoll kwistjonijiet relatati mal-aċċess għall-broadband (5). B'hekk, is-swieq tal-broadband bl-ingrossa s'issa huma suġġetti għal regolazzjoni ex ante fl-Istati tal-EFTA kollha (6). Rigward dan, ittieħdu numru ta' inizzjattivi li jimmiraw biex jindirizzaw l-isfidi l-ġodda li jqajmu n-netwerks għall-aċċess tal-ġenerazzjoni li jmiss (minn hawn ’il quddiem msejħa NGA) (7) minn aspett regolatorju, partikolarment rigward kwistjonijiet ta' aċċess (8).

(5)

Il-Kapitolu preżenti jelenka l-politika tal-Awtorità meta tiġi biex tapplika r-regoli dwar l-għajnuna mill-Istat tal-Ftehim taż-ŻEE għal miżuri li jsostnu l-implimentazzjoni ta' netwerks tal-broadband tradizzjonali, abbażi l-prattika deċiżjonali attwali tal-Kummissjoni (Taqsima 2) u wkoll jindirizzaw għadd ta' kwistjonijiet li għandhom x'jaqsmu mal-evalwazzjoni ta' miżuri li jkollhom l-għan li jħeġġu u jsostnu l-introduzzjoni ta' malajr u opportuna tan-netwerks tat-tip NGA (Taqsima 3).

(6)

L-Awtorità se tapplika l-linji gwida mniżżla f'dan il-Kapitolu fl-evalwazzjoni ta' għajnuna mill-Istat għall-broadband, u b'hekk tkabbar iċ-ċertezza legali u t-trasparenza tal-prattika deċiżjonali tagħha.

(7)

Fil-prattika deċiżjonali tagħha, il-Kummissjoni ħadet pożizzjoni favorevoli rigward miżuri statali għall-implimentazzjoni tal-broadband għal inħawi rurali u mhux moqdijin tajjeb, filwaqt li kienet aktar kritika fejn jidħlu miżuri ta' għajnuna f'inħawi fejn diġà teżisti infrastruttura tal-broadband u diġà hemm il-kompetizzjoni. Fejn l-intervent mill-Istat, biex tiġi sostnuta l-implimentazzjoni tal-broadband, jissodisfa l-kundizzjonijiet tal-għajnuna mill-Istat fit-tifsira tal-Artikolu 107(1) tat-Trattat dwar il-Funzjonalment tal-Unjoni Ewropea (minn hawn ’il quddiem msejjaħ TFUE), ekwivalenti għall-Artikolu 61(1) tal-Ftehim taż-ŻEE, s'issa l-kompatibbiltà tiegħu ġiet ivvalutata mill-Kummissjoni prinċipalment taħt l-Artikolu 107(3) tat-TFUE, ekwivalenti għall-Artikolu 61(3) tal-Ftehim taż-ŻEE. Il-politika tal-Kummissjoni dwar l-għajnuna mill-Istat fejn jidħlu miżuri statali biex tiġi sostnuta l-implimentazzjoni tan-netwerks tal-broadband hija mqassra fit-Taqsimiet 2.2 u 2.3 hawn taħt.

(8)

Skont l-Artikolu 61(1) tal-Ftehim taż-ŻEE, “kwalunkwe għajnuna mogħtija minn Stati Membri tal-KE, minn Stati tal-EFTA jew permezz ta’ riżorsi tal-Istat fi kwalunkwe forma li tfixkel jew thedded li tfixkel il-kompetizzjoni billi tiffavorixxi ċerti impriżi jew il-produzzjoni ta’ ċerti oġġetti, sakemm taffettwa l-kummerċ bejn il-Partijiet Kontraenti, għandha tkun inkompatibbli mat-tħaddim ta’ dan il-Ftehim”. Minn dan jirriżulta li sabiex miżura tikkwalifika bħala għajnuna mill-Istat, iridu jiġu sodisfatti l-kundizzjonijiet kumulattivi li ġejjin:

(9)

Is-sostenn pubbliku tal-proġetti tal-broadband bosta drabi jinvolvi l-preżenza ta' għajnuna mill-Istat fit-tifsira tal-Artikolu 61(1) tal-Ftehim taż-ŻEE (9).

(10)

L-ewwel nett, il-miżuri tipikament ikunu jinvolvu r-riżorsi mill-Istat, (ngħidu aħna, fejn l-Istat isostni proġetti tal-broadband permezz ta' sussidji, tnaqqis tat-taxxi jew tipi oħra ta' kundizzjonijiet preferenzjali ta' finanzjament) (10).

(11)

It-tieni, fejn jidħol is-sostenn mogħti għal attività ekonomika, miżuri statali li jsostnu proġetti tal-implimentazzjoni tal-broadband s-soltu jindirizzaw it-twettiq ta' attività ekonomika (bħall-bini, it-tħaddim, u l-għoti tal-aċċess għall-infrastruttura tal-broadband inklużi l-faċilitajiet backhaul u t-tagħmir ta' mal-art, bħal dawk fissi, terrestri mingħajr fil, bl-użu ta' satellita, jew taħlita ta' dawn). Madankollu, f'każijiet eċċezzjonali fejn in-netwerk iffinanzjat b'dan il-mod ma jintużax għal skopijiet kummerċjali (eżempju, jekk in-netwerk jipprovdi aċċess għall-broadband biss lil websajts, servizzi u tagħrif li ma jkunux kummerċjali) (11), tali intervent mill-Istat ma jkunx jinvolvi l-għotja ta' vantaġġ ekonomiku lil impriżi, u konsegwentement ma tkunx tikkostitwixxi għajnuna mill-Istat skont it-tifsira tal-Artikolu 61(1) tal-Ftehim taż-ŻEE.

(12)

It-tielet, fir-rigward tal-għoti ta' vantaġġ, l-għajnuna s-soltu tingħata direttament lill-investituri (12) tan-netwerk, li fil-biċċa l-kbira tal-każi jintgħażlu permezz ta' sejħa miftuħa għall-offerti (13). Filwaqt li l-użu ta' sejħa għall-offerti jiżgura li kwalunkwe għajnuna tkun limitata għall-ammont minimu meħtieġ għall-proġett partikulari, is-sostenn finanzjarju jista' jippermetti lill-appaltatur li jirnexxi jwettaq attività kummerċjali b'kundizzjonijiet li, kieku, ma kinux ikunu disponibbli fis-suq. Benefiċjarji indiretti jistgħu jinkludu operaturi terzi li jiksbu aċċess bl-ingrossa għall-infrastruttura li tkun inbniet b'dan il-mod, kif ukoll negozji li jitqabbdu mal-broadband b'termini u kundizzjonijiet li ma japplikawx mingħajr l-intervent mill-Istat (14).

(13)

Ir-raba', fir-rigward tal-kriterju tas-selettività, miżuri statali li jsostnu l-implimentazzjoni ta' netwerks tal-broadband huma min-natura tagħhom selettivi minħabba li jimmiraw għal impriżi li huma attivi biss f'ċerti reġjuni jew f'ċerti partijiet tas-suq ġenerali tas-servizzi tal-komunikazzjonijiet elettroniċi. Barra minn hekk, rigward id-distorsjoni tal-kompetizzjoni, l-intervent mill-Istat għandu t-tendenza li jibdel il-kundizzjonijiet eżistenti tas-suq, b'mod li għadd ta' ditti jagħżlu li jinqdew bis-servizzi pprovduti mill-fornituri magħżula minflok bis-soluzzjonijiet alternattivi msejsa fuq is-suq li jkunu aktar għaljin (15). Għalhekk, il-fatt innifsu li servizz tal-broadband jsir disponibbli, jew jekk ikun offrut bi prezz orħos milli kien ikun il-każ kieku ma kienx hemm l-intervent mill-Istat, ikollu effett ta' distorsjoni tal-kompetizzjoni. Barra minn hekk, is-sostenn għall-broadband jista' jnaqqas il-possibbiltá ta' qligħ u jaqta' barra l-investiment mill-parteċipanti tas-suq li, f'sitwazzjoni differenti, kienu jkunu lesti jinvestu fl-inħawi li għaliha jkun immirat is-sostenn, jew f'partijiet minnha.

(14)

Fl-aħħar nett, safejn l-intervent mill-Istat jista' jaffettwa lill-fornituri tas-servizzi minn Stati taż-ŻEE oħrajn, ikollu wkoll effett fuq il-kummerċ ladarba s-swieq għas-servizzi tal-komunikazzjonijiet elettroniċi (inklużi s-swieq bl-ingrossa u bl-imnut tal-broadband) huma miftuħin għall-kompetizzjoni bejn l-operaturi u l-fornituri tas-servizz (16).

(15)

Fejn l-Istat isostni l-introduzzjoni tal-broadband permezz ta' partecipazzjoni azzjonarja jew injezzjoni ta' kapital fil-kumpanija li tkun se twettaq il-proġett, jinħtieġ li ssir evalwazzjoni dwar jekk dan l-investiment ikunx jinvolvi għajnuna mill-Istat. Skont il-prinċipju tat-trattament ugwali jirriżulta li l-kapital imqiegħed mill-Istat, direttament jew indirettament, għad-dispożizzjoni ta' impriża f'ċirkustanzi li jikkorrispondu għal kundizzjonijiet normali tas-suq ma jistax jiġi kkunsidrat bħala għajnuna mill-Istat.

(16)

Meta l-parteċipazzjoni azzjonarja jew l-injezzjoni ta' kapital minn investitur pubbliku ma tagħtix biżżejjed prospetti ta' possibbiltà ta' qligħ, lanqas fuq medda twila ta' żmien, tali intervent għandu jiġi kkunsidrat bħala għajnuna skont it-tifsira tal-Artikolu 61(1) tal-Ftehim taż-ŻEE, u l-kompatibbiltà tiegħu mas-suq komuni għandha tiġi evalwata biss fuq il-bażi tal-kriterji preskritti f'dik id-dispożizzjoni (17).

(17)

Il-Kummissjoni eżaminat l-applikazzjoni tal-prinċipju tal-investitur privat fl-ekonomija tas-suq fil-qasam tal-broadband fid-deċiżjoni tagħha ta' Amsterdam (18). Kif enfasizzat f'din id-deċiżjoni, il-konformità ta' investiment pubbliku mat-termini tas-suq trid tintwera bl-akbar reqqa u b'mod komprensiv, jew permezz ta' parteċipazzjoni sinifikanti ta' investituri privati jew inkella permezz tal-eżistenza ta' pjan għaqli tan-negozju li juri redditu adegwat fuq l-investiment. Fejn fil-proġett jieħdu sehem investituri privati, hija kundizzjoni sine qua non li jkunu jridu jassumu r-riskju kummerċjali marbut mal-investiment bl-istess termini u kundizzjonijiet tal-investitur pubbliku.

(18)

F'ċerti każi, l-Istati tal-EFTA jistgħu jikkunsidraw li l-forniment ta' netwerk tal-broadband għandu jiġi kkunsidrat bħala servizz ta' interess ekonomiku ġenerali (minn issa ’il quddiem imsejjaħ SIEĠ) skont it-tifsira tal-Artikolu 59(2) tal-Ftehim taż-ŻEE (19).

(19)

Skont il-każistika tal-Qorti tal-Ġustizzja, sakemm jiġu sodisfatti erba' kriterji ewlenin (magħrufin komunement bħala l-kriterji Altmark), il-finanzjament mill-Istat għall-forniment ta' SIEĠ jista' jaqa' barra mill-ambitu tal-Artikolu 61(1) tal-Ftehim taż-ŻEE (20). L-erba' kundizzjonijiet huma: (a) il-benefiċjarju ta' mekkaniżmu ffinanzjat mill-Istat għal SIEĠ irid jiġi fdat formalment bil-fornitura u r-rilaxx ta' SIEĠ, fejn l-obbligi jridu jiġu identifikati b'mod ċar; (b) il-parametri għall-ikkalkular tal-kumpens iridu jiġu stabbiliti minn qabel b'metodu oġġettiv u trasparenti, biex jiġi evitat li jagħti vantaġġ ekonomiku li jista' jiffavorixxi l-impriża li qed tirċievi l-finanzjament meta mqabbla ma' kumpaniji li qed jikkompetu; (c) il-kumpens ma jistax jaqbeż dak li hu meħtieġ biex ikopri l-ispejjeż kollha, jew parti minnhom, li jkunu ġġarrbu fir-rilaxx tas-SIEĠ, filwaqt li jiġu kkunsidrati l-irċevuti rilevanti u qligħ raġonevoli biex jiġu rilaxxati dawk l-obbligi; u (d) fejn il-benefiċjarju mhux magħżul skont il-proċedura ta' akkwist pubbliku, il-livell ta' kumpens mogħti jrid jiġi ddeterminat abbażi ta' analiżi tal-ispejjeż li impriża tipika, immexxija b'mod tajjeb, setgħat iġġarrab fir-rilaxx ta' dawk l-obbligi, filwaqt li jiġu kkunsidrati l-irċevuti rilevanti u qligħ raġonevoli.

(20)

F'żewġ deċiżjonijiet (21) rigward miżuri meħuda minn awtoritajiet reġjonali biex jagħtu konċessjoni (sussidjata) għal servizz pubbliku (22) lil operaturi privati għall-implimentazzjoni ta' netwerks tal-broadband bażiku f'reġjuni li mhumiex moqdijin tajjeb, il-Kummissjoni waslet għall-konklużjoni li l-iskemi ta' sostenn li ġew notifikati kienu konformi mal-erba' kriterji preskritti f'Altmark, u għaldaqstant ma kinux jaqgħu taħt l-Artikolu 107(1) tat-TFUE (23). Partikolarment, fiż-żewġ każi, l-appaltatur li ngħata x-xogħol intgħażel fuq il-bażi tal-inqas ammont ta' għajnuna mitluba u l-ammont ta' kumpens li ngħata ġie stabbilit fuq il-bażi ta' kriterji determinati minn qabel u trasparenti. Barra minn hekk, il-Kummissjoni ma sabet l-ebda evidenza jew riskju ta' kumpens aktar milli kien imiss.

(21)

Bil-maqlub ta' dan, il-Kummissjoni ddeċidiet li l-kunċett ta' x'inhu SIEĠ u d-dipendenza sussegwenti fuq il-każistika Altmark ma jistgħux jiġu aċċettati fejn il-fornitur la kellu mandat ċar u lanqas kellu xi obbligu li jipprovdi l-aċċess għall-broadband liċ-ċittadini u n-negozji kollha f'inħawi mhux moqdijin tajjeb, u jqabbadhom miegħu, iżda kien aktar orjentat lejn komunikazzjoni bejn negozji (24).

(22)

Barra minn hekk, skont il-każistika, għalkemm l-Istati tal-EFTA għandhom diskrezzjoni wiesgħa biex jiddefinixxu x'inhu dak li huma jikkunsidraw bħala servizzi ta' interess ekonomiku ġenerali, l-Awtorità teżamina d-definizzjoni ta' tali servizzi minn Stat tal-EFTA f'każ ta' żball evidenti (25). Fi kliem ieħor, għalkemm id-determinazzjoni tan-natura u l-ambitu ta' missjoni ta' SIEĠ taqa' taħt il-kompetenza u s-setgħat diskrezzjonarji tal-Istati tal-EFTA, tali kompetenza la hija bla limiti u lanqas ma tista' tiġi eżerċitata arbitrarjament (26). Partikularment, biex attività tiġi kkunsidrata bħala SIEĠ, irid ikollha karatteristiċi speċjali meta mqabbla ma' attivitajiet ekonomiċi ordinarji (27). F'dan ir-rigward, l-Awtorità se tikkunsidra li f'inħawi fejn investituri privati diġà investew f'infrastruttura ta' netwerk tal-broadband (jew jinsabu fil-proċess li jkomplu jifirxu l-infrastruttura tan-netwerk tagħhom) u diġà qed ifornu servizzi kompetittivi tal-broadband b’kopertura adegwata tal-broadband, il-ħolqien ta' infrastruttura parallela tal-broadband li tkun kompetittiva u ffinanzjata b'fondi pubbliċi m'għandux jiġi kkunsidrat bħala SIEĠ skont it-tifsira tal-Artikolu 59(2) tal-Ftehim taż-ŻEE (28) Fejn, madankollu, ikun jista' jiġi ppruvat li l-investituri privati jistgħu ma jkunux f'qagħda li jipprovdu, fil-ġejjieni qrib (29), kopertura adegwata tal-broadband liċ-ċittadini jew lill-konsumaturi kollha, u b'hekk iħallu biċċa mdaqqsa mill-popolazzjoni mhux imqabbda, jista' jingħata kumpens għal servizz pubbliku lil impriża fdata bit-tmexxija ta' SIEĠ dment li l-kundizzjonijiet iffissati fil-paragrafi 23 sa 27 jiġu sodisfatti. Bħala punt preliminari, wieħed għandu jiġi enfasizzat li l-kunsiderazzjonijiet iffissati f'dawk il-paragrafi huma msejsa fuq l-ispeċifiċitajiet tas-settur tal-broadband u jirriflettu l-esperjenzi miksubin s'issa mill-Kummissjoni f'dan il-qasam. Hekk, il-kundizzjonijiet iffissati f'dawk il-paragrafi, għalkemm mhumiex eżawrijenti, huma indikattivi tal-mod kif taħdem l-Awtorità biex tivvaluta każ b'każ jekk l-attivitajiet inkwistjoni jistgħux jiġu definiti bħala SIEĠ, u jekk il-finanzjament pubbliku mogħti f'dan ir-rigward jikkonformax mar-regoli tat-għajnuna mill-Istat tal-Ftehim taż-ŻEE.

(23)

Fir-rigward tad-definizzjoni tal-ambitu ta' missjoni ta' SIEĠ biex wieħed jiżgura li jkun hemm implimentazzjoni mifruxa ta' infrastruttura tal-broadband, l-Istati tal-EFTA huma mitluba jiddeskrivu r-raġunijiet għaliex jikkunsidraw li s-servizz inkwistjoni, minħabba n-natura speċifika tiegħu, jixraqlu jiġi kkaratterizzat bħala SIEĠ u li jingħażel minn attivitajiet ekonomiċi oħrajn (30). Huma għandhom jiżguraw ukoll li l-missjoni ta' SIEĠ tissodisfa ċerti kriterji minimi komuni għal kull missjoni ta' SIEĠ u juru li dawk il-kriterji huma tabilħaqq sodisfatti fil-każ partikulari.

(24)

Dawn il-kriterji jinkludi, għall-inqas, (a) il-preżenza ta' att tal-awtorità pubblika, li tagħti lill-operatur inkwistjoni r-responsabbilta ta' missjoni ta' SIEĠ u (b) in-natura universali u ta' bilfors ta' dik il-missjoni. Hekk, meta jiġi vvalutat jekk id-definizzjoni ta' SIEĠ għall-implimentazzjoni tal-broadband ma twassalx għal żball evidenti ta' apprezzament, l-Istati tal-EFTA għandhom jiżguraw li l-infrastruttura tal-broadband li tkun se titqiegħed għandha tipprovdi konnettività universali għall-konsumaturi kollha f'inħawi partikulari, kemm għall-konsumaturi residenzjali kif ukoll għal dawk tan-negozju. Aktar minn hekk, in-natura ta' bilfors tal-missjoni ta' SIEĠ timplika li l-fornitur tan-netwerk li se jitqiegħed mhux se jkun jista' jirrifjuta l-aċċess għall-infrastruttura fuq bażi diskrezzjonarja u/jew diskriminatorja (għax, ngħidu aħna, jista' ma jkunx jagħmel sens kummerċjali li jipprovdi s-servizzi ta' aċċess f'inħawi partikulari).

(25)

Minħabba l-istat tal-kompetizzjoni li nkiseb minn mindu seħħet il-liberalizzazzjoni tas-settur tal-komunikazzjoni elettronika fiż-ŻEE, u partikularment il-kompetizzjoni li teżisti llum fis-suq bl-imnut tal-broadband, għandu jkun disponibbli għall-operaturi disponibbli kollha netwerk iffinanzjat pubblikament maħluq fil-kuntest ta' SIEĠ. Għalhekk, l-għarfien ta' missjoni ta' SIEĠ għall-implimentazzjoni tal-broadband għandu jiġi imsejjes fuq il-fornitura ta' infrastruttura passiva, newtrali (31) u b'aċċess miftuħ. Tali netwerk għandu jipprovdi, lil dawk li jfittxu l-aċċess, il-forom kollha possibbli ta' aċċess għan-netwerk u jippermetti kompetizzjoni effettiva fil-livell tal-bejgħ bl-imnut, b'mod li jiżgura l-fornitura ta' servizzi kompetittivi u bi prezz konvenjenti lill-utenti aħħarin (32). Għalhekk, il-missjoni ta' SIEĠ għandha tkopri biss l-implimentazzjoni ta' netwerk tal-broadband li jipprovdi konnettività universali u l-fornitura tas-servizzi relatati ta' aċċess bl-ingrossa, mingħajr ma tinkludi s-servizzi bl-imnut ta' komunikazzjoni (33). Fejn il-fornitur tal-missjoni ta' SIEĠ jkun ukoll operatur integrat vertikalment tal-broadband, għandhom isiru salvagwardji adegwati sabiex jiġi evitat kwalunkwe kunflitt ta' interess, diskriminazzjoni abbużiva jew kwalunkwe vantaġġi indiretti moħbijin oħrajn (34).

(26)

Minħabba li s-suq għall-komunikazzjonijiet elettroniċi huwa liberalizzat għal kollox, SIEĠ għall-implimentazzjoni tal-broadband ma jistax ikun ibbażat fuq l-għoti ta' jedd esklussiv jew speċjali lill-fornitur ta' SIEĠ skont it-tifsira tal-Artikolu 59(1) tal-Ftehim taż-ŻEE.

(27)

Biex jikkonforma mal-missjoni tiegħu ta' kopertura universali, fornitur ta' SIEĠ jista' jkun jeħtieġ iqiegħed infrastruttura ta' netwerk mhux biss fi nħawi li minnhom ma jsirx qligħ iżda wkoll fi nħawi li minnhom isir qligħ, jiġifieri nħawi fejn operaturi oħrajn jista' jkun li diġà jkunu qiegħdu l-infrastruttura tan-netwerk tagħhom stess jew ikunu qed jippjanaw li jagħmlu dan fil-ġejjieni qrib. Madankollu, minħabba l-ispeċifiċitajiet tas-settur tal-broadband, f'dan il-każ kwalunkwe kumpens mogħti għandu jkopri biss l-ispejjeż biex titqiegħed infrastruttura fl-inħawi fejn mhemmx qligħ (35). Fejn SIEĠ għall-implimentazzjoni tal-broadband ma jkunx ibbażat fuq l-implimentazzjoni ta' infrastruttura bi sjieda pubblika, għandhom isiru mekkaniżmi adegwati ta' reviżjonijiet u ta' treġġigħ lura sabiex wieħed jevita li l-fornitur tas-SIEĠ jikseb vantaġġ abbużiv billi jżomm is-sjieda tan-netwerk li tkun ġiet iffinanzjata b'fondi pubbliċi meta tintemm il-konċessjoni tas-SIEĠ. Fl-aħħar nett, il-kumpens għas-SIEĠ għandu fil-prinċipju jingħata permezz ta' sejħa miftuħa, trasparenti u mhux diskriminatorja għall-offerti li titlob lill-operaturi kandidati kollha jiddefinixxu b'mod trasparenti l-inħawi fejn hemm il-qligħ u fejn mhemmx, jistmaw id-dħul mistenni u jitolbu l-ammont korrispondenti ta' kumpens li jqisuh strettament meħtieġ, filwaqt li jevitaw kwalunkwe riskju ta' kumpens żejjed. Sejħa għall-offerti organizzata b'tali kundizzjonijiet għandha tiggarantixxi li r-raba' kundizzjoni preskritta f'Altmark tiġi sodisfatta (ara l-paragrafu 19).

(28)

Fil-każ li l-erba' kriterji stabbiliti f'Altmark ma jiġux sodisfatti, u jekk il-kriterji ġenerali għall-applikabbiltà tal-Artikolu 61(1) tal-Ftehim taż-ŻEE ikunu ġew sodisfatti, il-kumpens għal servizz pubbliku għall-implimentazzjoni ta' infrastruttura broadband se jikkostitwixxi għajnuna mill-Istat u ser ikun soġġett għall-Artikoli 49, 59, 61 tal-Ftehim taż-ŻEE u l-Artikolu 1 tal-Parti 1 tal-Protokoll 3 għall-Ftehim bejn l-Istati tal-EFTA dwar Twaqqif ta’ Awtorità tas-Sorveljanza u Qorti tal-Ġustizzja (minn hawn ’il quddiem imsejjaħ Protokoll 3 tal-Ftehim tas-Sorveljanza u tal-Qorti). F'dan il-każ, l-għajnuna mill-Istat fil-forma ta' kumpens għal servizz pubbliku mogħti lil ċertu impriżi mogħtija r-responsabbiltà tat-tħaddim ta' servizzi ta' interess ekonomiku ġenerali (ara l-paragrafi 23-27 hawn fuq) tista' tiġi kkunsidrata bħala kompatibbli mat-tħaddim tal-Ftehim taż-ŻEE u eżenti mir-rekwiżit tan-notifika stipulat fl-Artikolu 1(3) tal-Parti 1 tal-Protokoll 3 għall-Ftehim tas-Sorveljanza u tal-Qorti jekk ir-rekwiżiti stabbiliti fl-Att imsemmi għalih fil-punt 1h tal-AnnessXV tal-Ftehim taż-ŻEE (id-Deċiżjoni tal-Kummissjoni 2005/842/KE tat-28 ta' Novembru 2005 dwar l-applikazzjoni tal-Artikolu 86(2) tat-Trattat tal-KE rigward għajnuna mill-Istat taħt il-forma ta' kumpens għal servizzi pubbliċi mogħti lil ċerti impriżi inkarigati bil-ġestjoni ta' servizzi ta' interess ekonomiku ġenerali (36), kif adottat mill-Ftehim taż-ŻEE mill-Protokoll tiegħu, jiġu sodisfatti (37).

(29)

Fejn il-Kummissjoni tkun sabet li miżura nnotifikata fis-settur tal-broadband tikkostitwixxi għajnuna skont it-tifsira tal-Artikolu 107(1) tat-TFUE, l-evalwazzjoni tal-kompatibbiltà s'issa ġiet ibbażata direttament fuq l-Artikolu 107(3)(c) tat-TFUE (38).

(30)

L-inħawi koperti minn proġett ta' għajnuna mill-Istat għall-broadband jistgħu jkunu wkoll inħawi assistiti fit-tifsira tal-Artikolu 61(3)(a) u (c), u l-Kapitolu dwar l-għajuna reġjonali nazzjonali għall-2007–2013 tal-Linji Gwida tal-Gaħjnuna mill-Istat tal-Awtorità (minn hawn ’il quddiem imsejjaħ il-Kapitolu dwar l-għajuna reġjonali nazzjonali) (39). F'dan il-każ, l-għajnuna lill-broadband tista' tikkwalifika wkoll bħala għajnuna għall-investiment tal-bidu skont it-tifsira tal-Kapitolu dwar l-għajnuna reġjonali nazzjonali. Madankollu, f'bosta mill-każi eżaminati s'issa mill-Kummissjoni kien hemm ukoll inħawi oħra, li l-miżuri nnotifikati kienu jimmiraw għalihom, li ma kinux “assistiti”, u b'riżultat ta' dan l-evalwazzjoni tal-Kummissjoni ma setgħetx issir skont il-Linji Gwida dwar l-Għajnuna Reġjonali tal-Kummissjoni ekwivalenti (40).

(31)

Fejn miżura tkun taqa' fl-ambitu tal-Kapitolu dwar l-għajnuna reġjonali nazzjonali u fejn tkun maħsuba biex tagħti għajnuna ad hoc individwali lil ditta waħda, jew għajnuna limitata għal qasam wieħed ta' attività, hija r-responsabbilta tal-Istat tal-EFTA li juri li l-kundizzjonijiet tal-Kapitolu dwar l-għajnuna reġjonali nazzjonali jiġu sodisfatti. Dan jinkludi partikolarment li l-proġett inkwistjoni jikkontribwixxi għal strateġija koerenti għall-iżvilupp reġjonali u li, meta wieħed iqis in-natura u d-daqs tal-proġett, ma jkunx se jwassal għal distorsjonijiet mhux aċċettabbli tal-kompetizzjoni.

(32)

Fl-evalwazzjoni ta' jekk miżura ta' għajnuna tistax tiġi kkunsidrata bħala kompatibbli mat-tħaddim tal-Ftehim taż-ŻEE, l-Awtorità tibbilanċja l-impatt pożittiv tal-miżura ta' għajnuna fil-kisba ta' għan ta' interess komuni kontra l-effetti sekondarji negattivi potenzjali tagħha, bħad-distorsjonijiet tal-kummerċ u l-kompetizzjoni.

(33)

Meta tkun qed tapplika dan it-test tal-ibbilanċjar, l-Awtorità se tevalwa l-mistoqsijiet li ġejjin:

(34)

Il-passi individwali tat-test tal-ibbilanċjar fil-qasam tal-broadband huma mniżżlin f’aktar dettall fit-Taqsimiet 2.3.2 u 2.3.3.

(35)

Kif ġie indikat fid-daħla, l-aċċess mifrux u offrut bi prezz konvenjenti għall-broadband għandu importanza kbira minħabba l-kapaċità tiegħu li jħaffef il-kontribut ta' dawn it-teknoloġiji għat-tkabbir u l-innovazzjoni fis-setturi kollha tal-ekonomija u għall-koeżjoni soċjali u territorjali.

(36)

L-ekonomija tal-forniment tal-broadband hija tali li s-suq ma jsibhiex dejjem vantaġġjuża li jinvesti fih. Minħabba l-ekonomija tad-densità, ġeneralment ikun iktar vantaġġjuż li n-netwerks tal-broadband jiġu introdotti fejn it-talba potenzjali tkun ikbar u kkonċentrata, jiġifieri f'inħawi fejn ikun hemm densità għolja ta' popolazzjoni. Minħabba spejjeż fissi għolja tal-investiment, l-ispejjeż unitarji jiżdiedu bil-kbir hekk kif id-densità tal-popolazzjoni tiċkien. B'riżultat ta' dan, in-netwerks tal-broadband għandhom it-tendenza li jkopru bi qligħ parti biss tal-popolazzjoni. Bl-istess mod, f'ċerti nħawi, jista' jkun hemm qligħ biss jekk ikun fornitur wieħed biss, u mhux tnejn jew aktar, li jistabbilixxi netwerk.

(37)

Fejn is-suq ma jkunx jipprovdi biżżejjed kopertura tal-broadband jew il-kundizzjonijiet ta' aċċess mhumiex adegwati, l-għajnuna mill-Istat jista' jkollha rwol utli. Speċifikament, l-għajnuna mill-Istat fil-qasam tal-broadband tista' tirrimedja nuqqas tas-suq, jiġifieri sitwazzjonijiet fejn investituri individwali tas-suq ma jinvestux, anki jekk dan jista' jkun effiċjenti minn perspettiva ekonomika usa', eżempju minħabba l-effetti pożittivi indiretti. Inkella, wieħed jista' jara l-għajnuna mill-Istat għall-broadband bħala għodda biex jinkisbu għanijiet ta' ekwità, jiġifieri bħala mod kif jitjieb l-aċċess għal mezz essenzjali ta' komunikazzjoni għall-parteċipanti kollha fis-soċjetà, kif ukoll il-liberta' tal-espressjoni lill-parteċipanti kollha fis-soċjetà u b'hekk titjieb il-koeżjoni soċjali u territorjali.

(38)

Mill-bidu nett ikun utli li tiddaħħal distinzjoni fundamentali bejn it-tipi ta' nħawi li jistgħu jitpoġġew fil-mira, u dan ikun jiddependi mil-livell ta' kemm in-nies ikollhom diġà l-faċilità li jaqbdu mal-broadband. Il-Kummissjoni konsistentement għamlet distinzjoni bejn inħawi fejn ma teżisti l-ebda infrastruttura tal-broadband jew fejn huwa improbabbli li tiġi żviluppata dalwaqt (inħawi bojod), inħawi fejn hemm biss operatur wieħed ta' netwerk tal-broadband (inħawi griżi) u inħawi fejn hemm mill-inqas żewġ fornituri jew aktar ta' netwerks tal-broadband (inħawi suwed) (42).

(39)

L-Awtorità tikkunsidra s-sostenn għall-implimentazzjoni tan-netwerk tal-broadband f'inħawi bojod rurali u li mhumiex moqdijin tajjeb bħala promozzjoni ta' koeżjoni soċjali u ekonomika territorjali u bħala indirizzar għan-nuqqasijiet tas-suq. In-netwerks tal-broadband għandhom it-tendenza li jkopru bi qligħ parti biss tal-popolazzjoni, b'hekk is-sostenn mill-Istat hu meħtieġ biex tinkiseb kopertura ta' kullimkien.

(40)

L-Awtorità taċċetta li meta tipprovdi sostenn finanzjarju għall-fornitura ta' servizzi tal-broadband f'inħawi fejn il-broadband attwalment mhuwiex disponibbli u fejn m'hemm l-ebda pjanijiet minn investituri privati biex jintroduċu tali infrastruttura fil-ġejjieni qrib, l-Istati tal-EFTA jfittxu li jilħqu għanijiet ġenwini ta' koeżjoni u ta' żvilupp ekonomiku, u għaldaqstant l-intervent tagħhom x'aktarx li jkun konformi mal-interess komuni (43). It-terminu fil-“ġejjieni qrib” għandu jinftiehem bħala li jirreferi għal perjodu ta' tliet snin. F'dan ir-rigward, sforzi ta' investiment ippjanati minn investituri privati għandhom ikunu tali li jiggarantixxu li għall-inqas isir progress sinifikanti f'termini ta' kopertura fi żmien tliet snin, u t-tlestija tal-investiment ippjanat tkun prevista li sseħħ fi żmien raġonevoli minn hemm ’il quddiem (skont l-ispeċifiċitajiet ta' kull proġett u ta' kull qasam). L-awtoritajiet pubbliċi jistgħu jitolbu li jitressaq pjan ta' direzzjoni, flimkien ma' pjan kalendarju dettaljat tal-implimentazzjoni kif ukoll prova ta' finanzjament adegwat jew kwalunkwe tip ieħor ta' evidenza li turi l-karattru kredibbli u plawsibbli tal-investiment ippjanat mill-operaturi privati tan-netwerks.

(41)

Meta f'żona ġeografika partikulari jkun hemm mill-inqas żewġ fornituri ta' netwerks tal-broadband u s-servizzi tal-broadband ikunu fornuti f'kundizzjonijiet kompetittivi (kompetizzjoni msejsa fuq l-infrastruttura), ma jkun hemm l-ebda nuqqas tas-suq. Għal din ir-raġuni, ma tantx hemm lok għal intervent mill-Istat biex jinġiebu aktar benefiċċji. Għall-kuntrarju, sostenn mill-Istat għall-finanzjament tal-bini ta' netwerk addizzjonali tal-broadband jwassal, fil-prinċipju, għal distorsjoni inaċċettabbli tal-kompetizzjoni, u l-qlugħ 'il barra tal-investituri privati. Għalhekk, jekk ma jkunx hemm nuqqas tas-suq li jkun jista' jintwera b'mod ċar, l-Awtorità se tħares b'mod negattiv lejn miżuri li jiffinanzjaw l-introduzzjoni ta' infrastruttura addizzjonali tal-broadband f'“naħa sewda” (44).

(42)

L-eżistenza ta' operatur ta' netwerk f'inħawi partikulari ma timplikax bilfors li m'hemm l-ebda nuqqas tas-suq jew problema ta' koeżjoni. L-għoti ta' monopolju jista' jaffettwa l-kwalità tas-servizz jew il-prezz li bih is-servizzi jiġu offruti liċ-ċittadini. Mill-banda l-oħra, f'inħawi fejn hemm biss operatur wieħed ta' netwerk tal-broadband, sussidji għall-bini ta' netwerk alternattiv jistgħu minnhom infushom jikkawżaw distorsjoni fid-dinamika tas-suq. Għalhekk, is-sostenn mill-Istat għall-implimentazzjoni ta' netwerks tal-broadband fl-inħawi 'griżi' jitlob analiżi aktar dettaljata u evalwazzjoni b'attenzjoni tal-kompatibbiltà.

(43)

Għalkemm operatur ta' netwerk jista' jkun preżenti fin-naħa li għaliha jkun immirat l-intervent mill-Istat, ċerti kategoriji ta' utenti tas-servizz xorta jistgħu ma jkunux moqdijin b'mod adegwat, fis-sens li jew ċerti servizzi tal-broadband mitluba minnhom ma jkunux disponibbli għalihom jew inkella, fin-nuqqas ta' tariffi rregolati tal-aċċess bl-ingrossa, il-prezzijiet bl-imnut ma jkunux konvenjenti meta mqabblin mal-istess servizzi offruti fi nħawi jew reġjuni oħrajn tal-pajjiż, li jkunu aktar kompetittivi (45). Jekk, minbarra dan, ikun hemm biss prospetti limitati li partijiet terzi jkunu se jibnu infrastruttura alternattiva, il-finanzjament ta' infrastruttura alternattiva jista' jkun miżura xierqa. Dan jirrimedja għan-nuqqas ta' kompetizzjoni tal-infrastruttura u b'hekk inaqqas il-problemi li ġġib magħha l-pożizzjoni ta' monopolju de facto tal-operatur li diġa qiegħed hemm (46). Madankollu, l-għoti ta' għajnuna f'dawn iċ-ċirkustanzi huwa suġġett għal għadd ta' kundizzjonijiet li l-Istat tal-EFTA kkonċernat irid jissodisfa.

(44)

Għal din ir-raġuni, l-Awtorità tista' tiddikjara bħala kompatibbli, f'ċerti kundizzjonijiet, miżuri ta' għajnuna mill-Istat li jimmiraw għal inħawi fejn il-forniment ta' infrastruttura tal-broadband għadu de facto monopolju, kemm-il darba (i) ma jkunux offruti servizzi bi prezzijiet konvenjenti jew adegwati biex jissodisfaw il-ħtiġijiet taċ-ċittadini jew tan-negozji li jużaw dawn is-servizzi u (ii) ma jkunx hemm disponibbli miżuri li jgħawġu inqas is-suq (inklużi r-regolament ex ante) biex jintlaħqu l-istess għanijiet. Biex tasal biex tistabbilixxi dan ta' hawn fuq, l-Awtorità se tevalwa partikolarment jekk:

(45)

Meta l-kopertura tal-broadband tiġi kkunsidrata li ma tkunx biżżejjed, jista' jkun meħtieġ intervent mill-Istat. L-ewwel mistoqsija li wieħed għandu jistaqsi hija jekk l-għajnuna mill-Istat tkunx strument tal-politika xieraq biex tiġi indirizzata l-problema u jekk ikunx hemm strumenti oħrajn, li jkunu iktar f'lokhom.

(46)

F'dan ir-rigward, l-Awtorità nnutat li filwaqt li r-regolament ex ante f'bosta każi ħaffet l-implimentazzjoni tal-broadband f'inħawi urbani u inħawi b'densità ogħla tal-popolazzjoni, tista' ma tkunx strument suffiċjenti biex ikun jista' jseħħ il-forniment tas-servizz tal-broadband, speċjalment f'inħawi li mhumiex moqdijin tajjeb fejn il-qligħ inerenti li jista' jsir mill-investiment ikun baxx (47).

(47)

Hekk ukoll, miżuri fil-livell ta' min juża s-servizz favur il-broadband (bħal vawċers għall-utenti aħħarija), għalkemm jistgħu jikkontribwixxu pożittivament għall-penetrazzjoni tal-broadband u għandhom jiġu inkuraġġiti bħala alternattiva jew bħala miżuri li jmorru ma' miżuri pubbliċi oħrajn, ma jistgħux isolvu dejjem in-nuqqas ta' fornitura tal-broadband (48). Għaldaqstant, f'tali sitwazzjonijiet, jista' ma jkun hemm l-ebda triq ħlief dik li jingħata finanzjament pubbliku sabiex jingħeleb in-nuqqas ta' possibbilta ta' tqabbid mal-broadband.

(48)

Rigward l-effett li jinċentiva tal-miżura, wieħed irid jeżamina jekk l-investiment ikkonċernat f'netwerk tal-broadband ma kienx isir fl-istess perjodu mingħajr l-ebda għajnuna mill-Istat.

(49)

Fl-ivvalutar tal-karattru propozzjonali tal-miżuri notifikati fl-inħawi bojod jew griżi, in-nuqqas tal-kundizzjonijiet li ġejjin f'(a) sa (h) ikun jeħtieġ li ssir evalwazzjoni fil-fond (49) u x'aktarx din twassal għal konklużjoni negattiva dwar il-kompatibbiltà tal-għajnuna mat-tħaddim tal-Ftehim taż-ŻEE.

(50)

Sal-lum, għadd ta' Stati tal-EFTA qed ifittxu sostenn għal netwerks tal-broadband li jistgħu jfornu s-servizzi b'ħeffa kbira ħafna u jifilħu kotra kbira ta' servizzi konverġenti diġitali avvanzati. Dawn in-netwerks tat-tip NGA huma primarjament ibbażati fuq il-fibra ottika jew fuq netwerks avvanzati u bi kwalità mtejba tal-kejbil li huma maħsuba li jieħdu post, għal kollox jew fil-biċċa l-kbira tagħhom, in-netwerks eżistenti tal-broadband li huma bbażati fuq ir-ramm jew in-netwerks ta' bħalissa tal-kejbil.

(51)

In-netwerks tat-tip NGA huma netwerks ta' aċċess bil-fil li jikkonsistu għal kollox, jew f'partijiet minnhom, minn elementi ottiċi u li huma kapaċi jwasslu s-servizzi ta' aċċess għall-broadband b'karatteristiċi mtejba (bħal ammont ikbar ta' dejta pproċessata) meta mqabbla ma' dawk fornuti permezz tan-netwerks eżistenti tar-ram (58).

(52)

Essenzjalment, in-netwerks tat-tip NGA se jkollhom il-ħeffa u l-kapaċità li fil-ġejjieni jwasslu kontenut b'definizzjoni għolja, isostnu applikazzjonijiet li jitniżżlu skont it-talba li jirrikjedu ħafna bandwith kif ukoll joffru lin-negozji bi prezzijiet konvenjenti konnessjonijiet simetriċi tal-broadband li llum ġeneralment huma disponibbli biss għan-negozji l-kbar. Kollox ma’ kollox, in-netwerks tat-tip NGA għandhom il-potenzjal li jiffaċilitaw it-titjib tal-aspetti kollha tat-teknoloġija tal-broadband u tas-servizzi tal-broadband.

(53)

Il-Kummissjoni diġà ttrattat ma' xi notifiki dwar għajnuna mill-Istat li kienu jinkludu s-sostenn għall-introduzzjoni ta' netwerks imsejsa fuq il-fibra ottika. Dawn il-każi kienu jinvolvu jew il-bini ta' netwerk reġjonali “ċentrali” tat-tip NGA (59) jew il-forniment ta' konnettività bil-fibra ottika biss għal għadd limitat ta' utenti tan-negozju (60).

(54)

Bħal fil-każ tal-hekk imsejħa introduzzjoni “tal-ewwel ġenerazzjoni” ta' netwerks bażiċi tal-broadband, l-awtoritajiet Statali, muniċipali u reġjonali jiġġustifikaw is-sostenn tagħhom għall-introduzzjoni ta' malajr ta' netwerks tal-fibra ottika billi jġibu n-nuqqas tas-suq jew it-tir tal-koeżjoni bħala raġuni. Filwaqt li fil-każ tal-introduzzjoni ta' infrastruttura bażika tal-broadband, l-eżempji ta' intervent mill-Istat kellhom x'jaqsmu l-iktar ma' komunitajiet/inħawi rurali (popolazzjoni b'densità żgħira, spiża kapitali kbira) jew inħawi li mhumiex żviluppati biżżejjed ekonomikament (kapaċità baxxa ta' ħlas għas-servizzi), did-darba qed jingħad li l-ekonomija tal-mudell tan-netwerks tat-tip NGA tiskoraġġixxi l-implimentazzjoni ta' netwerks tat-tip NGA mhux biss f'inħawi b'popolazzjoni żgħira, iżda saħansitra f'ċerti inħawi urbani. Partikolarment, il-kwistjoni ewlenija li taffettwa l-implimentazzjoni ta' malajr u mifrux tan-netwerks NGA jidher li hi l-ispejjeż u, fuq skala iżgħar, id-densità tal-popolazzjoni (61).

(55)

Għall-awtoritajiet pubbliċi, l-intervent dirett jista' għaldaqstant ikun ġustifikat sabiex jiġi żgurat li nħawi li jiġu kkunsidrati mill-operaturi tan-netwerks bħala li ma jħallux qligħ xorta waħda jgawdu mill-effetti indiretti sostanzjali li n-netwerks tat-tip NGA jistgħu joħolqu għall-ekonomija u ma jbatux minn “qasma” diġitali ġdida tal-NGA. Għalhekk, l-Istati tal-EFTA jistgħu jixtiequ jinkoraġġixxu żviluppi ta' netwerks tat-tip NGA f'inħawi fejn investimenti minn operaturi eżistenti ta' netwerks tal-broadband jieħdu diversi snin biex iseħħu minħabba li huma finanzjarjament inqas attraenti minn ċerti nħawi urbani ewlenin. F’ċerti każi, l-Istati tal-EFTA jistgħu jiddeċiedu li jinvestu huma stess jew jipprovdu sostenn finanzjarju lil operaturi privati sabiex jiksbu l-konnettività ma' netwerk tat-tip NGA, jew sabiex jiksbu l-konnettività qabel ma kien maħsub, sabiex jiżguraw li x-xogħol u opportunitajiet ekonomiċi oħrajn jiġu influwenzati malajr kemm jista' jkun.

(56)

Kwalunkwe intervent pubbliku li jfittex li jsostni l-forniment jew it-tħaffif tal-implimentazzjoni ta' netwerk NGA għandu jiżgura li jkun kompatibbli mar-regoli dwar l-għajnuna mill-Istat.

(57)

L-Istati tal-EFTA jistgħu jagħżlu livelli differenti ta' intervent fis-suq sabiex jinkoraġġixxu jew iħaffu l-implimentazzjoni tan-netwerks NGA. F'dan ir-rigward, il-kunsiderazzjonijiet iffissati iktar 'il fuq fit-Taqsima 2.2.1 u 2.2.2 (l-applikazzjoni tal-prinċipju tal-investitur fl-ekonomija tas-suq, tal-kumpens għal servizz pubbliku u tal-kriterji Altmark) japplikaw mutatis mutandis fir-rigward tal-interventi mill-Istat fil-qasam tal-implimentazzjoni tan-netwerks tat-tip NGA. Skont ir-regoli dwar l-għajnuna mill-Istat, jistgħu ikunu meħtieġa modi differenti ta' kif wieħed janalizza l-affarijiet skont in-natura u l-effetti tal-intervent magħżul.

(58)

F'inħawi fejn investituri privati huma mistennija li, fil-ġejjieni, jintroduċu netwerks tat-tip NGA, l-Istati tal-EFTA jistgħu jiddeċiedu li jadottaw sensiela ta' miżuri biex iħaffu ċ-ċiklu tal-investiment u b'hekk jinkuraġġixxu lill-investituri biex imexxu 'l quddiem il-pjanijiet tagħhom għall-investiment. Dawn il-miżuri mhux bilfors jeħtieġu l-involviment ta' għajnuna mill-Istat skont it-tifsira tal-Artikolu 61(1) tal-Ftehim taż-ŻEE. Ġaladarba parti kbira mill-ispiża tal-implimentazzjoni tan-netwerks tal-fibra ottika qiegħda fix-xogħol ta' inġinerija ċivili (ngħidu aħna tħaffir, tqegħid ta' kejbils, mogħdija tal-wajers internament, eċċ.), l-Istati tal-EFTA jistgħu jiddeċiedu skont il-qafas regolatorju tal-EFTA għall-komunikazzjonijiet elettroniċi, ngħidu aħna, li jillaxkaw il-proċess tal-akkwist ta' jeddijiet ta' mogħdija, jitolbu li l-operaturi tan-netwerks jikkoordinaw ix-xogħlijiet ta' inġinerija ċivili tagħhom u/jew li jaqsmu bejniethom parti mill-infrastruttura tagħhom (62). Bl-istess mod, Stati tal-EFTA jista' jiddigrieta li għal kwalunkwe xogħlijiet strutturali ġodda (inklużi netwerks ġodda tal-ilma, tal-enerġija, tat-trasport jew tad-drenaġġ) u/jew binjiet, trid titqiegħed konnessjoni tal-fibra ottika.

(59)

Bl-istess mod, l-awtoritajiet pubbliċi jistgħu jiddeċiedu li jwettqu xi xogħlijiet ta' inġinerija ċivili (bħat-tħaffir ta' proprjetà pubblika, il-bini ta' kanali) sabiex jippermettu u jtejbu l-implimentazzjoni mill-operaturi kkonċernati tal-elementi proprji tan-netwerks. Madankollu, tali xogħlijiet ta' inġinerija ċivili m'għadhomx ikunu “speċifiċi għal industrija jew settur”, iżda għandhom fil-prinċipju jkunu miftuħin għal dawk kollha li potenzjalment jistgħu jagħmlu użu minnhom u mhux biss għall-operaturi tal-komunikazzjonijiet elettroniċi (jiġifieri servizzi essenzjali tal-elettriku, il-gass, l-ilma eċċ.). Sakemm tali interventi pubbliċi jimmiraw biex joħolqu l-kundizzjonijiet minn qabel li jkunu meħtieġa għall-implimentazzjoni minn operaturi ta' servizzi essenzjali tal-infrastruttura proprja mingħajr ma jiddiskriminaw favur xi settur jew kumpanija partikulari (billi jbaxxu partikularment l-ispejjeż kapitali ta' dan tal-aħħar), jaqgħu barra mill-ambitu tal-Artikolu 61(1) tal-Ftehim taż-ŻEE.

(60)

Miżuri bħal dawn jistgħu wkoll jiġu adottati mill-ARN sabiex jipprovdu għal aċċess ugwali u mhux diskriminatorju għall-poli jew għat-tqassim tal-kanali li jkunu proprjetà ta' operaturi ta' servizzi essenzjali jew ta' netwerks eżistenti.

(61)

Kif turi l-prattika deċiżjonali tal-Kummissjoni fil-qasam tal-broadband bażiku, fil-biċċa l-kbira tal-każi l-għajnuna mill-Istat għan-netwerks tal-broadband tingħata minn awtoritajiet lokali jew reġjonali li jkollhom l-għan li jew jirrimedjaw għan-nuqqas ta' konnettività mal-broadband fir-reġjun jew li jkabbru l-kompetittività tar-reġjun billi jkomplu jtejbu l-kopertura eżistenti tal-broadband u l-konnettività tan-netwerk. Sabiex jiksbu dawn iż-żewġ għanijiet, l-awtoritajiet pubbliċi s'issa jew taw b'offerta pubblika l-bini u l-ġestjoni ta' infrastruttura tal-broadband li tkun proprjetà tal-Istat jew inkella sostnew finanzjarjament il-bini ta' netwerk tal-broadband li jkun proprjetà privata (63).

(62)

Jekk l-interventi pubbliċi jikkostitwixxu għajnuna mill-Istat skont l-Artikolu 61(1) tal-Ftehim taż-ŻEE, dawn iridu jiġu nnotifikati lill-Awtorità, li min-naħa tagħha se tevalwa l-kompatibbiltà tagħhom mas-suq komuni f'konformità mal-prinċipji preskritti fit-Taqsimiet 3.3 u 3.4 (64).

(63)

Kif imfakkar fil-paragrafu 38, il-kompatibbiltà ta' għajnuna mill-Istat għall-iżvilupp tal-broadband tradizzjonali hu vvalutat billi rreferiet għad-distinzjoni bejn inħawi “bojod”, “griżi” u “suwed”. L-Awtorità tikkunsidra li din id-distinzjoni għadha rilevanti biex wieħed jevalwa jekk għajnuna mill-Istat għal netwerks tat-tip NGA tkunx kompatibbli skont l-Artikolu 61(3)(c) tal-Ftehim taż-ŻEE, iżda titlob definizzjoni aktar irfinuta biex tagħti kas tal-ispeċifiċitajiet tan-netwerks tat-tip NGA.

(64)

F'dan ir-rigward, wieħed għandu jżomm f'moħħu li fuq medda twila ta' żmien in-netwerks tat-tip NGA huma mistennijin li jieħdu post in-netwerks eżistenti tal-broadband bażiku. Minħabba li n-netwerks tat-tip NGA jimplikaw arkitettura ta' netwerk differenti, li toffri servizzi tal-broadband ta' kwalità li jkun aħjar b'mod sinifikanti minn dawk tal-lum, kif ukoll il-forniment ta' servizzi li ma jistgħux jiġu sostnuti min-netwerks ta' bħalissa tal-broadband, x'aktarx fil-ġejjieni se jiżviluppaw differenzi ċari bejn inħawi li se jkunu koperti min-netwerks tat-tip NGA u oħrajn li mhumiex se jkunu koperti (65).

(65)

Fil-preżent, xi netwerks avvanzati tal-broadband bażiku (eżempju l-ADSL2+ (66)) jistgħu, sa ċertu punt, isostnu wkoll xi wħud mit-tipi ta' servizzi tal-broadband li fil-ġejjieni qrib x'aktarx ikunu offruti fuq in-netwerks tat-tip NGA (bħas-servizzi triple play bażiċi). Madankollu, u bla ħsara għall-impożizzjoni ta' regolament ex ante, wieħed għandu jinnota li prodotti jew servizzi ġodda li mhumiex sostitwibbli kemm mill-perspettivi tat-talba kif ukoll tal-provvista jistgħu jitfaċċaw u jkunu jeħtieġu ħeffa tal-broadband ikbar mill-ogħla limiti fiżiċi tal-infrastruttura tal-broadband bażiku.

(66)

Għal din ir-raġuni, għall-fini tal-evalwazzjoni tal-għajnuna mill-Istat għal netwerks tat-tip NGA, inħawi fejn tali netwerks fil-preżent ma jeżistux u fejn x'aktarx li ma jinbnewx u ma jkunux qed jitħaddmu għal kollox fil-ġejjieni qrib minn investituri privati għandha tiġi kkunsidrata bħala naħa “bajda għall-NGA” (67). F'dak ir-rigward, it-terminu “fil-ġejjieni qrib” għandu jikkorrispondi għal perjodu ta' tliet snin (68). L-awtoritajiet pubbliċi għandhom ikunu intitolati li jintervjenu, taħt ċerti kundizzjonijiet, sabiex jindirizzaw kwistjonijiet ta' koeżjoni soċjali, żvilupp reġjonali jew nuqqas tas-suq meta jkun jista' jiġi muri li l-investituri privati ma jkollhom l-ebda ħsieb li jlestu netwerks tat-tip NGA għall-użu fit-tliet snin li jkun imiss. L-isforzi ta' investiment ippjanati minn investituri privati għandhom ikunu tali li jiggarantixxu li għall-inqas isir progress sinifikanti f'termini ta' kopertura fi żmien tliet snin, u t-tlestija tal-investiment ippjanat tkun prevista li sseħħ fi żmien raġonevoli minn hemm ’il quddiem (skont l-ispeċifiċitajiet ta' kull qasam u ta' kull proġett). Ma jkunx xieraq li wieħed jagħti żmien itwal biex matulu jsir l-investiment minħabba li dan jista’ jagħmel ħsara lill-interessi ta' reġjuni li mhumiex moqdijin tajjeb meta mqabbla ma' partijiet oħra ta' pajjiż li huma moqdijin b'mod adegwat minn tali netwerks avvanzati tal-broadband. L-awtoritajiet pubbliċi jistgħu jitolbu li jitressaq pjan ta' direzzjoni, flimkien ma' pjan kalendarju dettaljat tal-implimentazzjoni kif ukoll prova ta' finanzjament adegwat jew kwalunkwe tip ieħor ta' evidenza li turi l-karattru kredibbli u plawsibbli tal-investiment ippjanat mill-operaturi privati tan-netwerks.

(67)

Bl-istess mod, inħawi għandha tiġi kkunsidrata bħala “griża għall-NGA” fejn ikun hemm biss netwerk wieħed tat-tip NGA jew jekk dan ikun se jkun disponibbli fit-tliet snin li jkun imiss u ma jkunx hemm pjani minn xi operatur biex ilesti netwerk NGA fit-tliet snin li jkun imiss (69). Fl-evalwazzjoni ta' jekk investituri oħra tan-netwerks jistgħux iqiegħdu netwerk NGA addizzjonali f'inħawi partikulari, wieħed għandu jqis kwalunkwe miżuri regolatorji jew leġiżlattivi eżistenti li jistgħu jkunu baxxew ix-xkiel għal tali tqegħid ta' netwerks (aċċess għall-kanali, il-qsim ta' infrastruttura eċċ.).

(68)

Jekk ikunu jeżistu aktar minn netwerk wieħed tat-tip NGA f'inħawi partikulari, jew ikunu se jitqiegħdu fit-tliet snin li jkun imiss, tali nħawi għandha, fil-prinċipju, hija kkunsidrata bħala “sewda għall-NGA” (70).

(69)

Kif issemma fil-paragrafi 64 u 65, għalkemm in-netwerks tat-tip NGA huma kwalitattivament ħafna iktar avvanzati min-netwerks tradizzjonali eżistenti msejsa fuq ir-ram, fl-evalwazzjoni tal-kompatibbiltà tal-għajnuna mill-Istat għat-tqegħid ta' netwerk tat-tip NGA mar-regoli dwar l-għajnuna mill-Istat, l-Awtorità se tħares ukoll lejn l-effetti ta' tali għajnuna fuq in-netwerks eżistenti tal-broadband meta wieħed iqis il-livell ta' sostituzzjoni li jidher li jeżisti bħalissa fir-rigward tas-servizzi tal-broadband offruti kemm fuq in-netwerks tal-broadband kif ukoll fuq dawk tal-NGA. Barra minn hekk, fl-evalwazzjoni tal-kompatibbiltà tal-għajnuna mill-Istat lil netwerks tat-tip NGA, l-Awtorità se tapplika wkoll it-test tal-ibbilanċjar (ara l-paragrafu 33). Partikolarment, fl-evalwazzjoni tal-karattru proporzjonali tal-miżura nnotifikata l-Awtorità se teżamina jekk il-kundizzjonijiet imniżżla fil-paragrafu 49 ikunux sodisfatti (eżerċizzju ddettaljat ta' mappatura u analiżi tal-kopertura, proċess ta' sejħa miftuħa għall-offerti, l-aktar offerta ekonomikament vantaġġjuża, newtralità teknoloġika, użu tal-infrastruttura eżistenti, aċċess miftuħ bl-ingrossa mandatarju, eżerċizzju ta' ffissar ta' punti ta' riferiment u mekkaniżmu tat-treġġigħ lura). Il-punti li ġejjin, madankollu, huma speċifikament rilevanti fil-kuntest tal-evalwazzjoni tan-netwerks tat-tip NGA.

(70)

Bħal fil-każ tas-servizzi tal-broadband bażiku, jekk l-Istati tal-EFTA jissodisfaw sensiela ta' kundizzjonijiet (ara l-paragrafi 49 u 69), l-Awtorità se tikkunsidra bħala kompatibbli mar-regoli tal-għajnuna mill-Istat tal-Ftehim taż-ŻEE dawk il-miżuri li jsostnu l-implimentazzjoni ta' netwerks tal-NGA f'inħawi fejn bħalissa ma teżisti l-ebda infrastruttura tal-broadband jew għal inħawi fejn l-operaturi eżistenti tal-broadband iqisu t-tqegħid ta' netwerks tal-NGA bħala investiment li ma jrendix.

(71)

F'inħawi bojod għall-NGA, fejn ikun diġà jeżisti netwerk bażiku tal-broadband (inħawi griża tradizzjonali), l-għoti ta' għajnuna għal netwerks tat-tip NGA huwa suġġett għat-turija mill-Istat tal-EFTA kkonċernat (i) li s-servizzi tal-broadband pprovduti fuq l-imsemmija netwerks ma jkunux biżżejjed biex jissodisfaw il-ħtiġijiet taċ-ċittadini u ta' konsumaturi negozjanti fl-inħawi inkwistjoni (anki meta wieħed jagħti kas it-titjib li jista' jsir fil-futur); u li (ii) mhemmx mezzi li għandhom effett inqas ta' distorsjoni (inklużi regolament ex ante) biex jintlaħqu l-għanijiet stabbiliti.

(72)

F'inħawi fejn investitur privat wieħed ikun diġà qiegħed netwerk tat-tip NGA jew jista' jkun fil-proċess li jqiegħdu fit-tliet snin li jkun imiss (ara wkoll il-paragrafu 66) u ma jkun hemm l-ebda pjani minn xi investitur privat biex iqiegħed it-tieni netwerk tal-NGA fit-tliet snin li jkun imiss, l-Awtorità jkun jeħtiġilha twettaq analiżi aktar dettaljata sabiex tivverifika jekk l-intervent mill-Istat f'tali nħawi jkunx jista' jiġi kkunsidrat bħala kompatibbli mar-regoli dwar l-għajnuna mill-Istat. Fil-fatt, l-intervent mill-Istat f'inħawi bħal dawn jirriskja li jimbotta 'l barra investituri eżistenti u jgħawweġ il-kompetizzjoni.

(73)

Biex l-Awtorità ssib li jkun hemm kompatibbiltà, l-Istati tal-EFTA jridu jkunu kapaċi juru l-ewwel nett li n-netwerk eżistenti jew ippjanat tal-NGA ma jkunx jew ma jkunx se jkun biżżejjed biex jaqdi l-ħtiġijiet taċ-ċittadini u tal-konsumaturi negozjanti fl-inħawi inkwistjoni, u t-tieni nett li ma jkunx hemm mezzi li jgħawġu inqas (inkluża r-regolament ex ante) biex jintlaħqu l-għanijiet stabbiliti. Fil-kuntest tal-evalwazzjoni dettaljata tagħha l-Awtorità se tevalwa partikularment jekk:

(74)

F'inħawi fejn diġà jkunu jeżistu aktar minn netwerk wieħed tat-tip NGA jew fejn investituri privat jistgħu jkunu fil-proċess li jqiegħdu netwerks kompetituri tat-tip NGA, l-Awtorità se tikkunsidra li s-sostenn mill-Istat għal netwerk addizzjonali, iffinanzjat minn fondi pubbliċi, tat-tip NGA x'aktarx jgħawweġ serjament il-kompetizzjoni u jkun inkompatibbli mar-regoli dwar l-għajnuna mill-Istat.

(75)

L-Awtorità tikkunsidra li nħawi suwed tradizzjonali, jiġifieri nħawi fejn is-servizzi tal-broadband attwali qed jingħataw minn infrastrutturi tal-broadband li jikkompetu kontra xulxin (xDSL u netwerks tal-kejbil), ikunu nħawi fejn l-operaturi eżistenti tan-netwerks għandu jkollhom l-inċentivi li jtejbu n-netwerks tradizzjonali attwali tal-broadband tagħhom biex jagħmluhom netwerks b'ħeffa kbira tat-tip NGA li jkunu jistgħu jċaqilqu lill-konsumaturi eżistenti tagħhom lejhom. F'inħawi bħal dawn fil-prinċipju m'għandu jkun meħtieġ l-ebda intervent mill-Istat.

(76)

Madankollu, Stat tal-EFTA jista' jirribatti tali argument billi juri li l-operaturi eżistenti tal-broadband bażiku ma jkollhomx il-ħsieb li jinvestu f'netwerks tat-tip NGA fit-tliet snin li jkun imiss, billi jipprova, ngħidu aħna, li l-mod kif l-investituri eżistenti tan-netwerks ikunu għamlu l-investimenti tagħhom fl-aħħar snin fejn għandu x'jaqsam it-tijib tal-infrastruttura tagħhom tal-broadband biex jipprovdu ħeffa ikbar b'rispons għat-talbiet tal-konsumaturi ma kienx sodisfaċenti. F'każi bħal dawn, is-sostenn mill-Istat għall-implimentazzjoni ta' netwerks tat-tip NGA ikun suġġett għall-analiżi dettaljata tal-paragrafu 73 u għall-issodisfar tas-sensiela ta' kundizzjonijiet li huma diskussi f'aktar dettall fit-Taqsima 3.4.5.

(77)

Bħal fil-każ tal-politika segwita fir-rigward tal-implimentazzjoni tal-broadband bażika, l-għajnuna mill-Istat favur l-implimentazzjoni ta' netwerk tat-tip NGA tista' tikkostitwixxi għodda xierqa u ġustifikata, sakemm wieħed jirrispetta għadd ta' kundizzjonijiet fundamentali. Bl-eċċezzjoni tal-inħawi bojod għall-NGA li huma wkoll inħawi bojod fir-rigward tal-broadband bażiku (fejn mhumiex meħtieġa rekwiżiti addizzjonali), l-Awtorità tikkunsidra li, minbarra l-protezzjonijiet imsemmija fit-Taqsima 2.3.3 u partikularment fil-paragrafu 49 (eżerċizzju ddettaljat ta' mappatura u analiżi tal-kopertura, proċess ta' sejħa miftuħa għall-offerti, l-aktar offerta ekonomikament vantaġġjuża, newtralità teknoloġika, użu tal-infrastruttura eżistenti, aċċess miftuħ bl-ingrossa mandatarju, eżerċizzju ta' ffissar ta' punti ta' riferiment u mekkaniżmu tat-treġġigħ lura), iridu jiġu sodisfatti wkoll il-kundizzjonijiet li ġejjin:

(78)

Dan il-Kapitolu se jiġi applikat mill-ewwel ġurnata wara l-adozzjoni tiegħu.

(79)

L-Awtorità se tirrevedi l-Kapitolu attwali b'konformità mar-reviżjonijiet futuri tal-Komunikazzjoni ekwivalenti tal-Kummissjoni – Linji gwida Komunitarji għall-applikazzjoni ta' regoli dwar l-għajnuna mill-Istat b'rabta mal-implimentazzjoni rapida tan-netwerks tal-broadband mill-Kummissjoni.