(1)

An 5 Deireadh Fómhair 2016, dhaingnigh an tAontas Comhaontú Pháras, arna ghlacadh faoi Chreat-Choinbhinsiún na Náisiún Aontaithe ar an Athrú Aeráide (“Comhaontú Pháras”). Le Comhaontú Pháras, iarrtar ar pháirtithe a bhfuil an Comhaontú daingnithe acu, treisiú leis an bhfreagairt dhomhanda ar bhagairt an athraithe aeráide d’fhonn an t-ardú teochta domhanda a theorannú, go mbeidh sé go mór faoi bhun 2 °C.

(2)

I gcomhréir le Comhaontú Pháras, d’fhoilsigh an Coimisiún an 11 Nollaig 2019 Teachtaireacht chuig Parlaimint na hEorpa, an Chomhairle Eorpach, an Chomhairle, Coiste Eacnamaíoch agus Sóisialta na hEorpa agus Coiste na Réigiún maidir leis an gComhaontú Glas don Eoraip lenar gealladh go rachfaí i ngleic le dúshláin a bhaineann leis an gcomhshaol agus leis an aeráid agus go ndéanfaidh sé an tAontas a chlaochlú ina shochaí chóir agus rathúil, ina mbeidh geilleagar nua-aimseartha agus iomaíoch, atá tíosach ó thaobh acmhainní de, nach mbeidh aon ghlan-astaíochtaí gás ceaptha teasa ann faoi 2050, agus ina mbeidh fás eacnamaíoch díchúpláilte ó úsáid acmhainní. Sa teachtaireacht maidir leis an gComhaontú Glas don Eoraip, lena leagtar amach straitéis nua fáis, tagraítear don ghá atá ann go dtabharfaí tacaíocht do theicneolaíochtaí ceannródaíocha maidir le cruach ghlan as a n-eascróidh próiseas déanta cruach saor ó charbón faoi 2030, agus le féachaint an bhféadfaí úsáid a bhaint as cuid den chistiú arna leachtú faoin gComhphobal Eorpach do Ghual agus Cruach. Luaitear freisin sa teachtaireacht gur ceart gníomhaíochtaí agus beartais uile an Aontais a bheith ar aon dul le chéile chun cuidiú leis an Aontas aistriú rathúil cóir chuig todhchaí inbhuanaithe a bhaint amach. I gcomhréir le “prionsabal na neamhdhíobhála”, dá dtagraítear sa teachtaireacht, tá athbhreithniú á dhéanamh ar chuspóirí Chlár Taighde de chuid an Chiste Taighde um Ghual agus Cruach ionas nach gcumhdófar a thuilleadh gníomhaíochtaí lena ndéantar eastóscadh, próiseáil agus úsáid neamhlaghdaithe guail a bhuanú.

(3)

Tá beartas uaillmhianach maidir leis an ngníomhaíocht aeráide á shaothrú ag an Aontas agus tá creat rialála curtha i bhfeidhm aige chun a sprioc maidir le laghdú astaíochtaí gás ceaptha teasa a bhaint amach faoi 2030. Go sonrach, leagtar amach i Rialachán (AE) 2018/1999 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (2) an bonn reachtach maidir le rialachas iontaofa, cuimsitheach, costéifeachtach, trédhearcach agus intuartha an Aontais Fuinnimh agus na gníomhaíochta aeráide, lena n-áiritheofar go ndéanfar cuspóirí agus spriocanna 2030 agus cuspóirí agus spriocanna fadtéarmacha an Aontais Fuinnimh a bhaint amach i gcomhréir le Comhaontú Pháras.

(4)

Sa teachtaireacht uaidh chuig Parlaimint na hEorpa, an Chomhairle Eorpach, an Chomhairle, Coiste Eacnamaíoch agus Sóisialta na hEorpa agus Coiste na Réigiún maidir le Plean Infheistíochta d’Eoraip Inbhuanaithe agus le Plean Infheistíochta an Chomhaontaithe Ghlais don Eoraip, d’fhógair an Coimisiún go bhfuil rún aige togra a dhéanamh maidir le hathbhreithniú a dhéanamh ar Chinneadh 2008/376/CE ón gComhairle (3), d’fhonn cistiú mórthionscadal ceannródaíoch taighde agus nuálaíochta maidir le déanamh cruach glaine a cheadú, chomh maith le gníomhaíochtaí taighde in earnáil an ghuail i gcomhréir le prionsabail an tSásra um Aistriú Cóir.

(5)

Ina theannta sin, moltar sa tuarascáil ar an bhfaireachán agus an measúnú ar Chlár Taighde an Chiste Taighde um Ghual agus Cruach (“an Clár Taighde”) leasú a dhéanamh ar na cuspóirí taighde maidir le gual agus cruach a leagtar amach i gCaibidil II, Ranna 3 agus 4, de Cinneadh 2008/376/CE agus tacú le taighde ceannródaíoch in earnáil na cruach agus le tionscadail shuaithinseacha in earnáil an ghuail chomh maith.

(6)

Dá bhrí sin tá sé riachtanach cuspóirí an Chláir Taighde de chuid an Chiste Taighde um Ghual agus Cruach a ailíniú le comhaontuithe idirnáisiúnta, amhail Comhaontú Pháras, agus le cuspóirí eolaíocha, teicneolaíocha agus polaitiúla an Aontais maidir le neodracht aeráide faoi 2050.

(7)

Tá sé léirithe ag comhpháirtíochtaí comhchláraithe go bhfuil siad éifeachtach maidir le hacmhainní a chomhthiomsú le haghaidh comhchuspóir Eorpach taighde. Chun cuidiú le geilleagar atá neodrach ó thaobh na haeráide de a bhaint amach faoi 2050, tá sé riachtanach an fhéidearthacht a leagan amach tacaíocht a sholáthar trí chomhpháirtíochtaí Eorpacha comhchláraithe, a bheidh i sineirgíocht le cláir eile agus seicheamhaithe i gcomhréir leo. D’fhéadfadh sé gurbh ionstraim fhoirfe í comhpháirtíocht Eorpach maidir le hacmhainní a chomhthiomsú chun tacú le taighde ar theicneolaíochtaí ceannródaíocha le haghaidh astaíochtaí CO2 a laghdú in earnáil thionsclaíoch na cruach.

(8)

Ba cheart, dá bhrí sin, Cinneadh 2008/376/CE a leasú dá réir sin,