GLAO AR FHIANAISE

LE hAGHAIDH TIONSCNAIMH (gan measúnú tionchair)

Is é is aidhm don doiciméad seo an pobal agus na páirtithe leasmhara a chur ar an eolas faoi obair an Choimisiúin chun gur féidir leo aiseolas a thabhairt agus páirt éifeachtach a ghlacadh i ngníomhaíochtaí comhairliúcháin.

Iarraimid ar na grúpaí sin a dtuairimí a chur in iúl faoi thuiscint an Choimisiúin ar an bhfadhb agus ar na réitigh fhéideartha, chomh maith le haon fhaisnéis ábhartha a bheadh acu a thabhairt dúinn.

Teideal an tionscnaimh

Comhaontú iascaigh AE-na Gaimbia – sainordú caibidlíochta le haghaidh prótacal cur chun feidhme

Príomh-AS – an t‑aonad atá freagrach

Ard-Stiúrthóireacht na nGnóthaí Muirí agus na hIascaireachta, Aonad B3 – Caibidlíocht Trádála agus Comhaontuithe Comhpháirtíochta Iascaigh Inbhuanaithe

Cineál tionscnaimh is dócha a bheidh ann

Moladh le haghaidh Cinneadh ón gComhairle

Amchlár táscach

R4-2024

Faisnéis bhreise

https://ec.europa.eu/oceans-and-fisheries/fisheries/international-agreements/sustainable-fisheries-partnership-agreements-sfpas_ga

A. An comhthéacs polaitiúil, sainiú na faidhbe agus seiceáil coimhdeachta

An comhthéacs polaitiúil

Baineann an glao seo ar fhianaise le meastóireacht ar an bprótacal atá ann faoi láthair lena gcuirtear chun feidhme an Comhaontú Comhpháirtíochta Iascaigh Inbhuanaithe leis an nGaimbia agus an fhéidearthacht prótacal nua a thabhairt i gcrích.

Mar chuid de bheartas chomhbheartas iascaigh an Aontais (CBI) 1 , déanann an Coimisiún comhaontuithe comhpháirtíochta iascaigh inbhuanaithe a chaibidliú le tíortha nach Ballstáit den Aontas iad agus cuireann sé chun feidhme iad. Cuireann na comhaontuithe sin ar a chumas do chabhlach an Aontais acmhainní barrachais a iascach i limistéar eacnamaíoch eisiach na tíre comhpháirtíochta. Mar mhalairt air sin, cuireann an tAontas cúiteamh airgeadais ar fáil don tír chomhpháirtíochta as rochtain a fháil ar a huiscí mar aon le cúnamh airgeadais chun feabhas a chur ar a rialachas iascaigh (tacaíocht earnála). Déantar ranníocaíocht an Aontais a fhorlíonadh le ranníocaíochtaí a íocann úinéirí soithí de chuid an Aontais.

Cuireadh tús le cur chun feidhme an Chomhaontaithe idir an tAontas agus an Ghaimbia an 31 Iúil 2019, ar feadh tréimhse 6 bliana. Cé gur féidir síneadh 6 bliana eile a chur leis an gComhaontú féin go hintuigthe, rachaidh an prótacal cur chun feidhme a ghabhann leis an gComhaontú in éag an 30 Iúil 2025. Chun a áirithiú gur féidir le soithí de chuid an Aontais leanúint dá ngníomhaíocht iascaireachta i limistéar eacnamaíoch eisiach na Gaimbia, ba ghá prótacal nua a chaibidliú.

Faoi Bhun-Rialachán CBI, ba cheart meastóireacht ex post a dhéanamh ar an bprótacal atá ann faoi láthair agus meastóireacht ex ante a dhéanamh ar phrótacal nua a d’fhéadfadh a bheith ann sula ndéanfar caibidlíocht maidir le prótacal nua.

-Ba cheart anailís a dhéanamh sa mheastóireacht shiarghabhálach, ar thaobh amháin, ar a mhéid a fhreagraíonn an Comhaontú leis an bprótacal atá ann faoi láthair do riachtanais oibreoirí an Aontais, agus, ar an taobh eile, ar éifeachtacht na tacaíochta earnála a chuirtear ar fáil don tír chomhpháirtíochta. Cuideoidh sé leis an Aontas agus leis an nGaimbia teacht ar chonclúidí maidir le feidhmíocht an Phrótacail atá ann faoi láthair i dtéarmaí éifeachtachta, éifeachtúlachta, ábharthachta, comhleanúnachais, inghlacthachta, tionchair agus breisluacha le haghaidh an dá pháirtí.

-Leis an meastóireacht réamhbhreathnaitheach, ba cheart measúnú a dhéanamh ar na riachtanais atá ann faoi láthair agus a bheidh ann amach anseo, agus dinimic réigiúnach á cur san áireamh, agus ba cheart í a bheith ina cuidiú leis na gnéithe de phrótacal nua a d’fhéadfadh a bheith ann a chinneadh.

Ba cheart an mheastóireacht sin a thabhairt chun críche níos déanaí in 2024 agus cuideoidh sí leis na gnéithe ba cheart a áireamh i bprótacal nua a chinneadh. Cuirfear an méid sin san áireamh sa Mholadh ón gCoimisiún le haghaidh cinneadh ón gComhairle lena n‑údaraítear tús a chur leis an gcaibidlíocht leis an nGaimbia.

An fhadhb arb aidhm don tionscnamh dul i ngleic léi

Tugann comhaontuithe comhpháirtíochta iascaigh inbhuanaithe rochtain ar limistéir eacnamaíocha eisiacha roinnt tíortha nach bhfuil san Aontas, lena n‑áirítear an Ghaimbia, ach ní féidir le soithí de chuid an Aontais iascaireacht a dhéanamh iontu in éagmais prótacal cur chun feidhme. Dá bhrí sin, chun go mbeidh cabhlach an Aontais in ann leanúint dá ghníomhaíocht i limistéar eacnamaíoch eisiach na Gaimbia gan aon bhriseadh mar gheall ar dhul in éag an phrótacail atá ann faoi láthair, ba cheart prótacal nua a thabhairt i gcrích agus a chur i bhfeidhm faoi dheireadh mhí Iúil 2025.

Faoin bprótacal atá ann faoi láthair, ceadaítear suas le 41 soitheach de chuid an Aontais (ón Spáinn, ón bhFrainc agus ón nGréig) a bheith gníomhach sa limistéar sin, lena n‑áirítear 28 mbád saighne tuinníní ina bhfuil reoiteoir, 10 mbád cuaille agus dorú (iascaireacht le haghaidh speicis mhórimirceacha) agus trí thrálaer (iascaireacht le haghaidh éisc ghrinnill dhomhainfharraige). Cé nach suntasach iad na gabhálacha iarbhír sa limistéar, tá an fhéidearthacht rochtain a fháil ar limistéar eacnamaíoch eisiach na Gaimbia fós tábhachtach, toisc go gcumasaíonn sé gníomhaíocht iascaireachta gan bhriseadh ag cabhlach an Aontais atá gníomhach i limistéir eacnamaíocha eisiacha chomharsana na Gaimbia a bhfuil comhaontú comhpháirtíochta iascaigh inbhuanaithe i bhfeidhm acu.

An tráth céanna, tá ról tábhachtach ag ranníocaíocht airgeadais an Aontais faoin gComhaontú maidir le forbairt iascaigh agus dobharshaothraithe inbhuanaithe na Gaimbia a chur chun cinn. Gan prótacal cur chun feidhme, chuirfí deireadh leis an tacaíocht sin freisin, rud a chuirfeadh stop le feabhas a chur ar an bpróiseas tionscanta agus leis an idirphlé.

An bunús atá le gníomhaíocht AE (bunús dlí agus seiceáil coimhdeachta)

Bunús dlí

Tagann an tionscnamh seo faoi réimse beartais (acmhainní bitheolaíocha na mara a chaomhnú faoin gComhbheartas Iascaigh) ina bhfuil cumhachtaí eisiacha ag an Aontas (faoi Airteagal 3(1)(d) den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh). Ós rud é nach bhfuil na Ballstáit i dteideal comhaontuithe iascaigh a chaibidliú le tíortha nach Ballstáit den Aontas iad, níl feidhm ag prionsabal na coimhdeachta.

An gá praiticiúil atá le gníomhaíocht AE

Is freagairt é leanúint de chur chun feidhme an chomhaontaithe comhpháirtíochta iascaigh inbhuanaithe ar an ngá atá ag cabhlach an Aontais rochtain a choinneáil ar bun ar limistéar eacnamaíoch eisiach na Gaimbia, atá lonnaithe idir limistéar eacnamaíoch eisiach na Seineagáile agus limistéar eacnamaíoch eisiach comhpháirteach na Seineagáile agus Ghuine Bissau. Tá sé chun leas an idirphlé dhéthaobhaigh (lena n‑áirítear malartuithe maidir le measúnú eolaíoch ar na stoic iascaireachta) freisin agus chun leas an fheabhais leanúnaigh ar bhainistiú iascaigh inbhuanaithe na Gaimbia leanúint de chur chun feidhme an chomhaontaithe comhpháirtíochta iascaigh inbhuanaithe.

B. Cad í aidhm an tionscnaimh agus conas a chuirfear i gcrích í?

Is iad seo a leanas cuspóirí an chomhaontaithe comhpháirtíochta iascaigh inbhuanaithe seo agus a phrótacail cur chun feidhme leis an nGaimbia:

·cuidiú le gníomhaíocht chabhlaigh an Aontais agus leis an bhfostaíocht a bhaineann leis na cabhlaigh a choinneáil ar bun trí úsáid a bhaint as creat an chomhaontuithe comhpháirtíochta iascaigh inbhuanaithe leis an nGaimbia;

·inbhuanaitheacht acmhainní agus comhshaoil a chur chun cinn trí shaothrú réasúnach agus inbhuanaithe a dhéanamh ar bheo-acmhainní muirí na Gaimbia; agus

·tacú le forbairt earnála iascaigh inbhuanaithe sa Ghaimbia.

Mar chuid den mheastóireacht, déanfaidh an Coimisiún anailís ar na roghanna beartais. Déanfar measúnú inti ar na cásanna seo a leanas:

·tá prótacal nua idir an tAontas agus an Ghaimbia tugtha i gcrích: (a) na dálaí reatha a choinneáil ar bun (lena n‑áirítear líon na soithí atá le ceadú, méid na gabhála tagartha, ranníocaíochtaí airgeadais an Aontais agus ranníocaíochtaí airgeadais úinéirí na soithí); nó (b) na dálaí atá ann faoi láthair a athrú; agus

·ní dhearnadh an prótacal a athnuachan, agus ní cheadaítear do shoithí de chuid an Aontais oibriú i limistéar eacnamaíoch eisiach na Gaimbia (cás ina bhfuil comhaontú díomhaoin lena gcuirtear cosc ar shoithí de chuid an Aontais údaruithe iascaireachta a fháil).

An tionchar is dócha a bheidh ann

Leanfaidh prótacal nua de dheiseanna iascaireachta a chur ar fáil do shoithí de chuid an Aontais i limistéar eacnamaíoch eisiach na Gaimbia agus de dhea-rialachas agus forbairt na hearnála iascaireachta áitiúla a chur chun cinn. Táthar ag súil go leanfaidh sé de thacaíocht a thabhairt do na nithe seo a leanas: (i) nuachóiriú a dhéanamh ar bhonneagar iascaireachta; (ii) forbairt eacnamaíoch agus shóisialta na bpobal cósta; (iii) taighde eolaíoch a chur chun cinn chun tacú le hiascaireacht inbhuanaithe sa Ghaimbia; agus (iv) Sprioc Forbartha Inbhuanaithe 14 de chuid na Náisiún Aontaithe ‘Beatha Faoin Uisce’ agus a tháscairí a bhaint amach I .

An faireachán a dhéanfar amach anseo

Sna comhaontuithe comhpháirtíochta iascaigh inbhuanaithe uile tá oibleagáidí a bhaineann le hacmhainní a úsáid go hinbhuanaithe agus an acmhainneacht áitiúil a neartú maidir le taighde eolaíoch, agus faireachas, chomh maith le faireachas, faireachán agus rialú a dhéanamh ar ghníomhaíochtaí iascaigh. Déanann comhchoiste a bhunaítear faoin gComhaontú faireachán ar a chur chun feidhme agus stiúrann sé é. Cuidíonn cruinnithe coiste eolaíochta, a eagraítear i gcomhpháirt le haghaidh na Gaimbia agus na Seineagáile, le faireachán a dhéanamh ar staid na n‑acmhainní iascaigh in uiscí an dá thír freisin. Leanfar de ghníomhaíochtaí na gcoistí sin faoin bprótacal nua.

C. Rialáil níos fearr

Measúnú tionchair

Ní gá measúnú tionchair iomlán a dhéanamh ar an tionscnamh seo. Déanfar meastóireacht chúlghabhálach réamhbhreathnaitheach mar sin féin.

Leis an anailís chúlghabhálach, féachfar ar éifeachtacht, ar éifeachtúlacht, ar pharaiméadair eacnamaíocha, ar ábharthacht, ar chomhleanúnachas, ar bhreisluach AE agus ar inghlacthacht an Phrótacail.

San anailís réamhbhreathnaitheach díreofar ar fhadhbanna agus riachtanais a shainaithint, ar na cuspóirí atá le baint amach, ar na roghanna atá ar fáil (prótacal nua cur chun feidhme a thabhairt i gcrích, san fhoirm ina bhfuil sé faoi láthair nó le hathruithe, nó scor an phrótacail cur chun feidhme) agus ar na rioscaí gaolmhara, ar an mbreisluach AE, agus ar na ceachtanna a foghlaimíodh.

An straitéis chomhairliúcháin

Sa bhreis ar an nglao seo ar fhianaise, rachfar i gcomhairle leis na páirtithe leasmhara ar bhealach spriocdhírithe chun a chinntiú go gcuirfear a dtuairimí san áireamh sna meastóireachtaí ex post agus sna meastóireachtaí ionchasacha chun roghanna beartais iomchuí a áirithiú.

Déanfar comhairliúcháin trí chruinnithe ullmhúcháin agus agallaimh spriocdhírithe:

1.le hionadaithe ó thionscail iascaireachta agus phróiseála an Aontais agus le heagraíochtaí neamhrialtasacha tríd an gComhairle Chomhairleach Fadraoin  II ;

2.le hionadaithe ó chórais riaracháin agus ó thionscail na mBallstát;

3.le heagraíochtaí réigiúnacha agus idirnáisiúnta; agus

4.leis na húdaráis iascaigh, an tionscal iascaireachta agus an tsochaí shibhialta sa Ghaimbia.

Féadfaidh na meastóirí cuairteanna allamuigh a thabhairt de réir mar is gá chun tuairimí na bpáirtithe leasmhara a bhailiú trí bhíthin ceistneoirí agus agallaimh aghaidh ar aghaidh chun measúnú a dhéanamh ar na tairbhí do na grúpaí éagsúla.

Cuirfear torthaí na gcomhairliúchán leis na páirtithe leasmhara i láthair i dtuarascáil mheastóireachta an Choimisiúin, tuarascáil a fhoilseofar tar éis an staidéar meastóireachta a thabhairt chun críche agus sula gcuirfear tús le haon chaibidlíocht.

Cén fáth a bhfuil comhairliúchán ar bun againn?

A áirithiú go gcuirfear tuairimí na bpáirtithe leasmhara uile san áireamh sna cinntí maidir le hathnuachan an phrótacail cur chun feidhme a ghabhann leis an gcomhaontú comhpháirtíochta iascaigh inbhuanaithe leis an nGaimbia agus le toradh féideartha na caibidlíochta.

An spriocphobal

·Ionadaithe ó údaráis riaracháin na mBallstát, ó thionscail iascaireachta agus próiseála éisc an Aontais, ón tsochaí shibhialta Eorpach agus ó eagraíochtaí neamhrialtasacha.

·Eagraíochtaí réigiúnacha agus idirnáisiúnta.

·Na húdaráis iascaigh, an tionscal iascaireachta (iascaireacht agus próiseáil) agus an tsochaí shibhialta sa Ghaimbia.

·Aon pháirtí leasmhar eile agus aon bhall den phobal.