Eagrán sealadach

TUAIRIM AN ABHCÓIDE GHINEARÁLTA

MEDINA

arna tabhairt an 28 Meán Fómhair 2023 (1)

Cás C-308/22

Pesticide Action Network Europe (PAN Europe)

v

College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden,

Idiragraí:

Corteva Agriscience, Dow AgroScience BV (Dow) roimhe seo

(Iarraidh ar réamhrialú ón College van Beroep voor het bedrijfsleven (an Ísiltír))

(Tarchur chun réamhrialú – Dlíthe a chomhfhogasú – Rialachán (CE) Uimh. 1107/2009 – Táirgí cosanta plandaí a chur ar an margadh – Measúnú chun críocha údaraithe – Airteagal 36 – Airteagal 44 – Rogha an Bhallstáit lena mbaineann maidir le measúnú an Bhallstáit is rapóirtéir na gcriosanna a scrúdaigh an t-iarratas – Oibleagáid chun staid reatha an eolais eolaíoch agus theicniúil a chur san áireamh, fiú lasmuigh de threoirdhoiciméid – Prionsabal an réamhchúraim)

1.        Leis an tarchur reatha chun réamhrialú ón College van Beroep voor het bedrijfsleven (an Chúirt Achomhairc Riaracháin um Thrádáil agus Tionscal, an Ísiltír), féachtar le léiriú ar Airteagal 36 de Rialachán (CE) Uimh. 1107/2009 go háirithe. (2) Ba é Pesticide Action Network Europe (“PAN Europe”) a thionscain an chaingean sna príomhimeachtaí i gcoinne an College voor de toelating van gewaschermingsmiddelen en biociden (an Bord Faomhadh Táirgí Cosanta Plandaí agus Bithicídí, an Ísiltír, “CTB”) i ndáil le diúltú CTB d’agóid PAN Europe i gcoinne chinneadh CTB síneadh a chur le húdarú an táirge cosanta plandaí Closer, ina bhfuil an tsubstaint ghníomhach sulfocsaflór.

2.        Mar a luaigh an Ghníomhaireacht Eorpach Comhshaoil (EEA), “cuireann truailliú [táirge cosanta plandaí (lotnaidicíd)] cailliúint na bithéagsúlachta chun cinn san Eoraip. Tá sé ina chúis le meath suntasach ar dhaonraí feithidí, rud a chuireann an ról ríthábhachtach atá acu i dtáirgeadh bia i mbaol” agus “tá nochtadh an duine do lotnaidicídí ceimiceacha nasctha le tinnis ainsealacha amhail ailse, agus galair croí, riospráide agus néareolaíocha”. (3) Tá an cás seo tábhachtach sa mhéid is go n-ardaítear an cheist ar cheart go mbeadh na Ballstáit, agus cinneadh á dhéanamh acu maidir le húdarú táirgí cosanta plandaí a dheonú nó a dhiúltú, in ann an t-eolas eolaíoch agus teicniúil is déanaí maidir leis an tionchar atá ag táirgí cosanta plandaí ar ár saol a chur san áireamh.

3.        I ndáil leis sin, faoi chlár oibre an Chomhaontaithe Ghlais don Eoraip (go háirithe, an Straitéis “Ón bhFeirm go dtí an Forc”), tá sé d’aidhm ag an Aontas úsáid táirgí ceimiceacha cosanta plandaí a laghdú 50 % faoi 2030 chun “córas bia atá cothrom, sláintiúil agus neamhdhíobhálach don chomhshaol a áirithiú”. Ba chóir a thabhairt faoi deara ina leith sin gur mheas Parlaimint na hEorpa, in 2018, go raibh suas le 500 táirge cosanta plandaí éagsúla údaraithe agus curtha ar an margadh ar fud an Aontais. (4) Is i bhfianaise an mhéid sin a dhéanfaidh mé iarracht aghaidh a thabhairt ar na ceisteanna a ardaíodh leis an tarchur reatha chun réamhrialú.

4.        Baineann an cás seo le Cásanna Uamtha C-309/22 agus C-310/22, PAN Europe (Measúnú ar airíonna réabtha inchrínigh), a chuir an chúirt náisiúnta chéanna ar aghaidh. Tá mo Thuairim sna cásanna sin á seachadadh inniu freisin agus ba cheart an dá thuairim a léamh le chéile.

I.      An dlí lena mbaineann

A.      Rialachán Uimh. 1107/2009

5.        Foráiltear le hAirteagal 1 den Rialachán sin, dar teideal “Ábhar agus cuspóir”, i míreanna 3 agus 4, mar a leanas:

“3. Is é is cuspóir don Rialachán seo ná ardleibhéal cosanta a áirithiú do shláinte an duine agus do shláinte ainmhithe araon agus don chomhshaol agus feidhmiú an mhargaidh inmheánaigh a fheabhsú trí chomhchuibhiú na rialacha a bhaineann le táirgí cosanta plandaí a chur ar an margadh agus táirgeacht talmhaíochta á feabhsú ag an am céanna.

4. Tacaíonn prionsabal an réamhchúraim le forálacha an Rialacháin seo chun a áirithiú nach rachaidh substaintí gníomhacha nó táirgí a chuirtear ar an margadh chun dochair do shláinte an duine nó do shláinte ainmhithe nó don chomhshaol. Go háirithe, ní chuirfear cosc ar na Ballstáit prionsabal an réamhchúraim a chur i bhfeidhm i gcás ina bhfuil éiginnteacht eolaíoch ann maidir leis na rioscaí do shláinte an duine nó do shláinte ainmhithe nó don chomhshaol a bhaineann leis na táirgí cosanta plandaí atá le húdarú ina gcríoch.”

6.        Le hAirteagal 4 de Rialachán Uimh. 1107/2009, dar teideal “Critéir formheasa le haghaidh substaintí gníomhacha”, foráiltear, i míreanna 1 go 4, mar a leanas:

“1. Formheasfar substaint ghníomhach i gcomhréir le hIarscríbhinn II más féidir a bheith ag súil leis, i bhfianaise an eolais eolaíoch reatha agus an eolais theicniúil reatha, agus na critéir formheasa a leagtar amach i bpointí 2 agus 3 den Iarscríbhinn sin á gcur san áireamh, go sásóidh táirgí cosanta plandaí a bhfuil an tsubstaint ghníomhach sin iontu na ceanglais dá bhforáiltear i mír 2 agus i mír 3.

Leis an measúnú ar an tsubstaint ghníomhach, suífear ar dtús an bhfuil na critéir formheasa a leagtar amach i bpointe 3.6.2 go pointe 3.6.4 agus i bpointe 3.7 d’Iarscríbhinn II arna sásamh. Má tá na critéir sin arna sásamh, leanfaidh an measúnú ar aghaidh chun a shuíomh an bhfuil na critéir formheasa eile a leagtar amach i bpointe 2 agus i bpointe 3 d’Iarscríbhinn II arna sásamh.

2. Comhlíonfaidh iarmhair na dtáirgí cosanta plandaí, tar éis na táirgí a úsáid ar phlandaí i gcomhréir le dea-chleachtais cosanta plandaí agus ag féachaint do dhálaí réalaíocha úsáide, na ceanglais seo a leanas:

(a)      ní bheidh aon iarmhairtí díobhálacha acu ar shláinte an duine, lena n-áirítear grúpaí soghonta, ná ar shláinte ainmhithe, agus na hiarmhairtí carnacha agus sineirgisteacha á gcur san áireamh i gcás ina bhfuil na modhanna eolaíochta a nglacann [an tÚdarás Eorpach um Shábháilteacht Bia (EFSA)] chun iarmhairtí den chineál sin a mheasúnú ar fáil, ná ar screamhuisce;

(b)      ní bheidh aon iarmhairt neamh-inghlactha acu ar an gcomhshaol.

I gcás iarmhar atá ábhartha ó thaobh tocsaineolaíochta, héicea-thocsaineolaíochta, comhshaoil nó uisce óil, beidh modhanna ginearálta ann chun iad a thomhas. Beidh fáil go coitianta ar na caighdeáin anailíseacha.

3. Comhlíonfaidh táirge cosanta plandaí, tar éis é a chur ar phlandaí i gcomhréir le dea-chleachtais cosanta plandaí agus ag féachaint do dhálaí réalaíocha úsáide, na ceanglais seo a leanas:

(a)      beidh sé sách éifeachtach;

(b)      ní bheidh aon iarmhairt dhíobhálach láithreach ná aon iarmhairt dhíobhálach mhoillithe aige ar shláinte an duine, lena n-áirítear grúpaí soghonta, ná ar shláinte ainmhithe, go díreach nó trí uisce óil (agus substaintí a fhoirmítear trí uisce a chóireáil á gcur san áireamh) trí bhia, trí bheatha nó tríd an aer, ná ní bheidh aon iarmhairtí aige sa láthair oibre ná trí aon iarmhairtí indíreacha eile, agus iarmhairtí carnacha agus iarmhairtí sineirgisteacha is eol a bheith ann á gcur san áireamh i gcás ina bhfuil na modhanna eolaíochta a nglacann [EFSA] leo chun iarmhairtí den sórt sin a mheas ar fáil, ná ar screamhuisce;

(c)      ní bheidh aon iarmhairtí neamh-inghlactha aige ar phlandaí ná ar tháirgí plandaí;

(d)      ní bheidh sé ina chúis le hangar agus pian gan ghá do veirteabraigh a bhfuil rialú le déanamh orthu;

(e)      ní bheidh aon iarmhairtí neamh-inghlactha aige ar an gcomhshaol, ag féachaint go háirithe don mhéid seo a leanas i gcás ina mbeidh na modhanna eolaíochta a nglacann [EFSA] leo chun iarmhairtí den sórt sin a mheas ar fáil;

[…]

4. Déanfar meastóireacht ar cheanglais mhír 2 agus mhír 3 i bhfianaise na bprionsabal aonfhoirmeach dá dtagraítear in Airteagal 29(6).”

7.        I gCaibidil III de Rialachán Uimh. 1107/2009, dar teideal “Táirgí cosanta plandaí”, tá Roinn 1 a bhaineann le “Údarú”, Foroinn 1 lena mbaineann “Ceanglais agus inneachar”.

8.        Tá teideal ag Airteagal 29 den Rialachán sin, ar dealraitheach san fho-alt sin, “Ceanglais ar an údarú lena chur ar an margadh” agus déantar foráil leis mar a leanas:

“1. Gan dochar d’Airteagal 50, ní údarófar táirge cosanta plandaí ach amháin i gcás ina gcomhlíonann sé, de réir na bprionsabal aonfhoirmeach dá dtagraítear i mír 6, na ceanglais seo a leanas:

(a)      go ndearnadh a shubstaintí gníomhacha, a theorantóirí agus a shineirgígh a fhormheas;

[…]

(c)      i gcás nach bhfuil a chomhfhoirmligh san áireamh in Iarscríbhinn III;

[…]

(e)      i bhfianaise an eolais reatha eolaíoch agus theicniúil, i gcás ina gcomhlíonann sé na ceanglais dá bhforáiltear in Airteagal 4(3);

[…]

2. Taispeánfaidh an t-iarratasóir go bhfuil na ceanglais dá bhforáiltear i bpointe (a) go pointe (h) de mhír 1 comhlíonta.

3. Déanfar comhlíonadh na gceanglas a leagtar amach i bpointe (b) agus i bpointe (e) go pointe (h) de mhír 1 a shuíomh le tástálacha oifigiúla agus le hanailísí oifigiúla nó le tástálacha agus le hanailísí a bhfuil aitheantas oifigiúil acu, ar tástálacha agus anailísí iad a dhéantar faoi dhálaí talmhaíochta, sláinte plandaí agus comhshaoil atá ábhartha d’úsáid an táirge cosanta plandaí i dtrácht agus atá ionadaíoch do na dálaí atá ann sa chrios a mbeartaítear an táirge a úsáid ann.

[…]”

9.        I bhForoinn 2, dar teideal “Nós imeachta”, de Roinn 1 chéanna de Chaibidil III de Rialachán Uimh. 1107/2009, tá, go háirithe, Airteagal 36.

10.      De réir Airteagal 36 den Rialachán sin, dar teideal “Scrúdú i gcomhair údarúcháin”:

“1. Déanfaidh an Ballstát a scrúdóidh an t-iarratas measúnú neamhspleách, oibiachtúil, trédhearcach i bhfianaise an eolais reatha eolaíoch agus theicniúil trí úsáid a bhaint as doiciméid treorach atá ar fáil tráth an iarratais. Tabharfaidh sé an deis do gach Ballstát sa chrios céanna chun barúlacha a bheidh le meas sa mheasúnú a thíolacadh.

Cuirfidh sé i bhfeidhm na prionsabail aonfhoirmeacha a bhaineann le measúnú agus údarú a dhéanamh i ndáil le táirgí cosanta plandaí dá dtagraítear in Airteagal 29(6), chun a shuíomh, a mhéid is féidir, an gcomhlíonann an táirge cosanta plandaí na ceanglais dá bhforáiltear in Airteagal 29 sa réigiún céanna, i gcás ina n-úsáidtear é i gcomhréir le hAirteagal 55, agus faoi dhálaí réadúla úsáide.

Déanfaidh an Ballstát a scrúdóidh an t-iarratas a mheasúnú a chur ar fáil do na Ballstáit eile laistigh den chrios céanna. Déanfar formáid na tuarascála ar mheasúnú a bhunú i gcomhréir leis an nós imeachta comhairleach dá dtagraítear in Airteagal 79(2).

2. Déanfaidh na Ballstáit lena mbaineann, dá réir sin, údaruithe a dheonú nó a dhiúltú ar bhonn chonclúidí mheasúnú an Bhallstáit a scrúdóidh an t-iarratas de réir mar a fhoráiltear in Airteagal 31 agus Airteagal 32.

3. De mhaolú ar mhír 2 agus faoi réir dhlí [AE], féadfar coinníollacha iomchuí a fhorchur maidir leis na ceanglais dá dtagraítear in Airteagal 31(3) agus (4) agus maidir le bearta eile maolaithe riosca a dhíorthaíonn as dálaí sonracha úsáide.

I gcás nach bhféadfar ábhair imní Ballstáit maidir le sláinte an duine nó le sláinte ainmhithe nó maidir leis an gcomhshaol a rialú trí na bearta náisiúnta maolaithe riosca dá dtagraítear sa chéad fhomhír a bhunú, féadfaidh Ballstát údarú an táirge cosanta plandaí a dhiúltú ina chríoch, más rud é de bharr a chúinsí sonracha comhshaoil nó a chúinsí sonracha talmhaíochta, go bhfuil cúiseanna aige ar tugadh bunús leo chun a mheas go mbeadh an táirge i dtrácht fós ina chúis le riosca neamh-inghlactha do shláinte an duine nó do shláinte ainmhithe nó don chomhshaol.

Cuirfidh an Ballstát sin an t-iarratasóir agus an Coimisiún ar an eolas láithreach maidir lena chinneadh agus soláthróidh sé cosaint theicniúil agus cosaint eolaíoch ina leith.

Déanfaidh na Ballstáit foráil maidir leis an bhféidearthacht go gcuirfear i gcoinne cinnidh lena ndiúltaítear údarú a thabhairt do tháirgí den sórt sin os comhair na gcúirteanna náisiúnta nó trí phróisis eile achomhairc.”

11.      I bhForoinn 4, dar teideal “Athnuachan, tarraingt siar agus leasú”, de Roinn 1 de Chaibidil III de Rialachán Uimh. 1107/2009, tá Airteagal 44 go háirithe.

12.      De réir Airteagal 44 den Rialachán sin, dar teideal “Údarú a tharraingt siar nó a leasú”:

“1. Féadfaidh na Ballstát athbreithniú a dhéanamh ar údarú aon tráth a mbeidh tásca ann nach bhfuil ceanglas dá dtagraítear in Airteagal 29 á shásamh a thuilleadh.

[…]

2. I gcás ina mbeartaíonn Ballstát údarú a tharraingt siar nó a leasú, cuirfidh sé an méid sin in iúl do shealbhóir an údaraithe agus tabharfaidh sé deis dó barúlacha nó tuilleadh faisnéise a thíolacadh.

3. Déanfaidh an Ballstát an t-údarú a tharraingt siar nó a leasú, de réir mar is iomchuí, más rud é:

(a)      nach mbeidh na ceanglais dá dtagraítear in Airteagal 29 á sásamh nó nach bhfuil siad á sásamh a thuilleadh;

(b)      gur soláthraíodh faisnéis bhréagach nó faisnéis mhíthreorach maidir leis na fíorais ar deonaíodh an t-údarú ar a mbonn;

(c)      nár comhlíonadh coinníoll a bhí san údarú;

(d)      ar bhonn forbairtí san eolas teicniúil agus eolaíoch, gur féidir an modh úsáide agus na méideanna a úsáidtear a mhodhnú; nó

(e)      nach gcomhlíonann sealbhóir an údaraithe na hoibleagáidí a éiríonn as an Rialachán seo.

4. I gcás ina ndéanfaidh Ballstát údarú a tharraingt siar nó a leasú i gcomhréir le mír 3, déanfaidh sé sealbhóir an údaraithe, na Ballstáit eile, an Coimisiún [Eorpach] agus an tÚdarás a chur ar an eolas láithreach. Déanfaidh na Ballstáit eile a bhaineann leis an gcrios céanna an t-údarú a tharraingt siar nó a leasú dá réir sin, agus coinníollacha náisiúnta agus bearta maoluithe riosca á gcur san áireamh, seachas i gcásanna inar cuireadh an dara fomhír, an tríú fomhír nó an ceathrú fomhír d’Airteagal 36(3) i bhfeidhm. Beidh feidhm ag Airteagal 46 i gcás inarb iomchuí sin.”

II.    Cur i láthair gonta na bhfíoras agus an nós imeachta sna príomhimeachtaí agus na ceisteanna a tharchuirtear chun réamhrialú

13.      Is táirge cosanta plandaí é Closer ina bhfuil an tsubstaint ghníomhach sulfocsaflór. Formheasadh sulfocsaflór san Aontas Eorpach mar shubstaint ghníomhach faoi Rialachán Uimh. 1107/2009 trí bhíthin Rialachán Cur Chun Feidhme (AE) 2015/1295. (5)

14.      An 30 Aibreán 2015, chuir Dow AgroScience BV (“Dow”) iarratas isteach san Ísiltír chun údarú Closer a leathnú chun é a úsáid i saothrú oscailte cabáistí agus prátaí. Thaisc sé an t-iarratas céanna freisin, maidir leis an gcrios lárnach (lena n-áirítear an Ísiltír), sa Bheilg, i bPoblacht na Seice, sa Ghearmáin, in Éirinn, san Ungáir, san Ostair, sa Pholainn, sa Rómáin, sa tSlóvaic agus sa Ríocht Aontaithe.

15.      Mar Bhallstát is rapóirtéir na gcriosanna, rinne Éire measúnú ar an iarratas ar bhonn threoirdhoiciméad EFSA 2002 (6) agus chuir sí an measúnú sin i gcrích in 2016. Mar sin féin, níor bhain Éire úsáid as (cad a bhí, ag an am sin,) treoirdhoiciméad “nua” 2013 don mheasúnú riosca a bhaineann le beacha, (7) a dhréachtaigh EFSA arna iarraidh sin ag an gCoimisiún chun measúnú a dhéanamh ar na rioscaí do bheacha.

16.      Bunaithe ar an measúnú riosca a rinne Éire, chinn CTB, le cinneadh an 5 Aibreán 2019, síneadh a chur le húdarú Closer chun an úsáid a iarradh a chur san áireamh, agus an frása sriantach seo a leanas á chur isteach ag an am céanna: “Contúirteach do bheacha agus do bhumbóga. D’fhonn beacha agus feithidí pailnithe eile a chosaint, ná cuir an táirge seo i bhfeidhm le linn bláthanna barra nó ar bharra nach bhfuil faoi bhláth, nuair a thugann beacha agus bumbóga cuairt orthu go gníomhach. Ní cheadaítear iarratas ach amháin tar éis bláthanna barra prátaí. Ná húsáid an táirge seo in aice le plandaí féin-iomadaithe. Deireadh a chur le plandaí féin-iomadaithe sula mbláthaíonn siad”.

17.      Rinne PAN Europe agóid i gcoinne chinneadh an 5 Aibreán 2019. Le cinneadh an 5 Feabhra 2020 (“an cinneadh atá faoi chonspóid”), dhiúltaigh CTB don agóid toisc go raibh sí gan bhunús. Tá sé i gcoinne an chinnidh sin gur thug PAN Europe caingean os comhair na cúirte a rinne an tarchur, agus é ag iarraidh í a neamhniú.

18.      Os comhair na cúirte a rinne an tarchur, maíonn PAN Europe nár cheart údarú Closer a bheith curtha ag CTB leis an úsáid a iarradh i margadh na hÍsiltíre. Áitíonn sé nach raibh measúnú na hÉireann, a lean CTB, bunaithe ar eolas eolaíoch agus teicniúil reatha. Tá treoirdhoiciméad 2002 as dáta agus ní théann sé i ngleic le héifeachtaí fo-lethalacha, éifeachtaí ainsealacha, nochtadh trí fhiailí, éifeachtaí ar atáirgeadh agus éifeachtaí ar bhumbóga agus ar bheacha aonair. De réir PAN Europe, ós rud é go bhfuil treoirdhoiciméad 2002 imithe i léig – mar a léiríodh leis an ngá an doiciméad sin a thabhairt cothrom le dáta agus treoirdhoiciméad 2013, ina bhfuil eolas eolaíoch nua a eisiúint – ba cheart an measúnú a bheith bunaithe ar an doiciméad deireanach sin. Áitíonn sé, sa chleachtas, nach nglacann roinnt Ballstát le treoirdhoiciméad 2013, toisc go bhféadfaí toirmeasc a chur ar tháirgí cosanta plandaí áirithe mar thoradh air sin.

19.      Measann Pan Europe gur bhain CTB an bonn ón ardleibhéal cosanta do shláinte an duine agus do shláinte ainmhithe agus don chomhshaol, toisc nach ndearnadh treoirdhoiciméad 2013 a chur san áireamh. Tugann sí le fios go bhfuil an doiciméad sin ar fáil ó foilsíodh é in 2013 agus nach gceanglaítear leis an rialachán sin seasamh tromlaigh a bheith ann i measc na mBallstát chun treoirdhoiciméad a chur i bhfeidhm. Tugann PAN Europe dá aire go bhfuil treoirdhoiciméad 2013 á chur i bhfeidhm ag an mBeilg ó mhí na Samhna 2016 i leith.

20.      Murab ionann agus an síneadh ar údarú an táirge cosanta plandaí Closer, bhí formheas na substainte gníomhaí sulfocsaflór in 2015 bunaithe ar threoirdhoiciméad 2013. Sainaithníodh ardriosca do bheacha ar bhonn na sonraí a chuir Dow isteach. Níor cuireadh na sonraí sin san áireamh sa mheasúnú atá i gceist. Dá gcuirfí CTB san áireamh, bheadh na rioscaí céanna aimsithe aige. Tá an srian a fhorchuirtear easnamhach, agus ina theannta sin, tá sé neamh-infheidhme, neamhphraiticiúil agus neamh-infheidhmithe. Eascraíonn sé as prionsabal an réamhchúraim, i gcás éiginnteacht maidir le héifeachtaí, gur gá tuilleadh taighde a dhéanamh sular féidir táirge cosanta plandaí a údarú.

21.      Agus é den tuairim gur gá léiriú ar Airteagal 36 de Rialachán Uimh. 1107/2009 agus ar Airteagal 47 den Chairt um Chearta Bunúsacha an Aontais Eorpaigh chun an cás a réiteach sna príomhimeachtaí, chinn an College van Beroep voor het bedrijfsleven (an Chúirt Achomhairc Riaracháin um Thrádáil agus Tionscal) bac a chur ar na himeachtaí agus na ceisteanna seo a leanas a tharchur chuig an gCúirt Bhreithiúnais le haghaidh réamhrialú:

“(1)      An bhfuil aon rogha ag an mBallstát lena mbaineann, a dhéanann cinneadh maidir le táirgí cosanta plandaí a údarú faoi Airteagal 36(2) de Rialachán Uimh. 1107/2009, imeacht ó mheasúnú an Bhallstáit is rapóirtéir na gcriosanna a scrúdaigh an t-iarratas faoi Airteagal 36(1) den [Rialachán sin], más amhlaidh atá, cad é corrlach na lánrogha sin?

(2)      Más é an freagra ar an gcéad cheist nach bhfuil aon rogha nó rogha theoranta ag an mBallstát lena mbaineann, cén ceart chun leigheas éifeachtach a fháil faoi Airteagal 47 den Chairt ar tugadh éifeacht dó? An féidir ansin agóid iomlán a dhéanamh os comhair chúirt náisiúnta an Bhallstáit lena mbaineann maidir le cruinneas mheasúnú an Bhallstáit is rapóirtéir na gcriosanna?

(3)      Má chinneann an Ballstát lena mbaineann, nó cúirt an Bhallstáit sin, nach bhfuil measúnú an Bhallstáit is rapóirtéir na gcriosanna bunaithe ar fhorais leordhóthanacha, cé chomh mór is atá an gá don Bhallstát lena mbaineann páirt a thabhairt don Bhallstát is rapóirtéir na gcriosanna agus measúnú réasúnaithe leordhóthanach á ullmhú aige?

(4)      An féidir leis an mBallstát is rapóirtéir na gcriosanna é féin a theorannú do mheasúnú atá bunaithe go heisiach ar threoirdhoiciméid a glacadh, fiú mura bhfuil an t-eolas eolaíoch agus teicniúil atá ann go hiomlán cothrom le dáta a thuilleadh?

(5)      Má tá freagra diúltach ar an gceist roimhe seo, an féidir leis an mBallstát atá i mbun an mheasúnaithe chriosaigh a bheith ag brath freisin ar eolas eolaíoch agus teicniúil atá i dtreoirdhoiciméid a tarraingíodh suas cheana féin ach nár ghlac [beirt] go fóill, nó an féidir leis an mBallstát a dhéanann an measúnú criosach an t-eolas eolaíoch agus teicniúil go léir atá ar fáil fiú lasmuigh de na treoirdhoiciméid a chur san áireamh?”

III. Nós imeachta os comhair na Cúirte Breithiúnais

22.      Chuir PAN Europe, Corteva Agriscience, (Dow AgroScience BV roimhe seo), Rialtais na Gearmáine agus na Gréige, Éire agus Rialtas na hÍsiltíre chomh maith leis an gCoimisiún Eorpach barúlacha i scríbhinn isteach. Níor tionóladh aon éisteacht.

IV.    Measúnú

23.       De réir mar a d’iarr an Chúirt Bhreithiúnais, tabharfar aghaidh sa Tuairim seo ar an gcéad cheist, ar an gceathrú ceist agus ar an gcúigiú ceist a tarchuireadh amháin.

A.      Réamhrá

24.      Le Ceist 1, féachann an chúirt a rinne an tarchur le fios an bhfuil sé de rogha ag an mBallstát lena mbaineann, agus cinneadh á dhéanamh aige an ndéanfaidh sé táirge cosanta plandaí a údarú nó gan é a údarú, imeacht ón measúnú riosca a rinne an Ballstát is rapóirtéir na gcriosanna (“an Ballstát is rapóirtéir”) i gcomhar leis na Ballstáit eile den chrios, faoi Airteagal 36(2) de Rialachán Uimh. 1107/2009. Beidh sé d’aidhm ag Ceisteanna 4 agus 5 a chinneadh cén cineál treoirdhoiciméad agus eolas eolaíoch agus teicniúil nach mór a chur san áireamh, faoi Airteagal 36(1) de Rialachán Uimh. 1107/2009, sa mheasúnú riosca ag an mBallstát is rapóirtéir.

25.      Faoi chuimsiú na gceisteanna sin, iarrtar ar an gCúirt treoir a chur ar fáil maidir leis an teannas atá tagtha chun solais idir cuspóir Rialachán Uimh. 1107/2009 “chun ardleibhéal cosanta a áirithiú do shláinte an duine agus do shláinte ainmhithe araon agus don chomhshaol” agus maidir le cur i bhfeidhm dian nósanna imeachta ag na Ballstáit faoin Rialachán sin. Thairis sin, ní haonarach é an cás seo. I mBallstáit eile (sa Fhrainc, mar shampla), d’eascair díospóidí as na saincheisteanna céanna a bhaineann leis an tsubstaint ghníomhach chéanna agus leis an táirge cosanta plandaí céanna. In 2017, chuir an tribunal administratif de Nice (Cúirt Riaracháin, Nice, an Fhrainc) an t-údarú ar fionraí le haghaidh dhá tháirge cosanta plandaí a rinne Dow Chemical, ag lua éiginnteacht faoi rioscaí don chomhshaol lena n-áirítear a dtionchar ar bheacha. (8) Chuir an rialú idirbhreitheach ón gcúirt sin cinneadh ó Agence nationale de sécurité sanitaire de l’alimentation, de l’environnement et du travail, sa Fhrainc (an Ghníomhaireacht um Shláinte agus Sábháilteacht Ceirde, Comhshaoil agus Bia, an Fhrainc; (ANSES) chun údarú a dheonú do Closer (an táirge atá i gceist sa chás seo) agus táirgí cosanta plandaí a athrú, ina bhfuil an tsubstaint ghníomhach sulfocsaflór (atá i gceist sa chás seo freisin). Tháinig an cás chun cinn mar d’áitigh grúpaí cosanta comhshaoil go raibh údarú na dtáirgí thuas á chéimniú amach sa Fhrainc toisc go bhféadfadh siad a bheith ina bhfachtóir i ndaonraí na mbeach ag meath. Mar a luadh cheana, d’fhormheas an tAontas Eorpach sulfocsaflór in 2015. Ina dhiaidh sin, d’údaraigh ANSES Closer, ina bhfuil sulfocsaflór, lena n-úsáid ar ghránaigh tuí cosúil le cruithneacht chomh maith le barra torthaí agus glasraí, ach toirmeasc air le haghaidh barra a mheallann feithidí pailniú agus do gach barra le linn tréimhsí bláthanna, agus na héifeachtaí tocsaineacha a d’fhéadfadh a bheith ann do bheacha á nótáil.

B.      An chéad cheist

26.      I bhfianaise na saincheisteanna a ardaíodh i bpointí 18, 19 agus 20 den Tuairim seo, is mian leis an gcúirt a rinne an tarchur a fháil amach, an bhfuil an Ballstát lena mbaineann (sa chás seo, an Ísiltír), agus cinneadh á dhéanamh maidir le húdarú táirge cosanta plandaí, inniúil chun imeacht ó mheasúnú an Bhallstáit is rapóirtéir (sa chás seo, Éire) a rinneadh faoi Airteagal 36(1) de Rialachán Uimh. 1107/2009

27.      Léirítear ag an gcúirt a rinne an tarchur gur cosúil go bhfuil an chuma air nach mór don Bhallstát lena mbaineann, i bprionsabal, conclúidí mheasúnú an Bhallstáit is rapóirtéir a ghlacadh mar bhonn dá chinneadh údarúcháin féin.

28.      Tugann an chúirt a rinne an tarchur dá haire, cé go bhforáiltear in Airteagal 36(6) de Rialachán Uimh. 1107/2009, de mhaolú ar mhír 2, nach mór na ceanglais sin a dhíorthú ó choinníollacha sonracha úsáide i ndáil leis na ceanglais dá dtagraítear i míreanna 3 agus 4 d’Airteagal 31 den Rialachán sin agus bearta maolaithe riosca eile a fhorchur. I gcás na bpríomhimeachtaí, áfach, is í an cheist an gceadaítear don Bhallstát lena mbaineann, i gcomhthéacs scrúdú a dhéanamh ar iarratas ar údarú an táirge cosanta plandaí ar a chríoch, a mheasúnú a dhéanamh ar bhonn eolas ábhartha eolaíoch agus teicniúil eile (go háirithe, treoirdhoiciméad níos nuaí ná an ceann a úsáideann an Ballstát is rapóirtéir). Eascraíonn sé as an ordú tarchuir gur mheas an chúirt a rinne an tarchur nach mbeadh oibleagáid measúnú an Bhallstáit is rapóirtéir mar fait accompli a chur san áireamh i gcomhréir le prionsabal an réamhchúraim. Bhí sé den tuairim, dá bhrí sin, go mbeadh sé loighciúil nach gceanglófaí go huathoibríoch ar an mBallstát lena mbaineann measúnú an Bhallstáit is rapóirtéir a leanúint.

29.      I mo thuairimse, tá sé úsáideach an nós imeachta um údarú criosach le haghaidh táirgí cosanta plandaí a aisghairm go hachomair, mar a leagtar amach é faoi Airteagal 33 et seq. de Rialachán Uimh. 1107/2009.

30.      Faoin nós imeachta sin, déanann an t-iarratasóir togra maidir leis an mBallstát a bhfuil sé ag súil leis gníomhú mar rapóirtéir. A luaithe a ghlacfar leis an togra, cuirfidh an t-iarratasóir iarratas ar údarú creasa faoi bhráid an Bhallstáit is rapóirtéir, ina léirítear cé na Ballstáit eile sa chrios sin ar mian leis iarratas a chur isteach iontu chomh maith. (9) Cuireann an t-iarratasóir an t-iarratas faoi bhráid na mBallstát uile lena mbaineann ag an am céanna. Léirítear an doiciméadacht is gá in Airteagal 33 de Rialachán Uimh. 1107/2009.

31.      Ina dhiaidh sin, déanann an Ballstát is rapóirtéir measúnú ar an iarratas faoi Airteagal 35 den Rialachán sin. Ní mór “measúnú neamhspleách, oibiachtúil, trédhearcach [a dhéanamh] i bhfianaise an eolais reatha eolaíoch agus theicniúil trí úsáid a bhaint as doiciméid treorach atá ar fáil tráth an iarratais”. (10)

32.      Ceanglaítear ar an mBallstát is rapóirtéir prionsabail aonfhoirmeacha a chur i bhfeidhm chun meastóireacht agus údarú a dhéanamh ar tháirgí cosanta plandaí (11) d’fhonn a shuíomh, a mhéid is féidir, an gcomhlíonann an táirge cosanta plandaí na ceanglais dá bhforáiltear in Airteagal 29 sa chrios céanna, i gcás ina n-úsáidtear é i gcomhréir le hAirteagal 55, agus faoi choinníollacha réalaíocha úsáide. (12)

33.      Cuireann na Ballstáit lena mbaineann a measúnú ar an iarratas ar fionraí go dtí go mbeidh a mheasúnú críochnaithe ag an mBallstát is rapóirtéir. (13)

34.      Le linn a mheasúnaithe, ullmhaíonn an Ballstát is rapóirtéir dréacht-tuarascáil mheasúnaithe agus seolann sé chuig na Ballstáit sa chrios sin í chun barúlacha a fháil ina leith. (14) A luaithe a rachaidh an spriocdháta le haghaidh barúlacha in éag, cinneann an Ballstát is rapóirtéir, dá chríoch, cibé acu údarú a dheonú nó a dhiúltú don táirge cosanta plandaí atá i gceist agus an tuarascáil mheasúnaithe a ghlacadh. Ansin, tarchuireann sé an tuarascáil sin agus cóip den údarú chuig Ballstáit eile an chreasa.

35.      Ansin, déanfaidh na Ballstáit lena mbaineann cinneadh maidir leis an iarratas i gcomhréir le hAirteagal 36(2) agus (3) de Rialachán Uimh. 1107/2009 laistigh de 120 lá tar éis an tuarascáil sin agus an chóip den údarú a fháil. (15)

36.      I gcomhthéacs an chórais údaraithe, mar a mhínítear thuas, rachaidh mé chuig léiriú Airteagal 36 den Rialachán sin, atá i gceist sa chás seo.

37.      Soiléirítear in aithris 12 de Rialachán Uimh. 1107/2009 go ndéanann EFSA “measúnú riosca” agus gur cheart don Choimisiún “ról an bhainistithe riosca a dhéanamh agus an cinneadh deireanach a ghlacadh faoi shubstaint ghníomhach”. Tugtar le fios i bhfoclaíocht d’Airteagal 36 den Rialachán sin go roinntear róil chomhchosúla i ndáil leis an nós imeachta um údarú táirgí cosanta plandaí: an uair seo is é an Ballstát is rapóirtéir a dhéanann “measúnú riosca” agus an Ballstát lena mbaineann a dhéanann “ról an bhainisithe riosca a dhéanamh agus an cinneadh deireanach a ghlacadh [faoi tháirge den sórt sin]” maidir lena chríoch féin. Chun ceist na cúirte a rinne an tarchur a fhreagairt, ar an gcéad dul síos, ní mór cineál an chaidrimh idir an dá ról sin a bhunú.

38.      Foráiltear in Airteagal 36(2) de Rialachán Uimh. 1107/2009 go ndéanfaidh an Ballstát lena mbaineann údaruithe a dheonú nó a dhiúltú “ar bhonn chonclúidí an mheasúnaithe” arna ndéanamh ag an mBallstát is rapóirtéir. Leis an téarma “ar bhonn” nasctar an dá chéim nós imeachta agus déantar an gaol idir ról an mheasúnóra riosca agus ról bainisteora riosca a shaintréithriú trína léiriú go bhfuil an dá chúram idirnasctha, ach ag an am céanna, tá a chuspóir sonrach féin ag gach ceann acu.

39.      Is fíor go bhfuil an córas chun táirgí cosanta plandaí a údarú bunaithe ar mhuinín fhrithpháirteach i measc na mBallstát agus go bhfuil sé mar aidhm leis dúbailt oibre na mBallstát a sheachaint. Chun an sprioc sin a bhaint amach, foráiltear leis an Rialachán thuas do nós imeachta cúramach cuspóireach céim ar chéim ina ndéanfar na cúraimí a roinnt go soiléir i measc na n-údarás lena mbaineann. Eascraíonn sé as an nós imeachta sin go dtugann an Ballstát is rapóirtéir faoin gcéad chéim éigeantach nós imeachta sa phróiseas riaracháin sin agus go soláthraíonn sé measúnú ar údarú an táirge cosanta plandaí sa chrios. Ina dhiaidh sin, déantar an chéad chéim nós imeachta eile a bhaineann go dlúth le chéile, céim a fhorghníomhaíonn Ballstát lena mbaineann. Dá bhrí sin, feidhmíonn measúnú an Bhallstáit is rapóirtéir mar réamhriachtanas do Bhallstát lena mbaineann chun a chumhachtaí féin a fheidhmiú laistigh den chóras, is é sin, cinneadh críochnaitheach a dhéanamh maidir le húdarú an táirge cosanta plandaí sin ina chríoch féin. Is léir go bhfuil nasc idir an chéim a ghlac Ballstát is rapóirtéir agus an chéim a ghlac an Ballstát lena mbaineann.

40.      Ar an dara dul síos, ar bhonn chineál seanbhunaithe an chaidrimh, ní mór cumhachtaí an Bhallstáit lena mbaineann a shoiléiriú. Ar an gcéad dul síos, léiríonn an nasc idir an dá chéim go ndéanann an Ballstát is rapóirtéir agus gach Ballstát lena mbaineann idirghabháil, ag céimeanna éagsúla, i bpróiseas riaracháin aonair arna thionscnamh ag an iarratasóir. Dá bhrí sin, níl an chumhacht ag an mBallstát lena mbaineann, a chuireann an próiseas sin i gcrích, athbhreithniú a dhéanamh ar chonclúidí an mheasúnaithe a rinne an Ballstát is rapóirtéir. Mar thoradh air sin, ní féidir leis athbhreithniú a dhéanamh ar dhlíthiúlacht na gconclúidí sin ón mBallstát is rapóirtéir, (16) ós rud é go rachadh sé sin i gcoinne mhuinín fhrithpháirteach agus iomláine an phróisis atá ionsuite sa chóras a bunaíodh faoi Rialachán Uimh. 1107/2009.

41.      Mar sin féin, ós rud é go bhfuil baint ag céim an nós imeachta lena mbaineann an Ballstát is rapóirtéir agus céim an nós imeachta lena mbaineann an Ballstát lena mbaineann, agus ós rud é nach féidir leis an mBallstát lena mbaineann athbhreithniú a dhéanamh ar chonclúidí an mheasúnaithe a rinne an Ballstát is rapóirtéir, ní chiallaíonn sé sin go bhfuil lánrogha an Bhallstáit lena mbaineann curtha as an áireamh go hiomlán. A mhalairt atá i gceist, mar de réir fhoclaíocht Airteagal 36(2) de Rialacháin Uimh. 1107/2009 “a dheonú nó a dhiúltú ar bhonn chonclúidí mheasúnú an Bhallstáit [is rapóirtéir]” féin, cé go bhfuil sé tábhachtach, níl sa mheasúnú sin ach ceann amháin de na doiciméid nach mór don Bhallstát lena mbaineann a cheadú; ní cinneadh críochnaitheach é maidir le húdarú an táirge cosanta plandaí sin i mBallstáit uile an chreasa. Mar a luaigh Rialtas na Gearmáine mar is ceart, ós rud é go ndéanann an Ballstát lena mbaineann a chinneadh “ar bhonn na gconclúidí”, foráiltear leis an bhforáil thuas go bhféadfar imeacht, i gcásanna a bhfuil údar cuí leo, ó chinneadh an Bhallstáit is rapóirtéir. Dá bhrí sin, is léir dom nach gceanglaíonn an teanga a ghlac reachtóir AE ar an mBallstát lena mbaineann údaruithe a dheonú nó a dhiúltú tríd an gcur chuige a ghlac an Ballstát is rapóirtéir a leanúint go huathoibríoch.

42.      Go deimhin, foráiltear go sainráite cheana féin d’imeacht ó chonclúidí an mheasúnaithe ón mBallstát is rapóirtéir i Rialachán Uimh. 1107/2009 in Airteagal 36(3), lena léirítear nach bhfuil lámha meafaracha Ballstáit lena mbaineann ceangailte go hiomlán le measúnú an Bhallstáit is rapóirtéir.

43.      Luaitear in Airteagal 36(3) “de mhaolú ar mhír 2 agus faoi réir dhlí [AE], féadfar coinníollacha iomchuí a fhorchur maidir leis na ceanglais dá dtagraítear in Airteagal 31(3) agus (4) agus maidir le bearta eile maolaithe riosca a dhíorthaíonn as dálaí sonracha úsáide”.

44.      Ansin, sa dara fomhír d’Airteagal 36(3), míníonn sé “i gcás nach bhféadfar ábhair imní Ballstáit maidir le sláinte an duine nó le sláinte ainmhithe nó maidir leis an gcomhshaol a rialú trí na bearta náisiúnta maolaithe riosca dá dtagraítear sa chéad fhomhír a bhunú, féadfaidh Ballstát údarú an táirge cosanta plandaí a dhiúltú ina chríoch, más rud é de bharr a chúinsí sonracha comhshaoil nó a chúinsí sonracha talmhaíochta, go bhfuil cúiseanna aige ar tugadh bunús leo chun a mheas go mbeadh an táirge i dtrácht fós ina chúis le riosca neamh-inghlactha do shláinte an duine nó do shláinte ainmhithe nó don chomhshaol”.

45.      Úsáideann an dara fomhír d’Airteagal 36(3) na téarmaí “féadfaidh [sé] […] a dhiúltú”, rud a thugann le tuiscint corrlach lánroghnach ar thaobh an Bhallstáit lena mbaineann. Mar sin féin, forchuirtear teorainneacha áirithe leis an Airteagal sin: “más rud é, de bharr a chúinsí sonracha comhshaoil nó a chúinsí sonracha talmhaíochta, go bhfuil cúiseanna aige ar tugadh bunús leo chun a mheas go mbeadh an táirge i dtrácht fós ina chúis le riosca neamh-inghlactha do shláinte an duine nó do shláinte ainmhithe nó don chomhshaol”.

46.      Dá bhrí sin, de réir fhoclaíocht Airteagal 36(3), ceadaítear don Bhallstát lena mbaineann imeacht ó mheasúnú an Bhallstáit is rapóirtéir. Tugann an t-aitheantas sainráite sin do chearta Ballstáit lena mbaineann léargas ar an gcomhthéacs ina measann reachtas AE ról na bainistíochta riosca atá le déanamh ag an mBallstát sin sa phróiseas údaraithe.

47.      Dá bhrí sin, tá sé tábhachtach nach ndéanfar Airteagal 36(2) a léiriú astu féin. (17) Is fiú cur chuige sistéamach a chur i bhfeidhm agus an fhoráil sin a léiriú sa chomhthéacs ina dtarlaíonn sí, is é sin trína breithniú a dhéanamh ar a háit laistigh de shraith iomlán ceart a thugtar do Bhallstát lena mbaineann chun rialú a dhéanamh ar na táirgí cosanta plandaí a cheadaítear a chur ar mhargadh an Bhallstáit i dtrácht agus a choinneáil ar mhargadh an Bhallstáit i gceist.

48.      Is éard atá i gceist le rialú den sórt sin ní hamháin go gceadaítear táirgí cosanta plandaí a chur ar an margadh ach go gceadaítear aon údarú arna dheonú a athbhreithniú agus a tharraingt siar freisin. Sonraítear in Airteagal 44 de Rialachán Uimh. 1107/2009 an nós imeachta agus na coinníollacha maidir le húdarú táirge cosanta plandaí a tharraingt siar nó a leasú, agus ar an gcaoi sin cuirtear i gcrích an tsraith cumhachtaí a thugtar do Bhallstát lena mbaineann. Dá bhrí sin, is i gcomhthéacs na bhforálacha sin ba cheart Airteagal 36(2) a léiriú. Is léir go bhfuil an dá Airteagal ina ngnéithe idirnasctha den chóras údaraithe, mar go ndéanann Airteagal 44(4) tagairt shoiléir d’Airteagal 36(3) agus go ndéantar foráil ann maidir le maolú comhchosúil, ach i gcás ina bhfuil údarú tugtha cheana féin agus go bhfuil sé faoi réir a leasaithe nó a tharraingt siar anois.

49.      Mar sin féin, tagann éirim chóras údaraithe agus rialaithe na dtáirgí cosanta plandaí agus raon feidhme na gceart a thugtar do Bhallstát lena mbaineann chun solais ó léamh Airteagal 44(1) agus (3) de Rialachán Uimh. 1107/2009. Faoi na forálacha sin, féadfaidh na Ballstáit athbhreithniú a dhéanamh ar údarú tráth ar bith, go háirithe, i gcás ina bhfuil tásca ann nach bhfuil aon cheann de “na ceanglais dá dtagraítear in Airteagal 29 [den Rialachán sin] á sásamh nó nach bhfuil siad á sásamh a thuilleadh”. (18) Má chinneann an Ballstát nach bhfuil na ceanglais sin á sásamh a thuilleadh, ní mór dó údarú a tharraingt siar nó a leasú.

50.      Thairis sin, luaitear in Airteagal 44 gur “Ballstát” é an t-údarú a athbhreithniú, a tharraingt siar nó a leasú, agus leagtar amach coinníollacha uileghabhálacha maidir leis na cearta sin a úsáid. Ní fhoráiltear leis go bhfuil athbhreithniú, tarraingt siar nó leasú den sórt sin coinníollach ar athruithe a bheith déanta roimh ré ar an measúnú ag an mBallstát is rapóirtéir. Dá bhrí sin, is ceart uathrialach é ceart “Ballstáit”, a fheidhmíonn an Ballstát lena mbaineann go neamhspleách ar an mBallstát is rapóirtéir. Chun críocha an cháis seo, tá sé tábhachtach a thabhairt faoi deara go bhfuil ceann de na coinníollacha maidir le húdarú a tharraingt siar go sainordaitheach leagtha amach in Airteagal 44(3)(a) agus ceanglaítear ar an mBallstát an t-údarú a athbhreithniú agus a tharraingt siar nó a leasú más rud é “nach mbeidh na ceanglais dá dtagraítear in Airteagal 29 á sásamh nó nach bhfuil siad á sásamh a thuilleadh”.

51.      Mar a mheabhraigh an Chúirt sa bhreithiúnas in Blaise (19), “Leanann sé ó Airteagal 44(1) agus (3) de [Rialachán Uimh. 1107/2009] go bhféadfar údarú táirge cosanta plandaí a athbhreithniú, a leasú nó a tharraingt siar, i gcás, inter alia, gur léir ó fhorbairtí san eolas eolaíoch agus teicniúil nach gcomhlíonann an táirge na ceanglais maidir le húdarú margaíochta a leagtar síos in Airteagal 29 den Rialachán sin nó nach gcomhlíonann sé a thuilleadh iad, lena n-áirítear an ceanglas nach mbeidh aon iarmhairt dhíobhálach láithreach nó mhoillithe aige ar shláinte an duine”.

52.      Dá bhrí sin, le hAirteagal 36(2) arna léamh i gcomhthéacs an chórais iomláin chun táirgí cosanta plandaí a údarú, a leasú agus a tharraingt siar faoi Rialachán Uimh. 1107/2009, agus le hAirteagal 44 go háirithe, éilítear go léireofaí cearta na mBallstát lena mbaineann faoi Airteagal 36(2) go leor leathan ionas go bhféadfaidh Ballstát den sórt sin Airteagal 29 den Rialachán sin a urramú agus cinneadh á dhéanamh maidir le hiarratas ar údarú táirge cosanta plandaí. Más féidir údarú a tharraingt siar, (20) nuair a léiríonn eolas eolaíoch agus teicniúil atá ar fáil do Bhallstát go bhféadfadh éifeachtaí díobhálacha a bheith ann ar shláinte an duine nó ar shláinte ainmhithe nó go bhféadfadh éifeachtaí do-ghlactha a bheith aige ar an gcomhshaol, ba cheart an chumhacht chéanna a bheith ar fáil do Bhallstát lena mbaineann nuair a dhéanann sé measúnú ar iarraidh ar údarú nua, chun éifeachtaí díobhálacha den sórt sin a sheachaint ar an gcéad dul síos. Tá ceart den sórt sin, áfach, ag brath ar eolas eolaíoch nó teicniúil reatha a bheith ann maidir le héifeachtaí díobhálacha, dá dtagraítear thuas, nár chuir an Ballstát is rapóirtéir san áireamh le linn a nós imeachta measúnaithe.

53.      Go deimhin, ní féidir le Ballstát níos mó ceart a bheith aige údarú a tharraingt siar ná mar a bhí aige chun é a dheonú nó a dhiúltú. (21) Má tá oibleagáid shainráite curtha ar an mBallstát ag reachtas an Aontais gníomhú chun deireadh a chur le haon éifeachtaí díobhálacha a d’fhéadfadh a bheith ag táirge cosanta plandaí ar shláinte an duine nó ar shláinte ainmhithe nó aon éifeacht dho-ghlactha a d’fhéadfadh a bheith ag táirge den sórt sin ar an gcomhshaol i gcás ina léiríonn an t-eolas eolaíoch nó an t-eolas teicniúil reatha éifeachtaí den sórt sin, tá an oibleagáid chéanna intuigthe sa phróiseas údaraithe chun éifeachtaí den sórt sin a sheachaint. Mar a tugadh faoi deara sa chuid tosaigh den Tuairim seo, bíonn truailliú táirgí cosanta plandaí ina chúis le cailliúint bithéagsúlachta agus meath suntasach ar dhaonraí feithidí, rud a chuireann an ról ríthábhachtach atá acu i dtáirgeadh bia i mbaol. Aithnítear freisin go bhfuil nasc idir nochtadh do tháirgí ceimiceacha cosanta plandaí agus tinnis ainsealacha amhail ailse agus galair croí, riospráide agus néareolaíocha. (22) Dá bhrí sin, ba cheart go mbeadh sé de chumhacht ag Ballstát lena mbaineann cosc a chur ar éifeachtaí den sórt sin tarlú nó iad a íoslaghdú.

54.      Mar thoradh ar na breithnithe sin, ní mór an fhoclaíocht in Airteagal 36(2) “ar bhonn chonclúidí mheasúnú [an Bhallstáit]” a léiriú mar fhoclaíocht lena n-áirítear cumhacht Ballstáit lena mbaineann diúltú údarú a dheonú más rud é – ar bhonn forbairtí san eolas eolaíoch nó teicniúil – gur léir nach gcomhlíonann an táirge cosanta plandaí na ceanglais atá leagtha síos in Airteagal 29 agus in Airteagal 4(3) den Rialachán sin, lena n-áirítear an ceanglas nár cheart go mbeadh aon iarmhairt dhíobhálach ar shláinte an duine ná ar shláinte ainmhithe nó nach bhfuil aon iarmhairt dho-ghlactha ar an gcomhshaol.

55.      Is é sin le rá, ós rud é go bhfágann Rialachán Uimh. 1107/2009 go bhfuil Ballstát in ann údarú a bhaint nó a athrú, bunaithe ar eolas eolaíoch nó teicniúil, go gcaithfidh sé a bheith i dteideal gan údarú den sórt sin a dheonú ar an gcéad dul síos.

56.      Dá bhrí sin, féadfaidh Ballstát lena mbaineann údarú a dhiúltú de réir bhrí Airteagal 36(2) de Rialachán Uimh. 1107/2009 i gcás ina léirítear leis an eolas eolaíoch nó teicniúil atá ann faoi láthair “nach bhfuil na ceanglais dá dtagraítear in Airteagal 29 [den Rialachán sin] á sásamh nó nach bhfuil siad á sásamh a thuilleadh” (23) maidir leis an táirge cosanta plandaí atá i gceist.

57.      Ina theannta sin, eascraíonn an léiriú thuas as nádúr phrionsabal an réamhchúraim, ar dá réir is gá beart coisctheach a dhéanamh chun rioscaí a d’fhéadfadh a bheith ann do shláinte an duine nó do shláinte ainmhithe nó don chomhshaol a sheachaint.

58.      Go deimhin, luaitear in Airteagal 1(4) de Rialachán Uimh. 1107/2009 go bhfuil prionsabal an réamhchúraim mar bhonn taca le forálacha an Rialacháin sin chun a áirithiú nach ndéanfaidh substaintí gníomhacha nó táirgí a chuirtear ar an margadh dochar do shláinte an duine ná do shláinte ainmhithe ná don chomhshaol. Go háirithe, ní chuirfear cosc ar na Ballstáit prionsabal an réamhchúraim a chur i bhfeidhm i gcás ina bhfuil éiginnteacht eolaíoch ann maidir leis na rioscaí do shláinte an duine nó do shláinte ainmhithe nó don chomhshaol a bhaineann leis na táirgí cosanta plandaí atá le húdarú ina gcríoch”. (24)

59.      Maidir le prionsabal an réamhchúraim, chinn an Chúirt roinnt uaireanta “go dtuigtear, le cur i bhfeidhm ceart an phrionsabail sin sa réimse a chumhdaítear le Rialachán Uimh. 1107/2009, go n-aithnítear, ar an gcéad dul síos, na hiarmhairtí diúltacha a d’fhéadfadh a bheith ann don tsláinte [nó don chomhshaol] a bhaineann le húsáid na substaintí gníomhacha agus na dtáirgí cosanta plandaí a thagann faoina raon feidhme, agus, ar an dara dul síos, measúnú cuimsitheach ar an riosca don tsláinte [nó don chomhshaol] bunaithe ar na sonraí eolaíocha is iontaofa atá ar fáil agus ar na torthaí is déanaí ó thaighde idirnáisiúnta”. (25)

60.      Aontaím leis an gcúirt a rinne an tarchur (26) nach mbeadh sé ar neamhréir le prionsabal an réamhchúraim glacadh leis an argóint nach mór don Bhallstát lena mbaineann beagán a dhéanamh níos mó ná go córasach de réir chonclúidí mheasúnú an Bhallstáit is rapóirtéir.

61.      D’fhéadfaí a chur in iúl i ndáil leis sin go raibh deis ag an gCúirt Ghinearálta cheana féin rialú – i ndáil leis an tsubstaint ghníomhach chéanna leis an tsubstaint atá i gceist sa chás seo (sulfocsaflór) – go bunúsach go bhfuil lánrogha shuntasach ag na Ballstáit, go háirithe maidir le measúnuithe teicniúla casta agus coinníollacha údarúcháin a chinneadh a bhaineann go sonrach leis an staid atá i réim ina gcríoch. (27)

62.      Mar a dhearbhaigh an Chúirt i mbreithiúnas a tugadh le déanaí, (28) “is léir, mar a luaitear in aithris 24 de Rialachán Uimh. 1107/2009, nach mór ardchaighdeán cosanta a áirithiú leis na forálacha lena rialaítear údaruithe agus, go háirithe, agus údaruithe ar tháirgí cosanta plandaí á ndeonú, gur cheart ‘tosaíocht a thabhairt’ don chuspóir maidir le sláinte an duine agus sláinte ainmhithe agus an comhshaol a chosaint ar an gcuspóir maidir le táirgeadh plandaí a fheabhsú”.

63.      Leanann sé ó na breithnithe go léir roimhe seo go gcaithfear Ceist 1 a fhreagairt mar seo a leanas: ní mór Airteagal 36(2) de Rialachán Uimh. 1107/2009 a léiriú sa chiall go gceadaítear leis don Bhallstát lena mbaineann, agus scrúdú á dhéanamh aige ar iarratas ar údarú do tháirge cosanta plandaí, imeacht ó mheasúnú an Bhallstáit is rapóirtéir, agus go dtugtar ceart dóibh údarú iarrtha a dhiúltú i gcás ina léiríonn an t-eolas eolaíoch nó teicniúil reatha nár cheart go mbeadh aon iarmhairt dhíobhálach ar shláinte an duine ná ar shláinte ainmhithe nó nach bhfuil aon iarmhairt dho-ghlactha ar an gcomhshaol á sásamh nó á sásamh a thuilleadh i ndáil leis an táirge cosanta plandaí atá i gceist.

C.      Ceisteanna 4 agus 5

64.      De réir Cheist 4, níl aon amhras ar an gcúirt a rinne an tarchur conas ba cheart an frása “[…] eolais reatha eolaíoch agus theicniúil, agus leas á bhaint aige as doiciméid treoracha atá ar fáil tráth an iarratais” a léiriú. De réir CTB, ag brath ar Airteagal 77 agus ar Airteagal 79(2) de Rialachán Uimh. 1107/2009, ceanglaítear leis an bhfoclaíocht sin ar an mBallstát is rapóirtéir a mheasúnú a dhéanamh agus an treoirdhoiciméad arna ghlacadh ag an gCoimisiún á chur san áireamh. Measann PAN Europe, ar an taobh eile, gur leor an doiciméad treorach a fhoilsiú gan é a bheith le glacadh ag an gCoimisiún, agus go bhfuil an t-eolas eolaíoch agus teicniúil is déanaí a bhaineann leis an gcás seo i dtreoirdhoiciméad 2013.

65.      Maidir le Ceist 5, ag glacadh leis nach féidir leis an mBallstát is rapóirtéir a mheasúnú a theorannú do na treoirdhoiciméid a glacadh amháin, is mian leis an gcúirt a rinne an tarchur a fháil amach an leor é chun an measúnú sin a dhéanamh ar bhonn na dtreoirdhoiciméad atá ar fáil, nó ar gá di an t-eolas eolaíoch agus teicniúil go léir a chur san áireamh, fiú sa bhreis ar na treoirdhoiciméid atá ar fáil.

66.      Ba cheart a thabhairt faoi deara, mar réamhphointe, nach n-aithníonn an chúirt a rinne an tarchur i gCeisteanna 4 agus 5 na hairteagail shonracha de Rialachán Uimh. 1107/2009 a bhféachann sí le léiriú a bheith déanta orthu agus lena leagtar síos an dualgas na treoirdhoiciméid ábhartha dá dtagraítear sna ceisteanna sin a mheas. Mar sin féin, de réir chásdlí na Cúirte, “faoin nós imeachta comhair dá bhforáiltear in Airteagal 267 CFAE, fiú más rud é, go foirmiúil, gur chuir an chúirt a rinne an tarchur teorainn leis an léiriú ar fhoráil áirithe de dhlí an Aontais, rud nach gcuireann cosc ar an gCúirt gach gné de léiriú dhlí an Aontais a chur ar fáil don chúirt a tharchuir an tarchur, ar gnéithe iad a d’fhéadfadh a bheith ina cabhair le linn breithniú a dhéanamh ar an gcás atá ar feitheamh os a comhair, cibé acu ar tharchuir an chúirt a rinne an tarchur chucu i bhfoclaíocht a ceisteanna nó nach ndearna. I ndáil leis sin, is faoin gCúirt atá sé sliocht a bhaint as an bhfaisnéis ar fad a chuireann an chúirt náisiúnta ar fáil, go háirithe ó fhorais an chinnidh an tarchur a dhéanamh, na pointí i ndlí an Aontais lena n-éilítear léiriú i bhfianaise ábhar na díospóide sna príomhimeachtaí”. (29) Is léir ón ordú tarchuir go mbaineann an dá cheist seo a tharchuirtear le léiriú Airteagal 36(1) den Rialachán sin agus go háirithe an fhoclaíocht “[…] eolais reatha eolaíoch agus theicniúil trí úsáid a bhaint as doiciméid treorach atá ar fáil tráth an iarratais” atá ann.

67.      Sna himthosca sin, ní mór a mheas, le Ceisteanna 4 agus 5, nach mór iad a fhreagairt le chéile, go n-iarrann an chúirt a rinne an tarchur ar an gCúirt Bhreithiúnais a chinneadh an féidir leis an mBallstát is rapóirtéir, faoi Airteagal 36(1) de Rialachán Uimh. 1107/2009, é féin a theorannú do mheasúnú atá bunaithe go heisiach ar dhoiciméid treorach glactha, fiú mura bhfuil an t-eolas eolaíoch agus teicniúil atá ann cothrom le dáta a thuilleadh, nó an gcaithfidh an Ballstát sin an t-eolas eolaíoch agus teicniúil go léir atá ar fáil fiú lasmuigh de na doiciméid treoracha sin a chur san áireamh.

68.      Ar an gcéad dul síos, foráiltear in Airteagal 29, dar teideal “Ceanglais maidir le cur ar an margadh a údarú”, i mír (1)(e) “Gan dochar d’Airteagal 50, ní údarófar táirge cosanta plandaí ach amháin i gcás ina gcomhlíonann sé, de réir na bprionsabal aonfhoirmeach dá dtagraítear i mír 6, na ceanglais seo a leanas: [...] i bhfianaise an eolais reatha eolaíoch agus theicniúil, i gcás ina gcomhlíonann sé na ceanglais dá bhforáiltear in Airteagal 4(3)”.

69.      Maidir leis an bhfoclaíocht sin, shoiléirigh an Chúirt sa bhreithiúnas in Blaise (mír 71) “de bhun Airteagal 29(1)(e) de Rialachán Uimh. 1107/2009, ceann de na ceanglais a fhorchuirtear má tá táirge cosanta plandaí le húdarú ná go gcaithfidh sé, i bhfianaise an eolais reatha eolaíoch agus theicniúil, i gcás ina gcomhlíonann sé na ceanglais dá bhforáiltear in Airteagal 4(3) den Rialachán sin”.

70.      Mar a luaigh an chúirt a rinne an tarchur, cuireann prionsabal an réamhchúraim i bhfabhar an t-eolas eolaíoch agus teicniúil ar fad atá ar fáil a chur san áireamh, ós rud é go n-éilíonn an prionsabal sin measúnú foriomlán bunaithe ar na sonraí eolaíocha is iontaofa atá ar fáil agus ar na torthaí is déanaí ar thaighde idirnáisiúnta. (30)

71.      Ar an dara dul síos, a mhéid a bhaineann leis na “prionsabail aonfhoirmeacha”, leagadh amach iad i Rialachán (AE) Uimh. 546/2011, (31) lena gcuirtear Rialachán Uimh. 1107/2009 chun feidhme. Foráiltear san Iarscríbhinn a ghabhann leis an iar-rialachán (“Prionsabail aonfhoirmeacha chun measúnú agus údarú a dhéanamh ar tháirgí cosanta plandaí, dá bhforáiltear in Airteagal 29(6) de Rialachán [Uimh. 1107/2009]”), Cuid I (“Prionsabail aonfhoirmeacha chun measúnú agus údarú a dhéanamh ar tháirgí cosanta plandaí ceimiceacha”), Cuid A (“Réamhrá”), pointe 2, go ndéanfaidh Ballstáit: ... (c) faisnéis theicniúil nó eolaíoch ábhartha eile is féidir leo a bheith acu le réasún a chur san áireamh maidir le feidhmíocht an táirge cosanta plandaí nó maidir leis na héifeachtaí díobhálacha a d’fhéadfadh a bheith ann an táirge cosanta plandaí, a chomhpháirteanna nó a iarmhair” (béim curtha leis). Thairis sin, foráiltear le Cuid B de Chuid I den iarscríbhinn sin (“Meastóireacht”), pointe 1 (“Prionsabail ghinearálta”), faoi phointe 1.1, “ag féachaint don eolas eolaíoch agus teicniúil reatha, déanfaidh na Ballstáit meastóireacht ar an bhfaisnéis dá dtagraítear i bpointe 2 de Chuid A […]” (béim curtha leis).

72.      Leagfainn béim freisin ar an oibleagáid atá ar an iarratasóir faoi Airteagal 33 de Rialachán Uimh. 1107/2009 faisnéis, fianaise agus doiciméadacht a sholáthar atá mar bhunús lena iarratas ar tháirge cosanta plandaí a údarú (lena n-áirítear aon fhaisnéis maidir le héifeachtaí díobhálacha a d’fhéadfadh a bheith ag an táirge ar shláinte an duine agus ar shláinte ainmhithe nó ar an gcomhshaol, chomh maith leis na héifeachtaí carnacha agus sineirgisteacha is eol agus a bhfuiltear ag súil leo de bharr idirghníomhaíocht den sórt sin) (32) agus an fhéidearthacht, faoi Airteagal 37 den Rialachán sin, don Bhallstát is rapóirtéir, le linn dó an t-iarratas a scrúdú, nach bhfuil teoranta do scrúdú ar an bhfaisnéis agus ar an bhfianaise a chuir an t-iarratasóir isteach, faisnéis bhreise a iarraidh.

73.      Mar a luadh ag Rialtas na Gearmáine, i bhfianaise na foclaíochta in Airteagal 36(1) den rialachán sin “[go] [n]déanfaidh an Ballstát [...] measúnú i bhfianaise an eolais reatha eolaíoch agus theicniúil trí úsáid a bhaint as doiciméid treorach atá ar fáil tráth an iarratais” (béim curtha leis), ba cheart an fhoráil sin a léiriú mar ní a chiallaíonn, sa bhreis ar na treoirdhoiciméid atá ar fáil (is é sin le rá treoir arna glacadh agus treoir foilsithe ach nach bhfuil glactha fós), nach mór faisnéis eile níos déanaí a chur san áireamh sa phróiseas cinnteoireachta maidir le húdarú. I dtaca leis sin, is gá a chur san áireamh go mbeartaítear in Airteagal 36(1) nach amháin go n-úsáidfear treoirdhoiciméid, ach go ndéanfar breithniú i bhfianaise “an eolais eolaíoch reatha agus theicniúil” freisin. Tagraítear in Airteagal 44(3) (maidir le húdarú a tharraingt siar nó a leasú) don eolas sin chomh maith.

74.      Rud atá tábhachtach, ba cheart a mheabhrú gurb iad na treoirdhoiciméid an rud a thugann a n-ainm le tuiscint: iarrann siad treoir a sholáthar, ach mar sin ní bunaítear iad le Rialachán Uimh. 1107/2009 mar conditio sine qua non. Is dlí bog iad atá ann chun cabhrú leis na Ballstáit na rialacha agus na prionsabail is infheidhme a chur i bhfeidhm (mar shampla, i gcomhthéacs táirgí cosanta plandaí a mheasúnú agus a údarú) ar bhealach comhsheasmhach, aonfhoirmeach agus trédhearcach. Dearbhaítear an méid sin le hAirteagal 77 den Rialachán sin, lena bhforáiltear go sainráite go bhféadfaidh an Coimisiún doiciméid treorach den sórt sin a ghlacadh. Dá bhrí sin, mura bhfuil aon treoirdhoiciméid ann nó má tá na treoirdhoiciméid atá ann cheana imithe i léig (is é sin le rá nach ionann iad a thuilleadh agus “eolas eolaíoch agus teicniúil reatha”), tá sé d’oibleagáid ar na Ballstáit faoin Rialachán sin an measúnú a dhéanamh agus cinntí údarúcháin a ghlacadh bunaithe ar fhoinsí eile atá ar fáil ina bhfuil an t-eolas eolaíoch agus teicniúil is déanaí.

75.      D’fhéadfadh amhras na cúirte a rinne an tarchur leanúint i bpáirt freisin ón bhfíric gur cosúil go bhfuil an leagan Ollainnise d’Airteagal 36(1) de Rialachán Uimh. 1107/2009 mícheart nó, ar aon chuma, neamhfhiosach, i gcomparáid le leaganacha teanga eile. Go deimhin, deir sé “van de stand van de Wetenschappelijke en technische kennis” (“i staid an eolais eolaíoch agus theicniúil”) nach bhfuil an focal céanna acu le “reatha”, ach, mar shampla, luaitear sna leaganacha Fraincise, Iodáilise, Gearmáinise agus Béarla faoi seach faoi “à la lumière des connaissances scientifiques et techniques actuelles”  (“reatha”), “conoscenze scientifiche e techniche attuali”  (“reatha”), “des neuesten Stands von Wissenschaft und Technik” (“is nuaí”) agus “eolas eolaíoch agus teicniúil reatha”.

76.      Dá bhrí sin, tá mé den tuairim, cé gur fíor gur pointe tagartha d’eolas eolaíoch agus teicniúil iad treoirdhoiciméid “ar fáil” (féach pointe 73 den Tuairim seo) ar cheart do na Ballstáit a mheas agus measúnú á dhéanamh acu ar an iarratas ar údarú táirge cosanta plandaí, nach bhfuil an Ballstát is rapóirtéir a ullmhaíonn an measúnú riosca, ná na Ballstáit lena mbaineann, a scrúdaíonn an t-iarratas ar údarú, teoranta don fhoinse faisnéise sin agus meastóireacht á déanamh acu ar “eolas eolaíoch agus teicniúil reatha”, ar bhonn, go háirithe, Airteagal 36(1) agus (2), agus Airteagal 29(1)(e) de Rialachán Uimh. 1107/2009. (33)

77.      Dá bhrí sin, ba cheart an fhaisnéis uile a mheastar a bheith ann faoi láthair agus “eolas eolaíoch agus teicniúil” ábhartha a chur san áireamh.

78.      Dearbhaítear an cur chuige sin le cuspóirí Rialachán Uimh. 1107/2009. Mheabhraigh an Chúirt na cuspóirí sin cheana féin sa bhreithiúnas in Pesticide Action Network Europe. (34)

79.      Chinn sé sa bhreithiúnas sin gurb é “cuspóir Rialachán Uimh. 1107/2009 [...], mar a shonraítear in Airteagal 1(3) agus (4) den Rialachán sin agus go léirítear é in aithris 8 de, go háirithe chun ardleibhéal cosanta do shláinte an duine agus do shláinte ainmhithe agus don chomhshaol a áirithiú” (mír 46).

80.      Maidir leis sin, thug sé le fios go bhfuil “na forálacha sin bunaithe ar phrionsabal an réamhchúraim, atá ar cheann de bhunáiteanna an bheartais maidir le hardleibhéal cosanta a shaothraíonn An tAontas Eorpach i réimse an chomhshaoil, i gcomhréir leis an gcéad fhomhír d’Airteagal 191(2) CFAE, chun substaintí gníomhacha nó táirgí gníomhacha a chuirtear ar an margadh a chosc ó dhíobháil a dhéanamh do shláinte an duine nó do shláinte ainmhithe nó don chomhshaol” (mír 47).

81.      Thairis sin, mheabhraigh sí “mar a luaitear in aithris 24 de Rialachán Uimh. 1107/2009, [...] ní mór do na forálacha lena rialaítear údaruithe ardchaighdeán cosanta a áirithiú agus, go háirithe, agus údaruithe á ndeonú le haghaidh táirgí cosanta plandaí, gur cheart “tosaíocht a thabhairt” don chuspóir sláinte an duine agus sláinte ainmhithe agus an comhshaol a chosaint ar an gcuspóir táirgeadh plandaí a fheabhsú (mír 48).

82.      Dá bhrí sin, rialaigh an Chúirt “mar atá luaite san aithris sin, gur cheart a léiriú, sula gcuirtear ar an margadh iad, ní hamháin go bhfuil tairbhe shoiléir ag baint le táirgí cosanta plandaí do tháirgeadh plandaí ach freisin nach bhfuil aon iarmhairt dhíobhálach acu ar shláinte an duine ná ar shláinte ainmhithe” (mír 49).

83.      Ní féidir an sprioc thuasluaite a bhaint amach ach amháin i gcás ina gcuirtear an t-eolas eolaíoch agus teicniúil reatha (is é sin le rá an t-eolas is déanaí) san áireamh nuair atá measúnú á dhéanamh ag an mBallstát is rapóirtéir agus nuair atá cinneadh á dhéanamh ag an mBallstát lena mbaineann maidir le húdarú a dheonú nó a dhiúltú don táirge cosanta plandaí. Is é an t-aon bhealach amháin inar féidir le Ballstát a léiriú, chomh fada agus is eol dó, nach bhfuil aon iarmhairt dhíobhálach ar shláinte an duine ná ar shláinte ainmhithe ná ar an gcomhshaol a mhéid a bhaineann leis an táirge cosanta plandaí atá i gceist.

84.      Mar a luaigh an chúirt a rinne an tarchur, daingnítear léiriú den sórt sin le cásdlí reatha na Cúirte.

85.      Sa bhreithiúnas in Bayer CropScience agus Bayer v an Coimisiún, (35) chinn an Chúirt “i gcomhthéacs an athbhreithnithe ar fhormheas substainte gníomhaí, maidir leis an gconclúid nach bhfuil na critéir formheasa a leagtar síos in Airteagal 4 de Rialachán Uimh. 1107/2009 á gcomhlíonadh a thuilleadh, féadfar í a bhunú ar aon eolas nua, a mhéid is eolas eolaíoch nó teicniúil é, beag beann ar an bhfoinse ná ar an doiciméad óna dtagann sé” (béim curtha leis).

86.      Mar a thug Éire le fios mar is ceart, níl sé cinntitheach gur dhéileáil an cás sin leis an athmheasúnú ar údarú substainte gníomhaí. Go deimhin, níl aon chúis lena mheas nach mbeadh feidhm ag an gconclúid chéanna maidir le measúnú ar iarratas ar údarú do tháirge cosanta plandaí, toisc nach mbeadh léiriú a mhalairt i gcomhréir le prionsabal an réamhchúraim, prionsabal atá mar bhonn taca le Rialachán Uimh. 1107/2009.

87.      De bhun na mbreithnithe thuasluaite is ceart gurb é an freagra ar Cheisteanna 4 agus 5 ná, agus iarratas ar údarú táirge cosanta plandaí á scrúdú aige, faoi Airteagal 36(1) de Rialachán Uimh. 1107/2009, gur cheart do Bhallstát aon eolas eolaíoch agus teicniúil atá ábhartha agus iontaofa (an ceann is déanaí) a chur san áireamh beag beann ar an bhfoinse ná ar an doiciméad as a dtagann sé.

V.      Conclúid

88.      Molaim go dtabharfaidh an Chúirt Bhreithiúnais freagra ar an gcéad, ar an gceathrú agus ar an gcúigiú ceist a tarchuireadh chun réamhrialú ón College van Beroep voor het bedrijfsleven (an Chúirt Achomhairc Riaracháin um Thrádáil agus Tionscal) mar seo a leanas:

Ceist 1:

Maidir le hAirteagal 36(2) de Rialachán (CE) Uimh. 1107/2009 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 21 Deireadh Fómhair 2009 maidir le táirgí cosanta plandaí a chur ar an margadh agus lena n-aisghairtear Treoir 79/117/CEE agus Treoir 91/414/CEE ón gComhairle,

ní mór a léiriú a dhéanamh mar seo a leanas:

ceadaítear leis don Bhallstát lena mbaineann, agus scrúdú á dhéanamh aige ar iarratas ar údarú do tháirge cosanta plandaí, imeacht ó mheasúnú an Bhallstáit is rapóirtéir na gcriosanna, agus go dtugtar ceart dóibh údarú iarrtha a dhiúltú i gcás ina léiríonn an t-eolas eolaíoch nó teicniúil reatha nár cheart go mbeadh aon iarmhairt dhíobhálach ar shláinte an duine ná ar shláinte ainmhithe nó nach bhfuil aon iarmhairt dho-ghlactha ar an gcomhshaol á sásamh nó nach bhfuil sí á sásamh a thuilleadh i ndáil leis an táirge cosanta plandaí atá i gceist.

Ceisteanna 4 agus 5:

Maidir le hAirteagal 36(1) de Rialachán Uimh. 1107/2009,

ní mór léiriú a dhéanamh mar seo a leanas:

ba cheart do Bhallstát, agus scrúdú á dhéanamh aige ar iarratas ar údarú do tháirge cosanta plandaí, faoin bhforáil sin, aon eolas eolaíoch agus teicniúil ábhartha agus iontaofa (is é sin le rá an t-eolas is déanaí) a chur san áireamh beag beann ar an bhfoinse ná ar an doiciméad as a dtagann sé.

1      Bunteanga: an Béarla.

2      Rialachán ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 21 Deireadh Fómhair 2009 maidir le táirgí cosanta plandaí a chur ar an margadh agus lena n-aisghairtear Treoir 79/117/CEE agus Treoir 91/414/CEE ón gComhairle (IO 2009 L 309, lch. 1).

3      Faisnéisiú LEE “How pesticides impact human health and ecosystems in Europe ”, 26 Aibreán 2023.

4      An Tuarascáil ó Pharlaimint na hEorpa ar nós imeachta údaraithe an Aontais maidir le lotnaidicídí, (2018/2153 (INI)), lch. 14 (18 Nollaig 2018).

5      Rialachán Cur Chun Feidhme an 27 Iúil 2015 lena bhformheastar an tsubstaint ghníomhach sulfocsaflór, i gcomhréir le Rialachán (CE) Uimh. 1107/2009 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle maidir le táirgí cosanta plandaí a chur ar an margadh, agus lena leasaítear an Iarscríbhinn a ghabhann le Rialachán Cur Chun Feidhme (AE) Uimh. 540/2011 ón gCoimisiún (IO 2015 L 199, lch. 8).

6      Doiciméad Treorach maidir le hÉiceatocsaineolaíocht Talún, SANCO/10329/2002 rev. 2, 17 Deireadh Fómhair 2002 (“treoirdhoiciméad 2002”).

7      Treoirdhoiciméad EFSA maidir le measúnú riosca ar tháirgí cosanta plandaí ar bheacha (Apis mellifera, Bombus spp. agus beacha aonair), EFSA Journal, 2013; 11(7):3295, arna fhoilsiú an 4 Iúil 2013 (“treoirdhoiciméad 2013”). Go deimhin, ó shin i leith (an 11 Bealtaine 2023) d’fhoilsigh EFSA “Treoir athbhreithnithe maidir le measúnú riosca ar tháirgí cosanta plandaí ar bheacha (Apis mellifera, Bombus spp. agus beacha aonair)” go nua. EFSA Journal.

8      Féach https://www.reuters.com/article/us-france-pesticides-idUSKBN1DO1M9.

9      Airteagal 35 de Rialachán Uimh. 1107/2009. Féach an míniú ar an nós imeachta in Verwaltungsgericht Braunschweig (an Chúirt Riaracháin, Braunschweig, an Ghearmáin) (an Naoú Dlísheomra), breithiúnas an 12 Aibreán 2018, 9 A 44/16 (mír 66 et seq.) (“breithiúnas ó VG Braunschweig”), a bhain go bunúsach leis na forais ar a gceadaítear do Bhallstát lena mbaineann údarú an táirge cosanta plandaí a dhiúltú faoi Airteagal 36(3) de Rialachán Uimh. 1107/2009.

10      Airteagal 36(1) de Rialachán Uimh. 1107/2009.

11      Maidir leis na “prionsabail aonfhoirmeacha chun measúnú agus údarú a dhéanamh ar tháirgí cosanta plandaí, beidh na ceanglais iontu a leagtar amach in Iarscríbhinn VI a ghabhann le Treoir 91/414/CEE agus leagfar síos iad i Rialacháin arna nglacadh i gcomhréir leis an nós imeachta comhairleach dá dtagraítear in Airteagal 79(2) gan aon mhodhnuithe substaintiúla a dhéanamh orthu”, dá dtagraítear in Airteagal 29(6) de Rialachán Uimh.1107/2009. Féach mír 71 den Tuairim seo.

12      An dara fomhír d’Airteagal 36(1) de Rialachán Uimh. 1107/2009.

13      An tríú mír d’Airteagal 35 de Rialachán Uimh. 1107/2009.

14      An tríú fomhír d’Airteagal 36(1) de Rialachán Uimh. 1107/2009.

15      Airteagal 37(4) de Rialachán Uimh. 1107/2009.

16      Is é sin an tuairim freisin a chosnaítear sa chásdlí náisiúnta. Féach an breithiúnas ó VG Braunschweig (mír 74).

17      Go deimhin, chun críche forálacha a léiriú, is gá machnamh a dhéanamh ní hamháin ar a bhfoclaíocht ach ar an gcomhthéacs ina bhfuil siad agus ar na cuspóirí a shaothraítear leis na rialacha ar cuid díobh iad (breithiúnas an 2 Márta 2023, Staatsanwaltschaft Graz (Oifig cánach Düsseldorf um ábhair cánach coiriúla) (C-16/22, EU:C:2023:148, mír 25 agus an cásdlí dá dtagraítear).

18      Airteagal 44(3)(a) de Rialachán Uimh. 1107/2009.

19      Breithiúnas an 1 Deireadh Fómhair 2019, Blaise agus páirtithe eile (C-616/17, EU:C:2019:800, mír 99; “an breithiúnas in Blaise”).

20      Airteagal 44(3) de Rialachán Uimh. 1107/2009.

21      Úsáidtear an argóint chéanna sa chásdlí náisiúnta. Féach breithiúnas an tribunal administratif (an Chúirt Riaracháin, Lucsamburg), Uimh. 44377, sa Chás Glyphosáit, lch. 37 (arna sheasamh ar achomharc le breithiúnas an Cour administrative (Cúirt Achomhairc Riaracháin, Lucsamburg), Uimh. 47873C, 30 Márta 2023).

22      Féach mír 2 den Tuairim seo.

23      Is ó Airteagal 44(3) den Rialachán sin na téarmaí a luaitear. Béim curtha leis.

24      Féach freisin an breithiúnas in Blaise (mír 44).

25      Béim curtha leis. Féach an breithiúnas in Blaise (mír 46 agus an cásdlí dá dtagraítear) agus breithiúnas an 22 Nollaig 2010, Gowan Comércio Internacional e Serviços (C-77/09, EU:C:2010:803, mír 75).

26      Féach pointí 11.3 go 13 den bhunleagan teanga den ordú tarchuir.

27      Ordú an 28 Meán Fómhair 2016, PAN Europe agus páirtithe eile v an Coimisiún (T-600/15, EU:T:2016:601, mír 33) (gan achomharc a dhéanamh chun na Cúirte Breithiúnais).

28      Breithiúnas an 19 Eanáir 2023, Pesticide Action Network Europe (C-162/21, EU:C:2023:30, mír 48 agus an cásdlí dá dtagraítear).

29      Breithiúnas an 1 Lúnasa 2022, TL (Easpa ateangaire agus aistriúcháin) (C-242/22 PPU, EU:C:2022:611, mír 37 agus an cásdlí dá dtagraítear).

30      Féach an breithiúnas in Blaise (míreanna 46 agus 94).

31      Rialachán ón gCoimisiún an 10 Meitheamh 2011 lena gcuirtear chun feidhme Rialachán Uimh. 1107/2009 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle a mhéid a bhaineann le prionsabail aonfhoirmeacha chun meastóireacht agus údarú a dhéanamh ar tháirgí cosanta plandaí (IO 2011 L 155, lch. 127). Leasaíodh Rialachán Uimh. 546/2011 in 2022, ach ní cosúil go bhfuil na hathruithe ábhartha ná cinntitheach chun críocha an cháis seo.

32      Féach, chuige sin, an breithiúnas in Blaise (míreanna 73, 74 agus 78 go 88).

33      Féach Rialachán Uimh. 546/2011, mar a luaitear i bpointe 71 den Tuairim seo.

34      Breithiúnas an 19 Eanáir 2023 (C-162/21, EU:C:2023:30, míreanna 46 go 49).

35      Breithiúnas an 6 Bealtaine 2021 (C-499/18 P, EU:C:2021:367, mír 69).