(1)

An 11 Nollaig 2019, ghlac an Coimisiún teachtaireacht dar teideal “An Comhaontú Glas don Eoraip” ina cuireadh treochlár i láthair ina leagtar amach straitéis fháis nua don Eoraip agus cuspóirí uaillmhianacha chun an t-athrú aeráide a chomhrac agus chun an comhshaol a chosaint. I gcomhréir leis an gcuspóir sprioc aeráide an Aontais do 2030 a bhaint amach, a bunaíodh le Rialachán (AE) 2021/1119 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (4), agus Aontas aeráid-neodrach a bhaint amach faoi 2050, ar a dhéanaí, ar bhealach a bheidh éifeachtach agus cóir go sóisialta, fógraíodh sa Chomhaontú Glas don Eoraip go mbeadh Sásra um Aistriú Cóir ann, lena soláthrófaí achmhainní chun aghaidh a thabhairt ar dhúshlán an phróisis aistrithe i dtreo sprioc aeráide an Aontais do 2030 agus an chuspóra Aontas aeráid-neodrach a bheith ann faoi 2050, ag an am céanna, gan aon duine a fhágáil chun deiridh. Is iad na réigiúin agus na daoine is leochailí is mó a bhíonn neamhchosanta ar thionchar díobhálach an athraithe aeráide agus ar dhíghrádú an chomhshaoil. Ginfidh an t-aistriú i dtreo geilleagar aeráid-neodrach deiseanna nua eacnamaíocha, agus poitéinseal nach beag ann poist a chruthú, go háirithe i gcríocha atá ag brath ar bhreoslaí iontaise faoi láthair. Féadfaidh sé rannchuidiú leis an tslándáil fuinnimh agus leis an athléimneacht freisin. D’fhéadfadh an t-aistriú costais ghearrthéarmacha shóisialta agus eacnamaíocha a spreagadh i gcríocha ina bhfuil próiseas um dícharbónú mór ar bun, áfach, críocha atá lagaithe cheana féin ag éifeachtaí suaiteacha eacnamaíocha agus sóisialta ghéarchéim COVID-19.

(2)

Beidh athruithe struchtúracha móra ag teastáil ar an leibhéal náisiúnta agus réigiúnach araon chun an t-aistriú a bhainistiú. Chun go n-éireoidh leis an aistriú, ní mór neamhionannais a laghdú leis an aistriú, éifeacht ghlan fostaíochta a chruthú leis, le poist nua ardcháilíochta, agus ní mór dó a bheith cóir agus inghlactha go sóisialta do gach duine, agus an t-iomaíochas á threisiú ag an am céanna. I ndáil leis sin, tá sé ríthábhachtach gur féidir tacú leis na críocha is mó a bheidh faoi thionchar diúltach de dheasca na haistrithe, go háirithe réigiúin mianadóireachta guail, chun a ngeilleagair áitiúla a éagsúlú agus a athbheochan agus chun deiseanna fostaíochta inbhuanaithe a chruthú do na hoibrithe a bhfuil tionchar ag an aistriú orthu.

(3)

An 14 Eanáir 2020, ghlac an Coimisiún Teachtaireacht dar teideal “Plean Infheistíochta don Eoraip - Plean Infheistíochta an Chomhaontaithe Ghlais don Eoraip”, inar bheartaigh sé Sásra um Aistriú Cóir atá dírithe ar na réigiúin agus ar na hearnálacha ina n-imreoidh an t-aistriú an tionchar is mó mar gheall ar a spleáchas ar bhreoslaí iontaise, amhail gual, móin agus sceall ola, nó a spleáchas ar phróisis thionsclaíocha atá dian ó thaobh gáis cheaptha teasa de, ach a bhfuil cumas níos lú acu na hinfheistíochtaí is gá a mhaoiniú. Dearbhaíodh chomh maith sna conclúidí ón gComhairle Eorpach an 21 Iúil 2020 go gcruthófaí Sásra um Aistriú Cóir. Tá trí cholún sa Sásra um Aistriú Cóir: Ciste um Aistriú Cóir (CUAC) arna chur chun feidhme faoi bhainistíocht roinnte, Scéim Thiomnaithe um Aistriú Cóir faoi InvestEU, agus saoráid iasachta don earnáil phoiblí chun infheistíochtaí breise a fhorscaoileadh sna réigiúin lena mbaineann. Leis na trí cholún sin, tugtar tacaíocht chomhlántach do na réigiúin sin, d’fhonn an t-aistriú i dtreo geilleagar aeráid-neodrach faoi 2050 a chothú.

(4)

Chun clársceidealú agus cur chun feidhme CUAC a fheabhsú, bunófar pleananna críochacha um aistriú cóir, ina leagfar amach príomhchéimeanna agus amlíne phróiseas an aistrithe agus ina sainaithneofar na críocha is mó a ndéanfaidh an t-aistriú go geilleagar aeráid-neodrach difear dóibh agus a bhfuil inniúlacht níos lú acu dul i ngleic le dúshláin an aistrithe. Beidh na pleananna críochacha um aistriú cóir le hullmhú i gcomhar leis na húdaráis ábhartha áitiúla agus beidh na comhpháirtithe ábhartha uile rannpháirteach iontu i gcomhréir le hAirteagal 8 de Rialachán (AE) 2021/1060 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (5). Féadfar iad a leasú, mar aon leis na cláir chomhfhreagracha arna dtacú ag CUAC, i gcomhréir le forálacha Airteagal 24 den Rialachán sin, chun críocha nua a chur san áireamh, a mbeadh tionchar an-mhór ag an aistriú aeráide orthu ar bhealach nach rabhthas ag súil leis tráth ar glacadh ar dtús iad.

(5)

Ba cheart saoráid iasachta don earnáil phoiblí (“an tSaoráid”) a bhunú. Is í an tríú colún den Sásra um Aistriú Cóir í, arb é is aidhm di tacú le heintitis earnál poiblí infheistíochtaí a dhéanamh, i bhfianaise an phríomhróil atá ag an earnáil phoiblí chun aghaidh a thabhairt ar theipeanna margaidh. Ba cheart do na hinfheistíochtaí sin na riachtanais forbartha a eascraíonn as na dúshláin aistrithe a chomhlíonadh, dúshláin a dtugtar tuairisc orthu sna pleananna críochacha um aistriú cóir faoi mar atá formheasta ag an gCoimisiún. Ba cheart do na gníomhaíochtaí a bhfuiltear ag brath orthu le haghaidh tacaíocht faoin tSaoráid a bheith comhsheasmhach agus comhlántach le gníomhaíochtaí lena dtacaítear faoin dá cholún eile den Sásra um Aistriú Cóir. Chun a ré a ailíniú le ré an chreata airgeadais ilbhliantúil ón 1 Eanáir 2021 go dtí an 31 Nollaig 2027 (“CAI 2021-2027”) a leagtar síos i Rialachán (AE, Euratom) 2020/2093 ón gComhairle (6), ba cheart an tSaoráid a bhunú ar feadh tréimshe 7 mbliana.

(6)

Chun cur le comhtháthú agus éagsúlú eacnamaíoch na gcríoch a bhfuil tionchar ag an aistriú orthu, ba cheart raon leathan infheistíochtaí inbhuanaithe a chumhdach leis an tSaoráid, ar choinníoll go rannchuidíonn infheistíochtaí den sórt sin le riachtanais forbartha na gcríoch seo a chomhlíonadh, ar riachtanais iad atá mar thoradh ar an aistriú i dtreo sprioc aeráide an Aontais do 2030, arna bhunú i Rialachán (AE) 2021/1119, agus le hAontas aeráid-neodrach a bheith ann faoi 2050 ar a dhéanaí, mar a thuairiscítear sna pleananna críochacha um aistriú cóir. Chun éifeachtacht na Saoráide a fheabhsú, ba cheart, faoin tSaoráid, an fhéidearthacht a bheith ann tacú le tionscadail incháilithe ar cuireadh tús le céim an chur chun feidhme maidir leo sular cuireadh an t-iarratas isteach go dtí an tSaoráid ag tairbhithe. Níor cheart go dtacófar leis an tSaoráid le hinfheistíochtaí lena chumhdaítear aon cheann de na gníomhaíochtaí a eisiatar faoi Airteagal 9 de Rialachán (AE) 2012/1056 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (7) ach féadfar a chumhdach leis infheistíochtaí i bhfuinneamh inathnuaite agus i soghluaisteacht ghlas agus inbhuanaithe, lena n-áirítear hidrigin ghlas a chur chun cinn, líonraí éifeachtúla le haghaidh téamh ceantair, taighde poiblí, an digiteáil, i mbonneagar comhshaoil don bhainistíocht chliste dramhaíola agus uisce, agus féadfar a chumhdach leis fuinneamh inbhuanaithe, éifeachtúlacht fuinnimh agus bearta lánpháirtithe, lena n-áirítear athchóiriú agus athnuachan foirgneamh, athnuachan agus athghiniúint uirbeach, an aistriú chuig geilleagar ciorclach, athchóiriú agus dí-éilliú talún agus éiceachóras, agus an prionsabal “íoc mar a thruaillítear” á chur san áireamh, an bhithéagsúlacht, chomh maith le huas-sciliú agus hathsciliú, bonneagar oiliúna agus sóisialta, lena n-áirítear saoráidí cúraim agus tithíocht shóisialta.

(7)

D’fhéadfaí a áireamh ar fhorbairtí bonneagair tionscadail trasteorann agus réitigh as a dtiocfaidh athléimneacht fheabhsaithe chun seasamh in aghaidh tubaistí éiceolaíocha chomh maith, go háirithe na tubaistí sin a thugtar chun suntais leis an athrú aeráide. Ba cheart tús áite a thabhairt do chur chuige infheistíochta cuimsitheach, go háirithe le haghaidh críocha a bhfuil riachtanais aistrithe thábhachtacha acu. D’fhéadfaí tacú le hinfheistíochtaí in earnálacha eile freisin dá mbeidís comhsheasmhach leis na pleananna críochacha um aistriú cóir a formheasadh. Trí thacú le hinfheistíochtaí nach ngineann sreabha leordhóthanacha ioncaim chun a gcuid costais infheistíochta a chumhdach, ba cheart, leis an tSaoráid, go mbeadh sé d’aidhm na hacmhainní breise is gá a sholáthar d’eintitis earnála poiblí, acmhainní chun aghaidh a thabhairt ar na dúshláin chríochacha, shóisialta, eacnamaíocha agus chomhshaoil a eascróidh as an gcoigeartú mar gheall ar an aistriú. Chun cabhrú le hinfheistíochtaí atá incháilithe faoin Saoráid agus ag a bhfuil tionchar mór dearfach comhshaoil, lena n-áirítear a mhéid a bhaineann leis an mbithéagsúlacht, a shainaithint, ba cheart don Choimisiún tacsanomaíocht an Aontais maidir le gníomhaíochtaí eacnamaíocha atá inbhuanaithe ó thaobh an chomhshaoil de a chur san áireamh agus meastóireacht á déanamh aige ar an tSaoráid. Ba cheart do na comhpháirtithe airgeadais uile úsáid a bhaint, i gcás inarb infheidhme, as tacsanomaíocht an Aontais maidir le gníomhaíochtaí eacnamaíocha atá inbhuanaithe ó thaobh an chomhshaoil de, lena n-áirítear an prionsabal “gan dochar suntasach a dhéanamh” chun foráil do thrédhearcacht maidir le tionscadail inbhuanaithe.

(8)

Ba cheart go ndéanfaí urraim do chearta bunúsacha agus comhlíonadh na Cairte um Chearta Bunúsacha an Aontais Eorpaigh a áirithiú, agus, go háirithe, ba cheart comhionannas inscne a áirithiú, de réir mar is iomchuí, i rith ullmhú, chur chun feidhme agus mheastóireacht na dtionscadal incháilithe faoin tSaoráid. Sa tslí chéanna, ba cheart do na tairbhithe agus don Choimisiún aon idirdhealú atá bunaithe ar ghnéas, ar thionscnamh ciníoch nó eitneach, ar reiligiún nó ar chreideamh, ar mhíchumas, ar aois nó ar chlaonadh gnéasach a sheachaint le linn ullmhú, chur chun feidhme, fhaireachán, thuairisciú agus mheastóireacht na dtionscadal incháilithe. Ba cheart cuspóirí na Saoráide a shaothrú i gcomhréir le Spriocanna Forbartha Inbhuanaithe na Náisiún Aontaithe, Colún Eorpach na gCeart Sóisialta, an prionsabal gurb é údar an truaillithe a íocfaidh as, Comhaontú Pháras a glacadh faoi Chreat-Choinbhinsiún na Náisiún Aontaithe ar an Athrú Aeráide (8) (“Comhaontú Pháras”) agus an prionsabal “gan dochar suntasach a dhéanamh”.

(9)

Tá feidhm ag rialacha airgeadais cothrománacha arna nglacadh ag Parlaimint na hEorpa agus an Chomhairle ar bhonn Airteagal 322 den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh (CFAE) maidir leis an Rialachán seo. Leagtar síos na rialacha sin i Rialachán (AE, Euratom) 2018/1046 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (9) (“an Rialachán Airgeadais”) agus cinntear leo go háirithe an nós imeachta maidir leis an mbuiséad a bhunú agus a chur chun feidhme trí dheontais, duaiseanna, soláthar, bainistíocht indíreach, ionstraimí airgeadais, ráthaíochtaí buiséadacha, cúnamh airgeadais agus aisíocaíocht a dhéanamh le saineolaithe seachtracha, agus foráiltear leo do sheiceálacha ar fhreagracht na ngníomhaithe airgeadais. Áirítear freisin leis na rialacha arna nglacadh ar bhonn Airteagal 322 CFAE córas ginearálta coinníollachta chun buiséad an Aontais a chosaint.

(10)

Ba cheart, leis an tSaoráid, tacaíocht a sholáthar i bhfoirm deontas arna gcur ar fáil ag an Aontas mar aon le hiasachtaí arna gcur ar fáil ag comhpháirtí airgeadais i gcomhréir lena rialacha, a mbeartais agus a nósanna imeachta maidir le hiasachtú. Ba cheart imchlúdach airgeadais na comhpháirte deontais, arna chur chun feidhme ag an gCoimisiún trí bhainistíocht indíreach, a bheith i bhfoirm maoinithe nach bhfuil nasctha le costais, i gcomhréir le hAirteagal 125 den Rialachán Airgeadais. Ba cheart an saghas sin maoinithe a bheith ina chuidiú le tionscnóirí tionscadail a spreagadh chun rannpháirtiú i gcuspóirí na Saoráide a bhaint amach agus chun cur leo i mbealach éifeachtúil i gcomparáid le méid na hiasachta. Ba cheart don Bhanc Eorpach Infheistíochta (“BEI”) an chomhpháirt iasachta a sholáthar. Ba cheart fhéidearthacht a bheith ann, an tSaoráid a leathnú freisin chun chur ar chumas comhpháirtithe airgeadais eile an chomhpháirt iasachta a sholáthar, i gcás ina gcuirtear acmhainní breise ar fáil le haghaidh na comhpháirte deontais nó i gcás ina bhfuil sí ag teastáil do cur chun feidhme cuí na saoráide. I gcásanna den sórt sin, ba cheart don Choimisiún na Ballstáit agus Parlaimint na hEorpa a chur ar an eolas faoin rún an tSaoráid a leathnú agus comhpháirtithe airgeadais breise a roghnú, ag cur san áireamh a gcumas cuspóirí na Saoráide a chomhlíonadh, chun rannchuidiú le hacmhainní dílse agus chun cumhdach geografach iomchuí a áirithiú.

(11)

Ba cheart comhaontuithe riaracháin a shíniú idir an Coimisiún agus na comhpháirtithe airgeadais. Ba cheart na socruithe cur chun feidhme chun meastóireacht agus faireachán a dhéanamh ar na tionscadail a leagan amach sna comhaontuithe sin, chomh maith le cearta sonracha agus oibleagáidí gach páirtí faoi seach, lena n-áirítear na socruithe mionsonraithe maidir le hiniúchtaí, tuairisciú agus cumarsáid. Ba cheart go n-áireofaí leis na socruithe cumarsáide„ go háirithe, oibleagáid maidir le faisnéis a fhoilsiú i ndáil le gach tionscadal nó scéim iasachta ar leith a fhaigheann tacaíocht faoin tSaoráid.

(12)

Trí aghaidh a thabhairt ar riachtanais infheistíochta na gcríoch is mó a bheidh faoi thionchar diúltach de dheasca na haistrithe aeráide, ba cheart don tSaoráid a bheith ina rannchuidiú tábhachtach chun gníomhaíochtaí ar son na haeráide a phríomhshruthú. Dá bhrí sin, cabhróidh acmhainní ó chomhpháirt deontais na Saoráide leis na cuspóirí aeráide a bhaint amach a mhéid céanna le CUAC.

(13)

Ba cheart EUR 250 000 000 den chomhpháirt deontais a mhaoiniú ó bhuiséad an Aontais i gcomhréir le Rialachán (AE, Euratom) 2020/2093 agus ba cheart é sin a bheith ina shuim phríomhthagartha, de réir bhrí phointe 18 den Chomhaontú Idirinstitiúideach an 16 Nollaig 2020 idir Parlaimint na hEorpa, Comhairle an Aontais Eorpaigh agus an Coimisiún Eorpach maidir leis an smacht buiséadach, le comhar in ábhair bhuiséadacha agus le bainistíocht fhónta airgeadais, agus maidir le hacmhainní dílse nua, lena n-áirítear treochlár i dtreo achmhainní dílse nua a thabhairt isteach (10), do Pharlaimint na hEorpa agus don Chomhairle le linn an nós imeachta bhuiséadaigh bhliantúil.

(14)

Ba cheart EUR 275 000 000 de chomhpháirt deontais na Saoráide a mhaoiniú le haisíocaíochtaí ó na hionstraimí airgeadais a bunaíodh faoi na cláir a liostaítear in Iarscríbhinn I a ghabhann leis an Rialachán seo. Eascraíonn an t-ioncam sin as cláir a bhfuil deireadh curtha leo gan beann ar an tSaoráid agus ba cheart é a mheas mar ioncam sannta seachtrach de mhaolú ar phointe (f) d’Airteagal 21(3) den Rialachán Airgeadais ar bhonn Airteagal 322(1) CFAE.

(15)

Ba cheart EUR 1 000 000 000 de chomhpháirt deontais na Saoráide a mhaoiniú le barrachas ionchasach an tsoláthair le haghaidh ráthaíocht an Aontais arna bunú le Rialachán (AE) 2015/1017 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (11). Dá bhrí sin, ba cheart maolú a dhéanamh ó phointe (a) d’Airteagal 213(4) den Rialachán Airgeadais, lena mbeartaítear oibleagáid maidir le haon bharrachas soláthairtí le haghaidh ráthaíocht buiséadach a chur ar ais sa bhuiséad, chun an barrachas sin a shannadh don tSaoráid. Ba cheart an t-ioncam sannta sin a mheas mar ioncam sannta seachtrach de mhaolú ar phointe (f) Airteagal 21(3) den Rialachán Airgeadais ar bhonn Airteagal 322(1) CFAE.

(16)

I gcomhréir le pointe (c) d’Airteagal 12(4) den Rialachán Airgeadais, féadfar na leithreasuithe a chomhfhreagraíonn d’ioncam sannta seachtrach a thabhairt ar aghaidh go huathoibríoch chuig an gclár comhleanúnach nó chuig an ngníomhaíocht chomhleanúnach. Leis an bhforáil sin ceadaítear sceideal ilbhliantúil an ioncaim shannta a mheaitseáil le bealach cur chun feidhme na dtionscadal arna maoiniú ag an tSaoráid.

(17)

Ba cheart foráil a dhéanamh d’acmhainní le haghaidh tacaíocht chomhairleach freisin chun ullmhú, forbairt agus cur chun feidhme tionscadal a chur chun cinn chomh maith le hullmhú tionscadal go luath sula dtíolacfaidh an tairbhithe an t-iarratas chuig an tSaoráid. Ba cheart sciar de na hacmhainní sin a dhíriú ar tacaíocht a thabhairt d’inniúlacht inginiúil na dtairbhithe chun inbhuanaitheacht na dtionscadal incháilithe a áirithiú.

(18)

Chun a áirithiú go mbeidh gach Ballstát in ann tairbhe a bhaint as an gcomhpháirt deontais, ba cheart sásra a bhunú chun sciartha náisiúnta a leithdháileadh roimh ré le linn na chéad chéime, mar a leagtar amach in Iarscríbhinn I a ghabhann le Rialachán (AE) 2021/1056. Chun an cuspóir sin a thabhairt chun réitigh leis an ngá le héifeacht eacnamaíoch na Saoráide agus cur chun feidhme na Saoráide a optamú, áfach, níor cheart na sciartha náisiúnta sin a leithdháileadh roimh ré le haghaidh na tréimhse tar éis an 31 Nollaig 2025. Ina dhiaidh sin, ba cheart na hacmhainní atá fágtha agus atá ar fáil le haghaidh na comhpháirte deontais a sholáthar gan aon sciar náisiúnta a leithdháileadh roimh ré agus ar bhonn iomaíoch ar leibhéal an Aontais, agus san am céanna tuarthacht na hinfheistíochta a áirithiú agus cur chuige a bhunófar ar riachtanais chomh maith lena bheith ina chóineasú réigiúnach a leanúint.

(19)

Ba cheart na coinníollacha incháilitheachta sonracha agus critéir dhámhachtana sonracha a leagan amach sa chlár oibre agus sa ghlao ar thograí. Sna coinníollacha incháilitheachta agus sna critéir dhámhachtana sin ba cheart na nithe seo a leanas a chur san áireamh: ábharthacht an tionscadail i gcomhthéacs na riachtanas forbartha a dtugtar tuairisc orthu sna pleananna críochacha um aistriú cóir, an cuspóir foriomlán cóineasú réigiúnach agus críochach a chur chun cinn agus suntas na comhpháirte deontais maidir le hinmharthanacht an tionscadail. Ina theannta sin, ba cheart do na cláir oibre critéir dhámhachtana a shocrú i gcás nach mbeadh acmhainní leordhóthanach chun tacú le tionscadail incháilithe. Ba cheart tosaíocht a thabhairt do thionscadail atá lonnaithe i réigiúin bheagfhorbartha, do thionscadail a chuireann go díreach le spriocanna aeráide an Aontais a bhaint amach agus do thionscadail arna gcur chun cinn ag eintitis phoiblí a bhfuil pleananna dícharbónaithe glactha acu de réir ordlathas comhfhreagrach na gcritéar sin, nuair is infheidhme sin. Níor cheart Tacaíocht ón Aontas faoin tSaoráid a bheith ar fáil ach do na Ballstáit ar formheasadh plean críochach amháin um aistriú cóir dá gcuid ar a laghad. Sa chlár oibre agus sna glaonna ar thograí, ba cheart a chur san áireamh freisin na pleananna críochacha um aistriú cóir a chuirfidh na Ballstáit isteach chun comhleanúnachas a áirithiú thar cholúin dhifriúla an tSásra. Le go mbeidh an tionchar is fearr is féidir ag an tSaoráid, níor cheart go bhfaigheadh tionscadail aonair a fhaigheann tacaíocht faoin tSaoráid tacaíocht ó chláir eile de chuid an Aontais, seachas chun tionscadail a ullmhú. I gcás oibríochtaí atá comhdhéanta de thionscadail inaitheanta ar leithligh, is féidir tacú leis na tionscadail sin le cláir éagsúla de chuid an Aontais, áfach, i gcomhréir leis na rialacha incháilitheachta is infheidhme.

(20)

Chun éifeachtacht chúnamh an Aontais a bharrfheabhsú agus chun cosc a chur le hathsholáthar tacaíochta agus infheistíochta féideartha ó acmhainní malartacha, níor cheart tacaíocht a sholáthar faoin tSaoráid ach do thionscadail nach ngineann sreabha leordhóthanacha ioncaim chun a gcuid costais infheistíochta a chumhdach. Gan aistrithe buiséadacha a chur san áireamh, ba cheart an t-ioncam sin a bheith ag teacht leis an ioncam a ghintear go díreach trí na gníomhaíochtaí a dhéantar sa tionscadal, amhail díolachán, táillí nó dolaí agus coigilteas incriminteach a ghintear trí shócmhainní atá ann cheana a uasghrádú.

(21)

Toisc gur cheart riachtanais forbartha éagsúla na réigiún ó Bhallstát go chéile a chur san áireamh sa chomhpháirt deontais, ba cheart an tacaíocht sin a choigeartú, i bhfabhar na réigiún beagfhorbartha. Agus é á chur san áireamh gur gnách go mbíonn acmhainneacht infheistíochta poiblí níos lú ag eintitis earnála poiblí i réigiúin bheagfhorbartha, ba cheart do na rátaí deontais a chuirtear i bhfeidhm ar iasachtaí a sholáthraítear do na heintitis sin a bheith níos airde i gcomparáid le réigiúin eile.

(22)

Chun cur chun feidhme éifeachtach na Saoráide a áirithiú, féadfar gá a bheith ann le tacaíocht chomhairleach a sholáthar maidir le hullmhú, forbairt agus cur chun feidhme tionscadal. Ba cheart tacaíocht den sórt sin a chur ar fáil trí Mhol Comhairleach InvestEU do thionscadail incháilithe agus chun tionscadail a ullmhú sula gcuirfear na hiarratais isteach, agus aird ar leith á tabhairt ar thairbhithe a bhfuil acmhainneacht riaracháin níos ísle acu nó atá lonnaithe i réigiúin bheagfhorbartha. Ba cheart an fhéidearthacht a bheith ann tacaíocht den sórt sin a dheonú freisin faoi chláir eile de chuid an Aontais.

(23)

Chun éifeachtacht na Saoráide a thomhas, a hacmhainneacht na cuspóirí a bhaint amach a thomhas agus tacú leis an ullmhúchán chun go bhféadfaí fad a chur léi níos faide anonn ná 2027, ba cheart don Choimisiún meastóireacht eatramhach agus meastóireacht chríochnaitheach a dhéanamh, lena n áirítear measúnú ar an bhféidearthacht forálacha maidir le measúnú tionchair inscne a ghlacadh, i gcás inarb iomchuí, agus ba cheart dó na tuarascálacha meastóireachta a chur faoi bhráid Pharlaimint na hEorpa agus na Comhairle. De bhun mhíreanna 22 agus 23 de Chomhaontú Idirinstitiúideach an 13 Aibreán 2016 maidir le Reachtóireacht Níos Fearr (12) ba cheart meastóireacht a dhéanamh ar an tSaoráid ar bhonn na faisnéise arna bailiú i gcomhréir le ceanglais faireacháin shonracha agus, ag an am céanna, ualach riaracháin, go háirithe ar na Ballstáit, agus ró-rialáil, a sheachaint.

(24)

Chun an cur chun feidhme a bhrostú agus chun a áirithiú go n-úsáidfear acmhainní go tráthúil, ba cheart coimircí sonracha atá le háireamh sna comhaontuithe deontais a leagan síos leis an Rialachán seo. I bhfianaise an chuspóra sin, ba cheart don Choimisiún, i gcomhréir le prionsabal na comhréireachta, a bheith ábalta aon tacaíocht ón Aontas a laghdú nó a fhoirceannadh i gcás ina mbíonn easpa tromchúiseach dul chun cinn maidir le cur chun feidhme an tionscadail. Tá feidhm ag an Rialachán Airgeadais maidir leis an tSaoráid. Chun comhleanúnachas a áirithiú agus cláir chistiúcháin an Aontais á gcur chun feidhme, ba cheart feidhm a bheith ag an Rialachán Airgeadais maidir leis an gcomhpháirt deontais agus le hacmhainní le haghaidh tacaíocht chomhairleach faoin tSaoráid.

(25)

I gcomhréir leis an Rialachán Airgeadais agus Rialachán (AE, Euratom) Uimh. 883/2013 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (13) agus Rialacháin (CE, Euratom) Uimh. 2988/95 (14), (Euratom, CE) Uimh. 2185/96 (15) agus (AE) 2017/1939 ón gComhairle (16), táthar chun leasanna airgeadais an Aontais a chosaint trí bhíthin bearta comhréireacha, lena n-áirítear bearta a bhaineann le neamhrialtachtaí a chosc, a bhrath, a cheartú agus a imscrúdú, lena n-áirítear an chalaois, cistí a cailleadh, a íocadh go mícheart nó a úsáideadh go mícheart a ghnóthú agus, i gcás inarb iomchuí, pionóis riaracháin a fhorchur. Go háirithe, i gcomhréir le Rialacháin (Euratom, CE) Uimh. 2185/96 agus (AE, Euratom) Uimh. 883/2013, tá an chumhacht ag an Oifig Eorpach Frith-Chalaoise (OLAF) imscrúduithe riaracháin a dhéanamh, lena n-áirítear seiceálacha agus cigireachtaí ar an láthair, d’fhonn a shuí ar tharla calaois, éilliú nó aon ghníomhaíocht neamhdhleathach eile a dhéanann difear do leasanna airgeadais an Aontais. Tugtar de chumhacht d’Oifig an Ionchúisitheora Phoiblí Eorpaigh (OIPE), i gcomhréir le Rialachán (AE) 2017/1939, cionta coiriúla a dhéanann difear do leasanna airgeadais an Aontais a imscrúdú agus a ionchúiseamh, de réir mar a fhoráiltear dó i dTreoir (AE) 2017/1371 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (17). I gcomhréir leis an Rialachán Airgeadais, tá ar aon duine nó aon eintiteas a fhaigheann cistí de chuid an Aontais comhoibriú go hiomlán maidir le cosaint leasanna airgeadais an Aontais, agus na cearta agus an rochtain is gá a thabhairt don Choimisiún, do OLAF, do Chúirt Iniúchóirí na hEorpa agus, i leith na mBallstáit sin atá rannpháirteach sa chomhar feabhsaithe de bhun Rialachán (AE) 2017/1939, do OIPE agus chun a áirithiú go dtabharfaidh aon tríú páirtí a bheidh páirteach i gcur chun feidhme cistí de chuid an Aontais cearta coibhéiseacha.

(26)

Chun eilimintí neamhriachtanacha áirithe den Rialachán seo a leasú, ba cheart an chumhacht chun gníomhartha a ghlacadh i gcomhréir le hAirteagal 290 CFAE a tharmligean chuig an gCoimisiún i ndáil leis na heochairtháscairí feidhmíochta a bhaineann le faireachán a dhéanamh ar chur chun feidhme agus dul chun cinn na Saoráide. Tá sé tábhachtach, go háirithe, go rachaidh an Coimisiún i mbun comhairliúcháin iomchuí le linn a chuid oibre ullmhúcháin, lena n-áirítear ar leibhéal na saineolaithe, agus go ndéanfar na comhairliúcháin sin i gcomhréir leis na prionsabail a leagtar síos i gComhaontú Idirinstitiúideach maidir le Reachtóireacht Níos Fearr an 13 Aibreán 2016. Go sonrach, chun rannpháirtíocht chomhionann in ullmhú na ngníomhartha tarmligthe a áirithiú, faigheann Parlaimint na hEorpa agus an Chomhairle na doiciméid uile ag an am céanna leis na saineolaithe sna Ballstáit, agus bíonn rochtain chórasach ag a gcuid saineolaithe ar chruinnithe ghrúpaí saineolaithe an Choimisiúin a bhíonn ag déileáil le hullmhú na ngníomhartha tarmligthe.

(27)

Chun coinníollacha aonfhoirmeacha a áirithiú maidir leis an Rialachán seo a chur chun feidhme, ba cheart cumhachtaí cur chun feidhme a thabhairt don Choimisiún a mhéid a bhaineann le cláir oibre agus leis na coinníollacha agus nósanna imeachta maidir le comhpháirtithe airgeadais seachas BEI a roghnú. Ba cheart na cumhachtaí sin a fheidhmiú i gcomhréir le Rialachán (AE) Uimh. 182/2011 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (18).

(28)

Ós rud é nach féidir leis na Ballstáit cuspóir an Rialacháin seo, eadhon go rachadh sé chun tairbhe na gcríoch is mó a bheidh faoi thionchar diúltach de dheasca an aistrithe i dtreo aeráid-neodracht trí aghaidh a thabhairt ar na riachtanais forbartha comhfhreagracha trí bhíthin infheistíochtaí poiblí a ghiaráil, a ghnóthú go leordhóthanach ina n-aonar, i ngeall ar na deacrachtaí a bhíonn ag eintitis phoiblí tacú le hinfheistíochtaí nach ngineann sreabha leordhóthanacha ioncaim chun a gcuid costais infheistíochta a chumhdach, agus ós rud é gur fearr is féidir iad a ghnóthú ar leibhéal an Aontais, mar gheall ar an ngá le creat comhleanúnach cur chun feidhme faoi bhainistíocht dhíreach, féadfaidh an tAontas bearta a ghlacadh i gcomhréir le prionsabal na coimhdeachta faoi mar a leagtar amach in Airteagal 5 den Chonradh ar an Aontas Eorpach. I gcomhréir le prionsabal na comhréireachta faoi mar a leagtar amach é san Airteagal sin, ní théann an Rialachán seo thar a bhfuil riachtanach chun an cuspóir sin a ghnóthú,