ANNESS I

OBJETTIVI, TEMI U ATTIVITAJIET XJENTIFIĊI U TEKNOLOĠIĊI

INTRODUZZJONI

Il-Programm Kwadru huwa organizzat f’żewġ partijiet li jikkorrispondu għall-azzjonijiet “indiretti” tar-riċerka dwar l-enerġija mill-fużjoni u l-fissjoni nukleari u l-protezzjoni mir-radjazzjoni, u l-attivitajiet “diretti” ta’ riċerka tal-JRC.

I.A.   RIĊERKA DWAR L-ENERĠIJA MILL-FUŻJONI

Objettiv

L-iżvilupp tal-bażi ta’ għarfien għal ITER u t-twettiq tiegħu bħala pass ewlieni, lejn il-ħolqien ta’ reatturi prototip għal impjanti tal-enerġija li jkunu sikuri, sostenibbli, ambjentalment responsabbli, u ekonomikament vijabbli.

Ġustifikazzjoni

Il-fużjoni għandha l-potenzjal li tagħti kontribut kbir lejn il-kisba ta’ provvista sostenibbli u sigura tal-enerġija għall-Unjoni fi ftit deċennji minn issa. L-iżvilupp tagħha b’suċċess għandu jipprovdi enerġija sikura, sostenibbli u favur l-ambjent. Il-mira fit-tul tar-riċerka Ewropea dwar il-fużjoni, li tħaddan l-attivitajiet kollha ta’ fużjoni fl-Istati Membri u pajjiżi terzi assoċjati, hija l-ħolqien konġunt ta’ reatturi prototip għal impjanti tal-enerġija li jissodisfaw dawn ir-rekwiżiti, u li huma ekonomikament vijabbli.

L-ewwel prijorità tal-istrateġija biex tinkiseb il-mira fit-tul hija l-kostruzzjoni ta’ ITER (faċilità esperimentali ewlenija li ser turi l-fattibbiltà xjentifika u teknika tal-enerġija mill-fużjoni), segwita mill-kostruzzjoni ta’ impjant ta’ demostrazzjoni tal-enerġija mill-fużjoni (DEMO). Il-kostruzzjoni ta’ ITER ser tkun akkumpanjata minn programm iffukat ta’ R&Ż ta’ appoġġ għal ITER u attivitajiet limitati fir-rigward tat-teknoloġija u l-fiżika meħtieġa għal DEMO.

Id-dimensjoni globali tar-R&Ż dwar il-fużjoni tinsab fil-Ftehim tal-21 ta’ Novembru 2006 fuq l-istabbiliment ta’ Organizzazjoni Internazzjonali ITER għall-Enerġija mill-Fużjoni għall-implimentazzjoni konġunta tal-proġett ITER u l-Ftehim bejn il-Gvern tal-Ġappun u l-Komunità għall-Implimentazzjoni Konġunta tal-Attivitajiet ta’ Aproċċ Usa’ fil-Qasam tar-Riċerka dwar l-Enerġija mill-Fużjoni (1).

Il-kooperazzjoni internazzjonali hija segwita wkoll fit-tmien Ftehimiet ta’ Kooperazzjoni bilaterali dwar il-fużjoni fis-seħħ bejn il-Komunità u pajjiżi terzi.

Attivitajiet

1.   It-twettiq ta’ ITER

Dan jinkludi attivitajiet għat-twettiq konġunt ta’ ITER, b’mod partikolari l-governanza tal-Organizzazzjoni Internazzjonali ta’ ITER u l-Impriża Konġunta Ewropea għal ITER, il-ġestjoni u l-persunal, appoġġ tekniku u amministrattiv ġenerali, il-kostruzzjoni ta’ tagħmir u stallazzjonijiet u appoġġ għall-proġett matul il-kostruzzjoni.

2.   R&Ż bi tħejjija għall-operazzjoni ITER

Programm iffukat dwar il-fiżika u t-teknoloġija ser jisfrutta it-Torus Konġunt Ewropew(JET) u strumenti oħrajn rilevanti ta’ konteniment tal-manjetiżmu ta’ ITER. Dan ser jivvaluta teknoloġiji speċifiċi ewlenin ta’ ITER, jikkonsolida għażliet ta’ proġetti ta’ ITER, u jħejji għat-tħaddim ta’ ITER.

3.   Attivitajiet limitati ta’ teknoloġija bi tħejjija għal DEMO

Ser jiġu żviluppati ulterjorment materjali ta’ fużjoni u teknoloġiji ewlenin għall-fużjoni, u ser tkompli l-ħidma tat-tim li qed iħejji l-kostruzzjoni tal-Faċilità Internazzjonali ta’ Irradjazzjoni ta’ Materjali ta’ Fużjoni (IFMIF).

4.   Attivitajiet ta’ R&Ż għall-perijodu aktar fit-tul

Ser ikun hemm attivitajiet limitati fuq kunċetti mtejba għal skemi ta’ konteniment manjetiku (iffukati fuq it-tħejjija għat-tħaddim tal-istrument stellaratur W7-X), u teorija u mudellar immirati lejn fehim komprensiv ta’ plażmas tal-fużjoni.

5.   Riżorsi umani, edukazzjoni u taħriġ

Fid-dawl tal-ħtiġijiet immedjati u fuq medda ta’ żmien medju ta’ ITER, u għall-iżvilupp ulterjuri tal-fużjoni, ser jiġu segwiti inizjattivi mmirati lejn it-taħriġ tal-“Ġenerazzjoni ITER”, f’termini ta’ numri, firxa ta’ ħiliet, u taħriġ u esperjenza fuq livell għoli.

6.   Infrastrutturi

ITER ser ikun infrastruttura ta’ riċerka ġdida b’dimensjoni Ewropea qawwija.

7.   Industrija u proċessi ta’ trasferiment tat-teknoloġija

Huma meħtieġa strutturi organizzattivi ġodda għal trasferiment b’ħeffa ta’ innovazzjonijiet derivati minn ITER lill-industrija Ewropea. Dan ser ikun il-kompitu tal-Forum dwar l-Innovazzjoni tal-Industrija tal-Fużjoni li ser jiżviluppa pjan direzzjonali għat-teknoloġija tal-fużjoni u inizjattivi għall-iżvilupp tar-riżorsi umani, b’enfasi fuq l-innovazzjoni u l-potenzjal li jiġu pprovduti prodotti u servizzi ġodda.

I.B.   FISSJONI NUKLEARI, SIKUREZZA U PROTEZZJONI MIR-RADJAZZJONI

Objettiv

L-istabbiliment ta’ bażi xjentifika u teknika soda sabiex jiġu aċċelerati l-iżviluppi prattiċi għall-ġestjoni aktar sikura ta’ skart radjuattiv b’ħajja twila, li ttejjeb b’mod partikolari s-sikurezza (2), filwaqt li tikkontribwixxi għall-effiċjenza tar-riżorsi u l-kosteffettività tal-enerġija nukleari u tiżgura sistema ta’ protezzjoni robusta u soċjalment aċċettabbli għall-bniedem u l-ambjent kontra l-effetti tar-radjazzjoni jonizzanti.

Ġustifikazzjoni

L-enerġija nukleari tikkostitwixxi element fid-dibattitu dwar il-ġlieda kontra t-tibdil fil-klima u t-tnaqqis tad-dipendenza tal-Ewropa fuq l-enerġija importata. Fil-kuntest usa’ tas-sejba ta’ taħlita ta’ enerġija sostenibbli għall-futur, il-Programm Kwadru ser jikkontribwixxi wkoll permezz tal-attivitajiet ta’ riċerka tiegħu għad-dibatittu dwar il-benefiċċji u l-limitazzjonijiet tal-enerġija mill-fissjoni nukleari għal ekonomija b’emissjonijiet baxxi ta’ karbonju. Billi jiżguraw livelli ta’ sikurezza saħansitra ogħla, teknoloġiji nukleari aktar avvanzati jistgħu joffru wkoll il-prospett ta’ titjib sinifikanti fl-effiċjenza u l-użu tar-riżorsi u l-produzzjoni ta’ inqas skart mid-disinni attwali. L-aspetti ta’ sikurezza nukleari ser jirċievu l-akbar attenzjoni possibbli.

Għadhom meħtieġa sforzi sabiex tiġi żgurata l-kontinwazzjoni tar-rekord eċċellenti tal-Komunità fir-rigward ta’ sikurezza u t-titjib tal-protezzjoni mir-radjazzjoni jkompli jkun qasam ta’ prijorità. Il-kwistjonijiet ewlenin huma s-sikurezza operattiva tar-reattur u l-ġestjoni tal-iskart b’ħajja twila, li t-tnejn li huma qed jiġu indirizzati permezz ta’ ħidma kontinwa fil-livell tekniku, għalkemm huma meħtieġa wkoll kontributi relatati politiċi u tas-soċjetà. Fl-użi kollha tar-radjazzjoni, sew fl-industrija kif ukoll fil-mediċina, il-prinċipju superjuri huwa dak tal-protezzjoni tal-bniedem u tal-ambjent. L-oqsma tematiċi kollha li ser jiġu indirizzati hawnhekk huma kkaratterizzati minn tħassib superjuri li jiġu żgurati livelli għolja ta’ sikurezza.

Tliet inizjattivi ewlenin ta’ kooperazzjoni Ewropea fl-oqsma tax-xjenza u t-teknoloġija nukleari ġew varati sa mill-bidu tas-Seba’ Programm Kwadru tal-Euratom. Dawn huma l-Pjattaforma tat-Teknoloġija tal-Enerġija Nukleari Sostenibbli (SNETP), il-Pjattaforma ta’ Implimentazzjoni tat-Teknoloġija tar-Rimi Ġeoloġiku (IGDTP) u l-Inizjattiva Multidixxiplinarja Ewropea dwar Dożi Baxxi (MELODI). L-attivitajiet kemm tal-SNETP kif ukoll tal-IGDTP jikkorrispondu mill-qrib ħafna mal-prijoritajiet tal-pjan strateġiku dwar it-teknoloġija tal-enerġija, u grupp tal-qalba ta’ organizzazzjoni tal-SNETP huwa responsabbli għall-implimentazzjoni tal-ESNII, l-Inizjattiva Ewropea Industrijali dwar l-Enerġija Nukleari Sostenibbli. Huma jinkludu attivitajiet fil-kamp ta’ applikazzjoni tal-Programm Kwadru, notevolment safejn jirrigwarda s-sikurezza nukleari.

Għaldaqstant hemm interazzjoni dejjem akbar bejn l-SNETP, l-IGDTP u l-MELODI u fora oħrajn tal-partijiet interessati fil-livell tal-Unjoni, bħall-Forum Ewropew dwar l-Enerġija Nukleari (ENEF) u l-Grupp ta’ Regolaturi Ewropew dwar is-Sikurezza Nukleari (ENSREG), u ser jitwettqu sinerġiji ulterjuri kif adatt permezz ta’ attivitajiet tal-Programm Kwadru filwaqt li jiġi mfakkar li l-iżvilupp ta’ prodotti u servizzi industrijali għandhom jiġu ffinanzjati mill-industrija nnifisha.

Il-Programm Kwadru huwa kkaratterizzat minn tħassib superjuri biex jiġu promossi livelli għoljin ta’ sikurezza, b’kont meħud tal-kuntest internazzjonali. Huwa ser ikompli jappoġġa wkoll inizjattivi biex jiġi żgurat li l-faċilitajiet, it-taħriġ u l-opportunitajiet ta’ taħriġ fl-Ewropa jibqgħu adegwati fid-dawl tal-orjentazzjonijiet attwali ta’ programmi nazzjonali u fl-aħjar interessi tal-Unjoni kollha, b’mod partikolari fir-rigward tas-sikurezza nukleari u l-protezzjoni mir-radjazzjoni. Dan, aktar minn kull ħaġa oħra, ser jiżgura li tinżamm kultura adatta ta’ sikurezza.

Attivitajiet

1.   Ġestjoni ta’ skart radjuattiv aħħari

Attivitajiet ta’ riċerka orjentati lejn l-implimentazzjoni fuq l-aspetti ewlenin kollha li jifdal ta’ rimi ġeoloġiku fil-fond ta’ karburant eżawrit u skart radjuattiv b’ħajja twila u, kif adatt, demostrazzjoni tat-teknoloġiji u s-sikurezza, u biex jiġi appoġġat l-iżvilupp ta’ perspettiva Ewropea komuni fir-rigward tal-kwistjonijiet ewlenin relatati mal-ġestjoni tal-iskart mir-rimi sad-disponiment.

2.   Sistemi ta’ reatturi

Riċerka biex jiġi appoġġat it-tħaddim sikur tas-sistemi ta’ reatturi kollha relevanti (inklużi faċilitajiet taċ-ċiklu tal-karburant) li qed jintużaw fl-Ewropa jew, safejn ikun meħtieġ sabiex jinżamm għarfien wiesa’ dwar is-sikurezza nukleari fl-Ewropa, dawk it-tipi ta’ reatturi li jistgħu jintużaw fil-futur, b’attenzjoni esklussiva fuq l-aspetti tas-sikurezza, inklużi l-aspetti kollha taċ-ċiklu tal-karburant bħall-qsim u t-transmutazzjoni. Il-miżuri li qed jakkumpanjawha biex jikkontribwixxu għad-dibatittu dwar taħlita ta’ enerġija sostenibbli fl-Ewropa.

3.   Protezzjoni mir-radjazzjoni

Riċerka, b’mod partikolari dwar ir-riskji minn dożi baxxi, użi mediċi u l-immaniġġjar ta’ inċidenti, sabiex tiġi pprovduta bażi xjentifika għal sistema ta’ protezzjoni robusta, ġusta u soċjalment aċċettabbli, b’kont meħud ukoll tal-konsiderazzjoni tal-benefiċċji tal-użi tar-radjazzjoni fil-mediċina u l-industrija.

4.   Infrastrutturi

Appoġġ għall-użu u d-disponibbiltà kontinwa ta’, u kooperazzjoni bejn, infrastrutturi ta’ riċerka ewlenin fl-oqsma tematiċi ta’ prijorità msemmija hawn fuq.

5.   Riżorsi umani u taħriġ

Appoġġ għaż-żamma u l-iżvilupp ulterjuri ta’ kompetenza xjentifika u kapaċità umana sabiex tiġi ggarantita d-disponibbiltà ta’ riċerkaturi, inġiniera u impjegati kkwalifikati b’mod adatt fis-settur nukleari fuq perijodu aktar fit-tul.

II.   ATTIVITAJIET NUKLEARI TAĊ-ĊENTRU KONĠUNT GĦAR-RIĊERKA (JRC)

Objettiv

Il-Programm Nukleari Speċifiku tal-JRC huwa mmirat biex jissodisfa l-obbligi ta’ R&Ż tat-Trattat, b’enfasi speċjali fuq is-sikurezza nukleari u l-protezzjoni mir-radjazzjoni, u biex jappoġġa kemm il-Kummissjoni kif ukoll l-Istati Membri fl-oqsma tas-salvagwardji u n-nonproliferazzjoni, il-ġestjoni tal-iskart, is-sikurezza ta’ stallazzjonijiet nukleari u ċ-ċiklu tal-karburant, ir-radjuattività fl-ambjent u l-protezzjoni mir-radjazzjoni. Il-JRC għandu jsaħħaħ aktar ir-rwol tiegħu bħala referenza Ewropea għat-tixrid tal-informazzjoni, it-taħriġ u l-edukazzjoni għall-professjonisti u x-xjenzati żgħażagħ, notevolment fl-oqsma tas-sikurezza nukleari u s-sigurtà, u l-protezzjoni mir-radjazzjoni.

Ġustifikazzjoni

Hemm ħtieġa ċara għall-iżvilupp tal-għarfien, il-ħiliet u l-kompetenza sabiex tiġi pprovduta l-ħila esperta xjentifika avvanzata meħtieġa, indipendenti u affidabbli li tappoġġa l-politiki tal-Unjoni fl-oqsma tas-sikurezza tar-reattur nukleari u ċ-ċiklu tal-karburant, u s-salvagwardji nukleari u s-sigurtà nukleari. L-appoġġ immexxi mill-klijent lejn il-politika tal-Unjoni enfasizzata fil-missjoni tal-JRC ser jiġi kkumplimentat bi rwol proattiv fi ħdan iż-Żona Ewropea ta’ Riċerka fit-twettiq ta’ attivitajiet ta’ riċerka ta’ kwalità għolja f’kuntatt mill-qrib mal-industrija u korpi oħrajn u sabiex jiġu żviluppati netwerks ma’ istituzzjonijiet pubbliċi u privati fl-Istati Membri.

Attivitajiet

(1)  ĠU L 246, 21.9.2007, p. 34.

(2)  Kwalunkwe attività ta’ riċerka dwar is-sigurtà nukleari hija koperta taħt l-intestatura II “Attivitajiet nukleari taċ-Ċentru Konġunt għar-Riċerka (JRC)”.

ANNESS II

SKEMI TA’ FINANZJAMENT

Soġġett għar-regoli għall-parteċipazzjoni stabbiliti għall-implimentazzjoni tal-Programm Kwadru, il-Komunità ser tappoġġa attivitajiet ta’ riċerka u żvilupp teknoloġiku, inklużi attivitajiet ta’ demostrazzjoni fil-programmi speċifiċi, permezz ta’ firxa ta’ skemi ta’ finanzjament. Dawn l-iskemi ser jintużaw, jew weħidhom jew ma’ oħrajn, sabiex jiffinanzjaw kategoriji differenti ta’ azzjonijiet implimentati matul il-Programm Kwadru.

1.   SKEMI TA’ FINANZJAMENT FL-ENERĠIJA MILL-FUŻJONI

Fil-qasam tar-riċerka dwar l-enerġija mill-fużjoni, in-natura partikolari ta’ tali attivitajiet teħtieġ arranġamenti speċifiċi. Ser jingħata appoġġ finanzjarju lil attivitajiet imwettqa fuq il-bażi ta’ proċeduri stipulati f’dawn li ġejjin:

Minbarra l-attivitajiet imsemmija hawn fuq, jistgħu jitwettqu azzjonijiet għall-promozzjoni u l-iżvilupp tar-riżorsi umani, fellowships, inizjattivi ta’ infrastruttura integrati u azzjonijiet ta’ appoġġ speċifiċi b’mod partikolari sabiex tiġi kkoordinata r-riċerka dwar l-enerġija mill-fużjoni, biex isiru studji b’appoġġ għal dawn l-attivitajiet u biex jiġu appoġġati pubblikazzjonijiet, skambju ta’ informazzjoni, u taħriġ sabiex jiġi promoss it-trasferiment tat-teknoloġija.

2.   SKEMI TA’ FINANZJAMENT F’OQSMA OĦRAJN

L-attivitajiet f’oqsma minbarra l-enerġija mill-fużjoni taħt il-Programm Kwadru ser jiġu ffinanzjati permezz ta’ firxa ta’ skemi ta’ finanzjament. Dawn l-iskemi ser jintużaw, jew weħidhom jew ma’ oħrajn, sabiex jiffinanzjaw kategoriji differenti ta’ azzjonijiet implimentati matul il-Programm Kwadru.

Id-deċiżjonijiet dwar programmi speċifiċi, programmi ta’ ħidma u sejħiet għal proposti ser isemmu, kif u meta adatt:

Meta jkunu jistgħu jintużaw skemi ta’ finanzjament differenti, il-programmi ta’ ħidma jistgħu jispeċifikaw l-iskema ta’ finanzjament li għandha tintuża għas-suġġett li dwaru jkunu mistiedna proposti.

L-iskemi ta’ finanzjament huma kif ġej:

Il-Komunità ser timplimenta l-iskemi ta’ finanzjament f’konformità mad-dispożizzjonijiet tar-Regolament tal-Kunsill (Euratom) Nru 139/2012 tad-19 ta’ Diċembru 2011 li jistabbilixxi r-regoli għall-parteċipazzjoni ta’ impriżi, ċentri ta’ riċerka u universitajiet f’azzjonijiet indiretti taħt il-Programm Kwadru tal-Komunità Ewropea tal-Enerġija Atomika u għad-disseminazzjoni tar-riżultati tar-riċerka (2012-2013) (1), f’dak li jirrigwardja r-regoli dwar il-parteċipazzjoni ta’ impriżi, ċentri ta’ riċerka u universitajiet, l-istrumenti rilevanti ta’ għajnuna mill-istat, b’mod partikolari l-qafas għal għajnuna mill-Istat għar-riċerka u l-iżvilupp, kif ukoll ir-regoli internazzjonali f’dan il-qasam. F’konformità ma’ dan il-qafas internazzjonali, jeħtieġ li l-iskala u l-forma tal-parteċipazzjoni finanzjarja jiġu kkunsidrati fuq bażi ta’ każ b’każ, b’mod partikolari jekk ikun disponibbli finanzjament minn sorsi oħrajn tas-settur pubbliku, inklużi sorsi oħrajn ta’ finanzjament tal-Unjoni bħall-Bank Ewropew tal-Investiment.

Għal parteċipanti f’azzjoni indiretta segwita f’reġjun li jinsab lura fl-iżvilupp (reġjuni ta’ konverġenza kif definiti fl-Artikolu 5 tar-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 1083/2006 tal- 11 ta’ Lulju 2006 li jistabbilixxi d-dispożizzjonijiet ġenerali dwar il-Fond Ewropew għall-Iżvilupp Reġjonali, il-Fond Soċjali Ewropew u l-Fond ta’ Koeżjoni (2), inklużi reġjuni eliġibbli għal finanzjament mill-Fondi Strutturali taħt l-objettiv ta’ Konverġenza u reġjuni eliġibbli għal finanzjament mill-Fond ta’ Koeżjoni, u r-reġjuni l-aktar imbiegħda), finanzjament kumplimentari mill-Fondi Strutturali ser jiġi mmobilizzat kull fejn ikun possibbli u adatt.

3.   AZZJONIJIET DIRETTI — ĊENTRU KONĠUNT GĦAR-RIĊERKA

Il-Komunità ser ikollha attivitajiet implimentati mill-JRC, li jissejħu azzjonijiet diretti, f’konformità mad-Deċiżjoni tal-Kunsill 2012/95/Euratom tad-19 ta’ Diċembru 2011 li tirrigwarda l-programm speċifiku, li għandhom jitwettqu permezz ta’ azzjonijiet diretti miċ-Ċentru Konġunt għar-Riċerka, li jimplimenta l-Programm Kwadru tal-Komunità Ewropea tal-Enerġija Atomika għal riċerka nukleari u attivitajiet ta’ taħriġ (2012 sa 2013) (3).

(1)  Ara l-paġna 1 ta’ dan il-Ġurnal Uffiċjali.

(2)  ĠU L 210, 31.7.2006, p. 25.

(3)  Ara l-paġna 40 ta’ dan il-Ġurnal Uffiċjali.