I. Introduzzjoni

II. Il-kuntest ġuridiku

A. Id-dritt tal-Unjoni Ewropea

1. Id-Direttiva 2006/123 dwar is-servizzi fis-suq intern

2. Id-dritt tal-UE dwar tariffi amministrattivi fir-rigward tal-installazzjoni ta’ netwerks ta’ komunikazzjonijiet elettroniċi

B. Id-dritt tal-Pajjiżi l-Baxxi

1. Dispożizzjonijiet magħżula mill-kodiċi tat-telekomunikazzjonijiet tal-Pajjiżi l-Baxxi

2. “Leges” fil-Komun ta’ Amersfoort

3. Dispożizzjonijiet li jirregolaw mapep urbani fil-Pajjiżi l-Baxxi u fil-Komun ta’ Appingedam

III. Il-kawżi prinċipali u d-domandi preliminari magħmula

A. C‑360/15, X

B. C‑31/16, Visser

IV. Il-proċedura quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja

V. Analiżi

A. Kawża C‑360/15, X

1. Fuq il-kamp ta’ applikazzjoni tad-Direttiva 2006/123 (Domandi 1 sa 3)

a) L-Artikolu 2 tad-Direttiva 2006/123 (Domanda 1)

1) Fuq l-Artikolu 2(2)(ċ) tad-Direttiva 2006/123

2) Fuq l-Artikolu 2(3) tad-Direttiva 2006/123

b) Fuq il-premessa 9 tad-Direttiva 2006/123 (Domanda 3)

c) Fuq sitwazzjonijiet purament interni (Domanda 2)

2. Domandi 4 u 5

B. Il-Kawża C‑31/16, Visser

1. Fuq l-Artikolu 4(1) tad-Direttiva 2006/123 (Domanda 1)

a) Attività ekonomika self-employed […] magħmula għal remunerazzjoni

b) […] kif imsemmija fl-Artikolu 57 TFUE

c) Interpretazzjoni restrittiva minħabba dritt primarju?

1) Il-libertà ta’ stabbiliment

2) Moviment liberu tal-merkanzija

i) Tfittxija għal ċentru ta’ gravità

ii) Applikazzjoni simultanja

iii) Applikazzjoni suċċessiva

3) Il-Kawża Rina Services et

d) Kunsiderazzjonijiet oħra

e) Konklużjoni

2. Fuq sitwazzjonijiet purament interni (Domanda 4)

3. Fuq elementi transkonfinali possibbli (Domanda 3)

4. Pjan urban skont id-Direttiva 2006/123 (Domandi 2 u 5)

a) Fuq l-awtorizzazzjonijiet

b) Fuq ir-rekwiżiti

c) Fuq il-premessa 9 tad-Direttiva 2006/123

d) Fuq l-Artikolu 14(5) tad-Direttiva 2006/123

e) Fuq l-Artikolu 15 tad-Direttiva 2006/123

5. Fuq l-Artikoli 34 u 49 TFUE (Domanda 6)

VI. Konklużjoni

1.

Is-suq intern, bil-libertajiet fundamentali tiegħu mhux biss jikkostitwixxi l-qofol legali storiku tat-Trattati u l-prinċipju organizzattiv ċentrali tagħhom, iżda sa mill-bidu tal-proċess ta’ integrazzjoni, kien ikkaratterizzat bid-dinamiżmu tiegħu. Huwa wieħed mill-għanijiet iddikjarati tal-Unjoni Ewropea ( 2 ) u jinsab b’mod prominenti fit-Titolu I tat-Tielet Parti tat-Trattat FUE. Legalment stabbilit sa mill-Att Uniku Ewropew bħala “arja […] li fiha l-moviment liberu ta’ merkanzija, persuni, servizzi u kapital huwa żgurat skond id-dispożizzjonijiet tat-Trattati” ( 3 ), jaspira sabiex jipprovdi għal fluss liberu ta’ merkanzija u fatturi ta’ produzzjoni fi ħdan l-Unjoni, fi sfond tal-kunċett ekonomiku ta’ vantaġġ komparattiv ( 4 ).

2.

Filwaqt li ma nixtieqx nasal sal-punt li nasserixxi li s-suq intern huwa “strument ħaj” ( 5 ), madankollu jista’ jingħad li, anki iktar minn oqsma ta’ politika oħra tal-Unjoni, id-dritt tas-suq intern jikkostitwixxi għan li jista’ jiċċaqlaq. Huwa sitwat bejn żewġ pjattaformi tettoniċi: fuq naħa waħda, il-libertajiet tas-suq, u, fuq in-naħa l-oħra, ix-xewqa tal-Istati Membri li jirregolaw interessi ta’ natura mhux ekonomika, b’dawk l-interessi jkunu tali li jvarjaw minn ordinament politiku nazzjonali għal ordinament politiku nazzjonali. Il-missirijiet fundaturi tat-Trattati ma kinux għomja: bl-għażla lejn qasam ta’ politika orizzontali li jaqta’ salib u għandu implikazzjonijiet għal virtwalment kull qasam ta’ politika (nazzjonali) ieħor ( 6 ), dan id-dinamiżmu bl-elementi sfrattanti korrispondenti tiegħu huwa parti mid-DNA tas-suq intern.

3.

Matul is-snin, il-Qorti tal-Ġustizzja żammet aġġornata ma’ dan id-dinamiżmu u għamlet dan b’modi differenti: f’xi drabi rewħitha ( 7 ), u fi drabi oħra immoderatha ( 8 ). Iżda dejjem interpretat id-dispożizzjonijiet tat-Trattati b’mod li jirriflettu r-realtà ekonomika u soċjali tal-ġurnata (tas-sentenza) ( 9 ).

4.

Tradizzjonalment, il-maġġorparti tal-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja ssawret fil-kuntest tal-moviment liberu tal-merkanzija u huwa hawn li ħafna mill-kunċetti jafu l-oriġini tagħhom. Eżempji jinkludu d-diversi konklużjonijiet li diġà sar riferiment għalihom hawn fuq, bħall-konklużjoni, fil-prinċipju ( 10 ), li l-libertajiet huma diretti lejn l-Istati Membri, u li dawn ma japplikawx f’sitwazzjonijiet purament interni ( 11 ). Meta tevalwa miżuri nazzjonali li potenzjalment jiksru iktar minn libertà waħda tat-Trattat, tinstab tendenza li tittratta każijiet bħal dawn taħt it-titolu ta’ “merkanzija”. L-istabbiliment u s-servizzi kienu għal ħafna żmien jidħlu fid-dell ta’ din il-ġurisprudenza. Madankollu, żiedu fl-importanza matul is-snin li wasslu wkoll għal qafas sostantiv ta’ ġurisprudenza, sew fil-każ ta’ applikazzjoni diretta ta’ dawn il-libertajiet fil-kuntest tar-rinviji għal deċiżjoni preliminari jew permezz ta’ proċeduri għal nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu kontra l-Istati Membri kkonċernati.

5.

Il-leġiżlatur tal-UE ikkunsidra li dan l-approċċ każ b’każ ma kienx biżżejjed sabiex ġenwinament ineħħi ostakoli għal-libertajiet ta’ stabbiliment għal fornituri fi Stati Membri u ostakoli għall-moviment liberu ta’ servizzi bejn Stati Membri u sabiex ir-riċevituri u l-fornituri jkollhom il-garanzija taċ-ċertezza legali meħtieġa għall-eżerċizzju fil-prattika ta’ dawk iż-żewġ libertajiet fundamentali tat-Trattat FUE ( 12 ). B’hekk, ġiet adottata d-Direttiva 2006/123/KE ( 13 ), wara proċess twil li kien jinvolvi bidliet sostantivi għall-proposta inizjali ( 14 ).

6.

Din id-direttiva, li kellha tiġi trasposta mill-Istati Membri fid-dritt nazzjonali sal-aħħar tal-2009 ( 15 ), sa issa għadha ma ġġeneratx ammont enormi ta’ ġurisprudenza quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja ( 16 ).

7.

Dawn iż-żewġ talbiet għal deċiżjoni preliminari preżenti mill-ogħla żewġ qrati tal-Pajjiżi l-Baxxi (fl-oqsma rispettivi tagħhom), il-Hoge Raad der Nederlanden (qorti suprema tal-Pajjiżi l-Baxxi) u r-Raad van State (kunsill tal-istat, il-Pajjiżi l-Baxxi) iqajmu għadd ta’ mistoqsijiet fundamentali dwar id-Direttiva 2006/123.

8.

Kif ser jidher fid-dettall fl-analiżi, il-kontenzjoni prinċipali tiegħi fiż-żewġ każijiet hija li d-Direttiva 2006/123 għandha tiġi interpretata fuq l-istess linja tal-għan maħsub tagħha u kontra l-isfond ta’ lħuq tas-suq intern, filwaqt li tittieħed inkunsiderazzjoni r-realtà ġuridika u ekonomika fis-seklu wieħed u għoxrin. B’dan, il-Qorti tal-Ġustizzja għandha tirrikonoxxi li s-settur tas-servizzi qiegħed jevolvi u li jikkostitwixxi arja b’potenzjal ekonomiku kbir. Il-Qorti tal-Ġustizzja ma għandhiex tibża’ milli tinterpreta d-Direttiva 2006/123 bil-mod li interpretat dispożizzjonijiet tas-suq intern fil-passat: konoxxenti tat-telos, fid-dawl taċ-ċirkustanzi ta’ illum, u b’kull rispett lejn ix-xewqa tal-Istati Membri li (jkomplu) jirregolaw l-attivitajiet ta’ natura mhux kummerċjali.

9.

Il-premessi 9 u 33 tad-Direttiva 2006/123 jipprovdu:

[…]

10.

L-Artikolu 2 tad-Direttiva 2006/123 huwa intitolat “Kamp ta’ Applikazzjoni” u huwa fformulat kif ġej:

“1.   Din id-Direttiva għandha tapplika għal servizzi pprovduti mill-fornituri stabbiliti fi Stat Membru.

2.   Din id-Direttiva m’għandhiex tapplika għal dawn l-attivitajiet:

[…]

[…]

3.   Din id-Direttiva m’għandhiex tapplika għall-qasam tat-tassazzjoni.”

11.

Skont l-Artikolu 3(3) tad-Direttiva 2006/123:

“L-Istati Membri għandhom japplikaw id-dispożizzjonijiet ta’ din id-Direttiva skond ir-regoli tat-Trattat dwar id-dritt ta’ stabbiliment u l-moviment liberu tas-servizzi.”

12.

L-Artikolu 4 tad-Direttiva 2006/123 huwa intitolat “Definizzjonijiet” u jinkludi dawn id-dispożizzjonijiet:

“Għall-finijiet ta’ din id-Direttiva għandhom japplikaw id-definizzjonijiet li ġejjin:

[…]

13.

L-Artikolu 14 tad-Direttiva 2006/123 huwa intitolat “Ħtiġijiet ipprojbiti” u jistipula:

“L-Istati Membri m’għandhomx jissuġġettaw l-aċċess għal, jew l-eżerċizzju ta’, attività ta’ servizz fit-territorju tagħhom għal konformità ma’ xi waħda minn dawn li ġejjin:

[…]

[…]”

14.

L-Artikolu 15 tal-istess direttiva huwa intitolat “Rekwiżiti li għandhom jiġu evalwati” u jinkludi d-dispożizzjoni segwenti f’paragrafu 2:

“L-Istati Membri għandhom jeżaminaw jekk is-sistema legali tagħhom tagħmilx l-aċċess għal attività ta’ servizz jew l-eżerċizzju tagħha soġġetta għal konformità ma’ kwalunkwe minn dawn ir-rekwiżiti mhux-diskriminatorji:

[…]”

15.

Id-Direttiva 2002/21 tiddefinixxi “network ta’ komunikazzjoni elettronika” fl-Artikolu 2(a) kif ġej:

16.

L-Artikolu 11 ta’ dik id-direttiva huwa intitolat “Dritt ta’ aċċess” u jinkludi d-dispożizzjonijiet segwenti fil-paragrafu 1:

“L-Istati Membri għandhom jassiguraw li fejn awtorità kompetenti tqis:

l-awtorità kompetenti:

Il-proċeduri msemmija hawn fuq jistgħu jiddifferixxu skond jekk l-applikant jipprovdix networks pubbliċi ta’ komunikazzjonijiet jew le.”

17.

Id-Direttiva 2002/20 tapplika l-istess definizzjonijiet bħad-Direttiva 2002/21. L-Artikolu 1(2) tad-Direttiva 2002/20 jipprovdi li d-Direttiva tapplika għal “awtorizzazzjonijiet għall-forniment ta’ networks u servizzi ta’ komunikazzjonijiet elettroniċi.”

18.

L-Artikoli 12 u 13 tad-Direttiva 2002/20 jipprovdu:

“Artikolu 12

Ħlasijiet amministrattivi

1.   Kull ħlas amministrattiv impost fuq impriżi li jfornu servizz jew network taħt l-awtorizzazzjoni ġenerali jew li lilhom ikun ingħata dritt ta’ użu, għandu:

2.   Fejn l-awtoritajiet regolatorji nazzjonali jimponu ħlasijiet amministrattivi, għandhom jippublikaw rapport ta’ kull sena ta’ l-ispejjeż amministrattivi tagħhom u tas-somma totali ta’ ħlasijiet miġbura. Fid-dawl tad-differenza bejn is-somma totali tal-ħlasijiet u l-ispejjeż amministrattivi, għandhom isiru l-aġġustamenti xierqa.

Artikolu 13

Tariffi għad-drittijiet ta’ użu u drittijiet għall-installazzjoni ta’ faċilitajiet

L-Istati Membri jistgħu jippermettu lill-awtorità relevanti li timponi tariffi għad-drittijiet ta’ użu għall-frekwenzi tar-radju jew numri jew drittijiet li jiġu stallati faċilitajiet fi, minfuq jew taħt proprjetà pubblika jew privata li jirriflettu l-ħtieġa li jiġi żgurat l-aqwa użu ta’ dawn ir-riżorsi. L-Istati Membri għandhom jiżguraw li dawk it-tariffi għandhom ikunu oġġettivament ġustifikati, trasparenti, mhux diskriminatorji u proporzjonati b’relazzjoni ma’ l-iskop maħsub tagħhom u għandhom jieħdu kont tal-miri f’Artikolu 8 tad-[Direttiva 2002/21]”.

19.

Il-paragrafu (1) tal-Artikolu 5.2 tat-Telecommunicatiewet (liġi dwar it-telekomunikazzjonijiet) jobbliga lid-detentur tat-titolu jew maniġer tal-art pubblika sabiex jippermetti l-installazzjoni u l-manutenzjoni ta’ kejbils għan-netwerks pubbliċi tal-komunikazzjonijiet elettroniċi.

20.

L-Artikolu 5.4 tal-istess liġi jistabbilixxi żewġ kundizzjonijiet li taħthom jista’ jiġi eżegwit ix-xogħol fuq l-art:

“1.   Il-fornitur ta’ netwerk pubbliku tal-komunikazzjonijiet elettroniċi li għandu ħsieb iwettaq xogħol f’art pubblika jew fuqha inkonnessjoni mal-installazzjoni, manutenzjoni jew tneħħija ta’ kejbils għandu jwettaq dan ix-xogħol biss jekk:

2.   Għal raġunijiet ta’ ordni pubbliku, sigurtà, il-prevenzjoni jew limitazzjoni ta’ inkonvenjent, l-aċċessibbiltà ta’ art jew bini, u ppjanar taħt l-art, il-kunsill komunali jista’ jimponi kundizzjonijiet għad-deċiżjoni ta’ kunsens.

3.   Dawk il-kundizzjonijiet jistgħu jirrigwardaw biss is-segwenti:

21.

L-Artikolu 1 tal-Verordening leges 2010 (regolament tal-2010 dwar it-tariffi/ħlasijiet) tal-Kunsill tal-Komun ta’ Amersfoort (Reg.nr. 3214976) (il-“Verordening’) jipprovdi li “leges” (tariffi/ħlasijiet) jiġu imposti għas-servizzi kollha pprovduti minn jew għan-nom tal-Kunsill skont it-tabella ta’ tariffi mehmuża mal-Verordening.

22.

It-tabella mehmuża mal-Verordening, taħt il-Kapitolu 19, tispeċifika r-rata fir-rigward tal-ipproċessar ta’ applikazzjoni għall-ksib ta’ kunsens fir-rigward tal-ħin, tal-post u tal-manjiera tat-twettiq tax-xogħol kif sar riferiment għalihom fl-Artikolu 5.4 tat-Telecommunicatiewet. Ir-rata tvarja skont it-tul tal-kejbil li jrid jitqiegħed.

23.

Il-paragrafu 1 tal-Artikolu 3.1 tal-Wet ruimtelijke ordening (liġi dwar l-ippjanar territorjali) tal-1 ta’ Lulju 2008 tal-Pajjiżi l-Baxxi jattribwixxi lill-kunsilli komunali s-setgħa sabiex ifasslu mapep urbani li jiddelinjaw ċerti territorji tal-komun għal kategoriji speċifiċi ta’ bini jew binjiet użati għal attivitajiet speċifiċi. Il-paragrafu 2 tal-istess Artikolu 3.1 jipprovdi li l-pjan urban għandu jkollu validità ta’ għaxar snin.

24.

Skont il-paragrafu 2.b tal-Artikolu 3.1.2 tal-Besluit ruimtelijke ordening (digriet dwar l-ippjanar territorjali), komuni jistgħu jiddelinjaw ċerti żoni għal bejjiegħa bl-imnut jew lukandi, kafetteriji u ristoranti. Mill-ispjegazzjoni tal-qorti tar-rinviju huwa ċar li l-Kunsill tal-Komun ta’ Appingedam għamel użu minn din is-setgħa:

“L-iskema fl-Artikolu 18(18.1) tar-Regoli tal-Pjan hija dik li tissejjaħ skema ta’ użu għal kummerċ bl-imnut imħallat (“brancheringsregeling”). Hija skema li tippermetti biss ċerti tipi ta’ kummerċ bl-imnut, u mhux oħrajn. Abbażi tal-iskema preżenti, apparti numru ta’ attivitajiet sussidjarji, huwa permess biss negozju għall-bejgħ bl-imnut ta’ oġġetti goffi. L-iskema ma tipprovdix għal possibbiltà ta’ deroga. Madankollu, persuna tista’ tapplika għal awtorizzazzjoni (magħrufa fil-Pajjiżi l-Baxxi bħala permess ambjentali) sabiex tiddevja mill-pjan urban abbażi tal-Artikolu 2.12(1) tal-Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (liġi li tistabbilixxi dispożizzjonijiet ġenerali dwar il-liġi ambjentali). Ir-Raad (kunsill) inkluda l-iskema fil-pjan urban bil-għan li jsostni l-vijabbiltà taċ-ċentru tal-belt u sabiex jipprevjeni binjiet vakanti fil-qalba tal-belt.”

25.

Id-ditta X BV (iktar ’il quddiem “X”) ġiet ikkummissjonata sabiex tibni netwerk tal-fibra ottika fil-Komun ta’ Amersfoort. Hija kisbet il-kunsens meħtieġ mill-komun sabiex teżegwixxi x-xogħol ta’ installazzjoni tal-kejbils. Sussegwentement, il-komun ippreżenta kont għal ħlasijiet ta’ tariffi/ħlasijiet lil X li jammonta għal EUR 149949 marbut mal-permessi mogħtija.

26.

X ikkontestat it-tariffi/ħlasijiet quddiem ir-Rechtbank (qorti distrettwali) f’Utrecht. Ġie ppreżentat appell mis-sentenza ta’ dik il-qorti quddiem il-Gerechtshof (qorti reġjonali tal-appell) Arnhem-Leeuwarden, li tat sentenza fit-2 ta’ Lulju 2013.

27.

Il-Kunsill Komunali ta’ Amersfoort appella din is-sentenza tal-Gerechtshof (qorti reġjonali tal-appell) quddiem il-Hoge Raad der Nederlanden (qorti suprema tal-Pajjiżi l-Baxxi). Billi ma kinitx ċara l-kompatibbiltà tat-tariffi/ħlasijiet mad-Direttiva 2002/20, id-Direttiva 2002/21, u d-Direttiva 2006/123, il-qorti suprema ddeċidiet li fil-5 ta’ Ġunju 2015 tissospendi l-proċeduri quddiemha u li tagħmel id-domandi preliminari li ġejjin lill-Qorti tal-Ġustizzja:

28.

Il-Kunsill ta’ Appingedam, permezz ta’ deċiżjoni tad-19 ta’ Ġunju 2013, adotta pjan urban li ddelinja żona ’il barra miċ-ċentru tal-belt magħrufa bħala “Woonplein” bħala żona ta’ xiri esklużivament għal kummerċ bl-imnut ta’ oġġetti goffi. Il-pjan urban jispeċifika li kien adottat, inter alia, “bil-ħsieb li tinżamm il-vijabbiltà taċ-ċentru tal-belt u tipprevjeni binjiet vakanti fil-qalba tal-belt”. Għalhekk, il-Woonplein takkomoda stabbilimenti tal-kummerċ bħal dawk tal-għamara għad-dar, oġġetti do-it-yourself, materjali tal-bini, oġġetti għall-ġnien, ċikliżmu, apparat ekwestri u materjali tal-awtomobiliżmu.

29.

Visser Vastgoed Beleggingen BV (iktar ’il quddiem “Visser”), kumpannija li għandha superfiċji kummerċjali fil-Woonplein, trid tikri binja ta’ ħanut lil Bristol BV, li min-naħa tagħha, tixtieq tistabbilixxi ħanut għall-katina tagħha ta’ ħwienet ‘discount’ għaż-żraben u l-ħwejjeġ.

30.

Visser ikkontestat id-deċiżjoni li tistabbilixxi l-pjan urban tad-19 ta’ Ġunju 2013 quddiem il-Kamra għall-Proċeduri Amministrattivi Kontenzjużi tal-Kunsill tal-Istat tal-Pajjiżi l-Baxxi, billi rrilevat li l-pjan urban kien inkompatibbli mad-dispożizzjonijiet tad-Direttiva 2006/123. Fit-13 ta’ Jannar 2016, il-Kamra ddeċidiet li tissospendi l-proċeduri quddiemha u li tagħmel id-domandi preliminari segwenti lill-Qorti tal-Ġustizzja:

31.

Id-deċiżjonijiet tar-rinviju rispettivi waslu fir-Reġistru tal-Qorti tal-Ġustizzja fit-13 ta’ Lulju 2015 (Kawża C‑360/15) u fit-18 ta’ Jannar 2016 (Kawża C‑31/16). Osservazzjonijiet bil-miktub ġew sottomessi mill-partijiet fil-kawża prinċipali, mill-Gvern tal-Pajjiżi l-Baxxi u mill-Kummissjoni (fiż-żewġ kawżi) u mill-Gvern Ċek (Kawża C‑360/15) u l-Gvern Irlandiż, Taljan, Ġermaniż u Pollakk (Kawża C‑31/16). Permezz ta’ deċiżjoni tal-President tal-Qorti tal-Ġustizzja tat-23 ta’ Jannar 2016, iż-żewġ kawżi ngħaqdu għall-finijiet tal-proċedura orali u tas-sentenza.

32.

Il-partijiet fil-kawża prinċipali, il-Gvern tal-Pajjiżi l-Baxxi u Ġermaniż u l-Kummissjoni pparteċipaw fis-seduta li saret fl-14 ta’ Frar 2017.

33.

L-ewwel tliet domandi jikkonċernaw il-kamp ta’ applikazzjoni tad-Direttiva 2006/123, filwaqt li r-raba’ u l-ħames domanda jirrigwardaw id-dispożizzjonijiet sostantivi ta’ dik id-direttiva.

34.

Permezz tal-ewwel domanda tagħha, il-qorti tar-rinviju tixtieq taċċerta jekk l-Artikolu 2(3) tad-Direttiva 2006/123 għandux ikun interpretat li jkopri l-impożizzjoni ta’ tariffi/ħlasijiet minn awtorità ta’ Stat Membru għall-ipproċessar ta’ applikazzjoni għal kunsens fir-rigward tal-ħin, lok u l-manjiera ta’ twettiq tax-xogħol ta’ tħaffir assoċjat mal-installazzjoni ta’ kejbils għal netwerk pubbliku ta’ komunikazzjonijiet elettroniċi.

35.

Il-kamp ta’ applikazzjoni tad-Direttiva 2006/123 huwa ddeterminat bl-Artikolu 2 tiegħu. L-Artikolu 2(1) jistipula li huwa japplika għal servizzi mogħtija minn fornituri stabbiliti fi Stat Membru. L-Artikolu 2(2) jeskludi sensiela ta’ attivitajiet mill-kamp ta’ applikazzjoni tad-direttiva, bħas-(subparagrafu ċ): “servizzi ta’ komunikazzjoni u networks elettroniċi, u faċilitajiet u servizzi assoċjati, rigward il-kwistjonijiet koperti mid-Direttivi 2002/19/KE, 2002/20/KE, 2002/21/KE, 2002/22/KE u 2002/58/KE.” L-Artikolu 2(3) imbagħad jispeċifika li d-direttiva ma tapplikax għall-qasam ta’ tassazzjoni.

36.

Minn din l-istruttura ninferixxi li wieħed għandu biss jeżamina l-Artikolu 2(3) tad-Direttiva 2006/123 jekk ir-rekwiżiti tal-Artikolu 2(1) jintlaħqu u jekk l-applikazzjoni tad-direttiva hijiex diġà prekluża mill-Artikolu 2(2).

37.

Jidher li l-qorti tar-rinviju tippresupponi li l-applikazzjoni tad-direttiva ma hijiex prekluża minħabba waħda mill-attivitajiet elenkati fl-Artikolu 2(2) tad-Direttiva 2006/123. Madankollu, billi m’iniex kompletament konvint minn din il-konklużjoni ( 21 ), l-ewwel irrid neżamina l-Artikolu 2(2) qabel indur għall-Artikolu 2(3) tad-direttiva.

38.

B’hekk, l-ewwel ser nindirizza d-domanda jekk it-tqegħid ta’ kejbils bl-iskop li jinħoloq netwerk ta’ fibra tal-ħġieġ hijiex kwistjoni li taqa’ taħt l-eċċezzjoni tal-Artikolu 2(2)(ċ) tad-Direttiva 2006/123.

39.

Il-qafas regolatorju tat-telekomunikazzjonijiet tal-UE jikkonsisti fid-Direttiva 2002/21 u erba’ direttivi speċifiċi, waħda minn dawn hija d-Direttiva 2002/20 ( 22 ).

40.

Id-Direttiva 2002/21 tinkludi dispożizzjonijiet komuni u telenka d-definizzjonijiet u l-kamp ta’ applikazzjoni tal-qafas regolatorju li japplikaw għan-netwerks ta’ komunikazzjonijiet elettroniċi kollha, irrispettivament minn kif din id-data hija trażmessa ( 23 ).

41.

L-għan tad-Direttiva 2002/20 huwa li jiġi żgurat li tintuża biss is-sistema ta’ awtorizzazzjoni l-inqas oneruża possibbli sabiex tawtorizza l-forniment ta’ netwerks elettroniċi ( 24 ). Din tissostitwixxi u twarrab is-sistema preċedenti ta’ liċenzji individwali għal attivitajiet ta’ netwerk b’“awtorizzazzjoni ġenerali” li tagħti ċerti drittijiet minimi lill-operatur tan-netwerk ( 25 ).

42.

L-installazzjoni ta’ netwerk ta’ fibra-ottika li l-iskop tiegħu huwa li jittrażmetti data għal komunikazzjoni elettronika tikkostitwixxi “network ta’ komunikazzjoni elettronika” skont it-tifsira tal-Artikolu 2(a) tad-Direttiva 2002/21 ( 26 ). B’hekk, l-attivitajiet ta’ X jaqgħu fi ħdan il-kamp ta’ applikazzjoni ta’ dispożizzjonijiet tal-qafas regolatorju tal-UE għat-telekomunikazzjonijiet.

43.

Madankollu, u fil-fatt, din il-konklużjoni ma timplikax li l-kundizzjonijiet tal-Artikolu 2(2)(ċ) tad-Direttiva 2006/123 huma ssodisfatti, fid-dawl tal-fatt li dik id-dispożizzjoni speċifikament tirreferi għal “kwistjonijiet koperti mid-”direttivi dwar servizzi ta’ komunikazzjoni u netwerks elettroniċi. B’hekk, irridu nkomplu nanalizzaw jekk tariffi/ħlasijiet bħal-“leges” fil-kawża prinċipali humiex effettivament kwistjonijiet koperti minn dawk id-direttivi.

44.

L-Artikolu 12 tad-Direttiva 2002/20 jillimita tariffi imposti minn awtorità regolatorja nazzjonali. Jirreferi għal tariffi imposti fuq impriżi li jipprovdu servizz jew netwerk taħt l-awtorizzazzjoni ġenerali jew li lilhom ikun ingħata dritt ta’ użu ( 27 ). Ġie deċiż li dan japplika fi proċeduri ta’ għoti ta’ awtorizzazzjoni ġenerali jew attribuzzjoni ta’ dritt ta’ użu ( 28 ). Madankollu, fil-kuntest tal-proċedura preżenti, ma tapplikax, billi ma hemm l-ebda awtorizzazzjoni ġenerali ( 29 ) jew dritt ta’ użu involut u, b’mod kruċjali, il-Komun ta’ Amersfoort ma huwiex awtorità regolatorja nazzjonali ( 30 ).

45.

Madankollu, l-Artikolu 13 tad-Direttiva 2002/20 tista’ tkun ta’ rilevanza. Il-kamp ta’ applikazzjoni tiegħu huwa ċertament iktar wiesa’ billi jmur lil hinn mill-proċedura li tirrigwarda l-awtorizzazzjonijiet ġenerali.

46.

Skont l-Artikolu 13 “[l-]Istati Membri jistgħu jippermettu lill-awtorità relevanti li timponi tariffi għad-[…] drittijiet li jiġu stallati faċilitajiet” ( 31 ). B’differenza mal-Artikolu 12, ma jagħmilx referenza għal awtorizzazzjonijiet ġenerali jew għal awtorità regolatorja nazzjonali. Minflok, jirrifletti l-kliem tal-Artikolu 11(1) tad-Direttiva 2002/21 (“Dritt ta’ aċċess”), li skont dan l-Artikolu, dritt ta’ aċċess jista’ jingħata minn “awtorità kompetenti” ( 32 ). Dan jagħmel sens billi tariffi imposti minn awtoritajiet lokali li jirregolaw id-drittijiet ta’ aċċess jistgħu jkunu dissważivi bħala tariffi introdotti matul il-proċedura ta’ awtorizzazzjoni ġenerali ( 33 ).

47.

Barra minn hekk, interpretazzjoni bħal din hija kkorroborata bl-għan tad-Direttiva 2002/20 li hu li jirrendi l-aċċess għas-suq mod inqas oneruż ( 34 ). F’dan il-kuntest, skont ġurisprudenza stabbilita, l-Istati Membri ma jistgħux, fi ħdan il-qafas tad-Direttiva 2002/20, jimponu xi ħlasijiet jew tariffi fir-rigward tal-forniment ta’ netwerks u servizzi ta’ komunikazzjoni elettronika ħlief dawk previsti b’dik id-direttiva ( 35 ). Ikun hemm inkonsistenza jekk l-assenza ta’ rekwiżit għal awtorizzazzjoni ġenerali minn awtorità regolatorja nazzjonali tista’ timmina din il-protezzjoni tal-aċċess għas-suq mogħtija bid-Direttiva 2002/20.

48.

L-għanijiet ġenerali tal-qafas tat-telekomunikazzjonijiet ( 36 ) isostnu interpretazzjoni wiesgħa tal-Artikolu 13 tad-Direttiva 2002/20. L-objettiv elenkat fl-Artikolu 8(2)(a) tad-Direttiva 2002/21 huwa li jiżgura li l-utenti jkollhom benefiċċju massimu fir-rigward ta’ għażla, prezz u kwalità. L-ispiża ta’ permessi għal xogħlijiet ta’ inġinerija ċivili għal netwerks elettroniċi taffettwa l-prezzijiet li l-utenti jridu jħallsu għall-aċċess għan-netwerk fir-reġjun tagħhom u, jekk fil-fatt jistgħux jirċievu aċċess għan-netwerk ( 37 ). Proċeduri onerużi għall-installazzjoni ta’ faċilitajiet jistgħu jkollhom effett simili bħal ostakoli fil-forma ta’ skemi ta’ awtorizzazzjoni. Għalhekk, il-kamp ta’ applikazzjoni tal-Artikolu 13 tad-Direttiva 2002/20 ma huwiex limitat għall-kuntest ta’ awtorizzazzjoni ġenerali speċifika, iżda jinkludi tariffi oħrajn għall-installazzjoni ta’ faċilitajiet li huma meħtieġa għad-dħul fis-suq ta’ fornituri ta’ komunikazzjonijiet ( 38 ).

49.

Interpretazzjoni bħal din tal-Artikolu 13 tad-Direttiva 2002/20 hija wkoll fuq l-istess linja tas-sentenza Vodafone España u France Telecom España ( 39 ), li fiha l-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li l-Artikolu 13 jipprekludi taxxa imposta reġjonalment fuq l-użu ta’ piluni tat-telefon ta’ persuni terzi. Ovvjament hemm differenzi sostanzjali bejn il-miżura inkwistjoni fil-kawża prinċipali u dik pertinenti fil-Kawża Vodafone España u France Telecom España, iżda s-sentenza kkjarifikat żewġ punti importanti li huma applikabbli għall-każ odjern.

50.

L-ewwel nett, it-taxxa inkwistjoni fil-Kawża Vodafone España u France Telecom España żiedet l-ispiża tal-istabbiliment għal fornituri ġodda għall-kuntrarju ta’ dawk li diġà kellhom infrastruttura ( 40 ). B’mod simili, it-tariffi/ħlasijiet fil-kawża odjerna jżidu l-ispejjeż ta’ installazzjoni ta’ faċilitajiet u jpoġġu fornituri li sa issa ma għandhomx infrastruttura tagħhom stess fil-komun fi żvantaġġ fil-konfront ta’ dawk li għandhom.

51.

It-tieni nett, it-taxxa inkwistjoni f’dak il-każ ġiet imposta mill-komun li ma kienx awtorità regolatorja nazzjonali. Minħabba l-kamp ta’ applikazzjoni iktar wiesa’ tal-Artikolu 13, u billi l-komuni kienu l-awtoritajiet kompetenti sabiex japprovaw l-installazzjoni ta’ faċilitajiet, dik id-dispożizzjoni kienet tapplika fil-Kawża Vodafone España u France Telecom España. L-istess għandu japplika għall-kawża odjerna.

52.

Għandu jingħad ukoll li f’kawżi suċċessivi dwar il-kwistjoni ta’ taxxi ġenerali għall-kuntrarju ta’ tariffi fuq l-installazzjonijiet ta’ faċilitajiet, il-Qorti tal-Ġustizzja sabet li d-Direttiva 2002/20 ma hijiex applikabbli ( 41 ). Madankollu, fir-rigward tal-kwistjoni odjerna, ma għandu jkun hemm l-ebda dubju li t-tariffi/ħlasijiet ġew imposti għall-installazzjoni ta’ faċilità. Fit-tqegħid ta’ kejbils fuq art privata jew pubblika, X tirrikorri għad-dritt ta’ aċċess fis-sens tal-Artikolu 11 tad-Direttiva 2002/21 kif trasposta fil-Liġi dwar it-Telekomunikazzjonijiet tal-Pajjiżi l-Baxxi ( 42 ). L-Artikolu 13 tad-Direttiva 2002/20 huwa l-ispeċifikar ta’ dan id-dritt ta’ aċċess inkwantu l-installazzjoni ta’ faċilitajiet ta’ telekomunikazzjoni, li bla dubju t-tqegħid ta’ kejbils jifforma parti minnha.

53.

B’hekk, il-kwistjoni hija koperta bl-Artikolu 13 tad-Direttiva 2002/20, li huwa r-raġuni għaliex, skont l-Artikolu 2(2)(ċ) tad-Direttiva 2006/123, l-aħħar direttiva ma tapplikax għall-kawża odjerna.

54.

Il-kwistjoni dwar jekk miżuri nazzjonali bħall-ħlasijiet/tariffi imposti fil-każ tal-kawża prinċipali humiex kompatibbli mal-Artikolu 13 tad-Direttiva 2002/20, dispożizzjoni li tapplika direttament ( 43 ) li individwi jistgħu jibbażaw fuqha, teħtieġ konstatazzjonijiet fattwali, li għandha tevalwahom il-qorti tar-rinviju. Barra minn hekk, ma hijiex suġġett tal-kawża odjerna.

55.

Fuq bażi ipotetika, fl-eventwalità li l-Qorti tal-Ġustizzja kellha tqis li r-rekwiżiti tal-Artikolu 2(2)(ċ) tad-Direttiva 2006/123 ma humiex issodisfatti, issa ser neżaminaw jekk miżura bħat-tariffi/ħlasijiet taqax taħt il-qasam tat-tassazzjoni (Artikolu 2(3) tad-Direttiva 2016/123).

56.

Il-frażi “tassazzjoni” għandha tiġi interpretata b’mod awtonomu, f’konformità ma’ ġurisprudenza stabbilita tal-Qorti tal-Ġustizzja, li tgħid illi l-ħtieġa ta’ applikazzjoni uniformi tad-dritt tal-UE u l-prinċipju ta’ ugwaljanza jirrikjedu li t-termini ta’ dispożizzjoni ta’ dritt tal-UE li ma tagħmel ebda riferiment espress għad-dritt tal-Istati Membri sabiex jiġu ddeterminati t-tifsira u l-portata tagħha, normalment jingħataw interpretazzjoni indipendenti u uniformi f’kull parti tal-Unjoni Ewropea ( 44 ).

57.

Hemm differenza essenzjali bejn taxxa li tikkontribwixxi għad-dħul ġenerali ta’ entità pubblika u tariffa amministrattiva għal servizz speċifiku.

58.

Fil-kawża odjerna, anki jekk il-komun kompetenti impona ammont li jeċċedi l-ispiża tal-proċedura amministrattiva tal-ipproċessar tal-applikazzjoni għal kunsens fir-rigward tal-ħin, tal-post u tal-manjiera tat-twettiq tax-xogħlijiet ta’ tħaffir, is-sempliċi fatt li tali eċċess possibbli impost jikkontribwixxi għall-baġit ġenerali tal-komun ma jikkonvertix it-tariffa f’taxxa ġenerali. L-impożizzjoni tat-tariffa sseħħ biss matul il-proċedura amministrattiva. Entitajiet ma jistgħux jikkonvertu tariffa amministrattiva f’taxxa, u b’hekk jaħarbu mill-applikazzjoni tad-Direttiva 2006/123, sempliċiment għaliex l-ammont impost jeċċedi l-ispejjeż ta’ ġestjoni tal-proċedura amministrattiva. Interpretazzjoni bħal din tal-Artikolu 2(3) tkun kontra l-għan tal-Artikolu 13(2) tad-Direttiva 2006/123, intiż li jillimita t-tariffi sostnuti fl-għoti ta’ awtorizzazzjonijiet lil fornituri tas-servizz.

59.

Għalhekk, fl-opinjoni tiegħi miżuri nazzjonali bħal-leges fil-kawża prinċipali ma jikkostitwixxux taxxa billi dawn huma imposti fl-okkażjoni tas-servizz komunali tal-ipproċessar tal-applikazzjoni għal kunsens fir-rigward tal-ħin, tal-post u tal-manjiera tat-twettiq tax-xogħlijiet ta’ tħaffir.

60.

Billi, abbażi tal-Artikolu 2(2)(ċ) tad-Direttiva 2006/123, fl-opinjoni tiegħi dik id-Direttiva ma tapplikax f’sitwazzjoni bħal dik fil-kawża odjerna, id-domanda 3 dwar it-tifsira tal-premessa 9 tal-preambolu ta’ dik id-direttiva, fil-kuntest tal-proċeduri tal-kawża quddiem il-qorti tar-rinviju, hija ipotetika u ma għandhiex għalfejn titwieġeb.

61.

Id-domanda 2 tittratta dwar sitwazzjonijiet purament interni skont Kapitolu III tad-Direttiva 2006/123. Billi dik id-domanda hija wkoll ipotetika fin-natura tagħha fil-kuntest tal-kawża odjerna, ser nikkunsidraha (biss) hawn taħt fil-Kawża C‑31/16, Visser.

62.

Peress li nipproponi li l-Qorti tal-Ġustizzja għandha tiddeċiedi li d-Direttiva 2006/123 ma hijiex applikabbli għal kawża bħal dik inkwistjoni u li d-Domandi 4 u 5 huma magħmula fis-suppożizzjoni li d-direttiva tapplika, huma ipotetiċi. Iktar minn hekk, għandi nenfasizza li r-reġim stabbilit bid-Direttiva 2006/123, fir-rigward ta’ awtorizzazzjonijiet u l-iskemi tagħhom (Kapitolu III, Taqsima 1) u rekwiżiti (ipprojbiti) (Taqsima 2), ma huwiex immirat għall-qasam ta’ telekomunikazzjonijiet li huwa densament irregolat u tekniku ħafna – li huwa preċiżament ir-raġuni għaliex dan il-qasam jaqa’, kif rajna iktar ’il fuq, ’il barra mill-kamp ta’ applikazzjoni tad-Direttiva 2006/123 ( 45 ).

63.

Permezz tal-ewwel domanda tagħha, il-qorti tar-rinviju essenzjalment tistaqsi lill-Qorti tal-Ġustizzja jekk il-bejgħ bl-imnut li jikkonsisti fil-bejgħ ta’ merkanzija bħal żraben u ħwejjeġ lill-konsumaturi jaqax taħt il-kamp ta’ applikazzjoni tad-Direttiva 2006/123.

64.

Din id-domanda hija fformulata mill-qorti tar-rinviju fl-isfond li ġej: Visser għandha bini kummerċjali li tixtieq tikrih lil Bristol BV, ditta li tixtieq tistabbilixxi ħanut għall-katina tagħha ta’ żraben u ħwienet ‘discount’. Bristol BV teżiġi li tibbaża fuq il-Kapitolu III tad-direttiva, intitolat “Libertà għall-istabbiliment ta’ fornituri”. B’hekk, id-domanda hija jekk Bristol BV hijiex fornitur ta’ servizz li tista’ tibbaża fuq id-dispożizzjonijiet tad-Direttiva 2006/123.

65.

Finalment, kif ser jidher f’iktar dettall hawn taħt, wara din id-domanda pjuttost sempliċi (“Għaliex il-bejgħ bl-imnut ma għandux ikun servizz?”) hemm kwistjoni ikbar u iktar delikata bejn ir-relazzjoni bejn id-Direttiva 2006/123 u l-libertajiet fundamentali, li jinsabu fit-Trattat FUE kif ukoll il-kwistjoni tar-relazzjoni bejn dawk il-libertajiet fundamentali u l-implikazzjonijiet possibbli li jirriżultaw għad-Direttiva 2006/123.

66.

Filwaqt li l-Gvern tal-Pajjiżi l-Baxxi huwa tal-opinjoni li f’sitwazzjoni bħal dik inkwistjoni fil-kawża odjerna, il-bejgħ bl-imnut ma għandux jitqies bħala servizz, Visser u l-Gvern tal-Italja u tal-Polonja kif ukoll il-Kummissjoni jemmnu li huwa għandu jitqies bħala tali.

67.

Skont l-Artikolu 2(1) tad-Direttiva 2006/123, id-direttiva tapplika għal servizzi mogħtija minn fornituri stabbiliti fi Stat Membru.

68.

L-Artikolu 4(1) tad-Direttiva 2006/123 jiddefinixxi “servizz” bħala “attività ekonomika mhux imħallsa [self-employed], normalment magħmula għal remunerazzjoni kif imsemmija fl-[Artikolu 57 TFUE]” ( 46 ). Min-naħa tiegħu, l-Artikolu 57 TFUE, fl-ewwel paragrafu tiegħu, jispeċifika li “[s]ervizzi fis-sens tat-Trattati għandhom jitqiesu li jinkludu servizzi normalment mogħtija bi ħlas, sa fejn ma jkunux regolati minn dispożizzjonijiet dwar il-moviment liberu tal-merkanzija, tal-kapital u tal-persuni.”

69.

L-ewwel parti tad-definizzjoni ta’ “servizz” hija pjuttost diretta: il-bejgħ ta’ żraben jew ħwejjeġ jikkostitwixxi attività ekonomika self-employed, magħmula għal remunerazzjoni.

70.

Il-premessa 33 tad-direttiva ( 47 ) espliċitament telenka kummerċ ta’ tqassim [distribuzzjoni] ( 48 ) bħala waħda mill-attivitajiet koperti bid-direttiva ( 49 ). Barra minn hekk, il-premessa 47 tad-direttiva ssemmi, għalkemm mogħtija b’mod marġinali, fil-kuntest ta’ skemi ta’ awtorizzazzjoni, hypermarkets. Bla dubju tali ħwienet għandhom ukoll funzjoni ta’ distribuzzjoni sa fejn jikkonċernaw il-merkanzija. Sabiex jingħalaq il-kwadru, il-premessa 76 tad-direttiva tipprovdi li huma biss restrizzjonijiet li japplikaw għal merkanzija bħala tali (kuntrarju għal, kif naraha jien, id-distribuzzjoni ta’ merkanzija) li ma humiex ikkonċernati bid-direttiva.

71.

B’żieda ma’ dan, il-Manwal tal-Kummissjoni li ma jorbotx iżda xorta ta’ ispirazzjoni ( 50 ), dwar l-implementazzjoni tad-Direttiva dwar is-Servizzi ( 51 ), li barra minn hekk sar riferiment għaliha wkoll mill-Qorti tal-Ġustizzja fl-interpretazzjoni tad-Direttiva 2006/123 ( 52 ), jirreferi għal “negozji tad-distribuzzjoni (inkluż bejgħ bl-imnut u bl-ingrossa ta’ prodotti u servizzi).”

72.

Barra minn hekk, ħarsa lejn l-istorja tal-abbozzar tad-direttiva tiżvela li l-Parlament Ewropew inizjalment ipprova jneħħi r-riferiment għal “kummerċ ta’ distribuzzjoni” waqt l-ewwel qari ( 53 ), probabbilment bl-intenzjoni li jeskludi servizzi ta’ bejgħ bl-imnut mid-direttiva. Madankollu, il-Kunsill daħħal mill-ġdid dan ir-riferiment fl-abbozz ( 54 ). Dan ir-riferiment baqa’ hemm sal-adozzjoni tad-direttiva.

73.

Iżda x’jingħad dwar it-tieni parti tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 57 TFUE, kif riferut fl-Artikolu 4(1) tad-Direttiva 2006/123 (“sa fejn ma jkunux [is-servizzi] regolati minn dispożizzjonijiet dwar il-moviment liberu tal-merkanzija, tal-kapital u tal-persuni”)?

74.

Din tqajjem id-domanda jekk is-servizzi inkwistjoni – il-bejgħ ta’ żraben – humiex irregolati minn libertajiet oħra tat-Trattat fis-sens tal-Artikolu 57 TFUE, li jista’ jfisser li ma jaqgħux taħt il-kamp ta’ applikazzjoni tad-Direttiva 2006/123.

75.

Taħt is-sistema tat-Trattat FUE ( 55 ), il-moviment liberu ta’ persuni jikkonsisti fiż-żewġ libertajiet separati ta’ moviment ta’ persuni dipendenti (ħaddiema) u persuni indipendenti (stabbiliment). B’hekk, libertà ta’ stabbiliment taqa’ taħt it-terminu “persuni” fl-ewwel paragrafu tal-Artikolu 57 TFUE ( 56 ).

76.

Għal mument, ejja nimmaġinaw li l-attività ta’ Bristol BV kienet waħda ta’ stabbiliment. Dan ikun jimplika li s-sitwazzjoni tagħha tkun, skont it-Trattat FUE, irregolata mir-regoli dwar il-libertà ta’ stabbiliment (bħala sottokategorija tal-moviment liberu ta’ persuni), li min-naħa tiegħu ifisser li ma nkunux fil-preżenza ta’ “servizz” fi ħdan it-tifsira tal-Artikolu 57 TFUE, li jimplika li aħna ninsabu ’l barra mill-kamp ta’ applikazzjoni tad-Direttiva 2006/123. Wara din il-konklużjoni, il-Kapitolu III tad-Direttiva 2006/123 dwar libertà għall-istabbiliment ta’ fornituri jkun imċaħħad minn kwalunkwe kamp ta’ applikazzjoni ( 57 ). Sakemm wieħed ma jikkunsidrax il-Kapitolu III għal din ir-raġuni li huwa per se kuntrarju għad-dritt primarju, il-konklużjoni li l-Kapitolu III ma għandux kamp ta’ applikazzjoni ma tistax tintlaqa’.

77.

Għaldaqstant, jew it-terminu “attività ta’ servizz” taħt il-Kapitolu III tad-Direttiva 2006/123 għandu jkollu definizzjoni distinta mid-definizzjoni ġenerali taħt l-Artikolu 4 tad-Direttiva 2006/123, jew l-Artikolu 4 tad-Direttiva 2006/123 ma huwiex intiż li jirreferi għal Artikolu 57 TFUE sa fejn jikkonċerna l-istabbiliment ta’ fornituri. Għal raġunijiet ta’ ċarezza, jien immur għat-tieni approċċ u nsostni li d-direttiva tapplika wkoll għal attivitajiet ekonomiċi li jaqgħu taħt il-libertà ta’ stabbiliment fi ħdan it-tifsira tal-Trattat FUE, iżda li tinkludi wkoll element ta’ servizz ( 58 ).

78.

Fuq nota iktar ġenerali, id-differenza fit-terminoloġija bejn it-Trattat FUE u d-Direttiva 2006/123 tindika l-metodi differenti użati mit-Trattat FUE, fuq naħa, u mid-Direttiva, fuq in-naħa l-oħra, sabiex jintlaħaq l-għan tal-eliminazzjoni tar-restrizzjonijiet fuq il-libertà li jiġu pprovduti servizzi. It-Trattat FUE primarjament jimmira r-“restrizzjonijiet fuq il-liberta’ li jiġu provduti servizzi fl-Unjoni” ( 59 ). Huwa jsegwi “integrazzjoni negattiva” billi jipprojbixxi ostakoli għall-kummerċ fis-servizzi ( 60 ). B’kuntrast, id-Direttiva 2006/123 tqiegħed l-enfasi fuq u speċifikament timmira lejn attivitajiet tas-servizz. Bħala att ta’ dritt sekondarju, bi grad ogħla ta’ dettall, jista’ jindirizza l-problemi ffaċċjati minn fornituri tas-servizz meta jiltaqgħu ma’ ostakoli. Huwa għalhekk – fl-istess linja tal-bażi legali tiegħu ( 61 ) – li jiffoka fuq l-attività ta’ fornituri tas-servizz u l-istruttura kollha tiegħu hija mmirata lejn attivitajiet tas-servizz ( 62 ).

79.

B’hekk, ir-referenza għal Artikolu 57 TFUE fl-Artikolu 4(1) tad-Direttiva 2006/123 ma għandux piż fuq id-domanda jekk kummerċ bl-imnut huwiex “servizz” skont l-Artikolu 4(1) tad-Direttiva 2006/123.

80.

Il-bejgħ bl-imnut għandu għalhekk jiġi kkunsidrat li huwa servizz skont l-Artikolu 4(1) tad-Direttiva 2006/123.

81.

Id-domanda li tibqa’ fil-kuntest tal-interpretazzjoni tal-Artikolu 4(1) tad-Direttiva 2006/123 hija jekk dritt primarju jwassalx għal interpretazzjoni restrittiva ta’ dik id-dispożizzjoni bl-effett li l-bejgħ bl-imnut ma jistax jiġi kkunsidrat bħala “servizz” għall-finijiet tad-Direttiva 2006/123.

82.

Ir-risposta tiegħi għal din hija “le”.

83.

Anki taħt it-Trattat FUE (biss) ( 63 ), fl-opinjoni tiegħi l-attività ta’ Bristol BV taqa’ taħt il-libertà ta’ stabbiliment, kif issa ser nuri billi nirreferi għall-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja.

84.

F’sitwazzjonijiet li jikkonċernaw l-istabbiliment, li jinvolvu libertà fundamentali oħra, tipikament dawk li jirrigwardaw merkanzija jew servizzi ( 64 ), jidhirli li l-Qorti tal-Ġustizzja konsistentement tapplika l-libertà ta’ stabbiliment skont l-Artikolu 49 TFUE ( 65 ). Jien nara li r-raġuni sottostanti għal approċċ bħal dan hija li l-istabbiliment, tipikament u b’mod inerenti, jinkorpora aspetti ta’ libertajiet fundamentali oħrajn kważi mid-definizzjoni tiegħu stess. Sabiex inpoġġiha b’mod skematiku: il-kapital huwa meħtieġ sabiex tibda; il-persuni jgħinu sabiex tibni u tiġġestixxi, il-merkanzija trid tiġi ttrasportata minn A għal B. Dan kollu sabiex persuna (naturali jew ġuridika) tkun tista’ tistabbilixxi lilha nnifisha.

85.

Bl-ikkunsidrar ta’ dawn kollha taħt “stabbiliment”, jidhirli li l-Qorti tal-Ġustizzja tiffoka fuq l-attività attwali tal-istabbiliment iktar milli l-finalità aħħarija ta’ dak l-istabbiliment. F’sitwazzjoni bħal din, il-Qorti tal-Ġustizzja ma tħarisx lejn il-merkanzija jew is-servizzi li jridu jiġu pprovduti min-negozju stabbilit.

86.

Abbażi ta’ din il-ġurisprudenza u fl-assenza tad-Direttiva 2006/123, it-tnedija ta’ ħanut tal-bejgħ bl-imnut bħal dak odjern fil-kawża prinċipali probabbilment taqa’ għalhekk fi ħdan il-libertà ta’ stabbiliment. F’dawn iċ-ċirkustanzi, ma narax kif it-trattament tal-każ inkwistjoni taħt il-Kapitolu III tad-direttiva dwar l-istabbiliment ta’ fornituri tas-servizz tista’ tkun kuntrarja għal din il-ġurisprudenza.

87.

Fid-dawl li l-kawża odjerna hija dwar l-istabbiliment, ma għandniex għalfejn nibqgħu insegwu r-relazzjoni bejn id-Direttiva 2006/123 u d-dritt primarju. Sabiex nantiċipa kull idea żbaljata dwar ir-relazzjoni bejn merkanzija u servizzi u fid-dawl ta’ domandi magħmula waqt il-proċedura orali, madankollu, naħseb li huwa ta’ għajnuna li nsegwi din id-domanda ’l quddiem fi ħdan dawn il-konklużjonijiet.

88.

Qabel xejn għandu jiġi enfasizzat li l-fatt li, b’riżultat tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 57 TFUE, il-libertà li jiġu pprovduti servizzi hija residwa fil-konfront ta’ libertajiet oħra u bl-ebda mod ma timplika li hemm xi ordni ta’ prijorità bejn il-libertajiet fundamentali ( 66 ). Il-Qorti tal-Ġustizzja għamlitha ċara li għalkemm fid-definizzjoni tal-kunċett ta’ “servizzi” skont l-ewwel paragrafu tal-Artikolu 57 TFUE huwa speċifikat li s-servizzi “ma jkunux regolati minn dispożizzjonijiet dwar il-moviment liberu tal-merkanzija, tal-kapital u tal-persuni”, dak jikkonċerna d-definizzjoni ta’ dak il-kunċett u ma jistabbilixxi ebda ordni ta’ prijorità bejn il-libertà li jiġu pprovduti servizzi u l-libertajiet fundamentali l-oħrajn. Fil-fatt, il-Qorti tal-Ġustizzja pprovdiet li l-kunċett ta’ “servizzi” jkopri servizzi li ma humiex irregolati minn libertajiet oħra, bil-għan li tiżgura li l-attività ekonomika kollha taqa’ taħt il-kamp ta’ applikazzjoni tal-libertajiet fundamentali ( 67 ). Għaldaqstant, il-libertà li jiġu pprovduti servizzi ma hijiex libertà sussidjarja, iżda libertà residwa.

89.

Meta każijiet jinvolvu kemm merkanzija u servizzi, il-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tvarja. Tista’ ssir distinzjoni bejn tliet approċċi: eżaminar ta’ libertà waħda biss abbażi ta’ “test taċ-ċentru ta’ gravità”, eżaminar taż-żewġ libertajiet flimkien, u eżaminar ta’ libertà waħda wara l-oħra. Fil-qosor, naraw dawn it-tliet approċċi wara xulxin.

90.

Dan huwa t-test klassiku bħala standard li tirrikorri għalih il-Qorti tal-Ġustizzja. Hawn, il-Qorti tal-Ġustizzja konsistentement issostni li meta miżura nazzjonali taffettwa kemm il-libertà li jiġu pprovduti servizzi u l-moviment liberu tal-merkanzija, fil-prinċipju, il-Qorti tal-Ġustizzja teżamina l-miżura fir-rigward ta’ waħda biss minn dawk iż-żewġ libertajiet fundamentali jekk inhu ċar li, fiċ-ċirkustanzi tal-każ, waħda minn dawk il-libertajiet hija kompletament sekondarja fir-rigward tal-oħra u tista’ tiġi annessa magħha ( 68 ). F’dan il-kuntest, it-tendenza tal-Qorti tal-Ġustizzja kienet li tittratta l-każijiet ta’ bejgħ bl-imnut taħt il-moviment liberu tal-merkanzija ( 69 ). Madankollu, il-Qorti tal-Ġustizzja ma tiċħadx li hemm diversi aspetti għal attività ekonomika waħda mill-perspettiva tal-libertajiet fundamentali, anki jekk din tkun analizzat każ mill-perspettiva ta’ libertà waħda biss.

91.

Pereżempju, fil-Kawża Burmanjer et ( 70 ), il-Qorti tal-Ġustizzja stabbilixxiet li ma setax jiġi eskluż li l-bejgħ ta’ prodott jista’ jkun akkumpanjat minn attività b’aspetti ta’ “servizzi”. Madankollu, dak il-fatt waħdu jista’ ma jkunx suffiċjenti sabiex wieħed jikklassifika attività ekonomika bħal kummerċ itineranti bħala “provvista ta’ servizzi” fi ħdan it-tifsira tal-Artikolu 56 TFUE. Minflok, għandu jiġi stabbilit f’kull każ, jekk dak is-servizz huwiex jew le kompletament sekondarju fir-rigward tal-elementi li jikkonċernaw il-moviment liberu ta’ merkanzija ( 71 ). B’konsistenza ma’ dan l-approċċ, kawżi li fihom l-aspett tas-servizzi huwa b’saħħtu, bħal fir-reklamar ( 72 ), ġew ikkunsidrati taħt il-libertà li jiġu pprovduti servizzi ( 73 ).

92.

Il-loġika tat-test taċ-ċentru ta’ gravità huwa dan: f’sitwazzjoni fejn il-Qorti tal-Ġustizzja tintalab tinterpreta dritt primarju biss, huwa naturali li tiffoka fuq il-libertà fundamentali predominanti. Għaliex għandha twettaq l-istess test għal libertà oħra, tant sabiex tilħaq l-istess riżultat? Wara kollox, il-libertajiet fundamentali kollha għandhom l-istess għan: tneħħija ta’ ostakoli għall-kummerċ fi ħdan is-suq intern. Jekk sitwazzjoni speċifika tinqabadx, ngħidu aħna, bl-Artikolu 49 TFUE biss, bl-Artikolu 34 TFUE biss, bl-Artikolu 34 u 56 TFUE jew bl-Artikolu 56 TFUE biss, ma huwiex, fil-maġġoranza tal-każi, neċessarjament ta’ importanza kruċjali.

93.

Iż-żewġ libertajiet ġew ikkunsidrati flimkien mill-Qorti tal-Ġustizzja f’każ tekniku ta’ proċeduri ta’ awtorizzazzjoni minn qabel għat-tqegħid fis-suq (prinċipalment) ta’ decoders għal sinjali televiżivi ( 74 ). Ir-raġuni għal analiżi simultanja bħal din hija żgur li, fil-provvista ta’ servizzi ta’ televiżjoni diġitali, is-servizzi u l-merkanzija huma interrelatati mill-viċin ( 75 ).

94.

Il-Qorti tal-Ġustizzja eżaminat żewġ libertajiet, waħda wara l-oħra, speċjalment fil-kawżi dwar reklamar ( 76 ). Huwa evidenti li f’kawżi bħal dawn ta’ eżaminar suċċessiv il-Qorti tal-Ġustizzja ma tat ebda raġuni għaliex għamlet hekk ( 77 ). L-ispjegazzjoni tiegħi hija li approċċ ta’ ċentru tal-gravità ma kienx evidenti. Jien inżid li din il-linja ta’ ġurisprudenza dwar it-teħid tal-approċċ suċċessiv għandu jiġi kkunsidrat fid-dawl tas-sentenza Keck u Mithouard ( 78 ): bl-adozzjoni ta’ dan l-approċċ il-Qorti tal-Ġustizzja għamlitha ċara li miżuri li potenzjalment setgħu jikkostitwixxu arranġamenti ta’ bejgħ li jaqgħu lil hinn mill-kamp ta’ applikazzjoni tal-moviment liberu ta’ merkanzija skont Keck u Mithouard, jistgħu, addizzjonalment jiġu analizzati taħt libertà oħra tat-Trattat ( 79 ).

95.

Mill-fatt li l-Qorti tal-Ġustizzja tirrikorri għal approċċi differenti, nikkonkludi li hemm sitwazzjonijiet fejn l-approċċ ta’ “ċentru tal-gravità”, li huwa kważi mekkanikament dwar il-kwantità, (“Liem libertà għandha l-ikbar piż?”), tilħaq il-limiti tagħha f’sitwazzjoni li fiha wieħed ma jistax sempliċement jinjora, bħala kompletament sekondarja, libertà fundamentali partikolari. Huwa għalhekk li fil-kawża odjerna, għandi preferenza għat-tielet approċċ, għaliex inkella, l-aspett tas-servizzi inerenti fil-bejgħ bl-imnut ma jiġix rikonoxxut.

96.

B’konsegwenza, ma narax kif fil-kawża odjerna, dritt primarju jista’ jirrestrinġi interpretazzjoni tad-Direttiva 2006/123 fuq termini tiegħu stess.

97.

Barra minn hekk, din il-konklużjoni hija kkorroborata bil-mod kif il-Qorti tal-Ġustizzja interpretat id-Direttiva 2006/123 sa issa, kif nixtieq nillustra issa.

98.

Hawn, il-konklużjonijiet legali li nistgħu nisiltu minn Rina Services et ( 80 ) huma ta’ importanza fundamentali. Forsi l-ikbar kwistjoni legali ta’ dak il-każ kienet jekk rekwiżit ipprojbit skont l-Artikolu 14 tad-Direttiva 2006/123 ( 81 ) jistax jiġi ġġustifikat skont it-Trattat FUE. Waqt li tqajjem l-argument li l-Artikolu 14 tad-Direttiva 2006/123 ma setax jipprekludi din il-ġustifikazzjoni minħabba li din tal-aħħar kienet tammonta għal dispożizzjoni fid-dritt primarju ( 82 ), il-Qorti tal-Ġustizzja kienet ċara kristall: f’kompożizzjoni ta’ Awla Manja ddikjarat li fid-dawl li l-Artikolu 14 ma pprovdiex għal possibbiltà ta’ ġustifikazzjoni, ma kienx hemm possibbiltà bħal dik. F’din il-konnessjoni l-Qorti tal-Ġustizzja speċifikament indirizzat l-Artikolu 3(3) tad-Direttiva 2006/123 ( 83 ). B’riferiment esklużiv għat-termini, sistemi u telos tad-direttiva, il-Qorti tal-Ġustizzja b’hekk uriet aderenza kunsiderevoli mal-għażliet magħmula mil-leġiżlatur tal-UE ( 84 ).

99.

Għalija, il-ħsieb ġenerali sottostanti fis-sentenza Rina Services et huwa li l-leġiżlatur tal-UE jista’ jippromwovi l-aspett ta’ libertà tal-libertajiet fundamentali a skapitu inevitabbli tal-aspett ta’ ġustifikazzjoni tagħhom. Tabilħaqq, hija fin-natura tal-armonizzazzjoni li tiddefinixxi, tneħħi d-diskrepanzi u, jekk jidher xieraq mil-leġiżlatur tal-UE, tirrestrinġi l-bażi ta’ ġustifikazzjoni sabiex jinħoloq ambjent ugwali għall-operaturi ekonomiċi. B’mod illustrattiv, f’sitwazzjoni bħal din ir-“rebbieħ” hija l-libertà fundamentali tal-UE, kif ukoll l-operatur ekonomiku li jkollu l-intenzjoni li jibbaża fuq din il-libertà – li hija kompletament fl-istess linja mal-għanijiet tat-Trattat FUE ( 85 ). Fl-opinjoni tiegħi, il-legalità u l-leġittimità ta’ eżitu bħal dan tinsab fir-rispett lejn il-proċedura leġiżlattiva pprovduta fit-Trattat FUE.

100.

Għalhekk, dritt primarju ma għandux saħħa fuq il-kwistjoni dwar jekk bejgħ bl-imnut huwiex “servizz” skont l-Artikolu 4(1) tad-Direttiva 2006/123.

101.

Nixtieq nieħu wkoll l-opportunità sabiex inpoġġi dan il-każ fil-kuntest iktar wiesa’ tiegħu.

102.

Iċ-ċirkustanzi ta’ llum il-ġurnata jimplikaw li l-attività ta’ bejgħ bl-imnut, għalkemm finalment marbuta mad-distribuzzjoni tal-merkanzija, hija servizz fih innifsu u għandu jkun rikonoxxut bħala tali. Fil-passat (u, b’mod partikolari, fiż-żmien tas-sentenza Keck u Mithouard ( 86 )) setgħet kienet il-mezz primarju għad-distribuzzjoni tal-merkanzija. Twassil ta’ ordni bil-posta abbażi ta’ bejgħ minn fuq katalogu setgħet kienet teżisti, iżda dan kien ċertament mod marġinali. Minn dak iż-żmien, bil-wasla tal-internet f’virtwalment kull dar (u smartphone), il-bejgħ bl-imnut affaċċja kompetizzjoni minn direzzjonijiet ġodda li sfurzatu jgħaddi minn trasformazzjoni profonda. Illum il-ġurnata, f’estent ferm ikbar milli fil-passat, il-bejgħ bl-imnut mhux biss jikkonsisti f’sempliċi bejgħ ta’ prodott, iżda wkoll f’pariri, konsulenza u l-għoti ta’ servizzi ta’ segwitu ( 87 ). Taħt il-kundizzjonijiet ta’ llum il-ġurnata, hija attività li ma hijiex biss sempliċement anċillari għal prodott.

103.

Kif ħafna drabi jiġri fil-każ f’leġiżlazzjoni ġdida, iqumu mistoqsijiet ġodda fil-kors tal-applikazzjoni ta’ dak l-istrument legali li ma jistgħux jitwieġbu b’sempliċi riferiment għall-ġurisprudenza preċedenti tal-Qorti tal-Ġustizzja dwar l-erba’ libertajiet. Dan huwa speċjalment importanti fil-kuntest tal-istabbiliment, fejn id-distinzjoni bejn l-istabbiliment għall-finijiet ta’ distribuzzjoni ta’ merkanzija u l-istabbiliment għall-finijiet ta’ provvista ta’ servizz ma kienet ta’ ebda rilevanza skont id-dispożizzjonijiet tat-Trattat FUE. B’hekk, ma nara l-ebda raġuni għaliex ġurisprudenza preċedenti dwar id-delimitazzjoni bejn il-libertà li jiġu pprovduti servizzi u l-moviment liberu ta’ merkanzija għandhom jostakolaw l-applikazzjoni tad-Direttiva 2006/123 għall-bejjiegħa bl-imnut, kif intiż bil-kliem ċar tagħha. Għall-kuntrarju, il-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja sa issa tindika li d-distinzjoni bejn merkanzija u servizzi dejjem kienet mhux esklużiva. L-evoluzzjoni tal-ekonomija tas-servizzi, fejn tiġi normali għall-konsumatur li jistenna numru ta’ servizzi meta u anki wara li jixtri prodott, iżżid is-sovrappożizzjoni bejn iż-żewġ poli u n-negozju distributtiv huwa fil-qalba ta’ din is-sovrappożizzjoni. Il-leġiżlatur għażel li jinkludihom fi ħdan il-kamp ta’ applikazzjoni tad-Direttiva 2006/123 bl-għarfien li l-attività tkompli tevolvi lejn l-offerta ta’ iktar servizzi, li huwa fl-istess linja mal-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja li dejjem irrikonoxxiet il-fatt li ċerti attivitajiet jinkludu aspetti protetti b’libertajiet multipli.

104.

Bħala riassunt, ma naħsibx li l-ġurisprudenza sa llum tista’ jew għandha tiġi interpretata b’mod li teskludi l-attività ta’ “bejgħ bl-imnut” mill-kamp ta’ applikazzjoni tad-Direttiva 2006/123.

105.

Għaldaqstant, il-konklużjoni tiegħi dwar l-ewwel domanda hija li attività ta’ “bejgħ bl-imnut” li tikkonsisti fil-bejgħ ta’ oġġetti bħal żraben u ħwejjeġ lill-konsumaturi taqa’ taħt id-definizzjoni ta’ “servizz” fl-Artikolu 4(1) tad-Direttiva 2006/123.

106.

Permezz tar-raba’ domanda tagħha fil-Kawża C‑31/16, il-qorti tar-rinviju teżiġi li tistabbilixxi jekk il-Kapitolu III tad-Direttiva 2006/123, intitolat “Libertà għall-istabbiliment ta’ fornituri” huwiex applikabbli f’sitwazzjonijiet, li l-fatti tagħhom huma maqbuda fi Stat Membru wieħed tal-UE.

107.

Ma hijiex l-ewwel darba li din id-domanda ġiet riferuta lill-Qorti tal-Ġustizzja. Tabilħaqq, fil-Kawża Trijber u Harmsen ( 88 ), ir-Raad van State (kunsill tal-istat), kien diġà għamel l-istess domanda.

108.

Fil-konklużjonijiet tiegħi fil-Kawża Trijber u Harmsen ( 89 ) ipproponejt li dik id-domanda titwieġeb fl-affirmattiv. Kif spjegajt f’dettall f’dik il-kawża, interpretazzjoni testwali, sistematika, storika u teleoloġika tad-dispożizzjonijiet tad-Direttiva 2006/123 tipponta lejn il-Kapitolu III dwar il-libertà ta’ stabbiliment għal fornituri japplika mhux biss f’sitwazzjonijiet transkonfinali, iżda wkoll f’sitwazzjonijiet purament interni ( 90 ). Filwaqt li nirreferi lill-Qorti tal-Ġustizzja, fir-rigward tad-dettalji tar-raġunament tiegħi, għal dawk il-konklużjonijiet, fil-qosor ikkunsidrajt is-segwenti: dwar il-kliem tal-bażijiet legali tat-Trattat FUE, ma hemmx differenza bejn “koordinazzjoni”, “approssimazzjoni” u “armonizzazzjoni”; armonizzazzjoni fil-qasam tas-suq intern tista’ tkopri sitwazzjonijiet li ma humiex koperti bil-libertajiet fundamentali ggarantiti bit-Trattat FUE; id-dispożizzjonijiet ta’ Kapitolu III tad-Direttiva 2006/123 ma jagħmlu ebda riferiment għal attività transkonfinali, filwaqt li dawk tal-Kapitolu IV jagħmlu, u emendi abbozzati sabiex tiġi limitata d-direttiva sħiħa għal sitwazzjonijiet transkonfinali ġew miċħuda.

109.

Ma kellix bidla fil-ħsieb dwar din id-domanda mill-konklużjonijiet tiegħi fil-Kawża Trijber u Harmsen ( 91 ). Għalhekk, f’dawn il-konklużjonijiet ser nillimita ruħi sabiex nindirizza argumenti addizzjonali mressqa fil-kuntest ta’ din il-kawża u kif ukoll għall-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja dwar id-Direttiva 2006/123.

110.

L-ewwel nett, id-differenza fil-kliem bejn id-dispożizzjonijiet tal-Kapitolu III u dawk tal-Kapitolu IV hija kruċjali: stabbiliment skont id-direttiva suppost ikopri l-provvista kollha tas-servizz intern (Kapitolu III). Operaturi ekonomiċi ma għandhomx ikunu skoraġġuti milli jistabbilixxu lilhom infushom fi Stat Membru fl-ewwel lok. Għall-kumplament, jiġifieri provvista temporanja ta’ servizzi, element transkonfinali huwa inerenti. Ergo, il-Kapitolu IV neċessarjament u loġikament jirrikjedi l-eżistenza ta’ element transkonfinali.

111.

It-tieni nett, dawk id-dispożizzjonijiet ( 92 ), jew anki kapitoli ( 93 ), tad-Direttiva 2006/123 li speċifikament jirreferu għal “Stat Membru ieħor” u għaldaqstant għal sitwazzjoni transkonfinali għandhom jiġu meqjusa li japplikaw speċifikament għal sitwazzjonijiet transkonfinali li bl-ebda mod ma jippreġudikaw dispożizzjonijiet oħrajn tad-direttiva li japplikaw f’sitwazzjonijiet purament interni.

112.

It-tielet nett, ma jistax jingħad li l-bażi legali tad-direttiva, jiġifieri, l-Artikoli 53 u 62 TFUE ( 94 ), tikkonferixxi biss kompetenza sabiex jiġu indirizzati sitwazzjonijiet transkonfinali. Tabilħaqq, kif enfasizzat il-Kummissjoni matul il-kors tas-seduta, il-kliem tal-Artikolu 53(2) TFUE, li skont dan, fil-każ ta’ professjonijiet mediċi u alleati u farmaċewtiċi, it-tneħħija progressiva ta’ restrizzjonijiet hija dipendenti fuq koordinament tal-kundizzjonijiet għall-eżerċizzju tagħhom fl-Istat Membri varji, jipponta fid-direzzjoni opposta.

113.

Barra minn hekk, l-Artikolu 53 TFUE diġà ġie invokat mill-leġiżlatur tal-UE bħala bażi legali f’sitwazzjonijiet li marru lil hinn minn sempliċi dawk transkonfinali. Jidhirli li din id-dispożizzjoni tintuża konsistentement bħala bażi legali standard (u l-unika) għall-armonizzazzjoni ( 95 ) fil-qasam tas-servizzi. B’mod partikolari, dan huwa l-każ għall-armonizzazzjoni voluminuża fis-settur tas-servizzi finanzjarji. Sabiex nagħti eżempju, nixtieq insemmi d-direttivi dwar ir-riorganizzazzjoni u l-istralċ ta’ istituzzjonijiet ta’ kreditu ( 96 ); fi swieq ta’ strumenti finanzjarji (MiFiD) ( 97 ) u fuq l-adegwatezza kapitali ta’ ditti ta’ investiment u istituzzjonijiet ta’ kreditu ( 98 ). Ma ltqajt ma ebda sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja dwar xi waħda minn dawk id-direttivi fejn fil-kuntest tal-Artikolu 53 TFUE tqajmet kwistjoni fuq il-bażi legali fir-rigward ta’ sitwazzjonijiet purament interni ( 99 ).

114.

Ir-raba’ nett, għandna neżaminaw il-prattika ġudizzjarja tal-Qorti tal-Ġustizzja. Hawn, joħroġ li l-Qorti tal-Ġustizzja tinterpreta d-dispożizzjonijiet tal-Kapitolu III tad-Direttiva 2006/123 biss f’sitwazzjonijiet li fin-natura tagħhom huma purament interni, mingħajr ma teżiġi element transkonfinali jew li tirrikorri għall-ġurisprudenza ġenerali tagħha dwar l-ammissibbiltà ta’ rinviji għal deċiżjoni preliminari li joħorġu minn sitwazzjonijiet purament interni, kif issa rikapitolati (u ċċarati) fil-Kawża Ullens de Schooten ( 100 ).

115.

Sabiex nevita xi konfużjoni, nixtieq nenfasizza d-differenza fundamentali bejn dawn iż-żewġ domandi: a) direttiva tkopri sitwazzjonijiet li fin-natura tagħhom huma purament interni, u b) il-Qorti tal-Ġustizzja għandha tirrispondi għal domanda anki jekk il-kwistjonijiet fil-kawża prinċipali huma kkonfinati fi ħdan Stat Membru wieħed ( 101 ). Id-domanda (a) tikkonċerna l-kamp ta’ applikazzjoni materjali ta’ direttiva. Hija kwistjoni ta’ sustanza. Jekk ir-risposta għal din id-domanda hija “iva”, il-kwistjoni tintemm hemm, u dan fis-sens li ma tkun meħtieġa ebda tfittxija għal xi elementi transkonfinali. Min-naħa l-oħra d-domanda (b) ma hijiex ta’ natura sostanzjali, iżda ta’ natura formali. Hija dwar l-ammissibbiltà ta’ każ. Wieħed jeħtieġ biss janalizza d-domanda (b) jekk ir-risposta għad-domanda (a) hija “le”. Ullens de Schooten ( 102 ) tittratta d-domanda (b).

116.

F’Rina Services et ( 103 ), kawża dwar leġiżlazzjoni nazzjonali li tirrikjedi kumpanniji kklassifikati bħala korpi ta’ ċertifikazzjoni jkollhom l-uffiċċju reġistrat tagħhom fi Stat Membru partikolari, għalkemm il-fatti tal-każ fil-kawża prinċipali kienu kkonfinati b’mod ċar għal Stat Membru wieħed biss, il-Qorti tal-Ġustizzja, mingħajr ma indirizzat din il-kwistjoni, interpretat id-dispożizzjonijiet tal-Kapitolu III tad-Direttiva 2006/123. Sussegwentement, fil-Kawża Trijber u Harmsen, il-Qorti tal-Ġustizzja ma rrispondietx id-domanda jekk id-dispożizzjonijiet tal-Kapitolu III tad-Direttiva 2006/123 japplikawx f’sitwazzjoni purament interna. Minflok, fittxet u sabet elementi transkonfinali suffiċjenti ( 104 ). Dan l-approċċ inbidel mal-Kawża Hiebler ( 105 ). Il-fatti f’Hiebler, kawża dwar restrizzjonijiet territorjali li jippermettu kenniesa taċ-ċmieni li joffru s-servizzi tagħhom fis-sempliċi żona li tinkines li fiha huma residenti, kienu konfinanti għal Stat Membru wieħed ( 106 ). Il-Qorti tal-Ġustizzja ma semmiet xejn dwar element transkonfinali obbligatorju u pproċediet direttament għal eżami tad-domandi magħmula ( 107 ). L-istess jingħad għas-sentenza Promoimpresa et ( 108 ) li kienet dwar leġiżlazzjoni nazzjonali li taħtha ġie awtomatikament estiż il-perijodu ta’ validità ta’ konċessjonijiet ta’ proprjetà marittima u dik mal-lag li tappartjeni lill-Istat. Għal darba oħra, għalkemm il-fatti tal-kawża quddiem il-qorti tar-rinviju kienu kkonfinati għal Stat Membru wieħed ( 109 ), il-Qorti tal-Ġustizzja, mingħajr ma qajmet kwistjoni dwar dan il-konfinament, interpretat id-dispożizzjonijiet tal-Kapitolu III ( 110 ). B’kuntrast, meta analizzat l-Artikolu 49 TFUE, kienet teħtieġ “interess transkonfinali” ( 111 ). Barra minn hekk, fil-kawża Hemming et, każ dwar il-ħtieġa li titħallas tariffa fil-kuntest ta’ applikazzjoni għal awtorizzazzjoni, il-fatti kollha ġraw f’Londra. La l-Qorti tal-Ġustizzja ( 112 ) u lanqas l-Avukat Ġenerali ( 113 ) ma indirizzaw dik id-domanda.

117.

Bħala riassunt, qrajt il-każijiet imsemmija hawn fejn kien hemm sitwazzjoni purament interna b’dan il-mod: bl-interpretazzjoni tad-dispożizzjonijiet ta’ Kapitolu III tad-Direttiva 2006/123, il-Qorti tal-Ġustizzja ppreżupponiet li dawk id-dispożizzjonijiet japplikaw f’sitwazzjoni purament interna ( 114 ). Billi kienu jaqgħu fi ħdan il-kamp ta’ applikazzjoni materjali tad-Direttiva 2006/123, ma kienx hemm ħtieġa li jinstabu xi elementi transkonfinali possibbli jew potenzjali.

118.

Mhux b’sorpriża, nipproponi li l-Qorti tal-Ġustizzja, fil-kawża odjerna, għandha ssegwi din il-ġurisprudenza, li hija r-raġuni għaliex ir-risposta tiegħi għar-raba’ domanda hija li d-dispożizzjonijiet tal-Kapitolu III tad-Direttiva 2006/123 huma applikabbli għal sitwazzjonijiet bħal dawk fil-kawża prinċipali, irrispettivament minn jekk il-fatturi kollha humiex konfinanti fi ħdan Stat Membru wieħed.

119.

Abbażi tar-risposta proposta għar-raba’ domanda, it-tielet domanda tiġi ipotetika ( 115 ).

120.

Permezz tat-tieni u l-ħames domandi, il-qorti tar-rinviju essenzjalment tixtieq taċċerta jekk id-dispożizzjonijiet tad-Direttiva 2006/123 jipprekludux pjan urban komunali bħal dak inkwistjoni fil-kawża prinċipali, li skont dan il-pjan, żona hija intenzjonata għal kummerċ bl-imnut ta’ oġġetti goffi, b’esklużjoni ta’ ħanut ta’ bejgħ bl-imnut għal katina ta’ ħwienet ‘discount’ għaż-żraben u l-ħwejjeġ.

121.

Fid-dawl li l-istabbiliment ta’ ħanut bħal dak fil-kawża prinċipali huwa ta’ natura permanenti, id-dispożizzjonijiet relevanti għall-apprezzament ta’ din id-domanda jistgħu jinsabu fil-Kapitolu III tad-direttiva, dwar “libertà ta’ stabbiliment għall-fornituri”. Dan il-Kapitolu III huwa, fil-fatt maqsum f’żewġ taqsimiet: waħda fuq awtorizzazzjonijiet, li tikkonċerna skemi ta’ awtorizzazzjoni u kundizzjonijiet u proċeduri relevanti (Taqsima 1, jiġifieri Artikoli 9 sa 13 tad-Direttiva 2006/123) u waħda fuq ir-rekwiżiti pprojbiti jew suġġetti għal evalwazzjoni (Taqsima 2, jiġifieri Artikoli 14 u 15 tad-Direttiva 2006/123). L-applikabbiltà ta’ dawn it-taqsimiet tiddependi minn jekk il-pjan urban inkwistjoni jikkostitwixxix restrizzjoni fil-forma ta’ “skema ta’ awtorizzazzjoni” fi ħdan it-tifsira ta’ Artikolu 4(6) tad-Direttiva 2006/123 jew fil-forma ta’ “rekwiżit” skont l-Artikolu 4(7) ta’ dik id-direttiva.

122.

“Skema ta’ awtorizzazzjoni”, li tiskatta l-applikabbiltà tal-Artikoli 9 sa 13 tad-Direttiva 2006/123 hija, skont l-Artikolu 4(6) ta’ dik id-direttiva, kwalunkwe proċedura li taħtha fornitur jew riċevitur huwa fil-fatt rikjest li jieħu passi sabiex jikseb minn awtorità kompetenti deċiżjoni formali jew impliċita, li tikkonċerna l-aċċess għal attività ta’ servizz jew l-eżerċizzju tiegħu.

123.

Deċiżjoni hija tipikament, iżda mhux neċessarjament f’kull istanza, diretta lejn persuna individwali (naturali jew ġuridika). Dan ma huwiex il-każ għal pjan urban, li huwa dokument abbozzat indipendentement u bil-quddiem. Fi kliem ieħor, filwaqt li konformità mal-pjan urban tista’ tkun meħtieġa sabiex tibda attività ta’ servizz, il-pjan urban fih innifsu huwa att ta’ kunsill komunali ex ante u in abstracto. Minn dan isegwi li pjan urban ma jikkostitwixxix skema ta’ awtorizzazzjoni.

124.

Jidhirli li apprezzament bħal dan tat-terminu “skema ta’ awtorizzazzjoni” huwa kkorroborat mill-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja.

125.

Għalkemm sa fejn naf jien, il-Qorti tal-Ġustizzja għadha ma kellhiex bżonn tipprovdi fid-dettall id-distinzjoni bejn “skema ta’ awtorizzazzjoni” u forom oħra ta’ restrizzjoni, ġiet ikkonfrontata fi tliet istanzi b’każijiet ta’ skemi ta’ awtorizzazzjoni skont id-Direttiva 2006/123: Trijber u Harmsen ( 116 ), Promoimpresa et ( 117 ) u Hemming et ( 118 ). Il-kwistjoni dejjem kienet deċiżjoni minn awtorità amministrattiva li kienet meħtieġa qabel ma l-fornitur tas-servizz seta’ jibda l-attività tiegħu. F’vena simili, il-Qorti tal-EFTA kklassifikat sistema ta’ permessi għal bennejja fin-Norveġja bħala skema ta’ awtorizzazzjoni fi ħdan it-tifsira tal-Artikolu 16(2)(b) ( 119 ) tad-Direttiva 2006/123, billi kien meħtieġ permess għal kumpannija tal-bini li tibda xogħol ta’ kostruzzjoni fin-Norveġja.

126.

F’dawn il-każijiet kollha, il-fornitur tas-servizz (1) kellu bżonn jitlob deċiżjoni minn awtorità, (2) irċieva deċiżjoni indirizzata lilu in concreto u (3) dik id-deċiżjoni u l-konformità magħha kien prerekwiżit għall-fornitur tas-servizz sabiex jibda l-attività tiegħu ( 120 ).

127.

L-ebda minn dawn it-tliet elementi ma huwa preżenti fil-każ odjern u huwa għalhekk illi nargumenta li pjan urban bħal dak fil-kawża prinċipali ma jikkostitwixxix skema ta’ awtorizzazzjoni fis-sens tal-Artikolu 4(6) tad-Direttiva 2006/123.

128.

Skont l-Artikolu 4(7), “rekwiżit” huwa “kwalunkwe obbligu, projbizzjoni, kondizzjoni jew limitu stipulat fil-liġijiet, ir-regolamenti jew id-dispożizzjonijiet amministrattivi ta’ l-Istati Membri” ( 121 ).

129.

Pjan urban bħal dak tal-Komun ta’ Appingedam huwa dispożizzjoni amministrattiva li tikkostitwixxi conditio sine qua non għal operatur ekonomiku sabiex jistabbilixxi lilu nnifsu f’komun bħal dan. Għalhekk, jaqa’ taħt id-definizzjoni ta’ “rekwiżit” fi ħdan it-tifsira tad-Direttiva 2006/123.

130.

Qabel ma ngħaddu sabiex neżaminaw l-Artikoli 14 u 15 tad-Direttiva 2006/123, irridu nindirizzaw il-kwistjoni, imqajma mill-qorti tar-rinviju, jekk il-premessa 9 ta’ dik id-direttiva għandhiex bħala effett li teskludi miżura, bħalma huwa pjan urban, mill-kamp ta’ applikazzjoni tad-direttiva.

131.

Il-premessa 9 tad-direttiva tipprovdi li d-direttiva “tapplika biss għal ħtiġijiet li jaffettwaw l-aċċess għal, jew l-eżerċizzju ta’, attività ta’ servizz. Għalhekk, ma [t]applikax għal ħtiġijiet, bħal regoli tat-traffiku fit-triq, regoli dwar l-iżvilupp jew l-użu ta’ l-art, ippjanar urban jew rurali, standards tal-bini kif ukoll penali amministrattivi imposti għal nuqqas ta’ konformità ma’ tali regoli li ma jirregolawx b’mod speċifiku jew ma jaffettwawx b’mod speċifiku l-attività ta’ servizz iżda għandhom ikunu rispettati minn fornituri waqt it-twettiq ta’ l-attività ekonomika tagħhom bl-istess mod bħal minn individwi li jaġixxu fil-kapaċità privata tagħhom”.

132.

Huwa magħruf sew li filwaqt li premessi ta’ atti legali tal-UE ma għandhomx valur legali indipendenti ( 122 ), il-Qorti tal-Ġustizzja tirreferi għalihom b’mod frekwenti meta tinterpreta dispożizzjonijiet ta’ att legali tal-UE u diġà għamlet dan fir-rigward tad-Direttiva 2006/123 ( 123 ). Fl-ordinament ġuridiku tal-UE, fin-natura tagħhom dawn huma deskrittivi u mhux preskrittivi. Tabilħaqq, il-kwistjoni tal-valur legali tagħhom normalment ma tqumx għas-sempliċi raġuni li, tipikament, il-premessi huma riflessi fid-dispożizzjonijiet ta’ direttiva. Prattika leġiżlattiva xierqa mill-istituzzjonijiet politiċi tal-UE għandha tendenza li timmira li tilħaq sitwazzjoni li fiha l-premessi jipprovdu sfond fattwali għad-dispożizzjonijiet ta’ test legali.

133.

Madankollu, il-premessa 9 ma hijiex riflessa xi mkien ieħor fid-direttiva fis-sens li tirrifletti waħda mid-dispożizzjonijiet (preskrittivi). Bħala konsegwenza, l-oqsma elenkati f’dik il-premessa huma għalhekk per se eżentati mid-Direttiva 2006/123, għas-sempliċi raġuni li inzertaw jissemmew f’dik il-premessa. Għalhekk, id-direttiva ma tinkludix angolu moħbi fir-rigward ta’ pjani urbani.

134.

Inkwantu li xi partijiet fil-kawża invokaw is-sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja fil-Kawża Libert et ( 124 ), huwa biżżejjed li jingħad li għalkemm il-premessa 9 issemmiet f’dik is-sentenza, ir-raġuni għaliex il-Qorti tal-Ġustizzja kkunsidrat miżuri relatati ma’ housing soċjali bħala li jaqgħu ’il barra mill-kamp ta’ applikazzjoni tad-Direttiva 2006/123 kienet il-kliem mhux ambigwu tal-Artikolu 2(2)(j) ta’ dik id-direttiva ( 125 ).

135.

Madankollu, dan ma jfissirx li dik il-premessa hija nieqsa minn valur interpretattiv. Naqra l-premessa 9 fl-isfond tal-obbligu tal-Istati Membri, skont l-Artikolu 15(7) tad-Direttiva 2006/123, li jinnotifikaw lill-Kummissjoni b’rekwiżiti ġodda ppromulgati, u tal-obbligu tagħhom skont l-Artikolu 39(1)(b) tad-Direttiva 2006/123 li jippreżentaw rapport lill-Kummissjoni, li jinkludi l-informazzjoni speċifikata fl-Artikolu 15(5), dwar ir-rekwiżiti li għandhom ikunu evalwati. Ċertament, l-Istati Membri ma għandhomx ikunu mistennija li jinnotifikaw lill-Kummissjoni b’kull pjan urban bħala miżura ta’ ppjanar urban u rurali.

136.

Ergo, il-premessa 9 tikkjarifika li fil-maġġoranza tal-każi, liġijiet dwar ippjanar urban ma jikkostitwixxux rekwiżiti taħt id-Direttiva 2006/123. Il-maġġoranza tal-liġijiet tal-ippjanar urban, partikolarment dawk applikabbli erga omnes ma jaffettwawx fornituri ta’ servizz billi ma jistabbilixxux kundizzjoni li taffettwa s-servizz tal-fornitur ( 126 ). Id-Direttiva 2006/123 tipproteġi fornitur ta’ servizzi minn piżijiet li jaffettwaw fornituri ta’ servizz iktar minn ċittadini li ma jipprovdux servizzi, iżda huwa ċar li d-direttiva ma għandhiex ħsieb li teradika ħtiġijiet amministrattivi ġenerali bħal standards tal-bini, regoli tat-traffiku fit-triq jew liġijiet ta’ ppjanar urban. Mhux dak kollu li jista’ jkollu l-iktar effett inċidentali fuq il-libertà ta’ stabbiliment għandu jikkostitwixxi rekwiżit.

137.

B’kuntrast, il-premessa 9 ma timplikax li pjan urban huwa kollu eskluż mill-kamp ta’ applikazzjoni tad-direttiva. Tabilħaqq, jista’ jkun li l-pjan urban jaffettwa fornituri ta’ servizz b’mod speċifiku. Restrizzjonijiet territorjali [Artikolu 15(2)] u awtorizzazzjonijiet għal hypermarkets (premessa 47) huma espressament riferuti fid-direttiva. Barra minn hekk, fil-fehma tiegħi, kull regola, irrispettivament mill-oriġini tagħha, li għandha bħala effett tagħha spejjeż ta’ stabbiliment ogħla għal fornituri ta’ servizz, fil-prinċipju taqa’ fi ħdan il-kamp ta’ applikazzjoni tad-Direttiva 2006/123.

138.

Il-miżura inkwistjoni, jiġifieri projbizzjoni milli jitwettqu ċerti attivitajiet ta’ bejgħ bl-imnut f’żona partikolari toħloq tali spejjeż addizzjonali ta’ stabbiliment u hija, għalhekk, maqbuda bid-Direttiva 2006/123.

139.

Għaldaqstant, fid-dawl tal-premessa 9 tad-Direttiva 2006/123, pjan urban bħal dak inkwistjoni ma huwiex eskluż mill-kamp ta’ applikazzjoni tad-direttiva.

140.

L-Artikolu 14 tad-Direttiva 2006/123, dwar rekwiżiti pprojbiti jelenka tmien rekwiżiti li l-Istati Membri, taħt l-ebda ċirkustanza, ma jistgħu jippromulgaw fir-rigward tal-aċċess għal, jew l-eżerċitar ta’, attività ta’ servizz fit-territorju tagħhom. Din il-“lista s-sewda” teżiġi li tiżgura it-tneħħija sistematika u mgħaġġla ta’ ċerti restrizzjonijiet fuq il-libertà ta’ stabbiliment, meqjusa mil-leġiżlatur tal-UE u mill-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja bħala li taffettwa negattivament il-funzjonament xieraq tas-suq intern ( 127 ).

141.

L-Artikolu 14(5) tad-Direttiva 2006/123, fil-qosor, jipprojbixxi li l-istabbiliment jiġi suġġett għall-applikazzjoni ta’ test ekonomiku każ b’każ. Filwaqt li jidher li hemm ċertu element ekonomiku għal pjan urban li jipprojbixxi ċerti attivitajiet ta’ bejgħ bl-imnut f’ċerti żoni, il-miżura taqa’ lil hinn mill-Artikolu 14(5) tad-Direttiva 2006/123. La huwa applikat test każ b’każ qabel l-istabbiliment, u lanqas ma jidher predominanti l-element ekonomiku tal-miżura ( 128 ) (ara l-analiżi dwar il-ġustifikazzjoni iktar ’il quddiem).

142.

Id-domanda li għadha trid tiġi eżaminata hija dwar jekk il-pjan urban jaqax taħt l-Artikolu 15(2)(a) tad-Direttiva 2006/123 ( 129 ), li jipprekludi restrizzjonijiet kwantitattivi jew territorjali.

143.

Kif korrettament irrilevat mill-Gvern Taljan fl-osservazzjonijiet tiegħu dwar il-każ, pjan urban bħal dak fil-kawża odjerna jikkostitwixxi tali restrizzjoni territorjali ( 130 ). Il-pjan jillimita l-ispazju potenzjali li fuqu fornituri tas-servizz jistgħu jistabbilixxu lilhom infushom, iżda ma tillimitax in-numru tagħhom kemm-il darba jiġi ddelinjat spazju suffiċjenti għall-attivitajiet tagħhom.

144.

Din ir-restrizzjoni tista’ tkun biss iġġustifikata jekk jiġu sodisfatti l-kundizzjonijiet elenkati fl-Artikolu 15(3) ( 131 ).

145.

Finalment, l-apprezzament tal-fatti taħt din id-dispożizzjoni għandu jsir mill-qorti tar-rinviju. Madankollu, abbażi tal-informazzjoni disponibbli, il-miżura inkwistjoni, jiġifieri t-tqassim ta’ żoni speċifiċi għall-bejgħ, jidhirli li hija ġġustifikata skont l-Artikolu 15(3) tad-Direttiva 2006/123.

146.

Għandna quddiemna miżura li tapplika mingħajr distinzjoni, li tapplika fid-dritt u fil-fatt bl-istess mod għall-fornituri kollha tas-servizz u li ma tiddiskriminax, direttament jew indirettament, abbażi ta’ nazzjonalità.

147.

Il-protezzjoni tal-ambjent urban, invokata bħala raġuni prevalenti fir-rigward tal-interess pubbliku, hija rikonoxxuta fl-Artikolu 4(8) tad-Direttiva 2006/123 ( 132 ) li, f’dan ir-rigward jikkodifika ġurisprudenza preċedenti fuq l-Artikolu 56 TFUE ( 133 ). Belt jista’ jkollha interess li, permezz ta’ pjan urban, tikkontribwixxi sabiex iċ-ċentru tagħha jżomm il-vitalità tiegħu u jippreżerva l-karattru oriġinali tiegħu. Li tirregola liema ħwienet jistgħu jinfetħu u fejn, b’mod ġenerali, jista’ jkun parti minn politika bħal din. Barra minn hekk, belt tista’ wkoll tkun trid tinfluwenza l-volum u l-fluss tat-traffiku ġewwa u barra l-belt. Għandu jiżdied li l-miżura inkwistjoni ma hijiex waħda ekonomika fis-sens li l-għan u l-effett tagħha huwa li tiffavorixxi ċerti bejjiegħa fuq oħrajn. Pjuttost din hija dwar l-istil ta’ ħajja f’belt u hija viċin ħafna ta’ politika kulturali, li hija wkoll rikonoxxuta bħala raġuni prevalenti li tikkonċerna l-interess pubbliku fl-Artikolu 4(8) tad-Direttiva 2006/123 ( 134 ).

148.

Il-miżura tidher proporzjonata u ma teċċedix dak li huwa neċessarju sabiex tilħaq l-għan tagħha. Ċentri kummerċjali ’l barra miċ-ċentru tal-belt għandhom effett awto-rinforzanti. Ladarba ċerti ħwienet ikunu ’l barra miċ-ċentru tal-belt u l-abitanti jieħdu l-karozzi tagħhom hemm, dak il-post ukoll isir iktar attraenti għal ħwienet oħrajn li sa dak iż-żmien ikunu bbażaw ruħhom fiċ-ċentru tal-belt. L-uniku mod li tevita l-konsegwenzi negattivi ta’ żieda fit-traffiku u ċentri tal-bliet vojta huwa għalhekk li tirrestrinġi l-possibbiltajiet għal fornituri tas-servizz li jibbażaw ruħhom ’il barra miċ-ċentru tal-belt.

149.

F’dan il-kuntest u kruċjalment, fil-każ inkwistjoni l-komun għamilha ċara wkoll li l-miżura ma tipprevjenix l-istabbiliment ta’ fornituri tas-servizz fil-belt per se, billi hemm biżżejjed spazju kummerċjali disponibbli bi prezzijiet affordabbli ( 135 ). Tabilħaqq, ma jidher li hemm ebda indikazzjoni li l-pjan urban indirettament jillimita n-numru ta’ bejjiegħa fil-komun.

150.

Kif ingħad, filwaqt li jidher li ma hemm ebda raġuni sabiex nassumu l-miżura bħala sproporzjonata, dan għandu jkun għall-qorti tar-rinviju li tivverifika. Jekk il-qorti tar-rinviju tasal għall-konklużjoni li s-superfiċji huma limitati sal-punt li fornituri bħal Bristol BV ma jistgħux jistabbilixxu ruħhom jew huma skoraġġuti milli jagħmlu dan, il-miżura tfalli mit-test ta’ proporzjonalità u tkun għalhekk prekluża bl-Artikolu 15 tad-Direttiva 2006/123.

151.

Ir-risposta għat-tieni u l-ħames domandi għandha għalhekk tkun li pjan urban bħal dak fil-kawża odjerna li jippermetti biss ċerti tipi ta’ bejgħ bl-imnut jikkostitwixxi restrizzjoni territorjali fi ħdan it-tifsira tal-Artikolu 15(2)(a) tad-Direttiva 2006/123, li tista’ tkun iġġustifikata abbażi tal-Artikolu 15(3) ta’ dik id-direttiva, jekk ikun ipprovat li ssegwi l-għan ta’ protezzjoni tal-ambjent urban f’manjiera proporzjonata.

152.

Fid-dawl tar-risposta proposta għad-domandi preċedenti, peress li dan il-każ jaqa’ fi ħdan il-kamp ta’ applikazzjoni tad-Direttiva 2006/123, ma hijiex meħtieġa analiżi fir-rigward tal-libertajiet tat-Trattat ( 136 ).

153.

Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti kollha, nipproponi li l-Qorti tal-Ġustizzja għandha tirrispondi d-domandi magħmula mill-Hoge Raad der Nederlanden (qorti suprema tal-Pajjiżi l-Baxxi) u tar-Raad van State (kunsill tal-istat, il-Pajjiżi l-Baxxi) kif ġej: