Gníomhú ar son na haeráide — laghduithe bliantúla ceangailteacha ar astaíochtaí gás ceaptha teasa (2021–2030)

 

ACHOIMRE AR:

Rialachán (AE) 2018/842 maidir le laghduithe bliantúla ceangailteacha ar astaíochtaí gás ceaptha teasa ag na Ballstáit idir 2021 agus 2030 lena rannchuidítear leis an ngníomhú ar son na haeráide agus chun gealltanais a tugadh faoi Chomhaontú Pháras a chomhlíonadh

CAD IS AIDHM LEIS AN RIALACHÁN?

PRÍOMHPHOINTÍ

Níl an sprioc chéanna do 2030 ag gach Ballstát. Leis an Rialachán maidir le Comhroinnt Díchill, dáiltear an t–ualach a bhaineann le laghdú ar astaíochtaí GHG de réir breithnithe cothroime agus cost–éifeachtúlachta.

Faoi 2030, ní mór do na Ballstáit a leibhéil astaíochtaí GCT 2005 a laghdú i gcomhréir leis na céatadáin atá leagtha amach i gcolún 2 d’Iarscríbhinn I, céatadáin atá idir 10% (an Bhulgáir) agus 50% (an Danmhairg, an Ghearmáin, Lucsamburg, an Fhionlainn agus an tSualainn).

Tá sé de chumhacht ag an gCoimisiún Eorpach gníomhartha cur chun feidhme a ghlacadh lena leagtar amach leithdháiltí bliantúla astaíochtaí aonair (AEAnna) na mBallstát le haghaidh na mblianta 2021-2030, arna sloinneadh i dtonaí de choibhéis CO2, i gcomhréir leis na conairí líneacha a leagtar amach sa Rialachán. Ós rud é gur leasaíodh spriocanna 2030 agus an córas conairí as a dtiocfaidh siad in 2023, leasóidh an Coimisiún, in 2023, Cinneadh Cur Chun Feidhme (AE) 2020/2126 ón gCoimisiún chun líon na AEAnna arna sannadh do Bhallstáit sna blianta 2023–2030 a thabhairt cothrom le dáta.

Le forálacha solúbthachta sa rialachán leasaithe féadfaidh na Ballstáit:

Féadfaidh naoi mBallstát (atá liostaithe in Iarscríbhinn II: an Bheilg, an Danmhairg, Éire, an Fhionlainn, an Ísiltír, Lucsamburg, Málta, an Ostair, agus an tSualainn) céatadán teoranta dá lamháltais ón gcóras trádála astaíochtaí a chur ar ceal suas go dtí uasmhéid 100 milliún tona de choibhéis CO2 san iomlán, chun barrachas astaíochtaí a chúiteamh sna hearnálacha um Rialachán maidir le Comhroinnt Díchill. Ní mór do na Ballstáit fógra a thabhairt don Choimisiún faoin 31 Nollaig 2023 má tá sé beartaithe acu úsáid a bhaint nó úsáid bhreise a bhaint as cealú teoranta lamháltais an chórais trádála astaíochtaí.

Déanfaidh an Coimisiún seiceálacha comhlíonta in 2027 (lena gcumhdófar astaíochtaí in 2021-2025) agus in 2032 (lena gcumhdófar astaíochtaí in 2026-2030). Má léirítear leis na seiceálacha sin, i mbliain ar leith, i ndiaidh an tsolúbhacht thuasluaite a úsáid, nach bhfuil go leor leithdháiltí astaíochtaí ag Ballstát chun a astaíochtaí GHG go léir a chumhdach, déanfar méid na n–astaíochtaí breise a iolrú faoi 1.08 agus cuirfear an toradh leis na hastaíochtaí a ghinfear an bhliain ina dhiaidh sin.

Féadfaidh Ballstáit a chomhlíonann critéir áirithe i ndáil le holltáirgeacht intíre agus astaíochtaí GCT líon teoranta leithdháiltí a fháil ó chúlchiste sábháilteachta ina bhfuil suas le 105 tona de choibhéis CO2 chun cúiteamh a dhéanamh i gcomhair na n–astaíochtaí a d’fhéadfaí táirgeadh leo sa bhreis ar a spriocanna do 2030.

An Coimisiún:

Leasaítear le Rialachán (AE) 2018/842 freisin rialachán Rialachán (AE) Uimh. 525/2013, a aisghaireadh ina dhiaidh sin le Rialachán (AE) 2018/1999 agus ar cuireadh an Rialachán sin ina ionad — féach an achoimre).

CÉN UAIR ATÁ TOSACH FEIDHME AN RIALACHÁIN?

Tá feidhm ag Rialachán (AE) 2018/842 ón 09 Iúil 2018.

Tá feidhm ag Rialachán leasaitheach (AE) 2023/857 ón 16 Bealtaine 2023.

CÚLRA

Is céim eile é an rialachán i dtreo gealltanas an Aontais Eorpaigh roimhe seo faoi Chomhaontú Pháras a bhaint amach maidir le hastaíochtaí GCT a laghdú 40% ar a laghad faoi 2030 i gcomparáid le leibhéil 1990.

Clúdaíonn na hearnálacha atá clúdaithe sa rialachán beagnach 60 % d’astaíochtaí iomlána intíre an Aontais Eorpaigh.

Le haghaidh tuilleadh faisnéise, féach:

PRÍOMHTHÉARMAÍ

Astaíochtaí gás ceaptha teasa. Astaíochtaí ó dhí–ocsaíd charbóin, meatán, ocsaíd nítriúil, hidreafluaracarbóin, sárfhluaracarbóin, trífhluairíd nítrigine agus heicseafluairíd sulfair.

PRÍOMHDHOICIMÉAD

Rialachán (AE) 2018/842 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 30 Bealtaine 2018 maidir le laghduithe bliantúla ceangailteacha ar astaíochtaí gás ceaptha teasa ag na Ballstáit ó 2021 go 2030 lena rannchuidítear leis an ngníomhú ar son na haeráide agus chun gealltanais a tugadh faoi Chomhaontú Pháras a chomhlíonadh, agus lena leasaítear Rialachán (AE) Uimh. 525/2013 (IO L 156, 19.6.2018, lgh. 26–42).

Rinneadh leasuithe comhleanúnacha ar Rialachán (AE) 2018/842 a ionchorprú sa bhuntéacs. Níl de luach ar an leagan comhdhlúite seo ach luach doiciméadach amháin.

DOICIMÉID GHAOLMHARA

Rialachán (AE) 2021/1119 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 30 Meitheamh 2021 lena mbunaítear an creat chun aeráidneodracht a bhaint amach agus lena leasaítear Rialacháin (CE) Uimh. 401/2009 agus (AE) 2018/1999 (“An Dlí Aeráide Eorpach”) (IO L 243, 9.7.2021, lgh. 1–17).

Cinneadh Cur chun Feidhme 2020/2126 ón gCoimisiún an 16 Nollaig 2020 maidir le leithdháiltí astaíochtaí bliantúla na mBallstát a leagadh amach don tréimhse ó 2021 go 2030 de bhun Rialachán (AE) 2018/842 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (IO L 426, 17.12.2020, lgh. 58–64).

Féach an leagan comhdhlúite.

Rialachán (AE) Uimh. 2018/1999 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 11 Nollaig 2018 maidir le Rialachas an Aontais Fhuinnimh agus Gníomhaithe ar son na hAeráide, lena leasaítear Rialachán (CE) Uimh. 663/2009 agus Rialachán (CE) Uimh. 715/2009 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle, agus Treoir 94/22/CE, 98/70/CE, 2009/31/CE, 2009/73/CE, 2010/31/AE, 2012/27/AE agus 2013/30/AE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle, Rialachán 2009/119/CE agus Rialachán (AE) 2015/652 ón gComhairle agus lena n–aisghairtear Rialachán (AE) Uimh. 525/2013 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (IO L 328, 21.12.2018, lgh. 1–77).

Féach an leagan comhdhlúite.

Rialachán (AE) 2018/841 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 30 Bealtaine 2018 maidir le hastaíochtaí agus aistrithe gás ceaptha teasa ó úsáid talún, athrú ar úsáid talún agus foraoiseacht a chur san áireamh i gcreat 2030 don aeráid agus don fhuinneamh, agus lena leasaítear Rialachán (AE) Uimh. 525/2013 agus Cinneadh Uimh. 529/2013/AE (IO L 156, 19.6.2018, lgh. 1–25).

Féach an leagan comhdhlúite.

Nuashonraithe 11.12.2023